Zobacz treść - Nestlé Nutrition Institute

Annales Nestlé
Reprint za zgodą z:
Ann Nutr Metab 2012;60(suppl 2):5–6
DOI: 10.1159/000337010
S owo wst pne
Istnieje ogólna zgoda co do tego, że karmienie piersią,
z kilkoma wyjątkami, jest najlepszym sposobem karmienia w najwcześniejszym okresie życia dziecka, a skład
mleka modyfikowanego dla niemowląt, jedynej obecnie
alternatywy dla mleka kobiecego, powinien być ściśle
regulowany. Wciąż jednak brakuje konsensusu co do
tego, kiedy i jak należy wprowadzać posiłki uzupełniające. Nie jest zaskakujące, że rekomendacje dotyczące
tychże są różne w poszczególnych krajach. Istnieje
jeszcze niewiele dowodów naukowych dotyczących
wpływu na zdrowie dziecka różnych pokarmów podawanych podczas okresu przechodzenia z karmienia naturalnego na dietę stosowaną przez całą rodzinę. Nie jest też
niespodzianką fakt, że wspomniane rekomendacje różnią
się co do określenia momentu, w którym należy rozpocząć rozszerzanie diety. W roku 2001 Światowe Zgromadzenie Zdrowia (World Health Assembly - ciało zarządzające Światową Organizacją Zdrowia) zmieniło ogólnoświatowe rekomendacje dotyczące wprowadzenia
posiłków uzupełniających z wieku 4-6 miesięcy na wiek
6 miesięcy. W 2009 r. wydano kolejną rekomendację:
„Każde niemowlę należy oceniać indywidualnie, aby
uniknąć sytuacji, gdy mogłoby zostać pominięte niewystarczające tempo wzrastania lub inne niepożądane
skutki i aby zastosować właściwe interwencje w tych
sytuacjach. Dostępne dowody naukowe nie wskazują
ryzyka w rekomendowaniu zalecenia, jako ogólnego
sposobu postępowania, wyłącznego karmienia piersią
w pierwszych 6 miesiącach życia - zarówno w krajach
rozwijających się, jak i rozwiniętych.”
W „opinii naukowej” opublikowanej w 2009 r. przez
Fax +41 61 306 12 34
E-Mail [email protected]
www.karger.com
© 2012 Nestec Ltd., Vevey/S. Karger AG, Basel
0250–6807/12/0606–0005$38.00/0
EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności,
European Food Safety Authority) przyjęto inne podejście. Chociaż EFSA zgadza się, że „wyłączne karmienie
piersią zapewnia wystarczającą podaż składników
odżywczych dla większości niemowląt do 6. miesiąca
życia,” to jednak – jak stwierdza we wnioskach Urząd „wprowadzenie posiłków uzupełniających do diety zdrowego, urodzonego o czasie niemowlęcia w okresie
pomiędzy 4. a 6. miesiącem życia w krajach Unii Europejskiej jest bezpieczne i nie przedstawia ryzyka pojawienia się negatywnych efektów zdrowotnych.” ESPGHAN (Europejskie Towarzystwo ds. Gastroenterologii,
Hepatologii i Żywienia Dzieci, European Society for
Pediatric Gastroenterology, Hepatology nad Nutrition)
doszło do wniosku, że właściwy wiek dla wprowadzenia
posiłków uzupełniających w Europie to okres od 17. do
23. tyg. życia, przyznając, że pożądanym celem jest
wyłączne karmienie piersią do 6. miesiąca życia.
W innych badaniach zakwestionowano korzyści z wcześniejszego niż późniejszego rozszerzania diety niemowlęcia, w szczególności z wprowadzania glutenu i silnych
alergenów pokarmowych. W kontekście przedstawionych wyżej zaleceń i badań redakcja Annales Nestlé
uznała, że przyszedł odpowiedni moment na dokonanie
przeglądu najnowszych odkryć na polu wprowadzania
posiłków uzupełniających w krajach rozwiniętych.
Prof. Przyrembel całościowo ocenia wyniki badań
naukowych, oraz ich brak, w kontekście momentu wprowadzenia posiłków uzupełniających. Omawia zarówno
krótkookresowe, jak i długookresowe konsekwencje
zdrowotne. W zgodzie z opinią EFSA dochodzi także do
wniosku, że wprowadzenie odpowiednich posiłków
uzupełniających po 4. miesiącu życia, obok kontynuowania karmienia piersią, może być uznane za pozbawione
niekorzystnych następstw dla zdrowia niemowląt mieszkających w krajach rozwiniętych, ale podkreśla, iż
moment wprowadzenia musi być ustalony indywidualnie
dla każdego niemowlęcia.
Prof. Ludvigsson i prof. Fasano przedstawiają możliwe
związki między pochodzącym z diety glutenem a chorobą trzewną u niemowląt. Poddają oni ocenie złożone
zależności pomiędzy predyspozycjami genetycznymi
a ryzykiem wystąpienia celiakii w powiązaniu z karmieniem piersią i momentem oraz ilością glutenu wprowadzanego do diety niemowlęcia. Jak stwierdza się w większości badań, karmienie piersią w tym okresie zmniejsza
ryzyko wystąpienia choroby trzewnej, a szybkie zwiększenie ilości spożywanego glutenu – już po jego „zakosztowaniu” przez dziecko - wydaje się to ryzyko zwiększać. Prowadzone obecnie badania najprawdopodobniej
rzucą więcej światła na te powiązania i kryjące się za
nimi mechanizmy. Innym interesującym i nierozwiązanym problemem jest pytanie, czy ma miejsce podobne
zmniejszenie ryzyka w kontekście alergii pokarmowych
- jeśli silne alergeny pokarmowe są wprowadzane, gdy
matka wciąż karmi piersią.
Profesorowie Palmer Makrides badają efekty wprowadzenia posiłków uzupełniających u wcześniaków
i dochodzą do wniosku, że badań kontrolowanych, dotyczących tego tematu, jest uderzająco mało. Brakuje także
rekomendacji dla tej zróżnicowanej grupy niemowląt.
Moment rozpoczęcia procesu rozszerzania diety dziecka
urodzonego przedwcześnie musi uwzględniać wiek
postkoncepcyjny, indywidualne potrzeby dziecka, opóźnienie w rozwoju psychomotorycznym, zwiększone
zapotrzebowanie na składniki odżywcze, niedojrzałość
różnych narządów oraz zwiększoną przepuszczalność
ich nabłonka jelitowego. Opierając się na dostępnym
piśmiennictwie, autorzy dochodzą do wniosków, że 3
miesiące (lub 13 tygodni wieku skorygowanego) wydaje
się być odpowiednim wiekiem na wprowadzenie bogatych w składniki odżywcze posiłków uzupełniających w
przypadku większości wcześniaków w krajach rozwiniętych.
W ostatnim artykule poświęconym posiłkom uzupełniającym i roli wczesnych doświadczeń smakowych
prof. Mennella i dr Trabulsi odpowiadają na pytanie, jak
moment wprowadzenia posiłków uzupełniających
i wybory dotyczące ich rodzajów wpływają na późniejszy poziom ich akceptacji i preferencje - zarówno
w wieku niemowlęcym, jak i w życiu dorosłym.
W rzeczywistości, niemowlęta uczą się różnych smaków
przed spróbowaniem nowego posiłku. Duża różnorodność smaków, które matka pobiera drogą układu pokarmowego i oddechowego, dociera do płodu przez płyn
owodniowy, a do noworodka przez mleko matki.
Co interesujące, niemowlęta, które doświadczyły na
przykład smaku marchwi w płynie owodniowym lub
mleku matki, później lepiej reagują na produkty zbożowe
o smaku marchwi niż dzieci, które nie miały kontaktu
z tym smakiem.
W podsumowaniu, choć wiele jeszcze pozostaje do
poznania, te cztery artykuły traktowane razem obejmują
naszą aktualną wiedzę na temat karmienia uzupełniającego. Uważamy, że będzie to bardzo ciekawa lektura dla
wszystkich lekarzy, dietetyków i innych specjalistów
w dziedzinie medycyny, na których spoczywa odpowiedzialne zadanie udzielana rad i rekomendacji dotyczących karmienia niemowląt w krajach rozwiniętych.
2012 r., Olle Hernell, Umeå
6
Reprinted with permission from:
Ann Nutr Metab 2012;60(suppl 2):5–6
Editorial