KOŃCOWOROCZNE KRYTERIA OCENIANIA Z FIZYKI W ROKU

KOŃCOWOROCZNE KRYTERIA OCENIANIA Z FIZYKI
W ROKU SZKOLNYM 2014/2015
DLA KLAS III
przygotowała mgr Magdalena Murawska
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:
 wymienia sposoby elektryzowania ciał: przez tarcie, dotyk i indukcję,
 podaje przykłady zjawisk związanych z elektryzowaniem ciał,
 podaje nazwę jednostki ładunku elektrycznego.
 podaje określenie pola elektrycznego,
 podaje przykłady pól centralnych i pól jednorodnych.
 podaje treść zasady zachowania ładunku.








podaje przykłady substancji będących przewodnikami, izolatorami i półprzewodnikami,
wymienia, gdzie znalazły zastosowanie przewodniki, izolatory i półprzewodniki (w najbliższym otoczeniu ucznia).
podaje definicję prądu elektrycznego,
podaje jednostkę natężenia prądu i jej definicję.
podaje jednostkę napięcia elektrycznego i jej definicję.



rysuje schemat prostego obwodu elektrycznego,
rysuje schemat obwodu z włączonym amperomierzem i woltomierzem,
podaje oznaczenia elementów obwodu elektrycznego: ogniwo, opornik, żarówka, wyłącznik, woltomierz, amperomierz.
podaje zależność między natężeniem prądu płynącego przez przewodnik a napięciem przyłożonym do
jego końców i oporem przewodnika,
podaje wzór na obliczenie oporu przewodnika,
podaje treść prawa Ohma,
podaje jednostkę oporu elektrycznego.
podaje rodzaje obwodów elektrycznych w zależności od sposobu podłączenia odbiorników,
podaje, że amperomierz zawsze włączamy do obwodu szeregowo,
podaje, że woltomierz włączamy równolegle.
podaje określenie pola elektromagnetycznego i fali elektromagnetycznej,
dokonuje podziału fal elektromagnetycznych ze względu na długość i częstotliwość tych fal,
nazwa rodzaje fal elektromagnetycznych (radiowe, mikrofale, promieniowanie podczerwone, światło,
nadfioletowe, rentgenowskie, gamma),
podaje przybliżoną wartość prędkości światła w próżni i w powietrzu,
podaje, że światło jest falą elektromagnetyczną o długości od 400 nm (fiolet) do 700 nm (czerwień).
podaje zakresy częstotliwości i długości fal dla fal radiowych oraz mikrofal.




opisuje, jak wykryto promieniowanie podczerwone,
podaje źródła promieniowania podczerwonego i nadfioletowego.
podaje zakres długości fal promieniowania rentgenowskiego i promieniowania gamma,
wymienia właściwości promieni rentgenowskich i promieni gamma.










Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:
 opisuje budowę atomu i wymienić jego składniki,
 charakteryzuje elektron i proton jako cząstki o określonym ładunku,
 wyjaśnia, kiedy ciało jest nienaelektryzowane (równa liczba protonów i elektronów), naelektryzowane ujemnie (nadmiar elektronów) lub dodatnio (niedomiar elektronów),
 wyjaśnia, że podczas elektryzowania ciał stałych przemieszczają się tylko elektrony.
 wyjaśnia, dzięki czemu może odbywać się oddziaływanie ciał naelektryzowanych na odległość.
 wyjaśnia, że podczas elektryzowania ładunki nie są wytwarzane i nie znikają.
 wyjaśnia różnice w mechanizmie elektryzowania przewodników i izolatorów.
 rozróżnia rzeczywisty i umowny kierunek przepływu prądu elektrycznego,
 wyjaśnia zjawiska zachodzące po połączeniu przewodnikiem ciała naelektryzowanego dodatnio z
ciałem naelektryzowanym ujemnie,
 podaje określenie natężenia prądu elektrycznego,
1




























podaje wzór na natężenie prądu elektrycznego.
wyjaśnia różnicę między ogniwami chemicznymi a fotoogniwami.
podaje i omawia warunki przepływu prądu elektrycznego w obwodzie (w obwodzie musi być źródło napięcia, obwód musi być zamknięty).
wyjaśnia, co to znaczy, że natężenie prądu w przewodniku jest wprost proporcjonalne do napięcia
elektrycznego przyłożonego do jego końców.
wyjaśnia, do czego służy bezpiecznik w instalacjach elektrycznych.
wyjaśnia, od czego i jak zależy wartość pracy wykonanej przy przepływie prądu elektrycznego,
zapisuje wzór na moc prądu elektrycznego i podać definicję mocy prądu elektrycznego,
uzasadnia konieczność oszczędzania energii elektrycznej (z punktu widzenia ekologicznego
i ekonomicznego),
wyjaśnia, do czego służy licznik energii elektrycznej.
wyjaśnia przyczynę ustawiania się igły magnetycznej w kompasie,
wyjaśnia, w jaki sposób odbywa się magnesowanie i rozmagnesowywanie ferromagnetyków.
wyjaśnia, dlaczego miedziany przewodnik, w którym nie płynie prąd elektryczny, nie oddziałuje na
igłę magnetyczną i na opiłki żelazne; natomiast ten sam przewodnik, gdy płynie przez niego prąd
elektryczny, oddziałuje na igłę magnetyczną i na opiłki żelazne
podaje określenie siły elektrodynamicznej,
wyjaśnia, co jest źródłem siły elektrodynamicznej,
wyjaśnia, że w silniku zachodzi zamiana energii elektrycznej na energię mechaniczną.
podaje, że wszystkie fale elektromagnetyczne przenoszą energię, mają określoną prędkość, są
falami poprzecznymi, odbijają się i załamują, wzmacniają się lub osłabiają w wyniku nakładania
się,
podaje prędkość światła jako maksymalną prędkość przepływu informacji,
wyjaśnia związek między częstotliwością i długością fal elektromagnetycznych,
wyjaśnia, od czego zależy prędkość rozchodzenia się fal elektromagnetycznych.
opisuje znaczenie fal elektromagnetycznych (w szczególności fal radiowych i mikrofal)
w radiokomunikacji i łączności telefonicznej,
podaje zastosowanie mikrofal w gospodarstwie domowym i gastronomii,
zaznacza na osi częstotliwości zakresy fal radiowych i mikrofal.
wymienia właściwości promieniowania podczerwonego i nadfioletowego,
wyjaśnia niebezpieczeństwo związane z dziurą ozonową i podać, jak się zabezpieczać przed
skutkami związanymi z dziurą ozonową,
wymienia sposoby przeciwdziałania powiększaniu dziury ozonowej.
wymienia źródła promieni rentgenowskich i promieniowania gamma,
wyjaśnia, które właściwości promieni Roentgena są wykorzystywane w diagnostyce medycznej,
wyjaśnia, które właściwości promieni Roentgena są wykorzystywane w walce z nowotworami oraz
do sterylizacji narzędzi medycznych, materiałów opatrunkowych i żywności.
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:
 opisuje sposoby elektryzowania ciał przez tarcie i dotyk; wyjaśnić, że zjawiska te polegają na
przepływie elektronów między ciałami,
 przeprowadza eksperyment polegający na elektryzowaniu ciał przez tarcie i zademonstrować wzajemne oddziaływanie ciał naelektryzowanych jednoimiennie oraz różnoimiennie,
 opisuje (jakościowo) oddziaływanie ładunków jednoimiennych i różnoimiennych,
 posługuje się pojęciem ładunku elektrycznego jako wielokrotności ładunku elementarnego.
 demonstruje oddziaływanie elektrostatyczne na odległość,
 rysuje linie pola elektrycznego dla różnych pól,
 uzasadnia twierdzenie, że pole elektryczne ma energię.
 stosuje zasadę zachowania ładunku elektrycznego do wyjaśniania elektryzowania przez tarcie,
dotyk i indukcję,
 omawia budowę butelki lejdejskiej i kondensatora płaskiego.
 posługuje się pojęciem natężenia prądu elektrycznego,
 mierzy natężenie prądu elektrycznego w prostym obwodzie,
 przelicza wielokrotności i podwielokrotności w odniesieniu do natężenia prądu elektrycznego.
 buduje proste obwody elektryczne i rysować ich schematy,
 buduje prosty obwód elektryczny według zadanego schematu,
 rozpoznaje symbole elementów obwodu elektrycznego: ogniwo, opornik, żarówka, wyłącznik, wol-
2

























tomierz, amperomierz,
buduje obwód prądu elektrycznego i dokonać pomiaru napięcia między dwoma punktami tego
obwodu oraz natężenia prądu elektrycznego płynącego w obwodzie.
łączy obwód z miernikami do pomiaru napięcia i natężenia prądu przy równoległym oraz szeregowym łączeniu odbiorników i wykonuje pomiary,
porównuje, co się dzieje z napięciem, natężeniem i oporem przy połączeniu oporników szeregowo
oraz równolegle,
buduje proste obwody elektryczne szeregowe i równoległe oraz rysować ich schematy,
buduje proste obwody elektryczny szeregowe i równoległe według zadanego schematu,
podaje przykłady zastosowania połączeń szeregowych i równoległych odbiorników prądu elektrycznego w życiu codziennym,
posługuje się pojęciem oporu elektrycznego i stosować prawo Ohma w prostych obwodach elektrycznych.
bada, między jakimi ciałami zachodzą oddziaływania magnetyczne,
demonstruje oddziaływania między magnesami a przedmiotami z żelaza,
uzasadnia, że magnesu trwałego nie da się rozdzielić tak, aby miał tylko jeden biegun,
rozróżnia bieguny magnetyczne magnesów trwałych i opisać oddziaływania między nimi,
bada i opisuje zachowanie igły magnetycznej w obecności magnesu,
wyjaśnia zasadę działania kompasu,
demonstruje powstawanie linii pola magnetycznego,
rysuje linie pola magnetycznego dla różnych pól magnetycznych i zaznaczyć ich zwrot na podstawie ułożenia opiłków żelaza lub/i igieł magnetycznych,
opisuje oddziaływanie magnesu na żelazo i podać przykłady wykorzystania tego oddziaływania.
porównuje (wymieniać cechy wspólne i różnice) rozchodzenie się fal mechanicznych
i elektromagnetycznych,
przelicza długości fal w różnych jednostkach,
określa rodzaj fali, obliczając jej długość przy znanej częstotliwości.
wymienia i omawia zastosowania promieniowania podczerwonego,
wymienia i omawia zastosowania promieniowania nadfioletowego,
wykazuje, w jaki sposób możemy chronić się przed szkodliwym działaniem promieniowania nadfioletowego,
wyjaśnia rolę kremów (filtrów UV) w ochronie skóry przed promieniowaniem.
podaje i opisuje zastosowanie promieni rentgenowskich i gamma w medycynie i technice,
podaje sposoby ochrony przed szkodliwym działaniem promieniowania rentgenowskiego
i promieniowania gamma (ochrona radiologiczna).
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:
 wyjaśnia, od jakich wielkości fizycznych zależy oddziaływanie ciał naelektryzowanych (jakościowo).
 proponuje doświadczenie pozwalające zademonstrować linie pola elektrycznego dla różnych pól,
 omawia zasady działania lampy oscyloskopowej lub kineskopowej.
 projektuje i przeprowadza eksperyment ilustrujący zasadę zachowania ładunku,
 projektuje i przeprowadza eksperyment obrazujący zasadę działania elektroskopu.
 wymienić elementy elektroniczne wytwarzane z materiałów półprzewodnikowych.
 stosować wzór na natężenie prądu elektrycznego w zadaniach rachunkowych.
 wyjaśnia, że źródłami napięcia są ogniwa chemiczne i akumulatory,
 podaje przykłady używanych ogniw i akumulatorów,
 przedstawia osiągnięcia naukowe Aleksandra Volty.
 bada, jak opór przewodników metalowych zależy od temperatury.
 wyjaśnia, dlaczego w instalacji domowej stosuje się połączenie równoległe odbiorników,
 wyjaśnia, dlaczego żaróweczki stosowane w lampkach choinkowych po podłączeniu do domowej
instalacji elektrycznej (napięcie 230 V) nie przepalają się, chociaż są przystosowane do pracy przy
maksymalnym napięciu 1,5 V.
 podaje informacje dotyczące zmiany ziemskich biegunów magnetycznych,
 podaje przykłady zastosowania magnesów w urządzeniach technicznych.
 podaje przykłady zastosowania elektromagnesów w urządzeniach technicznych.
 demonstruje oddziaływanie dwóch przewodników z prądem elektrycznym i zbadać, jak zależy
zwrot sił oddziaływania między nimi od kierunku prądu w przewodnikach,
3











udowadnia doświadczalnie, że natężenie prądu indukcyjnego zależy od szybkości zmian pola
magnetycznego prądu elektrycznego,
wyjaśnia, dlaczego energia elektryczna jest przesyłana na duże odległości pod wysokim napięciem,
opisuje przemiany energii zachodzące w elektrowniach: wodnych, węglowych (gazowych i na olej
opałowy), jądrowych, wiatrowych, słonecznych,
omawia zasadę działania mikrofonu i głośnika.
podaje i omawia przykłady zastosowania fal elektromagnetycznych,
wyjaśnia rolę jonosfery i atmosfery w zatrzymywaniu szkodliwego promieniowania elektromagnetycznego docierającego do powierzchni Ziemi z kosmosu.
opisuje zastosowanie radioteleskopu,
opisuje zastosowanie fal radiowych i mikrofal (np. radary i urządzenia radiolokacyjne),
opisuje zasadę działania kuchenki mikrofalowej.
wyjaśnia zagrożenia dla życia biologicznego ze strony krótkofalowego promieniowania elektromagnetycznego,
opisuje zasadę działania kamery termowizyjnej i jej zastosowanie.
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:
 samodzielnie dociera do różnych źródeł informacji naukowej,
 prowadzi badania, opracowuje wyniki i przedstawia je w formie projektów uczniowskich lub sprawozdań z prac naukowo-badawczych,
 samodzielnie wykonuje modele, przyrządy i pomoce dydaktyczne

projektuje i buduje elektroskop,

opisuje budowę i zastosowanie licznika energii elektrycznej.

wykonuje elektromagnes i zademonstrować jego działanie,

buduje model silnika elektrycznego.

projektuje i wykonuje latarkę elektryczną.

zaprojektuje i wykonuje doświadczenie, na podstawie którego można zbadać, od czego i jak zależy natężenie prądu elektrycznego w obwodzie.
Dodatkowo będą brane pod uwagę umiejętności i wiedza zawarte w kryteriach dla klasy I i II.
W drugim semestrze przed egzaminem będziemy utrwalać wiedzę i umiejętności z klasy I i II.
4