Jak poprawnie rozliczyć podatek od zysków i strat z inwestycji

Jak poprawnie rozliczyć podatek od zysków i strat z inwestycji giełdowych?
Wpisany przez Jerzy Andrzej Tomczak
Co można przy tym rozliczeniu zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu i z jakich ulg można
skorzystać?
Jeśli inwestujesz na giełdzie, to niezależnie od tego, czy w 2009 r. osiągnąłeś zysk czy
poniosłeś stratę, musisz rozliczyć się z fiskusem. Podstawą do wypełnienia zeznania
podatkowego PIT-38 będzie dla Ciebie druk PIT-8C wystawiony przez biuro maklerskie.
Zanim jednak wypełnisz deklarację sprawdź, co możesz zaliczyć do kosztów uzyskania
przychodu oraz z jakich ulg możesz skorzystać.
Jak opodatkowane są zyski giełdowe?
Przychody uzyskiwane przez inwestorów giełdowych traktowane są, zgodnie z przepisami
podatkowymi, jako odrębne od innych źródło przychodów - przychody z ka­pitałów pieniężnych
(art. 10 ust. 1 pkt 7 oraz art. 17 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycz­nych, tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Opodatkowaniu podlegają jednak nie przychody, lecz do­chód uzyskany z transakcji
giełdowych, czyli różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia
papierów wartościowych, realizacji praw wyni­kających z papierów wartościowych i odpłatnego
zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających
1/7
Jak poprawnie rozliczyć podatek od zysków i strat z inwestycji giełdowych?
Wpisany przez Jerzy Andrzej Tomczak
a odpowiadającymi im kosztami uzyskania przychodu (art. 30b ust. 2 pkt 1-3).
Dochód opodatkowany jest 19% podatkiem dochodowym. Nie łączy się go z innymi dochodami,
lecz rozlicza od­rębnie w formularzu PIT-38 składanym do 30 kwietnia następnego roku
podatkowego.
W celu obliczenia dochodu musisz uwzględnić koszty jego uzyskania. Kosztami tymi będą
wydatki poniesione w celu osiągnięcia lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów
(art. 22 ust. 1) z wyjątkiem wydatków wymie­nionych w katalogu wydatków niestanowiących
kosztów uzyskania przychodu (art. 23 ust. 1). Ponieważ w tym ostatnim wymienione zostały
wydatki na nabycie papie­rów wartościowych, tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa
w funduszach kapitałowych oraz pochodnych instrumentów finansowych, wydatki te nie
stanowią kosz­tów uzyskania przychodu w chwili ich poniesienia.
Wydatki te możesz jednak zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu w chwili odpłatnego zbycia om
Przykład
2/7
Jak poprawnie rozliczyć podatek od zysków i strat z inwestycji giełdowych?
Wpisany przez Jerzy Andrzej Tomczak
Inwestor kupił w 2008 r. akcje za 10.000 zł. Wydatku tego nie zalicza się do kosztów uzyskania
przychodu 2008 r. W 2009 r. akcje sprzedał za 11.300 zł oraz poniósł wydatki związane
z obsługą rachunku w kwocie 300 zł. Dochód uzyskany na transakcji, do rozliczenia
w zeznaniu za 2009 r., to: 11.300 - 10.000 - 300 = 1.000 zł. Podatek od dochodu jw.: 19%
/100% × 1.000 = 190 zł.
Do kosztów uzyskania przychodu zalicza się również np. opłaty związane z obsługą rachunku
papierów wartościo­wych (prowizje zapłacone przy kupnie i sprzedaży papierów wartościowych
związane z prowadzeniem lub założeniem rachunku, transferu, zdeponowania papierów),
zapłacone odsetki i prowizje od kredytu, za który nabyto papiery wartościowe, udziały lub
pochodne instrumenty finansowe.
Pamiętaj jednak, że koszty te muszą być prawidłowo udokumentowane. Ponadto powinieneś
zwrócić na nie szczególną uwagę z co najmniej dwóch powodów:
1. nie wiadomo, które z nich ujęte zostały już w informacji PIT-8C (sprawdź to u brokera, by
nie ująć w zeznaniu tych samych kosztów dwukrotnie),
2. z uwagi na szczególne uregulowanie w przepisach kwestii prowizji i odsetek od kredytów.
To ostatnie dotyczy kredytów zaciąganych na zakup pa­pierów wartościowych w sytuacji, gdy
zlecenia zakupu zostaną zredukowane, np. w związku z popytem przekra­czającym podaż
oferowanych papierów.
3/7
Jak poprawnie rozliczyć podatek od zysków i strat z inwestycji giełdowych?
Wpisany przez Jerzy Andrzej Tomczak
Zapłacone prowizje i odsetki od kredytu zaciągniętego na zakup papierów wartościowych
zaliczane są do kosztów uzyskania przychodów, celem tych wydatków jest bowiem osiągnięcie
przychodu. Jednak w katalogu wydatków nie zaliczanych do kosztów uzyskania przychodu
wymienione są prowizje i odsetki przypadające proporcjonalnie na tę część kredytu, która nie
została wydatkowana na nabycie papierów wartościowych, udziałów lub pochodnych
in­strumentów finansowych (art. 23 ust. 1 pkt 38b). Oznacza to, że do kosztów uzyskania
przychodu zaliczyć możesz jedynie tę ich część, która odpowiada kwocie kredytu faktycznie
wydatkowanej na zakup.
Przykład
Inwestor zaciągnął kredyt w wysokości 100.000 zł na zakup akcji oferowanych przez spółkę X.
Od kredytu tego zapłacił 5.000 zł prowizji i odsetek. Na skutek redukcji zleceń wydatkował na
zakup akcji jedynie 10.000 zł (10% zaciągniętego kredytu). Do kosztów uzyskania przychodu
związanych z późniejszym zbyciem tych akcji będzie mógł zaliczyć (oprócz 10.000 zł
wydatkowanych na ich nabycie) zapłacone odsetki i prowizje od kredytu jedynie do wysoko­ści:
5.000 × 10.000 / 100.000 = 500 zł. Pozostałe 4.500 zł odsetek i prowizji to wydatki
niestanowiące kosztów uzy­skania przychodu.
Jak rozliczyć się, gdy transakcje giełdowe przyniosły stratę?
Po pierwsze, poniesienie straty nie zwalnia Cię z obowiązku złożenia zeznania rocznego
4/7
Jak poprawnie rozliczyć podatek od zysków i strat z inwestycji giełdowych?
Wpisany przez Jerzy Andrzej Tomczak
PIT-38; art. 45 ust. 1a pkt 1 updof nakłada bowiem taki obowiązek na podatników również
w sytuacji, gdy transakcje przyniosły stratę. Niezłożenie ze­znania może narazić Cię na
odpowiedzialność karno-skarbową.
Po drugie, stratę wykazaną w rocznym zeznaniu podat­kowym możesz odliczyć od dochodu
uzyskanego z tego samego źródła (kapitałów pieniężnych) w ciągu najbliż­szych kolejno po
sobie następujących 5 lat podatkowych, z zastrzeżeniem, że wysokość odliczenia
w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty straty (art. 9 ust. 3). Masz zatem
szansę na obniżenie swoich zobowiązań podatkowych w czasie przyszłej hossy.
Odliczeniu nie podlega strata na sprzedaży pa­pierów wartościowych, których zbycie zwolnione jes
Przykład
Inwestor kupił w 2009 r. akcje za 10.000 zł. W tym samym roku zbył je za 9.000 zł. Poniósł
również wydatki związane z obsługą rachunku w kwocie 500 zł. Strata do rozlicze­nia w
zeznaniu za 2009 r., to: 1.500 zł (9.000 - 10.000 - 500). Stratę tę może rozliczać (odliczać od
dochodu) w zeznaniach PIT-38 składanych za następnych kolejnych 5 lat podatkowych, aż do
jej skonsumowania (ale nie więcej niż 750 zł w którymkolwiek z tych lat).
5/7
Jak poprawnie rozliczyć podatek od zysków i strat z inwestycji giełdowych?
Wpisany przez Jerzy Andrzej Tomczak
Ulga dla wytrwałych
Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, która weszła w życie 1
stycznia 2004 r., wpro­wadziła opodatkowanie dochodów uzyskanych na giełdzie 19%
podatkiem liniowym oraz zniosła - co do zasady - ulgi związane ze zbyciem papierów
wartościowych.
Niektórzy inwestorzy, zwłaszcza ci nastawieni na inwestycje długofalowe, mogą jednak
w dal­szym ciągu korzystać z niektórych - minionych już - ulg.
A to za sprawą ustawy z 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2003 r. nr 202, poz. 1956 z późn. zm., dalej:
nowela), która uhonorowała zasadę praw nabytych i zachowała ulgi podatkowe w odniesieniu
do walorów nabytych przed dniem jej wejścia w życie, tj. przed 1 stycznia 2004 r.
Zapisu o tych ulgach nie znajdziesz jednak w aktualnym tekście updof, lecz w art. 19 noweli,
który w powiązaniu z art. 52 updof zwalnia od podatku m.in. odpłatne zbycie obligacji Skarbu
Państwa nabytych przed 1 stycznia 2003 r. oraz odpłatne zbycie papierów wartościowych
dopuszczonych do publicznego obrotu papierami wartościowymi, nabytych na podstawie
publicznej oferty lub na giełdzie papierów wartościowych, albo w regulowanym pozagiełdowym
6/7
Jak poprawnie rozliczyć podatek od zysków i strat z inwestycji giełdowych?
Wpisany przez Jerzy Andrzej Tomczak
wtór­nym obrocie publicznym przed 1 stycznia 2004 r., a także realizacji praw wynikających
z tych papierów.
Dochody korzystające z tego zwolnienia nie podlegają opodatkowaniu i nie wykazuje się ich
w zeznaniu rocznym PIT-38. Nie powinny znaleźć się również w informacji PIT-8C dostarczanej
Ci przez brokera.
7/7