Rok Jana Czochralskiego - D

Paweł Tomaszewski
INTiBS PAN Wrocław
Wrocław, 26 października 2012 r.
Rok Jana Czochralskiego - D
Szanowni Państwo!
Jak już Państwo wiecie z listu rozesłanego przez prezesa PTF, prof. Wiesława Kamińskiego,
sprawa ustanowienia roku 2013 Rokiem Jana Czochralskiego weszła w nowy etap prac w Sejmie
RP.
Inicjatywa zgłoszona przez Polskie Towarzystwo Fizyczne w październiku 2011 r. i poparta
głosami wielu innych stowarzyszeń naukowych, uczelni i instytucji samorządowych, była tematem
obrad parlamentarnej Komisji Kultury i Środków Przekazu na jej 42. posiedzeniu w środę 24
października 2012 r. (godz. 14:05 - 15:25, sala 176 w Senacie). Posiedzeniu przewodniczyła pani
poseł Iwona Śledzińska-Katarasińska. W programie posiedzenia było rozpatrzenie 10 wniosków o
upamiętnienie ważnych postaci i instytucji. Warto zaznaczyć, że podczas poprzedniego posiedzenia,
w godzinach przedpołudniowych, Komisja odrzuciła projekt uchwały w sprawie ustanowienia Roku
Pamięci o Powstaniu Styczniowym (Rok uchwalony przez Senat RP). Wspomniany wcześniej
projekt "Roku Unii Horodelskiej" został wycofany.
Zgłoszone propozycje (w kolejności rozpatrywania: Jan Czochralski, Witold Lutosławski,
Henryk Mikołaj Górecki, Polska Twórczość Muzyczna, Julian Tuwim, Hipolit Cegielski, Teatr
Polski w Warszawie, Jan Matejko, Jan III Sobieski w rocznicę Odsieczy wiedeńskiej, Żołnierze
Wyklęci) miały - na szczęście - różny ciężar gatunkowy nie ze względu na postaci, ale z powodu
jakości przygotowanych materiałów (pismo wnioskodawcy, gotowy projekt uchwały sejmowej,
projekt obchodów danego roku, poparcie innych instytucji, obecność wnioskodawców na
posiedzeniu Komisji). Nie wszystkie wnioski w pełni odpowiadały przyjętym warunkom i niejako z
góry skazane były na porażkę. W przypadku prof. Jana Czochralskiego wszystkie elementy zostały
przygotowane. Przeprowadzona została też szeroka akcja informacyjna: m.in. wszyscy członkowie
Komisji dostali wcześniej informacje o Profesorze i planowanych imprezach, niektórzy nawet
książkę "Powrót"; prowadzono rozmowy osobiste z niektórymi posłami (aktywnie działali m.in.
pani prof. Anna Pajączkowska z ramienia PTWK i poseł Antoni Mężydło, który nie jest członkiem
Komisji Kultury). W posiedzeniu Komisji uczestniczyły prof. A. Pajączkowska i prof. Ewa Tali prezes Polskiego Towarzystwa Wzrostu Kryształów, które sprawnie pilotowały sprawę
Czochralskiego w ostatnich tygodniach.
Jako pierwszy Komisja analizowała wniosek o Rok Jana Czochralskiego. Pani prof. A.
Pajączkowska w swoisty sposób poparła ten wniosek. Przewodnicząca Komisji dodała, że w
rozmowie z min. Kudrycką pani minister wyraziła pełną aprobatę dla tej kandydatury. Bez dalszych
głosów ze strony posłów rozpoczęto analizowanie kolejnych wniosków. Warto tu zaznaczyć, że na
realizację projektów związanych z wnioskowanym "Rokiem W. Lutosławskiego" Ministerstwo
Kultury i Dziedzictwa Narodowego przeznacza 6 milionów złotych. Gorzka moja refleksja - na
Czochralskiego trudno się doprosić o jakiekolwiek wsparcie finansowe.
Tylko sześć pierwszych wniosków poddano pod głosowanie nad podjęciem przez Komisję
inicjatywy ustawodawczej w sprawie ogłoszenia roku 2013 rokiem danej osoby. Niestety, żałosny
wręcz poziom wiedzy posłów (a nawet przedstawiciela biura prawnego Sejmu!) na temat sposobu
głosowania (sic!) nad wnioskami doprowadził do sytuacji, gdy nie było wiadomo na ile głosowania
były poprawne (np. jeden z wniosków nie uzyskał żadnego głosu "za", "przeciw" i "wstrzymuję
się"!). Wniosek o Rok Jana Czochralskiego uzyskał 20 głosów "za", Witolda Lutosławskiego - 19,
Juliana Tuwima - 12 i Hipolita Cegielskiego - 10. Nie dopuszczono do powtórzenia głosowania i w
efekcie do dalszych prac w Sejmie skierowano cztery wnioski o ustanowienie "Roku ...": Jana
Czochralskiego, Witolda Lutosławskiego, Juliana Tuwima i Hipolita Cegielskiego. Sprawa wróci
więc w tzw. pierwszym czytaniu do Komisji i wówczas odbędzie się ponowne głosowanie nad tymi
wnioskami - może być tylko trzech patronów w danym roku (ale i tu była sprzeczność:
przewodnicząca Komisji stwierdziła wcześniej, że "wyboru dokona Sejm"). Sprawa nie jest więc
przesadzona i stwierdzenie, że "reszta będzie już tylko formalnością" nie ma, niestety, uzasadnienia.
Posłem wnioskodawcą została wybrana pani Małgorzata Kidawa-Błońska, dobrze zorientowana w
życiorysie prof. Jana Czochralskiego (po posiedzeniu otrzymała egzemplarze książek "Powrót",
"Maja" i wydawnictw promujących Kcynię w 750-lecie nadania praw miejskich).
Zainteresowanych przebiegiem posiedzenia odsyłam do strony internetowej Komisji, gdzie
można
zapoznać
się
z
zapisem
filmowym
z
tego
posiedzenia
Komisji
(www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/... i zakładka "transmisje_archiwum). Niebawem powinien się też
ukazać stenogram z tego posiedzenia.
***
Pragnę Państwa poinformować, że rozpoczęto prace nad tłumaczeniem książki "Powrót.
Rzecz o Janie Czochralskim" na język angielski. Na razie jest tylko jedna poważna oferta wsparcia
finansowego tego wydawnictwa. Apelujemy o dalsze starania nad uzyskaniem realnych funduszy na
tłumaczenie książki.
Może nie było to zamierzone, ale tego samego dnia, gdy Komisja sejmowa obradowała
m.in. nad wnioskiem o ustanowienie "Roku Jana Czochralskiego", odbyło się Sympozjum
poświęcone pamięci prof. Jana Czochralskiego. Do Instytutu Technologii Materiałów
Elektronicznych w Warszawie zaproszono kilkadziesiąt osób (głownie VIP-ów), by pokazać im
osobę i dokonania Profesora. Miało to być przygotowanie do obchodów "Roku Jana
Czochralskiego". Referaty wygłosili: prof. Anna Pajączkowska z ITME, prof. Roberto Fornari
(przewodniczący Międzynarodowej Organizacji Wzrostu Kryształów i dyrektor Instytutu Wzrostu
Kryształów w Berlinie) oraz prof. Ewa Talik (prezes Polskiego Towarzystwa Wzrostu Kryształów).
Szkoda, że ponad połowa gości nie wyraziła zainteresowania Sympozjum. Obszerną relację można
znaleźć w internacie na stronie www.kcynia.pl.
***
fin