pełny tekst

PRZEGL
2005; 59:703–709
(PCT) w p³ynie mózgowo-rdzeniowym
Nr 3 EPIDEMIOL Prokalcytonina
703
Lucjan Kêpa, Barbara Oczko-Grzesik, Dariusz B³êdowski
PROKALCYTONINA (PCT) W P£YNIE MÓZGOWO-RDZENIOWYM
I W SUROWICY CHORYCH Z BAKTERYJNYMI ROPNYMI
I LIMFOCYTARNYMI ZAPALENIAMI OPON I MÓZGU U DOROS£YCH
– OBSERWACJE W£ASNE
Oddzia³ Chorób ZakaŸnych Œl¹skiej Akademii Medycznej w Bytomiu,
przy Klinice Chorób P³uc i GruŸlicy Œl¹skiej Akademii Medycznej
Kierownik Kliniki: Jerzy Kozielski
Przedstawiono wyniki oznaczeñ stê¿enia prokalcytoniny (PCT)
w p³ynie mózgowo-rdzeniowym i w surowicy chorych z bakteryjnymi ropnymii i limfocytarnymi zapaleniami opon i mózgu. Zwrócono uwagê
pprzydatnoœæ oznaczania tego parametru w surowicy w ró¿nicowaniu
neuroinfekcji oraz na znaczenie rokownicze oznaczania PCT w p³ynie
mózgowo-rdzeniowym w bakteryjnych zaka¿eniach oœrodkowego uk³adu nerwowego.
S³owa kluczowe: prokalcytonina, ropne zapalenie opon i mózgu, limfocytarne zapalenia
opon, diagnostyka ró¿nicowa
Key words: procalcitonin, purulent meningoencephalitis, lymphocytic meningitis,
differential diagnosis
WSTÊP
Zaka¿enia oœrodkowego uk³adu nerwowego (OUN) nadal stanowi¹ istotny problem
wspó³czesnej medycyny. Kluczowe znaczenie w tych chorobach ma wczesna diagnostyka,
która pozwala na niezw³oczne rozpoczêcie odpowiedniego leczenia. W niektórych przypadkach wynik pierwszego badania p³ynu mózgowo-rdzeniowego (pmr) mo¿e byæ niejednoznaczny, trudny do interpretacji i budziæ w¹tpliwoœci diagnostyczne (1,2).
Celem pracy by³a próba oceny przydatnoœci oznaczania stê¿enia prokalcytoniny (PCT)
w p³ynie mózgowo-rdzeniowym i w surowicy w diagnostyce i ró¿nicowaniu bakteryjnych
ropnych i limfocytarnych zapaleñ opon i mózgu u doros³ych na podstawie w³asnych obserwacji.
MATERIA£ I METODYKA
Badania przeprowadzono u 33 chorych hospitalizowanych w Oddziale Chorób ZakaŸnych Œl¹skiej Akademii Medycznej w Bytomiu w latach 2000-2003. Wszyscy chorzy byli
704
L Kêpa, B Oczko-Grzesik, D B³êdowski
Nr 3
kierowani do Oddzia³u z podejrzeniem zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.
Na podstawie ca³okszta³tu obrazu klinicznego i wyniku wstêpnego badania p³ynu mózgowo-rdzeniowego utworzono dwie grupy chorych:
– grupa I obejmowa³a 17 chorych z ropnymi, bakteryjnymi zapaleniami opon i mózgu;
w grupie tej by³o 11 mê¿czyzn (64,71%) i 6 kobiet (35,29%). Najm³odszy chory mia³
18 lat, najstarszy – 65; œrednia wieku wynios³a oko³o 35 lat. Czynnikami etiologicznymi
zapalenia opon i mózgu by³y: Streptococcus pneumoniae (6 przyp.), Neisseria meningitidis (4 przyp.), natomiast u pozosta³ych 7 pacjentów etiologia neuroinfekcji nie zosta³a
ustalona. U trzech chorych bezpoœrednio przed hospitalizacj¹ rozpoczêto doustn¹ antybiotykoterapiê w warunkach ambulatoryjnych,
– grupa II liczy³a16 chorych z limfocytarnymi zapaleniami opon i mózgu; w grupie tej
by³o 11 mê¿czyzn (68,75%) i 5 kobiet (31,25%). Najm³odszy chory mia³ 18 lat, najstarszy
– 37; œrednia wieku wynios³a oko³o 24 lat. Czynnikami etiologicznymi zapalenia opon
by³y wirusy: nagminnego zapalenia œlinianek przyusznych (4 przyp.), ospy wietrznej i pó³paœca (3 przyp.) i opryszczki zwyk³ej (2 przyp.); w pozosta³ych 7 przypadkach etiologia
neuroinfekcji nie zosta³a ustalona.
U wszystkich chorych w dniu przyjêcia do Oddzia³u wykonywano nak³ucie lêdŸwiowe
i badanie p³ynu mózgowo-rdzeniowego, które obejmowa³o oznaczanie pleocytozy i cytogramu, stê¿enia bia³ka, glukozy i kwasu mlekowego oraz prokalcytoniny. Jednoczeœnie
oznaczano stê¿enia prokalcytoniny w surowicy osób chorych. Do iloœciowego oznaczania
PCT stosowano metodê immunowoluminometryczn¹ z u¿yciem komercyjnego zestawu
B.R.A.H.M.S. Lumitest PCT (firmy BRAHMS Diagnostica GmbH, Niemcy).
U wszystkich chorych wykonywano tak¿e badania bakteriologiczne pmr (bakterioskopia – ocena preparatu bezpoœredniego i posiew) i krwi (posiew), a tak¿e badania serologiczne p³ynu i krwi.
Porównanie œrednich stê¿eñ prokalcytoniny w p³ynie mózgowo-rdzeniowym i w surowicy przeprowadzono za pomoc¹ testu t Studenta. W badaniach statystycznych przyjêto
poziom istotnoœci p(a) < 0,05 i p(a) < 0,01.
WYNIKI
Wyniki badania p³ynu mózgowo-rdzeniowego i surowicy uzyskane w dniu przyjêcia
do Oddzia³u w obu grupach chorych przedstawiono w tabeli I.
W grupie I œrednia pleocytoza wynosi³a 2142 komórki w 1 mm3; u 12 chorych (70,59%)
w cytogramie p³ynu przewa¿a³y krwinki bia³e obojêtnoch³onne wieloj¹drzaste (od 70 do
100% ogó³u komórek). W 5 pozosta³ych przypadkach (29,41%) w cytogramie dominowa³y krwinki bia³e jednoj¹drzaste, limfocyty (od 55 do 75% ogó³u komórek).
Badania bakteriologiczne pmr u tych chorych wykaza³y obecnoœæ Streptococcus pneumoniae (3 przyp.); u pozosta³ych 2 chorych posiewy p³ynu by³y ja³owe. Inne oznaczane
parametry p³ynu mózgowo-rdzeniowego chorych wchodz¹cych w sk³ad grupy I kszta³towa³y siê nastêpuj¹co: œrednie stê¿enie bia³ka 3805,24 mg/L, glukozy – 1,46 mmol/L, kwasu mlekowego – 69,87 mg/dL oraz prokalcytoniny – 0,63 ng/mL. U chorych z przewag¹
limfocytów w cytogramie stê¿enia PCT w pmr wynosi³y od 0,44 do 0,96 ng/mL. Natomiast
stê¿enia prokalcytoniny w p³ynie przekraczaj¹ce wartoœæ 2,0 ng/mL stwierdzono u chorych bêd¹cych w bardzo ciê¿kim stanie klinicznym (ocenianym miêdzy innymi przy pomo-
Nr 3
Ta b e l a I .
Ta b l e I .
*UXSD
FKRU\FK
Prokalcytonina (PCT) w p³ynie mózgowo-rdzeniowym
705
Wybrane wyniki badania p³ynu mózgowo-rdzeniowego i surowicy chorych z ropnymi i imfocytarnymi zapaleniami opon i mózgu uzyskane w dniu przyjêcia do Oddzia³u
The results of CSF and plasma examination in patients with purulent and lymphocytic meningoencephalitis on the day of admission to the ward
3á\QPy]JRZRUG]HQLRZ\
SOHRF\WR]D
NRPPP
ELDáNR
PJ/
JOXNR]D
PPRO/
*UXSD, “ “ “
Q ± ± ±
*UXSD,, “
“ “
Q 6XURZLFD
NZDV
SURNDOF\
SURNDOF\
POHNRZ\
WRQLQD
WRQLQD
PJG/
QJP/
QJP/
“ “ “
±± ±
“ “ “
W tabeli podano œrednie wartoœci oznaczanych parametrów
± – odchylenie standardowe oraz zakres wartoœci
* – ró¿nica znamienna statystycznie (p<0,05)
** – ró¿nica znamienna statystycznie (p<0,01)
cy skali Glasgow i APACHE II); u tych chorych wykryto równie¿ najwy¿sze stê¿enia bia³ka w p³ynie mózgowo-rdzeniowym. Najni¿sze stê¿enia PCT stwierdzono u pacjentów,
u których stosowano antybiotyki bezpoœrednio przed przyjêciem do Oddzia³u.
W grupie II œrednia pleocytoza wynosi³a 275 komórek w 1 mm 3 . W cytogramie wiêkszoœci chorych przewa¿a³y limfocyty (od 65 do 100% ogó³u komórek); jedynie u 4 chorych (trzech z opryszczkowym zapaleniem opon i mózgu i jednego z przyœwinkowym zapaleniem opon) w pierwszym badaniu p³ynu mózgowo-rdzeniowego stwierdzono przewagê krwinek bia³ych obojêtnoch³onnych, wieloj¹drzastych w cytogramie (od 60 do 70%
ogó³u komórek). Œrednie stê¿enia pozosta³ych parametrów pmr przedstawia³y siê nastêpuj¹co: bia³ko – 1180,67 mg/L, glukoza – 2.63 mmol/L, kwas mlekowy – 29,72 mg/dL, prokalcytonina – 0,23 ng/mL.
Ró¿nice œrednich stê¿eñ PCT w p³ynie mózgowo-rdzeniowym miêdzy grup¹ I i II by³y
statystycznie znamienne (p<0,05).
Œrednie stê¿enie prokalcytoniny w surowicy krwi chorych grupy I wynosi³o
9,97 ng/mL, a w grupie II – 0,27 ng/mL. U ¿adnego chorego nie stwierdzono obecnoœci
zaka¿enia tocz¹cego siê poza oœrodkowym uk³adem nerwowym.
Ró¿nica œrednich stê¿eñ PCT w surowicy krwi miêdzy grup¹ I i II by³a równie¿ statystycznie znamienna (p<0,01).
OMÓWIENIE
Podstawowym badaniem w diagnostyce zaka¿eñ oœrodkowego uk³adu nerwowego
pozostaje nadal badanie p³ynu mózgowo-rdzeniowego. W niektórych przypadkach, zarówno bakteryjnych, jak i wirusowych zapaleñ opon i mózgu, rutynowe badania pmr obejmuj¹ce oznaczenie pleocytozy i cytogramu, stê¿enia bia³ka, glukozy i kwasu mlekowego,
mog¹ byæ niewystarczaj¹ce dla przeprowadzenia wczesnej diagnostyki ró¿nicowej neuroinfekcji. We wczesnym okresie bakteryjnych zapaleñ opon i mózgu u niektórych chorych
706
L Kêpa, B Oczko-Grzesik, D B³êdowski
Nr 3
pleocytoza mo¿e charakteryzowaæ siê przewag¹ limfocytów w cytogramie, a w wirusowych zapaleniach opon i mózgu w cytogramie mog¹ przewa¿aæ krwinki bia³e wieloj¹drzaste (segmenty). Pozosta³e parametry p³ynu mog¹ tak¿e nie w pe³ni zró¿nicowaæ tych chorób. Badania bakteriologiczne, wirusologiczne oraz serologiczne s¹ czasoch³onne, nierzadko
te¿ otrzymujemy wyniki negatywne. W razie w¹tpliwoœci diagnostycznych ró¿nicowanie
bakteryjnych i wirusowych zapaleñ opon i mózgu wymaga³oby zatem powtórnego nak³ucia lêdŸwiowego i badania p³ynu mózgowo-rdzeniowego w 2. lub w nastêpnej dobie hospitalizacji. Czêste powtarzanie nak³uæ lêdŸwiowych mo¿e wp³yn¹æ niekorzystnie na ogólny
stan chorego, a nawet w skrajnych przypadkach prowadziæ do wg³obienia mózgowia (migda³ków mó¿d¿ku do otworu potylicznego wielkiego) i zgonu chorego. Jednoczeœnie wiadomo, ¿e ustalenie rodzaju zapalenia opon i mózgu ma kluczowe znaczenie dla rodzaju
wdro¿onego leczenia i, w konsekwencji, dla dalszych losów chorego. Dlatego niezwykle
istotne znaczenie ma ustalenie wiarygodnego wskaŸnika zaka¿enia bakteryjnego, który by³by
obecny w p³ynie mózgowo-rdzeniowym i/lub w surowicy we wczesnym okresie choroby
i umo¿liwia³ przeprowadzenie ró¿nicowania neuroinfekcji (1-3).
W ostatnich latach wiele uwagi poœwiêca siê prokalcytoninie (PCT) jako wskaŸnikowi
uogólnionego zaka¿enia bakteryjnego. PCT jest bia³kiem o masie cz¹steczkowej 13 kDa,
z³o¿onym ze 116 aminokwasów; jest ono prekursorem kalcytoniny. Prokalcytonina jest
produkowana w gruczole tarczowym, w makrofagach i monocytach ró¿nych narz¹dów,
w hepatocytach w¹troby, a tak¿e przez komórki jednoj¹drzaste krwi obwodowej. Synteza
PCT jest wybiórczo stymulowana w przebiegu ciê¿kich uogólnionych zaka¿eñ bakteryjnych i grzybiczych, natomiast zaka¿enia wirusowe, zaburzenia autoimmunologiczne, choroby nowotworowe i wirusy powoduj¹ jedynie nieznaczny wzrost stê¿enia tego bia³ka.
Prokalcytonina dzia³a jako mediator utrzymuj¹cy i nasilaj¹cy odpowiedŸ zapaln¹ (podobnie do IL-6 i IL-8) (4-7).
U osób zdrowych stê¿enie PCT w surowicy jest niskie (< 0,1 ng/mL), natomiast stê¿enia przekraczaj¹ce wartoœæ 0,5 ng/mL uwa¿ane s¹ za patologiczne i charakterystyczne dla
etiologii bakteryjnej zaka¿enia; w przypadku zaka¿enia ogólnoustrojowego i posocznicy
stê¿enia tego bia³ka mog¹ byæ znacznie wy¿sze (4-6, 8).
Prokalcytonina charakteryzuje siê d³ugim okresem pó³trwania we krwi (oko³o 25 h),
wzrost jej stê¿enia w surowicy wystêpuje ju¿ w kilka godzin po pojawieniu siê objawów
klinicznych zaka¿enia i wyprzedza w czasie wzrost stê¿enia innych wskaŸników zapalenia,
miêdzy innymi bia³ka C-reaktywnego (CRP) (4,6). Wiêkszoœæ autorów uwa¿a, ¿e oznaczanie stê¿enia PCT w surowicy jest lepszym wskaŸnikiem diagnostycznym zaka¿enia bakteryjnego ni¿ inne wskaŸniki zapalenia (np.: CRP, leukocytoza) (9-12).
Jedynie Ugarte i wsp. uwa¿aj¹, ¿e PCT nie jest lepszym wskaŸnikiem zapalenia ni¿
CRP u chorych leczonych w oddzia³ach intensywnej opieki medycznej, ale mo¿e byæ u¿ytecznym pomocniczym parametrem dla identyfikacji zaka¿enia i okreœlenia jego ciê¿koœci
(13).
Liczne badania doœwiadczalne i kliniczne potwierdzaj¹ przydatnoœæ oznaczania stê¿enia PCT w surowicy w diagnostyce i monitorowaniu odpowiedzi na leczenie zaka¿eñ bakteryjnych, miêdzy innymi posocznicy, zapaleñ p³uc, zaka¿eñ dróg moczowych, a tak¿e
zaka¿eñ grzybiczych i paso¿ytniczych (4,6,14).
Odrêbnym zagadnieniem jest celowoœæ i przydatnoœæ oznaczania prokalcytoniny
w diagnostyce ró¿nicowej neuroinfekcji. Najczêœciej oznaczano stê¿enia PCT w surowicy
Nr 3
Prokalcytonina (PCT) w p³ynie mózgowo-rdzeniowym
707
u dzieci z zapaleniami opon i mózgu. Stwierdzono, ¿e w bakteryjnych zapaleniach opon
i mózgu stê¿enia prokalcytoniny w surowicy by³y znacznie wy¿sze ni¿ w zapaleniach
o etiologii wirusowej; tym samym pozwala³o to na szybkie ró¿nicowanie tych stanów chorobowych (4,6,15,16). Podobne wyniki uzyskano u osób doros³ych z zapaleniami opon
i mózgu (17-20).Wed³ug Korczowskiego i wsp. wzrost stê¿enia prokalcytoniny w surowicy
poprzedza wyst¹pienie zmian zapalnych w p³ynie mózgowo-rdzeniowym (16).
Natomiast Hoffmann i wsp. uwa¿aj¹, ¿e oznaczanie stê¿enia PCT w surowicy doros³ych z zapaleniami opon i mózgu ma ograniczon¹ wartoœæ diagnostyczn¹, gdy¿ nie wyklucza w pe³ni mo¿liwoœci istnienia bakteryjnego zaka¿enia zlokalizowanym poza OUN (21).
Stosowanie antybiotyków w okresie bezpoœrednio poprzedzaj¹cym hospitalizacjê powoduje obni¿enie stê¿enia prokalcytoniny w surowicy chorych (15,20).
W naszym materiale klinicznym równie¿ stwierdzano statystycznie znamiennie wy¿sze stê¿enia PCT w surowicy chorych z bakteryjnymi ropnymi zapaleniami opon i mózgu. Najni¿sze stê¿enia tego bia³ka obserwowano w surowicy chorych leczonych antybiotykami bezpoœrednio przed hospitalizacj¹.
Skuteczna antybiotykoterapia bakteryjnych zapaleñ opon i mózgu prowadzi do stopniowego obni¿ania siê stê¿enia PCT w surowicy, natomiast utrzymuj¹ce siê podwy¿szone
lub wzrastaj¹ce stê¿enia tego bia³ka wi¹¿e siê z niekorzystnym przebiegiem klinicznym
i zejœciem choroby. Wydaje siê zatem, ¿e seryjne oznaczanie stê¿enia PCT w surowicy
chorych z bakteryjnymi zaka¿eniami oœrodkowego uk³adu nerwowego mo¿e byæ przydatne w monitorowaniu przebiegu choroby i odpowiedzi na stosowane leczenie (4,18).
Oznaczanie stê¿enia prokalcytoniny w p³ynie mózgowo-rdzeniowym chorych z zapaleniami opon i mózgu budzi pewne kontrowersje. Wed³ug Gendrela i wsp. PCT nie jest
produkowana w obrêbie OUN i oznaczanie jej w pmr niewiele wnosi do diagnostyki ró¿nicowej neuroinfekcji (15). Viallon i wsp. uwa¿aj¹ nawet, ¿e obecnoœæ podwy¿szonego stê¿enia prokalcytoniny w p³ynie mózgowo-rdzeniowym jest wynikiem zanieczyszczenia p³ynu
krwi¹ w czasie wykonywania nak³ucia lêdŸwiowego (20). Badania Jereba i wsp. przeprowadzone wœród doros³ych z zapaleniami opon i mózgu wykaza³y jednak obecnoœæ wy¿szych stê¿eñ PCT w p³ynie mózgowo-rdzeniowym w przypadku etiologii bakteryjnej zapalenia (17), natomiast Shimetani i wsp. nie stwierdzili istotnych ró¿nic miêdzy stê¿eniami
prokalcytoniny w pmr u chorych z bakteryjnymi, wirusowymi i grzybiczymi zapaleniami
opon i mózgu (19).
W naszych obserwacjach stwierdzono wy¿sze stê¿enia PCT w p³ynie mózgowo-rdzeniowym chorych z ropnymi, bakteryjnymi zapaleniami opon i mózgu ni¿ u pacjentów
z limfocytarnymi zapaleniami opon. U nikogo z pacjentów nie dosz³o do zanieczyszczenia
p³ynu krwi¹ podczas wykonywania nak³ucia lêdŸwiowego. Najwy¿sze stê¿enia prokalcytoniny w p³ynie by³y obecne u 4 chorych w najciê¿szym stanie klinicznym, u których obserwowano równie¿ najwy¿sze stê¿enia bia³ka i kwasu mlekowego. Istniej¹ zatem podstawy do przypuszczenia, i¿ wysokie stê¿enia PCT w p³ynie mózgowo-rdzeniowym mog¹ byæ
spowodowane zwiêkszon¹ przenikalnoœci¹ bariery krew – mózg, uszkodzonej przez proces zapalny. U tych chorych równie¿ stê¿enia prokalcytoniny w surowicy by³y najwy¿sze.
Przebieg choroby by³ w wiêkszoœci tych przypadków zdecydowanie niekorzystny; 3 chorych zmar³o.
Wyniki przeprowadzonych badañ wskazuj¹ na przydatnoœæ oznaczania stê¿enia prokalcytoniny w surowicy i w p³ynie mózgowo-rdzeniowym w diagnostyce ró¿nicowej neu-
708
L Kêpa, B Oczko-Grzesik, D B³êdowski
Nr 3
roinfekcji u doros³ych, szczególnie w przypadkach w¹tpliwych i trudnych diagnostycznie.
Viallon i wsp. uwa¿aj¹, ¿e u doros³ych z podejrzeniem zapalenia opon i mózgu nale¿y w
ramach tzw. szybkiej diagnostyki oznaczaæ w p³ynie mózgowo-rdzeniowym pleocytozê i
cytogram, stê¿enia bia³ka, glukozy i kwasu mlekowego, a jednoczeœnie w surowicy – stê¿enia PCT i CRP (22). Oznaczanie stê¿enia prokalcytoniny w surowicy i w p³ynie mózgowo-rdzeniowym mo¿e byæ tak¿e przydatne w prognozowaniu przebiegu bakteryjnych zapaleñ opon i mózgu, ale zawsze w powi¹zaniu z innymi parametrami zapalnymi p³ynu
i aktualn¹ ocen¹ stanu klinicznego chorego ( 6,17,20 ).
WNIOSKI
1. Oznaczanie stê¿enia prokalcytoniny w surowicy, a tak¿e w p³ynie mózgowo-rdzeniowym, jest przydatne we wczesnej diagnostyce ró¿nicowej neuroinfekcji u doros³ych.
2. Stê¿enie prokalcytoniny w p³ynie mózgowo-rdzeniowym mo¿e ponadto dostarczaæ
dodatkowych informacji dotycz¹cych ciê¿koœci stanu klinicznego chorego i wydaje siê
mieæ pewne znaczenie prognostyczne, w powi¹zaniu z innymi parametrami p³ynu.
L Kêpa, B Oczko-Grzesik, D B³êdowski
PROCALCITONIN (PCT) CONCENTRATION IN CEREBROSPINAL FLUID
AND PLASMA OF PATIENTS WITH PURULENT AND LYMPHOCYTIC
MENINGOENCEPHALITIS – OWN OBSERVATIONS
SUMMARY
The aim of the study was assessment of usefulness of cerebrospinal fluid (CSF) and plasma
procalcitonin concentration estimation in differential diagnosis of neuroinfections in adults. Examinations were carried out in 17 subjects with purulent, bacterial meningoencephalitis and in 16 patients with lymphocytic meningitis. In all individuals CSF and plasma PCT concentrations were
assessed on the 1st day of hospitalization. In patients with purulent, bacterial meningoencephalitis
mean CSF concentration was 0,63 ng/mL, mean plasma PCT concentration – 9,97 ng/mL. Mean
CSF PCT concentration in patients with lymphocytic meningitis was 0,23 ng/mL and mean plasma
PCT concentration – 0,27 ng/mL. Differences of mean PCT concentrations between both groups of
patients were statistically significant: CSF – p<0,05 and plasma – p<0,01. Obtained results indicate
usefulness of plasma PCT concentration estimation in differential diagnosis of neuroinfections in
adults. Cerebrospinal fluid PCT concentration seems to be of lesser importance in differential diagnosis of neuroinfections, but value of this parameter often correlates with the severity of the clinical state of the patients and may be taken into consideration in prognosis of the course and outcome
of the bacterial meningoencephalitis.
PIŒMIENNICTWO
1. Fishman RA. Cerebrospinal Fluid in Diseases of the Nervous System. Philadelphia: B Saunders
Company;1992.
2. Scheld WM, Whitley RJ, Marra CM. Infections of the Central Nervous System. Philadelphia:
Lippincott Williams and Wilkins;2004.
Nr 3
Prokalcytonina (PCT) w p³ynie mózgowo-rdzeniowym
709
3. Mary B, Veinberg F, Couderc R. Les meningitis aiguës, proteins inflammatoires et procalcitonine. Ann Biol Clin 2003;61:127-37.
4. Carrol ED, Thomson APJ, Hart CA. Procalcitonin as a marker of sepsis. Int J Antimicrob Agents
2002;20:1-9.
5. Karpel E. Prokalcytonina – marker ogólnoustrojowego zaka¿enia. Zaka¿enia 2003;1:118-23.
6. Meisner M. Procalcitonin (PCT). A new, innovative infection parameter. Biochemical and clinical aspects. Stuttgart:Georg Thieme Verlag;2000.
7. Oberhoffer M, Stonãns I, Russwurm S, i in. Procalcitonin expression in human peripheral blood
mononuclear cells and its modulation by lipopolysacharides and sepsis-related cytokines in
vitro. J Lab Clin Med 1999;134:49-55.
8. Hryckiewicz K, Juszczyk J. Oznaczanie prokalcytoniny w diagnostyce zaka¿eñ bakteryjnych.
Diagn Lab 2001;37:317-24.
9. Claeys R, Vinken S, Spapen H, i in. Plasma procalcitonin and C-reactive protein in acute septic
shock: Clinical and biological correlates. Crit Care Med 2002;30:757-62.
10. Enguix A, Rey C, Concha A, i in. Comparison of procalcitonin with C-reactive protein and
serum amyloid for the early diagnosis of bacterial sepsis in critically ill neonates and children.
Intens Care Med 2001;27:211-5.
11. Oberhoffer M, Vogelsang H, Russwurm S, i in. Outcome Prediction by Traditional and New
Markers of Inflammation in Patients with Sepsis. Clin Chem Lab Med 1999; 37(3):363-8.
12. Selberg O, Hecker H, Martin M, i in. Discrimination of sepsis and systemic inflammatory response syndrome by determination of circulating plasma concentrations of procalcitonin, protein complement 3a and interleukin-6. Crit Care Med 2000;28:2793-8.
13. Ugarte H, Silva E, Mercan D, i in. Procalcitonin used as a marker of infection in the intensive
care unit. Crit Care Med 1999;27:498-504.
14. Van der Kaay DCM, De Kleijn ED, De Rijke YB, i in. Procalcitonin as a prognostic marker in
meningococcal disease. Intens Care Med 2002;28:1606-12.
15. Gendrel D, Raymond J, Assicot M, i in. Measurement of Procalcitonin Levels in Children with
Bacterial and Viral Meningitis. Clin Infect Dis 1997;24:1240-2.
16. Korczowski B, Bijoœ A, Rybak A. Prokalcytonina w diagnostyce ró¿nicowej ropnego i surowiczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowego u dzieci. Pol Merk Lek 2000;9,53:755-7.
17. Jereb M, Muzlovic I, Hojker S, i in. Predictive Value of Serum and Cerebrospinal Fluid Procalcitonin Levels for the Diagnosis of Bacterial Meningitis. Infection 2001;29:209-12.
18. Schwarz S, Bertram M, Schwab S, i in. Serum procalcitonin levels in bacterial and abacterial
meningitis. Crit Care Med 2000;28:1828-32.
19. Shimetani N, Shimetani K, Mori M. Levels of three inflammation markers, C-reactive protein,
serum amyloid A protein and procalcitonin, in the serum and cerebrospinal fluid of patients with
meningitis. Scand J Clin Lab Invest 2001;61:567-74.
20.Viallon A, Zeni F, Lambert C, i in. High Sensitivity and Specificity of Serum Procalcitonin
Levels in Adults with Bacterial Meningitis. Clin Infect Dis 1999;28:1313-16.
21. Hoffman O, Reuter U, Mosuhr F, i in. Low Sensitivity of Serum Procalcitonin in Bacterial
Meningitis in Adults. Scand J Infect Dis 2001;33:215-8.
22.Viallon A, Pouzet V, Zeni F, i in. Diagnostic rapide du type de méningite (bactérienne ou virale)
par le dosage de la procalcitonine sérique. Presse Med 2000;29:584-8.
Otrzymano: 10.01.2005 r.
Adres autorów:
Lujcan Kêpa
Oddzia³ Chorób ZakaŸnych Œl. AM
Aleja Legionów 49, 41-902 Bytom
tel. (0-32) 281 92 41, fax (0-32) 281 92 45