Identyfikacja podmiotów praw własności intelektualnej

IDENTYFIKACJA PODMIOTÓW
PRAW WŁASNOŚCI
INTELEKTUALNEJ
DR JUSTYNA OŻEGALSKA-TRYBALSKA
Ochrona własności przemysłowej
Szkolenie UPRP
8 października, 2013 r., Warszawa
Problem właściwej identyfikacji
twórcy konkretnego, chronionego
wytworu i/lub podmiotu
uprawnionego do jego eksploatacji
Podmiot praw własności intelektualnej
Współtwórca
?
Twórca
?
Podmiot
finansujący
prace
?
Pracodaw
ca?
Zlecający
?
Nabywca praw
?
Wytwór
intelektualny
Osoba
kierująca
pracami
?
„Podmiot praw”
Pierwotnie uprawniony
Wtórnie uprawniony
Twórca
Współtwórcy
Pracodawca
Zlecający
Nabywca

osoba fizyczna (osoby
fizyczne) która stworzyła
(które stworzyły) wytwór
intelektualny objęty
ochroną)

osoba fizyczna, prawna,
jednostka organizacyjna,
która nabyła prawo na
mocy ustawy lub umowy
„Podmiot praw”
Osobistych
Twórca
Współtwórcy
Prawo do autorstwa
Majątkowych
Twórca
Współtwórcy
Pracodawca
Zlecający
Nabywca
Prawo do komercyjnej
eksploatacji
Podmiot praw własności intelektualnej
Współtwór
ca
Nabywca
praw
Pracodawca
Wytwór
intelektualn
y
Kryteria istotne z punktu widzenia prawidłowego
ustalenia podmiotu praw własności intelektualnej
?
?
?
• Przedmiot ochrony
• (przedmiot praw autorskich, pokrewnych
własności przemysłowej, prawa sui generis do
baz danych)
• Zasady ustawowe nabycia praw
• (określone przepisami bezwzględnie/względnie
obowiązującymi)
• Charakter praw
• (majątkowe, osobiste)
Kryteria istotne z punktu widzenia prawidłowego
ustalenia podmiotu praw własności intelektualnej
?
• „Status” wytworu intelektualnego
• (samodzielny, współautorski, pracowniczy, na
zlecenie?)
?
• „Status” twórcy
• (samodzielny twórca, pracownik, zleceniobiorca,
student)
?
• Związanie twórcy postanowieniami
regulującymi kwestię praw własności
intelektualnej
• (wewnętrzne regulaminy ds. własności
intelektualnej, umowy grantowe)
Ustawowe zasady określające podmiot praw
własności intelektualnej
PRAWO AUTORSKIE





PRAWO WŁASNOŚCI
PRZEMYSŁOWEJ
art. 8, art. 16, art.17 – utwory
 art. 8, art. 11 ust.1 –
samodzielne
samodzielne wynalazki, wzory
art. 9, art. 16, art.17 – utwory
 art.8, art. 11ust.2 wspólne
współautorskie
wynalazki, wzory
art. 12 - utwory pracownicze
 art. 11 ust.3 pracownicze
art. 14 - naukowe utwory
wynalazki, wzory
pracownicze
art. 15 a - prace dyplomowe
studentów
Wewnętrzne regulaminy (o ile wiążą twórcę)
Znowelizowane przepisy ustawy o szkolnictwie wyższym (w
stosunku do pracowników uczelni i jednostek badawczych o ile wejdą
w życie
Możliwość modyfikacji zasad ustawowych
określających podmiot praw własności
intelektualnej

tylko w odniesieniu do przepisów względnie obowiązujących, z
których wynika możliwość modyfikacji reżimu ustawowego („o ile
umowa lub ustawa nie stanowi inaczej….”)


w odniesieniu do wytworów intelektualnych stworzonych w ramach
stosunku pracy na podstawie umowy o pracę (lub na podstawie
umowy zlecenia w przypadku przedmiotów praw własności
przemysłowej)
brak skuteczności postanowień wewnętrznych regulaminów
(postanowień) modyfikujących reżimy ustawowe, które nie
stanowią integralnej części umowy o pracę
Problem identyfikacji podmiotu
praw w przypadku wytworów
intelektualnych tworzonych
wspólnie
Brak ustawowej definicji „współtwórczości”
(współtwórcy)
osoba, która twórczo
przyczyniła się do
stworzenia
chronionego wytworu
(?)
osoba, która pomagała
w stworzeniu
wspólnego utworu(?)
osoba, która
zainspirowała
stworzenie
chronionego wytworu
(?)
Wytwór
intelektualny
(stworzony
niesamodzielnie)
osoba, która
kierowała pracami
prowadzącymi do
stworzenia
chronionego
wytworu(?)
Brak jednolitych standardów w zakresie oceny
współtwórczości w orzecznictwie sądowym
Kazuistyczne przykłady działalności pozbawionej charakteru
twórczego w orzecznictwie sądowym

brak twórczego wkładu osoby jej współpraca nie ma
charakteru twórczego, lecz pomocniczy, chociażby
umiejętność wykonywania czynności pomocniczych
wymagała wysokiego stopnia wiedzy fachowej, zręczności i
inicjatywy osobistej (2002.07.05, wyrok SN, III CKN 1096/00,
Biul. SN 2003/2/10),

dana osoba przy tworzeniu dzieła wykonuje tylko czynności
techniczne obsługi sprzętu ściśle według wskazówek twórcy
(2002.07.05, wyrok SN, III CKN 1096/00, Biul. SN 2003/2/10).
Kazuistyczne przykłady prac pozbawionych
charakteru twórczego w przypadku twórczości
wynalazczej

inicjatywa dokonania wynalazku, pomysł na przeprowadzenie badań nieujęty w żadną
konkretną formę

opracowanie naukowej koncepcji stanowiącej podstawę dokonania wynalazku

przekazanie wiedzy fachowej

wykonywanie czynności mechanicznych zgodnie z poleceniami innej osoby

wniesienie poprawek do procesu badawczego niemających charakteru merytorycznego, a
jedynie będących poprawkami technicznymi lub organizacyjnymi

sprawdzenie pracy zespołu badawczego

kierowanie zespołem badawczym

zebranie danych wykorzystanych przy tworzeniu wynalazku

przygotowanie urządzeń i/lub infrastruktury umożliwiającej dokonanie wynalazku

przeprowadzenie badań laboratoryjnych, testów sprawdzających działanie wynalazku
Współautorstwo

wynika wyłącznie z faktu, czy dana osoba twórczo
przyczyniła się do stworzenia danego wytworu

wniosła wkład twórczy w stworzenie utworu tzn.
nadała utworowi indywidualne, oryginalne cechy
(prawo autorskie)

przyczyniła się do rozwiązania problemu
technicznego leżącego u podstaw wynalazku (prawo
patentowe)
Okoliczności nieistotne z punktu widzenia
prawidłowego ustalenia twórcy/współtwórcy
wynalazku

„status” autora/współautora wynalazku
 zajmowane
stanowisko, funkcja
 brak
w zakresie swoich kompetencji obowiązku
prowadzenia prac (twórczych, wynalazczych badawczych,
wdrożeniowych)

„zgodność z prawem” prac prowadzących do
stworzenia wynalazku
zgody zwierzchników/uprawnionych podmiotów do
prowadzenia prac badawczych
 prowadzenie
prac
wynalazczych
z
naruszeniem
określonych przepisów, postanowień umownych itp.
 brak
Okoliczności nieistotne z punktu widzenia
prawidłowego ustalenia twórcy/współtwórcy
wynalazku

sam fakt wskazania danej osoby jako „współtwórcy”
w umowie o wspólności prawa do uzyskania
patentu/umowy o wspólności praw z patentu
 rola umów o wspólności patentu –”nie kreowanie wspólności
prawa, ale modyfikowanie – zgodnie z wolą stron –
istniejącego, określonego przepisami prawa stanu, w którym
prawo do określonego dobra niematerialnego przysługuje
więcej niż jednej osobie” (A. Szewc)

umowy regulujące kwestię autorstwa odmiennie od
rzeczywistego stanu rzeczy, uznające za autora osobę, która
nim nie jest powinny być uznane ex lege nieważne
Dziękuję za uwagę!
[email protected]