Badania dotyczące tzw. drugiego życia zostaly

„Drugie
UWAGI
życie"
WSTĘPNE
Badania dotyczące tzw. drugiego życia zostaly przeprowadzone w latach 1969-1970 w ramach prac Zespolu Badania Norm Spolecznych i Patologii Zycia Spolecznego Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Publikowane w tym tomie artykuly stanowią próbę podsumowania
socjologicznych aspektów przeprowadzonych badań. Badania te nie pretendują do calkowitego i adekwatnego opisu zjawisk, które zazwyczaj
określa się jako „drugie życie". Przeprowadzone badania zdążaly do realizacji następujących zamyslów: uzupelnienie dotychczasowej wiedzy pedagogicznej i psychologicznej socjologicznymi aspektami „drugiego życia";
porównawcze zbadanie zakladów różnego rodzaju (wychowawczych, poprawczych, kXLrnych) w celu uzyskania diagnozy dotyczącej nasilenia zjawisk „drugiego życia" w rozmaitych systemach izolacji; podjęcie prób
wyjaśnienia podstawowych przejawów opisanych zjawisk i w końcu przygotowanie dostatecznych i racjonalnych podstaw do znacznego ograniczenia funkcjonowania „drugiego życia", a nawet jego eliminacji.
Przeprowadzonym badaniom, prócz względów z zakresu pedagogiki
spolecznej, przyświecaly także względy czysto teoretyczne: zjawisko „drugiego życia" to w zasadzie, dla nauk takich, jak socjologia, pedagogika,
psychologia - terra incognita. Uzyskane rezultaty, być może, pozwolą
na bardziej pelne opisanie patologicznych i niepatologicznych zjawisk
związanych z „drugim życiem" i dokladniejsze ich zro~mienie, co mialoby pewne znaczenie również dla etyki.
Wiele jest analiz ukazujących funkcjonowanie norm moralnych w rozmaitych środowiskach, które nie mają charakteru odbiegającego od normalnego. Stosunkowo malo jest analiz, które zajmują się życiem moralnym
w sytuacjach wyjątkowych w skali grup spolecznych, a więc i w sytuacjach objętych mianem „drugie życie" .
Adam Podgórecki
„IlOACIIYAHaH IBH3Hb"
BCTYIIHTEJihHhIE 3AMET/AHHJ/
Hcc1teiJ08aHuJ1. maK Ha3bl8aeMou „noiJcnyiJHou J1cu311u" 6b11tu npo8eoe11b1 8 19691970 zooax 8 Kpyze pa6om Ko1tlleKmU8a HcClle008QHUJI. 06UJeCm8eHHblX HopM
u Ilamo1to2uu 06UJeCm8eHHou }f(u3ftu H1-1cmumyma Co4uo1to2uu BapU1a8cK020
YHu8epcumema. Jly61tuK08aHHb1e cmambu, ne1JamaHbl Ha noAbCKOM Jl.3b1Ke, npeiJcma81tJ1.1om nonblmKy yKa3amb umozu co4uo1to2u1JecKux acneKmon npo8eoeHHblX
UCC/le008aHUU.
Jlpo8eOeHHble UCClle008aHUJI. cmpeMU/lUCb K ocyUJeCm8/leflUIO C/leOylOUJUX 3aM111C/l08: OOnO/lHeflUJI. CyUJeCm8ylOUJUX OO CUX nop neiJaZOZUIJeCKUX U nCUXO/l02UIJeCKUX
3HQHUU -
COIJUO/lOZUIJeCKUMU acneKmaMU „noocnyoHOU :>ICU3HU"; cpa8HUme/lbH020
ucc1teoo8aHUJ1. pa3HopoiJHblX y1Jpe:HCiJeHuu (8ocnumame1tbHblX, ucnpa8ume1tbHblX, HaKa3ame1tbHb1x) c 4eAb10 npuo6pemeHUJI. ouamo3a Kaca10UJe2ocJ1. 11anpJ1.:>1CeHUJ1. Jl.8/leHuu „noiJcnyiJHOU :>ICU3flU" 8 pa3/lUIJHblX cucmeMaX U30/lJl.1fUU; nonblmOK 8blJl.CHeHUJI.
ocH08HblX cuMnmoMo8 onucaHHblX J1.8AeHuu u HaKoHelJ npu2omo81teHue iJocmamo1JHblX ocH08 OAJI. 3Ha1Jume1tbH020 02paHu1JeHuJ1. ifjyHKIJUOHupo8aflUJI. „noiJcnyiJHou :HCU3HU" UAU ee 3/lUMUHalJUU.
L(e/lb/O npo8eOeHHblX UCC/le008QHUU, KpOMe omHOUleHUJI. K cifjepe 06UJeCm8eHHOU
neiJazoZUKU, 6blllU maK:HCe omHOUleHUJI. 'łUCmo meopemu1JeCKUe: Jl.8/leHue „noiJcnyOHOU
JICU3Hu" 8 ocHo8e OllJI. maKux HayK KOK COIJU01to2uJ1., neiJa202uKa, ncuxo1to2uJ1. terra incognita. Jlo1ty1JeHHb1e pe3y1tbmamb1 no380llRm MOJ1cem 6b1mb, Ha noAHeuutee
onucaHue namO/lOZU'łeCKUX u HenamOll02UIJeCKUX Jl.8/leHUU C8Jl.3QHHblX c „noocnyiJHOU
:>ICU3Hbl0" U 601tee noiJpo6HOe UX nOHUMaHUe, 3mO UMe/lO 6bl HeKOe 3Ha'łeHUe maK:HCe
u OllJI. 3muKu.
MHozo ecmb aHa/lu308 yKa3bl8alOUJUX ifjyHKIJUOHupo8aHue MopallbflblX HOpM
8 pa3AUIJllblX cpeoax, xapaKmep KomopblX He om1tu1JaemcJ1. om HopMallbHozo. Cpa8HumellbHO MQ/lO ecmb aHallU308 3QHUMQIOUJUXCJI. MOpallbHOU :>ICU3Hb/O 8 UCK/l/OIJUmellbHblX no1to:HCeHuJ1.x 8 Macwma6e 06UJecm8em1b1X zpynn, a uMeflHO maK:HCe 8 no1to:HeeHUJ1.X OX8Q'łeHHblX HQ38aHUeM „noiJcnyoHaJI. :>ICU3Hb".
AiJaM Jloozype!JKU
"The hidden life"
PRELIMINARY REMARKS
Investigations on what is called "hidden life" were oarried out in
1969-1970 by the Research Group for Social Norms and Pathology of
Social Life in the Sociological Institute of Warsaw University. In the
articles published in this volume in Polish the authors try to sum up the
sociological aspects of the investigations.
The investigations do not claim to describe in a full and adequate way
all phenomena that are generally called "hidden life". The following was to
be achieved: the completion of the present pedagogical and psychological
knowledge with respect to the sociological aspects of the "hidden life",
comparative studies of various institutions (eduoational, penitentiary, criminal) with a view to formulate a diagnosis about the intensity of "hidden
life" in different systems of isolation, the explanation of the fundamental
manifestations of the described phenomena, and, at last, the preparation
of sufficient and rational grounds for a oonsiderable limitation of the
"hidden life" or for its elimination.
Apart from aspects of social pedagogy, the discussed investigations
have also had purely theoretical aspects. The phenomena of the "hidden
life" are in principle an unknown territory in such domains of knowledge
as sociology, pedagogy, and psychology. Perhaps the results obtained will
permit to describe more fully the pathological and non-pathological events
connected with the "hidden life" and to understand it better than hitherto.
This may also be of some importance for ethics.
It should be added that there are many analyses of the functioning of
moral norms in different environments, the chamcter of which is not
far from normal. But there are few analyses of moral life in exceptional
situations, as regards social groups; among them also in situations contained in the term "hidden life".
Adam Podgórecki