POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB

Transkrypt

1|Strona
Załącznik
do Uchwały Nr
Rady Powiatu Siemiatyckiego
z dnia 2012 roku
POWIATOWY
PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
na terenie powiatu siemiatyckiego
na lata 2012-2016
2|Strona
SPIS TREŚCI
str.
Wstęp
3
Podstawy prawne
4
Charakterystyka Powiatu Siemiatyckiego
5
Osoby niepełnosprawne w Powiecie Siemiatyckim
6
Rehabilitacja osób niepełnosprawnych
10
Rehabilitacja osób niepełnosprawnych w powiecie siemiatyckim
10
Adresaci i realizatorzy programu
12
Cele i opisy programu
13
Zadania programu
14
Sposoby realizacji zadań, realizatorzy i terminy realizacji programu
15
Źródła finansowania
18
Monitoring realizacji programu
18
Podsumowanie
18
3|Strona
Wstęp
Zmiany społeczno-polityczne, jakie miały miejsce i nadal mają w ciągu kilkunastu lat w naszym
kraju wpłynęły bardzo na zmianę sytuacji osób niepełnosprawnych. Zrodziły się nowe problemy
zwielokrotnione gwałtownymi przemianami społecznymi, także stale wzrastający odsetek ludzi
niepełnosprawnych i medyczne, ekonomiczne, społeczne konsekwencje tego faktu zmuszają do
ciągłych badań i udoskonaleń systemu zabezpieczającego równy dostęp w życiu społecznym i
zawodowym osób niepełnosprawnych. Pierwszy „Rządowy program działań na rzecz osób
niepełnosprawnych i ich integracja ze społeczeństwem„ został opracowany przez Radę
Ministrów 5 października 1993 roku. Rząd zadeklarował minimalizowanie dolegliwości, jakie
dla osób niepełnosprawnych powstały w wyniku przebudowy ustrojowej i gospodarczej
państwa, w sferze: profilaktyki, wczesnej edukacji, poradnictwa i kształcenia zawodowego,
zatrudnienia, ochrony socjalnej, zaopatrzenia ortopedycznego i eliminowania wszelkich barier
utrudniających funkcjonowanie w społeczeństwie.
Decentralizacja, która od 1 stycznia 1999 roku „władzę” sprowadziła do samorządów
powiatowych, nakłada obowiązek aktualnej wiedzy o warunkach życia społecznego i
zawodowego osób niepełnosprawnych, poprzez ciągłe badania demograficzne mówiące o liczbie
osób niepełnosprawnych i strukturze ich środowiska, ich usytuowanie na rynku pracy,
funkcjonowaniu w domu rodzinnym oraz w środowiskach w których zachodzą procesy ich
integracji ze społeczeństwem, oraz owe samorządy powinny opracowywać programy, które
mają rozwiązywać wszelkie problemy ludzi niepełnosprawnych. Jednak czy owe działania
lokalne, nie pozostaną tylko w fazie napisania dalekosiężnych programów, które z roku na rok
będą odkładane w swej realizacji. Dziedzina pomocy osoby niepełnosprawnym jest bardzo
kosztowna, jak chociażby wszelkie udogodnienia i dostosowania mieszkań i instytucji dla osób
niepełnosprawnych.
Niezbędna jest generalna koncepcja polityki społecznej, która określałaby rolę państwa,
dostosowywała ustawodawstwo do warunków w jakich żyją osoby niepełnosprawne i wytyczała
sposoby realizacji z możliwością zabezpieczenia finansowego, wsparcia owych programów
działań na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie:
rehabilitacji społecznej,
rehabilitacji zawodowej i zatrudniania,
oraz przestrzegania praw osób niepełnosprawnych .
Celem programu jest ukazanie rozmiaru niepełnosprawności i problemów społeczeństwa osób
niepełnosprawnych na terenie naszego powiatu, oraz określenie niezbędnych działań polityki
społecznej, mającej na celu wspomaganie osób niepełnosprawnych, tworzenie warunków dla ich
integracji społecznej. Owe działania należy sprowadzić do dwóch zasadniczych płaszczyzn:
oddziaływanie nakierowane bezpośrednio na osobę niepełnosprawną i jej najbliższe
środowisko,
oraz oddziaływanie kształtujące fizyczne i społeczne środowisko, w którym żyją osoby
niepełnosprawne.
4|Strona
1. PODSTAWY PRAWNE
Od dnia 1 września 1997 roku nie ma już pierwszej, drugiej i trzeciej grupy inwalidzkiej.1 Nie
funkcjonują również terminy tj. inwalida i grupa inwalidzka. Wszystko to za sprawą
znowelizowanej ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej
oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późniejszymi zmianami ),
która wprowadziła zamienne słownictwo : nie inwalida – a osoba niepełnosprawna, nie grupa
inwalidzka – a stopień niepełnosprawności.
Obecnie obowiązują dwa rodzaje orzecznictwa, regulowane odrębnymi ustawami i prowadzone
przez różne instytucje:
do celów rentowych – orzecznictwo rentowe prowadzone przez lekarza orzecznika
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Lekarz orzecznik wydaje orzeczenie o
„niezdolności do pracy”. Oznacza to, że odpowiednio do: stanu zdrowia, sprawności
organizmu, wieku, zawodu, wykonywanej pracy, możliwości dalszego wykonywania
pracy zarobkowej, a także możliwości przywrócenia zdolności do pracy przez leczenie,
rehabilitację lub przekwalifikowanie zawodowe, kwalifikuje osobę jako:
- całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji,
- całkowicie niezdolną do pracy (osoba, która utraciła zdolność do wykonywania
jakiejkolwiek pracy),
- częściowo niezdolną do pracy (osoba, która w znacznym stopniu utraciła
zdolność do pracy, zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji),2
do celów pozarentowych – orzecznictwo pozarentowe prowadzone przez zespoły do
spraw orzekania o niepełnosprawności, które to zaliczają do trzech stopni
niepełnosprawności: znacznego, umiarkowanego i lekkiego. Orzeczenie wydane przez
zespół służy do celów pozarentowych. Oznacza to, że posiadanie orzeczenia pozwala
korzystać z następujących form pomocy bądź uprawnień:
- korzystanie z ulg np. podatkowych, komunikacyjnych, zwolnienie z opłat
radiowo-telewizyjnych, na podstawie odrębnych przepisów,
- w zakresie rehabilitacji, np. możliwość uczestnictwa w terapii zajęciowej,
- w zakresie rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia – możliwość uzyskania
odpowiedniego zatrudnienia, możliwość korzystania ze szkoleń (w tym
specjalistycznych), przyjęcie do ośrodków szkolenia zawodowego, podleganie
przywilejom pracowniczym osób niepełnosprawnych,
- w zakresie pomocy społecznej – możliwość korzystania z pomocy świadczonej
lub organizowanej przez pomoc społeczną,
- korzystanie z usług socjalnych i opiekuńczych świadczonych przez instytucje
pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki.3
Pierwszym, podstawowym i niezbędnym elementem jakichkolwiek działań na rzecz
niepełnosprawnego jest orzeczenie jednego z trzech obowiązujących obecnie stopni
niepełnosprawności:
Znacznego – do którego zalicza się mającą naruszoną sprawność organizmu: niezdolną
do podjęcia zatrudnienia lub zdolną do wykonywania zatrudnienia w zakładzie pracy
chronionej albo w zakładzie aktywności zawodowej, wymagającą niezbędnej (w celu
pełnienia ról społecznych) stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby, w
związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Zaliczenie do
R. Niecierkowska „Vademecum osoby niepełnosprawnej” Stowarzyszenie KLON/JAWOR, Warszawa 2001, str. 88
R.Niecikowska op. cit. , str. 89-90
3 R.Niecikowska op. cit. , str. 94
1
2
5|Strona
znacznego stopnia niepełnosprawności nie wyklucza możliwości podejmowania przez tę
osobę zatrudnienia, także poza wymienionymi wyżej zakładami,
Umiarkowanego – do którego zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu
zdolną do wykonywania zatrudnienia na stanowisku pracy przystosowanym
odpowiednio do potrzeb i możliwości wynikających z niepełnosprawności, wymagającą
(w celu pełnienia ról społecznych) częściowej lub okresowej pomocy innej osoby, w
związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,
Lekkiego – do którego zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu zdolną do
wykonywania zatrudnienia, nie wymagającą pomocy innej osoby w celu pełnienia ról
społecznych. 4
Dopiero orzeczenie ustalające stopień niepełnosprawności, a dla dzieci przed 16 rokiem życia
orzeczenie ustalające niepełnosprawność, stanowią podstawę do statutu osoby
niepełnosprawnej i przyznania niepełnosprawnemu ulg i uprawnień na podstawie ustawy o
rehabilitacji zawodowej i społecznej (...) lub innych, określonych odrębnymi przepisami.
2. CHARAKTERYSTYKA POWIATU SIEMIATYCKIEGO
Powiat Siemiatycki to powiat ziemski, który został utworzony w 1999 roku w ramach reformy
administracyjnej. Powiat znajduje się w Województwie Podlaskim. Jego siedzibą jest miasto
Siemiatycze. Powiat położony jest na południu województwa podlaskiego. Graniczy z Białorusią,
podlaskimi powiatami hajnowskim, bielskim i wysokomazowieckim, lubelskim powiatem
bialskim, mazowieckimi powiatami łosickim, siedleckim i sokołowskim.
Na szczeblu samorządu gminnego zadania z zakresu pomocy społecznej realizują ośrodki
pomocy społecznej, to są:
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Siemiatyczach,
Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Drohiczynie,
i siedem Gminnych Ośrodków Pomocy Społecznej w Siemiatyczach, Perlejewie,
Grodzisku, Dziadkowicach, Nurcu Stacji, Mielniku i Milejczycach.
Powiat siemiatycki obejmuje 2 miasta: Siemiatycze i Drohiczyn, oraz 271 wsi, więc jest to teren
typowo rolniczy. Według danych statystycznych GUS na przestrzeni wyszczególnionych trzech
lat możemy zaobserwować wzrost ludności w roku 2010 i nieznaczny spadek mieszkańców w
roku następnym 2011. Większością mieszkańców naszego powiatu są kobiety na przestrzeni
wymienionych trzech lat. Natomiast ogólna liczba osób bezrobotnych od roku 2009
równomiernie wzrasta.
Tabela nr 1.
mieszkańcy
kobiety
mężczyźni
bezrobotni
powiatu
2009
47 286
23 988
23 298
1 406
2010
49 377
25 071
24 306
1 552
2011
48 921
24 873
24 048
1630
Źródło: opracowanie własne PCPR w Siemiatyczach na podstawie danych statystycznych GUS
rok
W każdej społeczności ludzkiej istnieje pewien procent osób, które z różnorodnych przyczyn
odbiegają od normy fizycznej i psychicznej. Liczne badania, sondaże wykazują, iż odsetek ten
4J.
Hausner-red. „Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie” Doradcze Konsorcjum Powiatowe, Kraków 1999, str. 79
6|Strona
sięga już ponad 10 % ogólnej populacji ludności w danym kraju. W tej liczbie mieszczą się
dzieci, młodzież i dorośli.
3. OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE W POWIECIE SIEMIATYCKIM
Ujmując zagadnienie historycznie na przestrzeni wieków różne były poglądy na
niepełnosprawność i na osoby niepełnosprawne. Od kilkunastu lat na arenie międzynarodowej
ścierają się dwie koncepcje lub dwa modele niepełnosprawności, które starają się odpowiedzieć
na pytanie: Czym jest niepełnosprawność ? lub: Co stanowi istotę niepełnosprawności ? Jest to
tzw. biologiczna i społeczna koncepcja niepełnosprawności.5
Biologiczna (medyczna), to uszkodzenie narządów i ich czynności, powodujące
naruszenie lub obniżenie ich sprawności funkcjonowania oraz całego organizmu
z uwagi na to, że wszystkie czynności są wzajemnie uwarunkowane i
skoordynowane.6 Owa koncepcja niepełnosprawności została ogłoszona i
przyjęta przez Światową Organizację Zdrowia w 1980 roku. Od początku była
krytykowana i nie przez wszystkich przyjmowana. Krytyka ta dotyczyła tego, że
koncepcja ta:
-
-
zbytnio akcentuje aspekt medyczny, uszkodzenie jako źródło wszelkich
trudności, ograniczeń i problemów osoby niepełnosprawnej oraz że interwencja
medyczna i rehabilitacja ma zasadnicze znaczenie dla ich usunięcia lub
złagodzenia;
zbytnio podkreśla, że osoba niepełnosprawna musi dostosować się do zaistniałej
sytuacji, nie zwracając uwagi na konieczność dostosowania środowiska
społecznego i fizycznego dla potrzeb niepełnosprawnych.7
Społeczna, wskazująca na konsekwencje tego uszkodzenia i obniżenia
sprawności w różnych sferach życia oraz na relacje danej osoby ze
środowiskiem, w którym żyje i działa.8 Niepełnosprawność nie jest tylko
właściwością osoby, lecz zespołem warunków środowiska społecznego i
fizycznego (bariery społeczne, ekonomiczne, prawne, architektoniczne i
urbanistyczne), które powodują trudności, ograniczenia i problemy osoby
niepełnosprawnej. Ów społeczny model niepełnosprawności powstał głównie w
środowisku osób niepełnosprawnych w ramach tzw. ruchu niezależnego życia w
Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i krajach skandynawskich.
W literaturze fachowej spotyka się różne sformułowania i stosuje się różne terminy dla
określenia osoby niepełnosprawnej. Według T. Majewskiego: „niepełnosprawną jest osoba, u
której uszkodzenie i niepełnosprawność organizmu spowodowały utrudnienie, ograniczenie lub
uniemożliwienie wykonywania zadań życiowych i zawodowych oraz wypełniania ról
społecznych, biorąc pod uwagę jej wiek, płeć, czynniki społeczne i środowiskowe „ .9
Inne sformułowanie definicji osoby niepełnosprawnej przyjmuje się w Ustawie o zmianie
niektórych ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i o ubezpieczeniu społecznym z dnia 28 czerwca
1996 roku. Brzmi ona następująco: „niepełnosprawną jest osoba, której stan fizyczny,
T. Majewski „Rehabilitacja zawodowa i zatrudnianie osób niepełnosprawnych dla pracowników terenowych” , Krajowa Izba
Gospodarczo-Rehabilitacyjna, Warszawa 1999, str. 10
6 T. Majewski, po. cit., str.15
7 T. Majewski, po. cit., str. 11
5
7|Strona
psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia
wypełnianie ról społecznych” .10
Obie definicje przyjmują dwa rodzaje kryteriów – biologiczne i społeczne z tym, że druga
formułuje je w kategoriach bardziej ogólnych.
Jeszcze jedna definicja znajdująca się w akcie prawnym – jedynym w ustawodawstwie polskim
regulującym prawa i uprawnienia osób niepełnosprawnych, czyli ustawie o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997
roku w której mówi się, że : „niepełnosprawną jest osoba, której stan fizyczny, psychiczny lub
umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnianie ról
społecznych, a w szczególności wykonywanie pracy zawodowej” .11
Jak więc widzimy mogą być definicje niepełnosprawności opracowane i przyjęte dla określonych
celów np. dla celów rehabilitacji zawodowej, różnych świadczeń i uprawnień, szkolnictwa,
medycyny. Są to na ogół definicje bardzo precyzyjne i ściśle oparte o konkretne kryteria.
Tabele 2, 3, 4, 5 i 6 obrazują na przestrzeni trzech lat osoby dorosłe, które uzyskały stopień
niepełnosprawności mieszkające na terenie powiatu siemiatyckiego. Znaczny wzrost wydanych
orzeczeń o stopniu niepełnosprawności można zauważyć w roku 2010. Liczby osób
niepełnosprawnych w podziale na stopnie niepełnosprawności, czyli zróżnicowanie co do stanu
zdrowia pokazują nam, iż rozbieżność jest niewielka, nieznacznie większą populację osób
niepełnosprawnych tworzą osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, czyli osoby
które mają liczne przeciwwskazania do wykonywania pracy zawodowej, bądź posiadają
całkowitą niezdolność do wykonywania ostatniego zawodu.
Tabela nr 2.
rok
stopień niepełnosprawności
znaczny
umiarkowany
lekki
razem
2009
182
238
140
560
2010
232
308
142
682
2011
231
290
108
629
Źródło: opracowanie własne PCPR w Siemiatyczach na podstawie danych statystycznych EKSMOoN
Biorąc za kryterium podziału rodzaj niepełnosprawności, wyróżnić możemy:
osoby z niepełnosprawnością sensoryczną, czyli uszkodzeniem narządów zmysłowych,
które mają trudności w poznawaniu świata i komunikowaniu się z nim, do których
należą:
- osoby niewidome i słabo widzące O
- osoby niesłyszące i słabo słyszące L
osoby z niepełnosprawnością fizyczną, które maja ograniczone możliwości poznawania
świata, komunikowania się z nim i aktywnego udziału w życiu społecznym, do których
należą:
- osoby z niepełnosprawnością motoryczną , czyli z uszkodzeniem narządu ruch
R, N
- osoby z przewlekłymi schorzeniami narządów wewnętrznych S, T, M, I
osoby z niepełnosprawnością psychiczną, u których procesy poznawcze przebiegają w
sposób nieprawidłowy, w wyniku czego mają obraz świata nieadekwatny do
rzeczywistości, zdolność rozumowania ograniczoną, przystosowanie do pracy i życia
społecznego utrudnione, do których należą:
- osoby umysłowo upośledzone z niesprawnością intelektualną U
Ustawa o zmianie niektórych ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i o ubezpieczeniu społecznym z dnia 28 czerwca 1996 r. (Dz. U. z
1996 r. Nr 100)
11 Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 roku , (Dz. U. z
1997 r. Nr 123, poz. 776)
10
8|Strona
osoby psychicznie chore z zaburzeniami osobowości i zachowania P
- osoby cierpiące na epilepsję, z zaburzeniami świadomości E
osoby z niepełnosprawnością złożoną, a więc dotknięte więcej niż jedną
niepełnosprawnością. Wystąpić tu mogą połączenia różnych wymienionych powyżej
niepełnosprawności C12
Analiza różnych rodzajów niepełnosprawności z Tabeli nr 3 pozwala wskazać najczęściej
występujące jednostki chorobowe dotykające mieszkańców naszego powiatu. Każdy
analizowany rok wskazuje na symbol R, czyli upośledzenia narządu ruchu, S - choroby układu
oddechowego i krążenia, oraz N - choroby neurologiczne. Systematycznie i niepokojąco rośnie
natomiast liczba osób dorosłych dotkniętych chorobami psychicznymi. Wszystkie najczęściej
występujące rodzaje niepełnosprawności jak wskazują dane statystyczne gwałtownie rosną po
czterdziestym roku życia.
-
Tabela nr 3.
symbole
rok
U
P
L
O
R
E
S
T
M
N
I
2009
33
50
46
22
123
6
91
14
24
82
69
2010
43
60
31
26
178
6
132
19
15
101
71
2011
28
62
32
13
186
2
128
16
20
98
44
Dominujący przedział wiekowy osób ubiegających się o stopnień niepełnosprawności to 60 lat i
więcej, a więc osoby już zazwyczaj zabezpieczone świadczeniem emerytalnym, dlatego też tak
znikoma jest liczba osób zatrudnionych, co możemy zauważyć w Tabeli nr 5. Jednak duża liczba
osób niepełnosprawnych jest także w przedziale wiekowym 41 do 60 lat, a więc w wieku
aktywności zawodowej.
Tabela nr 4.
rok
wiek
16-25
26-40
41-60
60 i więcej
2009
78
58
197
227
2010
110
70
232
270
2011
67
73
235
254
Zróżnicowanie w podziale na płeć jest niewielkie z przewagą mężczyzn, najczęściej występujące
rodzaje niepełnosprawności wskazują na typowe choroby dotykające zazwyczaj mężczyzn, tj.
układu krążenia i choroby neurologiczne. Natomiast znacznie więcej kobiet ma schorzenia
narządu ruchu, oraz wszystkie osoby niepełnosprawne orzeczone z symbolu E - epilepsja, to
właśnie kobiety.
12
J. Sowa „Pedagogika specjalna w zarysie” Wydawnictwo Oświatowe FOSZE, Rzeszów 1997, str. 19-20
9|Strona
Tabela nr 5.
płeć
rok
zatrudnienie
K
M
TAK
NIE
2009
276
284
17
543
2010
311
371
28
654
2011
299
330
36
593
Dominujące od wielu lat wykształcenie osób niepełnosprawnych to wykształcenie podstawowe,
które posiadają osoby w najczęściej występującym przedziale wiekowym po 60 roku życia.
Wykształcenie średnie osób orzekanych wskazuje na drugi najczęstszy przedział wiekowy, czyli
po 41 roku życia.
Tabela nr 6.
wykształcenie
rok
2009
mniej niż
podstawowe
48
2010
2011
podstawowe
zasadnicze
średnie
wyższe
291
82
120
19
59
343
105
145
30
92
252
114
133
38
Zróżnicowanie dzieci niepełnosprawnych pod względem wiekowym pokazuje nam, iż liczba
sukcesywnie wzrasta z wiekiem dziecka, co świadczy o rozwijaniu się dalszym schorzeń
podstawowych w liczne powikłania chorobowe. Jeżeli wspomnimy najczęściej występujące
rodzaje niepełnosprawności u osób dorosłych, to zauważymy duże podobieństwo, zwłaszcza w
chorobach układu oddechowego i krążenia, oraz chorobach neurologicznych, które stanowią
większość u orzekanych dzieci. Natomiast znikome jest zróżnicowanie w płci dzieci
niepełnosprawnych posiadających orzeczenie o niepełnosprawności.
Tabela nr 7.
wiek
rok
0-3
4-7
płeć
razem
8-16
K
M
2009
16
23
38
77
38
39
2010
18
26
42
86
37
49
2011
24
16
48
88
46
42
Tabela nr 8.
rok
symbole
U
P
L
O
R
E
S
T
M
N
I
C
2009
14
5
7
2
7
3
13
0
1
13
12
0
2010
9
1
12
5
8
6
16
2
0
18
9
0
2011
18
1
14
4
7
0
10
0
3
21
9
1
10 | S t r o n a
Stan zdrowotny, jak i sprawnościowy osób niepełnosprawnych powoduje, że często nie są one
przystosowane do samodzielnego życia, nauki i pracy zawodowej. Stawiają więc przed
społeczeństwem, państwem i swoimi najbliższymi bardzo poważne oczekiwania. Dotyczą one
przede wszystkim skutecznego sposobu udzielania im pomocy, która zaspokoi nie tylko ich
podstawowe potrzeby życiowe, lecz także umożliwi znalezienie właściwego miejsca w
społeczeństwie.
4. REHABILITACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Współcześnie uważa się, że najbardziej skutecznym sposobem zaspokajania potrzeb osób
niepełnosprawnych jest ich kompleksowa rehabilitacja. Jest to proces żmudny i złożony, którego
głównym zadaniem jest rozwijanie u osób trwale poszkodowanych na zdrowiu maksymalnych
zdolności do wykonywania podstawowych codziennych zajęć, przygotowanie do pracy
zawodowej oraz stwarzanie korzystnych warunków do kontaktów z otoczeniem fizycznym i ze
środowiskiem społecznym. W procesie tym stosowane są odpowiednie formy pomocy
medycznej, psychologicznej, pedagogicznej, zawodowej.
Rehabilitacja obejmuje zwykle następujące rodzaje usług:
wczesne wykrycie schorzenia, diagnoza i interwencja,
opieka medyczna i leczenie,
opieka psychologiczna,
edukacja,
zatrudnienie,
Wszelkie działania w tym zakresie rehabilitacji powinny być zgodne z podstawowymi zasadami
rehabilitacji tj. powszechności, kompleksowości, ciągłości. Zgodnie z ustawą o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych „rehabilitacja oznacza
zespół działań, a w szczególności organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych i
szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osiągnięcia przy aktywnym
uczestnictwie tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i
integracji społecznej”. Rehabilitacja (łac. re - znów i habilitatio - zdolny, przywrócony)
oznacza przywrócenie komuś utraconych wartości, np. praw, miejsca w społeczeństwie-mimo
istniejącego w dalszym ciągu kalectwa, ślepoty, głuchoty, upośledzenia umysłowego lub innego
odchylenia od normy (K. Kirejczyk, 1981, str. 168). Rehabilitacja pojmowana jest także jako
proces, którego głównym zadaniem jest rozwijanie u osób trwale poszkodowanych na zdrowiu
maksymalnych zdolności do wykonywania podstawowych codziennych zajęć, przygotowanie do
pracy zawodowej oraz stwarzanie korzystnych warunków do kontaktów z otoczeniem
fizycznym i ze środowiskiem społecznym (A. Hulek 1977, str. 253).13
Aktualne tendencje w rehabilitacji dotyczące także naszego powiatu to zmierzanie do
maksymalnej normalizacji życia osób niepełnosprawnych – wynikają one z przekonania, że
każdy człowiek niepełnosprawny, powinien być tak przygotowany i usprawniony, aby jego życie
nie różniło się jakościowo od życia innych ludzi.
5. REHABILITACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W POWIECIE SIEMIATYCKIM
Pomoc osobom niepełnosprawnym wpisana jest do wielu zakresów działalności powiatu.
Obszar dotyczący rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych realizuje Powiatowe
Centrum Pomocy Rodzinie. Zadania PCPR w tym zakresie są bardzo różnorodne, co obrazuje
poniższa tabela.
13
J.Sowa op. cit.,str. 253
11 | S t r o n a
Tabela nr 9.
zadanie
2009
2010
2011
dofinansowanie do
osoby
kwota
osoby
kwota
osoby
kwota
turnusu
87
54.769,00
34
25.910,00
rehabilitacyjnego
likwidacji barier
2
37.481,00
2
34.521,00
architektonicznych
likwidacji barier w
13
32.792,00
10
25.720,00
komunikowaniu się
likwidacji barier
6
25.430,00
2
39.743,00
technicznych
sprzętu
7
9.053,00
7
4.107,00
6
10.965,00
rehabilitacyjnego
przedmiotów
188
98.902,00
169 102.706,00
286 132.815,00
ortopedycznych
imprez
444
10.000,00
536
10.000,00
integracyjnych
warsztatów terapii
65 338.328,00
65 961.740,00
65 961.740,00
zajęciowej
Źródło: opracowanie własne PCPR w Siemiatyczach na podstawie sprawozdań rzeczowo-finansowych
PFRON
Inną instytucją o zasięgu powiatowym jest Powiatowy Urząd Pracy, który realizuje rehabilitację
zawodową osób niepełnosprawnych. Zadania PUP są także różnorodne, a realizacja jest
pokazana w poniższej tabeli.
Tabela nr 10.
zadanie
2009
2010
2011
zwrot kosztów
osoby
kwota
osoby
kwota
osoby
kwota
adaptacji
pomieszczeń
zakładu pracy w
związku z
przystosowaniem
stanowisk pracy
zatrudnienia
pracowników
pomagających
pracownikowi
niepełnosprawnemu
wyposażenia
1
46.200,00
stanowisk pracy
wynagrodzenia oraz
pochodnych
szkoleń
organizowanych
przez pracodawcę
Źródło: opracowanie własne PCPR w Siemiatyczach na podstawie sprawozdań rzeczowo-finansowych
PFRON
-
-
-
12 | S t r o n a
6. ADRESACI I REALIZATORZY PROGRAMU
Adresatami Programu są:
dorosłe osoby niepełnosprawne;
dzieci niepełnosprawne;
rodziny dorosłych osób niepełnosprawnych i dzieci niepełnosprawnych.
Realizatorami Programu są instytucje samorządu powiatowego:
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Siemiatyczach;
Powiatowy Urząd Pracy w Siemiatyczach;
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Siemiatyczach;
Zespół Szkół Specjalnych w Siemiatyczach;
Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Siemiatyczach;
Powiatowy Dom Pomocy Społecznej w Siemiatyczach.
Realizatorami Programu są instytucje samorządu gminnego:
Ośrodek Pomocy Społecznej w Perlejewie;
Ośrodek Pomocy Społecznej w Drohiczynie;
Ośrodek Pomocy Społecznej w Grodzisku;
Ośrodek Pomocy Społecznej w Siemiatyczach;
Ośrodek Pomocy Społecznej w Dziadkowicach;
Ośrodek Pomocy Społecznej w Mielniku;
Ośrodek Pomocy Społecznej w Milejczycach;
Ośrodek Pomocy Społecznej w Nurcu Stacji;
Ośrodek Pomocy Społecznej w mieście Siemiatycze;
oraz Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej na terenie gmin w powiecie siemiatyckim
Realizatorami Programu są organizacje pozarządowe:
Dom Zakonny Zgromadzenia Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus;
Stowarzyszenie Pomocy Szansa;
Polski Związek Niewidomych Oddział w Białymstoku;
Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów Oddział Terenowy w Siemiatyczach;
Akcja Katolicka Oddział Terenowy w Siemiatyczach;
Caritas Diecezji Drohiczyńskiej;
Polskie Towarzystwo Walki z Kalectwem Oddział Terenowy w Siemiatyczach.
13 | S t r o n a
7. CELE I OPISY PROGRAMU
Cel główny
wprowadzenie zasad rehabilitacji: powszechności, kompleksowości i ciągłości
Cele szczegółowe
profilaktyka i oświata zdrowotna
Ogólny opis stanu do którego dążymy:
Dążenie do zminimalizowania lub wykluczenia czynników powodujących
niepełnosprawność, a w przypadku powstania niepełnosprawności, jak najwcześniejsze
interweniowanie (diagnostyczne i terapeutyczne) przeciwdziałanie sytuacjom
kryzysowym.
zaspokajanie indywidualnych potrzeb osób, wynikających z ich niepełnosprawności,
wieku, sytuacji rodzinnej oraz innych uwarunkowań
Ogólny opis stanu do którego dążymy:
Zapewnienie osobom niepełnosprawnym wszechstronnej opieki życiowej, medycznej
i rehabilitacyjnej.
umożliwienie osobie niepełnosprawnej funkcjonowania w najbliższym środowisku –
w domu i w rodzinie
Ogólny opis stanu, do którego dążymy:
Zorganizowana pomoc osobie niepełnosprawnej i jej rodzinie w rozwiązywaniu
problemów dnia codziennego.
Przystosowane środowisko domowe do maksymalnie samodzielnego funkcjonowania.
umożliwienie osobie niepełnosprawnej funkcjonowania w społeczności lokalnej
Opis stanu do którego dążymy:
14 | S t r o n a
Przystosowane środowisko lokalne do potrzeb osób niepełnosprawnych w takim
stopniu, aby mogły one uczyć się, pracować, spędzać wolny czas, uczestniczyć w życiu
społecznym w swoim miejscu zamieszkania.
8. ZADANIA PROGRAMU
1
2
3
profilaktyka i oświata
zdrowotna
promowanie zdrowego trybu życia oraz wskazywanie na
ryzyko związane z niewłaściwie prowadzonym trybem życia,
edukacja rodzin i otoczenia w zakresie profilaktyki,
minimalizacja szkodliwych czynników środowiska,
poprawa opieki medycznej,
badania profilaktyczne małych dzieci,
specjalna opieka – w przypadku wykrycia objawów zaburzenia
rozwoju,
leczenie i ćwiczenia korekcyjne,
dodatkowe badania,
pogłębiona diagnoza w przypadku podejmowania w sytuacjach
definitywnego stwierdzenia zaburzeń rozwojowych i wad,
leczenie i rehabilitacja lecznicza osoby niepełnosprawnej,
ze szczególnym uwzględnieniem dzieci w wieku od 0 do 7 roku
życia,
pomoc terapeutyczna osobie niepełnosprawnej i jej rodzinie
w trakcie leczenia i rehabilitacji leczniczej, a także po ich
zakończeniu,
ułatwianie osobie niepełnosprawnej adaptacji do otoczenia,
zapewnienie osobie niepełnosprawnej nauki codziennego życia
i funkcjonowania z niepełnosprawnością w zwykłych
warunkach,
umożliwienie korzystania przez osobę niepełnosprawną i jej
rodzinę z pomocy terapeutycznej, mającej na celu łagodzenia
stresu spowodowanego zetknięciem się z problemem
niepełnosprawności w rodzinie.
zaspokajanie
indywidualnych potrzeb
osób, wynikających z ich
niepełnosprawności,
wieku, sytuacji rodzinnej
oraz innych
uwarunkowań
umożliwienie dostępu do opieki i informacji medycznej oraz
rehabilitacji i pomocy terapeutycznej,
korzystanie z pomocy w pokonywaniu trudności życia
codziennego,
zaopatrzenie osób niepełnosprawnych w sprzęt umożliwiający
mobilność i komunikację z otoczeniem (zaopatrzenie
w niezbędne pomoce techniczne, w tym przedmioty
ortopedyczne i środki pomocnicze),
udzielanie pomocy w uzyskaniu niezbędnych środków
egzystencji,
wzrost aktywności społeczno-zawodowej osób
niepełnosprawnych zagrożonych wykluczeniem społecznym
umożliwienie osobie
niepełnosprawnej
funkcjonowania
w najbliższym
środowisku – w domu
i w rodzinie
rozwijanie poza instytucjonalnych form pomocy i wsparcia,
likwidacja barier architektonicznych i urbanistycznych
w miejscu zamieszkania osoby niepełnosprawnej,
likwidacja barier w komunikowaniu się w miejscu
zamieszkania osoby niepełnosprawnej,
zorganizowanie pomocy organizacyjno-prawnej w zakresie
przystosowania miejsca zamieszkania dla potrzeb osoby
niepełnosprawnej,
15 | S t r o n a
4
niepełnosprawnej
funkcjonowania
w społeczności lokalnej
stworzenie dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej możliwości
kształcenia się na równi z pełnosprawnymi rówieśnikami na
wszystkich poziomach nauczania,
zapewnienie możliwości nauki i rozwoju w środowisku
rodzinnym i rówieśniczym,
stworzenie osobom niepełnosprawnym możliwości
zatrudnienia – przede wszystkim na otwartym rynku pracy lub
w warunkach chronionych,
likwidacja barier architektonicznych, urbanistycznych
i w komunikowaniu się w obiektach użyteczności publicznej,
dostosowanie infrastruktury komunikacji publicznej dla
potrzeb osób niepełnosprawnych,
wyrównywanie szans w zakresie możliwości spędzania
wolnego czasu,
ułatwienie kontaktów społecznych, zapobieganie izolacji
poprzez zapewnienie możliwości uczestniczenia w życiu
społeczności lokalnej.
9. SPOSOBY REALIZACJI ZADAŃ, REALIZATORZY I
PROGRAMU
TERMINY REALIZACJI
Prowadzenie poradnictwa specjalistycznego, udzielającego
porad i konsultacji przez specjalistów (lekarza, psychologa,
rehabilitanta, pedagoga specjalnego, pracownika socjalnego,
itp.) oraz osób niepełnosprawnych wykorzystujących swoje
doświadczenie życiowe;
Realizator: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
w Siemiatyczach,
Termin realizacji: lata 2012 - 2016.
Prowadzenie wczesnej interwencji kryzysowej;
Realizatorzy: Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
w Siemiatyczach, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
w Siemiatyczach,
1
profilaktyka i oświata
zdrowotna
Szkolenie kierowane do osób niepełnosprawnych i ich rodzin
dotyczące profilaktyki, wczesnej interwencji, możliwości
radzenia sobie w sytuacji kryzysowej spowodowanej
niepełnosprawnością członka rodziny;
Realizatorzy: Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
w Siemiatyczach, Organizacje działające na rzecz osób
niepełnosprawnych, Specjaliści służby zdrowia,
Indywidualny instruktaż kierowany do osoby nie potrafiącej
poradzić sobie z nową sytuacją życiową spowodowaną
niepełnosprawnością;
Realizatorzy: Pracownicy socjalni ośrodków pomocy
społecznej z terenu zamieszkania osoby niepełnosprawnej,
2
zaspokajanie
16 | S t r o n a
indywidualnych potrzeb
osób, wynikających z ich
niepełnosprawności,
wieku, sytuacji rodzinnej
oraz innych
uwarunkowań
Rozpoznanie indywidualnych potrzeb osób niepełnosprawnych
– stworzenie banku informacji;
Realizatorzy: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
w Siemiatyczach, Ośrodki Pomocy Społecznej na terenie 9 gmin,
organizacje działające na rzecz osób niepełnosprawnych,
Gwarantowanie opieki i informacji medycznej;
Realizatorzy: Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej na
terenie gmin w powiecie siemiatyckim, Samodzielny Publiczny
Zakład Opieki Zdrowotnej w Siemiatyczach
Prowadzenie placówek zajmujących się rehabilitacją: Warsztaty
Terapii Zajęciowej w Siemiatyczach, Warsztaty Terapii
Zajęciowej w Dołubowie, Powiatowy Dom Pomocy Społecznej
w Siemiatyczach;
Realizatorzy - Dom Zakonny Zgromadzenia Sióstr Karmelitanek
Dzieciątka Jezus, Stowarzyszenie Pomocy Szansa, samorząd
powiatowy,
Prowadzenie placówek zajmujących się terapią: Powiatowy
Dom Pomocy Społecznej w Siemiatyczach, Poradnia
Psychologiczno - Pedagogiczna w Siemiatyczach; Warsztaty
Terapii Zajęciowej w Siemiatyczach, Warsztaty Terapii
Zajęciowej w Dołubowie,
Realizator - samorząd powiatowy, Dom Zakonny Zgromadzenia
Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus, Stowarzyszenie Pomocy
Szansa,
Funkcjonowanie instytucji zajmującymi się opieką nad osobami
niepełnosprawnymi: ośrodki pomocy społecznej na terenie 9
gmin, Realizatorzy zadania - samorządy gminne, samorząd
powiatowy,
Udzielanie dofinansowania do pobytu na turnusie
rehabilitacyjnym;
Realizator zadania - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
w Siemiatyczach,
Udzielanie dofinansowania do zakupu sprzętu ortopedycznego
i środków pomocniczych;
w Siemiatyczach,
Udzielanie pomocy finansowej i materialnej;
Realizatorzy zadania - gminne ośrodki pomocy społecznej,
Realizacja projektu systemowego skierowanego do osób
niepełnosprawnych;
w Siemiatyczach,
17 | S t r o n a
3
niepełnosprawnej
funkcjonowania
w najbliższym
środowisku – w domu
i w rodzinie
Dofinansowanie zadań z zakresu usuwania barier
architektonicznych i urbanistycznych w miejscu zamieszkania
osoby niepełnosprawnej;
Realizator zadania: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
w Siemiatyczach,
Termin realizacji: lata: 2012 –2016.
Dofinansowanie zadań z zakresu usuwania barier
w komunikowaniu się w miejscu zamieszkania osoby
niepełnosprawnej;
Realizator zadania: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
w Siemiatyczach,
Termin realizacji: lata: 2012 –2016.
Organizowanie środowiskowych domów samopomocy;
Realizatorzy zadania: samorządy gminne,
Termin realizacji: lata: 2012 – 2016.
Organizowanie integracyjnych grup przedszkolnych i klas
integracyjnych na poziomie szkoły podstawowej i gimnazjum
na terenie gmin (w zależności od potrzeb);
Realizatorzy zadania - samorządy gminne;
Termin realizacji: lata 2012 – 2016.
Przystosowanie budynków szkolnych, w których realizowane
jest nauczanie na poziomie szkoły średniej;
Realizator zadania – samorząd powiatowy,
Poradnictwo zawodowe, szkolenia i przekwalifikowania;
Realizator zadania – Powiatowy Urząd Pracy w Siemiatyczach,
4
niepełnosprawnej
funkcjonowania
w społeczności lokalnej
Współpraca z pracodawcami dotycząca możliwości
zatrudnienia osób niepełnosprawnych;
Realizator zadania: Powiatowy Urząd Pracy w Siemiatyczach,
Uruchamianie stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych na
otwartym rynku pracy i w warunkach chronionych;
Udzielanie jednorazowego dofinansowania rozpoczęcia
działalności gospodarczej lub rolniczej;
Zakup przystosowanych środków transportu publicznego do
potrzeb osób niepełnosprawnych;
Realizatorzy zadania – organizacje pozarządowe, samorządy
gminne, samorząd powiatowy
18 | S t r o n a
Usuwanie barier architektonicznych i urbanistycznych oraz
w komunikowaniu się w budynkach i miejscach użyteczności
publicznej;
Realizatorzy zadania – samorząd powiatowy, samorządy
gminne, Termin realizacji: lata 2012 – 2016.
Organizowanie imprez artystycznych i sportowych
o charakterze integracyjnym;
Realizatorzy zadania – samorząd powiatowy, samorządy
gminne, organizacje działające na rzecz osób
niepełnosprawnych,
10. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
Realizacja zadań odbywać się będzie w oparciu o środki finansowe samorządu powiatowego,
środki z budżetu państwa, zewnętrzne środki finansowe pozyskane z Unii Europejskiej.
11. MONITORING REALIZACJI PROGRAMU
Realizacja Programu będzie monitorowana przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w
Siemiatyczach poprzez coroczne sprawozdanie z efektów pracy Radzie Powiatu Siemiatyckiego.
Niniejszy Program Działań Na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na terenie Powiatu
Siemiatyckiego na lata 2012-2016 jest ogólny i elastyczny, dlatego może podlegać zmianom.
12. PODSUMOWANIE
Planowanie zadań, przedsięwzięć, czy różnego rodzaju inicjatyw jest działaniem twórczym i
rozwijającym. W jednym dokumencie zapisuje się pomysły na lepsze jutro, biorąc pod uwagę
stan obecny i przesłanki na przewidywaną przyszłość. Pomysły te zostały tu sformułowane
konkretnie i rzeczowo w zakresie rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych.
Pozostał jeszcze jeden istotny element tego dokumentu - przestrzeganie praw osób
niepełnosprawnych. Aspekt przestrzegania praw został wielokrotnie poruszany w niniejszym
Programie, warto jednak w tym miejscu nadać mu szczególną rangę. Każdy kraj Wspólnoty
Europejskiej jest odpowiedzialny za osoby niepełnosprawne we własnym państwie, w miarę
swoich zasobów. Główne dyrektywy są jednak wspólne:
Zakaz wszelkiej dyskryminacji, szczególnie w zatrudnianiu,
Usuwanie barier środowiskowych,
Programy zapobiegające wykluczeniu społecznemu,
Edukacja w szkołach integracyjnych (kształcenie specjalne tylko za zgodą rodziców),
Niezależne życie poprzez aktywizujący system zasiłków i rent, zmianę opieki całkowitej
na półstacjonarną w formie instytucji dziennego pobytu, czy usług opiekuńczych
w środowisku.

POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB

Transkrypt

Podobne dokumenty

Generuj PDF - Profilaktyka a Ty

KPP Siemiatycze Bezpieczeństwo w "sieci" w Zespole Szkół w

Siemiatycze 2009-03-24 - Samodzielny Publiczny Zakład Opieki

Rozstrzygnięcie kurs fryzjerski

Nadbużańska Spółdzielnia Mleczarska w Siemiatyczach

ZASADY PRZYJMOWANIA DO PDPS - formalności Formalności

Urządzenia do zabawy dla dzieci i młodzieży na festyn (format PDF

Otwarcie nowej hali produkcyjnej Pronaru