Projekt stanowiska Ogólnopolskiej Federacji Organizacji

Projekt stanowiska
Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych
w sprawie wzmocnienia partnerów społeczno-gospodarczych, w tym organizacji pozarządowych z
Pomocy Technicznej, w ramach nowej perspektywy funduszy
europejskich 2014-2020
(Warszawa, wrzesień 2012 r.)
W październiku 2011 roku Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych rozpoczęła prace
związane z konsultacjami przyszłego okresu programowania funduszy europejskich 2014-2020. OFOP
powołał specjalną grupę roboczą, która już w styczniu przygotowała stanowisko w sprawie
rządowych dokumentów odnoszących się do rozporządzeń Komisji Europejskiej. W kwietniu
bieżącego roku Federacja przygotowała własne wnioski do tego dokumentu, a miesiąc później
dotyczące Wspólnych Ram Strategicznych. Ponadto grupa robocza OFOP wypracowała pięć
stanowisk, powstałych na bazie doświadczeń obecnej perspektywy, zawieranych wnioski dla nowego
okresu programowania. Stanowiska te dotyczył kwestii: mechanizmu grantu globalnego, idei
dobrego rządzenia, funkcjonowania komitetów monitorujących, obszaru innowacji społecznych
oraz zasady partnerstwa.
We wrześniu 2012 roku Federacja OFOP opublikowała 12 postulatów organizacji pozarządowych w
sprawie programowania przyszłej polityki spójności na okres 2014-2020. Między innymi w ramach
drugiego i trzeciego szczegółowego postulatu, OFOP zwrócił uwagę na istotę zwiększenia zdolności
instytucjonalnych organizacji zaangażowanych w realizację określonych strategicznych
priorytetów, czy polityk. Ponadto w ogólnym stanowisku dotyczącym przyszłości polityki spójności
po roku 2014 Federacja wyraziła poparcie dla wzmocnienia rangi zasady partnerstwa i roli partnerów
w zarządzaniu funduszami w następnej perspektywie finansowej. Warunkiem niezbędnym dla
skutecznej realizacji tych postulatów wydaje się być rozszerzenie wsparcia Pomocy Technicznej dla
partnerów społeczno-ekonomicznych, w tym sektora pozarządowego, tak by było ono świadczone na
równi ze wsparciem instytucji zarządzających i pośredniczących oraz całej kadry administracji
rządowej i samorządowej.
W związku z tym proponujemy modyfikacje założeń wykorzystania Pomocy Technicznej w pięciu
obszarach:
1.
2.
3.
4.
5.
Wsparcia instytucjonalnego
Promocji funduszy europejskich
Animacji lokalnej
Ewaluacji
Wsparcia dialogu obywatelskiego.
I.
Wsparcie Instytucjonalne
Zgodnie z obecnymi założeniami Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna, w osi priorytetowej
pierwszej, dotyczącej wsparcia zasobów ludzkich, celem nadrzędnym jest zagwarantowanie
wysokokwalifikowanej kadry odpowiedzialnej za przygotowanie, zarządzanie, wdrażanie,
monitorowanie, ocenę, kontrolę i promocję operacji funduszy strukturalnych. Jedną z takich form,
istotnie podkreślonych w dokumencie, stanowią szkolenia i wszelkie działania zwiększające
kwalifikacje osób zaangażowanych w działanie systemu funduszy. Niestety wśród odbiorców tej
pomocy nie ma słowa na temat partnerów społeczno-gospodarczych. Nie mogą się oni bezpośrednio
ubiegać o pomoc finansową czy merytoryczną w tym względzie. Jedyną szansą na otrzymanie takiego
wsparcia jest ewentualna decyzja instytucji publicznej. Podczas prac grupy roboczej OFOP ds.
przyszłego okresu programowania 2014-2020, organizacje zdecydowały o uwzględnieniu w
postulatach nt. Pomocy Technicznej na przyszły okres programowania, cztery formy rozszerzenia
wsparcia korygujące obecny stan prawny:
1) Zwrot kosztów dla organizacji z tytułu aktywnego uczestnictwa ich przedstawicieli
w ciałach dialogu w systemie funduszy ( głównie Komitetów i Podkomitetów
Monitorujących). Zwrot ten powinien dotyczyć z jednej strony samego uczestnictwa i
wkładu merytorycznego w prace wyżej wymienionych instytucji, jak i pokrycia kosztów
podróży i noclegów, jeśli warunki uczestnictwa w pracach danego ciała, tego wymagają.
2) Zapewniania możliwości uczestnikom procesu realizacji systemu funduszy
europejskich, wywodzących się spoza instytucji publicznych, zlecania ekspertyz,
korzystania z pomocy specjalistów, czy przygotowywania badań.
3) Rozszerzenia o partnerów społeczno-gospodarczych, w tym organizacji
pozarządowych, wparcia w zakresie podnoszenia kwalifikacji osób zaangażowanych w
któryś z etapów procesu zarządzania funduszy europejskich nowej perspektywy, w
szczególności uwzględniając możliwości odbywania szkoleń i innych zajęć praktycznych
wzmacniających kompetencje i umiejętności.
4) Wsparcia organizacji oraz innych partnerów społecznych i gospodarczych jako
instytucji niepublicznych zaangażowanych w działanie systemu funduszy strukturalnych,
tak by wzmocnić skuteczniejsze zarządzanie funduszami (w tym planowanie, wdrażanie,
monitorowanie i kontrolę realizacji strategicznych założeń funduszy UE perspektywy
2014-2020).
II. Promocja Funduszy Europejskich
Jednym z najważniejszych celów programu Pomocy Technicznej na okres 2007-2013 jest promocja
funduszy europejskich. Okazuje się jednak, że upowszechnianie wiedzy na temat NSRO, budowanie
kompetencji w zakresie pozyskiwania środków na działania prorozwojowe oraz zwiększanie
świadomości społecznej w zakresie korzyści płynących z wdrażania, może opierać się o wkład własny,
nawet w wysokości 15% całej alokacji ( dane z Szczegółowego Opisu Priorytetów PO PT). Dla
większości organizacji pozarządowych takie kryterium jest nie do spełnienia. Ponadto wymóg wkładu
własnego do realizacji projektów dotyczących usług publicznych jest niespójny z logiką wydatkowania
środków funduszowych. Wydaje się zasadne, że wśród podmiotów promujących i informujących o
systemie funduszy europejskich powinni znaleźć się praktycy realizujący te fundusze. Dlatego też
oprócz mediów i innych instytucji wyspecjalizowanych w tych działaniach, warto też uwzględnić
udział beneficjentów. Wskazane jest by Instytucja Zarządzająca Programem Pomoc Techniczna
stawiała nacisk na partnerstwa projektowe między beneficjentami a podmiotami, które w drodze
konkursu dostały dofinansowanie na ten cel. Federacja OFOP proponuje :
wykreślenie z warunków realizacji celu dotyczącego komunikacji i promocji
obowiązku wnoszenia wkładu własnego,
promowania partnerstw projektowych z udziałem beneficjentów systemu funduszy
przy realizacji działań promocyjnych i informacyjnych
III. Animacja Lokalna
Przyszły okres programowania nastawiony jest w szczególny sposób na partnerstwa lokalne. Wynika
to m.in. z nowego mechanizmu zaproponowanego przez Komisję Europejską, który dopuszcza rozwój
lokalny kierowany przez społeczność lokalną ( CLLD). Mechanizm ten zakłada tworzenie partnerstw
różnego rodzaju, szczególnie typu lokalne grupy działania. W przypadku tego typu partnerstw
szczególnie ważne jest by każda ze stron była dostatecznie silna, by żadna ze stron nie dominowała.
Oprócz lokalnych grup działania występują również inne rodzaje partnerstw: partnerstwa lokalne,
strategiczne, projektowe – każde z nich wymaga szczególnej uwagi i wsparcia instytucjonalnego ze
strony instytucji zarządzającej i pośredniczącej. Doskonałym źródłem finansowym i merytorycznym
wydaje się być Pomoc Techniczna. Federacja popiera mechanizmy deregulacji zarządzania
funduszami w ramach nowej politykispójności, w kontekście zintegrowanego podejścia do rozwoju
terytorialnego. Uważamy, że wielosektorowe, partnerskie i oddolne kierowanie rozwojem przełoży
się na dużo większą skuteczność jego celów, zapisanych w programach operacyjnych. Wydaje się
również, że dla zwiększenia efektywności realizacji tych celów polityki spójności należy dążyć do
wspierania partnerstw, które biorąc pod uwagę doświadczenia obecnej perspektywy, mogą
gwarantować większą trwałość działań oraz skuteczniejsza realizację dużych projektów. OFOP uważa,
że Pomoc Techniczna powinna w ramach zakresu przedmiotowego wsparcia uwzględnić działania
związane z wzmacnianiem partnerstw, a w szczególności partnerstw lokalnych, strategicznych oraz
projektowych.
IV. Ewaluacja
Program Operacyjny Pomocy Technicznej podkreśla szczególną rolę wsparcia procesu oceny realizacji
działań w ramach systemu funduszy europejskich:„[…] W ramach POPT przewidziano kompleksowe
wsparcie ewaluacji, poprzez zapewnienie finansowania zarówno działań administracyjnych, jak
również finansowania kosztów badań ewaluacyjnych i innych badań (ekspertyz, analiz, prognoz,
koncepcji, studiów) na potrzeby procesu oceny dokumentów programowych na lata 2007-2013
oraz procesu programowania kolejnej perspektywy finansowej.” OFOP pragnie podkreślić że
wsparcie ewaluacji, kojarzone głównie z systemem Komitetów Monitorujących, powinno być
rozumiane szczerzej, uwzględniając monitoring realizatorów instrumentów strukturalnych, w tym
komitetów oraz innych ciał zarządzających funduszami unijnymi.
V. Wsparcie dialogu obywatelskiego
W celu osiągnięcia efektywniejszego systemu wdrażania, monitorowania, oceny i kontroli środków z
Brukseli, należy wzmacniać proces pluralistycznego zarządzania architekturą funduszy UE. Wierzymy
że zarządzanie partycypacyjne służy usprawnieniu i skuteczniejszemu wydatkowaniu pieniędzy
unijnych. Ponadto uwzględniając Komisyjne rozporządzenia oraz Dokument Roboczy Służb Komisji
Zasada partnerstwa w procesie wdrażania funduszy objętych zakresem wspólnych ram
strategicznych, chcemy by administracja rządowa wzmacniała dialog obywatelski, będący częścią
systemu dystrybucji środków strukturalnych. Tyczy się to wzmacniania instytucjonalnego partnerów
w tym organizacji pozarządowych, w ramach realizacji zasady partnerstwa, między innymi dzięki :
Umożliwianiu tworzenia i prowadzenia ciał dialogu obywatelskiego włączonych w
proces planowania, wdrażania, monitorowania i oceniania dysponowaniem
funduszy,
Umożliwieniu zarządzania instrumentami strukturalnymi, których działanie będzie
kontynuowane w następnej perspektywie finansowej: sekretariatów, sieci
tematycznych, grup roboczych, zespołów