Poziom palenia tytoniu wśród studentów VI roku Akademii

PRACE ORYGINALNE
Donata KURPAS1,2
Mariola WOJTAL2
Dorota BIELSKA3
Monika ROGALSKA1
Andrzej STECIWKO1,2
Poziom palenia tytoniu wœród studentów
VI roku Akademii Medycznej we Wroc³awiu
Level of tobacco smoking amongst 6th year students of
Wroclaw Medical University
Katedra i Zak³ad Medycyny Rodzinnej,
Akademia Medyczna, Wroc³aw
Kierownik: Prof. dr hab. med. Andrzej Steciwko
1
Pañstwowa Medyczna Wy¿sza Szko³a
Zawodowa, Opole
Rektor: Prof. dr hab. med. Andrzej Steciwko
2
Zak³ad Medycyny Rodzinnej i Pielêgniarstwa
Œrodowiskowego, Akademia Medyczna,
Bia³ymstok
Kierownik: Dr hab. med. S³awomir Chlabicz
3
Dodatkowe s³owa kluczowe:
palenie tytoniu
studenci medycyny
palacze
Additional key words:
tobacco smoking
medical students
smokers
Adres do korespondencji:
Dr med. Donata Kurpas
Katedra i Zak³ad Medycyny Rodzinnej
Akademia Medyczna
51-141 Wroc³aw, ul. Syrokomli 1
Tel. (+71) 326 68 75
Fax. (+71) 325 43 41
e-mail: [email protected]
714
Profilaktyka palenia tytoniu wœród
m³odzie¿y i m³odych doros³ych mog³aby ograniczyæ zgony z powodu chorób
tytoniozale¿nych do 2050 r. Celem badañ by³a ocena poziomu palenia tytoniu wœród studentów medycyny. W
roku akademickim 2008/2009 wœród
studentów VI roku Wydzia³u Lekarskiego Akademii Medycznej we Wroc³awiu
przeprowadzono anonimow¹ ankietê
zawieraj¹c¹ pytania na temat palenia
tytoniu. W badaniu wziê³o udzia³ 210
studentów. 62% badanych pochodzi³o
z miasta wojewódzkiego, 11,4% z miejscowoœci o populacji powy¿ej 100 tys.,
22,4% z miejscowoœci o populacji poni¿ej 100 tys. oraz 3,8% studentów z
oœrodków wiejskich. W badanej grupie 14,8 % respondentów przyzna³o siê
do palenia papierosów, 75,2% – nie
pali, 10% by³o palaczami, lecz zaprzesta³o palenia papierosów w ci¹gu
ostatnich kilku lat. Wœród pal¹cych –
najwiêcej (59% studentek i 71% studentów) wypala do 5 papierosów
dziennie. Najwiêcej studentów (56%
kobiet i 60% mê¿czyzn) rozpoczê³o
palenie w szkole œredniej. 67,6% (142)
badanych twierdzi, ¿e porady antytytoniowej powinni udzielaæ lekarze rodzinni. 43% uwa¿a, ¿e to do lekarza
rodzinnego powinien zg³osiæ siê pacjent, który pomimo silnej motywacji
nie potrafi zaprzestaæ palenia tytoniu.
W ci¹gu ostatnich dwóch lat odsetek
palaczy wœród studentów medycyny
nie zmieni³ siê, jednak wœród pal¹cych
- najwiêcej wypala do 5 papierosów
dziennie. Najczêœciej studenci rozpoczynaj¹ palenie papierosów w szkole
œredniej. Zdecydowana wiêkszoœæ studentów medycyny uwa¿a, ¿e udzielaniem porady antytytoniowej i pomoc¹
dla pacjentów którzy pomimo silnej
motywacji nie potrafi¹ zaprzestaæ palenia tytoniu powinni zaj¹æ siê lekarze
rodzinni. Wœród pal¹cych przewa¿aj¹
studenci wypalaj¹cy ma³¹ liczbê papierosów oraz ci, którzy palenie papierosów rozpoczêli w szkole œredniej. Przewa¿aj¹cy odsetek badanych terapiê
antynikotynow¹ wpisuje w kompetencje lekarza rodzinnego.
Przegl¹d Lekarski 2009 / 66 / 10
Prevention of tobacco smoking
amongst youths and young adult could
limit deaths because of illness tobacco
related to 2050. The assessment of the
level of smoking was the aim of examinations amongst medical students. An
anonymous questionnaire containing
questions on the subject of tobacco
smoking was carried amongst 6th year
students of the Medical Department of
Wroclaw Medical University in the academic year 2008/2009. Two hundreds
then students took part in the study.
62% of examined came from the provincial capital, the 11.4% from the town
with the population above 100 hundred
of inhabitants, 22.4% of towns with the
population below 100 hundred of inhabitants and 3.8% of students - from
country centers. 14.8 % respondents
admitted to smoking cigarettes, 75.2%
were non-smoking persons, 10% were
smokers but ceased smoking cigarettes in the sequence of a few last
years. Amongst smokers – the most
(59% of students and 71% of students)
is smoking to 5 cigarettes per day. The
most students (56% of women and 60%
of men) began smoking in the secondary school. In studied group 67.6%
(142) examined is claiming that the
anti-tobacco advice should give family doctors, and 43% thinks that a patient which isn't able to cease the
smoking in spite of strong motivation
should be seen by a family doctor. The
percentage of smokers amongst medical students didn't take turns in the
sequence of two last years, however
amongst smokers - biggest percentage is smoking to 5 cigarettes per day.
The students most often begin smoking in the secondary school. The
straight majority of the medical students is paying attention, that family
doctors should take up giving the antitobacco advice and helping patients
which isn't able to cease the smoking
in spite of strong motivation. The ones
smoking the small number of cigarettes and which began smoking in the
secondary school are predominating
amongst smokers. Overbalancing percentage of examined is located antitobacco therapy into competence of a
family doctor.
D. Kurpas i wsp.
Wstêp
Aktualny poziom palenia tytoniu spowoduje w ci¹gu kolejnych 50 lat blisko 450 milionów zgonów na ca³ym œwiecie. Ograniczenie palenia tytoniu o 50% mo¿e spowodowaæ unikniêcie 20 do 30 milionów przedwczesnych zgonów do roku 2025 i oko³o
150 milionów do roku 2050 [3]. Profilaktyka
palenia tytoniu wœród m³odych doros³ych
mog³aby ograniczyæ zgony z powodu chorób tytoniozale¿nych, ale nie wczeœniej ni¿
po 2050 r. [1]. Kieruj¹c siê tymi danymi postanowiliœmy oceniæ poziom palenia tytoniu
wœród studentów medycyny.
Materia³ i metody
W roku akademickim 2008/2009 wœród studentów
VI roku Wydzia³u Lekarskiego Akademii Medycznej we
Wroc³awiu przeprowadzono anonimow¹ ankietê zawieraj¹c¹ pytania na temat palenia papierosów.
Wyniki
W badaniu wziê³o udzia³ 210 studentów
(69% (144) kobiet i 31% (66) mê¿czyzn).
Studentki mia³y od 23 do 30 lat (23 lata 0,69% (1); 24 lata - 32,6% (47); 25 lat - 47%
(41); 26 lat - 6,9% (10); 27 lat - 2,7% (4); 28
lat - 2,0% (3); 30 lat - 1.38% (2)), z kolei
studenci od 24 do 27 lat (24 lata - 30,3%
(20); 25 lat - 19,7% (13); 26lat - 13,6% (9);
27lat - 4,5% (3)).
W badanej grupie 63,2% (91) kobiet i
59 % (39) badanych mê¿czyzn pochodzi³o
z miasta wojewódzkiego, odpowiednio 6,9%
(10) i 21,2% (14) z miejscowoœci o populacji powy¿ej 100 tys., 25% (36) i 16,6% (11)
z miejscowoœci o populacji poni¿ej 100 tys.
oraz 4,2 %(6) studentek i 3% (2) studentów
z oœrodków wiejskich.
11,8 % (17) kobiet i 21,21% (14) mê¿czyzn pali, odpowiednio 82,6% (119) i
57,5% (38) - nie pali, 5,5% (8) i 19.6% (13)
by³o palaczami, lecz zaprzesta³o palenia papierosów w ci¹gu ostatnich kilku lat.
Wœród pal¹cych studentek - 59% (10)
wypala do 5 sztuk papierosów dziennie,
24% (4) od 6 do 10 sztuk, 18% (3) od 16 do
20 sztuk.
Wœród pal¹cych mê¿czyzn - 71% (10)
wypala do 5 sztuk papierosów dziennie,
36% (5) od 6 do 10 sztuk, 28% (4) od 11-20
sztuk, a powy¿ej 20 sztuk - 7% (1)
Wœród pal¹cych aktualnie lub w przesz³oœci studentek (17,36%; 25) - 4% (1) rozpoczê³o palenie w szkole podstawowej, 56%
(14) - w szkole œredniej, a podczas studiów
- 36% (9).
Z kolei wœród pal¹cych aktualnie lub w
przesz³oœci studentów (41%, 27) - 3,7% (1)
rozpoczê³o palenie w szkole podstawowej i
taki sam odsetek w gimnazjum, 60% (16) w szkole œredniej, a 22% (6) - podczas studiów.
Piêædziesi¹t szeœæ (14) kobiet i 67% (18)
mê¿czyzn pal¹cych aktualnie lub w przesz³oœci podejmowa³o próby zaprzestania
palenia tytoniu, a odpowiednio 36% (9) i 11%
(3) ma taki zamiar. 12% (3) studentek oraz
11% (3) studentów nie ma zamiaru podejmowaæ prób zaprzestania palenia tytoniu.
Wœród respondentów 67,6% (142) studentów twierdzi, ¿e porady antytytoniowej
powinni udzielaæ lekarze rodzinni, niestety
Przegl¹d Lekarski 2009 / 66 / 10
Tabela I
Specjalista, której dziedziny medycznej powinien udzielaæ pacjentom porady antytytoniowej?
An anti-tobacco advice should be given by the specialist of which medical field?
Odpowiedzi studentek (n=144)
Odpowiedzi studentów (n=66)
lekarz rodzinny 81% (117)
lekarz rodzinny 59 % (39)
wszyscy 19,4% (27)
wszyscy 24,2% (16)
internista 16,6% (24)
internista 10,6% (7)
pulmunolog 11,1%(16)
kardiolog 4,5% (3)
kardiolog 3,47% (5)
psycholog 3% (2)
pediatria 2,7% (4)
zdrowie publiczne 1,5% (1)
psychiatria 2,08 %(3)
poz 1,5% (1)
ginekolog 1,38% (2)
pulmunolog 1,5% (1)
farmaceuta 1,5% (1)
poradnia uzale¿nieñ 1,5% (1)
onkolog 1,5% (1)
Tabela II
Do kogo powinien zg³osiæ siê pacjent, który pomimo silnej motywacji nie potrafi zaprzestaæ palenia tytoniu?
By whom should be seen a patient which isn't able to cease smoking in spite of strong motivation?
Odpowiedzi studentek (n=144)
lekarz rodziny 45% (65)
poradnia leczenia uzale¿nieñ 21,5% (31)
psycholog 15,97% (23)
poradnia antynikotynowa 4,16% (6)
poradnia pulmonologiczna 0,69% (1)
internista 2,7% (4)
pediatra 0,69% (1)
psychiatra 4,16% (6)
farmaceuta 0,69% (1)
wszyscy lekarze
Odpowiedzi studentów (n=66)
lekarz rodziny 38% (25)
psychiatria 7,5% (5)
psycholog 3% (2)
poradnia leczenia uzale¿nieñ 36,3% (24)
terapia grupowa 1,5% (1)
poradnia antynikotynowa 1,5% (1)
grupy wsparcia 1,5% (1)
6,25% (9)
tylko 19,4% (27) studentek i 24.2% (16) studentów, ¿e lekarze wszystkich specjalnoœci
medycznych (tabela I). Odpowiednio 45%
(65) kobiet i 38% (25) mê¿czyzn twierdzi,
¿e to do lekarza rodzinnego powinien zg³osiæ siê pacjent, który pomimo silnej motywacji nie potrafi zaprzestaæ palenia tytoniu
(tabela II).
Zdecydowana wiêkszoœæ studentów
medycyny uwa¿a, ¿e udzielaniem porady
antytytoniowej i pomoc¹ dla pacjentów, którzy pomimo silnej motywacji nie potrafi¹
zaprzestaæ palenia tytoniu powinni zaj¹æ siê
lekarze rodzinni, jedynie co pi¹ty wspomina
o tym, ¿e jest to zadanie ka¿dego lekarza
niezale¿nie od specjalnoœci medycznej.
Omówienie wyników
W badaniach prowadzonych w roku akademickim 2006/2007 wœród 186 studentów
– 88,5% (116) kobiet nie pali³o papierosów,
11,5% (15) pali³o, wœród mê¿czyzn – 78%
(43) nie pali³o, a 22% (12) by³o palaczami.
Najwiêcej studentek (40%, 6) wypala³o od
11 do 15 papierosów dziennie, wœród pal¹cych mê¿czyzn – najwiêcej (42%) od 6 do
10 papierosów dziennie. Wiêkszoœæ rozpoczê³a palenie w szkole œredniej i nie planowa³a ograniczenia palenia papierosów [2].
W aktualnych analizach wykazaliœmy, ¿e
podobny odsetek studentów pali papierosy,
jednak wœród palaczy – najwiêcej jest wypalaj¹cych do 5 sztuk papierosów dziennie.
Podobnie jak w analizach dwa lata temu –
najczêœciej studenci rozpoczynaj¹ palenie
papierosów w szkole œredniej. Jednak obecnie stwierdzamy, ¿e co szósty z pal¹cych
podejmowa³ próby zaprzestania palenia tytoniu, a co pi¹ty ma taki zamiar.
Wnioski
Pomimo utrzymywania siê odsetka palaczy na sta³ym poziomie w ci¹gu ostatnich
dwóch lat – wœród pal¹cych przewa¿aj¹ studenci wypalaj¹cy ma³¹ liczbê papierosów.
Nadal przewa¿aj¹ ci, którzy palenie papierosów rozpoczêli w szkole œredniej. Wiêkszoœæ badanych terapiê antynikotynow¹
wpisuje w kompetencje lekarza rodzinnego,
zbyt niski odsetek – ka¿dego lekarza niezale¿nie od specjalnoœci medycznej.
Piœmiennictwo
1. Hughes J.R.: Four beliefs that may impede progress
in the treatment of smoking. Tob. Control 1999, 8,
323.
2. Kurpas D., Jasiñska A., Wojtal M. wsp.: Palenie
tytoniu wœród studentów Wydzia³u Lekarskiego
Akademii Medycznej we Wroc³awiu. Przegl. Lek.
2007, 64, 795.
3. Peto R., Lopez A.D.: The future of worldwide smoking patterns. [In:] C.E. Koop, C.E Pearson, M.R
Schwarz, (eds.) Critical issues in global health. New
York: Jossey-Bass, 2000, 154.
715