Koncepcja „cyfrowych świetlic” - materiał do dyskusji na forum PCRS -
Transkrypt
Koncepcja „cyfrowych świetlic” - materiał do dyskusji na forum PCRS -
Katarzyna Kamecka-Lach Stowarzyszenie „Centrum na Wschodzie” www.scnw.pl /2011-04-10/ Koncepcja „cyfrowych świetlic” - materiał do dyskusji na forum PCRS „CYFROWE ŚWIETLICE” – idea zrodziła się w Stowarzyszeniu „Centrum na Wschodzie” (CnW), a została zainspirowana akcją „Polska Cyfrowa Równych Szans” http://www.facebook.com/polskacyfrowa Zacznijmy od świetlic… Wiejskie świetlice - niegdyś centralny punkt wsi, przestrzeń aktywności kulturalnej, edukacyjnej i miejsce spotkań towarzyskich. Dziś to zazwyczaj „martwy” budynek, popadający w ruinę. Rewitalizacja przestrzeni wiejskiej nie powinna odbywać się z pominięciem świetlicy, a może właśnie od świetlicy należy rozpocząć ów proces? Zamykanie małych wiejskich szkół pozbawia przecież wieś dostępu do jakiegokolwiek innego miejsca rozwijania aktywności, integracji mieszkańców, budowania wspólnoty lokalnej. Potencjał świetlic Większość świetlic nie jest technicznie przygotowana do przyjęcia nowych funkcji, wynikających z aktualnych potrzeb mieszkańców wsi, a wśród nich także zadań, dotyczących cyfrowej alfabetyzacji. A tymczasem, wiejskie świetlice same w sobie posiadają cechy, które mogłyby stanowić o ich przewadze nad innymi potencjalnymi miejscami działań Latarników PCRS (bibliotekami, GOK-ami, szkolnymi pracowniami, itp.). Oto najważniejsze z tych cech: 1) lokalizacja – świetlica jest najbliżej głównych adresatów akcji PCRS mieszkających na wsi. Dla seniora dotarcie np. do gminnej biblioteki, znajdującej się kilka kilometrów od domu, bywa problemem nie do pokonania 2) liczebność – świetlice, co prawda w różnym stanie technicznym, ale są w większości wsi 3) przyjazna atmosfera - poczucie że jest się „u siebie”, brak dyskomfortu związanego z nowym miejscem, nowymi ludźmi. Łatwiej będzie przełamać opór adresatów działań, ich strach przed tym, co nowe, nieznane 4) elastyczność godzinowa – szkoły, biblioteki zwykle czynne w sztywnych ramach czasowych, np. tylko do godz. 16.00, 18.00. 1 Organizacja zajęć z mieszkańcami wsi uwarunkowana jest zaś pracami polowymi i godzinami gospodarskich obrządków. …i ograniczenia Oto niektóre techniczne ograniczenia, dyskwalifikujące wiejskie świetlice jako miejsca działań Latarników PCRS: 1) 2) 3) 4) brak stanowisk komputerowych brak łącza internetowego często bardzo zły stan techniczny budynku brak ogrzewania (oprócz dyskomfortu dla uczestników, chodzi też o bezpieczeństwo sprzętu komputerowego) 5) niewystarczający system zabezpieczenia budynku Likwidacja wymienionych barier wymaga ścisłej współpracy z lokalnym samorządem. Warto zauważyć, że nie wszystkie konieczne inwestycje muszą wiązać się od razu z dużymi nakładami finansowymi, można poszukać tańszych rozwiązań. Dla przykładu, CnW wraz ze Stowarzyszeniem Bioregion rozpoczyna akcję „Oddaj Babci Komputer!” – osoby fizyczne, firmy, instytucje mogą przekazywać używany, nieco przestarzały, ale nadal sprawny sprzęt komputerowy na rzecz wiejskich świetlic (ale tylko tych, które spełniają już pewne wymogi, m.in. lokalowe i bezpieczeństwa). Szczegółowe ogłoszenie dotyczące akcji zostanie zamieszczone 12 kwietnia 2011 r. na stronie www.scnw.pl Uwaga: Idea „cyfrowych świetlic” nie ma na celu uczynienia z nich pracowni komputerowych! W każdej świetlicy objętej projektem przewidujemy utworzenie nie więcej niż 2-3 stanowisk komputerowych z Internetem. W grę wchodzą zatem wyłącznie zajęcia indywidualne z Latarnikiem oraz grupowe spotkania motywujące do podejmowania pierwszych prób z Internetem - w CnW nazywamy je „podwieczorkami w sieci”. Kto zaopiekuje się świetlicą? Ważna przeszkoda w realizacji koncepcji „cyfrowych świetlic”, od której właściwie należałoby zacząć, tkwi jednak nie w kwestiach technicznych ale potencjalne osobowym – wiejskie świetlice zazwyczaj nie posiadają dobrego opiekuna. Z urzędu, jest to zwykle sołtys, ale jego podstawowe zadanie sprowadza się do pilnowanie kluczy, utrzymywania względnego porządku i udostępniania świetlicy dla potrzeb zebrań wiejskich oraz rodzinnych uroczystości mieszkańców. Kiedyś świetlicami opiekowały się koła gospodyń wiejskich. Tam, gdzie koła nadal istnieją, świetlice zwykle są zadbane i dość aktywne, ale kół jest coraz mniej, a próby ich reaktywacji nie zawsze możliwe. 2 Niektóre świetlice są obecnie oddane do dyspozycji miejscowych jednostek OSP, co przynajmniej obliguje urzędy gmin do utrzymywania budynku we względnie dobrym stanie technicznym. Świetlicowy pilnie poszukiwany! Dobrym rozwiązaniem wydaje się zatem ustanowienie przez urząd gminy (albo GOK) funkcji tzw. świetlicowego, przy czym nie może to być przypadkowa osoba. Pozostaje także kwestia wynagrodzenia za jej pracę, przynajmniej kawałka etatu, uzupełnianego poprzez honorarium za koordynowanie projektów realizowanych w świetlicy. Świetlicowy (świetlicowa) – to osoba, która nie tylko zaopiekowałaby się budynkiem i wyposażeniem, ale podjęła także różne działania, które do świetlicy przyciągnęłyby mieszkańców. Najlepiej, aby był to lokalny animator, społecznik, inicjator zmian. Świetlicowy powinien zatem posiadać cechy Latarnika PCRS… Konkluzje – świetlica jak z obrazka? Idea „cyfrowych świetlic” to zatem nic innego, jak pomysł zaangażowania wiejskich świetlic w akcje zgodne z PCRS, a nawet ustanowienia w nich swoistej „bazy” dla latarniczych działań w środowisku wiejskim. Idealnym rozwiązaniem byłoby bowiem połączenie funkcji świetlicowego z funkcją latarnika PCRS. Przystosowanie świetlic do pełnienia tej nowej funkcji wymaga jednak zwykle sporych nakładów finansowych. Nakłady te będą dla gminy uzasadnione o ile dostrzeże (i będzie chciała dostrzec) przyszłe korzyści społeczne wynikające z bieżących inwestycji. Uruchomienie „cyfrowych świetlic” to jedno z ważnych zadań, które CnW zamierza realizować pod hasłem „Otwórzmy drzwi wiejskich świetlic – na oścież!”. Inne projekty, odnoszące się do naszych celów statutowych, to np. „Świetlica – inkubator wiejskiej przedsiębiorczości”, „Debatująca świetlica”, „Kobieta w wiejskiej świetlicy”. Jak szeroko drzwi świetlic uda się otworzyć w dużym stopniu zależy od dobrej woli samorządów, dostępności środków finansowych oraz naszej umiejętności zmobilizowania lokalnej energii społecznej. 3