UCHWAŁA NR XXIII/132/08 RADY MIASTA KOWAL z dnia 30

Transkrypt

UCHWAŁA NR XXIII/132/08
RADY MIASTA KOWAL
z dnia 30 grudnia 2008r
w sprawie przyjęcia miejskiej strategii rozwiązywania problemów społecznych
Gminy Miasto Kowal w latach 2008-2017
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o
samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) i art. 17
ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z
2008r. Nr 115, poz. 728 z późn zm.)
§ 1. Przyjąć miejską strategię rozwiązywania problemów społecznych
Gminy Miasto Kowal w latach 2008- 2017 w treści stanowiącej załącznik Nr 1
do uchwały.
§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta Kowala.
§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Załącznik Nr 1
Do Uchwały Rady Miasta Kowal Nr XXIII/132/08 z dnia 30 grudnia 2008r
MIEJSKA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA
PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY
Miasta Kowal
na lata 2008 – 2017
1
Spis treści
Wstęp ....................................... ........................................................................................
I Metodologia opracowania strategii ............................................................................
1. Podstawy prawne ................................ .................................................................
2. Współpraca instytucji ...........................................................................................
3. Proces planowania rozwoju społecznego w mieście Kowal..............
4. Konsultacje społeczne .................................. ........................................................
II Diagnoza w zakresie polityki społecznej w mieście Kowal.................
1. Charakterystyka Miasta Kowala ............................................................
1.1. Działalność władz samorządowych .......................................................
1.2. Informacje ogólne ...............................................................................................
1.3. Sytuacja demograficzna Miasta ...........................................................................
2. Infrastruktura techniczna i komunikacja ..........................................................
2.1. Zaopatrzenie w wodę i kanalizację ..................................... .................................
2.2. Elektroenergetyka ................................................................................................
2.3. Zaopatrzenie w gaz ziemny i ciepło ...................................................... ..............
2.4. Składowanie odpadów stałych ............................................................................
2.5. System telekomunikacji ......................................................................................
2.6. Komunikacja autobusowa i kolejowa ...................................................................
2.7. Podmioty gospodarcze ........................................................................................
2.8. Stan rolnictwa ......................................................................................................
2.9. Walory przyrodnicze i turystyka ..........................................................................
2.10. Mieszkalnictwo ..................................................................................................
3. Infrastruktura społeczna ......................................................................................
3.1. Oświata ................................................................................................................
3.2. Kultura i sport...........................................................................................
3.3. Bezpieczeństwo publiczne ..................................................................................
3.4. Ochotnicza Straż Pożarna ..................................................................................
3.5. Ochrona zdrowia .................................................................................................
3.6.Pomoc społeczna .................................................................................................
3.7. Główne obszary problemowe strategii ................................................................
3.8. Wyniki procesu uspołeczniania strategii – ankiety mieszkańców Miasta Kowal
3.9. Analiza SWOT .................................................................................. ...................
3.10. Zasoby umożliwiające rozwiązywanie problemów społecznych ......................
3.11. Podsumowanie części diagnostycznej ............................... ..............................
III Część programowa ....................................................................................................
1. Misja .................................................................................................................... ....
2. Cele strategiczne ....................................................................................................
3. Monitoring i wdrażanie strategii .............................................................................
4. Cechy programów i projektów ................................................................................
IV Uwagi końcowe ..........................................................................................................
3
8
8
9
10
11
11
11
11
12
13
18
18
19
19
20
21
21
22
23
24
24
25
25
27
30
31
31
34
56
72
86
91
92
93
93
93
97
97
98
Załączniki .........................................................................................................................
99
2
Wstęp
Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych ma stanowić
podstawę
do
realizacji
względnie
trwałych
wzorów
interwencji
społecznych
podejmowanych w celu zmian (poprawy) tych stanów rzeczy (zjawisk wyst ępujących
w obrębie
danej społeczności),
które
oceniane
są
negatywnie.
Dokument
charakteryzuje w szczególności działania instytucji rozwiązujących kwestie społeczne
podejmowane dla poprawy warunków zaspokojenia potrzeb wybranych kategorii osób
i rodzin.
Konieczność opracowania Strategii
Rozwiązywania Problemów Społecznych
wynika wprost z art. 17 ust. 1 ustawy o pomoc y społecznej z dnia 12 marca 2004 r.
Różnorodność problemów społecznych występujących w gminie powoduje
konieczność wzięcia pod uwagę także innych aktów prawnych, które mają istotny
wpływ na konstrukcję dokumentu i rozwiązywanie zadań społecznych w przyszłości.
Są to m.in.:
-
ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o
wolontariacie ( Dz. U. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.),
-
ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy ( Dz. U. Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.),
-
ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu alkoholizmowi ( t. j. Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231 z
późn. zm.),
-
ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spo łecznej oraz o
zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.),
-
ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym ( Dz. U. Nr 122,
poz. 1143 z późn. zm.),
-
ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii ( t. j. Dz. U. z
2005 r Nr 179, poz. 1485 z późn. zm.).
Strategia jest też spójna z :
-
Strategią Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2020
-
Programem Strategicznym dla pomocy społecznej: „Stymulowanie rozwoju
pomocy społecznej w województwie
kujawsko-pomorskim perspektywa
środowiskowa i instytucjonalna” – Uchwała Sejmiku Województwa KujawskoPomorskiego Nr 816/2002 z dnia 15.07.2002r.
3
-
Planem
zagospodarowania
przestrzennego
Województwa
Kujawsko-
Pomorskiego (Uchwała Nr XI/135/03 Sejmiku Województwa KujawskoPomorskiego z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie uchwalenia Planu
Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Kujawsko-Pomorskiego).
-
Regionalną Strategią Innowacji Województwa Kujawsko-Pomorskiego do 2015
roku,
przyjętą
przez
Sejmik
Województwa
XLI/587/05 z dnia 12 grudnia 2005
Kujawsko-Pomorskiego
nr
roku w sprawie Regionalnej Strategii
Innowacji Województwa Kujawsko- Pomorskiego.
-
Narodową Strategią Integracji Społecznej dla Polski, Warszawa 2004 r.
Oprócz w/w aktów prawnych przy realizacji strategii może zachodzić potrzeba
odwołania się również do ustaw i aktów wykonawczych z zakresu ochrony zdrowia,
oświaty i edukacji publicznej oraz budownictwa socjalnego.
Wejście Polski do Unii Europejskiej postawiło przed władzami samorządowymi
nowe zadania z zakresu polityki społecznej, wynikające z polityki Unii Europejskiej:
regionalnej oraz społecznej. Polska, rozpoczynając od maja 2004 roku pełni rolę
uczestnika i partnera
Unii Europejskiej, musi respektować dyrektywy w zakresie
polityki społecznej.
W szeroki zakres pomocy społecznej wchodzi problematyka rodziny i demografii,
w pewnym zakresie ochrona zdrowia oraz przeciwdziałanie zjawiskom patologii
społecznej, a także zjawiska rynku pracy w zakresie wsparcia bezrobotnych i ich
rodzin.
W warunkach przystąpienia Polski do Unii Europejskiej i łączenia jej systemu
z systemem unijnymi, pojawiają się nowe wyzwania dla krajowego systemu polityki
społecznej.
Realizacja zadań postawionych przed pomocą społeczną (zarówno na poziomie
społeczności lokalnej, jak i na poziomie rodziny i jednostki), a także konieczność
wypracowania niekonwencjonalnych form pomocy, wymaga profesjonalnego i
systemowego diagnozowania problemów społecznych w skali gminy. Diagnoza
problemów społecznych występujących na terenie Miasta Kowal została sporządzona
w oparciu o dane będące w dyspozycji Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej
(materiały sprawozdawcze, analizy) oparte na bieżącej jego działalności, dane
uzyskane z ZGKiM, sprawozdania Powiatowego Urzędu Pracy w Kowalu, informacje
instytucji
i organizacji współpracujących z Ośrodkiem Pomocy Społecznej oraz
przeprowadzonych ankiet wśród mieszkańców Miasta Kowal.
4
Strategia rozwiązywania problemów społecznych jest zgodna z podstawowymi
zasadami życia społecznego, a w szczególności zasadą pomocniczości, partycypacji
społecznej i współodpowiedzialności. Pojęcie pomocniczość oznacza, że struktury
wyższe (władza) nie powinny wyręczać struktur niższych, czyli osób, rodzin i grup
społeczności lokalnych w tym, z czym mogą one poradzić sobie we własnym zakresie.
Rolą władzy powinno być natomiast pobudzenie, podtrzymywanie struktur ni ższych,
wspomaganie i wspieranie ich wysiłków, wówczas gdy realizacja określonych zadań
przekracza ich możliwości. Wiąże się to nierozerwalnie z godnością człowieka, czyli
jego prawem do wolnego i świadomego działania i upodmiotowieniem. W tym ujęciu
znaczenia nabiera zasada partycypacji społecznej polegającej na włączaniu
obywateli w rozwiązywanie lokalnych problemów, czy też w zaspokajanie istniejących
potrzeb. Bardzo istotny staje się aspekt samopomocy, którego idea polega na
wyzwalaniu i wykorzystywaniu wewnętrznych zasobów oraz kompetencji osób, grup a
także społeczności lokalnych.
Zadaniem sił zewnętrznych winno być zatem wspieranie i wzmacnianie tego
potencjału oraz tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi. Wszelkie podejmowane
przedsięwzięcia będą prowadzone w oparciu o współdziałanie aktywnych podmiotów
(zasoby ludzkie i instytucjonalne), działających na scenie publicznej:
- nieformalnych ( bliższa i dalsza rodzina, kręgi koleżeńsko-przyjacielskie, sąsiedzi),
- instytucji publicznych, rządowych, samorządowych,
- organizacji pozarządowych.
Działania, które będą podejmowane w odpowiedzi na faktyczne potrzeby
i problemy mieszkańców będą realizowane na trzech poziomach:
- profilaktyki, czyli zapobiegania powstawaniu niekorzystnych zjawisk jako dzia łania o
charakterze priorytetowym,
- pomocy doraźnej (ratownictwo), czyli świadczeniu natychmiastowej pomocy
w sytuacjach kryzysowych,
- długofalowych programów naprawczych zmierzających do rozwiązania lub
przynajmniej zminimalizowania problemów społecznych i lokalnych.
Działania będą kierowane głównie ku środowiskom, które pozostają na marginesie
życia społecznego, wykluczonych społecznie lub zagrożonych tym zjawiskiem.
Zgodnie z Narodową Strategią Integracji Społecznej, pod pojęciem wykluczenia
należy rozumieć brak lub ograniczenie możliwości uczestnictwa, wpływania i
korzystania z podstawowych instytucji publicznych i rynków, które powinny być
5
dostępne dla wszystkich, a w szczególności dla osób ubogich. Są to m.in.: publiczna
edukacja, pośrednictwo pracy, transport publiczny i publiczny sektor mieszkaniowy,
administracja publiczna, sektor pozarządowy i organizacje polityczne, rynek pracy,
rynek dóbr konsumenckich, rynek usług telekomunikacyjnych, bankowych i innych,
prywatna własność i przedsiębiorczość.
Do grup najbardziej zagrożonych zjawiskiem wykluczenia należy zaliczyć:
- dzieci i młodzież ze środowisk zaniedbanych oraz wychowujących się poza rodziną,
- osoby bezrobotne, w tym w szczególności długotrwale oraz kobiety pozostające
poza rynkiem pracy,
- kobiety samotnie wychowujące dzieci,
- ofiary patologii życia rodzinnego,
- osoby o niskich kwalifikacjach,
- osoby żyjące w bardzo trudnych warunkach mieszkaniowych,
- niepełnosprawnych i przewlekle chorych,
- osoby psychicznie chore,
- starsze osoby chore,
- starsze osoby samotne,
- osoby opuszczające zakłady karne.
Głównym narzędziem stosowanym w celu pozytywnych zmian będzie praca
socjalna rozumiana jako wszelkie działania typu prospołecznego, których celem jest
podtrzymywanie, chronienie lub rozwijanie interesów jednostek, rodzin, grup i
społeczności. Celem podejmowanych działań będzie nie tylko łagodzenie skutków
trudnej sytuacji, w jakiej znalazło się wiele rodzin Miasta Kowal, ale również usuwanie
przyczyn zaistniałej sytuacji oraz zapobieganie ich powstawaniu. W tym znaczeniu
działania z zakresu pracy socjalnej będą polegały na udzielaniu pomocy wszystkim
tym, którzy nie posiadają środków do egzystencji godnej człowieka. Pomoc w
uzyskaniu tych środków i osiągnięciu najwyższego możliwego stopnia samodzielności
odnosi się do ostatecznych celów pracy socjalnej, czyli umożliwienia kierowania
własnym postępowaniem oraz niezależności od innych w procesie zabezpieczania
warunków niezbędnych do realizacji egzystencji godnej człowieka. Tego rodzaju cel
zakłada również to, że samowystarczalność najwyższego stopnia ma podstawowe
znaczenie dla osiągnięcia przez jednostkę najwyższego poziomu godności, szacunku
dla samej siebie i poczucia własnej wartości. Zdolność do niezależności od innych
wzmacnia zdolność dokonywania wyborów i samostanowienia oraz zmniejsza
6
potencjalną możliwość kontroli zewnętrznej, manipulacji, wyzysku. Podejmowane
działania muszą być dostosowane do możliwości różnych osób, które to możliwości
mogą być ograniczone np. z powodu wieku i niepełnosprawności.
Kolejne podstawowe pojęcia w tym zakresie to: minimum socjalne i minimum
egzystencji. Minimum socjalne uwzględnia taki koszyk dóbr i usług, dzięki którym
rodzina określonego typu może zaspokoić potrzeby biologiczne, kulturalne i
społeczne, na poziomie uznanym za niezbędny. Z tego powodu minimum socjalne
powinno być traktowane nie jako próg ubóstwa, lecz jako granica wyznaczająca sferę
niedostatku, poniżej której następuje poczucie bezsilności z racji braku realizacji
podstawowych potrzeb człowieka i narasta zagrożenie wchodzenia w proces
społecznego wykluczenia. Minimum egzystencji uwzględnia natomiast jedynie te
potrzeby, których zaspokojenie nie może być odłożone w czasie, a konsumpcja niższa
od poziomu wyznaczonego tą granicą prowadzi w dłuższym okresie do biologicznego
wyniszczenia. W związku z tym wartość minimum egzystencji pozwala orientować się
w rozmiarach ubóstwa skrajnego oraz wskazać na te grupy ludności, które znajdują
się w najtrudniejszej sytuacji materialnej i powinny być przedmiotem szczególnego
zainteresowania polityki społecznej.
Niniejsza strategia określa najważniejsze działania, które należy zrealizować, aby
zapewnić mieszkańcom Miasta Kowal warunki sprzyjające rozwojowi społecznemu
oraz wzrostowi poczucia bezpieczeństwa w wymiarze społecznym.
Miejska Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych służyć będzie jako
podstawa określająca kierunki zamierzeń rozwojowych w sferze pomocy społecznej
na terenie Miasta Kowal.
7
I Metodologia opracowania Strategii
1. Podstawy prawne
1. Podstawę prawną prac nad opracowaniem Strategii stanowi Zarządzenie Nr
15/2007 z dnia 10. 05. 2007 r. Burmistrza Miasta Kowal, w sprawie powołania
zespołu do opracowania Miejskiej Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych, wydane na podstawie art. 26. ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990
roku o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591z późn. zm.)
oraz art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy spo łecznej
(Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.), które określa powołanie przez Burmistrza
Miasta Kowal
zespołu, którego zadaniem będzie opracowanie projektu
Miejskiej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w następującym
składzie:
1. Bożena Wyżykowska
2. Jadwiga Giełdzińska
3. Jolanta Gołębiewska
4. Urszula Maziuk
5. Anna Kilichowska-Murawska
6. Grażyna Misiak
7. Karol Bednarek
8. Paweł Lewandowski
9. Mirosława Murawska
10. Robert Piszczan
11. Małgorzata Korpusińska
12. Wacław Duniec
13. Katarzyna Janicka
14. Monika Rudzińska
15. Tomasz Podgórski
16. Zdzisław Szatkowski
17. Lidia Borkowska
18. Karol Mirowski
19. Wanda Brzozowska
8
2. Współpraca instytucji
Podstawę merytoryczną opracowania strategii stanowiły materiały źródłowe,
powstałe i zgromadzone w wyniku prac zespołu oraz materiały będące wynikiem
badań ankietowych różnych środowisk i grup społecznych. W celu selekcji problemów
uważanych przez mieszkańców za najistotniejsze dokonano społecznych konsultacji
środowiskowych oraz wypracowano założenia analizy SWOT i wybrano główne
problemy sfery społecznej Miasta Kowal.
Realizacja zadań postawionych przed pomocą społeczną (zarówno na
poziomie społeczności lokalnej, jak i na poziomie rodziny i jednostki), a także
konieczność
wypracowania
niekonwencjonalnych
form
pomocy,
wymaga
profesjonalnego i systemowego diagnozowania problemów społecznych w skali
miasta.
Diagnoza problemów społecznych występujących na terenie Miasta Kowal
została sporządzona w oparciu o dane będące w dyspozycji Miejskiego Ośrodka
Pomocy Społecznej w Kowalu, uzyskane w toku bieżącej jego działalności, dane
uzyskane z Filii Powiatowego Urzędu Pracy w Kowalu, Posterunku Policji w Kowalu,
Inspektoratu Edukacji i Sportu Urzędu Miasta Kowal, trzech Niepublicznych Zakładów
Opieki Zdrowotnej, Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej oraz instytucji i
organizacji współpracujących z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Kowalu.
Przy opracowaniu Strategii wykorzystano również informacje pochodzące
z rozmów indywidualnych. W ten sposób określono tzw. „profile środowiskowe”
ważnych problemów społecznych w wyselekcjonowanej wspólnie z pracownikami
socjalnymi grupie mieszkańców, szczególnie w zakresie problematyki bezrobocia oraz
skutków społecznych i psychologicznych tego zjawiska.
Zespół opracował analityczne materiały źródłowe, niezbędne dla diagnozy
sytuacji społecznej w mieście, co z kolei pozwoliło na wypracowanie kierunków
strategicznych działań odniesionych do rzeczywistych problemów społeczności
lokalnej i wskazanie skutecznych kierunków działań polityki społecznej dla ich
rozwiązania, a także ustalenie układu współpracy instytucjonalnej dla poszczególnych
problemów społecznych. W oparciu o diagnozę sytuacji społecznej, została
opracowana strategia rozwiązywania problemów pomocy społecznej na najbliższe lata
(2008 – 2017), która jest rozwinięciem działań oraz założeń programowych
realizowanych w sferze pomocy społecznej w Kowalu.
9
W toku prac strategicznych następowały przeformułowania roli i zadań
Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, a także realizacji świadczonej pomocy.
W procesie monitoringu realizacji strategii, kierunki i działania powinny być
aktualizowane i dostosowane do zmieniającej się rzeczywistości i otoczenia
społeczno-gospodarczego.
Przyjęcie
strategii
stanowi
proces
otwierający
długoterminowe planowanie polityki społecznej.
Strategia
jest
podstawą
do
podejmowania
długofalowych
(10-letnich)
zintegrowanych działań rozwojowych w sferze społecznej oraz wdrażania rozwiązań w
postaci programów lokalnych, mających na uwadze realizację celów zawartych
w strategii.
3. Proces planowania rozwoju społecznego w mieście Kowal.
Proces planowania strategicznego odnosi się do trzech faz:
- programowania,
- wdrażania,
- monitorowania,
W fazie programowania i aplikowania założono opracowanie dokumentów
strategicznych, programowych i przygotowanie wniosków dla przedsi ęwzięć i inicjatyw
sfery polityki społecznej na poziomie lokalnym. Faza wdrażania dotyczy realizacji
projektów przy współpracy partnerów.
Następnym etapem
jest
monitorowanie,
w
odniesieniu
do
przyjętych
wskaźników produktu i rezultatu zakładanego w poszczególnych projektach i
w realizacji strategii jako całości.
W procesie planowania określono misję, jako ważny element działań
strategicznych oraz wykonawców, czyli partnerów lokalnych w procesie opracowania
i wdrażania.
Założono, że po analizie SWOT, następuje wdrażanie strategii, a poprzez
projekty strategiczne - osiągnięcie zakładanych celów strategicznych. Znaczącym
elementem planowania i wdrażania strategii jest ciągły proces współpracy partnerów,
wymiana informacji, doświadczeń, rozwiązań, potrzebnych dla procesów wdrażania i
promocji realizacji strategii oraz wspólnej pracy podmiotów uczestnicz ących w
planowaniu strategii.
10
4. Konsultacje społeczne
W procesie opracowania
znaczącą
rolę
odegrały
Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych
konsultacje
społeczne,
prowadzone
rozmowy
z
przedstawicielami organizacji i instytucji.
II DIAGNOZA W ZAKRESIE POLITYKI SPOŁECZNEJ W MIEŚCIE KOWAL
1. Charakterystyka Miasta Kowal
1.1. Działalność władz samorządowych
Organem stanowiącym w gminie jest Rada Miasta, której działalność jest
jawna. Jawność działania obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskania
informacji, wstępu na sesje Rady Miasta i posiedzenia jej komisji, a także dostępu do
dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych w tym protokołów
posiedzeń organów gminy. Kadencja Rady Miasta trwa 4 lata licząc od dnia wyboru.
W skład rady wchodzą radni w liczbie 15. Rada Miasta wybiera ze swego grona
przewodniczącego i wiceprzewodniczącego oraz 3 komisje:
- Komisję Rewizyjną,
- Komisję Budżetu, Rozwoju Gospodarczego i Rolnictwa,
- Komisję Oświaty, Kultury, Spraw Społecznych i Ochrony Środowiska.
Rada Miasta obraduje na sesjach zwoływanych przez Przewodniczącego Rady
lub Wiceprzewodniczącego. Sesje zwoływane są w miarę potrzeby, nie rzadziej
jednak niż raz na kwartał. Rada działa na sesjach, a także za pośrednictwem komisji i
radnych oraz Burmistrza jako organu wykonawczego.
2. Burmistrz Miasta
Organem wykonawczym gminy jest Burmistrz, który posiada zastępcę.
Burmistrz wykonuje uchwały Rady i zadania gminy określone w przepisach prawa.
Burmistrz składa Radzie na każdej sesji sprawozdanie ze swej działalności. W
realizacji zadań własnych Burmistrz podlega wyłącznie Radzie. Ponadto Burmistrz
kieruje bieżącymi sprawami gminy i reprezentuje ją na zewnątrz. Zadania wykonuje
przy pomocy Urzędu Miasta. Jest kierownikiem Urzędu i zwierzchnikiem służbowym
pracowników Urzędu oraz kierowników samorządowych jednostek organizacyjnych.
Wydaje decyzje administracyjne w sprawach z zakresu administracji publicznej, mo że
też upoważnić pracowników Urzędu Miasta do wydawania decyzji w jego imieniu.
11
Burmistrz rozstrzyga w formie zarządzeń wszystkie sprawy należące do jego
kompetencji wynikające z ustaw i przepisów wykonawczych.
1.2. Informacje ogólne
Kowal to miasto w centrum Polski położone w sąsiedztwie lasów i jezior Gostynińsko
- Włocławskiego Parku Krajobrazowego. Znajduje się w odległości 15 km na południe
od Włocławka, przy skrzyżowaniu drogi krajowej E-75 (Gdańsk-Łódź-Cieszyn) z drogą
wojewódzką
Nr
265
Inowrocław-Gostynin.
Zajmuje
powierzchnię
4,7
km2,
zamieszkałą przez 3512 osób.
Miasto Kowal administracyjnie należy do powiatu włocławskiego i znajduje się w
Województwie
Kujawsko - Pomorskim. Najbliższym sąsiadem miasta jest Gmina
Kowal, która sąsiaduje od północy z gminą Włocławek, od zachodu z gminą Choceń,
od południa z miastem i gminą Lubień Kujawski i od wschodu z gminą Baruchowo.
Miasto pełni funkcję ośrodka usługowo-handlowego dla okolicznych gmin.
Stało się to szczególnie wyraźne po 1991 roku, kiedy to nastąpiło oddzielenie miasta
od gminy wiejskiej.
Część mieszkańców posiada własne gospodarstwa rolne. Wielu jest zatrudnionych
w zakładach we Włocławku, w miejscowych firmach, a ostatnio także w Lubieniu
Kujawskim.
W mieście działają: Urząd Miasta Kowal, Urząd Gminy Kowal, Bank Spółdzielczy, filia
Powiatowego
Urzędu
Pracy,
Zarząd
Gostynińsko-Włocławskiego
Parku
Krajobrazowego, Dom Pomocy Społecznej dla osób chorych na stwardnienie
rozsiane, zakłady
branży
metalowej (Giełdziński A. Met),
Kowal), obróbki drewna, motoryzacyjnej, a także
szklarskiej (Lumac -
obsługujące Kowal i okoliczne
gminy służby drogowe i energetyczne. W Kowalu działa wiele podmiotów działalności
gospodarczej w branży
spożywczej, przemysłowej, chemicznej, papierniczej,
odzieżowej i transportowej. Funkcjonują
również:
piekarnie, cukiernia,
zakłady
fryzjerskie, hurtownie materiałów budowlanych, hurtownia paliw i olejów.
Dla oświaty Kowala, oprócz przedszkola, zasadnicze znaczenie mają modernizowane
systematycznie, z chwilą przejęcia przez samorząd miejski szkoła podstawowa,
gimnazjum i liceum ogólnokształcące oraz Zespół Szkół, który dysponuje ciągle
unowocześnianą
bazą
dydaktyczną.
Działa
Biblioteka
Miejska,
gdzie
są
organizowane różne imprezy kulturalne oraz wystawy prac miejscowych artystów.
12
Ludność Kowala i okolic może korzystać z usług medycznych 3 niepublicznych
zakładów opieki zdrowotnej oraz Podstacji Pogotowia Ratunkowego.
Nad bezpieczeństwem i porządkiem publicznym czuwają policjanci z Posterunku
Policji.
Na początku 1997 roku staraniem Wojewódzkiego Zespołu Pomocy Społecznej oraz
władz miejskich oddano do użytku Dom Pomocy Społecznej dla osób chorych na
stwardnienie rozsiane. Jest to druga tego typu placówka w Polsce. Dysponuje one 66
miejscami w 45 nowocześnie wyposażonych pokojach, przystosowanych dla osób
niepełnosprawnych.
Kowal szczyci się wieloma organizacjami społecznymi, często mającymi wieloletnie
tradycje, tj.: Miejska Ochotnicza Straż Pożarna, Koło Gospodyń Wiejskich, Koło PCK,
Kółko Rolnicze, Związek Emerytów i Rencistów, Towarzystwo Miłośników Kowala i
okolic, Polski Związek Hodowców Gołębi Pocztowych.
Władze miasta podejmują działania w celu polepszenia warunków życia
mieszkańców poprzez
rozbudowę
oraz ciągłe unowocześnianie infrastruktury
społecznej i technicznej.
1.3. Sytuacja demograficzna Miasta.
Mieszkańcy Miasta Kowal w procesie rozwoju lokalnego odgrywają rolę
podmiotu tego procesu. Wynika to przede wszystkim z rozstrzygania przez nich o
charakterze i składzie organów władzy samorządowej, która decyduje o kierunku
strategii rozwoju. Z tego względu ocena sytuacji demograficznej jest jednym z
czynników warunkującym możliwości i potrzeby rozwoju miasta. Do oceny tego stanu
w mieście Kowal wybrano takie czynniki jak: płeć, migrację, strukturę wieku ludności,
przyrost naturalny. Konfiguracja wyodrębnionych wskaźników wywierać będzie wpływ
na przyszłą strukturę i dynamikę ludności na danym obszarze.
W 1991 roku nastąpił podział wspólnych organów samorządowych na gminę
Kowal i miasto Kowal, wówczas miasto Kowal zamieszkiwało 3070 osób.
Według danych Wojewódzkiego Biura Planowania Przestrzennego, na koniec
grudnia 2008 r. teren miasta zamieszkiwało 3528 osób. Liczba mieszkańców miasta
zmienia się z roku na rok. W latach 2003-2007 liczba mieszkańców stopniowo
wzrastała, natomiast w roku 2007 liczba mieszkańców w niewielkim stopniu malała,
co wiąże się przede wszystkim z migracją za granicę w poszukiwaniu pracy.
13
Zaś w roku 2008 liczba mieszkańców ponowie zwiększyła się z 3512 na 3528.
Liczebność mieszkańców Miasta Kowal w ostatnich 6 latach obrazuje poniższa
tabela.
Tabela nr 1 Liczba mieszkańców Gminy Miasta Kowal w latach 2003- 2008.
Lata
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Liczba
3509
3534
3532
3527
3512
3528
mieszkańców
Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane Urzędu Stanu Cywilnego w Kowalu.
Tabela nr 2 Liczba mieszkańców Miasta Kowal z podziałem na płeć w latach
2003-2008.
Lata
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Kobiety
1863
1773
1775
1770
1768
1778
Mężczyźni
1687
1761
1757
1757
1744
1750
Według powyższych danych na
terenie Miasta Kowal zamieszkuje nieco
większa liczba kobiet niż mężczyzn.
Ważnym czynnikiem demografii jest przyrost naturalny. Przyrost naturalny w
Mieście Kowal jest ujemny w ostatnich latach, podobnie jak w całej Polsce.
Tabela nr 3 Przyrost naturalny w mieście Kowal w latach 2003-2008.
Lata
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Liczba urodzeń
29
20
33
28
23
33
54
42
34
32
48
44
- 25
- 22
-1
-4
- 25
-11
(Lu)
Liczba zgonów
(Lz)
Przyrost
naturalny
(Pn)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Stanu Cywilnego w Kowalu.
Analizując liczbę urodzeń i zgonów w mieście Kowal zauważa się, że liczba
urodzeń jest zróżnicowana. Najwięcej urodzeń miało miejsce w latach 2003 i 2005 a w
2007 liczba urodzeń zmalała.
W 2007 roku zmniejszyła się liczba zgonów w stosunku do 2003 roku.
14
Na liczbę mieszkańców miasta wpływa niekorzystnie występujący od wielu lat
ujemny przyrost naturalny.
W krajach o rozwiniętej gospodarce, zmniejszenie się liczby mieszkańców jest
uznawane za zjawisko negatywne, ze względu na potrzeby i możliwości rozwojowe.
Stąd należy podkreślić jako fakt pozytywny wzrost liczby mieszkańców Kowala, który
na przestrzeni ostatnich lat był najwyższy ze wszystkich miast i gmin w województwie
kujawsko-pomorskim i wynosi 115,1%. W latach 1995-2006 przyrost naturalny był
ujemny (urodzenia 340, zgony 480), jednak saldo by ło dodatnie i wyniosło 8,9 wzrostu
liczby mieszkańców, co spowodowane było napływem dużej liczby nowych
mieszkańców do Kowala (zameldowania 832, wymeldowania 523; dane KujawskoPomorskiego Biura Planowania Przestrzennego). Osoby decydujące się na migrację
czynią to w większości z przyczyn ekonomicznych.
Z punktu widzenia przyszłych potrzeb rozwojowych miasta migracja jest
zjawiskiem negatywnym, ponieważ utrzymywanie się migracji (głównie młodzieży)
prowadzi do deformacji struktury demograficznej w Mieście, co z kolei ograniczyć
może w przyszłości możliwości rozwojowe.
Struktura ludności pod względem wieku ma znaczenie ekonomiczne, poprzez
rodzaj
i
rozmieszczenie
działalności
gospodarczej.
Podstawowy
podział
społeczeństwa pod względem wieku dzieli je na trzy grupy: ludność w wieku
przedprodukcyjnym, produkcyjnym oraz poprodukcyjnym.
W mieście Kowal na przestrzeni ostatnich pięciu lat zaobserwować można
spadek liczby mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym.
Tabela nr 4 Ludność w wieku przedprodukcyjnym w mieście Kowal w latach
2003- 2008.
Lata
Ogółem
Kobiety
Mężczyźni
2003
791
408
383
2004
789
382
407
2005
772
379
393
2006
738
374
364
2007
649
320
329
2008
636
311
325
15
Ludność w wieku produkcyjnym w 2008 roku znacznie wzrosła w stosunku do
lat poprzednich.
Tabela nr 5 Ludność w wieku produkcyjnym w mieście Kowal w latach 20032008.
Lata
Ogółem
Kobiety
Mężczyźni
2003
2283
1110
1173
2004
2263
1055
1208
2005
2273
1060
1213
2006
2300
1060
1240
2007
2340
1087
1253
2008
2356
1102
1254
Liczba osób w wieku poprodukcyjnym w przypadku miasta regularnie wzrasta
począwszy od roku 2003. Przy czym wyraźnie widoczna jest większa liczba kobiet
będących w wieku poprodukcyjnym. Jest to zjawisko negatywne z punktu widzenia
pomocy społecznej.
Tabela nr 6 Ludność w wieku poprodukcyjnym w mieście Kowal w latach 20032008 (kobiety – powyżej 60 lat, mężczyźni – powyżej 65 lat).
Lata
Ogółem
Kobiety
Mężczyźni
2003
476
345
131
2004
482
336
146
2005
487
336
151
2006
489
336
153
2007
523
361
162
2008
536
365
171
16
Wykres nr 1 Ludność w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym,
poprodukcyjnym w mieście Kowal w latach 2003-2008.
2500
2000
1500
1000
500
0
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Przedprodukcyjny
Produkcyjny
Poprodukcyjny
W 2008r. liczba osób w wieku produkcyjnym stanowiła 66,78% ogółu
mieszkańców, ludność w wieku przedprodukcyjnym 18,02%, w wieku poprodukcyjnym
15,20%.
Struktura płci od kilku lat wykazuje pod tym względem nieznaczną przewagę
liczby mężczyzn nad liczbą kobiet w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym. W
wieku poprodukcyjnym przeważają kobiety.
Wykres nr 2 Struktura wieku mieszkańców Miasta Kowal
15%
18%
67%
Przedprodukcyjny
Produkcyjny
Poprodukcyjny
17
Tabela nr 7 Liczba zawieranych małżeństw w mieście Kowal w latach 2003-2008.
Lata
2003
2004
2005
2006
2007
2008
35
26
34
29
35
31
Liczba
zawieranych
małżeństw
Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane Urzędu Stanu Cywilnego w Kowalu
Liczba zawieranych małżeństw kształtowała się w latach 2003-2008 na
poziomie średnio 30 zawartych związków małżeńskich rocznie. W latach 2003, 2005,
2007 roku obserwuje się wzrost małżeństw,
natomiast w 2004 i 2006 roku
odnotowuje się tendencję spadkową zawieranych małżeństw w stosunku do roku
poprzedniego.
Tabela nr 8 Liczba rozwodów w mieście Kowal w latach 2002-2008.
Lata
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Liczba
2
10
7
12
6
4
rozwodów
2. Infrastruktura techniczna i komunikacja
2.1. Zaopatrzenie w wodę i kanalizacja
System wodociągowy
Na terenie miasta Kowal funkcjonuje sieć wodociągów o długości ok. 25 km. Do
sieci zbiorowego zaopatrzenia w wodę podłączonych jes750 budynków mieszkalnych
wielo- i jednorodzinnych.
Z wodociągu miejskiego korzysta 1000 gospodarstw domowych, a 40 kolejnych
gospodarstw położonych wzdłuż części ulic Grodzkiej i Polnej przyłączonych jest do
wodociągu stanowiącej własność gminy Kowal. Ponadto kilka gospodarstw posiada
własne ujęcie wody.
Wodociąg zasilany jest z 1 stacji oraz 3 studni wierconych głębinowych.
System kanalizacyjny
W
Mieście
Kowal
istnieje
sieciowy
system
odprowadzania
ścieków.
Odprowadzanie ścieków odbywa się poprzez zbiorczy system kanalizacji do
18
mechaniczno-biologicznej oczyszczalni o przepustowości Ośr.= 360,00 m3/dobę,
oddanej do użytku w 1992 r.
Ogółem długość sieci kanalizacji sanitarnej wynosi ponad 20 km. Na łączną
liczbę ok. 1000 gospodarstw domowych, liczba mieszkańców korzystających z niej
wynosi ok. 3000 osób. Oczyszczalnia wymaga jednak rozbudowy i modernizacji. Na
terenie Miasta nie ma zlokalizowanych oczyszczalni przyzagrodowych.
2.2. Elektroenergetyka
Zasilanie miasta Kowal w energię elektryczną odbywa się z Głównych Punktów
Zasilających (GPZ): 110/15 kV Lubień – linia przesyłowa 15kV Lubień- Kowal (linia
średniego napięcia), oraz słupowych stacji transformatorowych 15/0,4 kV.
Plan Rozwoju Polskich Sieci Elektroenergetycznych
zakłada na terenie
powiatu włocławskiego budowę nowej linii elektroenergetycznych ze względu na
prognozowany wzrost zapotrzebowania na energi ę elektryczną.
Na terenie Miasta występują słupowe stacje transformatorowe 15/0,4 kV– 12
sztuk. Jest to zgodne z zasadami zasilania terenów miejskich. Istnieje konieczno ść
rozbudowy sieci i stacji transformatorowych oraz modernizacji istniej ących stacji.
Modernizacja sieci średniego i niskiego napięcia jest realizowana na bieżąco według
potrzeb wynikających z podłączenia nowych odbiorców, jej celem jest dostarczanie
energii elektrycznej w ilościach zapewniających pokrycie zapotrzebowania na energi ę
elektryczną z jednoczesnym utrzymaniem jakości, ciągłości i niezawodności
dostarczania dla istniejących odbiorców.
2.3. Zaopatrzenie w gaz ziemny i ciepło
19 lipca 2006 r. w siedzibie Urzędu Miasta została podpisana umowa o współpracy w
zakresie gazyfikacji, zawarta pomiędzy Miastem Kowal, Gminą Kowal oraz Gminą
Baruchowo a Spółką Akcyjną G.EN. GAZ ENERGIA. Umowa stanowi ważny krok w
stronę realizacji tego, tak ważnego dla naszego miasta i sąsiednich gmin,
przedsięwzięcia.
Podpisanie umowy oznaczać miało, że jeszcze w 2007 roku G.EN. GAZ miał
przystąpić do projektowania gazociągu, a prace budowlane miały się rozpocząć w
roku 2008. Niestety, z powodu piętrzenia przeszkód głównie przez dostawcę gazu,
jakim jest Polskie Górnictwo Naftowe i Gazowe realizacja zadania ma opó źnienie
wynoszące 2 lata. Wydaje się, że zadanie to ma znowu szansę na realizację, z czym
19
wiąże się otrzymanie przez Gen Gaz promesy na dostawę gazu od PGNiG oraz
rozpisanie przez GEN GAZ Energia przetargu na wykonanie projektu technicznego
gazyfikacji Kowala.
Natomiast zaopatrzenie w ciepło na terenie
miasta Kowal
odbywa się
z indywidualnych kotłowni opalanych głównie węglem, koksem i drewnem. Ponadto na
terenie miasta jest 5 kotłowni olejowych, które ogrzewają 104 mieszkania w
budynkach wielorodzinnych oraz 66 mieszkańców DPS Kowal. Ponadto wszystkie
budynki użyteczności publicznej w Kowalu ( 10 kotłowni) oraz około 50 domów
jednorodzinnych ogrzewanych jest także tym paliwem. Ok. 30 domów ogrzewanych
jest gazem płynnym (LPG).
2.4. Składowanie odpadów stałych
Na terenie Gminy Kowal
zlokalizowane jest gminne wysypisko odpadów,
wybudowane wspólnie z miastem Kowal, które z niego korzysta. Wysypisko
wyposażone jest w drogę dojazdową i zaplecze socjalne.
Czas eksploatacji wysypiska przewidziano do 2012r, choć gmina Kowal czyni starania
o
jego
wydłużenie.
Gołaszewskich,
którego
Składowisko
odpadów
użytkownikiem
jest
komunalnych
Zakład
Usług
w
Przydatkach
Komunalnych
w
Przydatkach Gołaszewskich, obsługuje zarówno teren miasta jak i gminy Kowal.
Odbiorem odpadów od mieszkańców zajmuje się Zakład Gospodarki Komunalnej i
Mieszkaniowej i Przedsiębiorstwo „Saniko” z Włocławka.
Po przeprowadzonej przez samorząd miasta w 2008 roku akcji zachęcającej
mieszkańców do podpisywania umów na odbiór odpadów z posesji, obecnie 1038
gospodarstw domowych korzysta z usług ZGKiM lub PGK „Saniko”, które odbierają
odpady z ich posesji.
Segregacja i odzysk odpadów odbywa się w oparciu o sieć pojemników do
gromadzenia odpadów posegregowanych, które ustawione s ą w wyznaczonych
miejscach na terenie Miasta. Zgodnie z Porozumieniem zawartym pomiędzy
Burmistrzem Miasta Kowal a Przedsiębiorstwem Gospodarki Komunalnej „Saniko” z
Włocławka mieszkańcy Kowala nie płacą za odbiór odpadów segregowanych przez tą
firmę.
W mieście Kowal nie ma problemu z padłą zwierzyną, bowiem zajmuje się tym
firma unieszkodliwiająca materiały podwyższonego ryzyka.
20
2.5. System telekomunikacji
Obecnie na terenie miasta konwencjonalną działalność telekomunikacyjną
prowadzi jedynie Telekomunikacja Polska S. A.
Ponadto na terenie miasta są dwie stacje bazowe telefonii komórkowej, które
zapewniają wysokiej jakości łączność bezprzewodową.
W ostatnich latach nastąpił wielki rozwój telekomunikacji. Posiadanie telefonu w
domu nie stanowi problemu. W przypadku wyczerpania się wolnych numerów oraz
pojawienia się nowych potrzeb istnieje możliwość szybkiej rozbudowy systemu
telekomunikacyjnego
poprzez
budowę
nowych
central
i
rozbudowę
sieci
rozprowadzającej.
W ostatnich latach można zaobserwować zjawisko odchodzenia od telefonii
stacjonarnej na rzecz telefonii komórkowej, z której korzysta większość mieszkańców.
Szybko rośnie również liczba użytkowników Internetu, dostęp do którego zapewnia na
terenie Kowala TP S.A. oraz kilka mniejszych firm zapewniających dostęp do Internetu
drogą radiową.
2.6. Komunikacja drogowa i kolejowa
System komunikacji drogowej to jeden z podstawowych elementów układu
funkcjonalno-przestrzennego miasta i pełni w stosunku do niego rolę usługową.
Polega ona przede wszystkim na zaspokojeniu podstawowych potrzeb przy przewozie
ludzi i
towarów.
Prawidłowe
funkcjonowanie systemu
komunikacyjnego
jest
czynnikiem stymulującym rozwój miasta.
Podstawowym składnikiem sieci komunikacyjnej miasta jest międzynarodowa droga
krajowa – E 75, której odcinek na terenie miasta Kowal – po wybudowaniu obwodnicy
- liczy ok. 4 km.
Ponadto przez Kowal przebiegają 2 drogi wojewódzkie:
- Gostynin - Inowrocław, droga Nr 265 oraz
- Szczerkowo – Kowal, droga Nr 269.
Układ dróg ponadlokalnych uzupełniają 3 drogi powiatowe o łącznej długości 2,5 km.
Natomiast drogi gminne liczą - 14 km.
Zły stan dróg w Polsce jest jednym z najistotniejszych problemów wymagających
pilnego rozwiązania. Jest postrzegany przez społeczeństwo jako bardzo ważny
czynnik obniżający standard życia. Na tym tle Kowal wyróżnia się bardzo pozytywnie,
21
bowiem w wyniku przeprowadzonych przez ostatnie lata prac drogowych 98%
mieszkańców mieszka przy ulicach utwardzonych asfaltem, bądź betonową
nawierzchnią.
Komunikacja
autobusowa i kolejowa
Autobusowa komunikacja pasażerska prowadzona jest głównie przez PKS
Włocławek, która obsługuje ważniejsze lokalne i międzymiastowe trasy autobusowe,
w tym do Warszawy, Łodzi, Katowic, Krakowa, Gdańska, Gdyni, Koszalina.
Ponadto na terenie miasta transportem osób zajmuje się również prywatne
przedsiębiorstwo przewozowe na liniach lokalnych.
Należy zaznaczyć, że rola komunikacji autobusowej w Kowalu znacząco
zmalała w ostatnich latach. Jest to spowodowane wielkim wzrostem indywidualnych
środków transportu. Dziś w Kowalu na 1000 gospodarstw domowych przypada ponad
1200 samochodów osobowych.
W samym mieście Kowal nie ma natomiast linii kolejowej. Znajduje się ona w
oddalonych o 5 km od Kowala Czerniewicach (gmina Choceń) oraz w Gołaszewie
(gmina Kowal), korzysta z niej transport towarowy i pasażerski, w tym relacji
Zakopane-Gdańsk.
Zjawiskiem niekorzystnym jest
tendencja
spadkowa
w
zakresie
przewozów
pasażerskich PKP. Przyczyny spadków przewozów pasażerskich należy upatrywać m.
in. w konkurencyjności przewozów komunikacją autobusową oraz we wzroście
wskaźnika motoryzacji.
Największa stacja kolejowa w pobliżu Kowala znajduje się w oddalonym o 15 km
Włocławku. Jest to największy ośrodek komunikacji zbiorczej w powiecie.
2.7. Podmioty gospodarcze
Na terenie miasta Kowal na dzień 31 grudnia 2007 roku zarejestrowanych było
138 podmiotów gospodarczych. Reprezentują one branże:
- handlowo – gastronomiczna - 2 podmioty,
- usługi remontowo - budowlane - 16 podmiotów,
- zakłady produkcyjno-usługowo-handlowe – 6 podmiotów,
- firmy handlowo-usługowe - 19 podmiotów,
- usługi weterynaryjne - 2 podmioty,
22
- piekarnictwo - 2 podmioty,
- usługi ślusarsko-tokarskie - 1 podmiot,
- usługi transportowe, taxi - 5 podmiotów,
- usługi dźwigowe – 1 podmiot,
- montaż konstrukcji stalowych – 1 podmiot,
- projektowanie i nadzory – 2 podmioty,
- praktyka lekarska, usługi medyczno – pielęgniarskie - 9 podmiotów,
- niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej – 3 podmioty,
- usługi fryzjerskie - 6 podmiotów,
- zakład stolarski - 2 podmioty,
- pośrednictwo ubezpieczeniowe - 1 podmiot,
- mechanika pojazdowa, sprzedaż części i akcesoriów samochodowych - 2 podmioty,
- szkolenie kierowców – 4 podmioty,
- nauka języków obcych – 2 podmioty,
- działalność jednoosobowa podmiotów prowadzących działalność gospodarczą
wyłącznie na rzecz jednego podmiotu - 15 podmiotów,
- handlowa (spożywczą, przemysłową i wielobranżową) – 31 podmiotów,
- aptekarska – 2 podmioty,
- kwiaciarnie – 3 podmioty.
Poza tym na terenie Miasta Kowal prowadzą działalność 3 podmioty gospodarcze
zarejestrowane w KRS:
- LUMAC Sp. z o.o.
- Pawilony Handlowe Sp. z .o.o.
- Zakład profilowania Blachy Z. Szadkowski, P. Pędrakowski, Spółka Jawna.
2.8. Stan rolnictwa
Rolnictwo ciągle jest ważnym sektorem w gospodarce miasta Kowala, bowiem
znaczna część mieszkańców utrzymuje się z pracy na roli. W Gminie Miasta Kowal
znajduje się 207 rolników. Ich własnością są 163 gospodarstwa. Najwięcej jest
gospodarstw od 1 do 2 ha, stanowią one 74,24% ogółu, gospodarstw od 2 do 5 ha –
17,79%, od 5 do 7 ha – 3,68%, od 7 do 10 – 1,84%, od 10 do 15 ha – 2,45%.
Największe gospodarstwo rolne w mieście liczy 12,35 ha.
Miasto Kowal leży w pasie gleb o najwyższej przydatności rolniczej.
23
Największe obszary zajmują gleby klas III a i III b (61,92%), następnie klasy IV a i IV b
(31,07%). Niewielkie powierzchnie zajmują gleby klasy V (3,41%), klasy VI (3,13%)
oraz klasy II (0,47%).
Na obszarze miasta Kowal największy obszar zajmują gleby brunatne
właściwe. Należy
jednak zaznaczyć, że większość terenów upraw rolnych
stanowiących własność rolników z Kowala znajduje się na obszarze gminy Kowal.
2.9. Walory przyrodnicze i turystyka
Miasto Kowal leży na skraju obszaru o najwyższych walorach przyrodniczych i
turystycznych rejonu krajobrazowo- wypoczynkowego. Rejon ten obejmuje tereny
Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego. Jest to teren z licznymi jeziorami,
rezerwatami przyrody i strefami ciszy. Kowal stanowi ośrodek obsługi dla tego
obszaru. Rejon - penetrowany przez turystów – jest wykorzystywany do rozwoju
turystyki krajowej, kwalifikowanej, niezależnej od pory roku. Przez miasto biegną
szlaki turystyczne i historyczne:
- „Szlak Łokietka”: Włocławek -
Kowal – Brześć Kuj. – Osięciny – Płowce –
Radziejów – Włocławek – Dobrzyń n. Wisłą,
- „Szlak I Armii Wojska Polskiego”: Gostynin – Lubień Kuj. – Kowal – Włocławek –
Brześć Kuj. – Wieniec – Nieszawa – Ciechocinek – Aleksandrów Kuj.,
- Szlaki turystyczne Gostynińsko – Włocławskiego Parku Krajobrazowego,
- Szlak „Łącznikowy” - zaczyna się w Kowalu, a następnie biegnie wzdłuż zabudowań
wsi Grodztwo, przez otulinę Parku a potem drogą leśną biegnącą w kierunku
północnym mija jezioro Wójtowskie i krzyżuje się ze szlakiem „Południowym” i
„Północnym”.
W pobliżu Kowala zlokalizowana jest baza noclegowa:
- Hotel „Podgrodzie”, Motel „Przylesie”.
2.10. Mieszkalnictwo
Według danych Narodowego Spisu Powszechnego w mieście Kowal znajduje
się ogółem 1194 mieszkań, w tym stanowiących własność osób fizycznych - 922,
komunalną - 148, Skarbu Państwa - 77, zakładów pracy - 43, pozostałych podmiotów
- 4. Przeciętna powierzchnia użytkowa
jednego mieszkania wynosi 68,1 m
2
natomiast na 1 osobę przypada 17,6 m 2.
24
Według spisu dokonanego przez Urząd Miasta na koniec 2008 roku w mieście
znajduje się 765 budynków mieszkalnych,
których 43 to budynki wielorodzinne.
Spośród budynków wielorodzinnych 30 administrowanych jest przez ZGKiM. W
budynkach tych znajduje się 54 mieszkań własnościowych oraz 161 mieszkań typu
lokatorskiego. Ponadto w dwóch blokach WSM znajduje się 38 mieszkań. W mieście
znajduje się 12 mieszkań zakładowych oraz 40 mieszkań zlokalizowanych w
prywatnych kamienicach czynszowych. Należy zaznaczyć, że w ostatnich kilku latach
wybudowano lub rozbudowano ponad 220 domów.
3. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA
3.1. Oświata
Na terenie miasta Kowal funkcjonuje
jedno przedszkole,
jedna szkoła
podstawowa oraz jedno gimnazjum. Wszystkie placówki prowadzone są przez Miasto
Kowal.
Przedszkole
Na terenie Kowala funkcjonuje:
- Przedszkole Miejskie w Kowalu
W Przedszkolu Miejskim w Kowalu funkcjonują dwa oddziały - sześciolatki i
dzieci młodsze.
Tabela nr 9 Liczba dzieci uczęszczających do Przedszkola Miejskiego w
Kowalu w latach 2003 - 2008
Lata
2002/2003
2003/2004
Liczba dzieci
91
ogółem
Liczba dzieci
48
sześcioletnich
Liczba dzieci
43
młodszych
Źródło: Opracowanie własne
2004/2005
2005/2006
2006/2007 2007/2008
96
100
101
99
99
57
52
49
41
47
39
48
52
58
52
w oparciu o dane Przedszkola Miejskiego w Kowalu.
Analizując liczbę dzieci uczęszczających do Przedszkola Miejskiego w Mieście
Kowal
można zauważyć, iż ogólna liczba dzieci jest zbliżona do liczby dzieci
uczęszczających do przedszkola w latach poprzednich. Liczba ta utrzymuje si ę w
granicach 90-100 dzieci. Liczba dzieci w wieku sześciu lat maleje, co ma związek z
niżem demograficznym, natomiast znacznie wzrosła liczba dzieci uczęszczających do
oddziału dzieci młodszych. Opieka w przedszkolu trwa od godziny 7 do godz . 16.
25
Szkoła Podstawowa
Na terenie miasta Kowal działa jedna szkoła podstawowa.
Tabela nr 10 Liczba uczniów szkoły podstawowej w Kowalu w latach 2003-2008
Nazwa placówki/lata
Szkoła Podstawowa w Kowalu
2002/
2003/
2004/
2005/
2006/ 2007/
2003
2004
2005
2006
2007
2008
461
443
427
393
365
317
Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane Szkoły Podstawowej w Kowalu.
Powyższa tabela obrazuje generalny spadek liczby dzieci uczęszczających
do szkoły podstawowej na terenie miasta Kowal, co ma bezpośredni związek z niżem
demograficznym.
Gimnazjum
Na terenie Kowala działa jedno gimnazjum. Liczba uczniów na przestrzeni
2003-2008 ma tendencję malejącą. Z roku na rok do gimnazjum uczęszcza mniej
uczniów, co także wiąże się z niżem demograficznym. Liczbę uczniów gimnazjum w
latach 2003-2008 przedstawia poniższa tabela.
Tabela nr 11 Liczba gimnazjalistów w Mieście Kowal w latach 2003-2008
Lata
Liczba
gimnazjalistów
2002/
2003/
2004/
2005/
2006/
2007/
2003
2004
2005
2006
2007
2008
242
234
247
243
232
228
Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane Publicznego Gimnazjum w Kowalu.
Jak wynika z powyższych opracowań liczba gimnazjalistów od roku szkolnego
2002/2008 systematycznie zmniejsza się. Przewiduje się, że liczba gimnazjalistów
będzie maleć z roku na rok.
W gimnazjum i szkole podstawowej Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w
Kowalu prowadzi dożywianie dzieci i uczniów.
Uczęszczający do szkoły podstawowej i gimnazjum uczniowie zamieszkali na
terenie gminy Kowal dowożeni są autobusem szkolnym.
26
3.2. Kultura i sport
Biblioteka
Biblioteka Miejska to podstawowa placówka dla życia kulturalnego Kowala,
zatrudniająca 1 osobę na stałe oraz stażystkę i pracownika interwencyjnego. Na dzień
31 grudnia 2007 r. biblioteka dysponowała zbiorem woluminów w liczbie 20.257.
W roku 2004 zakupiono do biblioteki 261 woluminów, w roku 2005 - 194 woluminów,
natomiast w 2006 roku zostało zakupionych 166 nowych książek, a w 2007 zakupiono
218 pozycji książkowych.
W 2007 roku było zarejestrowanych 936 czytelników.
Biblioteka dysponuje również czytelnią, która oferuje czytelnikom dostęp do
komputerów i internetu. W 2007 roku biblioteka została poddana gruntownej
modernizacji i stanowi obecnie jedną z wizytówek miasta. Ponadto w wakacje oraz w
ferie zimowe w czytelni Biblioteki Miejskiej organizowane są liczne konkursy i zabawy
z lekturą dla dzieci i młodzieży, mające na celu rozbudzenie w młodym czytelniku
miłości do książki. Oprócz Biblioteki Miejskiej w Kowalu funkcjonuje także biblioteki
szkolne.
Rozwinięty dostęp do sfery kultury pozwala członkom społeczności nie tylko
podnosić jakość życia, ale zwiększa również szanse młodych na znalezienie
atrakcyjnego miejsca zatrudnienia. Działania w sferze kultury pośrednio przyczyniają
się do wzrostu zintegrowania społeczności, dzięki nim mieszkańcy kontaktują się
między sobą i wymieniają informacje.
Funkcję podstawowego zaplecza życia kulturalnego w Kowalu oprócz biblioteki pełni
Remiza Ochotniczej Straży Pożarnej, rozbudowana i gruntownie zmodernizowana
przy wydatnej pomocy władz miasta.
Remiza dysponuje następującą bazą:
- sala widowiskowa ze sceną - pojemność około 200 miejsc, pełniąca również funkcję
sali balowej,
- zaplecze kuchenne z wyposażeniem dla ponad 100 osób,
- zaplecze sanitarne.
Remiza posiada również nowo wybudowaną salę kameralną, z której korzysta głównie
orkiestra dęta.
27
Ponadto w budynku dworca autobusowego istnieje również świetlica, która na co
dzień pełni rolę Klubu Pracy dla osób bezrobotnych, ale są tam również organizowane
spotkania emerytów i rencistów oraz inne ważne wydarzenia dla naszego miasteczka.
Świetlica ta jest przygotowana na przyjęcia ok. 60 osób, posiada również zaplecze
kuchenne i węzeł sanitarny. Koszty utrzymania świetlicy pokrywa Urząd Miasta.
Młodzież z Kowala korzysta natomiast ze znajdującego się w podziemiach dworca
autobusowego Klubu Abstynenckiego „Puchatek” finansowanego przez Miasto.
Urząd Miasta
zajmuje się organizacją działalności kulturalno-sportowej na terenie
Kowala. W oparciu o roczny budżet realizowany jest kalendarz imprez zatwierdzanych
przez Burmistrza Miasta.
Kalendarz imprez rozpoczyna się w styczniu Finałem Wielkiej Orkiestry Świątecznej
Pomocy, organizowanym przy współpracy szkół znajdujących się na terenie miasta. W
marcu odbywa się koncert z okazji Dnia Kobiet. W maju odbywa się Jarmark
Kazimierzowski oraz Dzień Matki. Czerwiec to
zwykle czas Dnia Dziecka oraz
Międzygminnych Zawodów Sportowo – Pożarniczych. W lipcu i sierpniu odbywają się
Festyn Rodzinny i Piknik Strażacki.
Cenioną i prestiżową imprezą jest coroczny Ogólnopolski Konkurs Poetycki dla Dzieci
i Młodzieży. Pozwala on wykazać się młodym talentom swoim bogatym dorobkiem
literackim.
W grudniu bardzo istotnym działaniem jest pamięć o osobach potrzebujących pomocy
w postaci wigilii dla osób samotnych z udziałem władz miasta, ale także poprzez
życzenia i symboliczną czekoladę przekazywaną wszystkim chorym, samotnym i
liczącym ponad 75 lat mieszkańcom Kowala.
Należy również wspomnieć o corocznej Gali Miejskiej. To kolejna nasza lokalna
tradycja. W okresie świąteczno – noworocznym samorząd miasta zaprasza na
uroczysty
koncert
zasłużonych
dla
miasta
obywateli,
działaczy
organizacji
społecznych, szefów instytucji i przedsiębiorców oraz mieszkańców Kowala i okolic
aktywnie uczestniczących w życiu społeczno-kulturalnym naszego miasta. Gala to
sposobność do podziękowań, wyróżnień oraz refleksji nad mijającym rokiem.
Organizacje pozarządowe
Kowal szczyci się organizacjami społecznymi, mającymi wieloletnie tradycje.
Do najbardziej aktywnych z nich należą:
- Miejska Ochotnicza Staż Pożarna,
- Koło Gospodyń Wiejskich,
28
- Towarzystwo Miłośników Kowala i Okolic,
- Polski Związek Hodowców Gołębi Pocztowych,
- Koło PCK,
- Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych,
- Miejsko – Gminny Klub Sportowy „LUMAC – KUJAWIAK KOWAL”,
- Związek Emerytów i Rencistów i Inwalidów.
Organizacje te wzbogacają życie społeczne naszego miasteczka i pobudzają
aktywność całego środowiska.
Sport
Kowal może poszczycić się dużym i dobrze utrzymanym zapleczem
sportowym. Składają się na nie: miejski stadion im. Kazimierza Górskiego z krytą
trybuną i oświetlona płytą boiska głównego, pełnowymiarowe boisko treningowe do
piłki nożnej, asfaltowe boiska do piłki ręcznej i koszykówki, 2 w pełni wyposażone sale
gimnastyczne
(niepełnowymiarowe).
Ponadto
miasto
wybudowało
boiska
do
koszykówki dla dzieci i młodzieży przy ulicy Konopnickiej i Kopernika. Warto
nadmienić, iż miasto Kowal, jako jedno z wielu miast podjęło się wysiłku związanego
z
realizacją programu „Orlik 2012”, który zapewnia kompleks boisk sportowych.
Prace przy ich budowie zakończą się wiosną 2009r.
Działalność sportową finansują Urząd Miasta Kowal wraz z Urzędem Gminy Kowal,
którzy dofinansowują Klub Sportowy „Lumac-Kujawiak” Kowal. Wsparcie to przyczynia
się do osiągania licznych sukcesów naszych sportowców (m.in. młodzików, młodszych
juniorów, trampkarzy, seniorów).
Miasto Kowal organizuje też liczne imprezy sportowe, spośród których dużym
powodzeniem cieszą się: wiosenne i jesienne rozgrywki piłki nożnej, Mistrzostwa
Kowala w Koszykówce Ulicznej oraz Halowe Mistrzostwa w Piłce Nożnej. Dzieci i
młodzież z miejscowych szkół uczestniczą ponadto w zajęciach pozalekcyjnych: SKS,
rozgrywkach LZS oraz w innych zawodach sportowo-rekreacyjnych na terenie powiatu
i województwa.
29
3.3. Bezpieczeństwo publiczne
Podstawowe działania na rzecz bezpieczeństwa miasta Kowala realizuje
Posterunek Policji w Kowalu. Obecnie pracuje w nim 12 policjantów. Policja patroluje
teren nie tylko miasta, ale także gminy Kowal i Baruchowo.
Z opinii Komendy Miejskiej Policji we Włocławku wynika, że na terenie miasta
Kowal, podobnie jak w wielu innych gminach, panuje duże bezrobocie, z czym wiąże
się duże zubożenie społeczeństwa. Jest to główną przyczyną odnotowanych przez
policję drobnych kradzieży mienia. Inną przyczyną są słabe zabezpieczenia posesji
przed kradzieżą. Mienie takie staje się często łupem złodziei. Na terenie Kowala
ujawniane są częste przypadki nadużywania alkoholu. Najczęściej dotyczy to osób
bezrobotnych oraz będących w trudnej sytuacji rodzinnej lub finansowej. Skutkiem
tego jest duża ilość interwencji. Zdarzają się także przypadki przemocy w rodzinie.
Poważnym problemem wpływającym na pogorszenie bezpieczeństwa jest kierowanie
pojazdami przez osoby w stanie nietrzeźwym.
Poniższa tabela przedstawia działania Policji w Kowalu w latach 2004-2007.
Tabela Nr 12 Działania Policji w latach 2004-2007r.
Rok /
Działanie
2004
2005
2006
2007
Interwencja ogółem
163
161
216
245
Interwencje domowe
70
68
45
63
Interwencje
67
64
125
70
Zatrzymania osób
95
115
120
95
Zatrzymania w Izbie
40
36
37
46
2
7
5
12
84/8600zł
122/12700zł
120/12550zł
195/26350zł
13
5
12
12
16
12
12
13
38
24
24
22
5
12
37
18
publiczne
Wytrzeźwień
Zatrzymania osób
poszukiwanych
Ukarania
mandatami karnymi
Zatrzymania prawa
jazdy
Spotkania w
szkołach
Spotkania z
mieszkańcami
Wnioski do MKRPA
Ilość przestępstw w
tym:
30
- bezpieczeństwo w
13
12
9
10
- wypadki
3
3
5
2
- ranni
13
14
5
1
- kolizje
107
115
112
53
ruchu drogowym
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych Komendy Miejskiej Policji w Kowalu.
Z analizy tabeli wynika, że najwięcej interwencji ogółem miało miejsce w roku
2007 jak i również było najwięcej wtedy kar w postaci mandatów. Natomiast w roku
2006 wpłynęło najwięcej powiadomień i wniosków do Miejskiej Komisji Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych. Przedstawiając powyższe dane należy zaznaczyć, że
zwiększenie wykroczeń i przestępstw ma związek z połączenia Komisariatu policji w
Kowalu i Baruchowie.
3.4. Ochotnicza Straż Pożarna
Na terenie miasta działa 1 jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, należąca od
1992 r. do Krajowego Systemu Ratownictwa. Jednostka OSP skupia łącznie 146
członków: czynnych 84, wspierających 25, honorowych 1 oraz 4 kobiety. Przy OSP
działa orkiestra dęta składająca się z 32 muzyków i 15 mażoretek. OSP Kowal z
wielkim powodzeniem bierze udział w zawodach sportowo-pożarniczych rangi
powiatowej i wojewódzkiej. Posiada na wyposażeniu: 4 samochody pożarnicze,
motopompy, piły spalinowe, zestaw narzędzi hydraulicznych do ratownictwa
technicznego i drogowego, radiostacje, aparaty oddechowe, łódź motorową i inne
urządzenia do prowadzenia działań ratowniczo – gaśniczych.
3.5. Ochrona zdrowia
Podstawowymi instytucjami opieki zdrowotnej na terenie Miasta Kowal są trzy
Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej świadczące opiekę w zakresie:
- podstawowej opieki zdrowotnej,
- opieki stomatologicznej,
- specjalistycznej opieki lekarskiej,
- rehabilitacji.
Opieka zdrowotna w Kowalu świadczona jest w trzech NZOZ-ach:
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Zdrowie”,
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej – Wanda Murzyńska,
31
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „VITAMED” Rehabilitacja.
W zakresie medycznych świadczeń specjalistycznych mieszkańcy mogą
korzystać
z
porad
ginekologicznych,
dermatologicznych,
laryngologicznych,
okulistycznych, psychiatrycznych, reumatologicznych. NZOZ-y w Kowalu realizują od
kilku lat programy profilaktyczne raka szyjki macicy oraz raka sutka.
Raz w roku przeprowadzane jest bezpłatne badanie słuchu z możliwością doboru
aparatu słuchowego.
Tabela nr 13 Świadczenia udzielane w Niepublicznym Zakładzie Opieki
Zdrowotnej „Zdrowie” w Kowalu w latach 2004-2007.
Rok
Poradnia ogólna
Poradnia D
Poradnia D1
Profilaktyczne
badania
dzieci i młodzieży
Ilość
kobiet
zbadanych
cytologicznie
Poradnia stomatologiczna
Ilość badań laboratoryjnych
Gabinet rehabilitacyjny
Gabinet EKG
2004
13438
4122
1043
1043
2005
14241
5928
1091
1091
2006
14881
4854
1077
1077
2007
16085
5495
907
907
230
242
337
174
2668
2527
-
2251
3330
-
2465
3477
-
2358
3908
-
377
353
364
303
3230
2850
3140
3215
813
942
1021
1035
3181
3065
4023
4703
3674
4252
3973
1520
1704
1197
1205
Gabinet zabiegowy:
-
ilość pomiarów RR,
ilość
pomiarów
poziomu cukrów,
-
ilość
ogółem
zabiegów
Świadczenia
pielęgniarek
środowiskowych wykonane
w domu chorego
Świadczenia
położnej
środowiskowej wykonane w
Poradni K oraz w domu
położnicy
2330
Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej „Zdrowie” w
Kowalu.
Tabela nr 14 Świadczenia udzielane w Niepublicznym Zakładzie Opieki
Zdrowotnej Wanda Murzyńska w latach 2004-2007
Rok
Poradnia ogólna
2004
12489
2005
12705
2006
14680
2007
14176
32
Poradnia D
Poradnia D1
Profilaktyczne
badania
dzieci i młodzieży
Ilość
kobiet
zbadanych
cytologicznie
Poradnia stomatologiczna
Ilość badań laboratoryjnych
Gabinet rehabilitacyjny
4524
719
719
4379
813
813
4838
862
862
5515
854
854
157
224
254
203
8021
1425
-
9121
1410
-
10143
1319
-
8998
1442
-
Gabinet EKG
277
175
167
284
1968
2025
2014
2030
247
253
269
298
2384
2405
2564
Gabinet zabiegowy:
-
ilość pomiarów RR,
ilość
pomiarów
poziomu cukrów,
-
ilość
ogółem
zabiegów
2350
195
205
217
286
Świadczenia
pielęgniarek
środowiskowych wykonane
w domu chorego
Świadczenia
położnej
21
15
13
17
środowiskowej wykonane w
Poradni K oraz w domu
położnicy
Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej
Wanda Murzyńska w Kowalu.
Opiekę ginekologiczno-położniczą obrazuje poniższa tabela.
Tabela nr 15 Opieka ginekologiczno- położnicza w Niepublicznym Zakładzie
Opieki Zdrowotnej Wanda Murzyńska latach 2004- 2007.
Rok
2004
2005
2006
2007
Ilość przyznanych punktów
13200
7000
6000
6785
13870
7695
7143
7178
2508
2320
2298
2515
Ilość urodzeń
45
45
48
43
Ilość wykonanych patronaży
180
175
192
172
przez NFZ
Ilość
punktów
faktycznie
wykonanych
Ilość przyjętych pacjentek
u położnic i noworodków
Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Wanda
Murzyńska w Kowalu.
33
Tabela nr 16 Opieka ginekologiczno- położnicza w Niepublicznym Zakładzie
Opieki Zdrowotnej „Zdrowie” w Kowalu w latach 2004- 2007.
Rok
2004
2005
2006
2007
Ilość przyznanych punktów
6840
3500
5232
5280
6840
3500
5232
5280
2005
1473
1450
1728
Ilość urodzeń
32
46
35
40
Ilość wykonanych patronaży
340
490
332
380
przez NFZ
Ilość
punktów
faktycznie
wykonanych
Ilość przyjętych pacjentek
u położnic i noworodków
Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej „Zdrowie”
w Kowalu.
Obok wyżej wymienionych zakładów opieki medycznej funkcjonuje również w
Kowalu Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „VITAMED” – Rehabilitacja, który - jak
wskazuje sama nazwa - zajmuje się usługami rehabilitacyjnymi w następującym
zakresie:
- bóle kręgosłupa (terapia manualna),
- stany po urazach narządu ruchu,
- stany po udarach mózgu,
- choroby reumatyczne,
- choroby neurologiczne,
- wady postawy dzieci i młodzieży.
Od stycznia 2008 roku również w NZOZ Wandy Murzyńskiej również jest realizowana
fizykoterapia ambulatoryjna i rehabilitacja medyczna.
3.6. Pomoc społeczna
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kowalu powstał w 1991 r. na
podstawie Uchwały Nr VII/38/91 Rady Miejskiej w Kowalu z dnia 29 listopada 1991r.
MOPS realizuje:
- zadania własne gminy o charakterze obowiązkowym,
- zadania własne,
- zadania zlecone z zakresu administracji rządowej;
34
- i inne zadania.
W skład MOPS wchodzą następujące stanowiska pracy:
- kierownik MOPS - 1 etat;
- pracownicy socjalni - 2 etaty;
- pracownik ds. świadczeń rodzinnych - 1 etat.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kowalu działa na podstawie:
- Statutu Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej nadanego Uchwałą Nr XX/84/2004
Rady Miasta Kowala z dnia 24 czerwca 2004r.
- Ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 115,
poz. 728 z późn. zm.);
- Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz.
1591 z późn. zm.);
- Ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 249,
poz. 2104 z późn. zm.);
- Ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t. j. Dz. U. z 2006r.
Nr 139, poz. 992 z późn. zm.);
- Ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych ( Dz. U. z 2001 r. Nr
71, poz. 734 z późn. zm);
- Ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych
oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. z 2005r. Nr 86, poz. 732 z pó źn. zm.);
- Ustawy z dnia 26 października 1982 r.
o wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t. j. Dz. U. z 2007r. Nr 70, poz. 473 z pó źn. zm.);
- Ustawy z dnia 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów
(Dz. U. z 2007 roku Nr 192, poz. 1378 z późn. zm.);
- oraz innych przepisów szczególnych i aktów prawa miejscowego, okre ślających
zadania powierzone mu do realizacji.
Do zadań własnych miasta Kowal o charakterze obowiązkowym - zgodnie z
ustawą o pomocy społecznej - należą:
-
opracowanie
i
organizacja
Gminnej
Strategii
Rozwi ązywania
Problemów
Społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej,
profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest
integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka;
- sporządzanie bilansu potrzeb gminy w zakresie pomocy społecznej;
35
- udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego
pozbawionym;
- przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych;
- przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych;
- przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w
wyniku zdarzenia losowego;
- przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia
zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom nie mającym dochodu i
możliwości
uzyskania
świadczeń
na
podstawie
przepisów
o
powszechnym
ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia;
- przyznawanie zasiłków celowych w formie biletu kredytowanego;
- opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę, która
zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej,
osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie
zamieszkującymi: matką, ojcem lub rodzeństwem;
- praca socjalna; np. w postaci prac społecznie-użytecznych;
- organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w
miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób
z zaburzeniami psychicznymi;
- zapewnienie miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego
lub mieszkaniach chronionych;
- tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dziecki em i rodziną;
- dożywianie dzieci;
- sprawienie pogrzebu w tym osobom bezdomnym;
- kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt
mieszkańca gminy w tym domu;
- sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie,
również w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego;
- utworzenie i utrzymywanie ośrodka pomocy społecznej, w tym zapewnienie środków
na wynagrodzenie pracowników.
Do zadań własnych Gminy Miasta należy:
- przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych;
- przyznawanie i wypłacanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie
zasiłków, pożyczek oraz pomocy w naturze;
36
- zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu
gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki;
- podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z
rozeznanych potrzeb Gminy Miasta, w tym tworzenie i realizacja programów
osłonowych;
- współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie upowszechniania ofert pracy
oraz informacji o wolnych miejscach pracy, upowszechniania informacji o us ługach
poradnictwa zawodowego i o szkoleniach.
Oprócz zadań własnych Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje też
następujące zadania zlecone przez administracje rządową:
- przyznawanie i wypłata zasiłków stałych;
-opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o
powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia;
- organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu
zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi;
- przyznawanie i wypłata zasiłków celowych na pokrycie wydatków związanych z
klęską żywiołową lub ekologiczną;
- prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowych domów samopomocy dla osób z
zaburzeniami psychicznymi;
- realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej,
mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój
specjalistycznego wsparcia.
Infrastruktura socjalna pomocy społecznej
Zgodnie z prawem w skład infrastruktury socjalnej wchodzą następujące
elementy:
domy
pomocy
społecznej,
domy
dziecka,
rodzinne
domy
dziecka,
środowiskowe domy samopomocy, dzienne domy pomocy, młodzieżowe ośrodki
wychowawcze, pogotowia opiekuńcze, ośrodki adopcyjno- opiekuńcze, świetlice
terapeutyczne i socjoterapeutyczne, świetlice środowiskowe, ogniska wychowawcze,
placówki poradnictwa specjalistycznego, ośrodki interwencji kryzysowej, punkt
interwencji kryzysowej, mieszkania chronione. Na terenie Kowala funkcjonują: DPS i
Środowiskowy Dom Samopomocy prowadzone przez powiat włocławski.
37
Świadczenia z zakresu pomocy społecznej
Świadczenia udzielane przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kowalu
można podzielić na dwie grupy. Pierwszą grupę stanowią świadczenia z tytułu zadań
zleconych przez administrację rządową, a drugą - z tytułu zadań własnych miasta
Kowal.
Zgodnie z art. 36. ustawy o pomocy społecznej świadczeniami z pomocy
społecznej są:
1. Świadczenia pieniężne: zasiłek stały, zasiłek okresowy, zasiłek celowy i specjalny
zasiłek celowy, zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie, pomoc dla
rodzin zastępczych, pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki,
świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka
polskiego dla uchodźców;
2. Świadczenia niepieniężne: praca socjalna, bilet kredytowany, składki na
ubezpieczenie zdrowotne, składki na ubezpieczenia społeczne, pomoc rzeczowa, w
tym
na
ekonomiczne
usamodzielnienie,
sprawienie
pogrzebu,
poradnictwo
specjalistyczne, interwencja kryzysowa, schronienie, posiłek, niezbędne ubranie,
usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych
domach pomocy, specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w
ośrodkach wsparcia, mieszkania chronione, pobyt i usługi w domu pomocy
społecznej, opieka i wychowanie w rodzinie zastępczej i w placówce opiekuńczo
wychowawczej, pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym
w
mieszkaniu
chronionym,
pomoc
w
uzyskaniu
zatrudnienia,
pomoc
na
zagospodarowanie - w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych, szkolenia,
poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna prowadzone przez o środki adopcyjnoopiekuńcze.
Ze świadczeń wynikających z wszystkich zadań zleconych korzystało w
mieście Kowal w 2003 roku - 1065 osób, będących członkami 351 rodzin.
W
strukturze świadczeń największy udział procentowy, biorąc pod uwagę liczbę osób
korzystających z danego świadczenia, mają zasiłki okresowe przyznane z braku
możliwości zatrudnienia. Korzystało z nich w 2003 r. 589 osób z 208 rodzin. Pod
względem wartościowym wypłaty z tytułu zasiłków okresowych przyznawanych z
powodu braku możliwości zatrudnienia stanowiły 19,86% wszystkich świadczeń.
Natomiast największą część środków pochłonęły wypłaty z tytułu renty socjalnej –
29,80%.
38
Dnia 27 czerwca 2003 roku została uchwalona ustawa o rencie socjalnej, która
określiła nowe zasady i tryb przyznawania oraz wypłaty renty socjalnej (Dz. U. z 203
r., Nr 135, poz. 1268). Ustawa ta weszła w życie z dniem 1 października 2003 r. Na jej
mocy Ośrodki Pomocy Społecznej wypłacały rentę socjalną tylko do dnia 30 września
2003 roku. Następnie przekazały dokumentację, jednostkom organizacyjnym ZUS,
które od 1 października 2003 r. przyznają rentę socjalną.
W 2004 r. ze świadczeń wynikających z zadań zleconych w mieście Kowal
korzystało tylko 57 osób, pochodzących z 51 rodzin. Pobrali oni 326 świadczeń.
Nadmienić należy, iż w wyniku nowelizacji ustawy o pomocy społecznej w 2004 roku
nastąpiło przeniesienie zasiłków okresowych z zadań zleconych na zadania własne
gminy, stąd zmniejszenie liczby świadczeń w zadaniach zleconych.
W 2005 r. ze świadczeń wynikających z zadań zleconych w mieście Kowal
korzystało 26 osób, pobrały one 263 świadczenia. W strukturze świadczeń wciąż
największy udział procentowy - biorąc pod uwagę liczbę osób korzystających z
danego świadczenia – miały - podobnie jak w 2004 roku - zasiłki stałe. W 2005 roku
korzystało z nich 17 osób. W 2006 roku zasiłki stałe zostały przyznane 19 osobom,
zaś w 2007 roku nastąpił
wzrost liczby osób korzystających z zasiłków stałych i
wyniósł 21 osób.
Zbiorcze zestawienie danych dotyczących świadczeń z zakresu pomocy
społecznej realizowanych w ramach zadań zleconych w mieście Kowal w latach 2003
- 2007 zawierają poniższe tabele.
Tabela Nr 17 Zadania zlecone gminie w 2003 roku
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Rodzaj
świadczenia
Liczba osób Liczba
Kwota
Liczba Liczba
którym
świadczeń świadczeń rodzin osób
w
przyznano
rodzinach
decyzją
świadczenie
Zasiłki stałe
9
91
37 732
9
41
Zasiłki
stałe
16
158
49 572
16
27
wyrównawcze
Zasiłek
6
63
24 526
6
16
okresowy
gwarantowany
Zasiłki
208
665
66 965
201
589
okresowe
Renta socjalna
31
263
100 462
31
87
Zasiłki z tytułu
22
90
25 232
22
72
ochrony
macierzyństwa
Macierzyński
15
15
3 015
15
49
zasiłek
39
8.
9.
10.
11.
12.
13.
jednorazowy
Zasiłki celowe
w formie biletu
kredytowanego
Zasiłki rodzinne
i pielęgnacyjne
Wyprawka
szkolna
Składki
na
ubezpieczenie
społeczne
Składki
na
ubezpieczenie
zdrowotne
Razem:
1
9
486
1
1
4
32
4 504
4
8
18
19
1710
18
80
13
133
17 988
13
41
15
169
4 974
15
54
358
1707
337 166
351
1065
Tabela Nr 18 Zadania zlecone gminie w 2004 r.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Liczba osób Liczba
Kwota
Liczba Liczba osób
którym
świadczeń świadczeń rodzin w rodzinach
przyznano
decyzją
świadczenie
Zasiłki stałe
17
153
49 004
17
28
12
46
15 604
6
18
Zasiłki
stałe
wyrównawcze
Zasiłek
4
15
5532
4
11
okresowy
gwarantowany
Zasiłki z tytułu
8
32
10 023
8
28
ochrony
macierzyństwa
Macierzyński
5
5
1005
5
19
zasiłek
jednorazowy
Zasiłki
2
8
1144
2
3
rodzinne
i
pielęgnacyjne
Składki
na
9
67
1923
9
38
ubezpieczenie
społeczne
Składki
na
0
0
0
0
0
ubezpieczenie
zdrowotne
Razem:
57
326
84235
51
145
Rodzaj
świadczenia
40
Lp.
Rodzaj
świadczenia
1.
2.
Zasiłki stałe
Zasiłki celowe w
formie
biletu
kredytowanego
Składki
na
ubezpieczenie
społeczne
Składki
na
ubezpieczenie
zdrowotne
Razem:
3.
4.
5.
Liczba osób Liczba
świadczeń
którym
przyznano
decyzją
świadczenie
Kwota
świadczeń
Liczba
rodzin
Liczba osób
w rodzinach
17
0
177
0
57 535
0
17
0
28
0
9
86
2438
9
38
0
0
0
0
0
26
263
59 973
26
66
Lp.
Rodzaj
świadczenia
1.
2.
Zasiłki stałe
Zasiłki celowe w
formie
biletu
kredytowanego
Składki
na
ubezpieczenie
społeczne
Składki
na
ubezpieczenie
zdrowotne
Razem:
3.
4.
5.
Liczba osób Liczba
którym
świadczeń
przyznano
decyzją
świadczenie
Kwota
świadczeń
Liczba
rodzin
Liczba
osób
w
rodzinach
19
0
176
0
54200
0
19
0
30
0
0
0
0
0
0
10
83
2394
10
10
29
259
56594
29
40
41
Lp.
Rodzaj
świadczenia
1.
2.
Zasiłki stałe
Składki
na
ubezpieczenie
społeczne
Składki
na
ubezpieczenie
zdrowotne
Razem:
3.
4.
Liczba
osób Liczba
którym
świadczeń
przyznano
decyzją
świadczenie
Kwota
świadczeń
Liczba
rodzin
Liczba
osób
w
rodzinach
20
0
180
0
59726
0
20
0
33
0
11
84
3000
11
11
31
264
62726
31
44
Zadania własne
Z tytułu zadań własnych wynikających z ustawy o pomocy społecznej
udzielono w 2003 roku - 37318 świadczeń, w 2004 roku – 26459, w 2005 roku 18371, natomiast w 2006 roku liczba świadczeń wynosiła 17078. Liczba udzielanych
świadczeń zmniejsza się. Największy procent świadczeń stanowiły posiłki dla dzieci i
młodzieży w okresie nauki.
W latach 2003-2004 roku największą kwotę wydano na zakup żywności,
natomiast w latach 2005-2006 na pierwszym miejscu były zasiłki okresowe, a na
drugim miejscu
posiłki dla dzieci i młodzieży szkolnej. Łącznie: na realizację
świadczeń udzielanych z tytułu zadań własnych gminy wydano w 2003 roku -113.083
zł, w 2004 roku - 139.128 zł, a w 2005 roku - 283.547 zł, w 2006 roku -285.385 zł,
natomiast w 2007 roku wydatkowano 232.120 zł.
Zbiorcze zestawienie danych dotyczących świadczeń z zakresu pomocy
społecznej realizowanych w ramach zadań własnych w latach 2003 - 2007
przedstawiają poniższe tabele.
42
Tabela Nr 22 Zadania własne gminy w 2003 r.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Kwota
świadczeń
Rodzaj
świadczenia
Liczba osób Liczba
którym
świadczeń
przyznano
decyzją
świadczenie
Schronienie
0
0
Posiłki
(dla
219
35 246
dzieci
i
młodzieży
w
okresie nauki)
Ubranie
0
0
Usługi
5
1743
opiekuńcze
Zasiłki celowe
0
0
na
pokrycie
wydatków
powstałych
w
wyniku
zdarzenia
losowego
1
1
Sprawienie
pogrzebu
147
305
Zasiłki celowe i
w naturze
Zasiłki
19
24
specjalne
celowe
Pomoc
w
X
X
załatwianiu
spraw
urzędowych
i
innych
Praca socjalna
X
X
Razem:
391
37319
Liczba
rodzin
Liczba
osób
w
rodzinach
0
47 203
0
140
0
578
0
19 798
0
5
0
5
0
0
0
700
1
3
41821
131
392
3561
19
45
X
600
1693
X
113 083
300
296
847
1023
Lp. Rodzaj
świadczenia
1.
2.
3.
4.
5.
Schronienie
Posiłki (dla
dzieci i
młodzieży w
okresie nauki)
Zasiłki okresowe
Ubranie
Bilet
kredytowany
Liczba osób Liczba
Kwota
Liczba
którym
świadczeń świadczeń rodzin
przyznano
decyzją
świadczenie
Liczba osób
w rodzinach
0
212
0
23 802
0
25 176
0
126
0
414
198
0
4
768
0
4
64 870
0
267
195
0
4
527
0
7
43
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Usługi
opiekuńcze
Zasiłki celowe
na pokrycie
wydatków
powstałych w
wyniku
zdarzenia
losowego
Sprawienie
pogrzebu
Zasiłki celowe i
w naturze
Zasiłki specjalne
celowe
Pomoc w
załatwianiu
spraw
urzędowych i
innych
Praca socjalna
Razem:
4
1644
19 418
4
4
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
123
215
25 395
114
335
20
26
4 002
20
40
X
X
X
130
356
X
561
X
26 459
X
139 128
300
463
837
1327
Lp. Rodzaj
świadczenia
1.
2.
Schronienie
Posiłki (dla
dzieci i
młodzieży w
okresie nauki)
3.
Zasiłki
okresowe
4.
Ubranie
5.
Bilet
kredytowany
6.
Usługi
opiekuńcze
7.
Zasiłki celowe
na pokrycie
wydatków
powstałych w
wyniku
zdarzenia
losowego
8.
Sprawienie
pogrzebu
9.
Zasiłki celowe i
w naturze
10. Zasiłki
specjalne
Liczba osób Liczba
którym
świadczeń
przyznano
decyzją
świadczenie
0
0
173
14 862
Kwota
świadczeń
Liczba
rodzin
Liczba osób
w rodzinach
0
18 000
0
100
0
410
218
1587
199 438
212
692
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
5
1585
18 985
5
5
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
115
277
38 544
108
296
37
60
8 580
35
63
44
celowe
11. Pomoc w
załatwianiu
spraw
urzędowych i
innych
12. Praca socjalna
13. Razem:
X
X
X
X
548
X
18 371
X
283 547
374
300
460
805
1466
Lp.
Rodzaj
świadczenia
1.
2.
Schronienie
Posiłki (dla dzieci i
młodzieży w
okresie nauki)
Zasiłki okresowe
Ubranie
Bilet kredytowany
Usługi opiekuńcze
Zasiłki celowe na
pokrycie wydatków
powstałych w
wyniku zdarzenia
losowego
Sprawienie
pogrzebu
Zasiłki celowe i w
naturze
Zasiłki specjalne
celowe
Pomoc w
załatwianiu spraw
urzędowych i
innych
Praca socjalna
Interwencja
kryzysowa
Razem:
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Liczba
świadczeń
Kwota
świadczeń
0
14017
0
18 350
0
90
0
367
174
0
0
4
0
1147
0
0
1506
0
184 107
0
0
21772
0
170
0
0
4
0
469
0
0
4
0
0
0
0
0
0
156
370
55519
150
417
21
38
5637
21
42
X
X
X
160
399
X
X
X
X
X
X
315
5
819
29
507
17078
285 385
435
1299
Liczba osób
którym
przyznano
decyzją
świadczenie
0
152
Liczba
rodzin
Liczba osób w
rodzinach
45
Lp.
Rodzaj
świadczenia
1.
2.
Schronienie
Posiłki (dla dzieci i
młodzieży w
okresie nauki)
Zasiłki okresowe
Ubranie
Bilet kredytowany
Usługi opiekuńcze
Zasiłki celowe na
pokrycie wydatków
powstałych w
wyniku zdarzenia
losowego
Sprawienie
pogrzebu
Zasiłki celowe i w
naturze
Zasiłki specjalne
celowe
Pomoc w
załatwianiu spraw
urzędowych i
innych
Praca socjalna
Interwencja
kryzysowa
Razem:
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Liczba
świadczeń
Kwota
świadczeń
0
8391
0
10081
0
61
0
251
136
0
0
6
0
940
0
0
1135
0
144582
0
0
15330
0
134
0
0
6
0
375
0
0
6
0
2
2
2360
2
2
175
456
59767
175
451
19
33
8868
19
36
X
X
X
150
372
X
X
X
X
X
X
330
4
827
15
415
17078
240988
435
1299
Liczba osób
którym
przyznano
decyzją
świadczenie
0
96
Liczba
rodzin
Liczba osób w
rodzinach
Analizując problem ubóstwa i przyznając pomoc należy zawsze uwzględniać
przyczyny ubóstwa. Główną przyczyną ubóstwa na terenie Miasta jest bezrobocie.
Drugim powodem przyznawania pomocy w latach 2003 - 2006 to bezradność w
sprawach opiekuńczo-wychowawczych, niepełnosprawność oraz potrzeba ochrony
macierzyństwa. Pozostałe powody, takie jak bezdomność, trudności w przystosowaniu
się po opuszczeniu zakładu karnego w latach 2003 - 2006 miały znaczenie
marginalne.
46
Tabela Nr 27 Powody przyznawania świadczeń z pomocy społecznej w mieście
Kowal w latach 2003-2007.
2003
Lp.
Powód
przyznania
pomocy
1
2
3
4
Ubóstwo
Sieroctwo
Bezdomność
Potrzeba
ochrony
macierzyństwa
Bezrobocie
Niepełnosprawność
Długotrwała
choroba
Bezradność w
sprawach
opiekuńczo –
wychowawczych i
prowadzenia
domu –
ogółem
w tym: rodziny
niepełne
rodziny
wielodzietne
alkoholizm
Narkomania
Trudności w
przystosowani
u do życia po
opuszczeniu
zakładu
karnego
Przemoc w
rodzinie
5
6
7
8
9
10
11
12
2004
2005
2006
2007
Liczba
rodzin
Liczba osób
w rodzinach
Liczba
rodzin
Liczba osób
w rodzinach
Liczba
rodzin
Liczba osób
w rodzinach
Liczba
rodzin
Liczba osób
w rodzinach
Liczba
rodzin
Liczba osób
w rodzinach
200
0
1
22
566
0
2
72
212
0
0
8
270
0
0
28
227
0
0
8
619
0
0
38
211
0
0
6
558
0
0
23
137
1
0
4
379
3
0
14
283
69
789
195
239
45
657
123
223
55
621
128
221
63
585
169
163
44
405
100
24
67
15
35
42
92
22
56
31
41
221
695
212
270
227
619
211
558
142
510
51
131
52
152
41
108
35
97
24
68
12
82
12
81
11
74
9
67
7
46
10
0
3
10
0
3
15
0
4
15
0
4
30
0
4
38
0
4
30
0
5
30
0
8
25
0
0
36
0
0
0
0
0
0
2
12
5
23
3
11
Najczęściej powodem udzielania świadczeń z zakresu pomocy społecznej w roku
2003, biorąc pod uwagę liczbę rodzin, było bezrobocie. W roku 2003 z tego tytułu
otrzymały pomoc 283 rodziny (łącznie 789 osób). W tym samym roku z tytułu ubóstwa
zostało objętych pomocą 200 osób.
W roku 2004 pomoc z tytułu bezrobocia otrzymało 239 rodzin, co stanowiło
29,36% wszystkich objętych pomocą rodzin. Liczba osób w rodzinach objętych
pomocą z tego tytułu wyniosła 657 osób (40,19% wszystkich osób objętych pomocą).
Pomoc z tytułu ubóstwa, jako czynnika stawianego na drugim miejscu, w 2004 roku
otrzymało 212 rodzin.
47
Podobnie sytuacja przedstawiała się w 2005 roku. Pomoc z tytułu ubóstwa i
bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych otrzymało 227 rodzin, co
stanowiło 27,75% wszystkich objętych pomocą rodzin.
W roku 2006 najwięcej rodzin, tj. 221, zostało objętych pomocą z tytułu bezrobocia. Z
tytułu ubóstwa i bezradności pomoc przyznano 211 rodzinom, czyli 27,26%
świadczeniobiorców. Pod względem procentowym, bezrobocie, ubóstwo oraz
bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych to podstawowe uzasadnienie
udzielanej pomocy.
Tabela Nr 28 Typy rodzin objętych pomocą społeczną w mieście Kowal w latach
2003-2007.
2003
2004
2005
2006
2007
Lp.
Liczba
osób w
rodzinie
Liczba
rodzin
Liczba
osób w
rodzinach
Liczba
rodzin
Liczba
osób w
rodzinach
Liczba
rodzin
Liczba
osób w
rodzinach
Liczba
rodzin
Liczba
osób w
rodzinach
Liczba
rodzin
Liczba
osób w
rodzinach
1
2
3
4
5
6
1
2
3
4
5
6i
więcej
111
64
51
71
41
19
111
128
153
284
205
129
119
66
56
65
34
12
119
132
168
260
170
81
121
65
56
61
27
12
121
130
168
244
135
80
116
55
49
60
33
9
116
110
147
240
165
67
119
41
38
44
26
7
119
82
114
176
130
46
Wśród rodzin objętych świadczeniami pomocy społecznej największą grupę stanowią
rodziny prowadzące jednoosobowe gospodarstwa domowe: w 2003 roku - 31,09 %
(łącznie 111 rodzin), w 2004 roku - 33,81% (119 rodzin), w 2005 roku - 35,38% (121
rodzin), natomiast w roku 2006 było to 116 rodzin, które stanowiły 36,02% rodzin
objętych pomocą.
Tabela Nr 29 Rodziny z dziećmi objęte pomocą społeczną w mieście Kowal w
latach 2003-2007.
2003
2004
2005
2006
2007
Lp.
Rodziny
z
dziećmi,
o liczbie
dzieci
Liczba
rodzin
Liczba
osób w
rodzinach
Liczba
rodzin
Liczba
osób w
rodzinach
Liczba
rodzin
Liczba
osób w
rodzinach
Liczba
rodzin
Liczba
osób w
rodzinach
Liczba
rodzin
Liczba
osób w
rodzinach
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7i
więcej
65
81
39
7
3
1
1
174
322
193
42
22
7
11
61
68
34
7
2
0
1
164
264
165
40
14
0
10
64
59
32
8
2
0
1
192
236
158
49
14
0
11
52
61
31
7
1
0
1
142
231
147
42
7
0
11
30
46
29
5
1
0
1
81
183
140
30
7
0
9
48
Pod względem liczby dzieci w rodzinach objętych świadczeniami przeważają rodziny z
dwojgiem dzieci - w 2003 roku takich rodzin było 81, stanowiły 41,12%, a w 2004 roku
68 rodzin, tj. 39,30% rodzin objętych pomocą społeczną. W roku 2005 przeważały
rodziny z jednym dzieckiem. Było ich 64 i stanowiły 38,55% ogółu rodzin objętych
pomocą społeczną. Natomiast w 2006 i 2007 roku, tak jak w latach poprzednich,
przeważały rodziny z dwojgiem dzieci.
Tabela Nr 30 Rodziny niepełne objęte pomocą społeczną w mieście Kowal w
latach 2003-2007.
2003
2004
2005
2006
2007
Lp.
Rodziny
niepełne,
o liczbie
dzieci
Liczba
rodzin
Liczba
osób w
rodzinach
Liczba
rodzin
Liczba
osób w
rodzinach
Liczba
rodzin
Liczba
osób w
rodzinach
Liczba
rodzin
Liczba
osób w
rodzinach
Liczba
rodzin
1
2
3
4
1
2
3
4i
więcej
31
16
3
1
63
49
12
7
25
15
9
3
50
45
37
20
22
12
7
0
44
36
28
0
17
11
6
1
34
33
24
6
10
8
6
0
Liczba osób
w rodzinach
20
24
24
0
Największy odsetek rodzin niepełnych objętych pomocą stanowiły rodziny z jednym
dzieckiem.
Tabela Nr 31 Rodziny emerytów i rencistów objęte pomocą społeczną w
mieście Kowal w latach 2003-2007.
2003
Lp.
2004
2005
2006
2007
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
Liczba
osób w
rodzin
osób w
rodzin
osób w
rodzin
osób w
rodzin
osób w
rodzin
osób w
rodzinie
rodzinach
rodzinach
rodzinach
rodzinach
rodzinach
1
1
23
23
15
15
20
20
33
33
44
44
2
2
22
44
16
32
21
42
13
26
14
28
3
3
11
33
9
27
9
27
8
24
9
27
4
4i
22
105
18
82
10
47
19
87
15
69
więcej
Źródło: Sprawozdanie MOPS w Kowal
O wielkości ubóstwa na obszarze Miasta Kowala świadczyć może również
liczba rodzin emerytów i rencistów korzystających z pomocy społecznej. W 2003 roku
49
w tej części kowalskiej populacji najwięcej było rodzin jednoosobowych, które
stanowiły 29,49% ogółu wszystkich rodzin objętych pomocą społeczną, w roku 2004
były to natomiast rodziny liczące 4 i więcej osób – 31,03%. Natomiast w roku
następnym - 2005 największą liczbę rodzin emerytów i rencistów korzystających z
pomocy stanowiły rodziny dwuosobowe – 35,00%. W roku 2003, tak jak i w 2006 i
2007, największy odsetek stanowiły rodziny jednoosobowe spośród ogółu wszystkich
rodzin korzystających z pomocy społecznej.
Statystyczna rodzina korzystająca z pomocy społecznej w mieście Kowal jest
rodziną czteroosobową. Świadczenia, które pobiera przyznawane są z tytułu
bezrobocia (ubóstwa) w formie zasiłku: okresowego, celowego lub w naturze.
Od 1 maja 2005 roku Ośrodki Pomocy Społecznej działają na podstawie nowej
ustawy o pomocy społecznej. Zasiłki z pomocy społecznej i świadczenia rodzinne to
dwa oddzielne, ale uzupełniające się systemy. Nowa ustawa o pomocy społecznej
daje korzystniejsze dla świadczeniobiorców rozwiązania, ale i stawia im więcej
wymagań. Dotychczas podstawową formą pomocy społecznej były zasiłki celowe - z
zadań własnych (są to świadczenia uznaniowe), od 1 maja 2005 r. Miejski Ośrodek
Pomocy Społecznej, wypłaca zasiłki okresowe – obligatoryjne. Są one wypłacane na
zasadzie procentowych obliczeń. Ta forma pomocy spowodowała znaczny wzrost
liczby petentów ośrodka pomocy oraz zaostrzenie postawy roszczeniowej wśród
korzystających z pomocy, którzy uważają, że pomoc bezsprzecznie im się należy.
Jednak udzielenie takiego rodzaju pomocy, zobowi ązuje petentów do spełnienia
szeregu warunków i jednocześnie zwiększa zakres obowiązków pracownikom
socjalnym, którzy po wnikliwym sprawdzeniu sytuacji rodziny zawierają tzw. kontrakty
socjalne. Jest to nowość w pracy socjalnej. Kontrakt to rodzaj umowy między
petentem a pracownikiem socjalnym. Petent zobowiązuje się w nim do wykonania
określonych zadań i działań na rzecz poprawy swojej sytuacji oraz do przestrzegania
elementarnych zasad uczciwości - gdzie zatajanie faktycznych dochodów jest
traktowane jako wyłudzenie świadczeń z pomocy społecznej. Nieprzestrzeganie
warunków kontraktu jest podstawą do odmowy udzielania pomocy lub jej znacznego
ograniczenia. Dlatego też udzielane niekiedy przez MOPS bardzo niskie zasiłki np.: po
20, 30 zł (budzące wiele kontrowersji) są uwarunkowane albo zadowalającą sytuacją
rodziny, bądź też nieuczciwie złożonym oświadczeniem o stanie majątkowym lub
całkowitym brakiem współpracy w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej. Takie
50
działania mają na celu objęcie pomocą rodzin faktycznie jej wymagający oraz
rozbudzenie aktywności w poprawie sytuacji bytowej.
Dodatkową, a czasami zastępczą formą pomocy społecznej jest przekazywanie
żywności, którą samorząd otrzymuje z Unii Europejskiej. Żywność ta jest
rozdysponowana przez
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w ramach programu
„Pozyskiwanie żywności dla najuboższej ludności Unii Europejskiej” .
W roku 2003 w mieście Kowal 253 rodziny skorzystały z artykułów
żywnościowych (konserwy tyrolskie, pasztet mazowiecki, luncheon meat).
Łączna
wartość produktów wynosiła 11.144,68 zł. Natomiast w 2007 roku 174
rodziny
skorzystały z artykułów spożywczych, których wartość wyniosła 14.229,00 zł.
Były to m.in. takie artykuły jak: makaron, kasza, mleko UHT, serki topione, ser
żółty, mąka, cukier, płatki kukurydziane.
Od stycznia 2004 r. na samorządach ciąży również obowiązek kierowania i
uiszczania opłat za pobyt mieszkańca swojej Gminy w Domu Pomocy Społecznej,
który został tam skierowany po 1 stycznia 2004 roku. Miesi ęczny koszt utrzymania
takiego pensjonariusza wynosi ok. 2000 zł, a sam skierowany na ten cel może oddać
70% swojego dochodu.
Świadczenia rodzinne
Nowy system wsparcia wszedł w życie 1 maja 2004 r.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2006r.,
Nr 139, poz. 992 z późn. zm.)
- rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 września 2004 r. w
sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. Nr
213, poz. 2162).
Ustawa o świadczeniach rodzinnych tworzy nowy system wsparcia dla rodziny.
Wprowadza dwie grupy świadczeń:
1) zasiłek rodzinny z systemem dodatków,
2) świadczenia opiekuńcze.
Według art. 4 ust. 1. ustawy o świadczeniach rodzinnych zasiłek rodzinny ma na
celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Prawo do zasi łku
rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje: 1) rodzicom, jednemu z rodziców
51
albo opiekunowi prawnemu dziecka; 2) opiekunowi faktycznemu dziecka 3) osobie
uczącej się.
Według art. 8 do zasiłku rodzinnego przysługują dodatki z tytułu: 1) urodzenia
dziecka; 2) opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego; 3)
samotnego
wychowywania
dziecka;
4)
kształcenia
i
rehabilitacji
dziecka
niepełnosprawnego; 5) rozpoczęcia roku szkolnego; 6) podjęcia przez dziecko nauki w
szkole poza miejscem zamieszkania; 7) wychowywania dziecka w rodzinie
wielodzietnej; 8) jednorazowej zapomogi z tytu łu urodzenia dziecka – tzw. „becikowe”.
Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się natomiast w celu częściowego pokrycia
wydatków wynikających z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki i
pomocy innej osoby w związku z jej niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje: 1) niepełnosprawnemu dziecku, 2) osobie
niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o
znacznym stopniu niepełnosprawności, 3) osobie, która ukończyła 75 lat.
Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje także osobie niepełnosprawnej powyżej 16
roku
życia
legitymującej
się
orzeczeniem
o
umiarkowanym
stopniu
niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 21 roku
życia.
Świadczenia pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy
zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad dzieckiem przysługuje matce lub
ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, je żeli nie
podejmuje lub rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu
sprawowania
opieki
nad
dzieckiem
legitymującym
się
orzeczeniem
o
niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
W roku 2004 przyznano w mieście Kowal zasiłki rodzinne w wysokości 352 003 zł.
Liczba świadczeń wynosiła 3655.
Tabela nr 32 Świadczenia rodzinne w mieście Kowal w 2004r. (od 01.05.2004 do
31.12.2004)
Wyszczególnienie
Zasiłki rodzinne
Dodatki do zasiłków
rodzinnych (wszystkie)
Zasiłki pielęgnacyjne
Świadczenia
pielęgnacyjne
Razem
Wartość (zł)
96 694
222 653
Liczba świadczeń
2 129
1372
16 416
16 240
114
40
352 003
3655
Źródło: Sprawozdanie MOPS w Kowalu.
52
Tabela nr 33 Świadczenia rodzinne w mieście Kowal w 2005r.
Wyszczególnienie
Zasiłki rodzinne
Świadczenia
pielęgnacyjne
Razem
Wartość (zł)
194 801
291 576
Liczba świadczeń
4314
2187
47 376
30 240
329
72
563 993
6902
Wyszczególnienie
Zasiłki rodzinne
Świadczenia
pielęgnacyjne
Jednorazowa zapomoga
z tytułu urodzenia dziecka
Razem
Wartość (zł)
287 430
216 594
Liczba świadczeń
5690
2083
103 950
29 204
705
70
31000
31
668178
8579
Wyszczególnienie
Zasiłki rodzinne
Świadczenia
pielęgnacyjne
Jednorazowa zapomoga
Wartość (zł)
340856
198913
Liczba świadczeń
5523
1913
134793
29540
881
71
21000
21
725102
8409
z tytułu urodzenia dziecka
Razem
W 2005 roku świadczenia rodzinne wpłacono na kwotę 563 993 zł. Liczba świadczeń
wynosiła 6902. Natomiast w roku 2006 kwota zasiłków rodzinnych wyniosła 668 178,
a liczba świadczeń 8579. W roku 2007 wypłacono świadczenia rodzinne na kwotę
725102 – liczba świadczeń 8409.
Obwiązujący aktualnie nowy system świadczeń rodzinnych nałożył na
samorząd lokalny wiele zadań, ale i przyniósł dla jego mieszkańców wiele korzyści.
Nowe świadczenia rodzinne doprowadziły do znacznej poprawy sytuacji materialnej
szczególnie osób samotnie wychowujących dzieci i pozostających w konkubinatach.
53
Grupa tych osób otrzymywała przedtem pomoc z funduszu alimentacyjnego, jednak
dla większości były to świadczenia niższe niż obecnie. Nowością jest pomoc dla
wdów, wdowców, którzy do tej pory nie mogli liczyć na pomoc w takiej formie. Obecnie
na dziecko wychowywane przez jednego z rodziców przysługuje kwota 170 zł, a jeżeli
jest to dziecko niepełnosprawne to - 250 zł miesięcznie. System ten szczególną
opieką objął osoby i dzieci niepełnosprawne, dla nich przyznawane są takie
świadczenia jak: świadczenie pielęgnacyjne - 420 zł, zasiłek pielęgnacyjny - 153 zł,
dodatek z tytułu rehabilitacji 80 lub 60 zł (w zależności od grupy wiekowej). Również
na większą pomoc z tego systemu mogą liczyć rodziny, których dzieci dojeżdżają do
szkół ponadgimnazjalnych; otrzymują z tego tytułu dodatek do zasiłku rodzinnego w
wysokości 50 zł, a dla zamieszkujących w internatach - 90 zł. Świadczenia te są w
całości gwarantowane z budżetu państwa.
Wśród zadań wynikających z w/w ustawy, jakie wykonuje samorząd Kowala, od
1.09.2005 r. realizowane są również wypłaty świadczeń rolnikom, którzy do tej pory
odbierali zasiłek z KRUS oraz pracownikom zakładów zatrudniających do 20
pracowników, gdzie wcześniej wypłacał zasiłki ZUS i zakłady pracy. Reasumując:
nowe zasady wypłacania świadczeń rodzinnych są korzystniejsze od poprzedniego
systemu.
Od 1 września 2005 roku obowiązuje ustawa o postępowaniu wobec dłużników
alimentacyjnych oraz o zaliczce alimentacyjnej, która daje uprawnienia osobom nie
mogącym wyegzekwować należnych alimentów od dłużników alimentacyjnych.
Uprawnienia mogą nabyć osoby, których dochód nie przekracza kwoty 583 zł. i
wychowują
dzieci uczące się w wieku do 24 lat. Dodatkowym kryterium uzyskania
zaliczki alimentacyjnej jest bezskuteczność egzekucji alimentów potwierdzona przez
komornika sądowego. W 2005 roku 30 rodzin otrzymało zaliczkę na łączną kwotę
38 800 zł. W 2006 roku rodzin pobierających zaliczkę było 28. Kwota wypłaconych
świadczeń wyniosła 107 904 zł. Natomiast w 2007 roku 30 rodzin pobrało zaliczki
alimentacyjne na kwotę 100 200zł.
Dodatki mieszkaniowe
Idea dodatków mieszkaniowych zakłada pomoc publiczną w zakresie
utrzymania
mieszkań,
niezależnie
od
ich
statusu
-
lokatorskiego
bądź
54
własnościowego, jeżeli uprawniony nie jest w stanie samodzielnie pokryć wydatków
na ich utrzymanie.
Dodatki mieszkaniowe udzielane są w oparciu o ustawę z dnia 21 czerwca
2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 71, poz. 734 z pó źn. zm.)
Ustawa ta określa granice podmiotowe, dochodowe oraz enumeratywnie
wymienia rodzaje tytułów prawnych uprawniających do uzyskania pomocy. Swoistym
uzupełnieniem tej ustawy jest obowiązujące od 1 stycznia 2005 r. rozwiązanie,
określone w art. 7 i 23 ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów, które umo żliwia
właścicielom lokali wchodzących w skład publicznego zasobu mieszkaniowego
stosować określone obniżki czynszu naliczonego według obowiązujących stawek w
stosunku do najemców o niskich dochodach.
Co do istoty dodatek mieszkaniowy jest publicznoprawnym świadczeniem
pieniężnym przyznawanym w drodze postępowania administracyjnego, z prawem
kontroli właściwych organów w postępowaniu odwoławczym.
W Mieście Kowal w latach 2002–2007 strukturę udzielania dodatków
mieszkaniowych przedstawia tabela nr 49
Największą liczbę świadczeń przyznano w roku 2003 – 1288. Natomiast
największą kwotę na świadczenia wydatkowano w roku 2002 – 187 338 zł.
Od
1 stycznia 2004 roku dodatki mieszkaniowe w pełni pokrywane są z
dochodów własnych budżetu miasta Kowal, przedtem były w części dotowane z
budżetu państwa.
Tabela nr 36 Struktura dodatków mieszkaniowych w latach 2002-2007.
Lata
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Liczba świadczeń
1227
1288
1146
927
843
740
Kwota (zł)
187 338
173 849
149 058
111 921
98 272
92 536
55
3.7. Główne obszary problemowe strategii
Prezentowana poniżej analiza obejmuje najpoważniejsze problemy społeczne
występujące w Gminie Miasta Kowal, do których - na podstawie przyczyn udzielania
pomocy przez MOPS - zaliczono:
- bezrobocie,
- niepełnosprawność,
- bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa
domowego,
- alkoholizm.
Bezrobocie
Bezrobocie rozumiane jest jako zjawisko towarzyszące gospodarce rynkowej,
oznaczające brak pracy zarobkowej dla osób zdolnych do jej wykonywania i
deklarujących chęć jej podjęcia.
Przemiany
społeczno-gospodarcze
zachodzące
w całym kraju
wpłynęły
niekorzystnie na sytuację Miasta i jego mieszkańców, poprzez nasilenie się wielu
problemów społecznych, w znaczący sposób utrudniając funkcjonowanie osób i
rodzin.
Bezrobocie pociąga za sobą wiele niekorzystnych zjawisk społecznych takich
jak: ubóstwo, uzależnienia, przemoc, przestępczość, utratę poczucia bezpieczeństwa,
bezradność życiową, napięcia społeczne, pogorszenie stanu zdrowia.
Jak już wcześniej wspomniano, brak zatrudnienia negatywnie wpływa nie tylko
na ekonomiczną kondycję rodzin, ale także na pozamaterialne kwestie życia
rodzinnego. Przymusowe pozostawanie bez pracy oraz niemo żność znalezienia
ponownego zatrudnienia powoli i systematycznie pozbawiają człowieka poczucia
własnej
wartości.
Stres
i
utrata
stabilizacji
powodują
często
niemożność
podejmowania racjonalnych, a niekiedy jakichkolwiek decyzji. Pojawia si ę apatia i
zniechęcenie. Okres bezrobocia oznacza radykalną zmianę rozkładu czasu w ciągu
dnia. Zmianie trybu życia towarzyszy zmiana w tradycyjnym podziale obowiązków na
kobiece i męskie. Bezrobotni mężczyźni często sięgają po używki, głównie w celu
rozładowania stresu. Osoby o niewielkich szansach na rynku pracy (brak kwalifikacji,
zaawansowany wiek) dostrzegają raczej nadmiar wolnego czasu i rodzące się
przygnębienie, a rozczarowanie lub stres leczą alkoholem lub nikotyną. Bardziej
56
aktywnie i twórczo starają się wykorzystać swój czas ci bezrobotni, którzy dostrzegają
szansę poprawy swojej pozycji na rynku pracy (młodzi, posiadający poszukiwany
zawód lub gotowi do przekwalifikowania się). Złe warunki materialne są jednym z
głównych czynników wywołujących stany depresyjne związane z poczuciem braku
stabilności i bezpieczeństwa socjalnego. Niskiej kondycji psychosomatycznej
towarzyszy w szczególności wzrost zapadalności na niektóre choroby zakaźne,
choroby społeczne-nerwice, choroby serca, choroby psychiczne oraz znaczny wzrost
zachorowalności na czynną gruźlicę płuc, tradycyjnie już uznaną za chorobę będącą
wynikiem biedy i niedożywienia.
Bezrobotni
objęci
pomocą
społeczną
zauważają
u
siebie
niepokojące
pogorszenie stanu zdrowia. Odsetek osób odczuwających nowe dolegliwości wyraźnie
rośnie wraz z wydłużeniem się czasu pozostawania bez pracy. Jest to dowód, jak
silnie negatywnym doświadczeniem może być bezrobocie. Oprócz dolegliwości
somatycznych część bezrobotnych zauważa u siebie pogorszenie samopoczucia.
Prawie wszyscy bezrobotni odczuwają niepokój, lęk, przygnębienie, rozdrażnienie,
mają kłopoty ze snem, czują, że coś im zagraża. Duża część bezrobotnych uważa, że
nie ma wpływu na ważne decyzje rodzinne, że ludzie są w stosunku do nich
niesprawiedliwi.
Bezrobocie burzy klimat życia rodzinnego. Wpływa destrukcyjnie na pełnienie
przez rodzinę jej podstawowych funkcji, na realizację określonych zamierzeń, zadań i
planów życiowych. Najbardziej bolesnym aspektem bezrobocia jest zagro żenie
bezpiecznej egzystencji własnej rodziny. Brak pracy ma negatywny wpływ na
ekonomiczną funkcję rodziny. Powoduje jej szybką degradację, potęguje biedę i
rozszerza sferę ubóstwa. Trudna sytuacja finansowa gospodarstw domowych
dotkniętych bezrobociem wymusza ograniczenie wydatków zwi ązanych ze zdrowiem
(leki, sprzęt rehabilitacyjny) i kształceniem dzieci.
Bezrobocie naraża rodzinę na szereg niedogodności. Praca zawodowa
wyznacza postawy i zachowanie dzieci, system stosowanych przez nie ocen, kontakty
ze środowiskiem rówieśniczym, uznawane przez nie wartości, czy preferowane cele.
Dążenia dzieci i młodzieży są
silnie związane z pozycją zawodową rodziców, a
otaczająca rzeczywistość postrzegana jest przez pryzmat ich pracy zawodowej.
Zmiany w statusie zawodowym choćby jednego z rodziców nie pozostają więc bez
wpływu na dokonywaną przez młodych ludzi ocenę rzeczywistości oraz ich własnej
pozycji. Bezrobocie jest często w rodzinie czynnikiem konfliktogennym i nasilającym
57
patologie społeczne, takie jak: nadużywanie alkoholu, zdobywanie
środków
pieniężnych nielegalnymi sposobami, itp.
Głębokość zmian w rodzinie spowodowanych bezrobociem zależy w dużej
mierze od struktury rodziny, jej fazy rozwoju, statusu spo łecznego, stanu
zagospodarowania
materialnego,
kondycji
zdrowotnej cz łonków rodziny
oraz
środowiska lokalnego. Bezrobocie rodziców dla dzieci i młodzieży kończącej pewien
etap edukacji często oznacza zmianę i ograniczenie planów dalszego kształcenia,
obniżenie ich aspiracji edukacyjnych, zahamowanie rozwoju ich uzdolnień w drodze
dalszej nauki czy zajęć dodatkowych. Warte podkreślenia w tym miejscu wydaje się
również ograniczenie kontaktów rówieśniczych dzieci na skutek rezygnacji z placówek
opiekuńczo-wychowawczych, edukacyjnych czy kulturalnych. Odczuwanie przez
dzieci własnej sytuacji jako gorszej często prowadzi do stopniowej izolacji
środowiskowej, co jest dotkliwym ograniczeniem naturalnych potrzeb zwi ązanych z
rozwojem intelektualnym i społecznym. Zawęża się krąg wspólnych zainteresowań
rówieśniczych, dzieci przestają być zapraszane do wspólnej nauki i zabawy. Zdarza
się także, że jednocześnie z odrzuceniem przez rówieśników, z powodu trudnej
sytuacji materialnej rodziny, dzieci popadają w sytuacje konfliktowe w szkole z
wychowawcami, nauczycielami. Odbija się to wszystko bardzo silnie na postawach
dzieci i młodzieży, na ich zachowaniu oraz wartościowaniu zjawisk i osób.
Skutkiem bezrobocia w rodzinie jest także osłabienie autorytetu rodziców. W
opinii dzieci, zwłaszcza nastolatków, taka sytuacja jest przejawem braku zaradno ści,
nieumiejętności dostosowania się do nowej rzeczywistości społeczno- ekonomicznej,
czy życiowego nieudacznictwa. Powoduje to zachwianie systemu wartości młodego
pokolenia i obniżenie w hierarchii takich wartości jak wykształcenie, uczciwa praca,
solidarność. Zachwianie autorytetu rodziców oznacza także naruszenie spójności
rodziny i może przynieść niebezpieczne konsekwencje społeczne. Obok wcześniej
wymienionych skutków bezrobocia występuje jeszcze taki element jak nieplanowane,
bezzadaniowe funkcjonowanie rodziny, bez określonych bliżej celów i hierarchii zadań
czekających na realizację. Racjonalne planowanie życia rodzinnego może odbywać
się jedynie przy założeniu wydolności finansowej rodziny, w pokrywaniu wydatków na
cele konsumpcyjne i usługowe oraz poczuciu stabilności dochodów. Jeśli zachwianie
podstaw materialnych jest krótkotrwałe, nastąpić może jedynie czasowe zawieszenie
realizacji celów i zadań, natomiast dłużej trwające braki materialne mogą wywołać
rezygnację z pewnych planów bez szansy na ich realizację w przyszłości. Zaznaczyć
58
należy, że pewnych zadań z natury przypisywanych rodzinie w danym cyklu jej
rozwoju nie można przesunąć w czasie, ponieważ spowoduje to nieodwracalne skutki
w wymiarze indywidualnym, rodzinnym i społecznym.
Informacje o stanie bezrobocia na dzień 30 grudnia 2008 r.
Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy z
terenu Miasta Kowal była najwyższa w 2002 roku i wynosiła wtedy 550 osób. Od kilku
lat obserwujemy spadek liczby osób bezrobotnych – w 2003 r. było to - 514 osób, w
2004 – 504 osoby, w latach 2005-2006 kolejno 480 i 396 osób, w 2007 roku 351 osób
a w 2008 – 292 osoby.
Tabela nr 37 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w mieście Kowal w
latach 2002-2008
Lata
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Liczba
550
514
504
480
396
351
292
bezrobotnych
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych filii PUP w Kowalu.
Na dzień 30 grudnia 2008 roku najwięcej osób bezrobotnych z terenu miasta
Kowal stanowiły kobiety. Analizując liczbę bezrobotnych mężczyzn i kobiet w latach
2002-2007 można zauważyć, iż generalnie bezrobocie mężczyzn w mieście Kowal
jest większe niż kobiet.
Tabela nr 38 Liczba osób bezrobotnych według płci w latach 2003- 2008.
Rok
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Kobiety
247
242
240
204
174
156
Mężczyźni
267
262
240
192
177
136
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych filii PUP w Kowalu.
59
Wykres Nr 3 Liczba osób bezrobotnych według płci w latach 2002- 2008.
350
288
267262
300
250
262
247242240
240
204
192
200
150
100
50
0
K
M
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Charakterystyczną cechą bezrobocia mieszkańców Gminy Miasta Kowal jest
niski poziom wykształcenia osób bezrobotnych, co w zasadniczy sposób decyduje o
zmniejszeniu ich szans na znalezienie zatrudnienia. Na dzień 30 grudnia 2008 roku
najwięcej osób bezrobotnych posiadało wykształcenie
zawodowe lub
brak
wykształcenia. Kolejną grupą są osoby bezrobotne z wykształceniem zawodowym.
Znacznie
mniejszą
grupą
wśród
bezrobotnych
są
osoby,
które
posiadają
wykształcenie policealne i średnie zawodowe. Najmniejszą grupę bezrobotnych
stanowią osoby z wykształceniem wyższym.
Tabela nr 39
Liczba osób bezrobotnych według poziomu wykształcenia
w latach 2002-2008.
Rok
Wyższe
Policealne, średnie
zawodowe
Średnie
ogólnokształcące
Zasadnicze
zawodowe
Gimnazjalne
i
poniżej
2002
7
2003
9
2004
12
2005
13
2006
9
2007
13
2008
17
85
73
73
80
60
55
44
27
27
36
40
42
25
26
214
203
180
181
134
131
108
217
202
203
166
151
127
97
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych filii Powiatowego Urzędu Pracy w Kowalu.
60
Tabela nr 40 Liczba osób bezrobotnych według wieku w latach 2002- 2008.
Lata
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
18-24
127
102
89
78
56
25-34
166
148
155
157
114
94
78
35-44
131
147
137
122
101
86
69
45-54
104
94
101
97
104
98
72
55-59
20
19
18
21
19
18
19
60-64
2
4
4
5
2
7
6
Wiek
48
48
Źródło: Opracowanie własne na podstawie filii Powiatowego Urzędu Pracy w Kowalu.
Analizując wiek osób bezrobotnych z terenu Miasta Kowal stwierdza się, iż
największą grupę tworzą osoby mieszczące się w przedziale wiekowym od 25 do 34ego roku życia. Pomimo, że liczba ta w 2006 roku maleje, to jednak wciąż utrzymuje
się na wysokim poziomie w stosunku do ogólnej liczby bezrobotnych. W ci ągu
ostatnich pięciu lat liczba
osób bezrobotnych
w grupie wiekowej 45 – 54 lat,
utrzymuje się na jednakowym poziomie, podobnie jak liczba osób bezrobotnych w
wieku 55 – 59 lat (chociaż jest to grupa niewielka w stosunku do ogólnej liczby
bezrobotnych).
Najmniejszą grupą osób bezrobotnych są osoby w przedziale wiekowym 60-64 lat.
Tabela nr 41 Liczba osób bezrobotnych według czasu pozostawania bez
pracy w latach 2002-2008
Okres
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
do 1 m-ca
1 m-c – 3 m-ce
3m-c - 6m-cy
6m-cy-12m-cy
48
53
62
71
27
63
54
54
35
54
40
72
26
69
51
73
17
111
37
53
29
70
48
45
45
92
45
36
12m-cy-24m-cy
104
104
84
71
50
58
18
pow. 24 m-cy
212
212
219
190
128
101
56
Okres pozostawania bez pracy jest jednym z wielu czynników, który w istotny
sposób zmniejsza szanse bezrobotnego na powrót do pracy. Bior ąc pod uwagę czas
pozostawanie bez pracy przez osoby bezrobotne stwierdza si ę, że na terenie Miasta
61
Kowal wciąż jest wysoki odsetek bezrobotnych pozostających bez pracy przez okres
dłuższy niż 24 miesiące.
Najmniejszą grupę stanowi grupa osób bezrobotnych pozostająca bez pracy
do 1 miesiąca.
Wykres nr 4 Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy.
250
200
150
100
50
0
2002
2003
2004
2005
2006
2007
do 1 m-ca
2-3 m-cy
3-6 m-cy
6-12 m-cy
12-24 m-cy
pow. 24 m-cy
2008
Tabela nr 42 Podjęcie pracy w latach 2002-2008.
Lata
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Podjęcie pracy
179
185
189
226
195
204
383
W tym pracy
subsydiowanej
26
38
145
58
29
25
346
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych filii Powiatowego Urzędu Pracy w Kowalu
Z danych Powiatowego Urzędu Pracy wynika, iż w mieście Kowal od 2002 do
2007 roku zwiększa się liczba osób podejmujących pracę.
Dzięki staraniom Burmistrza Kowala i współpracy Powiatowego Urzędu Pracy
we Włocławku organizowane są różne formy pomocy bezrobotnym w postaci: robót
publicznych, prac interwencyjnych, staży zawodowych, przygotowania do zawodu i
prace społeczno użyteczne.
Miasto Kowal jako pierwszy samorząd z dniem 1 lutego 2006 roku uruchomiło prace
społecznie-użyteczne dla osób pozostających bez pracy. Na rzecz miasta bezrobotni
pracują 28 godzin miesięcznie, co daje 4 dni w miesiącu. Środki finansowe na wypłatę
62
wynagrodzeń
pochodzą z Powiatowego Urzędu Pracy Włocławek oraz
budżetu
miasta.
Tabela Nr 43 Zatrudnienie bezrobotnych w Urzędzie Miasta Kowal w latach
2003-2007.
Formy/lata
Staż zawodowy
Roboty publiczne
Prace
2003
2004
2005
2006
2007
3
4
-
-
-
14
5
20
6
14
-
5
4
1
-
-
-
10
12
-
-
-
-
50
30
interwencyjne
Przygotowanie
zawodowe
Prace społeczne
użyteczne
Powyższe prace umożliwiają naszym bezrobotnym mieszkańcom zdobycie nowych
kwalifikacji zawodowych lub ich podwyższenie. Bezrobotni absolwenci mogą
skorzystać z możliwości odbycia stażu zawodowego w różnych instytucjach na terenie
miasta Kowal m.in. w Urzędzie Miejskim, szkołach, bibliotece, Zakładzie Gospodarki
Komunalnej i Mieszkaniowej.
Prace interwencyjne i roboty publiczne dają szansę zatrudnienia osób bezrobotnych
na okres 5-6 miesięcy, co wpływa
na zdobycie doświadczenia zawodowego i
poprawę trudnej sytuacji materialnej ich rodzin.
Nadmienić należy, że środki finansowe na zatrudnienie bezrobotnych pochodz ą z
kasy miejskiej a przede wszystkim z Powiatowego Urzędu Pracy. Od wielkości tych
środków posiadanych przez PUP w danym roku zależy wprost wielkość zatrudnienia
bezrobotnych przez Urząd Miasta.
Osoby niepełnosprawne
Poprawność, dokładność, precyzja i szybkość są wyznacznikami sprawności.
Sprawność jest więc cechą każdej czynności, charakteryzującą jej przebieg. Jest ona
pojęciem nie tylko biologicznym czy psychologicznym, lecz występuje także w
technice. W zależności od tego jakich czynności sprawność dotyczy, rozróżniamy jej
następujące rodzaje: sensoryczną, fizyczną, i psychiczną. Jeżeli sprawność jest
ograniczona, czyli poniżej normy, wówczas określa się ją jako niepełnosprawność, a
całkowity jej brak w przypadku zniesienia danej czynności, jako niesprawność. Według
63
Klasyfikacji Światowej Organizacji Zdrowia niepełnosprawność oznacza wszelkie
ograniczenie lub brak - wynikający z uszkodzenia - możliwości wykonywania
czynności na poziomie uważanym za normalny dla człowieka. Podobnie jak
sprawność, niepełnosprawność może być sensoryczna, motoryczna, psychiczna.
Z uwagi na to, że czynności poszczególnych narządów są integrowane i
wzajemnie uwarunkowane - niepełnosprawność jednych może negatywnie wpływać
na sprawność innych. Sprawność jest cechą, która rozwija się i doskonali na skutek
odpowiednich
intensywnych
ćwiczeń.
Podobnie
sprawa
się
ma
z
niepełnosprawnością. Można ją znacznie zredukować w wyniku odpowiednich
zabiegów leczniczych czy rehabilitacyjnych.
Kolejnym aspektem wyodrębnionym w Klasyfikacji Światowej Organizacji
Zdrowia jest upośledzenie. Oznacza ono „niekorzystną” sytuację danej osoby będącą
wynikiem uszkodzenia lub niepełnosprawności polegającą na ograniczeniu lub
uniemożliwieniu jej wypełniania ról, które uważane są za normalne, biorąc pod uwagę
jej wiek, płeć, czynniki kulturowe i społeczne. Pojęcie roli oznacza wypełnianie
określonych zadań, które człowiek może wykonywać w życiu codziennym w domu i
poza domem, a także udział i znaczenie człowieka w określonych sytuacjach i
okolicznościach, zwłaszcza społecznych, czyli działanie i współdziałanie z innymi
osobami. Upośledzenie występuje wówczas, gdy człowiek ma ograniczone lub
uniemożliwione wypełnianie tych ról, a więc zadań i zachowań w sytuacjach
społecznych. Stopień upośledzenia może przyjąć formę: utrudnienia, ograniczenia i
uniemożliwienia.
Bardzo bliską definicją niepełnosprawności jest rehabilitacja. Definiuje się
rehabilitację ogólnie poprzez jej cele, zasady lub też podkreślając stosowane przez
nią środki. Kładzie się nacisk na cele rehabilitacji przywracające niepełnosprawnym
niezależność i użyteczność. Rehabilitacja jest procesem prowadzenia człowieka, który
ma
naruszoną sprawność poprzez leczenie, przystosowanie psychologiczne,
zawodowe i socjalne do uzyskania niezależności od innych osób w pełnieniu
codziennych czynności życiowych oraz do uzyskania zdolności do pracy w warunkach
dostosowanych do kalectwa. Proces rehabilitacji jest złożony i wymaga współdziałania
całego zespołu specjalistów.
Ustawa o rehabilitacji posługuje się następującymi definicjami: „Rehabilitacja
osób niepełnosprawnych oznacza zespół działań, w szczególności organizacyjnych,
leczniczych,
psychologicznych,
technicznych,
edukacyjnych
i
społecznych,
64
zmierzających do osiągnięcia, przy aktywnym uczestnictwie tych osób, możliwie
najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej”.
Najważniejszy wpływ na osobę niepełnosprawną ma jego rodzina, która
pobudza lub hamuje jego rozwój nie tylko w ciągu najmłodszych lat jego życia. Dobrze
funkcjonująca
rodzina
kształtuje
człowieka
dojrzałego
emocjonalnie
i
zrównoważonego psychicznie. Postępowanie i nastawienie rodziny zarówno wobec
osoby niepełnosprawnej, jak i wobec otaczającego ich świata ma zasadnicze
znaczenie dla postępowania i nastawienia do świata samej osoby niepełnosprawnej.
Zinterpretowane przez dziecko poglądy, postawy i przekonania wobec świata i
samego siebie towarzyszą mu przez całe życie.
Informacja o niepełnosprawności dziecka jest zawsze szokiem dla rodziców,
rodzi uczucia rozpaczy, bezsilności, poczucia niesprawiedliwości losu, krzywdy i
nieszczęścia, często poczucie winy i wstydu. Rodzice początkowo bronią się przed
przyjęciem jej do świadomości i nie akceptują tego faktu. Wyróżniamy cztery etapy,
jakie
towarzyszą
człowiekowi
od
momentu
pozyskania
informacji
o
niepełnosprawności swojego dziecka. Pierwszym z nich jest szok - wstrząs,
odrętwienie, drugim kryzys emocjonalny - depresja z bezradnością, potem następuje
pozorne przystosowanie się i ostatnim etapem jest konstruktywne przystosowanie się
do sytuacji.
Osoby niepełnosprawne stanowią na świecie liczną społeczność. W jej skład
wchodzi ponad 500 mln ludzi. W Polsce zbiorowość osób niepełnosprawnych liczy już
ok. 4,5 mln osób, a prognoza GUS przewiduje, że w 2010 roku liczba ta wzrośnie do
6 mln.
Przyspieszony wzrost liczby osób niepełnosprawnych wyznacza coraz większą
rangę
temu
zjawisku
wśród
innych
problemów
społecznych.
Dynamika
niepełnosprawności związana jest nie tylko z tradycyjnymi jej przyczynami, lecz także
z
nowymi
zjawiskami,
które
wynikają
ze
zmian
społeczno-gospodarczych
zachodzących od 1989 roku. Niepełnosprawność w swojej istocie jest zjawiskiem o
komponentach medycznych i społecznych. Powodowana chorobami czy dysfunkcjami
fizycznymi ma przede wszystkim wymierne konsekwencje funkcjonalne i spo łeczne.
Zjawisko niepełnosprawności może być określone i mierzone w różny sposób:
-
w oparciu o dane kliniczne,
-
na podstawie możliwości codziennego funkcjonowania,
65
-
na podstawie zdolności do pełnienia ról społecznych odpowiednich do wieku
danej osoby.
Społeczne skutki niepełnosprawności
Choroba i niepełnosprawność to czynniki, które prowadzą do pogorszenia
kondycji finansowej każdej rodziny bez względu na jej przynależność społecznozawodową i miejsce zamieszkania. Sytuacja taka to z jednej strony efekt wydatków na
leczenie, rehabilitację i różnego typu świadczenia będące udziałem rodzin, w których
żyją niepełnosprawni z ograniczoną przez chorobę sprawnością: z drugiej strony
przyczyną jest ograniczenie dochodów - utrata pracy i renta inwalidzka osoby
niepełnosprawnej oraz ograniczenie aktywności zawodowej i możliwości zarobkowych
innych członków rodziny zobowiązanych do świadczeń opiekuńczych. Na tę typową
sytuację mogą nałożyć się jeszcze inne uwarunkowania.
Od szeregu lat spada w Polsce współczynnik aktywności zawodowej osób
niepełnosprawnych. W pierwszym kwartale 2005 roku wyniósł on 15,7%. Spada także
wskaźnik zatrudnienia do 12,8% w pierwszym kwartale 2005 roku (w skali pa ństwa).
W
2004
roku
w
kraju
nastąpił
wyraźny
wzrost
stopy
bezrobocia
osób
niepełnosprawnych do 19,6% (18,5% w pierwszym kwartale 2005 roku). Niepokojąca
jest przede wszystkim stopa bezrobocia osób niepełnosprawnych w wieku
produkcyjnym - 22,6% w 2004 roku (20,8% w pierwszym kwartale 2005 roku).
Pod względem długotrwałości bezrobocia sytuacja osób niepełnosprawnych jako ogółu - nie jest zdecydowanie gorsza od sytuacji ogółu osób sprawnych.
Podobnie
jak
w
przypadku
osób
sprawnych,
czas
przebywania
osób
niepełnosprawnych w ewidencji urzędu pracy wyraźnie spada wraz ze wzrostem
poziomu wykształcenia. Wciąż zdecydowanie najtrudniej jest znaleźć pracę osobom z
upośledzeniem umysłowym.
Najczęstszą formą zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest zatrudnienie w
zakładach pracy chronionej (200 tys. w pierwszym półroczu 2004 r., w drugim
półroczu spadek do około 190 tys. osób). Efektem wprowadzenia od stycznia 2004 r.
uprawnienia do comiesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników
niepełnosprawnych
w
wieku
produkcyjnym
jest
zwiększenie
zainteresowania
pracodawców z otwartego rynku pracy (wzrost zgłoszeń z około 2000-3000
66
pracodawców na początku 2004 roku do około 4400 pracodawców w czerwcu 2005
roku).
W Polsce żyje ok. 5 mln osób niepełnosprawnych. W stosunku do 1988 roku ta
grupa powiększyła
się o
około
50%. Jest
wśród
nich
202,4 tys.
dzieci
niepełnosprawnych. Stanowią one 2,7% populacji w tej grupie wieku. Wśród nich
17,3% ma całkowite, a 56,3% poważne ograniczenie sprawności. Większość dzieci
(w roku 1996 - 64,7%)
mieszka w miastach, a co trzecie także dziecko
niepełnosprawne mieszka na wsi, gdzie ma utrudniony dostęp do opieki medycznej,
pomocy rehabilitacyjnej, czy usług edukacyjnych.
Zdecydowana większość osób niepełnosprawnych (84%) utrzymuje się głównie
ze świadczeń społecznych: rent, emerytur i zasiłków. Jedynie dla 8% tej populacji
główne źródło utrzymania stanowi praca, zaś kolejne 8% pozostaje na utrzymaniu
innych osób, nie posiadając własnych środków na przeżycie. Prawie połowa osób
niepełnosprawnych legitymuje się co najwyżej wykształceniem podstawowym, a to
dodatkowo powoduje trudność z wejściem na rynek pracy i utrzymaniem zatrudnienia.
Istnieje jednak wysoka dynamika poprawy wykształcenia osób niepełnosprawnych w
Polsce nie ustępująca pod tym względem grupie osób sprawnych. Integracja
społeczna osób niepełnosprawnych przez pracę stanowi w Polsce bardzo
wymagające i trudne do realizacji zadanie. Istnieje wiele czynników wpływających
niekorzystnie na zatrudnianie osób niepełnoprawnych. Po stronie podażowej są to poza relatywnie niskimi kwalifikacjami osób niepełnosprawnych - słabe motywacje i
liczne bariery instytucjonalno-infrastrukturalne, a po stronie popytu na pracę: niechęć
pracodawców i w konsekwencji znaczny koszt ich motywowania oraz ogólnie trudny
rynek pracy, charakteryzujący się słabą dynamiką tworzenia miejsc pracy.
Niepełnosprawność w mieście Kowal.
Według danych Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2002 w mieście
Kowal było 661 osób niepełnosprawnych prawnie lub biologicznie.
Dotknięcie jednego z członków rodziny niesprawnością stanowi dla rodziny
sytuację trudną, kryzysową. Wymaga to odpowiedniego systemu interwencji
kryzysowej stwarzającej dla osoby niepełnosprawnej i jej rodziny możliwość
korzystania z efektywnego systemu wsparcia, stanowi ącego warunek prewencji
67
podstawowej. Z drugiej strony brak konstruktywnego rozwi ązania sytuacji kryzysowej
w przeszłości wymaga aktywizacji osoby niepełnosprawnej i jej rodziny.
Niepełnosprawność uderza najbardziej w finansową i emocjonalną stronę
rodziny.
Rodzina
w
takiej
sytuacji
wymaga
różnych
form
pomocy
m.in.
nieinstytucjonalnych, indywidualnie dostosowanych do jej potrzeb. Wzmocnienia
wymaga rodzina, która pobudza lub hamuje rozwój osób niepe łnosprawnych.
Tabela nr 44 Przyznanie świadczeń z pomocy społecznej
niepełnosprawności w mieście Kowal w latach 2003- 2007.
Lata
2003
Powody
Liczba
Liczba
przyznania
rodzin
osób
w
2005
Liczba
Liczba
rodzin
osób
69
w
161
45
123
2006
Liczba
Liczba
rodzin
osób
w
55
128
powodu
2007
Liczba
Liczba
rodzin
osób
w
Liczba
Liczba
rodzin
osób
63
169
w
rodzinach
rodzinach
rodzinach
rodzinach
rodzinach
pomocy
niepełnospr
2004
z
44
100
awność
W roku 2005 i 2006
liczba osób niepełnosprawnych nie zmniejszyła się i ma
tendencję wzrostową.
W mieście Kowal
niepełnosprawność dotyka w nieco większym stopniu kobiety
(55,22%) niż mężczyzn (44,78%).
Tabela nr 45 Liczba osób niepełnosprawnych w mieście Kowal.
Wyszczególnienie
Miasto Kowal
Razem
661
Mężczyźni
296
Kobiety
365
100
55,22 %
44,78 %
Stosunek procentowy
Źródło: Narodowy Spis Powszechny 2002r.
Problem niepełnosprawności dotyka coraz częściej osoby w wieku poniżej 65
roku życia. Przy diagnozowaniu grupy osób niepełnosprawnych winniśmy uwzględnić
wiek tych osób, stopień niepełnosprawności, rodzaj , a także przyczyny powstania.
Liczba
mieszkańców
w
mieście
Kowal
niepełnosprawności jest trudna do ustalenia,
posiadająca
ustalony
stopień
bowiem MOPS nie prowadzi i nie
posiada dostępu do bazy danych.
Osoby niepełnosprawne korzystają z różnych formy wsparcia. Infrastruktura
pomocy na rzecz osób niepełnosprawnych w mieście Kowal obejmuje: Dom Pomocy
68
Społecznej, Środowiskowy Dom Samopomocy przy DPS Kowal, instytucje ochrony
zdrowia, t.j. trzy Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej.
Niedostatek materialny i ubóstwo
Ubóstwo jest w chwili obecnej poważnym problemem społecznym, rzadko
występuje
samoistnie,
społeczności
miasta
lecz
towarzyszy
Kowal,
innym
najczęściej
problemom
bezrobociu,
znaczącej
części
niepełnosprawności
i
wielodzietności.
Najważniejsze czynniki związane z sytuacją rodziny mają swoje odniesienie do
spraw bytowych i opiekuńczo-wychowawczych. Zasadniczą grupę problemów
stanowią w tym obszarze kwestie braku zaspokojenia materialnego, zagro żenie
związane z sytuacją dzieci w rodzinach dysfunkcyjnych, niedostatek kontaktów
emocjonalnych, psychicznych i społecznych. W wyniku bezradności społecznej część
rodzin popada w zagrożenia egzystencji materialnej i następuje deprywacja potrzeb
społecznych i wzrost zagrożenia ubóstwem. Jednym z warunków korzystania z
pomocy społecznej, jest spełnienie tzw. „ kryterium dochodowego”, co uprawnia d aną
rodzinę do korzystania ze świadczeń. Wysokość dochodu, która uprawnia do wsparcia
socjalnego z pomocy społecznej określa ustawa o pomocy społecznej. Aktualnie dla
gospodarstwa jednoosobowego próg ten wynosi 477 z ł, a dla gospodarstwa
wieloosobowego - 351 zł na każdą osobę w rodzinie, gdzie dochód jest niższy od
minimum socjalnego, a wyższy od minimum egzystencji, zatem są to rodziny o bardzo
niskich dochodach.
Od 1. 05. 2004 roku Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kowalu wspiera
rodziny o niskich dochodach, które nie pozwalają na pełne zaspokojenie potrzeb
bytowych i rozwojowych dzieci i młodzieży poprzez świadczenia rodzinne przy progu
dochodowym 504 zł na osobę w rodzinie (583 zł w rodzinie, w której wychowywane
jest dziecko niepełnosprawne).
69
Bezradność w sprawach opiekuńczych i wychowawczych
Środowisko rodzinne jest pierwszym środowiskiem wychowawczym w życiu
dziecka. Tu nawiązuje ono pierwsze kontakty z innymi ludźmi i zdobywa pierwsze
doświadczenia z dziedziny współżycia społecznego. Na środowisko rodzinne składa
się struktura rodziny, atmosfera wychowawcza w domu, warunki materialne,
zdrowotne oraz stopień wykształcenia rodziców i ogólna struktura społeczna. Często
struktura ta ulega zaburzeniu równowagi systemu rodziny , co doprowadza do
bezradności w sprawach opiekuńczych i wychowawczych. Zaburzona struktura
rodziny, często spotykana wśród świadczeniobiorców Miejskiego Ośrodka Pomocy
Społecznej w Kowalu, niekorzystnie wpływa na sytuację dziecka, na jego więź z
rodziną. Rodziny podopiecznych MOPS odznaczają się często zaburzoną strukturą w
postaci nieustabilizowanych formalnie i społecznie związków, rozkładem pożycia
małżeńskiego, częstymi zmianami partnerów, występuje w nich też przemoc
skierowana na partnera lub dzieci.
W rodzinach zaburzonych rodzicom brakuje umiejętności tworzenia właściwego
klimatu życia rodzinnego, rozładowywania napięć powstałych poza domem,
właściwych wzorców komunikacji i dawania rodzinie poczucia bezpieczeństwa,
obdarzania dzieci uwagą. Rodziny te często żyją w takich społecznościach, które nie
chcą ingerować w życie innych lub nie potrafią pomóc, gdyż same nie posiadają
właściwych wzorców. W wielu sytuacjach dzieci pochodzące z tych rodzin
pozostawione są same sobie, większość wolnego czasu spędzają wśród rówieśników
na podwórku, częściej pojawiają się u nich problemy w szkole (mniej czasu
poświęcają przygotowywaniu się do lekcji, przeżywają więcej porażek szkolnych w
efekcie czego rezygnują z podejmowania wysiłku przy zdobywaniu wiedzy), a w takiej
sytuacji rodzice nie pomagają, lecz często podwyższają wymagania w stosunku do
ocen i zachowania dziecka lub też w ogóle przestają się nim interesować. Dzieci
odrzucone przez środowisko rodzinne szukają akceptacji wśród rówieśników, łączą
się w grupy subkulturowe, zaczynają wagarować, uciekać z domu i popadać w konflikt
z prawem. Problemy opiekuńczo-wychowawcze, przemoc w rodzinie, konflikty
międzypokoleniowe wielokrotnie są przyczyną umieszczania dzieci i młodzieży w
placówkach opiekuńczo-wychowawczych lub resocjalizacyjnych, a dla dorosłych ofiar
70
rodzinnej przemocy są powodem szukania schronienia i porad w placówkach i
organizacjach pomocowych.
Na terenie miasta Kowal występują rodziny
z problemem bezradności w
sprawach opiekuńczych i wychowawczych. Rodziny takie korzystają z pomocy MOPS
systematycznie, a pomoc nie ogranicza się tylko do jednej formy, ale na ogół obejmuje
zarówno pomoc finansową w formie zasiłku okresowego, zasiłku celowego,
dożywiania dzieci w szkole i świadczeń rodzinnych.
Alkoholizm
Jedną z grup dysfunkcyjnych, która objęta jest pomocą Miejskiego Ośrodka
Pomocy Społecznej stanowią osoby uzależnione od alkoholu.
Alkoholizm jest chorobą dotykającą całą rodzinę, wszystkich jej członków, a nie tylko
osoby uzależnione. Oddziaływuje na wszystkie aspekty życia rodziny. Nadużywanie
alkoholu bardzo często wynika z braku umiejętności radzenia sobie z problemami,
jakie niesie życie i w ostateczności prowadzi do fizycznego i psychicznego
wyniszczenia. Alkoholik jest osobą niedojrzałą emocjonalnie, skłonną do wahań i
wybuchowych
reakcji
radości
lub
rozpaczy,
które
mogą
prowadzić
do
nieprzemyślanych zachowań. Cechuje go także mała odporność na frustracje i lęk
przed wyjściem na jaw jego uzależnienia. Jego kontakty z innymi ludźmi są zazwyczaj
dość płytkie i luźne, nasycone są wysokim poziomem niepokoju.
Zjawisko
alkoholizmu
i
spowodowane
tym
wykluczenie
społeczne,
charakteryzują przede wszystkim takie zjawiska jak:
- regularne ale ograniczone do weekendów picie du żych ilości alkoholu,
- codzienne wypijanie alkoholu w celu utrzymania zadowalającego funkcjonowania,
- „ciągi picia” występujące naprzemiennie z okresami trzeźwości,
- utrata kontroli nad piciem,
- zaburzenia świadomości i pamięci,
- nawroty picia po próbach utrzymania okresowej abstynencji.
Na terenie miasta Kowal funkcjonuje Miejska Komisja Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych oraz Klub Abstynencki „Puchatek”. W 2007 roku odbyło się
18 posiedzeń Komisji, na których przeważała tematyka związana z profilaktyką
uzależnień, głównie wśród dorosłych. Wpłynęło 18 wniosków o leczenie odwykowe
zamknięte, wystosowano 39 wezwań do osób uzależnionych i współuzależnionych.
71
Skierowano 8 wniosków o leczenie odwykowe do Sądu Rejonowego we Włocławku.
Leczenie przeciwalkoholowe podjęło 12 osób. Komisja zaopiniowała 16 postanowień
na wydanie zezwoleń na handel alkoholem.
Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu dyrektorów szkół związanych z
profilaktyką wśród dzieci i młodzieży były organizowane pogadanki, projekcje filmowe
i spektakle na temat uzależnień.
Chcąc wspomóc osoby mające problemy z alkoholizmem Burmistrz Miasta
Kowal zawarł umowę z specjalistą psychoterapii uzależnień w celu udzielania porad i
konsultacji osobom dotkniętym problemem uzależnień. Warto podkreślić, że efektem
tych wszystkich działań jest uwolnienie od problemu alkoholowego kilkunastu osób z
terenu miasta, które często zbudowały od podstaw nowe wartościowe życie swoje i
swoich bliskich.
3.8. Wyniki procesu uspołecznienia strategii – ankiety mieszkańców
miasta
Kowal.
W ramach procesu uspołecznienia i budowy diagnozy sytuacji społecznej w
mieście Kowal przeprowadzono ankiety wśród 183 mieszkańców miasta (wzór ankiety
został załączony do Strategii). W celu poznania opinii mieszkańców miasta Kowal,
rozesłano do miejscowych rodzin 350 ankiet, powróciły 183 ankiety.
W przeprowadzeniu ankiety uczestniczyły osoby w wieku od 15 roku życia. Przedział
15-20 lat – 8 osób, tj. 4,38% ankietowanych, w wieku 21-30 lat -48 osób, co stanowi
26,22 %, w przedziale 31-50 roku życia – 93 osób, tj. 50,82% ankietowanych, w wieku
51-65 – 26 osób, tj. 14,2% i powyżej 65 roku życia 8 osoba, tj. 4,38%.
Kobiety
stanowią
67,96%
badanych,
natomiast
mężczyźni
32,04%
ankietowanych.
Wykres nr 5 Udział procentowy ankietowanych według płci
80,00%
70,00%
60,00%
50,00%
40,00%
30,00%
20,00%
10,00%
0,00%
67,96%
32,04%
Kobiety
Mężczyźni
72
Wśród badanych przeważały osoby z wykształceniem zawodowym – 41,75%
ogółu badanych,
średnim 23,30%, podstawowym 22,33%,
wyższym 8,74%,
gimnazjalnym 3,88%.
Wykres nr 6 Udział procentowy ankietowanych według wykształcenia.
41,75%
45,00%
40,00%
35,00%
30,00%
23,30%
25,00%
22,33%
20,00%
15,00%
8,74%
10,00%
3,88%
5,00%
0,00%
Gimnazjalne
Zawodowe
Średnie
Wyższe
Podstawowe
Osoby niepracujące stanowią 50,48%, rolnicy 0,98%, emeryci 0,98%, renci ści
17,47% uczniowie 0,98%, pracownicy w prywatnych firmach – 7,76%, pracownicy
instytucji publicznych 21,35%. Wśród ankietowanych nie ma
przedstawicieli
przedsiębiorców.
Wykres nr 7 Udział procentowy ankietowanych według zatrudnienia
60,00%
50,00%
50,48%
40,00%
30,00%
17,47%
20,00%
10,00%
0,98%0,98%
0,00%
21,35%
7,76%
0,98%
Niepracujący
Rolnicy
Emeryci
Renciści
Uczniowie
Pracownicy prywatnych firm
Pracownicy instytucji pulicznych
73
Wykres nr 8 Udział procentowy ankietowanych według kryterium korzystania z
pomocy społecznej.
62,14%
70,00%
60,00%
50,00%
40,00%
30,00%
20,00%
10,00%
0,00%
37,86%
Osoby korzystające z pomocy społecznej
Osoby niekorzystające z pomocy społecznej
Swoją sytuację za bardzo dobrą uważa 6,80%, za dobrą 7,77%, za średnią
39,81%, za trudną 27,18%, za bardzo trudną 18,44% .
Wykres nr 9 Udział procentowy ankietowanych według oceny własnej sytuacji.
39,81%
40,00%
35,00%
30,00%
27,18%
25,00%
18,44%
20,00%
15,00%
10,00%
6,80% 7,77%
5,00%
0,00%
bardzo dobrą
dobrą
średnią
trudną
bardzo trudną
Stan zdrowia w swojej rodzinie określa jako bardzo dobry 6,80% badanych,
dobry 30,10%, średni 49,51%, zły 13,59%, nie było żadnego ankietowanego, który
uznałby zdrowie swojej rodziny za bardzo złe.
74
Wykres nr 10 Udział procentowy ankietowanych według oceny stanu zdrowia.
49,51%
50,00%
40,00%
30,10%
30,00%
20,00%
13,59%
6,80%
10,00%
0,00%
0,00%
bardzo dobry
dobry
średni
zły
bardzo zły
Na pytanie „czy w rodzinie występuje niepełnosprawność” 26,21% odpowiedziało
tak, natomiast 73,79 % nie.
Ogółem ilość osób niepełnosprawnych w rodzinach respondentów wynosi 27 osób.
Stopień niepełnosprawności - umiarkowany – 18 osób , lekki - 2 osoby, znaczny 7
osób.
Rodzaj
niepełnosprawności
-
niepełnosprawność
intelektualna
-16
osób,
niepełnosprawność ruchowa - 11 osób.
Na pytanie „kto jest odpowiedzialny za rozwiązywanie problemów mojej
rodziny” 46,61% wskazało siebie, 37,86% uznało, iż są to inni członkowie ich rodzin,
2,91% inne osoby, 2,91% wskazało na władze miasta, 9,71% badanych uznało, że
pomoc społeczna.
75
Wykres nr 11 Podział respondentów ze względu na poczucie odpowiedzialności
za rozwiązywanie problemów w rodzinie.
50,00%
46,61%
37,86%
40,00%
30,00%
20,00%
9,71%
10,00%
2,91%
2,91%
0,00%
Ja
Ja i in. członk. mojej rodziny
Inne osoby
Władze Gminy
Pomoc społeczna
Respondenci, odpowiadając na pytanie „swoją przyszłość oceniam jako...”
swoje perspektywy ocenili w następujący sposób: jako szanse – 7,77%, obiecująco –
20,39%, niepewną – 56,31%, bardzo niepewną – 15,53%.
Wykres nr 12 Podział respondentów ze względu na dokonaną przez nich ocenę
przyszłości
56,31%
60,00%
50,00%
40,00%
30,00%
20,39%
20,00%
15,53%
7,77%
10,00%
0,00%
szansę
obiecująco
niepewną
bardzo niepewną
Oceniając swoją postawę, 5,83% ankietowanych uznało siebie za pełnych
inicjatyw, 45,63% uznało się za aktywnych, 32,04% za biernych, 16,50% za
zrezygnowanych.
76
Wykres nr 13 Podział respondentów ze względu na postawę.
50,00%
45,63%
40,00%
32,04%
30,00%
16,50%
20,00%
10,00%
5,83%
0,00%
Pełni inicjatyw
Aktywni
Bierni
Zrezygnowani
Ofertę usług pomocy społecznej bardzo dobrze oceniło – 14,56%, dobrze –
48,55%, średnio – 35,92%, źle – 0,97%, bardzo źle - nie było takiej odpowiedzi.
System pomocy społecznej bardzo dobrze ocenia - 15,53%, dobrze - 47,58%,
średnio - 33,98%, źle - 2,91%, żaden z ankietowanych nie ocenił systemu pomocy jako
„bardzo zły”.
Wykres nr 14 Ocena pomocy społecznej.
47,58%
50,00%
40,00%
33,98%
30,00%
20,00%
15,53%
10,00%
2,91%
0,00%
Bardzo dobrze
Dobrze
Średnio
Źle
0,00%
Bardzo źle
Respondenci, odpowiadając na pytanie: „w jakim kierunku powinna rozwijać
się pomoc społeczna?”, swoje opinie przedstawiają w sposób następujący:
77
zwiększenie nacisku na aktywizację bezrobotnych – takiej odpowiedzi udzieliło 46
osób spośród ankietowanych, zaostrzenie walki z alkoholizmem - 49, budowa
stołówek - 4, zwiększenie rozmiaru świadczeń - 59, rozszerzenie opieki nad osobami
starszymi - 24, rozszerzenie opieki nad osobami niepełnosprawnymi - 25.
Na pytanie: co należy zmienić w obecnie funkcjonującym systemie pomocy społecznej
odpowiedzi można zawrzeć w trzech grupach tj.
-
Zwiększenie kwoty świadczeń – 90 badanych – 49,18%
-
Pomoc w walce z nałogami – 49 badanych – 26,78%
-
Poszerzyć ofertę pomocy osobom starszym – 44 badanych – 24,04%.
Najważniejsze kwestie społeczne zdaniem respondentów przedstawiają się w
następujący sposób:
-
pomoc materialno-socjalna – 76 osób – 24,60% ankietowanych
-
opieka nad osobami starszymi - 44 – 14,24%
-
opieka medyczna 61 – 19,74%
-
ekologia 0
-
pomoc nad osobami niepełnosprawnymi 21-6,80%
-
bezrobocie, poprawa rynku pracy - 38 – 12,30%
-
likwidacja barier architektonicznych - 11 – 3,56%
-
wsparcie przedsiębiorczości - 13 – 4,21%
-
inwestycje w infrastrukturze - 2 – 0,64%
-
bezpłatne dokształcanie młodzieży - 43 – 13,91%
Za najważniejszą kwestię społeczną uznano pomoc materialno-socjalną, za kolejną opiekę nad osobami starszymi oraz bezpłatne dokształcanie młodzieży.
Zdaniem respondentów sytuacja zmuszająca do korzystania z pomocy
społecznej spowodowana jest głównie bezrobociem, takiej odpowiedzi udzieliło 107
ankietowanych.
Jak oceniasz miasto Kowal?
Poniżej w układzie wykresów zobrazowano oceny odniesione do ró żnych
aspektów funkcjonowania Miasta Kowal, dokonane przez uczestników badania
ankietowego w ramach procesu uspołeczniania opracowania Strategii Rozwiązywania
Problemów Społecznych w Gminie Mieście Kowal.
78
Wykres nr 15 Czystość, porządek, ład przestrzenny
45,00%
40,00%
35,00%
30,00%
25,00%
20,00%
15,00%
10,00%
5,00%
0,00%
43,69%
41,75%
14,56%
0,00% 0,00%
Bardzo dobrze
Dobrze
Średnio
Źle
Bardzo źle
Wykres nr 16 Życzliwość mieszkańców.
60,00%
55,34%
50,00%
40,00%
30,00%
20,00%
24,27%
13,59%
10,00%
5,83%
0,97%
0,00%
Bardzo dobrze
Dobrze
Średnio
Źle
Bardzo źle
79
Wykres nr 17 Wpływ mieszkańców na sprawy lokalne (decyzje, władze).
47,57%
50,00%
37,86%
40,00%
30,00%
20,00%
10,00%
7,77%
2,91% 3,89%
0,00%
Bardzo dobrze
Dobrze
Średnio
Źle
Bardzo źle
Wykres nr 18 Pracowitość, zaradność, przedsiębiorczość mieszkańców
49,52%
50,00%
40,00%
34,95%
30,00%
20,00%
10,68%
10,00%
2,91% 1,94%
0,00%
Bardzo dobrze
Dobrze
Średnio
Źle
Bardzo źle
80
Wykres nr 19 Możliwość kształcenia
47,57%
50,00%
38,83%
40,00%
30,00%
20,00%
8,74%
10,00%
4,86%
0,00%
0,00%
Bardzo dobrze
Dobrze
Średnio
Źle
Bardzo źle
Wykres nr 20 Możliwość znalezienia i podjęcia pracy
48,55%
50,00%
40,00%
33,00%
30,00%
20,00%
10,68%
10,00%
5,83%
1,94%
0,00%
Bardzo dobrze
Dobrze
Średnio
Źle
Bardzo źle
81
Wykres nr 21 Atrakcyjność miasta dla inwestorów i przedsiębiorców z zewnątrz
47,57%
50%
40%
33,08%
30%
20%
9,41%
8%
10%
1,94%
0%
Bardzo dobrze
Dobrze
Średnio
Źle
Bardzo źle
Wykres nr 22 Dostępność komunikacji
48,55%
50,00%
40,00%
33,00%
30,00%
20,00%
10,00%
9,71%
6,80%
1,94%
0,00%
Bardzo dobrze
Dobrze
Średnio
Źle
Bardzo źle
82
Wykres nr 23 Bezpieczeństwo mieszkańców
56,31%
60,00%
50,00%
40,00%
32,44%
30,00%
20,00%
10,00%
8,34%
2,91%
0,00%
0,00%
Bardzo dobrze
Dobrze
Średnio
Źle
Bardzo źle
Wykres nr 24 Działalność władz lokalnych, samorządowych
60,00%
58,25%
50,00%
40,00%
30,00%
27,19%
20,00%
11,65%
10,00%
2,91%
0,00%
Bardzo dobrze
Dobrze
0,00%
Średnio
Źle
Bardzo źle
83
Wykres nr 25 Opieka zdrowotna (pomoc i usługi medyczne)
50,00%
46,60%
40,00%
29,13%
30,00%
22,33%
20,00%
10,00%
1,94%
0,00%
0,00%
Bardzo dobrze
Dobrze
Średnio
Źle
Bardzo źle
Wykres nr 26 Życie kulturalne, imprezy, festyny, możliwość spędzania czasu
wolnego
40,00%
35,00%
30,00%
25,00%
20,00%
15,00%
10,00%
5,00%
0,00%
36,89%
32,04%
19,42%
Bardzo dobrze
8,74%
2,91%
Dobrze
Średnio
Źle
Bardzo źle
84
Na pytanie: „jakie działania powinien podjąć samorząd w obszarze pomocy społecznej
w celu przezwyciężenia problemów społecznych rodzin korzystających z pomocy
społecznej”? odpowiedzi były następujące:
- zwiększyć wysokość świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej – 70 osób– 22,66%
ankietowanych,
- ograniczyć wysokość świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, gdyż ich skala
utrwala osoby i rodziny w korzystaniu ze świadczeń społecznych – 47 – 15,21%
- zwiększyć działania polegające na świadczeniu pracy socjalnej – 56 – 18,12%
- zorganizować specjalistyczne formy pomocy, jak poradnictwo rodzinne, interwencja
kryzysowa – 35 – 11,33%
- stworzyć dodatkowe formy pracy w środowisku, takie jak ośrodki wsparcia – 42 –
13,59%
- stworzyć dodatkowe formy opieki nad dzieckiem umożliwiające rodzicom
podjęcie
pracy – 37 – 11,98%
- pomóc w skutecznej emigracji i migracji zarobkowej – 22 – 7,11%.
Kolejne pytania dotyczyły podjęcia działań mających na celu ograniczenie obszarów
wykluczenia społecznego, odpowiedzi uplasowały się następująco:
- uruchomić programy prac społecznie użytecznych – 82 – 26,54%
- zorganizować roboty publiczne – 70 – 22,65%
- przyznać dodatkowe świadczenia pieniężne z pomocy społecznej - 49 – 15,86%
- otworzyć kluby integracji społecznej – 24 – 7,77%
- otworzyć centrum integracji społecznej – 23 – 7,44%
- upowszechnić zatrudnienie wspierane – 38 – 12,30%
- wesprzeć organizacje pozarządowe w organizowaniu różnych przedsięwzięć
adresowanych do osób wykluczonych społecznie – 23 – 7,44%.
„Jakie działania powinien podjąć samorząd aby zorganizować pomoc dla dzieci w
trudnej sytuacji społecznej”, na to pytanie ankietowani odpowiedzieli nast ępująco:
- wesprzeć organizację pozarządowe w organizowaniu różnych przedsięwzięć
adresowanych do dzieci i młodzieży – 67osób – 21,68% ankietowanych
- zorganizować dodatkowe placówki wsparcia dziennego – 58 – 18,77%
- stworzyć dodatkowe rozwiązania w środowisku np. pedagog rodzinny, terapeuta – 60
– 19,42%
85
- stworzyć interdyscyplinarne zespoły do spraw wsparcia dziecka i pomocy rodzinom
dysfunkcyjnym – 21 – 6,80%
- zwiększyć liczbę miejsc w przedszkolu miejskim – 28 – 9,06%
- zwiększyć liczbę miejsc w rodzinach zastępczych – 8 – 2,59%
- uruchomić punkty konsultacyjno – informacyjne dla rodzin, w których dzieci i młodzież
spożywa alkohol i narkotyki – 47 – 15,21%
- spowodować utworzenie ośrodków kuratoryjnych dla młodzieży nie dostosowanej
społecznie – 20 – 6,47%.
3.9. ANALIZA SWOT
Bardzo użyteczną metodą przy określaniu priorytetów rozwojowych jest – coraz
powszechniej stosowana w pracach nad strategią – analiza SWOT. Nazwa „ SWOT”
jest akronimem angielskich słów: Strengths (mocne strony), Weaknesses (słabe
strony), Opportunities (szanse w otoczeniu), Threats (zagrożenia w otoczeniu).
Analiza SWOT jest efektywną metodą identyfikacji słabych i silnych stron
każdej organizacji oraz badania szans i zagrożeń, jakie stoją przed tą organizacją.
Analizę tę można z powodzeniem zastosować do dowolnego przedsięwzięcia,
włącznie z programowaniem strategicznym.
Wnikliwe opracowanie SWOT jest istotnym etapem procesu planowania
strategicznego. Przy właściwym opracowaniu stanowi punkt wyjściowy dla określenia
celów strategicznych, w tym projektów socjalnych, takich jak, Miejska Strategia
Rozwiązywania Problemów Społecznych gm. Miasta Kowal.
Analiza SWOT związana z w/w strategią została opracowana przez powołany
zespół w miejscowym Ośrodku Pomocy Społecznej. Przedstawione poniżej czynniki
obejmują:
siły- wewnętrzne uwarunkowania o pozytywnym wpływie na sytuację społeczną,
słabości- wewnętrzne uwarunkowania o negatywnym wpływie na sytuację społeczną,
szanse- zewnętrzne uwarunkowania o pozytywnym wpływie na realizację celów,
zagrożenia- zewnętrzne uwarunkowania o negatywnym wpływie na realizację celów.
Wynik prac obrazują prezentowane poniżej zestawienia. Dodać należy, że w
analizie SWOT odniesiono się wyłącznie do kwestii społecznych.
86
PROBLEM OSÓB BEZROBOTNYCH
Mocne strony
- wzrasta znaczenie wykształcenia jako wartości,
- władze lokalne współpracują z instytucjami i organizacjami pozarządowymi,
Słabe strony
-na terenie miasta Kowal jest znaczna skala bezrobocia, zachodzi zjawisko
dziedziczenia bezrobocia,
- osoby długotrwale bezrobotne charakteryzuje niski poziom wykształcenia I nie
zawsze podnoszą swoje kwalifikacje.
Szanse
- władze lokalne współpracują z partnerami społecznymi i instytucjami w ramach
rozwiązywania problemów osób długotrwale bezrobotnych,
- istnieją lokalne i powiatowe działania skierowane do osób długotrwale bezrobotnych
oraz przeciwdziałające długotrwałemu bezrobociu,
- programy skierowane do osób długotrwale bezrobotnych mają na celu
rozwój
zasobów ludzkich, przekwalifikowanie i powrót na rynek pracy.
Zagrożenia
- w zbiorowościach dotkniętych długotrwałym bezrobociem zachodzi zjawisko
osłabienia instytucji rodziny, długotrwałe bezrobocie wpływa na osłabienie więzi
społecznych, a w konsekwencji na rozwój patologii społecznych,
- wzrasta zjawisko dziedziczenia bezrobocia, rozwija się zjawisko wykluczenia
społecznego w niektórych grupach społecznych.
PROBLEMY OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH I OSÓB STARSZYCH
Mocne strony
- między podmiotami pomocowymi istnieje dobry przepływ informacji,
- świadczone są na terenie miasta usługi opiekuńcze,
- istnieje wystarczająca baza rehabilitacyjna dla osób starszych i niepełnosprawnych,
- na terenie miasta funkcjonuje Dom Pomocy Społecznej ze Środowiskowym Domem
Samopomocy,
- środowisko osób niepełnosprawnych i starszych jest zaangażowane w działalność
samopomocy,
- miasto dysponuje samochodem przystosowanym do przewozu osób starszych i
niepełnosprawnych na wózkach inwalidzkich,
87
- na terenie miasta częściowo są zlikwidowane bariery architektoniczne ułatwiające
udział w życiu społecznym,
- obieg informacji o formach pomocy społecznej jest prawidłowy.
Słabe strony
- na terenie miasta występują jeszcze bariery architektoniczne utrudniające pełny
udział w życiu społecznym ludzi starszych i niepełnosprawnych,
- oferta pomocy osobom starszym i niepełnosprawnym
nie jest równomierna i
wystarczająca,
- wzrasta liczba świadczeniobiorców pomocy społecznej,
- dochodzi do marginalizacji problemów ludzi starszych.
Szanse
- w środowisku lokalnym wzrasta tolerancja dla osób starszych i niepełnosprawnych,
- systematyczne likwidowane są bariery architektoniczne,
- wśród osób starszych i niepełnosprawnych nie wzrasta patologia społeczna,
- postęp medycyny wpływa na poprawę sytuacji zdrowotnej osób starszych i
niepełnosprawnych.
Zagrożenia
- sytuacja ekonomiczno - gospodarcza kraju nie sprzyja pomocy osobom starszym i
niepełnosprawnym,
- usługi socjalne nie są standaryzowane,
- zmniejsza się liczba miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych,
- wzrasta zapotrzebowanie na usługi opiekuńcze, placówki opiekuńcze całodobowe,
- ludzie młodzi migrują na inne tereny,
- ogólna sytuacja społeczna i finansowa kraju nie sprzyja osobom starszym i
niepełnosprawnym, a system emerytalno-rentowy nie jest szansą na poprawę
warunków życia tej grupy osób.
88
PROBLEMY DZIECI, MŁOZIEŻY ORAZ RODZIN Z PROBLEMAMI OPIEKUŃCZO –
WYCHOWAWCZYMI
Mocne strony
- pracownicy socjalni aktywnie działają na rzecz pomocy dzieciom, młodzieży oraz
rodzinom z problemami opiekuńczo – wychowawczymi,
- samorząd przejawia zainteresowanie problematyką tych grup społecznych,
wykorzystując potencjał swoich pracowników.
Słabe strony
- ilość środków finansowych do dyspozycji miasta nie jest wystarczająca,
- nie wystarczające zatrudnienie kadry merytorycznej -
specjalistów do pracy z
rodziną,
- na terenie miasta nie ma placówki resocjalizacyjnej,
- dzieciom i młodzieży nie zabezpiecza się w pełni dostępu do różnorodnych form
spędzania czasu wolnego.
Szanse
- wejście Polski do Unii Europejskiej jest szansą na poprawę polityki społecznej na
rzecz dzieci, młodzieży oraz rodzin z problemami,
- środki publiczne są racjonalnie rozdzielane,
- na terenie miasta nie dochodzi do zaniku kontroli społecznej.
Zagrożenia
- na terenie miasta Kowal zachodzi zjawisko uzależnienia od pomocy społecznej,
wyuczonej bezradności, dochodzi również do marginalizacji i alienacji grup i osób,
-
występują
zagrożenia
funkcjonowania
rodziny:
uzależnienia,
rozpad
więzi
rodzinnych, bezrobocie, przemoc w rodzinie, ubóstwo,
- współpraca między szkołą a rodziną jest niewystarczająca, niewystarczająca jest
także opieka medyczna szkół,
- kadrze nie oferuje się szkoleń i doskonalenia zawodowego w dziedzinie pracy z
dziećmi, młodzieżą i rodziną.
89
PROBLEMY OSÓB UZALEŻNIONYCH
Mocne strony
- środki pochodzące z zezwoleń wykorzystywane są prawidłowo,
- miasto Kowal dysponuje stałymi środkami finansowymi na profilaktykę i
rozwiązywanie problemów alkoholowych,
- kadra jest dobrze przygotowana do pracy z uzale żnionymi,
-
istnieje
dobry
przepływ informacji
oraz
wymiana
doświadczeń
pomiędzy
organizacjami działającymi w obszarze uzależnień.
Słabe strony
- na terenie miasta ma miejsce przemoc domowa,
- istnieje problem nadużywania alkoholu w rodzinach.
Szanse
- istnieje system wsparcia dla osób i rodzin wymagających specjalistycznej pomocy,
- system informacji jest dostatecznie wykorzystany,
- miasto zapobiega szkodom społecznym w sensie ekonomicznym, zdrowotnym oraz
rodzinnym,
- miasto posiada wystarczające możliwości, by sprostać potrzebom w zakresie
pomocy w dziedzinie uzależnień,
-
fachowcy
różnych
dziedzin
są
zainteresowani
wspólną
pracą
na
rzecz
przeciwdziałania uzależnieniom.
Zagrożenia
- w społeczności zachodzą zjawiska patologiczne.
ROZWÓJ KADR I SŁUŻB POMOCOWYCH
Mocne strony
- dobre rozeznanie środowisk,
- pracownicy prowadzą działania socjalne z rodziną,
- istnieje współpraca pomiędzy instytucjami pomocowymi i organizacjami.
90
Słabe strony
- brak wyspecjalizowanych pracowników kompleksowo zajmujących się rodzinami z
różnymi problemami,
- na terenie miasta
nie ma placówek opiekuńczo-wychowawczych, poradni
specjalistycznych.
Szanse
- stałe doskonalenie zawodowe pracowników pomocy spo łecznej,
- współpraca z jednostkami pomocy społecznej prowadzonymi przez inne podmioty.
Zagrożenia
- pracownicy socjalni są przeciążeni ilością zadań,
- niewystarczająca w stosunku do potrzeb liczba wykwalifikowanej kadry.
3.10.
ZASOBY
UMOŻLIWIAJĄCE
ROZWIĄZYWANIE
PROBLEMÓW
SPOŁECZNYCH
Zasobami umożliwiającymi rozwiązywanie problemów społecznych określamy
instytucje znajdujące się na terenie miasta Kowal lub obejmujące swym zasięgiem
działania jej mieszkańców, które funkcjonują w obszarze polityki społecznej i
rozwiązują dane problemy.
Instytucje oferujące pomoc i wsparcie:
- Urząd Miasta Kowal
- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kowalu,
- Dom Pomocy Społecznej w Kowalu ,
- Środowiskowy Dom Samopomocy,
- Miejska
Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przy Urzędzie Miasta
Kowal,
- Klub Abstynencki „Puchatek”,
- Punkt Konsultacyjny ds. uzależnień,
- Powiatowy Urząd Pracy we Włocławku Filia w Kowalu,
- Klub Pracy,
- Posterunek Policji,
91
- Parafia Rzymsko – Katolicka pw. Św. Urszuli,
- Szkoły: Szkoła Podstawowa i Gimnazjum, Liceum Ogólnokształcące, Zespół Szkół w
Kowalu,
Organizacje społeczne:
- Towarzystwo Miłośników Kowala i Okolic,
- Ochotnicza Straż Pożarna w Kowalu,
- Koło PCK-a,
- Koło Gospodyń Wiejskich,
- Związek Emerytów i Rencistów,
- Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych,
- Miejsko-Gminny Klub Sportowy „Lumac – Kujawiak Kowal”
3.11. Podsumowanie części diagnostycznej
Dokonując diagnozy problemów społecznych na terenie miasta Kowal, zespół
korzystał
z
szeregu
możliwości,
jakie
stwarza
funkcjonowanie
jednostek
organizacyjnych samorządu terytorialnego, jednostek pozarządowych oraz instytucji
współdziałających w szeroko rozumianym obszarze polityki społecznej.
Nie poprzestając na analizie źródeł zastanych, którymi dysponuje Miejski
Ośrodek Pomocy Społecznej, Policja, Powiatowy Urząd Pracy, Urząd Miasta i inne,
korzystano z badań ankietowych i analiz. Dopiero sumując powyższe, nakładając
wyniki diagnozy, biorąc pod uwagę zakres możliwości kompetencyjnych samorządu
lokalnego, wynikających z regulacji prawnych, możemy wskazać najważniejsze
obszary problemowe, których rozwiązanie powinno stać się przedmiotem działań
samorządu lokalnego, a jest treścią części programowej niniejszego dokumentu.
Zespół przygotowujący dokument uznał, że problemami, dla których należy
zaprogramować działania, są:
1. Rodziny niewydolne wychowawczo nie w pełni zaspokajające potrzeby
rozwojowe dziecka.
2. Bezrobocie na terenie miasta Kowal uniemożliwiające realizację celów
osobistych i zawodowych znacznej grupie mieszkańców.
3. Choroba alkoholowa jako jeden z problemów społecznych na terenie miasta
Kowal,
będący
przyczyną
szeregu
negatywnych
zjawisk,
ograniczając
wydolność rodzin dotkniętych tym problemem.
92
4. Przeciwdziałania pogarszaniu się sytuacji materialnej osób starszych.
III Część programowa
1. Misja
W tej części strategii zawarte są programy szczegółowe polityki i pomocy społecznej,
przeznaczone do realizacji na terenie miasta Kowal. Zostały one ujęte w formie misji,
celów strategicznych, celów szczegółowych i kierunków działań. Priorytetem działań
gminy jest dążenie do zapewnienia mieszkańcom jak najwyższego poziomu życia i
stworzenia im warunków do wszechstronnego rozwoju. Nie można zapomnieć o tych,
którzy z różnych przyczyn nie biorą udziału w postępujących procesach rozwoju i
awansu. Solidaryzm społeczny nakazuje pamiętać o tych osobach, zaś standardem
powinno być
bytowanie osoby ludzkiej w warunkach szanujących jej godność.
Zdefiniowane zadania pozwalają gminie sformułować misję w zakresie polityki
społecznej. Jest nią poprawa jakości życia mieszkańców miasta Kowal oraz
wspieranie lokalnych inicjatyw zmierzających do minimalizowania problemów
społecznych.
2. Cele strategiczne
Cel strategiczny 1
Przeciwdziałanie bezrobociu i jego negatywnym skutkom.
Kierunki działania
1. Podejmowanie działań na rzecz powstawania nowych miejsc pracy w gminie.
2. Współpraca z PUP i organizacjami pozarządowymi w celu przygotowania i realizacji
projektów na rzecz przeciwdziałania bezrobociu ( organizowanie szkoleń,
przekwalifikowanie).
3. Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu (prace interwencyjne, roboty publiczne,
staże, przygotowanie zawodowe, prace społecznie użyteczne).
4. Organizowanie pomocy psychologa w celu eliminacji negatywnych skutków
psychospołecznych bezrobocia.
93
5. Działania informacyjne i konsultacyjne na terenie miasta Kowal dla bezrobotnych
poszukujących pracy.
6. Udzielanie pomocy finansowej, świadczeń w formie niepieniężnej oraz praca
socjalna z beneficjentami mająca na celu wskazanie im umiejętnego sposobu odkrycia i
wykorzystania ich własnych zasobów.
Realizatorzy
Władze Miasta, Powiatowy Urząd Pracy, Klub Pracy, Miejski Ośrodek Pomocy
Społecznej, pracodawcy.
Cel strategiczny 2
Działania mające na celu integrację osób starszych i niepełnosprawnych.
Kierunki działania
1. Rozwój usług opiekuńczych.
2. Podejmowanie działań na rzecz likwidacji barier architektonicznych
uniemożliwiających dostęp do dóbr i usług osobom starszym i niepełnosprawnym.
3. Zapewnienie wsparcia osobom starszym i niepełnosprawnym, niezdolnym do
samodzielnej egzystencji ( pomoc finansowa, świadczenia w naturze, porady itp.).
4. Integracja osób starszych i niepełnosprawnych ze środowiskiem lokalnym.
5. Rozwijanie współpracy z organizacjami na rzecz osób starszych i
niepełnosprawnych.
6. Informowanie niepełnosprawnych o możliwościach dofinansowania uczestnictwa
osób niepełnosprawnych i
ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych oraz
możliwościach zakupu sprzętu rehabilitacyjnego i ortopedycznego.
7. Zapewnienie osobom niepełnosprawnym dostępu do opieki medycznej i rehabilitacji
poprzez zwiększenie dostępu do opieki medycznej i zabiegów rehabilitacyjnych,
opracowanie bazy informacyjnej o świadczeniodawcach udzielanych zabiegów.
Realizatorzy
Władze Miasta, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, PFRON, organizacje społeczne.
94
Cel strategiczny 3
Wsparcie dla rodzin z problemami opiekuńczo- wychowawczymi
Kierunki działania
1. Informowanie rodzin o dostępnych formach pomocy.
2. Promocja wartości rodzinnych oraz opieka nad rodziną i dzieckiem.
3. Edukacja dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie nowoczesnych metod
wychowawczych.
4. Koordynacja działań i współpraca ośrodka pomocy społecznej ze szkołami w
zakresie wsparcia udzielanego rodzinie.
5. Budowanie systemu wsparcia i pomocy dla ofiar przemocy w rodzinie.
6. Przygotowanie systemu wsparcia i pomocy dla rodzin z problemami opieku ńczo –
wychowawczymi.
7. Działania korekcyjno – edukacyjne mające na celu ograniczenie przemocy w rodzinie
skierowane do potencjalnych sprawców przemocy w rodzinie.
Realizatorzy
Władze Miasta, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, organizacje społeczne, szkoły,
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.
Cel strategiczny 4
Ograniczenie problemu alkoholizmu oraz łagodzenie negatywnych skutków tego
zjawiska
Kierunki działania
1. Współpraca z Miejską
Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w
Kowalu.
2. Obejmowanie rodzin pomocą w formie nie pieniężnej.
3. Motywowanie osób mających problem z alkoholem do leczenia odwykowego.
4. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej dla dzieci i młodzieży
informującej o negatywnych skutkach spożywania alkoholu.
5. Wskazywanie osobom uzależnionym i zagrożonym uzależnieniem możliwości
uzyskania pomocy terapeutycznej.
95
6. Otaczanie opieką członków rodzin osób uzależnionych i udzielanie im pomocy, w
tym dotyczącej przemocy w rodzinie.
7. Ciągłe monitorowanie zjawiska spożywania alkoholu, zwłaszcza wśród dzieci i
młodzieży.
8. Wskazywanie i tworzenie dla dzieci i młodzieży alternatywnych do alkoholu form
spędzania wolnego czasu.
9. Działalność edukacyjna polegająca na promocji zdrowego stylu życia.
10. Budowanie skutecznych form kontroli prawnej i społecznej nad szkodliwymi
formami postępowania osób nadużywających alkohol.
Realizatorzy
Władze Miasta, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Miejska Komisja Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych, Policja, szkoły.
Cel strategiczny 5
Poprawa jakości świadczenia usług w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w
Kowalu
Kierunki działania
1. Dążenie do wzmocnienia kadrowego Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w
Kowalu.
2. Współpraca MOPS z organizacjami pozarządowymi i koordynacja wspólnie
podejmowanych działań.
3. Wprowadzenie nowoczesnych metod pracy i podnoszenie kwalifikacji osób
zatrudnionych w MOPS w Kowalu.
4. Udział pracowników MOPS w szkoleniach, kursach, warsztatach.
5. Wymiana doświadczeń i korzystanie z pozytywnych wzorców innych gmin.
Realizatorzy
Władze Miasta, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej.
96
3. Monitoring i wdrażanie strategii.
Monitoring i ewaluacja
Skuteczność
funkcjonowania
przyjętej
strategii
zależeć
będzie
od:
- monitoringu i ewaluacji,
- budowy programów celowych rozwijających przyjęte kierunki działań.
Monitoring i ewaluacja zapisów strategicznych polegają na systematycznej
ocenie realizowanych działań oraz modyfikacji kierunków działania w przypadku
istotnych zmian społecznych, które moją pojawić się poprzez zmianę regulacji
prawnych, czy też pojawiania się innych problemów społecznych. Prognozowanie
ewentualnych zmian warunków realizacji, podejmowanie dzia łań zabezpieczających i
naprawczych oraz informowanie społeczności lokalnej o uzyskanych wynikach.
Całościowa ocena wymaga odpowiedzi na pytania o zgodność ocenianej
polityki z przyjętymi wartościami i zasadami. Ewaluacja jest z natury działalnością z
natury normatywną, wykorzystuje się w niej istniejące normy, mogą się więc pojawić
propozycje wprowadzania nowych norm i procedur. Jest także działalnością
instrumentalną, jej podstawowym celem jest dostarczanie podmiotom polityki
społecznej praktycznej wiedzy potrzebnej przy podejmowaniu decyzji.
Wskaźnikiem osiągnięć realizacji misji i celów strategicznych będzie zmniejszająca się
liczba świadczeniobiorców oraz zmniejszenie się strumienia środków na bezpośrednie
wsparcie najbardziej potrzebujących, tak aby kierować je na inne ważne dla rozwoju
miasta cele.
4. Cechy programów i projektów
Strategia integracji rozwiązywania problemów społecznych będzie skuteczna,
o ile przedstawiciele samorządu lokalnego znajdą zasoby umożliwiające budowę i
realizację programów celowych zgodnych z przyjętymi kierunkami działań. Programy
można realizować w okresach rocznych dłuższych lub krótszych, w zależności od
charakteru danego projektu.
Przy konstruowaniu projektów znaczenie będą miały środki, które Rada Miasta
rocznie będzie przeznaczała na ten cel. Projekty można realizować w ramach:
-
własnych zasobów samorządu (np. projekty OPS)
-
poprzez inne instytucje zewnętrzne,
-
poprzez organizacje pozarządowe,
97
Projekty i programy realizowane w ramach strategii powinny by ć przyjmowane przez
Radę Miasta stosownymi uchwałami, które winny przybierać formułę załączników do
niniejszej strategii. Powinny być zgodne z przyjętymi kierunkami działań. Powinna je
cechować:
1. Celowość- jest to cecha oznaczająca dotarcie z danym programem do środowiska
osób rzeczywiście go potrzebujących. Ocena celowości powinna się opierać na
rzetelnie przeprowadzonej diagnozie problemu.
2. Skuteczność- jest to zgodność między stanem rzeczy, określonym jako skutek
danego działania, a zakładanym celem. Skuteczność jest stopniowana: za skuteczne
uznaje się nie tylko działania, których skutki są tożsame z celem, ale i te, które zbliżają
do jego osiągnięcia. Skuteczność jest oceną, dla której punktem odniesienia jest
wzorzec stanu docelowego. Ten stan docelowy w polityce spo łecznej może być
postrzegany bardziej konkretnie - jako pożądane i zaplanowane zmiany w jakiejś
dziedzinie życia społecznego.
3. Efektywność - jest to jedna z pożądanych cech polityki społecznej i jednocześnie
kryterium jej oceny. Stosowana jest w polityce społecznej. Jest to relacja między
osiągniętymi bądź planowanymi celami danego działania, a ponoszonymi lub
planowanymi nakładami. Można tego dokonać dwoma sposobami: osiągając
maksymalny stopień realizacji celu przy danym nakładzie zasobów lub używając
minimalnego nakładu środków, by w jak największym stopniu zbliżyć się do realizacji
celu. Efektywne programy, realizowane w ramach strategii, rozwiązują jedną kwestię
społeczną, nie przyczyniając się do powstania nowych. Służą zachowaniu równowagi
między interesami różnych grup społecznych oraz podnoszą poziom zaspokajania
potrzeb społecznych, oszczędnie i wydajnie dysponując posiadanymi środkami.
IV Uwagi końcowe
Zapisy zawarte w strategii będą realizowane w ramach kierunku
poszczególnych
działań,
w
zależności
od
posiadanych
przez
samorząd
i
pozyskanych z zewnątrz środków finansowych.
98
Załącznik
ANKIETA
Szanowni
Państwo!
Niniejsza
ankieta
jest
anonimowa
i
będzie
wykorzystana do opracowania Miejskiej Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych w mieście Kowal. Prosimy o jej rzetelne wypełnienie, będziemy
wdzięczni za okazaną pomoc.
Płeć ankietowanych ( zakreślić właściwą odpowiedź)
a) kobieta
b) mężczyzna
Wykształcenie ankietowanych ( zakreślić właściwą odpowiedź)
a) podstawowe
b)gimnazjalne
c) zawodowe
d)średnie
e)wyższe
Przedział wieku ankietowanych ( zakreślić właściwą odpowiedź)
a) 15-20 lat
b)21-30 lat
c)31-50 lat
d)51-65 lat
e)powyżej 65 lat
Miejsce zatrudnienia ankietowanych (zakreślić właściwa odpowiedź)
rolnik
emeryt
przedsiębiorca
rencista
uczeń
niepracujący
pracownik w prywatnej firmie
pracownik w instytucji publicznej
inne/ jakie?....................
Czy korzystasz z pomocy społecznej? ( zakreślić właściwą odpowiedź)
tak
nie
z tytułu:
99
bezrobocia
ochrony macierzyństwa
wielodzietności
rodziny niepełnej
z innego powodu/jakiego?....................................................
Swoją sytuację uważam ogólnie za: (zakreślić właściwą odpowiedź)
średnią
bardzo dobrą dobrą
trudną bardzo trudną
Stan zdrowia w mojej rodzinie można określić jako: (zakreślić właściwą
odpowiedź)
średni
bardzo dobry dobry
zły
bardzo zły
Czy w rodzinie występuje niepełnosprawność? (zakreślić właściwą odpowiedź)
tak
nie
(uzupełnić dane osoby niepełnosprawnej)
ilość osób........................
stopień niepełnosprawności....................................................
rodzaj niepełnosprawności......................................................
wiek ......................
wykształcenie.........................................................................
zatrudnienie...........................................................................
Odpowiedzialni za rozwiązywanie problemów mojej rodziny są: (zakreślić
właściwą odpowiedź)
ja
inni członkowie mojej rodziny
władze gminy
pomoc społeczna
inni
Swoją przyszłość oceniam jako: ( zakreślić właściwą odpowiedź)
szansę
obiecującą
niepewną
bardzo niepewną
Swoją postawę oceniam jako: ( zakreślić właściwą odpowiedź)
100
pełną inicjatyw
aktywną
bierną
zrezygnowaną
Ofertę usług pomocy społecznej oceniam: ( podkreślić właściwą odpowiedź)
bardzo dobrze
dobrze
średnio
źle
bardzo źle
System pomocy i opieki społecznej oceniam: ( podkreślić właściwą odpowiedź)
bardzo dobrze
dobrze
średnio
źle
bardzo źle
W jakim kierunku powinna rozwijać się pomoc społeczna?
a) zaostrzenie walki z alkoholizmem
b) budowa stołówek
c)zwiększenie rozmiaru świadczeń
d)rozszerzenie opieki nad osobami starszymi
e) rozszerzenie opieki nad osobami niepełnosprawnymi
f) zwiększenie nacisku na aktywizację bezrobotnych
Co należy zmienić w obecnie funkcjonującym systemie pomocy społecznej?
1. ...............................................................
2. ...............................................................
3. .............................................................
Podkreśl trzy najważniejsze kwestie w sferze społecznej
Pomoc materialno- socjalna
2. Opieka nad osobami starszymi
3. Opieka medyczna
4. Ekologia
5. Pomoc nad osobami niepełnosprawnymi
6. Bezrobocie, poprawa rynku pracy
7. Likwidacja barier architektonicznych
8. Wsparcie przedsiębiorczości
9. Inwestycje w infrastrukturze
10. Bezpłatne dokształcanie młodzieży
Czym spowodowana jest sytuacja zmuszająca rodziny do korzystania z systemu
świadczeń pomocy społecznej?
1) bezrobocie
2) zdarzenia losowe
101
3) uzależnienia
4) niezaradność
5) bierność
6) postawa roszczeniowa wobec systemu
JAK OCENIASZ MIASTO KOWAL? ( podkreślić właściwą odpowiedź)
Czystość, porządek, ład przestrzenny
bardzo dobrze
dobrze
średnio
źle
bardzo źle
średnio
źle
bardzo źle
Życzliwość mieszkańców
bardzo dobrze
dobrze
Wpływ mieszkańców na sprawy lokalne ( decyzje, władze)
bardzo dobrze
dobrze
średnio
źle
bardzo źle
Pracowitość, zaradność, przedsiębiorczość mieszkańców
bardzo dobrze
dobrze
średnio
źle
bardzo źle
średnio
źle
bardzo źle
Możliwość kształcenia
bardzo dobrze
dobrze
Atrakcyjność miasta dla inwestorów i przedsiębiorców z zewnątrz
bardzo dobrze
dobrze
średnio
źle
bardzo źle
średnio
źle
bardzo źle
średnio
źle
bardzo źle
średnio
źle
bardzo źle
Możliwość znalezienia i podjęcia pracy
bardzo dobrze
dobrze
Dostępność komunikacji
bardzo dobrze
dobrze
Bezpieczeństwo mieszkańców
bardzo dobrze
dobrze
Działalność władz lokalnych, samorządowych
bardzo dobrze
dobrze
średnio
źle
bardzo źle
Opieka zdrowotna(pomoc i usługi medyczne
bardzo dobrze
dobrze
średnio
źle
bardzo źle
Życie kulturalne, imprezy, festyny, możliwość spędzania czasu wolnego
bardzo dobrze
dobrze
średnio
źle
bardzo źle
102
Jakie działania powinien podjąć samorząd w obszarze pomocy społecznej w celu
przezwyciężenia problemów społecznych rodzin korzystających z pomocy
społecznej: (proszę zaznaczyć maksymalnie 3 najistotniejsze)
- zwiększyć wysokość świadczeń pieniężnych pomocy społecznej
- ograniczyć wysokość świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, gdyż ich skala
utrwala osoby i rodziny w korzystaniu ze świadczeń społecznych
- zwiększyć działania polegające na świadczeniu pracy socjalnej
- zorganizować specjalistyczne formy pomocy, jak poradnictwo rodzinne, interwencja
kryzysowa
- stworzyć dodatkowe formy pracy w środowisku, takie jak ośrodki wsparcia
- stworzyć dodatkowe formy opieki nad dzieckiem umożliwiające rodzicom
podjęcie
pracy
- pomóc w skutecznej emigracji i migracji zarobkowej
Jakie działania powinien podjąć samorząd, aby ograniczyć obszary wykluczenia
społecznego: ( proszę zaznaczyć maksymalnie 3 najistotniejsze)
- uruchomić programy prac społecznie użytecznych
- zorganizować roboty publiczne
- przyznać dodatkowe świadczenia pieniężne z pomocy społecznej
- otworzyć kluby integracji społecznej
- otworzyć centrum integracji społecznej
- upowszechnić zatrudnienie wspierane
- wesprzeć organizacje pozarządowe w organizowaniu różnych przedsięwzięć
adresowane do osób wykluczonych społecznie
Jakie działania powinien podjąć samorząd aby zorganizować pomoc dla dzieci w
trudnej sytuacji społecznej: (proszę zaznaczyć maksymalnie 3 najistotniejsze)
- wesprzeć organizację pozarządowe w organizowaniu różnych przedsięwzięć
adresowanych do dzieci i młodzieży
- zorganizować dodatkowe placówki wsparcia dziennego
- stworzyć dodatkowe rozwiązania w środowisku np. pedagog rodzinny, terapeuta
- stworzyć interdyscyplinarne zespoły do spraw wsparcia dziecka i pomocy rodzinom
dysfunkcyjnym
- zwiększyć liczbę miejsc w placówkach opiekuńczo- wychowawczych
- zwiększyć liczbę miejsc w rodzinach zastępczych
103
- uruchomić punkty konsultacyjno – informacyjne dla rodzin, w których dzieci i młodzież
spożywa alkohol i narkotyki
- spowodować utworzenie ośrodków kuratoryjnych dla młodzieży nie dostosowanej
społecznie.
104

UCHWAŁA NR XXIII/132/08 RADY MIASTA KOWAL z dnia 30

Transkrypt

Podobne dokumenty

Miasto Kowal bStrona 1 z 1 2015-03

Wzór oświadczenia strony, na rzecz której została wydana decyzja o

Russian Spiral

Wystawa prac rosyjskiego malarza i grafika polskiego pochodzenia

„Miałem normalne życie! Miałem sukcesy sportowe! Mam nadzieję

07.07.2016 - pssewloclawek.pl

Designer 4.0 - PARKK.DS4

szeroki_margines numer strony