Wymarzony dom ćwiczenie o zmiennym przebiegu

Wymarzony dom
ćwiczenie o zmiennym przebiegu
Cele
 Rozpoznanie i wyrażenie własnych potrzeb.
 Uświadomienie sobie potrzeb innych ludzi.
 Doświadczenie różnicy funkcjonowania w grupie, gdy potrzeby wszystkich jej członków są
znane i gdy są tajemnicą.
 Refleksja nad różnicą między podejściem ukierunkowanym na znalezienie rozwiązania oraz na
spełnienie potrzeb.
 Odkrycie, kiedy pojawia się gotowość do dialogu i jakie czynniki go ułatwiają, wspierają, a
jakie mu szkodzą lub go uniemożliwiają.
 Wypracowanie warunków, pod jakimi człowiek jest gotowy zadowolić się czymś
skromniejszym.
Krótkie streszczenie ćwiczenia
Dzielimy grupę na dwie mniejsze. Moderatorzy prowadzą grupy do oddzielnych pomieszczeń. Każdy
uczestnik maluje swój wymarzony dom. Gdy skończy, opowiada pozostałym członkom swojej grupy,
co przedstawia jego/ jej rysunek: co jest dla tej osoby szczególnie ważne, jakie są jej potrzeby, jakie
wartości ceni. Po opisaniu wszystkich domów moderator rozdaje członkom grupy jeden arkusz
papieru, który jest znacznie mniejszy od wszystkich wcześniejszych kartek razem, na których były
malowane domy. Zadanie polega na umieszczeniu wszystkich wymarzonych domów na tej jednej
kartce papieru w określonym przedziale czasu. Po upływie czasu obie grupy schodzą się w głównej
sali warsztatu, gdzie ponownie dostają arkusz papieru, który jest mniejszy od arkuszy obu grup.
Uczestnicy w krótkim czasie umieszczają swoje wymarzone domy na tym arkuszu.
Warunki przeprowadzania ćwiczenia
Ramy czasowe: 1,5 – 3 h
Kiedy przeprowadzamy ćwiczenie: możliwe w każdym momencie warsztatu
Liczba uczestników: Najmniej 12, żeby móc utworzyć 2 mniejsze grupki. W jednej grupce
maksymalnie 10 uczestników. Im większe doświadczenie moderatora, z tym większej liczby
uczestników może składać się grupka.
Liczba moderatorów: Według nas to ćwiczenie nie może być moderowane przez jedną osobę. Liczba
moderatorów powinna odpowiadać liczbie grupek.
Materiały/założenia
 Papier formatu A4 (kolor wg uznania) – dla każdego uczestnika jedna kartka.
 Materiały do malowania według uznania (pisaki, kredki, markery, farby…) – wystarczająca
ilość, tak żeby wszystkie osoby w grupkach mogły swobodnie malować jednocześnie.
 Nożyczki – para na 3–4 osoby, np. dwie pary na 6-osobową grupkę.
 Klej – co najmniej 2 tubki na 6-osobową grupkę.
 Duże arkusze papieru, np. na tablicę flipchartową – tyle arkuszy, ile grupek + 1.
 Każda grupka powinna mieć własne pomieszczenie, ważne, żeby grupki się nawzajem nie
słyszały.
 Po jednym minutniku/ zegarku na grupę.
Z pozdrowieniami od zespołu Dialogue Unlimited
www.du-t.com
czerwiec 2011
Szczegółowy opis ćwiczenia (przy podziale na dwie grupki)
Pierwszy etap, malowanie domów
 Dzielimy grupę na dwie mniejsze wedle uznania.
 Grupki nie powinny sobie nawzajem przeszkadzać: w związku z tym moderatorzy prowadzą je
do oddzielnych pomieszczeń (ewentualnie jedna może zostać w pomieszczeniu głównym, a
druga wyjść do drugiego).
 W pokojach czekają już przygotowane kartki papieru A4 i przyrządy do malowania, najlepiej
na stole. Nożyczki i klej są schowane.
 Dopiero tutaj uczestnicy dowiadują się na czym będzie polegać ich zadanie (nie w pokoju
głównym przed podziałem). Uczestnicy malują swój wymarzony dom. Przewidziany czas na
ten etap ćwiczenia wynosi 10 minut. Moderator również rysuje.
 Niektórzy ukończą swój rysunek w 2 minuty, innym trzeba będzie po 8 minutach przypomnieć,
że zostały jeszcze 2 do końca. Czas wykonania rysunku wypada różnie.
 W przypadku pytań ze strony uczestników, odpowiedź ogólnie brzmi: każdy maluje co i jak
chce. Wszystko jest dozwolone. Wyobraźni (marzenie jest w końcu marzeniem!) nie stawia się
żadnych ograniczeń. Jeśli jednak ktoś uparcie chce się trzymać pewnych granic – niech tak
będzie. To może być wymarzony dom na przyszły tydzień, przyszły rok lub za 30 lat. Szkic też
jest do zaakceptowania, dodanie wyposażenia domu czy otoczenia – jak najbardziej…
 Jeśli ktoś mówi, że nie potrafi malować, motywujemy go dodając np., że umiejętności
artystyczne poszczególnych uczestników nie będą poddane ocenie. Chodzi o przelanie na
papier w formie rysunku swoich marzeń, potrzeb, życzeń – to może być symboliczny dom.
 Moderator rzuca mimochodem, tak żeby nikt nie uznał tej informacji za najważniejszą –
„wykorzystajcie całą kartkę“. Im mniej pustych, białych, niezamalowanych miejsc, tym lepiej
dla ćwiczenia.
Drugi etap, opowiadanie o tym, co ważne
 Po 10 minutach prosimy wszystkich o zaprezentowanie swojego wymarzonego domu. Każdy
ma na to 2 minuty, na końcu przeznaczamy 2–3 minuty na osobę na pytania.
 Jeśli uczestnicy nie mają żadnych pytań, to moderator stawia 2–3 pytania – otwarte lub
zamknięte. Dla każdego powinno być jasne, co dla poszczególnej osoby jest ważne.
 Przykładowe pytania: Zrozumiałem, że bliski Ci jest kontakt z przyrodą. Co jeszcze jest dla
Ciebie ważne? Albo: Czy można Twoją prezentację podsumować w taki sposób, że właściwie
jest Ci to obojętne, gdzie ma się znaleźć Twój wymarzony dom, jeśli tylko znajduje się w nim
wystarczająco dużo miejsca, by pomieścić Twoją liiiiiiczną rodzinę?
 Na koniec moderator prezentuje pokrótce swój wymarzony dom. Ważne jest zachowanie
równowagi. Zarówno moderator, jak i uczestnicy ujawniają swoje prywatne odczucia.
Trzeci etap, wspólny teren
 Po prezentacjach wymarzonych domów moderator odbiera pisaki (kredki, mazaki itp.) i
przynosi wcześniej przygotowane nożyczki, klej oraz arkusz pod wspólne „osiedle”, np. część
arkusza flipchartowego. Ważne, by wszystkie kartki z namalowanymi na nich domami marzeń
razem były o przynajmniej 1/3 większe niż arkusz. Uczestnicy mają teraz maksymalnie 10
minut na przeniesienie swoich domów na ten arkusz.
 Można np. powiedzieć: „Wyobraźcie sobie, że mamy świetną wiadomość – kupiliśmy dla Was
działkę…”.
 Moderator nie miesza się do procesu malowania, nie „stawia” swojego domu na „działce”.
Z pozdrowieniami od zespołu Dialogue Unlimited
www.du-t.com
czerwiec 2011
 Niedozwolone jest: powiększanie działki przez np. doklejanie kartek, „budowanie” domów
pionowo, domalowywanie czegokolwiek (zarówno na swoich „starych” kartkach, jak i na
„działce”).
 Poza tym wszystko jest dozwolone i możliwe – decyzja leży w rękach uczestników. Zdarza się,
że uczestnicy „budują” jeden nowy dom, składający się z elementów ważnych dla
poszczególnych osób. Częściej próbują nakleić swoje domy jeden obok drugiego. Ze względu
na ograniczoną powierzchnię dostępnego terenu, uczestnicy negocjują, idą na kompromis,
rezygnują z pewnych elementów. Czasem próbują przebić się ze swoim pomysłem.
 Już podczas tej fazy może się pojawić rodzaj frustracji. Ten temat poruszymy podczas
omówienia, gdy grupy znowu się połączą. W tym momencie omijamy ten aspekt.
 Jeśli uczestnicy nie potrafią się porozumieć, moderator przypomina im, że pozostały jeszcze
tylko 2 czy 1 minuta. Czas można trochę przekroczyć, ale nie za wiele. Pracę przerywamy
najpóźniej po 15 minutach, nawet jeśli uczestnicy jeszcze jej nie zakończyli.
Czwarty etap, nowy teren/ migracja
 Obie grupki spotykają się we wspólnym pokoju. Dopiero teraz dowiadują się, że jest ciąg
dalszy ćwiczenia! Na podłodze albo stole czekają nożyczki, klej i nowy arkusz papieru.
Powierzchnia nowej „działki” wynosi mniej więcej tyle, co połowa arkuszy obu grupek razem
wziętych. Uczestnicy mają za zadanie ulokowanie swoich wymarzonych domów na papierze w
czasie 10 minut.
 Z reguły 10 minut to za mało. Jeśli uczestnicy poproszą o więcej czasu, to udzielamy im go.
 Grupa albo pracuje tak długo, aż
a) członkowie się porozumieją i nakleją wymarzony dom (domy) – zależnie od grupy może to
trwać od 10 do 30 minut – albo
b) gdy uczestnicy nie potrafią się porozumieć – moderator uznaje po 30 minutach ćwiczenie za
zakończone.
 Ważne, żeby moderatorzy podczas każdej fazy sporządzali notatki – dotyczące wypowiedzi czy
sposobów zachowania się uczestników. Polecamy zapisać to, co dla poszczególnych osób jest
ważne w ich wymarzonych domach i czy podczas kolejnych faz rezygnują oni z tych rzeczy, czy
je zostawiają.
 Efekty pracy umieszczamy w jakimś widocznym miejscu, np. na ścianie lub na środku kręgu i
wspólnie go oglądamy. Na zakończenie uczestnicy i moderatorzy siadają w kręgu, by omówić
ćwiczenie.
Różne przydatne informacje
 Na programie zamiast słów można namalować prosty domek.
 Pierwsza faza ćwiczenia (malowanie własnego wymarzonego domu) przebiega spokojnie i
pokojowo. Natomiast w drugiej (umieszczanie domów w grupce na wspólnym arkuszu) i
trzeciej (szukanie miejsca dla domów w połączonej grupie) może dojść do nieporozumień. Z
tego względu należy z wyprzedzeniem zaplanować wystarczająco dużo czasu na omówienie.
 Arkusze, na które uczestnicy naklejają swoje domki, mogą już być przygotowane, mogą mieć
różne formy.
 W grupkach można zaproponować różne techniki pracy („budowy domów”). Jedna grupka
maluje domy, inni je wycinają i przyklejają na kartkę. Te ewidentne różnice jako pierwsze
rzucają się w oczy, gdy obie grupki zejdą się do jednego pomieszczenia. Różnice te mogą
Z pozdrowieniami od zespołu Dialogue Unlimited
www.du-t.com
czerwiec 2011
ułatwić albo utrudnić negocjacje i porozumienie. Ten temat zostanie poruszony podczas
omówienia.
 Kryteria podziału na grupki są dowolne, można np. podzielić grupę ze względu na płeć, wiek,
narodowość, kierunek studiów itd. Wspólne kryterium ułatwia komunikację w drugiej fazie
ćwiczenia, ale utrudnia w trzeciej. Ten temat zostanie poruszony podczas omówienia.
 Gdy temat migracji odgrywa dla uczestników warsztatu istotną rolę, można zapowiedzieć
ostatnią fazę w sposób nawiązujący do migracji, np.: „Mam dla Was informację. Może dobrą,
może złą, trudno mi ocenić: emigrujecie” albo „Do waszego kraju przybyła grupa imigrantów”.
Przy omówieniu można pytać o wyobrażenia odnośnie do własnej pozycji/siły w związku z tą
zapowiedzią.
Omówienie
Omówienie ćwiczeń bazujących na Betzavcie nie moralizuje. Nie chodzi o podział na „dobrze/źle”!
(zobacz też ogólne zasady Betzavty).
Celem jest nazwanie przez uczestników ich uczuć, myśli i działań za pomocą pytań. Ustala się, co
wpływa na ich własne i cudze zadowolenie, od czego uzależnione jest ich zachowanie.
 W jakich warunkach jestem gotowy na dialog?
 Kiedy chciałem/byłem w stanie spostrzec potrzeby innych? Uznać je? Spojrzeć na nie jako
równoważne z moimi?
 Jakie kroki poczyniłem w celu zrealizowania własnych potrzeb?
Dbamy o transfer symulacji do codzienności, na teren, po którym się naprawdę poruszają. Uczestnicy
sami decydują, czy przeniosą przeżycia z ćwiczenia do swojego życia codziennego, do współistnienia
w obrębie swoich własnych grup.
Pytanie przewodnie brzmi: Skąd znamy to, co wydarzyło się podczas ćwiczenia?
Wybrane wskazówki do omówienia „wymarzonego domu“
(zapraszam do rzucenia okiem na ogólne zasady omawiania ćwiczeń Betzavty)
Nasze pomysły na tematy, które mogą zostać omówione:
 Gotowość do dialogu.
 Co ułatwia/utrudnia dialog?
 Prowadzenie dialogu w dużych grupach.
 Wzgląd na innych, gdy wszyscy znajdują się w tej samej sytuacji.
 Wzgląd na innych z bezpiecznej pozycji (np. ktoś już przykleił swój dom i dopiero wtedy pyta,
czy inni czegoś nie potrzebują).
 „Kto pierwszy ten lepszy“/ „Siła faktu dokonanego” (np. ktoś zabiera nożyczki i klej i nakleja
jako pierwszy swój własny dom).
 Odpowiedzialność za siebie/ innych.
 Dbanie o to, żeby każdy poczuwał się do odpowiedzialności.
 Zaufanie do przedstawicieli.
 Potrzeby i strategie.
 Gotowość wymienienia preferowanej strategii na inną.
 Dominacja.
 Rezygnacja.
 Zadowolenie z wyniku i procesu.
Z pozdrowieniami od zespołu Dialogue Unlimited
www.du-t.com
czerwiec 2011