DTP1106_01-03_Meurman (Page 1)

DENTAL TRIBUNE
The World’s Dental Newspaper · Polish Edition
ISSN 1730-315X
LISTOPAD 2006
CENA: 9,50 zł.
VOL. 4, NR 11
PRAKTYKA
BADANIA
PERSPEKTYWY
WYDARZENIA
Zarobki gabinetu na 3 sposoby
Niezależnie od tego, czy twój gabinet przynosi straty, czy zyski, na
pewno wiesz, że dochody generują
sukces. Mimo, że pieniądze nie dają szczęścia, to świadomość, że stać
cię na więcej z pewnością spowoduje, że do szczęścia będzie ci bliżej.
Leczenie chorób przyzębia –
nowe podejście
Mikroskop zabiegowy umożliwia
dokonanie kolejnego kroku w leczeniu periodontologicznym. W połączeniu z metodą postępowania chirurgicznego, daje on możliwość usuwania tkanek przyzębia w sposób
mniej inwazyjny, a także uzyskiwania efektów porównywalnych z klasycznym leczeniem chirurgicznym.
Strona 9
Rzuć palenie
Papierosy - bezpośrednio i pośrednio – w samej Francji zabijają rocznie 65.000 ludzi. Dzieje się tak mimo wielu kampanii uświadamiających społeczeństwo o szkodliwości tego nałogu. Sytuacja w innych
europejskich krajach nie jest lepsza, co potwierdza, że uzależnienie
od nikotyny jest poważnym problemem zdrowia publicznego.
Strona 12
Seminaria i szkolenia
Udział w seminariach, szkoleniach
i wystawach, stał się elementem
obowiązkowym w życiu wielu lekarzy dentystów. W dziale „Wydarzenia” publikujemy zapowiedzi
spotkań stomatologicznych w kraju i za granicą.
www.amadar.pl
Aktualności
Dentysta jak dietetyk?
Zdaniem magazynu USA Today
dentyści mogą odegrać ogromną
rolę we wczesnym wykrywaniu
u swoich pacjentów chorób
związanych z nieprawidłowym
odżywianiem się, np. anoreksji
lub bulimii, bowiem to właśnie
jama ustna jest pierwszym miejscem, gdzie można zauważyć błędy żywieniowe lub nieprawidłową dietę pacjenta.
Oznakami nieprawidłowej diety
lub zaburzeń na tle pokarmowym
mogą być takie objawy, jak:
krwawiące dziąsła, ubytki szkliwa, suchość w ustach, popękane
wargi i powiększone migdałki.
Krajowy Instytut BadawczoNaukowy Dentystów w USA
sponsoruje specjalne badania na
Uniwersytecie w Północnej Karolinie, które mają na celu
wdrożenie specjalnego programu edukacyjnego dla dentystów.
Program ten umożliwi im łatwiejszą identyfikację żywieniowych nieprawidłowości i problemów z dietą u pacjentów.
Powszechna nadwrażliwość
Na rynku pojawia się coraz więcej produktów, głównie past do
zębów, przeznaczonych dla osób
z nadwrażliwością zębów. Z powodu tej dolegliwości cierpi ponad 20% Polaków. Przyczynami
nadwrażliwości są najczęściej:
niewłaściwe szczotkowanie zębów, prowadzące do recesji dziąseł i uszkodzenia szkliwa, choroby dziąseł lub nieodpowiednia
dieta. Skutkiem – przede wszystkim próchnica, choroby dziąseł i
przyzębia, ponieważ osoba odczuwająca ból w trakcie czyszczenia zębów często ogranicza
zabiegi higieniczne. Nadwrażliwość zębów nasila się zwłaszcza
u osób pomiędzy 25 a 30 rokiem
życia (45-57% przypadków),
obejmuje najczęściej tylko jeden
lub 2 zęby i nie zwiększa się wraz
z wiekiem.
www.dental-tribune.pl
Strona 6
Strona 24
Infekcje w jamie ustnej
mogą być śmiertelne
Jukka H. Meurman, Finlandia
Badanie przeprowadzone w Finlandii wykazało istnienie zależności między złym stanem zdrowia jamy ustnej i nagłymi zgonami sercowymi mężczyzn. Stan jamy ustnej 117 mężczyzn w
średnim wieku, którzy stali się
ofiarami nagłego zgonu porównano z 63 mężczyznami, którzy
zmarli z powodu chorób innych
niż dotyczące układu sercowonaczyniowego.
Po śmierci wykonywano zdjęcia pantomograficzne szczęki i żuchwy, na podstawie których rejestrowano wszystkie objawy infekcji
zębów. Stwierdzono szczególnie
silną zależność między oznakami
zmian okołowierzchołkowych wokół zębów a zgonem. W analizie
uwzględniono znane czynniki
wpływające na zgony z powodu
chorób układu krążenia takie, jak:
wiek, wskaźnik BMI, palenie, cukrzyca i nadciśnienie. W niniejszym
artykule poglądowym przedstawiono aktualny stan wiedzy na temat zależności między infekcjami
jamy ustnej i umieralnością, związaną w szczególności z chorobami
układu sercowo-naczyniowego.
Mikrobiologia infekcji jamy ustnej
Mikroflora jamy ustnej jest wyjątkowo złożona i liczna w obrębie
płytki nazębnej – 1 mg zawiera 10
bakterii. Wjamie ustnej rozpoznano
ponad 700 gatunków bakterii. Mikroorganizmy tam bytujące mogą
przedostawać się do układu krążenia i rozprzestrzeniać po całym organizmie. Bakteriemia, której źródłem jest jama ustna jest częstym zjawiskiem, może utrzymywać się
przez ponad 30 minut po zakończeniu leczenia stomatologicznego
(Ryc. 1). U podatnego gospodarza o
osłabionym układzie odpornościowym skutki bakteriemii mogą być
poważne - nawet śmiertelne.
Choroby jamy ustnej są zjawiskiem powszechnym, należą do nich
infekcje zębów i tkanek je otaczających. Nie wolno też zapominać o
infekcjach błony śluzowej oraz zakażeniach gruczołów ślinowych.
Wyniki badań mikrobiologicznych
prowadzonych w przypadku infekcji jamy ustnej wykazały, że są to
mieszane infekcje bakteryjne i
drożdżakowe z silną komponentą
beztlenową. Gatunkiem dominującym w próbkach klinicznych są Viridans streptococci. Jednak wiele
gatunków mikroorganizmów jest
kojarzonych ze swoistymi chorobami – i tak Streptococcus mutans
jest wiązany z próchnicą zębów, a
Porphyromonas gingivalis, Actinobacillus actinomycetemcomitans, Tannerella forsythensis i Treponema denticola z chorobami
przyzębia. P. gingivalis jest szczególnie wiązany z miażdżycą naczyń. Infekcjom jamy ustnej często
towarzyszy kolonizacja Candida
sp., wśród których dominuje C. albicans. Ze względu na rosnące stosowanie leków przeciwbakteryjnych i przeciwgrzybiczych coraz
częściej spotyka się szczepy oporne na powszechnie stosowane antybiotyki i preparaty przeciwgrzybicze, co wymaga uwagi także w
dziedzinie mikrobiologii jamy ustnej. Szczepy inne niż C. albicans,
takie jak C. krusei czy C. glabrata
obserwowane są coraz częściej u
osób z problemami zdrowotnymi.
Są one zazwyczaj oporne na stosowane powszechnie leki przeciwgrzybicze, np. flukonazol, dlatego
wymagają w praktyce klinicznej
szczególnej uwagi.
Infekcje w jamie ustnej a choroby
układu sercowo-naczyniowego
Istnieją doniesienia dotyczące
zależności pomiędzy infekcjami
jamy ustnej a ryzykiem zgonu
wśród osób w wieku podeszłym.
Choroby przyzębia ściślej korelują
z całkowitą umieralnością niż z
chorobą wieńcową serca - ze
wzrostem ogólnej utraty kości wyrostka w całej jamie ustnej o każde
20%, ryzyko zgonu pacjenta rośnie
o 51%. Badania przeprowadzone w
Finlandii wykazały, że zapalenie
➟
AD
2
DENTAL TRIBUNE
Opinie
Polish Edition
➟
niem nowopoznanych czynników
ryzyka u obu płci.
Ryc. 1: Częstość występowania bakteriemii pochodzenia zębowego po ekstrakcji 3. trzonowca w żuchwie (zmodyfikowano wg Rajasuo i wsp., 2004). Na podstawie wykresu można
stwierdzić, że bakterie mogą być izolowane z krwi po znacznie dłuższym czasie od ekstrakcji
niż uważano do tej pory. Bakteriemia może także występować samoistnie oraz podczas żucia.
Zdarza się częściej u pacjentów z chorobami przyzębia, co może tłumaczyć występowanie u
nich długoterminowych powikłań ogólnoustrojowych.
przyzębia ponad dwukrotnie
zwiększa ryzyko zgonu. W badaniach kohortowych osób w wieku
podeszłym, urodzonych w roku
1910 stwierdzono, że konieczność
pilnego leczenia stomatologicznego, związana z zapaleniem tkanek
okołowierzchołkowych lub innego
rodzaju infekcją jamy ustnej,
zwiększa 3,9-krotnie ryzyko zgonu
w 5-letnim okresie obserwacji.
Wiadomo, że utrzymujące się
przez dłuższy czas ognisko infekcji, np. choroba przyzębia, wpływa
na tworzenie się płytki miażdżycowej. Może to wyjaśniać obserwowaną statystyczną zależność między infekcjami w jamie ustnej i
śmiertelnością. Loos stwierdził, że
łączna powierzchnia wszystkich
zmian zapalnych przyzębia u nieleczonego pacjenta z ciężką chorobą
przyzębia może wynosić nawet 15
do 20 cm2. Nietrudno uwierzyć, że
infekcja zajmująca tak rozległą powierzchnię wiąże się z wyzwalaniem licznych cytokin i wzrostem
aktywności enzymów rozkładających tkanki, co nie pozostaje bez
wpływu na metabolizm. U pacjen-
tów z chorobami serca i utrzymującą się od dłuższego czasu chorobą
przyzębia obserwuje się m.in. podwyższony poziom metaloproteinaz
(m.in. MMP-9) w osoczu w porównaniu do osób o zdrowym przyzębiu. Wykazano, że także aktywność
MMP-9 w ślinie jest wyższa u pacjentów z chorobą wieńcową serca i
zapaleniem przyzębia. Odkrycie to
może sugerować wyższą aktywność zapalenia przyzębia u pacjentów z chorobami serca.
Iloraz szans wystąpienia choroby wieńcowej serca u osób bezzębnych oraz u osób ze znaczną kliniczną utratą położenia przyczepu,
a także utratą licznych zębów w porównaniu do osób o lepszym stanie
zdrowia, wynosi odpowiednio 1,8 i
1,5. Infekcje takie zdają się odgrywać większą rolę u mężczyzn niż u
kobiet. Desvarieux i wsp. zasugerowali, że utrata zębów i długotrwałe zapalenie przyzębia wiążą
się z subkliniczną miażdżycą u
mężczyzn, a zależność ta nie występuje wśród kobiet. Różnicę między
kobietami i mężczyznami wyjaśnili częściowo różnym występowa-
W przypadku osoby starszej
możemy zakładać, że większość
utraconych lub usuniętych zębów
była wcześniej zainfekowana, dlatego ich liczba odzwierciedla poziom wcześniejszych infekcji.
Wyniki, jakie uzyskaliśmy w Finlandii wykazały, że ryzyko zgonu
pacjenta malało wraz ze wzrostem
liczby zachowanych zębów lub
liczby zębów z wypełnieniami.
Wpływ brakujących zębów okazał
się znamienny po skorygowaniu
względem zmiennych dotyczących ogólnego stanu zdrowia i
zwiększał ryzyko zgonu o 4%.
Także w badaniu przeprowadzonym w Szwecji wykazano, że na 10
utraconych zębów ryzyko zgonu
niezależnie od przyczyn rosło
1,36-krotnie, zaś ryzyko zgonu z
powodu choroby sercowo-naczyniowej 1,46-krotnie, niezależnie
od zmiennych dotyczących statusu socjoekonomicznego. 10-letnie
badanie przeprowadzone w Chinach na niemal 30.000 osób wykazało, że pacjenci, którzy utracili
więcej zębów niż wynosi mediana
stosowna dla wieku byli o 13%
bardziej zagrożeni zgonem ogółem, o 35% bardziej zagrożeni
zgonem z powodu raka żołądka
lub jelit oraz o 12% bardziej zagrożeni zgonem z powodu udaru.
Oprócz związku z infekcjami,
zmniejszona liczba zębów to najczęstsza przyczyna problemów z
żuciem - może to powodować niewłaściwe odżywianie, co z kolei
prowadzić może do większej
umieralności. Także w badaniu
przeprowadzonym przez Nakanishi i wsp. oceniane przez pacjentów
problemy z żuciem stanowiły istotny czynnik prognostyczny
umieralności (wskaźnik ryzyka =
1,63).
Mechanizmy reakcji
ogólnoustrojowych wyzwalanych
przez infekcje w jamie ustnej
Ciężkie zapalenie dziąseł wiąże
się z podwyższoną liczbą leukocy-
Choroby jamy ustnej i z´bów
• zapalenie b∏ony Êluzowej
jamy ustnej
(infekcja grzybicza)
• zapalenie tkanek oko∏owierzcho∏kowych
• zapalenie przyz´bia
• zapalenie tkanek wokó∏ korony
wyrzynajàcego si´ z´ba
• zmiany w obr´bie furkacji
• pozostawione fragmenty korzeni
• torbiele szcz´k
• zapalenie szpiku kostnego
Choroby ogólnoustrojowe i inne
stany
• choroby uk∏adu sercowonaczyniowego
• cukrzyca
• choroby reumatyczne
• zapalenie koÊci i stawów
• przewlek∏e choroby zapalne jelit
• choroby nerek
• nowotwory z∏oÊliwe
• zach∏ystowe zapalenie p∏uc
• wiek podesz∏y
Ryc. 2: Przykład interakcji między infekcjami w jamie ustnej i chorobami ogólnymi. Wiele
z tych zależności wynika z obserwacji klinicznych, a nie z dowodów naukowych. Jednak w
większości przypadków wzrost poziomu mediatorów zapalenia – cytokin i chemokin wyzwalanych pod wpływem infekcji jamy ustnej – tłumaczy teoretyczne tło tych zależności. Z drugiej
strony, choroby ogólne także wpływają na zdrowie jamy ustnej.
tów i wzrostem poziomu fibrynogenu w surowicy. Podwyższony
poziom białka C-reaktywnego
(CRP) i fibrynogenu - dobrze przebadanych markerów biologicznych choroby wieńcowej serca - w
surowicy koreluje z występowaniem zapalenia przyzębia. Obecność w płytce poddziąsłowej bakterii patogennych dla przyzębia, w
tym P. gingivalis, P. intermedia i T.
forsythensis, było dodatnie skorelowane z podwyższonym poziomem CRP (p = 0,029). Infekcje zębów są także związane ze wzrostem
miana antygenu czynnika von Willebranda, co łączy te choroby z mechanizmami krzepnięcia krwi i w
efekcie zakrzepicą.
Grupa badawcza Buhlina
stwierdziła występowanie zależności między zapaleniem przyzębia i niskim stężeniem lipoprotein o
dużej gęstości (HDL). Także
wskaźnik masy ciała (BMI) był
wyższy w grupie pacjentów kardiologicznych z zapaleniem przyzębia
niż w zdrowej grupie kontrolnej
(średnia wartość BMI wynosiła odpowiednio 25,7 i 24,1; p < 0,05).
Analizy prowadzono z uwzględnieniem wieku, płci i palenia. Te
odkrycia potwierdzają wcześniejsze wyniki uzyskane przez Katz i
wsp., wskazujące na możliwy
wpływ chorób przyzębia na poziom lipidów we krwi.
Stwierdzono ponadto, że u pacjentów z chorobą wieńcową serca
występuje podwyższony poziom
lizozymu we krwi, co łączy infekcje jamy ustnej i choroby układu
sercowo-naczyniowego z upośledzonym metabolizmem glukozy.
Zauważono także, że zarówno poziom CRP, jak i stężenie fibrynogenu w surowicy były znamiennie
wyższe w grupie osób z chorobami
serca niż w grupie kontrolnej. Wyliczony łączny wskaźnik infekcji
jamy ustnej, „zmodyfikowany
wskaźnik zębowy” (arytmetyczna
suma stwierdzonych na zdjęciach
rtg zmian w okolicy okołowierzchołkowej, przykoronowej i w
okolicy furkacji, głębokich kieszonek przyzębnych, torbieli szczęk,
zębów zatrzymanych i głębokiej
próchnicy) korelował z wysokim
poziomem tych markerów zapalenia w grupie pacjentów (np. iloraz
szans występowania podwyższonego poziomu fibrynogenu wynosił 1,21 [CI 1,01-1,23]).
Joshipura i wsp. opublikowali
przekrojowe dane, gdzie analizowano zależność między zgłaszaną
przez pacjentów chorobą przyzębia
i wieloma biomarkerami chorób
układu sercowo-naczyniowego.
Uzyskane przez nich wyniki wykazały także, że choroba przyzębia
była związana z podwyższonym
➟
O wydawcy
Wydawca polskiego wydania:
Dental Tribune Polska Sp. z o.o.
Al. Jerozolimskie 44,
00-024 Warszawa
telefon: (22) 433 63 63
faks: (22) 433 63 64
[email protected]
www.dental-tribune.com
Zespół redakcyjny:
Konsultacja naukowa:
Prof. zw. dr hab. med.
Leszek Kryst
Redaktor naczelna:
Magdalena Wojtkiewicz,
[email protected]
Tłumacze:
Ewa Aleksińska
Marcin Aleksiński
Ewa Ganowicz
Redakcja i korekta tekstów:
Marzena Bojarczuk
Marketing i reklama:
Grzegorz Rosiak, [email protected]
telefon: (22) 433 63 62
Informacje w sprawie prenumeraty:
Dental Tribune Polska Sp. z o.o.,
[email protected]
telefon: (22) 433 63 62
Nakład:
10 000 egz.
Wydawca i redakcja nie ponoszą odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.
Publikacja ta jest przeznaczona dla osób
uprawnionych do wystawiania recept oraz
osób prowadzących obrót produktami
leczniczymi w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U. Nr 126, poz. 1381, z
późn. zmianami i rozporządzeniami).
Redakcja Dental Tribune dokłada wszelkich starań, aby publikować artykuły kliniczne oraz informacje od producentów
jak najrzetelniej. Nie możemy odpowiadać za informacje, podawane przez producentów. Wydawca nie odpowiada również
za nazwy produktów oraz informacje o
nich, podawane przez ogłoszeniodawców.
Opinie przedstawiane przez autorów nie
są stanowiskiem redakcji Dental Tribune.
DENTAL TRIBUNE
The World’s Dental Newspaper
Dental Tribune makes every effort to report clinical information and manufacturer’s product news accurately, but cannot
assume responsibility for the validity of
product claims, or for typographical errors. The publishers also do not assume
responsibility for product names or claims, or statements made by advertisers.
Opinions expressed by authors are their
own and may not reflect those of Dental
Tribune International.
DENTAL TRIBUNE
Ad Production Manager
Marius Mezger
[email protected]
Published by
Publisher
Torsten Oemus
Designer
Franzi Dachsel
[email protected]
[email protected]
Design Manager
Matthias Abicht
[email protected]
Associate Editor
Jeannette Enders
[email protected]
Regional Offices
Europe
Daniela Zierke
President
Holbeinstr. 29
Torsten R. Oemus
04229, Leipzig
[email protected]
Germany
Executive President Marketing & Sales Tel.: +49-341-4 84 74-302
Fax: +49-341-4 84 74-290
Peter Witteczek
[email protected]
[email protected]
www.dti-publishing.com
Executive Vice President Finance
Asia Pacific
Dan Wunderlich
Tony Lo
[email protected]
Room 1602, 108 Java Road,
North Point, Hong Kong
License Inquiries
Tel.: +852-3118-7508
Jörg Warschat
Fax: 852-3118-7509
[email protected]
Product Manager
Bernhard Moldenhauer
[email protected]
Accounting
Manuela Hunger
[email protected]
Production & Distribution Manager
Gernot Meyer
[email protected]
Marketing & Sales Services
Daniela Zierke
Senior Editor
Dr. Marius Steigmann
[email protected]
Managing Editor
Robin Goodman
[email protected]
Managing Editor
Daniel Zimmermann
[email protected]
The Americas
Anna Wlodarczyk
LLC, 251 West 89th Street # 12F
New York, NY 10024
Tel.: +1-212-501-7530
Fax: +1-212-501-7533
© 2006, Dental Tribune International GmbH. All rights reserved.
DENTAL TRIBUNE
Opinie
Polish Edition
3
Komunikat w sprawie interpretacji przepisów dotyczących
kształcenia podyplomowego lekarzy i lekarzy dentystów
W związku z wątpliwościami
dotyczącymi kwestii, czy w świetle
art.19 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 5
grudnia 1996 r. o zawodach lekarza
i lekarza dentysty oraz art. 1 ust. 3
ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o
zakładach opieki zdrowotnej, zakłady opieki zdrowotnej mogą prowadzić kształcenie podyplomowe
lekarzy i lekarzy dentystów bez
uzyskania wpisu do rejestru podmiotów prowadzących kształcenie
podyplomowe, Departament Nauki i Szkolnictwa Wyższego MZ informuje, że zakłady opieki zdrowotnej mogą prowadzić kształcenie podyplomowe bez potrzeby
uzyskania wpisu do rejestru, jeżeli:
• są uprawnione do prowadzenia
odpowiednio stażu podyplomowego, specjalizacji lub szkolenia
w zakresie uzyskiwania umiejętności z zakresu węższych dziedzin medycyny lub udzielania
określonych świadczeń zdrowotnych;
• są uprawnione do kształcenia po-
dyplomowego na podstawie odrębnych przepisów.
Za przepisy odrębne w rozumieniu w/w ustawy należy uznać
przepisy powszechnie obowiązujące, dotyczące kształcenia w poszczególnych zawodach medycznych oraz poszczególnych formach
kształcenia, nie można zatem do
nich zaliczyć art. 1 ust. 3 ustawy z
dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach
opieki zdrowotnej, zgodnie z którym zakłady opieki zdrowotnej
uprawnione są do uczestniczenia w
kształceniu osób wykonujących
zawód medyczny na zasadach
określonych w odrębnych przepisach.
Komunikat Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wyższego MZ
Na podstawie art. 6 ustawy z
dnia 29 lipca 2005r. o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, ogłoszonej
w Dzienniku Ustaw Nr 175,
➟
poziomem CRP i lipoprotein o niskiej gęstości (LDL), co potwierdza
hipotezę, że może istnieć związek
przyczynowo-skutkowy zapalenia
przyzębia z chorobami układu sercowo-naczyniowego. Beck i wsp.
badali związek między zapaleniem
przyzębia i grubością kompleksu
błony wewnętrznej i środkowej
(IMT) tętnic wieńcowych, która
jest wyznacznikiem subklinicznej
miażdżycy i stwierdzili wzrost o
30% ryzyka występowania wartości IMT ≥ 1 u osób dotkniętych ciężkim zapaleniem przyzębia (OR
1,31; CI 1,03-1,66). W badaniu
uwzględniono rasę, ośrodek badawczy i występowanie cukrzycy.
Autor
poz.1461 z dnia 12 września 2005r.
- lekarz i lekarz dentysta może
uzyskać specjalizację I stopnia lub
tytuł specjalisty II stopnia nie później niż w terminie 2 lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. W
związku z tym dla lekarzy i lekarzy
dentystów, którzy przystąpili do
specjalizacji na podstawie zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki
Społecznej z dnia 1 lutego 1983r. w
sprawie specjalizacji lekarzy, le-
karzy dentystów, magistrów farmacji oraz innych osób z wyższym
wykształceniem zatrudnionych w
służbie zdrowia i opiece społecznej
(Dz. Urz. MZiOS Nr 3, poz.19 z
późn. zm.) – ostatni egzamin na I i
Grupa Södera ze Szwecji także
stwierdziła, że u pacjentów z długotrwałą chorobą przyzębia zmiany w
błonie wewnętrznej i środkowej
tętnic wieńcowych są bardziej nasilone niż u pacjentów, u których nie
stwierdzano w wywiadzie zapalenia przyzębia.
Cytowane
piśmiennictwo
przedstawia niektóre z dróg, jakimi
zapalenie dziąseł i zapalenie przyzębia może wywierać działanie
ogólnoustrojowe poprzez wyzwalanie różnych reakcji o szkodliwych skutkach. Mimo to, dowody
są nadal zbyt słabe, aby można było rozważać określony związek
przyczynowo-skutkowy. W związku z tym konieczne jest prowadzenie dalszych badań, które umożliwiłyby określenie roli tych i innych
chorób jamy ustnej w wywoływaniu lub modyfikowaniu czynników
gospodarza, które odgrywają rolę
w patogenezie miażdżycy, a także
mogą wyzwalać inne niekorzystne
reakcje systemowe.
padkach - infekcje śródczaszkowe.
Tego rodzaju niekorzystny wpływ
infekcji zębopochodnych znany był
już w starożytnym Egipcie. Badania
niektórych mumii wykazały obecność otworów nawierconych w kościach szczęk, które z pewnością wykonali egipscy lekarze, aby uwolnić
wydzielinę ropną zbierającą się poniżej zniszczonych próchnicowo
zębów.
W naszym szpitalu, obsługującym populację ok. 1,6 miliona ludzi
co roku leczymy około 100 ciężkich przypadków infekcji zębopochodnych. Stwierdziliśmy, że jedynym niepokojącym objawem występującym u tych pacjentów w
chwili zgłoszenia na ostry dyżur
było bardzo wysokie stężenie CRP
we krwi. Badanie 100 kolejnych
pacjentów hospitalizowanych ze
względu na infekcje zębopochodne
wykazało, że poziom CRP w chwili zgłoszenia u tych 18 pacjentów,
którzy wymagali intensywnej opieki wynosił 140 ± 68 mg/l, podczas
gdy u 82 pacjentów leczonych po
zabiegu chirurgicznym w normalnym trybie hospitalizacji wynosił
77 ± 72 mg/l. W obu grupach pacjentów przyczyną powikłań infekcji było najczęściej zapalenie kości
w okolicy wierzchołków zębów,
rzadziej stwierdzano infekcje po
ekstrakcji zębów i zapalenie wokół
korony wyrzynającego się zęba.
Wynika z tego, że powszechne infekcje zębów, nie poddane właściwemu leczeniu, mogą nadal powodować ciężkie, zagrażające życiu
powikłania.
dotyczy, a także możliwości obronnych gospodarza. Pacjenci z
ogólnymi problemami zdrowotnymi, w tym osoby starsze są szczególnie podatne na systemowe powikłania infekcji jamy ustnej.
Przewlekłe infekcje, np. choroby
przyzębia mogą także wyzwalać
niekorzystne reakcje ogólnoustrojowe, których mediatorami są cytokiny i enzymy niszczące tkanki.
One z kolei mogą odgrywać istotną
rolę w patogenezie wielu różnych
chorób (Ryc. 2). Prowadzone są
liczne badania, oceniające pod tym
Bezpośrednie rozprzestrzenianie
infekcji jamy ustnej
Prof. dr n. med., lek. stom.
Jukka H. Meurman
Institute of Dentistry and
Department of Oral
and Maxillofacial Diseases,
University of Helsinki oraz Helsinki
University Central Hospital
PB 41
00014 University of Helsinki
Finlandia
E-mail: [email protected]
Powyżej omówiono przede
wszystkim reakcje ogólnoustrojowe wywołane przez długotrwałe infekcje jamy ustnej. Jednak należy
pamiętać, że ropnie pochodzenia
zębowego mogą rozprzestrzeniać
się bezpośrednio do przestrzeni
tkankowych. Dotknięte chorobą zęby żuchwy, szczególnie wyrzynające się 3. zęby trzonowe z zapaleniem wokół korony (pericoronitis),
mogą prowadzić do powstania powikłań zagrażających życiu ze
względu na rozprzestrzenianie się
infekcji przez dno jamy ustnej,
przestrzeń okołomigdałkową i okołogardłową do śródpiersia. Takie same infekcje pochodzące od zębów
szczęki mogą wywoływać zapalenie zatok obocznych nosa, infekcje
oczodołu lub - w najgorszych przy-
Wnioski
Infekcje pochodzące z jamy
ustnej mogą rozprzestrzeniać się
bezpośrednio lub drogą naczyń
krwionośnych i limfatycznych po
całym organizmie. Konsekwencje
tego zjawiska zależą od zjadliwości mikroorganizmów, których to
II stopień specjalizacji w danej
specjalności zostanie zorganizowany w wiosennej sesji egzaminacyjnej 2007.
Oprac. na podstawie
komunikatów MZ
kątem choroby układu sercowonaczyniowego oraz cukrzycę. Lekarz praktyk powinien pamiętać o
tych aspektach chorób jamy ustnej
i motywować pacjentów do właściwej dbałości o codzienną higienę.
Zarówno ostre, jak i przewlekłe infekcje jamy ustnej muszą być diagnozowane i leczone, ponieważ
wykazano ich związek z wieloma
powikłaniami, a nawet umieralnością. DT
Piśmiennictwo dostępne u wydawcy.
AD