prognoza - BIP - Urząd Gminy i Miasta Raszków

SoftGIS s.c.
51-616 Wrocław, ul. Parkowa 25
tel. (071) 345-92-51
NIP 898-20-01-760, REGON 932815350
PROGNOZA
ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
ustaleń Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Raszków
Opracowali:
mgr inż. Łukasz Błądek
mgr inż. Mariusz Marczewski
WROCŁAW 2012
1
Spis treści
I.
PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA PROGNOZY ................................................ 4
I. ZAKRES MERYTORYCZNY PROGNOZY ORAZ METODA PRZYJĘTA W OPRACOWANIU
PROGNOZY ........................................................................................................... 4
II.
ANALIZA I OCENA STANU ZASOBÓW ŚRODOWISKA ............................................ 5
III.1
Uwarunkowania wynikające z rzeźby terenu i budowy geologicznej ................ 5
III.2
Uwarunkowania topoklimatyczne ................................................................ 6
III.3
Uwarunkowania wynikające z obecności wód powierzchniowych i podziemnych 7
III.4
Uwarunkowania glebowe ........................................................................... 9
III.5 Uwarunkowania wynikające z obecności gatunków chronionych roślin
i zwierząt, obszarów chronionych, obszarów cennych przyrodniczo
i walorów
krajobrazowych .................................................................................................10
III.6
Uwarunkowania wynikające z jakości powietrza atmosferycznego ..................15
III.7
Uwarunkowania wynikające ze stanu klimatu akustycznego ..........................17
III.8 Uwarunkowania wynikające z obecności obiektów emitujących promieniowanie
elektromagnetyczne ..........................................................................................18
IV.
INFORMACJE O ZAWARTOŚCI i GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTU STUDIUM .........19
IV.1
Główne cele zmiany Studium ....................................................................19
IV.2
Kierunki polityki przestrzennej wyznaczone w Studium ................................21
V.
OCENA WPŁYWU USTALEŃ ZMIANY STUDIUM NA POSZCZEGÓLNE KOMPONENTY
ŚRODOWISKA ......................................................................................................32
V.1
Analiza i ocena wpływu rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych na środowisko
………………………………………………………………………………………………………………………………32
V.2
Wpływ ustaleń Studium na elementy środowiska we wzajemnym powiązaniu .38
Wpływ na świat roślinny i zwierzęcy ..................................................................43
VI.
ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, ZMNIEJSZANIE LUB
KOMPENSOWANIE NEGATYWNYCH DZIAŁAŃ NA ŚRODOWISKO .................................55
VII.
ANALIZA I OCENA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA
SZCZEBLU MIĘDZYNARDOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM ISTOTNYCH Z PUNKTU
WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ...........................................................56
VIII. INFORMACJE
O
MOŻLIWYM
TRANSGRANICZNYM
ODDZIAŁYWANIU
NA
ŚRODOWISKO......................................................................................................63
2
IX.
POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI
PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ...........................................................................63
X.
METODY ANALIZY REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU ZMIANY STUDIUM .....65
XI.
PROGNOZA ZMIAN ŚRODOWISKA W WYNIKU REALIZACJI USTALEŃ ZMIANY
STUDIUM ............................................................................................................66
XI.1.
Przyjęte założenia ...................................................................................66
XI.2.
Prognoza skutków wpływu ustaleń zmiany Studium na środowisko ................67
XI.3
Oddziaływanie ustaleń Studium poza obszarem opracowania ........................68
XII.
STRESZCZENIE ..........................................................................................69
XIII.
ŹRÓDŁA: ...................................................................................................73
3
I.
PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA PROGNOZY
Projekt Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego
Gminy i Miasta Raszków opracowany został na podstawie Uchwały Nr XXXIX/300/2010
Rady Gminy i Miasta Raszków z dnia 25 czerwca 2010 r., stanowiącej podstawę
niniejszego opracowania.
W związku z art. 51 ust. 1 i z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r.
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa
w
ochronie
środowiska
oraz
o
ocenach
oddziaływania
na
środowisko
(Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227 ze zmianami) sporządzona została prognoza
oddziaływania ustaleń zmiany Studium (opracowanego zgodnie z ustawą o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz. U. Nr 80 z 2003 r. poz. 717 ze zm.)
na środowisko.
Sporządzona Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium Uwarunkowań
i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy i Miasta Raszków uwzględnia
w
szczególny
sposób
wpływ
ustaleń
na
istniejące
środowisko,
ze
szczególnym
uwzględnieniem obszarów chronionych zarówno na terenie gminy jak i terenów
sąsiednich. Wskazano ponadto możliwe zagrożenia dla środowiska, ze wskazaniem
obszarów szczególnie problemowych. Wskazane zostały jednocześnie pozytywne aspekty
wprowadzonego zagospodarowania.
I.
ZAKRES
MERYTORYCZNY
PROGNOZY
ORAZ
METODA
PRZYJĘTA W OPRACOWANIU PROGNOZY
Zakres prognozy określony został w ustawie o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska
oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zgodnie z jej ustaleniami prognoza
powinna określać, analizować i oceniać istniejący stan środowiska oraz oddziaływanie
zarówno projektu Studium na stan zasobów środowiska, jak i niekorzystne oddziaływanie
w przypadku braku realizacji ustaleń Studium. W prognozie wskazuje się także obszary
problemowe o najbardziej niekorzystnym oddziaływaniu na stan środowiska, a także
określa się problemy związane z obszarami chronionymi wyznaczonymi zarówno
przepisami prawa polskiego, jak i międzynarodowego (Natura 2000). Dodatkowo
analizuje
się
stan
i
wpływ
istniejącego
i
projektowanego
zagospodarowania
na poszczególne elementy środowiska. Prognoza ponadto przedstawia rozwiązania
mające
na
celu
zapobieganie,
kompensację,
lub
ograniczenie
niekorzystnego
4
oddziaływania ustaleń Studium i opis metod prowadzących do wyboru określonego
rozwiązania.
Sporządzona
prognoza
odnosi
się
do
proponowanych
ustaleń
Studium
z uwzględnieniem naturalnej pojemności środowiska i jej poszczególnych elementów,
z zachowaniem walorów przyrodniczych i krajobrazowych, a także obowiązku ochrony
niektórych terenów wynikającego z przepisów prawa.
Oddziaływanie
na
środowisko
przyrodnicze
i
krajobraz,
projektowanego
zagospodarowania przedstawionego w Studium oceniono posługując się następującymi
kryteriami:
•
zasięg
oddziaływania
(miejscowe,
lokalne,
ponadlokalne,
regionalne
i ponadregionalne),
•
charakterystyka wprowadzonych zmian do środowiska (korzystne, niekorzystne,
niepożądane, bez znaczenia),
•
trwałość przekształceń (nieodwracalne, częściowo odwracalne, odwracalne).
Wprowadzone kryteria pozwoliły wraz z innymi (jak częstotliwość oddziaływania,
bezpośredniość oddziaływania) na ocenę wpływu ustaleń Studium i zagregowanych
w
grupy
funkcji,
(różnego
rodzaju
sposobu
zainwestowania)
na
środowisko,
z uwzględnieniem jego poszczególnych elementów.
Załącznik do prognozy w skali 1: 20 000 stanowi integralną część prognozy.
II.
ANALIZA I OCENA STANU ZASOBÓW ŚRODOWISKA
III.1 Uwarunkowania wynikające z rzeźby terenu i budowy geologicznej
Gmina
Raszków,
wielkopolskiego,
w
położona
jest
północno-wschodniej
w
południowej
części
powiatu
części
województwa
ostrowskiego,
w
paśmie
wzniesień Śląsko – Wielkopolskich na Wyżynie Koźmińskiej. Gmina graniczy z gminą
miejską i wiejską Ostrów Wielkopolski, z gminą Plesze, Dobrzyca i Krotoszyn.
Rzeźba terenu gminy ukształtowana została wskutek transgresji, recesji oraz denudacji
peryglacjalnej lądolodu zlodowacenia środkowopolskiego (stadiał Warty). W wyniku
tej
działalności
powstały
na
terenie
Raszkowa
moreny
denne.
Obszar
gminy
charakteryzuje mało urozmaicona rzeźba terenu, o różnicy wysokości pomiędzy najwyżej,
a
najniżej
położonym
obszarem
około
30
m
Dominującymi
formami
terenu
są wysoczyzny morenowe (jako płasko-faliste równiny o wysokościach pomiędzy
ich dnami a szczytami około 7-20 m) poprzecinane dolinami rzecznymi. Wypełnione
są
one
głównie
utworami
polodowcowymi
(piaskami,
żwirami)
oraz
utworami
5
mineralnymi i holoceńskimi. Małe różnice wysokości terenu, a przez to brak barier
przestrzennych
związanych
z
ukształtowaniem
powierzchni
gminy,
daje
swobodę
w zagospodarowaniu. Występowanie szeregu rowów i kotlin zawdzięczamy ruchom
tektonicznym w okresie miocenu. Następnie wskutek dalszych deformacji i działań wód
zostały pogłębione istniejące doliny rzeczne.
Obszar zlokalizowany jest w jednostce geologicznej zwanej monokliną przedsudecką.
Dominują
tutaj
skały
pochodzenia
permsko-mezozoicznego.
Najstarszymi
skałami
permskimi występującymi na terenie gminy są zlepieńce, piaskowce i łupki czerwonego
spągowca. Skały okresu mezozoiku to: dolno jurajskie piaskowce, piaski środkowo
jurajskie
piaski,
piaskowce,
iły.
Wśród
skał
trzeciorzędowych
dominują
iły
z przewarstwieniami piasków. Na nich zalega warstwa utworów czwartorzędowych,
którą
stanowi
glina
zwałowa
z
nielicznymi
przewarstwieniami
piasków.
Piaski
wodnolodowcowe zlokalizowane są głównie w północnej części gminy i posiadają
miąższość od 0,5 m do 10 m. W okresie pliocenu wskutek zmiany warunków
klimatycznych pojawiają się liczne okresowo wysychające bagniska, które zasilane
były rzekami płynącymi z kierunku północnego i południowego. Wskutek akumulacji
materiału piaszczysto-mułkowo-ilastego powstały pstre iły poznańskie. Zanik bagnisk
spowodowany był ruchami podnoszącymi u schyłku pliocenu.
III.2 Uwarunkowania topoklimatyczne
Obszar
gminy Raszków
charakteryzuje
występowanie
klimatu
umiarkowanego
o dużym wpływie mas powietrza polarno-morskiego i polarno-kontynentalnego.
Zgodnie z klasyfikacją E. Romera obszar gminy należy zaliczyć do regionu Krainy
Wielkich Dolin, natomiast zgodnie z podziałem zaproponowanym przez Gumińskiego
obszar należy zaliczyć do dzielnicy rolno-klimatycznej łódzkiej. Klimat obserwowany
na terenie gminy cechuje się wczesnymi i ciepłymi wiosnami i latem oraz łagodnymi
zimami, z niewielką i nietrwałą pokrywą śnieżną (zalegającą od 40-60 dni). Klimat
ten charakteryzuje się także stosunkowo dużą liczbą dni pochmurnych. Średnia
temperatura obserwowana na terenie gminy wynosi około 8,1oC, a średni opad
wynosi 541 mm. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec (średnia temperatura 18,2oC),
a najzimniejszym styczeń (średnia temperatura -2,2oC). Temperatury poniżej 0oC
obserwujemy nawet do marca. Okres wegetacyjny (średnia dobowa temperatura
powyżej 50C) trwa około 210-218 dni i przypada od kwietnia do września. Całość
obszaru gminy charakteryzuje brak występowania lokalnych różnic klimatycznych.
Nieznacznie odmienne warunki występują na obszarach wysoczyzn oraz dolin
rzecznych Ołoboku i Lutyni. W okolicach dolin rzecznych z uwagi na występowanie
wód
powierzchniowych,
a
także
terenów
o
płytko
występujących
wodach
6
gruntowych, występuje okresowe zaleganie mas zimnego powietrza, zamglenia
oraz
przymrozki
przygruntowe.
Obszarem
charakteryzującym
się
swoistym
mikroklimatem są tereny leśne oraz ich pobliskie otoczenie. Tereny te cechują
mniejsze dobowe wahania temperatur, dobre warunki wilgotnościowo-glebowe
oraz znaczne zacienie.
III.3 Uwarunkowania
i podziemnych
wynikające
z
obecności
wód
powierzchniowych
Wody powierzchniowe zlokalizowane na terenie gminy zalicza się do Regionu
Wodnego Odry. Przez teren gminy przebiega dział wodny II rzędu. Sieć rzeczna
na terenie gminy reprezentowana jest przez rzeki: Ołobok, Lutynia, Kuroch i Trzebówka.
W południowej części gminy na obszarze wzdłuż części biegu rzeki Ołobok występują
obszary zalewowe, charakteryzujące się głównie niskim poziomem wód podziemnych.
Tereny te narażone są na niebezpieczeństwo powodzi przy szczególnie wysokich stanach
wód rzeki Ołobok, co może mieć wpływ na przesiąkanie wód na powierzchnię gleby,
głównie w związku z niskimi poziomami wód gruntowych około od 1-2 m p.p.t.
Najważniejszym ciekiem wodnym dla gminy jest rzeka Ołobok będąca lewobrzeżnym
dopływem Prosny. Rzeka Ołobok ma swoje źródła w okolicach miasta Korytnica i płynie
dalej w kierunku Ostrowa Wielkopolskiego. Wody Ołoboku zasilane są Niedźwiadą,
Ciemną i Zgniłą Baryczą. Całkowita długość cieków wodnych na terenie gminy wynosi
około 30 km. Gmina posiada także bogatą sieć rowów melioracyjnych o łącznej długości
178 km. Odprowadzających wody z terenów podmokłych, szczególnie dna dolin.
Wody w ciekach wodnych nie podlegają większym wahaniom, jedynie w okresie
wiosennych roztopów możliwe jest wystąpienie wód ze swoich koryt.
Na terenie gminy brak jest większych zbiorników wodnych sztucznych lub naturalnych.
Jednak zauważyć da się mniejsze zbiorniki wodne zaliczane do obiektów małej retencji.
Stanowią je stawy, śródpolne oczka wodne zlokalizowane w dolinach rzecznych
oraz wyrobiskach poeksploatacyjnych (jest ich 10 o łącznej powierzchni 8,02 ha
i pojemności 101 tys. m3). Na terenie gminy występuje jeden staw hodowlany
w Przybysławicach (pow. 1,85 ha).
Na terenie gminy wzdłuż istniejących cieków wodnych zlokalizowane są urządzenia
wodne w postaci 3 jazów:
1. na rzece Ołobok w miejscowości Radłów (dopuszczalna wysokość piętrzenia 0,9 m,
światło budowli 2 m),
2. na rzece Lutynia w miejscowości Koryta (dopuszczalna wysokość piętrzenia 1 m,
światło budowli 2 m),
3. na rzece Lutynia w miejscowości Ligota (dopuszczalna wysokość piętrzenia 0,9 m,
światło budowli 2 m).
7
Obszar
gminy
zlokalizowany
jest
zgodnie
z
hydrogeologicznym
podziałem
kraju
w makroregionie zachodnim Niżu Polskiego-Regionie Wielkopolskim (XIII), w Podregionie
Poznańskim. Poziomy wodonośne występują na poziomie około 60 m w utworach
piaszczystych i żwirowych, natomiast wody pierwszego poziomu występują na poziomie
około 5 m p.p.t. Wody podziemne przeznaczone na cele gospodarowania człowieka
występują
w
utworach
czwartorzędowych
i
trzeciorzędowych. Pozyskiwanie wody
przez gminę następuje głównie z wód na poziomie czwartorzędowych, w mniejszym
zakresie z utworów trzeciorzędowych. Płytkie zaleganie wód gruntowych obserwujemy
na terenie gminy na obszarach dolin. Na obszarach wysoczyznowych wyróżnić można
dwa zasadnicze obszary: obszar obejmujący znaczną część wysoczyzny morenowej,
gdzie woda gruntowa występuje w postaci okresowych sączeń w glinie morenowej.
Woda gruntowa występuje na tych obszarach na głębokości 3-4 m p.p.t. Drugi obszar
to teren gdzie gliny morenowe przykryte są warstwą piasków. Wody gruntowe na tych
terenach
występują
na
głębokości
1-4
m
p.p.t.,
a
głębokość
ta
uzależniona
jest od grubości warstwy piasków. Na całym obszarze gminy zwierciadło wody stabilizuje
się na poziomie 0,1-11 m p.p.t. W utworach trzeciorzędowych poziom wodonośny
związany jest przede wszystkim z piaszczystymi utworami miocenu. Całkowita miąższość
tych utworów waha się 30-70 m.
Obszar gminy zlokalizowany jest w zasięgu Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 310
(Dolina kopalna rzeki Ołobok). Zbiornik ten zajmuje na powierzchni 50 km2, głębokość
ujęć wynosi około 60m, a wielkość zasobów dyspozycyjnych 21 tys. m3/d.
Na terenie miasta i gminy Raszków zlokalizowane są następujące ujęcia wody
podziemnej:
•
Miasto Raszków – działki nr 161/2 i 162 – hydrofornia oraz 3 studnie o łącznej
wydajności 3600 m3/d (150 m3/h). Wokół studni wyznaczona została strefa
ochrony sanitarnej o promieniu 8-10 m licząc od obudowy studni, ustanowiona
decyzją Wojewody Kaliskiego z dnia 06.10.1997 r., udzielającej Burmistrzowi
Miasta i Gminy Raszków pozwolenia wodno-prawnego na pobór wód dla potrzeb
wodociągu grupowego w Raszkowie;
•
Moszczanka – działka nr 138/2 – studnia;
•
Skrzebowa – działka nr 322/1 – studnia;
•
Grudzielec – działka nr 222/4 – hydrofornia;
•
Grudzielec - działka nr 179/1 – studnia o łącznej wydajności 820 m3/d (38 m3/h),
warstwa czwartorzędowa. Wokół studni nr 1 ustanowiona została strefa ochrony
bezpośredniej w zasięgu istniejącego ogrodzenia działki o wymiarach 24x28m
ustanowiona decyzją Starosty Ostrowskiego z dnia 23.04.2004 r. udzielającą
8
pozwolenia wodno-prawnego na szczególne korzystanie z wód w zakresie poboru
wód podziemnych z ujęcia w Grudzielcu.
Wszystkie wskazane ujęcia gospodarowane są przez Zakład Gospodarki Komunalnej
Raszków. Wody pobierane na cele komunalne są w dobrej jakości do spożycia. Wokół
terenów ujęć wód wyznaczone zostały strefy bezpośredniej ochrony ujęć wód.
Poza tym na terenie gminy zlokalizowane są ujęcia indywidualne:
-
ujęcie na terenie miejscowości Głogowa o łącznej wydajności 15,55 m3/d
m3/h),
(5,73
warstwa
czwartorzędowa,
ujęcia
eksploatowane
przez
Atlas Sp. z o.o.,
-
ujęcie
na
terenie
miejscowości
Bugaj
o
łącznej
wydajności
58,44
m3/d
(6,50 m3/h), warstwa czwartorzędowa, ujęcia eksploatowane przez Rolniczą
Spółdzielnie Produkcyjną.
III.4 Uwarunkowania glebowe
Na terenie gminy Raszków pokrywy glebowe stanowią głównie gleby bielicowe
piaszczyste. Sporadycznie występują także gleby płowe na podłożu glin zwałowych, słabo
ilaste i gleby pylaste. Na terenie gminy brak jest gleb zaliczanych do I i II klasy
bonitacyjnej. Najwięcej jest gleb IV klasy bonitacyjnej, stanowiących około 50 % całość
gleb w gminie. Gleby klasy III zajmują około 20 % powierzchni gruntów ornych gminy.
Biorąc pod uwagę wskaźnik rolniczej przestrzeni produkcyjnej należy stwierdzić,
iż
na
terenie
gminy
panują
lepsze
warunki
glebowe
dla
działalności
rolniczej
niż na większości pozostałych terenów powiatu. Zgodnie z przeprowadzoną klasyfikacja
gleb na odpowiednie kompleksy glebowe należy stwierdzić, iż na terenie gminy
przeważają gleby kompleksu pszennego dobrego. Stanowią je głównie gleby brunatne,
brunatne wyługowane i płowe (gleby te nadają się do prowadzenia intensywnej
gospodarki rolnej). Na terenie gminy występują również gleby kompleksu 6 (żytniego
słabego), zajmujące około 21 % powierzchni gleb gminy. Stanowią go na ogół gleby
bielicowe i czarne ziemie wykształcone z pisków (są to gleby słabo przydatne
do intensywnej gospodarki rolnej). Gleby zlokalizowane na terenie gminy charakteryzują
się głównie kwaśnym odczynem (co związane jest przede wszystkim z rodzajem skał
macierzystych oraz przebiegiem procesu glebotwórczego), są mało zasobne w magnez
i potas, natomiast zasobne są w związki fosforu.
9
III.5 Uwarunkowania wynikające z obecności gatunków chronionych roślin
i
zwierząt,
obszarów
chronionych,
obszarów
cennych
przyrodniczo
i walorów krajobrazowych
Flora:
Zgodnie z podziałem Pawłowskiego i Szafera (1972) obszar gminy leży w obrębie Okręgu
Kaliskiego w Krainie Północne Wysoczyzny Brzeżne, wchodzącej w skład Podziału Pasa
Wyżyn
Środkowych
w
Dziale
Bałtyckim.
Zgodnie
z
podziałem
geobotanicznym
Matuszkiewicza (1993) obszar gminy należy do dwóch podregionów Roszkowskiego
i Ostrowskiego. Natomiast zgodnie z podziałem Polski na regiony przyrodniczo-leśne
Tramplera
(1994)
teren
zalicza
się
do
Dzielnicy
Krotoszyńskiej
w
Krainie
Wielkopolsko – Pomorskiej.
Obszar
gminy
jest
stosunkowo
mało
zróżnicowany
pod
względem
występującej
fitocenozy. Powierzchnię gminy tworzy siedlisko środkowoeuropejskich grądów dębowo –
grabowych. Północno – zachodnia część gminy znajduje się na siedliskach wilgotnych
borów mieszanych dębowo – sosnowych. Obszar gminy jest stosunkowo słabo zalesiony.
Lasy stanowią zaledwie około 7 % powierzchni gminy. Dominującym gatunkiem drzew
jest dąb, znacznie mniejsze powierzchnie zajmują lipy. Brak jest natomiast na terenie
gminy szczególnie istotnych i charakterystycznych gatunków roślin.
Zadrzewienia zlokalizowane są głównie wzdłuż ciągów komunikacyjnych, w pobliżu oczek
wodnych, a także jako zadrzewienia śródpolne. Wśród nich przeważają grusze, topole,
wierzby, kasztanowce, jesiony, olsze czarne, kruszyna pospolita, kalina koralowa.
Na
terenie
powiatu
ostrowskiego
występuje
stosunkowo
dużo
gatunków
roślin
chronionych leśnych, łąkowych i wodnych. Na terenach leśnych są to: „widłaki jałowcowaty, goździsty i spłaszczony, paprotka zwyczajna, długosz królewski, rosiczka
okrągłolistna,
wawrzynek
kruszczyk
wilczełyko,
szerokolistny,
bluszcz
buławnik
pospolity,
wielkokwiatowy,
wiciokrzew
pomorski,
lilia
jarząb
złotogłów.
brekinia;
na stawach rybnych: salwinia pływająca, grążel żółty, grzybienie białe, grzybieńczyk
wodny”1.
Na terenach łąk: „storczyki szerokolistny, krwisty i plamisty; kruszczyk błotny, mieczyk
dachówkowaty, pełnik europejski, goździk pyszny”2.
Fauna:
Na
terenie
całego
powiatu
ostrowskiego
fauna
jest
bardzo
zróżnicowana.
Na terenach leśnych obserwuje się występowanie tzw. zwierzyny grubej: sarny,
1
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Ostrowskiego – woj. Wielkopolskie na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2019”,
Poznań 2009r.
„Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Ostrowskiego – woj. Wielkopolskie na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2019”,
Poznań 2009r.
2
10
dziki, jelenie, sporadycznie daniele i marginalnie łosie. Do niedawna na terenie
powiatu występowały wilki. Drobna zwierzyna leśna występująca na terenie powiatu
to: lisy, zające, wydry, bobry, piżmaki, kuny. Wśród fauny powiatu ostrowskiego,
a w tym także na terenie gminy Raszków, występują różne gatunki myszy
i norników oraz ryjówki (aksamitna, malutka), rzęsorek rzeczek, zębiełek karliczek,
wiewiórka, łasica i gronostaj, będące gatunkami chronionymi oraz kilka gatunków
nietoperzy. Wśród fauny ryb występują: ukleje, lin, leszcz, płoć, karaś, karp, okoń,
szczupak i sum. Płazy na terenie powiatu reprezentowane są głównie przez różne
gatunki żab, traszek, ropuch, a także gadów jaszczurek (zwinka i żyworodna),
padalców, zaskrońców i żmij zygzakowatych. Ptaki stanowią na terenie powiatu
szczególnie
one
bogatą
głównie
w
i
zróżnicowaną
dolinach
rzecznych
awifaunę.
Baryczy
Na
i
terenie
Prosny,
powiatu
na
występują
terenach
stawów
oraz podmokłych łąkach. Na terenach podmokłych występują siedliska perkozów,
łabędzi
niemych,
kilku
gatunków
kaczek,
zimorodek
i
wiele
innych.
Występują także na tym terenie sporadycznie ptaki egzotyczne pelikan, warzęcha,
czy flaming. Ponadto obszary Natura 2000, których część znajduje się na obszarze
gminy są miejscem występowania takich gatunków ptaków jak: bocian czarny,
dzięcioł średni, dzięcioł czarny, muchołówka biało szyja, żuraw szary, bielik, dzięcioł
zielonosiny. Ptaki te w większości są także wpisane do czerwonej księgi gatunków
chronionych.
Pola
i
łąki
są
siedliskiem
skowronka,
przepiórki,
bażanta
i
kuropatwy.
Zaznaczyć więc należy, iż teren gminy i jej otoczenia, głównie z uwagi na duży
udział terenu niezabudowanego, jest stosunkowo bogaty w awifaunę. Spotkać
można tutaj wiele różnorodnych gatunków ptaków, także rzadko spotykanych
na terenie całego kraju.
Na
„Dąbrowy
terenie
gminy
zlokalizowany
Krotoszyńskie
jest
Obszar
Baszków-Rochy”
Chronionego
ustanowiony
Krajobrazu
rozporządzeniem
nr 6 Wojewody Kaliskiego z dnia 22.01.1993 r. (Dziennik Urzędowy Województwa
Kaliskiego Nr 2/93). Obszar ten zajmuje powierzchnię 55 800 ha. W samej gminie
Raszków 9800 ha zajęte jest przez ten O.Ch.K. Na terenie całego Obszaru Chronionego
Krajobrazu zlokalizowanych jest 6 rezerwatów przyrody Baszków (3,6 ha; 1959),
Buczyna Helenopol (42,0 ha; 1995), Dąbrowa Smoszew (9,8 ha; 1963), Dąbrowa koło
Biadek Krotoszyńskich (16,6 ha; 1963), Miejski Bór (29,2 ha; 1987), Mszar Bogdaniec
22,0
ha;
1995).
Obszar
ten
utworzono
w
celu
„ochrony
obszaru
zbliżonego
do naturalnego oraz zapewnienia społeczeństwu warunków do wypoczynku i turystyki
w środowisku”3. Na obszarze gminy brak jest innych form ochronnych zgodnie z ustawą
3
Program Ochrony Środowiska miasta i gminy Raszków
11
o ochronie przyrody. Główne zagrożenie OChK może wynikać głównie z prowadzeniem
niewłaściwej melioracji na terenie gminy, mogącą prowadzić do przesuszania terenu,
a przez to pogorszyć warunki bytowe roślin i zwierząt.
Obszary Natura 2000
Na terenie gminy zlokalizowany jest obszar zaliczony do sieci „Natura 2000” –
OSO (obszar specjalnej ochrony) „Dąbrowy Krotoszyńskie” oraz występuje Obszar o
Znaczeniu Wspólnotowym PLH 300002, zaliczany w skład obszarów Natura 2000
(włączony dnia 10 stycznia 2011r. przez Komisje Europejską do obszarów mających
znaczenie dla
Wspólnoty Dz.
U. UE.
L.
2011. 33. 146))
o
nazwie „Dąbrowy
Krotoszyńskie”.
Obszar PLB 30007 Dąbrowy Krotoszyńskie charakteryzuje się występowaniem ptaków:
Ciconia nigra (bocian czarny) , Dendrocopos medius (dzięcioł średni), Dryocopus martius
(dzięcioł
(żuraw
czrny),
szary),
Ficedula
Haliaeetus
albicollis
albicilla
(muchołówka
(bielik),
Picus
biało
canus
szyja),
(dzięcioł
Grus
grus
zielonosiny).
Ptaki te w większości są także wpisane do czerwonej księgi gatunków chronionych.
W ramach klasy siedlisk występujących na obszarze PLB 300007 dominują grunty
orne, stanowiące około 47 % całości powierzchni obszaru. Szczegółowe zestawienie
procentowego udziału poszczególnych klas siedlisk przedstawia poniższa tabela.
Tabela 1. Klasy siedlisk PLB 300007
Siedlisko
grunty orne
lasy liściaste
lasy iglaste
lasy mieszane
łąki i pastwiska
tereny luźno zabudowane
złożone systemy upraw i działek
lasy w stanie zmian
Pokrycie [%]
47 %
22 %
14 %
9%
4%
2%
1%
1%
źródło: Standardowy formularz obszaru Natura 2000 PLB 30007
Tabela 2. Rodzaj siedlisk występujących na obszarze Natura 2000 PLB 300007
Lp.
Nazwa siedliska
1.
2.
3.
Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum)
Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum)
Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion)
Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis,
Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe)
Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)
Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, TilioCarpinetum)
Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio
uliginosi-Pinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensohnii-Piceetum i
4.
5.
6.
7.
Znaczenie obszaru
dla siedliska
Pokrycie [%]
60%
2%
2%
2%
2%
2%
1%
12
8.
9.
10.
11.
12.
brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne)
Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion)
Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i
mechowisk
Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z
Scheuchzerio-Caricetea)
Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne
(Convolvuletalia sepium)
Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae)
1%
1%
1%
1%
1%
źródło: Standardowy formularz obszaru Natura 2000 PLB 30007
Obszar ten zlokalizowany jest w jednostce geograficznej określanej „Płytą
Krotoszyńską” znajdujący się w zachodniej części Wysoczyzny Kaliskiej (południowa
część Wielkopolski). Teren charakteryzuje się zaleganiem ciężkich utworów geologicznych
na powierzchni oraz występowaniem lasów dębowych. Obszar Natura 2000 Dąbrowa
Krotoszyńska stanowi obszar moreny dennej, zbudowanej głównie z glin zwałowych
szarych o miąższości 18-22 m. Charakterystyka tych skał sprzyja długiemu stagnowaniu
wody. W związku z tym wykształciły się tam głównie fitocenozy dąbrowy trzcinnikowej,
a także mokrej dąbrowy trzcinnikowej. Zaznaczyć należy, iż na obszarze występują
także siedliska grądu i w niewielkim stopniu, w najwilgotniejszych zagłębieniach
łęg olszowy i wiązowo-jesionowy. Na granicy obszaru Natura 2000 wykształciły
się także siedliska ubogiej buczyny niżowej. Wśród roślinności na terenie chronionym
występują zbiorowiska torfowisk niskich, a także zmienno wilgotnych łąk trześlicowych.
W ramach terenu Natura 2000 Dąbrowy Krotoszyńskie występują następujące tereny
chronione: Rezerwat Przyrody: Baszków (3,6 ha) Buczyna Helenopol (42,0 ha) Dąbrowa
Smoszew (9,8 ha) Dąbrowa koło Biadek Krotoszyńskich (16,6 ha) Miejski Bór (29,2 ha)
Mszar Bogdaniec (22,0 ha) Obszar Chronionego Krajobrazu: Dąbrowy Krotoszyńskie
Baszków -Rochy (zlokalizowane w części na obszarze gminy).
Obszar
SOO
PLH
300002
(OZW)
charakterystyką
swoją
nawiązuje
do wyznaczonego obszaru OSO PLB 300007, dominują tam te same siedliska i ich klasy,
w związku z faktem, iż obszar przez niego zajmowany stanowi głównie Obszar
Chronionego Krajobrazu Dąbrowy Krotoszyńskie Baszków -Rochy. Poza gatunkami
ptaków wyszczególnionych w karcie informacyjnej zostały gady i płazy: padalec
zwyczajny
(Anguis
fragilis),
grzebiuszka
ziemna,
jaszczurka
zwinka,
zaskroniec
zwyczajny (Natrix natrix), ropucha zielona, żmija zygzakowata właściwa (Vipera Berus),
a także bezkręgowce: mieniak stróżnik (Apatura Ilia), zawijka pospolita (Aplexa
hypnorum), Archanara dissoluta, tygrzyk paskowany (Argiope bruennichi), Bryophila
domestica, Bryophila raptricula, Caradrina selini, Chilodes maritima, Crypia fraudaticula,
Gyraulus acronicus, Miana fascicuncula, Nymphalis polychloros, Papilio machaon,
Pisidium obtusale, Rhizedra lutosa, Sphinogonotus coerulans, Trichia lubomirskii, ślimak
winniczek, Natrix natrix, żmija zygzakowata (Vipera Berus).
13
Obszar z uwagi na występowanie zwartych kompleksów lasów dębowych,
jest szczególnie ważny z punktu widzenia dyrektywy siedliskowej. Na omawianym
obszarze
stwierdzono
12
typów
siedlisk
z
załącznika
I
dyrektywy
siedliskowej,
w tym 3 priorytetowe. Wśród gatunków szczególnie cennych z ponad 850 taksonów,
w tym 80 gatunków uznanych za zagrożone, lub ginące, wyróżnić można populację
turzycy (gatunku uważanego do niedawna za wymarły w Wielkopolsce). Ponadto
występują także gatunki flory górskiej na niżu: przywrotnik prawie nagi Alchemilla
glabra, jarzmianka większa Astrantia major, ostrożeń łąkowy Cirsium rivulare, Cruciata
glabra, Equisetum telmateia, przytulia Schultesa Galiumschultesii, wiechlina Chaixa Poa
chaixii, bez koralowy Sambucus racemosa, starzec Fuchsa Senecio fuchsii, starzec
gajowy S.nemorensis oraz starzec kędzierzawy S. rivularis. Ponadto badania wskazują
na występowanie kilku 17 gatunków bezkręgowców i 3 kręgowców uwzględnionych
w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej.
Głównymi zagrożeniami dla terenu jest ewentualna możliwość przekształcenia
istniejącego zagospodarowania, a szczególnie odwodnienie terenu na skutek niewłaściwej
melioracji, ekstensywne użytkowanie użytków zielonych, a także tzw. zmęczenie siedlisk.
Uzupełnienie terenów zielonych na obszarze gminy stanowią tereny cmentarne
i inne tereny zieleni urządzonej stanowią swoiste uzupełnienie istniejących terenów
zielonych. Na terenie gminy Raszków zlokalizowanych jest 9 parków i terenów
cmentarnych ( w tym 3 w mieście).
Tabela 3. Wykaz parków i terenów cmentarnych na terenie gminy Raszków:
Położenie
Bugaj
Koryta
Grudzielec
Skrzebowa
Janków Zaleśny
Przybysławice
Raszków
Raszków
Raszków
Charakterystyka
Park przypałacowy
Zieleń cmentarna
Zieleń parkowa
Zieleń cmentarna
Zieleń cmentarna
Zieleń parkowa
Zieleń cmentarna, ul. Jarocińska
Zieleń cmentarna, ul. Koźmińska
Zieleń parkowa, ul. Polna
źródło: Program Ochrony Środowiska miasta i gminy Raszków
Wśród zadrzewień składających się na parki wyróżniamy: grusza, topole, wierzby,
kasztanowce, jesiony oraz olsze czarne, a także kruszyna pospolita, kalina koralowa.
Na terenie gminy Raszków zlokalizowany jest jeden pomnik przyrody – sosna czarna
(Pinus nigra) zlokalizowany w Przybysławicach. Powołany on został Rozporządzeniem
nr 61 Wojewody Kaliskiego z dnia 21 listopada 1991 r. Obwód pierścienia sosny wynosi
270 cm.
14
Ochrona pomnika przyrody zgodnie z ww. rozporządzeniem polega na:
-
zakazie dokonywania wszelkich zmian w dotychczasowym sposobie użytkowania,
-
zakazie uszkadzania,
-
zakazie wykonywania wszelkich zmian w terenie objętym ochroną w promieniu 500 m
od gniazda od 1 lutego do 31 lipca.
Korytarze ekologiczne
Korytarze ekologiczne stanowią pradoliny, doliny rzeczne, rynny jeziorne i inne
obniżenia terenowe oraz fragmenty obszarów leśnych. Korytarze główne, wewnętrzne
i lokalne wraz z węzłami stanowią element krajowej sieci korytarzy ekologicznych
ECONET-PL. Koncepcja ta ma na celu ochronę, zachowanie, bądź restytucję walorów
przyrodniczych szczególnie cennych obszarów o wysokim stopniu bioróżnorodności.
Wśród rodzajów korytarzy ekologicznych wyróżniamy korytarze liniowe, stanowiące
układy biocenotyczne tras komunikacyjnych lub cieków wodnych. Ukształtowane głównie
przez krajobraz antropogeniczny, zdominowany przez roślinność synantropijną, jednakże
są one ekosystemami mało stabilnymi i o mniejszym znaczeniu. Drugi rodzaj korytarzy
ekologicznych - korytarze pasmowe, stanowią wyższy poziom organizacji. W ich obrębie
może rozwinąć się mozaika (agragacja) różnych gatunków roślin. Przez teren gminy
wzdłuż rzeki Ołobok zlokalizowany jest korytarz ekologiczny. Głównym problemem
związanym
z
tym
korytarzem
jest
niszczenie
ekosystemu
wodnego
wskutek
zanieczyszczenia rzeki Ołobok. Do sieci obszaru ECONET zaliczony został obszar doliny
Baryczy między Żmigrodem, a Przygodzicami, należący do Parku Krajobrazowego Dolina
Barycza. Obszar ten znajduje się poza terenem gminy jednakże działalność prowadzona
na obszarze gminy może mieć wpływ na nią, jako oddziaływanie zewnętrzne.
III.6 Uwarunkowania wynikające z jakości powietrza atmosferycznego
Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego można sklasyfikować zasadniczo
względem trzech źródeł powstania: zanieczyszczenia przemysłowe, zanieczyszczenia
komunikacyjne oraz
zanieczyszczenia
powstałe w
wyniku
gospodarki
komunalnej
człowieka.
Badania przeprowadzone na terenie całego województwa wykazały, iż w okolicach
powiatu ostrowskiego stężenie ołowiu, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, kadmu,
arsenu,
niklu,
benzenu,
tlenku
węgla
jest
jednym
z
najmniejszych
w województwie wielkopolskim i prowadzone obserwacje wykazały, iż średni poziom
zanieczyszczenia nie przekracza dopuszczalnych poziomów. Stosunkowo okresowo
wysokie
poziomy
zanieczyszczenia
powietrza
obserwuje
się
ozonem.
Ozon jest zanieczyszczeniem wtórnym powstającym w większych stężeniach przy
15
sprzyjających warunkach meteorologicznych, w atmosferze zawierającej tzw. prekursory
ozonu (np.: tlenki azotu, węglowodory uczestniczące w procesie powstawania ozonu
w troposferze)4.
Biorąc pod uwagę całkowite zanieczyszczenie pyłem PM10 obserwuje się znaczne
zwiększenie liczby dni, w których przekroczone zostały poziomy dopuszczalne stężenia
na miesiące listopad-marzec. Z czego najwięcej dni, w których poziom stężenia PM 10
w powietrzu jest przekroczony obserwujemy w grudniu (około 11 dni) i w styczniu (około
18 dni). Zaznaczyć należy, iż taki wynik przypisywany jest głównie występowaniu okresu
grzewczego i związanej z tym emisją sektora komunalno-bytowego. Jednak stężenie
większości zanieczyszczeń w powietrzu w roku 2009 w porównaniu do roku 2008 spadło.
W roku 2010 nie zaobserwowano natomiast zwiększonego poziomu pyłu PM 10, w pobliżu
terenu gminy. Pomimo, iż średnia roczna w roku 2010 ilości pyłu PM10 wzrosła, to spadła
liczba dni, w których obserwuje się dzienne zwiększenie poziomu emisji.
Biorąc pod uwagę podział na strefy, Raszków zaliczono do strefy wielkopolskiej,
dla której zgodnie z załączoną tabelą obserwuje się zwiększone poziomy pyłu PM 2,5, BaP
i ozonu.
Tabela 4. Klasyfikacja stref z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony
zdrowia
Źródło: Raport o tanie środowiska w województwie wielkopolskim w 2010 r.
W zakresie ochrony powietrza wskutek wzrostu dobowego stężenia PM10,
wprowadzono Program Ochrony Powietrza, który zakładał głównie:
4
-
modernizację zabudowy pod względem termicznym,
-
rozpowszechnianie korzystania z odnawialnych źródeł energii,
-
rozpowszechnianie korzystania z centralnych źródeł ciepła,
-
redukcję substancji powstałych w wyniku spalania,
-
usprawnienie systemu komunikacji i modernizację dróg,
-
upowszechnianie transportu zbiorowego,
-
prowadzenie edukacji proekologicznej.
Raport o stanie środowiska, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu str. 27
16
Przez
teren
gminy przebiega
linia
kolejowa
magistralna i
pierwszorzędna
zelektryfikowana: Katowice – Ostrów Wielkopolski – Poznań (nazwa linii KluczborkPoznań). Linia ta jest zelektryfikowana, w związku z czym nie oddziałuje tak szkodliwie
na
powietrze
atmosferyczne,
jak
kolej
tradycyjna.
W
związku
z
faktem,
iż na terenie gminy zlokalizowane jest składowisko odpadów na obszarze miejscowości
Moszczanka, stąd też prowadzony jest cały czas monitoring emisji gazu wysypiskowego,
którego
ponadnormatywne
stężenie
może
być
uciążliwe,
a
nawet
szkodliwe
dla mieszkańców.
III.7 Uwarunkowania wynikające ze stanu klimatu akustycznego
Zanieczyszczenie
hałasem
można
sklasyfikować
względem
trzech
źródeł
powstania: zanieczyszczenia komunikacyjne – związane z hałasem powstałym wzdłuż
ciągów komunikacyjnych, hałas powstały w wyniku działalności przemysłowej – jest to
głównie
zanieczyszczenie
punktowe,
a
jego
skala
uzależniona
jest
od
rodzaju
prowadzonej działalności. Trzeci rodzaj, to hałas spowodowany gospodarką komunalną
człowieka. Do takich miejsc zaliczamy obszary szczególnie dużych skupisk ludności,
tereny usługowe oraz sportu itp.
Biorąc
pod
uwagę
czynnik
komunikacyjny
zaznaczyć
należy,
iż przez obszar gminy przebiega 19 dróg powiatowych. Świadczy to o tym, iż obszar
gminy nie jest
szczególnym
szlakiem
tranzytowym. Biorąc pod
uwagę możliwe
oddziaływanie obszarów komunikacyjnych na klimat akustyczny terenów sąsiednich,
należy stwierdzić, iż największe obciążenie komunikacyjne generuje droga krajowa nr 36,
mająca
swój
przebieg
wzdłuż
południowej
granicy
gminy.
Zgodnie
z
badaniem
dotyczącym natężenia ruchu na trasie Ostrów Wielkopolski - Krotoszyn dobowy ruch
samochodów silnikowych wynosi około 11217 pojazdów w tym około 17% stanowią
samochody ciężarowe (1883 pojazdy). Średni dobowy ruch na tej trasie jest większy
od średniej dla dróg krajowych wynoszącej 9888 poj./dobę. Wynika z tego, iż priorytet
układu komunikacyjnego stanowią na tym odcinku pojazdy osobowe. Jest to ruch
komunikacyjny generujący mniejsze obciążenia i uciążliwości dla terenów sąsiednich,
w związku z mniejszą emisją spalin i hałasu. Zaznaczyć należy, iż wzdłuż tej drogi
na terenie gminy zlokalizowane są już obecnie tereny mieszkaniowe.
Przez
teren
gminy przebiega
linia
kolejowa
magistralna i
pierwszorzędna
zelektryfikowana (na wschodzie gminy): Katowice – Ostrów Wielkopolski – Poznań.
Jest to linia o dużym znaczeniu w skali kraju, a przez to jej obciążenie transportem
zarówno pasażerskim, jak i cargo jest stosunkowo duże. Istotnym działaniem w ochronie
ludności, a także środowiska przyrodniczego przed hałasem jest oddalanie działalności
mogących powodować ponadnormatywną emisje hałasu od terenów szczególnie cennych
17
przyrodniczo i skupisk ludzkich. Kolejny rodzaj hałasu powstaje wskutek prowadzonej
działalności przemysłowej. Na terenie gminy Raszków brak jest szczególnie uciążliwych
emitentów hałasu, poza jednym zakładem produkcyjnym zlokalizowanym w miejscowości
Rąbczyn, zajmującym się przemysłem drzewnym.
Ostatni rodzaj hałasu powstały w wyniku antropogenicznego oddziaływania
człowieka dotyczy jego codziennej działalności. Wiąże się to z występowaniem usług,
także usług rozrywki, dużych skupisk ludzkich, występowaniem w terenie obiektów
sportu i rekreacji. Obiekty te są źródłem punktowym hałasu, a
jego natężenie zależy
od wielkości obiektu, liczby ludności przypadającej na daną powierzchnię terenu.
Obszarami na terenie gminy, na których da się zidentyfikować taki rodzaj hałasu
są to głównie tereny miejskie oraz podmiejskie, charakteryzujące się większym
skupieniem ludności (osiedla). Źródłem hałasu na terenie gminy jest obecnie istniejąca
farma wiatrowa (elektrownia wiatrowa), która to z uwagi na duże rozmiary wiatraków
powoduje emisję hałasu spowodowaną jego pracą. Ochrona przed hałasem ludności
uwarunkowana jest przepisami prawa, a w szczególności Rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu
w środowisku, który to określa dla funkcji szczególnie wrażliwych na hałas dopuszczane
jego poziomy.
III.8 Uwarunkowania
wynikające
promieniowanie elektromagnetyczne
z
obecności
obiektów
emitujących
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów
sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. z dnia 14 listopada 2003 r.) określa
dopuszczalne
poziomy
pól
energetycznych
przy
zakresie
częstotliwości
50 Hz emisji pola i częstotliwości od 0,001 do 300 000 MHz. Przy zakresie pola
magnetycznego pod i w okolicy linii nie powinna przekraczać składowej elektrycznej
1 kV/m i składowej magnetycznej 60 A/m. Całość obszaru gminy jest zelektryfikowana.
Zasilanie gminy odbywa się z linii napowietrznych średniego napięcia 110 kV – Ostrów
Północ oraz 4 linii 15 kV: linia 15 kV GPZ Ostrów Północ, (kierunek: Radłów,
Przybysławice, Raszków, Bieganin, Grudzielec), linia 15 kV GPZ Krotoszyn Północ,
(kierunek: Raszków), linia 15 kV GPZ Ostrów Południe, (kierunek: Jaskółki), linia 15 kV
GPZ Odolanów, (kierunek: Sulisław, Niemojewiec). Ponadto przez teren gminy przechodzi
linia elektroenergetyczna 400 kV Plewiska – Ostrów (Bugaj, Drogosław, Niemojewiec,
Janków Zaleśny, Sulisław), dla której wyznaczony został pas technologiczny o szerokości
56 m ( po 28 w każda stronę). Zgodnie z wytycznymi Polskich Sieci Energetycznych
Zachód S.A.
1. W pasie technologicznym linii:
18
a) ustala się zakaz realizacji obiektów budowlanych przeznaczonych na stały pobyt
ludzi, tj.:
- zakazuje się lokalizowania budynków mieszkalnych i budynków użyteczności
publicznej typu szkoła, szpital, internat, żłobek, przedszkole itp.,
-
zakazuje
się
lokalizowania
miejsc
stałego
przebywania
ludzi
w
związku
z prowadzoną działalnością gospodarczą, turystyczną, rekreacyjną,
- odstępstwa od tej zasady może udzielić właściciel linii, na warunkach przez siebie
określonych,
b) należy uzgadniać warunki lokalizacji wszelkich obiektów z właścicielami linii,
c) nie wolno tworzyć hałd, nasypów oraz sadzić roślinności wysokiej.
2. Teren w pasie technologicznym linii nie może być kwalifikowany, jako teren
przeznaczony pod zabudowę mieszkaniową lub zagrodową, ani jako teren związany
z działalnością gospodarczą (przemysłową) właściciela linii.
3. Wszelkie zmiany w kwalifikacji terenu w obrębie pasa technologicznego linii i w jego
najbliższym sąsiedztwie powinny być zaopiniowane przez właściciela linii.
4. Zalesianie terenów rolnych w pasie technologicznym linii mogą być przeprowadzone
w uzgodnieniu z właścicielem linii, który określi maksymalną wysokość sadzonych drzew
i krzewów.
5. Lokalizacja budowli zawierających materiały niebezpieczne pożarowo, stacji paliw
i stref zagrożonych wybuchem w bezpośrednim sąsiedztwie pasów technologicznych
wymaga uzgodnień z właścicielem linii.
Na terenie gminy zlokalizowanych jest 121 stacji transformatorowych (głównie
słupowych).
Wobec braku przepisów dotyczących standardów odległości od napowietrznych
sieci
energetycznych
należy
ustalać
strefy
uwzględniające
rodzaj
sieci,
przez to możliwe szkodliwe ich oddziaływanie, a także sąsiadującą z nią funkcję.
Na terenie gminy zlokalizowane są trzy stacje nadawczo-odbiorcze bazowej
cyfrowej telefonii komórkowej (2 w Raszkowie i 1 w Ligocie). W związku z potencjalnym
oddziaływaniem pól elektromagnetycznych obowiązkowym jest zachowanie odpowiednich
stref ochronnych.
IV. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI i GŁÓWNYCH CELACH
PROJEKTU STUDIUM
IV.1
Główne cele zmiany Studium
19
Głównym
celem
Studium
uwarunkowań
i
kierunków
zagospodarowania
przestrzennego gminy Raszków jest dalszy rozwój przestrzenny gminy, polegający
na rozszerzeniu obszarów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową, turystyczną,
oraz produkcyjną. Rozwój terenów mieszkaniowych zasadniczo powinien polegać na
uzupełnieniu istniejącej zabudowy, a następnie na ewentualnym poszerzaniu ich zasięgu.
Z uwagi na fakt, iż większość terenu gminy użytkowana jest obecnie w sposób rolniczy
istotnym jest pobudzenie aktywności gospodarczej ludności i przyciągnięcie kolejnych
inwestorów, co uwidacznia przeznaczenie w Studium części terenów, jako tereny
aktywności gospodarczej.
Same założenia w Studium wskazują, iż rozwój terenów
mieszkaniowych ma polegać na przyciąganiu ludności przy pomocy nowopowstałych
miejsc pracy, a także wykorzystanie potencjału gminy jako „sypialni” większych
ośrodków
miejskich
np.
Ostrów
Wielkopolski.
Natomiast
w
celu
wykorzystania
istniejących walorów przyrodniczych i krajobrazowych zakłada się poszerzenie terenów
przeznaczonych na cele turystyki i wypoczynku. Ograniczenie przestrzeni rolniczej
nastąpi wskutek planowanych zalesień i innych funkcji.
Przez teren gminy nie przebiegają główne szlaki tranzytowe, gdyż droga krajowa
nr 36 zlokalizowana jest w części południowej granicy gminy. Priorytet układu
komunikacyjnego stanowią drogi powiatowe i gminne. W celu poprawy jakości transportu
samochodowego zakłada się modernizację dróg
oraz wyznaczenie drogi
będącej
łącznikiem drogi ekspresowej S-11 i drogi krajowej nr 36.
Na terenie gminy zlokalizowane są tereny chronione i inne tereny cenne
przyrodniczo w postaci OCHK „Dąbrowy Krotoszyńskie Baszków-Rochy” i Natura 2000.
Zgodnie z ustaleniami Studium należy zachować naturalne cechy siedlisk oraz ich
ochronę przed presją antropogeniczną, w tym także niekontrolowanej penetracji i
zadeptywaniu. Należy zapewnić odpowiednie funkcjonowanie systemu melioracji wodnych
w przypadku podjęcia działań inwestycyjnych na terenach, na których one występują.
Studium zakłada również podjęcie działań w celu modernizacji i usprawnienia
infrastruktury technicznej i drogowej
niekorzystnego
oddziaływania
ich
na
prowadzących w konsekwencji do minimalizacji
środowisko.
Ważnym
zagadnieniem
polityki
przestrzennej gminy jest także ochrona przed zainwestowaniem terenów zalewania
wodami rzecznymi i o płytkim występowaniu wód gruntowych. Z uwagi na to
wprowadzone
zagospodarowanie
nie
może
wpływać
na
pogorszenie
istniejących
stosunków wodnych, a także uwzględniać ochronę związaną z możliwym okresowym
zalaniem.
Do terenów ograniczonej zabudowy należy obszar zlokalizowany w strefie otoczenia
lotniska, jednak to Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego poprzez swoje stanowisko zawarte
w stosownych uzgodnieniach warunkować będzie możliwość podjęcia stosownych działań
20
inwestycyjnych.
Szczególnym
zadaniem
Studium
jest
wprowadzanie
takiego
zagospodarowania terenu, aby przeciwdziałać niekorzystnemu wpływowi istniejących
i projektowanych funkcji na warunki glebowe, stosunki wodne, a także przenikaniu
do środowiska glebowo-wodnego substancji szkodliwych, co mogłoby niekorzystnie
oddziaływać zarówno na florę i faunę terenu gminy, jak i na tereny sąsiednie. Ustalenia
Studium nawiązują także do ingerencji w istniejące zagospodarowanie terenu mające
na celu większą dostępność poszczególnych terenów dla osób niepełnosprawnych.
IV.2
Kierunki polityki przestrzennej wyznaczone w Studium
Zgodnie z ustaleniami Studium spod zabudowy wyłącza się obszary wód
powierzchniowych (cieków i zbiorników), obszary zalewane wodami rzecznymi, tereny
bezpośredniej
ochrony
ujęć
wodnych,
tereny
urządzeń
wytwarzających
energię
z odnawialnych źródeł energii (elektrownie wiatrowe) z wyłączeniem stref ochronnych od
elektrowni,
tereny
strefy
bezpieczeństwa
rurociągu
paliwowego
Płock
–
Ostrów
Wielkopolski, tereny pasa technologicznego sieci elektroenergetycznej 400 kV oraz inne
tereny wynikające z przepisów odrębnych.
Należy pozostawić wzdłuż wszystkich naturalnych i sztucznych cieków wodnych, pasów
terenów o szerokości 7 m (licząc od górnej krawędzi biegu cieków) wolnych od zabudowy
w
celu
umożliwienia
administratorom
cieków
wykonywania
prac
remontowo-
administracyjnych.
Na terenach wyłączonych spod zabudowy istnieje warunkowa możliwość lokalizacji
zabudowy w przypadku uzyskania dopuszczenia na podstawie obowiązujących przepisów
prawa oraz zmiany sposobu zagospodarowania terenu w wyniku rezygnacji z funkcji
stanowiącej podstawę do ograniczenia zabudowy.
Na
obszarze
gminy
Raszków
wyznaczono
następujące
jednostki
urbanistyczne
o różnym przeznaczeniu:
1.
Tereny
zabudowy
śródmiejskiej
–
MC,
na
których
dopuszcza
się zabudowę mieszkaniową wielorodzinną i jednorodzinną oraz usługi o charakterze
lokalnym i ponadlokalnym, usługi publiczne, komercyjne oraz chronione, działalność
nie
uciążliwą
dla
środowiska,
drobną
działalność
gospodarczą.
Dopuszcza
się lokalizację zieleni publicznej (skwery, parki, zieleńce, place zabaw itp.).
Nie zezwala się na lokalizację obiektów hodowlanych oraz obiektów usługowych
i produkcyjnych stwarzających uciążliwość dla środowiska. Pod pojęciem uciążliwość
dla
środowiska
należy
rozumieć
zjawiska
fizyczne
lub
stan
powodujący
przekroczenie standardów jakości środowiska określonych w przepisach odrębnych,
poza terenem do którego inwestor posiada tytuł prawny. Na terenach ustala
21
się wskaźnik intensywności zabudowy na 1,4 oraz udział powierzchni biologicznie
czynnej, która nie może stanowić mniej niż 20 % każdej nieruchomości. Ponadto
wyznacza się wysokość zabudowy nie więcej niż 18 m.
2.
Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej – MW, na których
dopuszcza się zabudowę mieszkaniową wielorodzinną, usługi o charakterze lokalnym
i
ponadlokalnym,
nie
uciążliwą
usługi
dla
publiczne,
środowiska,
komercyjne
drobną
oraz
działalność
chronione,
działalność
gospodarczą.
Dopuszcza
się lokalizację zieleni publicznej, przydomowej, ogrodów, szklarń, placów zabaw
itp.).
Nie
zezwala
się
na
lokalizację
obiektów
hodowlanych
oraz
obiektów
usługowych i produkcyjnych stwarzających zagrożenie dla środowiska, generujących
intensywny
ruch
intensywności
pojazdów
zabudowy
na
dostawczych.
0,9
oraz
Na
udział
terenach
powierzchni
ustala
się
wskaźnik
biologicznie
czynnej,
która nie może stanowić mniej niż 20 % każdej nieruchomości. Ponadto wyznacza się
wysokość zabudowy nie więcej niż 18 m.
Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – MN, na których
3.
dopuszcza się zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, usługi publiczne, komercyjne
oraz
chronione, działalność nie
uciążliwą
dla
środowiska, drobną
działalność
gospodarczą, tereny sportu i rekreacji. Dopuszcza się lokalizację zieleni parkowej,
placów
oraz
zabaw
itp.
obiektów
Nie
zezwala
usługowych
się
na
lokalizację
i produkcyjnych
obiektów
hodowlanych
stwarzających
uciążliwość
dla środowiska, generujących intensywny ruch pojazdów dostawczych. Na terenach
wiejskich z wyłączeniem miasta Raszków dopuszcza się lokalizację gospodarstw
rolnych i hodowlanych do 60 DJP. Na terenach ustala się wskaźnik intensywności
zabudowy na 0,4 oraz udział powierzchni biologicznie czynnej, która nie może stanowić
mniej niż 50 % każdej nieruchomości. Ponadto wyznacza się wysokość zabudowy
nie więcej niż 12 m.
4.
Tereny
zabudowy
zagrodowej,
w
gospodarstwach
rolnych,
hodowlanych i ogrodniczych – RM, na których dopuszcza się zabudowę
zagrodową, zabudowę mieszkaniową jednorodzinną jako uzupełnienie zabudowy
zagrodowej
oraz
adaptację
istniejącej
zabudowy
zagrodowej
na
zabudowę
mieszkaniową jednorodzinną, usługi publiczne, komercyjne, działalność nie uciążliwą
dla
środowiska,
drobną
działalność
gospodarczą,
tereny
sportu
i
rekreacji
oraz agroturystycznych. Dopuszcza się lokalizację zieleni parkowej, placów zabaw
itp. Na terenach ustala się wskaźnik intensywności zabudowy na 0,3 oraz udział
powierzchni biologicznie czynnej, która nie może stanowić mniej niż 50 % każdej
nieruchomości. Ponadto wyznacza się wysokość zabudowy nie więcej niż 12 m. W ramach
terenu 4-RM/MN3 dopuszcza się rozbudowę, przebudowę, nadbudowę oraz remont
22
istniejących obiektów inwentarskich w tym kurników. Jednocześnie dopuszcza
się lokalizację gospodarstw rolnych i hodowlanych do 210 DJP.
5.
Tereny zabudowy usługowej (publicznej) – UP, na których dopuszcza
się obiekty usług publicznych, usługi chronione, obiekty sportowe towarzyszące
usługom oświaty oraz funkcję mieszkaniową związaną z obiektem usług kultu
religijnego (plebania). Dopuszcza się lokalizację zieleni urządzonej oraz obiekty
małej architektury. Na terenach ustala się wskaźnik intensywności zabudowy dla usług
administracji do 1,0, usług oświaty i zdrowia do 0,8, usług kultury i kultu religijnego
do 0,9. Udział powierzchni biologicznie czynnej, która nie może stanowić mniej niż 20 %
każdej nieruchomości. Ponadto wyznacza się wysokość zabudowy nie więcej niż 18 m,
za wyjątkiem nowych świątyń do 30 m. Dodatkowo na terenie 16-UP1 oraz 4-UP1
Studium dopuszcza także możliwość lokalizacji usług komercyjnych.
Tereny zabudowy usługowej (komercyjnej) – U, na których dopuszcza
6.
się obiekty usług komercyjnych w tym z obiektami handlu poniżej 400 m2
oraz funkcję mieszkaniową związaną z obiektem usługowym (np.: mieszkanie
właściciela zakładu usługowego, mieszkania służbowe), obiekty obsługi gospodarki
komunalnej. W ramach jednostek terenowych 16-U3, 16-U4 dopuszcza się lokalizację
obiektów
handlowych
o
powierzchni
sprzedaży
powyżej
400
m 2,
jednakże
nie większej niż 2000 m2. Dopuszcza się działalność nie uciążliwą dla środowiska,
drobną
działalność
gospodarczą
(w
budynkach
na
powierzchni
użytkowej
nie przekraczającej 500 m2). Dopuszcza się bazy w tym transportowe, składy,
magazyny
oraz
się
i
o
i
hurtownie
powierzchni
lokalizację
intensywności
pod
zieleni
zagospodarowanie
o
powierzchni
budynkami
urządzonej,
gruntu
nie
na
0,8
obiekty
oraz
przekraczającej
małej
Na
udział
5000
m2
2000 m2. Dopuszcza
przekraczającej
sportowo-rekreacyjne.
zabudowy
nie
architektury
terenach
ustala
powierzchni
oraz
się
biologicznie
obiekty
wskaźnik
czynnej,
która nie może stanowić mniej niż 25 % każdej nieruchomości. Ponadto wyznacza
się wysokość zabudowy nie więcej niż 18 m. Studium dopuszcza na terenie 2-U3
rozbudowę,
przebudowę,
nadbudowę
oraz
remont
istniejących
obiektów
inwentarskich w tym kurników.
7.
Tereny sportu i rekreacji – US, na których dopuszcza się zieleń urządzoną
oraz usługi związane z przeważającym przeznaczeniem terenu (np. hotelarskie,
handlu i gastronomii) oraz lokalizowanie usług komunalnych (np. świetlic wiejskich).
Na terenach ustala się wskaźnik intensywności zabudowy nie większy niż 0,5 oraz udział
powierzchni biologicznie czynnej, która nie może stanowić mniej niż 40 % każdej
nieruchomości.
Ponadto
wyznacza
się
wysokość
zabudowy
do
3
kondygnacji
nadziemnych, w tym nie więcej niż 18 m.
23
8.
Tereny obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych,
ogrodowych oraz gospodarstwach leśnych – RU, na których dopuszcza
się obiekty obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodowych
oraz
gospodarstwach
leśnych,
obiekty
związane
z
funkcjonowaniem
dużych
gospodarstw rolnych, nieuciążliwym przetwórstwem produktów rolnych i obsługą
rolnictwa. Pod pojęciem nieuciążliwego przetwórstwa produktów rolnych zgodnie
z ustaleniami Studium należy rozumieć obiekty/zakłady przetwórstwa rolnego
o uciążliwości nieprzekraczającej granic terenów. Dopuszcza się usługi komercyjne,
działalność nie uciążliwą dla środowiska, drobną działalność gospodarczą. Dopuszcza
się uprawy rolne i ogrodnicze (w tym pod szkłem i folią). Na terenach ustala się wskaźnik
intensywności
zabudowy
na
0,3
oraz
udział
powierzchni
biologicznie
czynnej,
która nie może stanowić mniej niż 50 % każdej nieruchomości. Ponadto wyznacza się
wysokość zabudowy nie więcej niż 12 m, za wyjątkiem elewatorów zbożowych do 50 m.
9.
Tereny
obiektów
produkcyjnych,
składów
i
magazynów
–
P,
na których dopuszcza się obiekty produkcyjne, składy i magazyny, obiekty usług
niekomercyjnych w budynkach, usługi komercyjne, funkcje mieszkaniowe związane
z obiektem usługowym (np.: mieszkanie właściciela zakładu usługowego, mieszkania
służbowe), działalność nie uciążliwą dla środowiska, drobną działalność gospodarczą.
Na
terenach
nie
dopuszcza
się
lokalizowania
nowej
zabudowy
mieszkaniowej,
w tym zagrodowej i usług chronionych oraz obiektów handlowych o powierzchni
sprzedaży powyżej 400 m2. W ramach jednostek terenowych oznaczonych w Studium
symbolami:
16-P1,
16-P2
dopuszcza
się
lokalizację
obiektów
handlowych
o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2, jednakże nie większej niż 2000 m2.
Na terenach dopuszcza się zieleń urządzoną, w szczególności o charakterze izolacyjnym
i osłonowym, zwłaszcza w przypadku ich sąsiedztwa z istniejącą lub planowaną zabudową
mieszkaniową. Na terenach ustala się wskaźnik intensywności zabudowy na 0,9
oraz udział powierzchni biologicznie czynnej, która nie może stanowić mniej niż 10 %
każdej nieruchomości. Ponadto wyznacza się wysokość zabudowy nie więcej niż 25 m.
10.
energii
Tereny urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł
–
EW,
na
których
dopuszcza
się
obiekty
wytwarzające
energię
z odnawialnych źródeł energii. Dopuszcza się lokalizowanie obiektów i urządzeń
infrastruktury
technicznej
niezbędnej
do
funkcjonowania
obiektów/urządzeń.
Nie dopuszcza się lokalizowania obiektów mieszkalnych, usługowych w tym usług
publicznych i komercyjnych, usług sportu i rekreacji, obiektów produkcyjnych,
magazynowych
oraz
obiektów
obsługi
produkcji
w
gospodarstwach
rolnych,
hodowlanych, ogrodowych oraz gospodarstwach leśnych.
24
11.
Strefa
ochronna
od
elektrowni
wiatrowych,
dla
których
ustala
się obowiązek zachowania nieprzekraczalnych odległości w stosunku do siłowni
wiatrowych.
zgodnym
Lokalizacja
z
farm
obowiązującymi
wiatrowych
powinna
wytycznymi,
być
monitoringiem
poprzedzona,
ornitologicznym
i chiropterologicznym. Dopuszczalna odległość w stosunku do siłowni wiatrowych:
•
od zabudowy przeznaczonej na stały pobyt ludzi, aby dopuszczalne poziomy
hałasu były dotrzymane na granicy i całym obszarze terenów chronionych
akustycznie, zgodnie z przepisami odrębnymi;
•
20 metrów od dróg publicznych powiatowych;
•
15 metrów – od dróg publicznych gminnych i dróg wewnętrznych;
•
100 metrów – od linii kolejowych;
•
w przypadku linii 110 kV, 400 kV – odległość będącą sumą wysokości masztu,
promienia wirnika oraz odcinka o długości 15 m;
•
w przypadku linii 15 kV – odległość będącą sumą średnicy wirnika oraz odcinka
o długości 10 m.
Odległość od linii elektroenergetycznej nie dotyczy linii zasilających turbiny wiatrowe
oraz
inne
obiekty
się
wznoszenie
znajdujące
się
na
obiektów/budynków
obszarze
farmy
wiatrowej.
inwentarsko-gospodarczych
Dopuszcza
związanych
z gospodarką rolną w odległości od masztów elektrowni wiatrowej nie mniejszej
niż wysokość masztu elektrowni wiatrowej.
Przy
lokalizacji
inwestycji
należy
uwzględnić:
emisję
dźwięków
słyszalnych
dla człowieka oraz infradźwięków wytwarzanych przez pracujące turbiny, szorstkość
terenu, gęstość oraz typ zabudowy otaczającej farmę wiatrową, orografię terenu –
rodzaj i rozmiar pofalowania terenu.
12.
Tereny infrastruktury technicznej – I w ramach terenów przewiduje się
tereny infrastruktury technicznej (energetyka, woda, kanalizacja, telekomunikacja, gaz,
ciepło) oraz składowiska odpadów komunalnych, na których dopuszcza się zieleń,
w
szczególności
o
charakterze
izolacyjnym
i
osłonowym
oraz
zakrzewienia,
zadrzewienia i zalesienia. W ramach jednostki terenowej oznaczonej w Studium
symbolem 13I-1 dopuszcza się lokalizację zakładu zagospodarowania odpadów,
w tym sortownię odpadów, kompostownię pryzmową oraz linię do produkcji paliwa
alternatywnego.
13.
się
Tereny zamknięte Polskich Kolei Państwowych – KK, dopuszcza
zagospodarowanie
terenu
zgodnie
z
potrzebami
funkcji
kolei
oraz z obowiązującymi przepisami.
14.
Tereny cmentarzy – ZC, na których dopuszcza się obiekty sakralne
oraz kaplice przedpogrzebowe, sanitariaty i inne obiekty obsługi cmentarza. Ponadto
25
dopuszcza się usługi na terenie cmentarza związane z funkcją terenu, np. sprzedaż
kwiatów, zniczy. Na terenach wskazane jest wprowadzanie zieleni urządzonej.
Wprowadzone
kompozycje
zieleni,
ogrodzenia,
bramy,
kaplice
itp.
powinny
cechować się wysokimi walorami estetycznymi. Na terenie cmentarzy dopuszcza
się zarówno pochówki urnowe jak i ziemne (tradycyjne). Obszary cmentarzy
zamkniętych należy chronić przed zniszczeniem i utrzymywać, jako tereny zieleni
urządzonej z zachowaniem pozostałości nekropolii. Wokół cmentarzy obowiązują
strefy sanitarne.
15.
Tereny zieleni urządzonej – ZP, dopuszcza się pojedyncze obiekty
usługowe uatrakcyjniające podstawowe zagospodarowanie terenu np. gastronomia,
obiekty małej architektury.
16.
Pozostałe tereny zielone – ZI, dopuszcza się pojedyncze obiekty
usługowe uatrakcyjniające podstawowe zagospodarowanie terenu np. gastronomia,
obiekty małej architektury. Należy dążyć do uporządkowania i połączenia terenów
zielonych z innymi terenami zielonymi urządzonymi.
17.
Tereny ogrodów działkowych – ZD, dopuszcza się niepodpiwniczoną
zabudowę w postaci obiektów gospodarczych i altan o wysokości 1 kondygnacji.
18.
Tereny lasów i zalesień oraz obiektów gospodarki leśnej – ZL, ZLp,
na których dopuszcza się lokalizowanie obiektów i urządzeń służących wędrówkom
turystycznym (ścieżki - piesze, rowerowe, konne oraz ławki, wiaty itp.).
19.
Obszary z przewagą użytkowania rolniczego – R, na których dopuszcza
się zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne oraz budowę stawów hodowlanych
i dla potrzeb rolnictwa, pod warunkiem, że nie będą wpływać negatywnie na wody
innych akwenów (zanieczyszczenie, eutrofizacja). Ponadto zakazuje się wznoszenie
nowych budynków. Ponadto dopuszcza się zalesienia na podstawie przepisów odrębnych.
Na
terenie
zakazuje
się
lokalizowania
nowych
budynków,
za
wyjątkiem
których
dopuszcza
obiektów/budynków związanych z funkcją rolniczą.
20.
Tereny
wód
powierzchniowych
–
WS,
na
się wykorzystanie terenów pod turystykę, rekreację i wypoczynek szczególnie
w połączeniu z terenami usług sportu i rekreacji. Dopuszcza się budowę urządzeń
wodnych, urządzeń melioracji wodnych oraz urządzeń służących ochronie przed powodzią
oraz suszą. Dopuszcza się zadrzewienia i zakrzewienia.
21.
Tereny dróg i ulic publicznych - KD-Z, KD-L, KD-D, dla których ustala
się klasy: drogi/ulice zbiorcze, drogi/ulice lokalne.
W ustaleniach Studium znalazły się także zapisy dotyczące obszarów ochrony
środowiska
i
jego
zasobów
oraz
krajobrazu
naturalnego
i
kulturowego.
Zgodnie tymi ustaleniami nakazuje się zachowanie naturalnych cech siedlisk na terenach
26
podmokłych, w szczególności pożądane jest zachowanie lasów łęgowych, torfowisk, oczek
wodnych. Na obszarze gminy wyznaczono nowe tereny pod zalesienia. W celu ochrony
środowiska
gruntowo
–
wodnego
zaleca
się
przebudowę
elementów
systemów
melioracyjnych, tak aby nie powodowały niekorzystnych zmian stosunków gruntowowodnych,
zwłaszcza
na
terenach
o
wysokich
walorach
przyrodniczych.
Ponadto
w zakresie ochrony wód podziemnych zaleca się sukcesywne porządkowanie gospodarki
wodno
-
ściekowej
na
terenach
zainwestowanych,
wdrażanie
odpowiednich
(proekologicznych) kierunków produkcji rolniczej i agrotechnik (zgodnie z zasadami
dobrych
praktyk
rolniczych),
zalesianie
najsłabszych
gleb
oraz
uporządkowanie
gospodarki odpadami (w szczególności niedopuszczanie do powstawania składowisk
nielegalnych).
Na
terenie
gminy
należy
dążyć
do
zminimalizowania
uciążliwości
związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, m.in. poprzez wprowadzanie
czystszych
technologii
zabezpieczających
do
w
procesach
rozwoju
produkcyjnych
prośrodowiskowej
oraz
różnych
infrastruktury
urządzeń
technicznej
o wysokim standardzie technologicznym (w tym systemy ogrzewania). Poprawę jakości
powietrza można między innymi uzyskać przez ograniczenie szkodliwych dla środowiska
technologii, zmniejszenie oddziaływania obszarów niskiej emisji na środowisko naturalne,
likwidację lub modernizację kotłowni tradycyjnych (zmiana nośnika energii z węgla
np. na gaz, olej, biomasę, itp.), poprawę nawierzchni dróg, budowę obwodnic,
a przede wszystkim poprzez zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych
(energię
wiatru,
promieniowania
słonecznego,
energia
wód
płynących,
energia
geotermalna, biogaz).
W zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury
współczesnej zaleca się dążyć do pełnej rewaloryzacji obiektów wpisanych do rejestru
zabytków, obejmując ochroną także ich otoczenie. W przypadku obiektów zabytkowych
ujętych w ewidencji zabytków należy zachować ich historyczną formę tj. bryłę, kształt
i geometrię z zastosowaniem tradycyjnych materiałów budowlanych. Na obszarach
stanowisk archeologicznych nakazuje się wykonanie badań archeologicznych w przypadku
podjęcia na ich terenach prac ziemnych. Ponadto wszelkie prace, roboty ziemne na wyżej
wymienionych terenach powinny być zgodne z przepisami odrębnymi. Na obszarze gminy
wyznacza się strefy ochrony konserwatorskiej tj. strefę wpisaną do rejestru zabytków,
strefę „B” – ochrony konserwatorskiej, strefę „OW” – orientacyjna strefa obserwacji
archeologicznej oraz strefę „W” – obserwacji archeologicznej i ścisłej ochrony reliktów
archeologicznych, w których nakazuje się zgodnie z przepisami odrębnymi ochronę
parametrów architektonicznych zabudowy oraz historycznych elementów rozplanowania
zabudowy.
27
W
zakresie
rozwoju
systemów
komunikacji
i
transportu
w
Studium
wyznaczono przebieg drogi łączącej drogę krajową nr 36 z drogą ekspresową S11.
Przebieg drogi wyznaczony został w części po istniejących ciągach komunikacyjnych,
których
klasa
musi
być
dostosowana
do
ustaleń
Studium.
W części droga stanowić będzie nowoprojektowany ciąg komunikacyjny łączący drogę
gminną nr 782627P z drogą powiatową nr 5285P. Ustalenia Studium zakładają
doprowadzenie parametrów technicznych dróg, przede wszystkim powiatowych do klas
określonych na jego rysunku. Dokument stwierdza, iż możliwe są korekty przebiegu
planowanych dróg, jednakże przy zachowaniu kierunku ich głównych powiązań. Rysunek
Studium stanowiący integralną część uchwały, rezerwuje także tereny pod drogi, które
powinny zostać uznane za drogi publiczne. Natomiast w celu zapewnienia właściwej
obsługi terenów wolnych przewiduje się realizację dróg transportu rolnego.
W celu eliminowania uciążliwości powodowanych przez transport samochodowy zaleca
się wprowadzenie: pasów ochronnych w postaci zieleni izolacyjnej wzdłuż głównych
ciągów
i
nie
komunikacyjnych
stwarzającej
w
odległości
zagrożeń
dla
zapewniającej
podróżujących
(w
bezpieczeństwo
szczególności
ruchu
zlokalizowanej
poza liniami rozgraniczającymi dróg), wprowadzenie barier akustycznych w postaci
ekranów w miejscach najbardziej narażonych na hałas oraz stosowanie materiałów
budowlanych
o
niewrażliwych
podwyższonej
na
hałas
do
izolacyjności
ekranowania
akustycznej,
zabudowy
wykorzystaniu
chronionej.
Nową
obiektów
zabudowę
w miejscach, gdzie może ona być narażona na negatywne oddziaływanie głównych dróg,
a w szczególności na hasał i zanieczyszczenie powietrza dopuszcza się wyłącznie
po zrealizowaniu pasów zieleni izolacyjnej i/lub ekranów wzdłuż dróg, ograniczających
negatywne oddziaływanie ruchu samochodowego. W przypadku braku technicznej
możliwości realizacji pasów zieleni ochronnej oraz ekranów, zabudowę należy odsunąć
na
odległość,
ograniczone
gdzie
do
przedsięwziąć
uciążliwości
wartości
wszelkie
powodowane
określonych
możliwe
przez
przepisami
działania
ruch
samochodowy
odrębnymi.
celem
Należy
minimalizowania
zostaną
ponadto
uciążliwości
powodowanych przez transport samochodowy.
We
wszystkich
miejscowościach,
przy
przejściu
dróg
tranzytowych
przez
tereny
zabudowane, należy dążyć do segregacji ruchu kołowego i pieszego. Drogi i ulice zaleca
się wyposażyć, w podniesione krawężniki, obustronne lub jednostronne chodniki,
kanalizację deszczową, oświetlenie. Ponadto ustalenia Studium odnoszą się do zasad
realizacji
zjazdu
na
nieruchomość,
przy
zachowaniu
obowiązujących
przepisów
odrębnych.
Ustalenia Studium kładą także nacisk na utrzymania we właściwym stanie technicznym
i oznakowaniu szlaków rowerowych. W zakresie zapewnienia odpowiedniej liczby miejsc
28
postojowych ważnym jest ustalenie ich liczby na poziomie zapewniającym właściwe
funkcjonowanie terenu nowej inwestycji, z dopuszczeniem lokalizacji miejsc postojowych
na terenie niedalekiego sąsiedztwa. Liczba miejsc postojowych musi zostać odniesiona
do właściwego wskaźnika, dla każdego terenu inwestycji. Ponadto zakłada się monitoring
tras ruchu tranzytowego i ewentualne podjęcie działań przeciwdziałającym negatywnemu
oddziaływaniu tego transportu.
Przez teren gminy przebiega linia kolejowa. Dokument definiuje główne zagrożenia
wynikające z eksploatacją tejże linii, do których należą:
•
wstrząsy i wibracje od przejeżdżających pociągów;
•
możliwość „wyskoczenia” z wagonu na skutek drgań elementów twardych
takich jak kamień, żwir, węgiel itp.;
•
iskrzenie czy zadymienie przez pociągi prowadzone trakcją elektryczną,
motorową czy parową (retro);
•
możliwość skażenia terenu, np. przez rozszczelnienie taboru;
•
hałas;
•
promieniowanie elektromagnetyczne (przy liniach zelektryfikowanych);
•
wyładowania łukowe z odpryskami metali w stanie ciekłym na skutek
współpracy pantografu lokomotywy z siecią trakcyjną;
•
prądy błądzące na liniach zelektryfikowanych.
Studium zakłada sytuowanie budynków
i
budowli
w odległości
określonej
przepisami odrębnymi. Przyszłe inwestycje zlokalizowane w pobliżu terenów kolejowych
nie mogą powodować utrudnień w ruchu pociągów, lub w trakcie modernizacji linii
kolejowej. Wszelkie place składowe, dojazdy, parkingi musza mieć zgodnie ze Studium
zapewnione odpowiednie warunki spływu wód deszczowych. Sytuowanie wszelkich
obiektów
ochrony
akustycznej,
drzew
krzewów,
wykonywanie
robót
ziemnych
uzależnione musi być od przepisów odrębnych. Celem ochrony terenów sąsiednich przed
niekorzystnym oddziaływaniem terenów kolejowych postuluje się wprowadzenie terenów
zielonych, a dodatkowo lokalizowanie zabudowy o funkcji wrażliwej na hałas musi
następować w odległości zapewniającej zachowanie odpowiedniego poziomu hałasu
dopuszczalnego dla poszczególnych funkcji zgodnie z przepisami odrębnymi. W pobliżu
terenów
kolejowych
dopuszcza
się
lokalizowanie
urządzeń
przekaźnikowych,
jednak w odległości większej niż wysokość masztu oraz pod warunkiem braku
powodowania zakłóceń urządzeń kolejowych. Reasumując Studium formułuje główne
zasady funkcjonowania układu transportowego.
W zakresie rozwoju infrastruktury technicznej nakazuje się dążenie do rozbudowy
sieci wodociągowej, rozwoju sieci kanalizacyjnej sanitarnej dla terenu całej gminy.
29
Produkowane na terenie gminy ścieki muszą być odpowiednio oczyszczone przed zrzutem
do odbiornika (wód lub gruntu). Na terenach pojedynczych posesji lub niewielkich
ich zespołów dopuszcza się indywidualne rozwiązania w postaci małych przydomowych
oczyszczalni. Lokalizowanie oczyszczalni przydomowych musi być ograniczone do miejsc,
na
których
odprowadzenie
ścieków
do
gruntu
nie
będzie
zagrażało
jakości
wód podziemnych lub powierzchniowych (szczególnie w obrębie stref ochronnych ujęć
i
zbiorników
wód
powierzchniowych
i
podziemnych).
Lokalizowanie
szamb
i oczyszczalni przydomowych jest dopuszczalne jedynie na obszarach, na których
z ekonomicznego punktu widzenia nie ma możliwości prowadzenia kanalizacji sanitarnej.
Na terenach zainwestowanych zaleca się uregulowanie gospodarki wodami opadowymi
oraz gospodarki odpadami.
Przewiduje się w Studium wprowadzenie ciągłego nadzoru nad gospodarką odpadami
oraz określa się zasady funkcjonowania systemu zbierania (w tym także selektywnego),
składowania
oraz
wywozu
odpadów.
Odpady
niebędące
odpadami
komunalnymi,
pochodzące z terenów produkcyjnych i usługowych powinny być w pierwszej kolejności
poddawane
odzyskowi
lub
unieszkodliwieniu
w
miejscu
ich
powstawania
przy jednoczesnym zakazie postępowania z odpadami w sposób sprzeczny z przepisami
ustawy o odpadach oraz o ochronie środowiska. Odpady, które nie mogą być poddane
odzyskowi lub unieszkodliwieniu w miejscu ich powstawania (w tym odpady medyczne
i weterynaryjne), powinny być przekazywane do miejsc gdzie mogą zostać poddane
odzyskowi lub unieszkodliwieniu. W przypadku odpadów niebezpiecznych zakazuje
się ich składowania na terenie gminy oraz mieszania z innymi odpadami niebezpiecznymi
lub innymi niż niebezpieczne chyba, że mieszanie odpadów ma na celu poprawę
bezpieczeństwa procesów odzysku bądź unieszkodliwienia odpadów i nie stwarza
to niebezpieczeństwa dla ludzi i środowiska.
Przez teren Natury 2000 przebiega linia 400kV. Nakazuje się jednak zachowanie przy
istniejącej
sieci
400kV
pasa
technologicznego
o
szerokości
56
m,
jako
strefę
ograniczonego użytkowania. Ponadto nakazuje się zachowanie strefy wolnej od drzew,
gałęzi, konarów i krzewów o szerokości, licząc od osi linii z każdej strony: dla linii 15 kV –
pas o szerokości 8 m i dla linii 0,4 kV – pas o szerokości 3 m, a także zachowanie strefy
technicznej o szerokości 1,5 m od stacji transformatorowej. Pozyskiwanie energii
elektrycznej na terenie gminy odbywa się już dzięki farmom wiatrowym. Farmy te
powodują uciążliwości związane głównie z hałasem. W miarę oddalania się od terenu
zainwestowania uciążliwość dla terenów sąsiednich spada. Jednak w związku z lokalizacją
potencjalnych wiatraków ważnym jest zachowanie ograniczeń w zagospodarowaniu
dotyczącym minimalnych odległości różnego zagospodarowania od wiatraka (zagadnienie
wcześniej opisane).
Studium dopuszcza możliwość przebudowy istniejącego rurociągu
30
paliwowego Płock-Ostrów Wielkopolski, z jednoczesnym zachowaniem strefy ochronnej o
szerokości łącznej 30 m. Przewiduje się gazyfikację terenów gminy z dopuszczeniem sieci
gazowej średniego ciśnienia. Prowadzenie gazociągów możliwe jest zgodnie ze Studium w
ciągach drogowych.
W zakresie sąsiedztwa istniejącego/projektowanego gazociągu z innymi funkcjami
zastosowanie mają przepisy odrębne.
W miarę możliwości należy stwarzać korzystne
warunki dla pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych. Zaleca się także skłaniać
właścicieli i użytkowników nieruchomości do przechodzenia na bardziej proekologiczne
źródła ciepła. Do wytwarzania energii w celach grzewczych i technologicznych zaleca się
stosowanie paliw charakteryzujących się najniższymi wskaźnikami emisyjnymi, tj. paliwa
płynne, gazowe, stałe w postaci biomasy, drewna. Ponadto zaleca się wykorzystywanie
odnawialnych źródeł energii. Studium postuluje wprowadzanie systemów ekologicznych
ogrzewania. Pod tym pojęciem, zgodnie z ustaleniami Studium, należy rozumieć
instalacje/urządzenia solarne (kolektory słoneczne), pompy ciepła i inne urządzenia
wykorzystujące energię odnawialną.
Postuluje się ponadto rozwój sieci telekomunikacyjnej i teleinformatycznej, a także
rozpowszechnienie szerokopasmowego internetu.
W zakresie zasad kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej
ustala się ochronę, a także wprowadzanie nowych zadrzewień i zakrzewień śródpolnych
w formie kęp/enklaw oraz pasów/rzędów/szpalerów (w tym o funkcji wiatrochronnej),
zwłaszcza wzdłuż dróg gminnych i polnych oraz koryt większych cieków. W strukturze
użytkowania gruntów rolnych należy, co najmniej utrzymać dotychczasowy udział
trwałych
Zaleca
użytków
się
zielonych,
wdrażanie
zwłaszcza
„zamkniętych"
łąk
systemów
na
wilgotnych
melioracji
siedliskach.
(odwadniająco-
nawadniających). Wzdłuż cieków powierzchniowych przepływających przez pola orne,
należy zachować (po obu stronach koryta) pas szerokości minimum 7 m dla umożliwienia
stworzenia biofiltra (np. w formie zadrzewień, zakrzewień lub nie nawożonych łąk),
ograniczającego napływ biogenów do wód z uprawianych pól. Na terenie gminy
dopuszcza się stawy hodowlane tylko w przypadku, jeśli nie naruszą istotnie bilansu
wodnego
(nie
spowodują
deficytu
wodnego)
w
zlewni
oraz
nie
spowodują
zanieczyszczenia wód w innych akwenach. Zaleca się przeciwdziałania skutkom suszy
poprzez zwiększanie małej retencji wodnej oraz wdrażanie proekologicznych metod
retencjonowania
wody.
Przy
zalesieniach
gruntów
rolnych
zaleca
się
dążyć
do wyrównania granicy rolno-leśnej i łączenia izolowanych enklaw leśnych (łączenia ich
w większe zwarte kompleksy).
W zagospodarowaniu terenów położonych w rejonie granicy rolno - leśnej (istniejącej
i planowanej) zaleca się stworzyć odpowiednie warunki dla kształtowania się strefy
31
ekotonowej lasu i właściwej (ekologicznie) krawędzi lasu. W szczególności lokalizowanie
zabudowy zaleca się ograniczać w strefie minimum 50 m od granicy lasu.
Na obszarze gminy Raszków występują obszary o płytkim występowaniu
wód
podziemnych
rzecznymi.
Na
(hydroizobata
obszarach
1
tych
m)
oraz
zaleca
obszary
się
nie
zalewane
wprowadzać
wodami
rozwiązań
przestrzennych, które mogą powodować straty powodziowe m.in. poprzez zalanie
lub podtopienie wodami wielkimi. Należy uwzględnić ograniczenia w użytkowaniu
terenu wynikające ze stref ochronnych ujęć wód powierzchniowych i podziemnych,
głównych
zbiorników
wód
podziemnych
oraz
uwzględnić
ograniczenia
w użytkowaniu terenu wynikające z występowania nieobwałowanych obszarów
pozostających w strefie przepływu wód wielkich i uznawanych, jako narażone
na niebezpieczeństwo powodzi.
W
zakresie
obszarów
wymagających
przekształceń,
rehabilitacji
i rekultywacji wyznacza się do rehabilitacji obiekty zabytkowe lub o walorach
kulturowych (m. in. zespoły pałacowo - parkowe, dwory, folwarki), w przeważającej
części obiekty po zlikwidowanych PGR, pozostałe nie wykorzystane obiekty gospodarcze
po byłych PGR oraz istniejąca zabudowa zagrodowa sprzed 1945 r. o wysokich walorach
architektonicznych),
do
rekultywacji
natomiast
przeznacza
się
tereny
wyrobisk
po wydobyciu kopalin. Wszystkie wyrobiska po wydobyciu kopalin należy rekultywować
w kierunku rolnym lub leśnym.
W Studium znalazły się także ustalenia dla inwestycji o charakterze
ponadlokalnym w zakresie infrastruktury technicznej oraz komunikacji. Ponadto
budowa drogi łączącej drogę krajową nr 36 relacji Prochowice – Ostrów Wielkopolski z
drogą ekspresową S 11 relacji Kołobrzeg – Ostrów Wielkopolski oraz modernizacja i
przebudowa linii kolejowej nr 272 Kluczbork – Poznań Główny (m.in. dla przystosowania
linii do dużej prędkości ≥ 120 km/h).
V.
OCENA WPŁYWU USTALEŃ ZMIANY STUDIUM NA
POSZCZEGÓLNE KOMPONENTY ŚRODOWISKA
V.1
Analiza
na środowisko
i
ocena
wpływu
rozwiązań
funkcjonalno-przestrzennych
Obszar gminy Raszków stanowią tereny, wśród których dominują głównie grunty rolne,
natomiast
lasy
i
tereny
zabudowane
zajmują
znacznie
mniejszą
powierzchnię.
Część terenu gminy posiada stosunkowo wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe,
objęte ochroną w postaci obszaru chronionego krajobrazu „Dąbrowy Krotoszyńskie
Baszków-Rochy” oraz Natury 2000. System osadniczy na terenie gminy stanowi zaledwie
32
około 4 % całości terenu gminy i jest on skupiony przede wszystkim w miejscowości
Raszków oraz mniejszych wsiach. Przez teren gminy nie przebiegają główne szlaki
tranzytowe poza drogą krajową nr 36 relacji Ostrów Wielkopolski – Prochowice,
przebiegającą po południowej granicy gminy.
Ustalenia
Studium
zakładają
dalszy
systematyczny
rozwój
przestrzenny,
w tym szczególnie zabudowy mieszkaniowej, terenów przeznaczonych pod działalności
gospodarcze (w tym produkcję, magazyny i składy) terenów sportu i rekreacji i usług.
Projektowany rozwój terenów osadniczych ma polegać zgodnie z ustaleniami Studium
na intensyfikacji i uzupełnieniu istniejącej zabudowy, a następnie na dodaniu nowych
terenów mieszkaniowych do istniejących już jednostek osadniczych. Niedopuszczalne jest
ponadto doprowadzenie do rozpraszania zabudowy, także w ramach przeznaczonych na
ten cel terenów. Znaczące zmiany w istniejącej strukturze funkcjonalno-przestrzennej
polegały na znacznym pomniejszeniu terenów przeznaczonych pod działalność rolniczą.
Z uwagi na fakt, iż obecnie około 88 % obszaru gminy stanowią tereny z przewagą
użytkowania rolniczego, obszar ten wskutek wprowadzonych kierunków rozwoju gminy
polegających na wprowadzeniu tam terenów inwestycyjnych i zalesień, pomniejszy się.
W ramach rozwoju terenów leśnych i stworzenia lepszych warunków dla utrzymania
i powiększania bioróżnorodności przewiduje się nowe zalesienia. Ustalenia Studium
postulują szczególną ochronę cennych gatunków roślin i zwierząt występujących
na terenie gminy, zachowanie ekosystemów wodno-łąkowo-leśnych, a także brak
tworzenia barier dla walorów krajobrazowych gminy. Studium definiuje również pojęcie
uciążliwości dla środowiska rozumiane, jako niekorzystne oddziaływanie prowadzonej
działalności
na
środowisko,
powodujące
przekroczenie
standardów
jego
jakości
określonych w przepisach odrębnych, wykraczające poza teren przeznaczony na nią
(do którego inwestor posiada tytuł prawny).
Rozwój terenów mieszkaniowych zgodnie
z ustaleniami Studium ma na celu stworzenie swoistej sypialni dla większych ośrodków
gospodarczych, jak Ostrów Wielkopolski. Nowe tereny mieszkaniowe mają zostać
uruchomione również wskutek rozwoju terenów produkcyjnych na terenie samej gminy.
Układ komunikacyjny gminy stanowią głównie drogi powiatowe. Po południowej
granicy gminy przebiega droga krajowa nr 36, jednakże nie ma ona dużego znaczenia
z punktu widzenia ruchu wewnętrznego gminy. Studium postuluje modernizację
istniejącego
układu
komunikacyjnego,
a
także
jego
rozbudowę,
głównie
poprzez poprowadzenie drogi łączącej drogę krajową z drogą ekpresową. Studium
dopuszcza możliwość zmiany przebiegu i parametrów technicznych projektowanych dróg,
lub
częściowo
rezygnację
z
części
projektowanych
dróg,
w
przypadku
wydania
odpowiedniej decyzji lokalizacyjnej na drogę inną niż określona w Studium, lub zmianę
planów rozwoju układu komunikacyjnego o znaczeniu ponadlokalnym. Ustalenia Studium
33
odnoszą się także do pasów ochronnych zlokalizowanych przy głównych ciągach
komunikacyjnych, w których to wprowadza się zakaz zabudowy. Studium w zakresie
proponowanych rozwiązań układu komunikacyjnego ma na celu ograniczenie uciążliwości
transportu
samochodowego.
Zaznaczyć
należy,
iż
transport
samochodowy
jest czynnikiem powodującym uciążliwości związane z hałasem, zanieczyszczeniem
atmosfery substancjami powstającymi w wyniku spalania paliw, a także szkody
spowodowane przenikaniem z terenów komunikacyjnych substancji ropopochodnych
do
gleb,
a
także
wód
podziemnych.
Ustalenia
Studium
w
zakresie
układu
komunikacyjnego przyczynią się do możliwości zwiększenia emisji szkodliwych substancji
do atmosfery i pogorszenie klimatu akustycznego wskutek modernizacji i poprawy
parametrów technicznych dróg,
jedynie w przypadku zwiększenia natężenia ruchu.
W przypadku braku zwiększenia natężenia ruchu poprawa parametrów technicznych dróg
przyczyni
się
do
zmniejszenia
niekorzystnego
oddziaływania
tychże
terenów.
W przypadku wystąpienia ponadnormatywnej emisji hałasu możliwa jest instalacja
ekranów akustycznych, lub innych naturalnych barier ochronnych (zieleni izolacyjnej).
Zjawisko takie może mieć miejsce jedynie w przypadku znacznego zwiększenia
obciążenia istniejących układów komunikacyjnych. Ustalenia w zakresie komunikacji
nie
odnoszą
się
natomiast
do
przenikania
do
gleb
substancji
ropopochodnych
dostarczanych tam wskutek działania m.in. wód deszczowych. W celu ochrony przed
hałasem zakłada się również wykorzystanie materiałów o podwyższonych właściwościach
ochrony przed hałasem w celu niwelowania uciążliwości związanej z komunikacją.
Poza
ustaleniami
Studium,
ochronę
przed
szkodliwym
oddziaływaniem
terenów
komunikacyjnych należy zapewnić poprzez stosowanie się do odpowiednich przepisów
odrębnych.
Znaczącym obciążeniem dla środowiska jest istniejąca linia kolejowa. Zagrożenia
wynikające z tego zagospodarowania określone w Studium to: wstrząsy i wibracje, hałas,
możliwość zanieczyszczenia terenu sąsiedniego w przypadku rozszczelnienia taboru,
promieniowanie elektromagnetyczne (w przypadku linii zelektryfikowanych) itp. (patrz
str. 27 opracowania). Ustalenia w zakresie ochrony środowiska przed niekorzystnym
oddziaływaniem komunikacji kolejowej odnoszą się głównie do przepisów odrębnych,
jednocześnie postuluje się - głównie ze względu na ochronę przed hałasem- lokalizowanie
w
ich
pobliżu
terenów
zielonych,
lub
w
przypadku
szczególnej
uciążliwości
dla sąsiadujących funkcji dopuszcza się możliwość instalowania ekranów akustycznych.
Studium odnosi się także do właściwej gospodarki wodami opadowymi w przypadku
terenów zlokalizowanych w pobliżu kolei.
W
zakresie
infrastruktury
technicznej
zapisy
Studium
nie
precyzują
szczegółowych rozwiązań systemów inżynieryjnych i ich przebiegu, a nadrzędny
34
dokument stanowią specjalistyczne opracowania. Ustalenia zakładają stopniowy
i systematyczny rozwój sieci wodociągowej, kanalizacji sanitarnej, z ewentualna
możliwością
zgazyfikowania
dostarczanej
wody
jest
gminy.
podjęcie
Istotnym
działań
w
na
zakresie
rzecz
ochrony
ochrony
jakości
ujęć
wody
przed zanieczyszczeniami, a także dbanie o właściwy stan istniejącej infrastruktury.
Zwraca się uwagę na konieczność zapewnienia wszystkim powstającym i istniejącym
terenom zainwestowanym (w tym także terenów przemysłowych w przypadku braku
niekorzystnego wpływu na innych użytkowników sieci oraz za zgodą zarządcy sieci)
konieczność podłączenia do sieci infrastruktury technicznej, a wytworzone ścieki
przed zrzutem do odbiorników muszą zostać oczyszczone. Jednocześnie ustalenia
Studium
dopuszczają
możliwość
lokalizowania
indywidualnych
niewielkich
przydomowych oczyszczalni ścieków, dla pojedynczych obiektów, lub niewielkich
zespołów
zabudowy,
także
jako
zbiorników
bezodpływowych,
jedynie
jako rozwiązanie tymczasowe. Dodatkowo zwraca się uwagę na konieczność
zagospodarowania
wód
opadowych,
szczególnie
na
terenach
o
znacznym
zainwestowaniu, gdyż spływająca woda niosąca za sobą substancje powstałe
w
wyniku
antropogenicznego
oddziaływania
człowieka
może
doprowadzić
do zanieczyszczania środowiska gruntowo-wodnego.
Gmina Raszków posiada składowisko odpadów we wsi Moszczanka. Zapobieganie
niekorzystnemu wpływowi tegoż terenu na sąsiednie ma nastąpić głównie poprzez
właściwą
gospodarkę
odpadami
oraz
monitoring.
Jednocześnie
wszelkie
odpady
niebędące odpadami komunalnymi pochodzące z terenów przemysłowych i usługowych
powinny być w pierwszej kolejności poddane odzyskowi lub unieszkodliwieniu w miejscu
powstania, przy zachowaniu przepisów odrębnych. Ponadto zabrania się mieszania
i
składowania
na
terenie
gminy
odpadów
niebezpiecznych,
chyba
że
w
celu
ich unieszkodliwienia i przy braku niekorzystnego wpływu na środowisko i tereny
sąsiednie. Ustalenia Studium kładą także nacisk na wykorzystanie odpadów wtórnych
i stworzenie warunków dla selektywnej zbiórki odpadów. W projekcie Studium przewiduje
się powiększenie terenu przeznaczonego pod składowisko odpadów, z możliwością
budowy komory do unieszkodliwiania odpadów oraz zakładu zagospodarowania odpadów
obejmującego sortownię odpadów, kompostownię pryzmową oraz linię do produkcji
paliwa alternatywnego, przez co należy rozumieć paliwa uzyskane w procesie odzysku
odpadów posiadające wartość energetyczną/opałową. Ustalenia takie kładą nacisk
na wtórne wykorzystanie odpadów. Segregacja odpadów doprowadzi do obniżenia ilości
emisji gazu wysypiskowego, w związku z możliwością odzysku części odpadów.
Składowanie odpadów w zbiornikach podziemnych wpłynie także na obniżenie ilości
emisji gazu wysypiskowego. Proces odzyskiwania części odpadów z przeznaczeniem
35
na paliwa alternatywne może być prowadzony jedynie poprzez zastosowanie czystych
technologii, nie powodujących zwiększenia obciążenia środowiska. Studium kategorycznie
zakazuje lokalizacji spalarni odpadów. Zaznaczyć należy, iż budowa kompostowni oraz
sortowni nie powinna spowodować szkody dla środowiska glebowego i wodne. Podłoże
winno być szczelne, nieprzepuszczalne, a kompostowni zaprojektowane w taki sposób
aby nie dopuszczać do bezpośredniego wycieku substancji szczególnie płynnych, ze
składowanego odpadu. Składowisko odpadów zlokalizowane jest w znacznej odległości od
cieków wodnych, a także wód stojących. W pobliżu nie występują także źródła wód
powierzchniowych, lub podziemnych.
W zagospodarowaniu terenu sąsiedniego w stosunku do linii elektroenergetycznej
ważnym jest zachowanie zasad zagospodarowania w strefie 56 m otoczenia linii i zasad
zawartych w przepisach odrębnych, celem minimalizacji niekorzystnego oddziaływania
tego
elementu
na
środowisko
i
ludzi.
Ustalenia
Studium
kładą
także
nacisk
na wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, w tym głównie energii powstałej wskutek
elektrowni wodnych oraz wiatrowych. Zaznaczyć należy, iż wykorzystanie energii
wiatrowych poza powstaniem tzw. „czystego źródła energii” niesie za sobą uciążliwości
związane z hałasem, a także występowaniem w krajobrazie dużych punktowych obiektów
w postaci wiatraków.
W celu ochrony terenów sąsiednich przed niekorzystnym
oddziaływaniem turbin wiatrowych wyznaczono minimalne odległości od obiektów
i
różnego
zagospodarowania
terenu,
a
także
określono
konieczność
wykonania
odpowiednich badań poprzedzających docelową lokalizację.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy nie jest aktem prawa
miejscowego, w związku z powyższym tereny wskazane pod lokalizację siłowni
wiatrowych są jedynie obszarami potencjalnymi. Nie oznacza to, iż przeznaczenie terenu
w Studium rozstrzyga ostatecznie o sposobie wykorzystania danego terenu. Obowiązek
nawiązania do ustaleń Studium następuje jedynie na etapie sporządzania planu
miejscowego.
Na
etapie
sporządzania
projektu
Studium
wykorzystano
całość
dokumentacji stanowiącej przepisy prawa materialnego oraz akty prawa miejscowego.
W przypadku realizacji planowanych siłowni wiatrowych na każdym wskazanym pod ten
cel terenie, wymagane będzie przeprowadzenie całościowej procedury oceny wpływu
inwestycji na środowisko, w ramach przepisów obowiązującego prawa. Zaznaczyć należy,
iż ocena zasadności realizacji inwestycji oraz jej wielkości musi uwzględniać poza
oddziaływaniem
na
środowisko
antropogeniczne
także
elementy
środowiska
przyrodniczego, z dużym naciskiem na oddziaływanie na krajobraz. Ocena wpływu
planowanej inwestycji może być przeprowadzona dopiero w momencie określenia
wielkości i skali planowanej inwestycji. Tereny wskazane pod lokalizację farm wiatrowych
zostały określone z poszanowaniem obowiązujących przepisów prawa materialnego,
36
aktów prawa miejscowego, a także lokalizacje te uwzględniały przeprowadzone na etapie
sporządzania
projektu
Studium
wizje terenowe
oraz
analizę wszelkiej
dostępnej
dokumentacji planistycznej.
Zgodnie ze Studium pozostawia się możliwość lokalizacji indywidualnych
źródeł pozyskiwania ciepła, jednakże zaleca się systematyczny rozwój technologii
proekologicznego pozyskiwania ciepła m.in. poprzez ogrzewanie gazem. Dodatkowo
zaleca się wykorzystanie do celów grzewczych także odnawialnych źródeł energii.
W
zakresie
rozwoju
telekomunikacji
postuluje
się
rozwój
sieci
telekomunikacyjnej i teleinformatycznej w oparciu o istniejące potrzeby gminy,
tworząc zintegrowany system połączony z systemami regionalnymi i krajowymi.
Ustalenia Studium wskazują także na możliwość lokalizacji szerokopasmowego
internetu.
Tereny przyrzeczne stanowią na terenie gminy możliwe obszary zalewania
wodami
rzecznymi,
a
jednocześnie
występowanie
w
ich
pobliżu
terenów
o stosunkowo płytkim występowaniu wód gruntowych, niesie za sobą zagrożenie
związanie z przenikaniem do wody substancji niepożądanych, a także okresowe
przesiąkanie wód na powierzchnię gleby. Gospodarowanie w pobliżu rzek powinno
mieć
na
celu
głównie
przeciwdziałanie
niebezpieczeństwom
związanym
z możliwością zalania. Nie należy lokalizować tam funkcji mogących stanowić
potencjalne zagrożenie dla istniejących korytarzy ekologicznych, jak i samego
ekosystemu rzecznego.
Ustalenia
Studium
wprowadzają
nową
zabudowę
mieszkaniową
głównie,
jako uzupełnienie istniejącej zabudowy, a następnie przeznaczanie na ten cel
terenów bezpośrednio przyległych do istniejącej zabudowy. Jednocześnie zabrania
się
rozpraszania
zabudowy.
Przewiduje
się
przeznaczenie
części
terenów
podlegających zainwestowaniu na tereny biologicznie czynne, które mają stanowić
od 10 % do 50 % powierzchni tych terenów, w zależności od projektowanej
intensywności
zabudowy.
Na
terenach
zabudowy
mieszkaniowej
dopuszcza
się funkcje uzupełniające w postaci placów zabaw, terenów zielonych oraz inne
formy mające na celu kształtowanie przestrzeni publicznych. Studium wprowadza
rozwój
terenów
aktywności
gospodarczej
oraz
terenów
rekreacyjno-
wypoczynkowych.
Zgodnie
z
ustaleniami
Studium
na
terenie
gminy
nie
występują
obszary
problemowe.
W przypadku wystąpienia działalności określonej przez przepisy odrębne, jako
niekorzystnie oddziaływującej na środowisko, wymaga się wykonania odpowiedniego
37
raportu
wpływu
inwestycji
na
środowisko
i
uzyskanie
właściwej
decyzji
o środowiskowych uwarunkowaniach.
V.2
Wpływ
powiązaniu
ustaleń
Studium
na
elementy
środowiska
we
wzajemnym
Wpływ na gleby i powierzchnię ziemi
Teren gminy Raszków jest częściowo zabudowany. Dominują natomiast
tereny użytkowane rolniczo. Na pewne obszary użytkowane rolniczo wprowadzona
zostanie zabudowa mieszkaniowa, magazynów, składów i produkcji oraz zabudowa
usługowa. Planuje się także wyznaczenie przebiegu nowej drogi łączącej drogę
krajową z drogą ekspresową jw., a także rozbudowę i modernizację istniejącego
układu
komunikacyjnego,
głównie
poprzez
podniesienie
klasy
dróg.
Rozwój zabudowy i terenów komunikacyjnych przyczyni się do przekształceń
w rzeźbie terenu, zmniejszy się powierzchnia biologicznie czynna i powierzchnia
produkcyjna
gleb.
Wprowadzenie
na
niektórych
terenach,
przede
wszystkim
magazynów składów i produkcji, intensywnego zagospodarowania, doprowadzić
może
do
przenikania
zarówno
substancji
ropopochodnych
wynikających
ze zwiększonego ruchu samochodowego, jak i zanieczyszczenia substancjami
związanymi
na
ww.
z
prowadzoną
terenach
oraz
działalnością.
przede
wszystkim
Większe
terenach
zagęszczenie
usług
i
ludności
mieszkaniowych,
spowoduje większe obciążenia dla środowiska przyrodniczego. Ustalenia Studium
jednakże wprowadzają obowiązek w zależności od rodzaju wprowadzonej funkcji
zapewnienia od 10-50 % terenu przeznaczonego na tereny biologicznie czynne, jako
częściowej
rekompensaty
wprowadzonego
zagospodarowania.
Szczególnym
zagrożeniem dla gleb jest obok substancji ropopochodnych powstałych w wynika
spalania paliw, także niewłaściwa gospodarka rolna. Zjawisko to może doprowadzić
poza niszczeniem wierzchniej warstwy gleby i wyjaławiania jej, poprzez przenikanie
do gleby dużej ilości substancji ochrony roślin oraz nawozów. Biorąc pod uwagę
istniejącą infrastrukturę techniczną należy stwierdzić, że jej elementy, jak i rurociąg
paliwowy, mogą powodować zanieczyszczenie gleby jedynie w przypadku awarii
lub przesiąków do gleby przesyłanych substancji. Istniejące składowisko odpadów
może stanowić źródło zanieczyszczenia poprzez niekontrolowany przesiąk do gleby
substancji szkodliwych. Jednakże prowadzona gospodarka odpadami i monitoring,
mają na celu przeciwdziałanie takim zagrożeniom. Obok tych zagrożeń występują
również naturalne zagrożenia gleb tj. erozja wietrzna i erozja wodna. Jednakże
38
należy
podkreślić,
iż
tego
rodzaju
zagrożenia
na
terenie
gminy
występują
w niewielkim stopniu.
Wpływ na wody powierzchniowe i podziemne
Wprowadzone zagospodarowanie nie powinno znacząco wpływać na wody
gruntowe i podziemne. Zapisy Studium wprowadzają dodatkowe tereny zabudowane
będące emitentem zanieczyszczeń. Jednakże wprowadza się pewne ograniczenia
w gospodarce wodno-ściekowej i odpadami m.in. poprzez zakaz składowania
na
terenie
gminy
substancji
niebezpiecznych
oraz
wprowadzenie
zbiorników
bezodpływowych, jedynie jako rozwiązań tymczasowych. W związku z tym już
na
etapie
uzyskiwania
odpowiednich
decyzji
administracyjnych
zezwalających
na taką lokalizacje, ważnym jest zachowanie odpowiednich standardów technicznych
projektowanego obiektu. Istniejące składowisko odpadów może być jednak źródłem
przesiąków do gleby substancji szkodliwych. W związku z tym Studium postuluje
stały monitoring i właściwe składowanie odpadów. Zasadniczym zagrożeniem
dla wód podziemnych i powierzchniowych jest intensywna gospodarka rolna.
Większość terenów gminy stanowią obecnie tereny o przeważającej funkcji rolniczej,
na których niewłaściwe użytkowanie może doprowadzić do przenikania metali
ciężkich
do
gleby,
Zanieczyszczenie
bądź
wód
zarastania
może
być
zbiorników
powodowane
wodnych
także
(eutrofizacja).
poprzez
istniejący
i projektowany system komunikacyjny, związane jest to z przenikaniem substancji
ropopochodnych do gleb poprzez wody deszczowe, lub przenikanie substancji
powstałych w wyniku możliwych uszkodzeń taboru kolejowego. Studium wskazuje
obszary narażone na zalanie wodami rzecznymi oraz o płytkim zaleganiu wód
gruntowych, jednakże stanowią one jedynie warstwę informacyjną. W zakresie tych
terenów
Studium
postuluje
wprowadzenie
ograniczenia
w
zagospodarowaniu.
Zaznaczyć należy, iż ochrona wód związana musi być także z występowaniem
na terenie gminy GZWP 310, który to stanowi wraz z innymi tego typu zbiornikami
strategiczne dla Polski zasoby wodne. Na terenie gminy planuje się powiększenie
zbiornika wodnego w pobliżu wsi Pogrzebów, głównie w celach rekreacyjnych
i turystycznych. Obecnie z uwagi na brak szczegółowej dokumentacji inżynieryjnej
nie jest możliwe określenie jego parametrów. Zagrożenia ogólne, mogące wynikać z
faktu
powiększenia
ww.
zbiornika
wodnego,
to
możliwość
powstania
leja
depresyjnego, odwodnienie części terenu oraz zanieczyszczenie wód podziemnych,
poprzez dostawanie się do zbiorników otwartych substancji szkodliwych. Możliwość
powstania określonych zagrożeń winna być zidentyfikowana na etapie procesu
39
inwestycyjnego. Szczegółowe postępowanie może dopiero wskazać zasadność takiej
lokalizacji.
Wpływ na powietrze atmosferyczne
Na
obszarze
gminy
dominującym
sposobem
pozyskiwania
ciepła,
jest korzystanie z indywidualnych źródeł ciepła, pozyskiwanego w większości
z
węgla.
Ustalenia
Studium
dopuszczają
stosowanie
źródeł
odnawialnych
pozyskiwania energii i ciepła. Przy zachowaniu tradycyjnych systemów grzewczych
promuje się stosowanie środków, które w procesie spalania wytwarzają najmniej
szkodliwych dla środowiska substancji. Powietrze atmosferyczne podlega ochronie
poprzez przepisy odrębne. Przewiduje się okresowe przekroczenie dopuszczalnych
poziomów emisji zanieczyszczeń do atmosfery, szczególnie w okresie grzewczym.
Dodatkowym czynnikiem powodującym emisję szkodliwych substancji do atmosfery
jest transport kołowy. Ustalenia Studium w celu eliminowania części uciążliwości
związanej z emisją do atmosfery dopuszczają możliwość lokalizowania zieleni
izolacyjnej i przyulicznej, choć nie zaleca się takich działań w przypadku sąsiedztwa
terenów o
wysokich
walorach krajobrazowych. Dodatkowo ustalenia Studium
przewidują odsuwanie zabudowy od głównych ciągów komunikacyjnych.
Przez teren gminy nie przebiegają zasadniczo główne szlaki tranzytowe, głównie
w
związku
z
Co
prawda
w
brakiem
niewielkiej
występowania
części
dróg
gminy
krajowych
zlokalizowana
i
jest
wojewódzkich.
droga
krajowa.
Jednakże nie można stwierdzić, iż stanowi ona główne zagrożenie dla pozostałych
terenów.
Kolejnym źródłem emisji zanieczyszczeń atmosferycznych na terenie gminy
jest istniejąca linia kolejowa. Ustalenia Studium kładą głównie nacisk na zakaz
lokalizowania
zabudowy
w
najbliższym
sąsiedztwie
stacji
kolejowych,
a także zachowanie w tym względzie przepisów odrębnych, pozwoli również
na niwelowanie zanieczyszczenia powietrza uciążliwego dla funkcji sąsiednich.
Zanieczyszczenie
uwalniania
się
z
powietrza
terenów
atmosferycznego
składowisk
tzw.
gazu
może
nastąpić
wysypiskowego.
wskutek
Gazy
te
są unieszkodliwiane wskutek działania tzw. kominków wentylacyjnych.
Wprowadzone
funkcje
produkcji
i
usług,
jako
tereny
o
wysokim
stopniu
zainwestowania będą bez wątpienia źródłem zanieczyszczenia atmosferycznego.
Ograniczenie
uciążliwości
zanieczyszczenia
na
tych
terenach
niwelowane
ma być wskutek zapewnienia odpowiedniej ilości terenów biologicznie czynnych,
a także wprowadzenie zieleni w istniejącą zabudowę. Czynnikiem bezsprzecznie
pozytywnie oddziałującym na powietrze atmosferyczne będzie poszerzenie terenów
40
zielonych, jednakże z uwagi na stosunkowo niewielki obszar przez nie zajmowany,
nie wyeliminują one emisji związanych z terenami komunikacyjnymi i zamieszkania
ludności.
Wpływ na klimat akustyczny
Tereny zlokalizowane w sąsiedztwie ciągów komunikacyjnych drogowych
i kolejowych znajdują się w strefie bezpośredniego oddziaływania hałasu. Zaznaczyć
należy, iż wprowadzone zmiany w Studium postulują niwelowanie niekorzystnego
oddziaływania tych terenów na tereny sąsiednie. W zakresie ochrony przed hałasem
na etapie planów miejscowych konieczne jest zbadanie możliwości niekorzystnego
oddziaływania
zabudowy
tegoż
elementu
szczególnie
na
wrażliwej
wprowadzane
na
funkcje,
z
Emisja
hałasu
hałas.
uwzględnieniem
związana
jest także z wprowadzoną funkcją aktywności gospodarczej (szczególnie terenów
produkcyjnych). W
celu ochrony
terenów
przed
hałasem,
ustalenia
Studium
wprowadzają możliwość instalowania ekranów akustycznych, zieleni izolacyjnej,
a także odsuwania zabudowy od funkcji będących głównymi emitentami hałasu.
Wykorzystanie zieleni izolacyjnej przyniesie oczekiwane efekty jedynie w przypadku
zastosowania pasów o odpowiedniej szerokości. Dodatkowo zaznaczyć należy,
iż tereny będące głównymi źródłami hałasu zlokalizowane są, także wskutek ustaleń
Studium, poza obszarami zabudowanymi.
W przypadku wystąpienia ponadnormatywnego poziomu hałasu związanego
z istniejącym układem komunikacyjnym, lub jego przebudową, dla istniejącej
już zabudowy, zarządca drogi winien zapewnić właściwą ochronę sąsiednich terenów
przed niekorzystnym oddziaływaniem terenu komunikacyjnego. Zaznaczyć należy,
iż dopiero proces inwestycyjny prowadzony przez właściwego inwestora wskaże
czy wybrana indywidualna lokalizacja jest możliwa z punktu widzenia ochrony
funkcji przez hałasem. Zaznaczam, iż wskazanie konkretnego terenu po dane
zagospodarowanie nie przesądza o jego konkretnej lokalizacji. Dopiero właściwe
postępowanie dotyczące decyzji lokalizacyjnej, bądź na etapie planu miejscowego,
pozwoli na odsunięcie zabudowy w przypadku takiej konieczności od terenów
emitujących
ponadnormatywny
poziom
hałasu.
Jak
zostało
to
już
wcześniej
zaznaczone, zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana na terenie gminy wzdłuż drogi
krajowej nr 36 jest w większości istniejąca, stąd też inne przeznaczenie terenu
będące w sprzeczności ze stanem zastanym godziłoby w zasadę poszanowania
własności prywatnej. Zaznaczyć należy, iż w przypadku wystąpienia uciążliwości
związanych
dla
komunikacyjnego,
istniejącej
zarządca
zabudowy
drogi
winien
z
powodu
wzrastającego
minimalizować
uciążliwości
ruchu
tegoż
41
zagospodarowania. Badania dotyczące poziomu hałasu wykazały, iż poziom hałasu
wzdłuż drogi krajowej 36 waha się w przedziale 62-74 dB5. W związku z powyższym,
w przypadku wystąpienia ponadnormatywnego poziomu hałasu konieczne będzie
instalowanie ekranów akustycznych, lub właściwej zieleni izolacyjnej. Zaznaczyć
należy, iż skuteczność zastosowania osłony zieleni, uzależniona będzie od rodzaju
zieleni, zastosowanych gatunków, a także samego rozstawu sadzonek.
Budowa łącznika drogi S-11 i krajowej nr 36 może doprowadzić do większych
obciążeń komunikacyjnych wewnątrz samej gminy. Jest ona traktowana jako cel
ponadgminny.
Jej
budowa
doprowadzi
do
zwiększonego
obciążenia
komunikacyjnego, szczególnie ruchem tranzytowym, terenów gminy. W związku
z powyższym poprowadzona została głównie przez tereny słabo zainwestowane.
W
przypadku
wystąpienia
zagospodarowaniem
niwelowanie
kolizji
konieczne
niekorzystnego
planowanej
będzie
inwestycji
podjęcie
oddziaływania,
działań
w
tym
z
istniejącym
mających
na
posadowienie
celu
ekranów
akustycznych, szpalerów drzew. Jednakże takie ustalenia mogą nastąpić dopiero
na
etapie
konkretne
projektu
inwestycyjnego.
zagospodarowanie
inżynieryjnych,
które
to
i
dają
podlegać
Ustalenia
Studium
możliwość podjęcia
będą
ocenie
pod
dopuszczają
działań
względem
jedynie
planistycznooddziaływania
na środowisko (w przypadku takiej konieczności).
W związku z faktem, iż linia kolejowa przebiega głównie przez tereny
niezabudowane, wśród których brak jest większych skupisk leśnych i wód, należy
stwierdzić, iż linia ta nie będzie znacząco oddziaływać na tereny sąsiednie
(w granicach gminy). Zaznaczyć należy, iż wszelkie zagadnienia inwestycyjne muszą
być zgodne w czasie ich realizacji z przepisami szczególnymi, które dokładnie
precyzują funkcje szczególnie wrażliwe na hałas i określają dla nich dopuszczalne
wartości progowe. W związku z faktem, iż linia kolejowa przebiega przez tereny
mało
wrażliwe
na hałas jej
modernizacja
nie
przyczyni
się
do
pogorszenia
zagospodarowania terenów sąsiednich. Co prawda, w części gminy tereny kolejowe
przechodzą
przez
tereny
obecnie
zamieszkałe,
jednak
należy
stwierdzić,
iż modernizacja linii może przyczynić się do mniejszego obciążenia szczególnie
związanego z hałasem dla terenów sąsiednich. Zwiększenie ruchu na linii kolejowej
nie będzie zapewne uzależnione od planowanej modernizacji linii, a bardziej
od ekonomicznych aspektów przewoźników. W związku z powyższym należy
stwierdzić, iż modernizacja linii powinna pozytywnie oddziaływać na tereny sąsiednie
wskutek zmniejszenia poziomu emitowanego hałasu.
5
Dane z GDDKiA
42
Poza wskazanymi źródłami hałasu należy zaznaczyć, iż linia elektroenergetyczna
400 KV jest źródłem hałasu, jednakże jej lokalizacja poza ośrodkami zamieszkania
ludności wyklucza niekorzystne oddziaływanie na jakość życia ludności. Dodatkowo
wyznaczona strefa ochronna wprowadza ograniczenia w zagospodarowaniu terenów
sąsiednich. Ponadto
niewątpliwym
źródłem
hałasu
będą
nowopowstałe
farmy
wiatrowe, względem, których wprowadza się ograniczenia (pasy ochronne) odnośnie
lokalizacji zabudowy i innych terenów określonych w Studium.
Wpływ na świat roślinny i zwierzęcy
Obszar
gminy
charakteryzują
szczególnie
wysokie
walory
przyrodnicze
i krajobrazowe w jej północnej i południowo-zachodniej części. Wprowadzona nowa
droga biegnąca w części po wcześniej wyznaczonych szlakach komunikacyjnych,
zlokalizowana będzie poza obszarami chronionymi (Natura 2000, OChK). Pomimo
to oddziaływanie terenów komunikacyjnych i mieszkaniowych może spowodować
ograniczenie gatunków migrujących oraz zanikanie niektórych siedlisk roślinnych.
Wprowadzone
i
zwierzęce
zagospodarowanie
poprzez
emisję
może
oddziaływać
zanieczyszczeń
na
środowisko
roślinne
atmosferycznych,
hałasu,
a także przenikania do środowiska gruntowo-wodnego substancji ropopochodnych,
a przez to możliwość spadku walorów zarówno produkcyjnych, jak i pogarszanie
warunków glebowych dla żyjących zwierząt, a także możliwość zanieczyszczania
wód. Czynniki te mają wpływ także na istniejącą florę, a szczególnie na lokalne
zadrzewienia zlokalizowane w pobliżu terenów szkodliwych emisji atmosferycznych
i przenikania zanieczyszczeń do środowiska gruntowo-wodnego. Ustalenia Studium
wprowadzają powiększenie terenów leśnych, co przyczyni się do rozwoju flory
i fauny leśnej na terenach dotychczasowej działalności rolniczej, a także wzmocni
główne korytarze ekologiczne zlokalizowane na terenie gminy. Ustalenia Studium
kładą nacisk na ochronę istniejącej fauny i flory. Wprowadza się możliwość
izolowania w pewnym stopniu oraz ograniczania oddziaływania terenów związanych
z emisją zanieczyszczeń różnego rodzaju, poprzez ekrany akustyczne i/lub pasy
zieleni. Dodatkowo proponuje się ograniczenie emisji zanieczyszczeń m.in. poprzez
ograniczenie
emisji
gazów
powstałych
w
wyniku
pozyskiwania
ciepła
oraz wprowadzenie właściwej gospodarki odpadami i odpadami niebezpiecznymi.
Dodatkowo ustalenia Studium formułują postulaty odsunięcia zabudowy od brzegu
lasu, celem jego ochrony.
pola
Istniejące przepisy nie odnoszą się do wielkości emisji
elektromagnetycznego
z
uwagi
na
zdrowie
zwierząt,
jednak
wielkość
emitowanego pola jest kilkakrotnie mniejsza od dopuszczalnego poziomu dla ludzi,
a także wartości technicznej dopuszczalności. Analizując możliwość obciążenia
43
korytarza ekologicznego rzeki Ołobok planowanym zagospodarowaniem, należy
stwierdzić, iż tereny sąsiednie z nim posiadają głównie wody gruntowe na bardzo
płytkim poziomie, stąd też zagospodarowanie ich może być szczególnie trudne.
Wprowadzone
funkcje
nie
powinny
powodować
znaczącego
oddziaływania
na migrację gatunków roślin i zwierząt. Brzegi rzeki nie zmieniają swojego
charakteru, do tego wprowadzone funkcje, nie spowodują likwidacji istniejących
gatunków roślin i zwierząt. Wydaje się, iż poprzez zastosowanie odpowiednich
technologii, a także działań mających na celu minimalizowanie wpływu elektrowni
wiatrowych
szczególnie
na
ptaki
i
nietoperze,
można
zmarginalizować
jej niekorzystne oddziaływanie.
Wpływ na klimat lokalny
Wprowadzone zagospodarowanie będzie miało niewielki wpływ na klimat
lokalny. Jedynie miejscowo możliwe jest wskutek wprowadzania nowej zabudowy
powstanie prądów wietrznych i punktowa emisja zanieczyszczeń atmosferycznych.
Określenie
w
ustaleniach
Studium
terenów
biologicznie
czynnych
może
przeciwdziałać ocieplaniu powietrza, wskutek zabudowywania terenu warstwami
nieprzepuszczalnymi. Tereny zabudowane zlokalizowane są w znacznej odległości
od
terenów
leśnych,
stąd
też
możliwość
wystąpienia
zamgleń
na
terenach
zabudowanych nie powinna występować.
Wpływ na krajobraz i ludzi
Ustalenia
oraz
Studium
rozwój
funkcji
powodują
powiększenie
rekreacyjno-turystycznej
istniejących
opartej
o
terenów
walory
leśnych
przyrodnicze
i krajobrazowe obszaru. Projektuje się rozwój funkcji mieszkaniowej i produkcyjnej,
które
wpłyną
na
przekształcenie
dominującym
na
terenie
spowodowane
układem
gminy.
części
krajobrazu
Uciążliwości
komunikacyjnym,
dla
terenami
rolniczego,
mieszkańców
aktywności
będącego
mogą
być
gospodarczej,
jednakże zaznaczyć trzeba, iż planowana modernizacja dróg przyczyni się znacznie
do spadku uciążliwości nią powodowanych. Istniejące i projektowane wiatraki mają
stosunkowo niewielki wpływ na krajobraz. Są to punktowe elementy nie szpecące
krajobrazu.
jest
Znacznym
polepszenie
pozytywnym
warunków
skutkiem
bytowych
ludzi,
wprowadzenia
poprzez
ustaleń
Studium
rozszerzenie
terenów
mieszkaniowych, a także planowany rozwój w zakresie zaopatrzenia w infrastrukturę
techniczną. Powiększenie terenów mieszkaniowych, usługowych i produkcyjnych
sprzyjać będzie osadnictwu na terenie gminy. Dodatkowo na terenie gminy
postuluje się uporządkowanie zieleni parkowej, stanowiącej element kompensacyjny
44
wprowadzonego zagospodarowania, a jednocześnie ważny element krajobrazowy
i miejsce rekreacji miejscowej ludności. Przeprowadzone badania w zakresie
oddziaływania
pól
elektromagnetycznych
opublikowane
w
Raporcie
o
stanie
środowiska w województwie wielkopolskim, wykazały, iż wielkość emitowanego pola
elektromagnetycznego
przez
siłownie
wiatrowe
jest
kilkakrotnie
mniejsza
od dopuszczalnego poziomu.
Wpływ farm wiatrowych na środowisko
Zagrożenia dla środowiska związane z farmami wiatrowymi można podzielić na kilka
etapów. Pierwszy z nich to etap budowy. Uciążliwości dla środowiska mogą wynikać z:
-
możliwości zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych,
-
możliwość zanieczyszczenia powietrza,
-
emisji hałasu na etapie budowy wiatraków,
-
emisji pola elektromagnetycznego,
-
możliwości zniszczenia miejsc przebywania, kryjówek żerowisk i tras migracji
zwierząt oraz zakłócenia funkcjonowania, niszczenie naturalnej flory oraz siedlisk
przyrodniczych,
-
niszczenie krajobrazu,
-
zmiany w krajobrazie kulturowym.
Kolejny etap to etap eksploatacji. W związku z nim mogą wystąpić następujące
zagrożenia dla środowiska, związane z oddziaływaniem farm wiatrowych:
-
oddziaływania na ornitofaunę poprzez: możliwość zderzeń ptactwa z elementami
wiatraka, niszczenie siedlisk, lub ich fragmentów, zmiana wzorców wykorzystania
terenu, oddziaływanie poprzez tworzenie efektu bariery,
-
oddziaływanie
na
chiropterofaunę
poprzez:
możliwość
zderzeń
nietoperzy
z elektrownią, lub uraz ciśnieniowy, utrata lub zmiana trasy przelotu, utrata
żerowisk, niszczenie kryjówek,
-
oddziaływanie na środowisko akustyczne poprzez: emisje hałasu mechanicznego
(hałas emitowany przez przekładnicę i generator) oraz szumu aerodynamicznego
(hałas emitowany przez łopaty wirnika). Występująca obecnie technologia pozwala
ograniczyć
emisje
hałasu
mechanicznego
do
poziomu
poniżej
szumu
aerodynamicznego. Zaznaczyć jednak należy, iż szum aerodynamiczny zwiększa
się wraz z wielkością turbiny. Wielkość emitowanego hałasu aerodynamicznego
zależy
oraz
oraz
6
głównie
ich
od:
modelu,
rozchodzenia
„...sposobu
ukształtowania
się
fal
rozmieszczenia
terenu,
dźwiękowych
w
turbin
prędkości
w
i
6
powietrzu” .
obrębie
farm
kierunku
wiatru
Zaznaczyć
należy,
Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływania farm wiatrowych.. str. 24
45
iż odczuwalna wielkość hałasu uzależniona jest także od hałasu tła. Im jest
on wyższy tym hałas wynikający z użytkowania farm wiatrowych jest mniejszy.
-
oddziaływanie
infradźwięków
–
wyniki
przeprowadzonych
badań
wskazują,
iż elektrownie wiatrowe nie emitują infradźwięków na poziomie zagrażającym
człowiekowi. Zaznaczyć należy, iż jakiekolwiek odczuwalne uciążliwości dla
człowieka i zwierząt mogą wystąpić jedynie w przypadku nieprzerwanego
przebywania w bliskim sąsiedztwie farm wiatrowych. Jednak mimo to żadne
badania
nie
wskazują
na
negatywne
oddziaływanie
zarówno
hałasu,
jak i infradźwięków na zdrowie człowieka.
-
oddziaływanie pola elektromagnetycznego – budowa i sposób osłony generatora
i
transformatora
ekranowane.
W
powoduje,
związku
iż
z
istniejące
powyższym
pole
jest
elektromagnetyczne
ono
praktycznie
jest
pomijane
w jakichkolwiek badaniach oddziaływania pola elektromagnetycznego, z uwagi
na znikomy charakter.
-
oddziaływanie na krajobraz – farmy wiatrowe są elementem obcym w krajobrazie.
Są one w pełni identyfikowane z odległości nawet około 7 km (uzależnione jest to
od rzeźby terenu). W związku z powyższym opracowane zostały wytyczne
w zakresie projektowania farm wiatrowych zakładające:
•
stosowanie w obrębie danej farmy, elektrowni wiatrowych o zbliżonej
wielkości,
•
dopasowanie koloru elektrowni do otoczenia, stosowanie jasnego koloru wież
lub łopat (szary, beżowy, biały),
•
wybór wirników o trzech łopatach,
•
budowanie farm o mniejszej liczbie turbin, ale o większej mocy,
•
nie lokalizowanie farm
w
obrębie zabudowy wrażliwej
pod
względem
akustycznym oraz w miejscach gdzie mogą one przesłonić szczególne walory
widokowe.
Zaznaczyć należy, iż lokalizacja farm wiatrowych poprzedzona będzie uzyskaniem
decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, która to określi szczególne dopuszczalne
parametry inwestycji, wobec określonej już szczegółowej lokalizacji inwestycji.
Na etapie Studium nie ma możliwości szczegółowej oceny wpływu projektowanej
farmy
wiatrowej
planowanej
na
inwestycji
środowisko,
oraz
brak
z
uwagi
na
określenia
brak
parametrów
szczegółowej
technicznych
lokalizacji
obiektu.
W związku z tym, nie można do końca wskazać odległości w jakiej zlokalizowana
będzie elektrownia wiatrowa od np. zabudowy mieszkaniowej, są to jedynie wartości
przedziałowe.
46
Wpływ na obszar Natura 2000
Na terenie gminy zlokalizowane są dwa obszary Natura 2000 – OSO (obszar
specjalnej
ochrony)
„Puszcza
Dąbrowy
Krotoszyńskie”
PLB0300007
(przyjęty
Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów
specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. 2004 Nr 229 poz. 2313 z późn.
zmianami). Ponad to występuje Obszar o Znaczeniu Wspólnotowym PLH 300002
(zatwierdzony w listopadzie 2007r. zaliczany do potencjalnych terenów SOO – Specjalnej
Ochrony Siedlisk) o nazwie identycznej z istniejącym terenem Natura 2000 „Dąbrowy
Krotoszyńskie.
Tabela 5 Zagrożenia siedlisk obszaru Natura 2000 wynikające z użytkowania
Lp
Kod obszaru
Nazwa siedliska
1
9190
Pomorski kwaśny las
brzozowo-dębowy (BetuloQuercetum)
2
91F0
Łęgowe lasy dębowowiązowo-jesionowe
(Ficario-Ulmetum)
6410
Zmiennowilgotne łąki
trzęślicowe (Molinion)
3
4
91E0
5
6510
6
9170
7
91D0
8
9110
9
7230
10
7140
Zagrożenia wynikające z użytkowania
Głównym zagrożeniem dla tych siedlisk jest brak
starego drzewostanu o naturalnej strukturze, co
wpływa negatywnie na bioróżnorodność. Częstym
zagrożeniem są także podsadzenia buka i uprawa
sosny
Przesuszanie siedliska, a także zmniejszenie ilości
drzew starych i martwego drewna ograniczające
różnorodność biologiczną.
Brak zachowania warunków dla "zmiennowilgotnego"
siedliska, nie należy nawozić ekstensywne (conajmniej
raz na kilka lat) kosić, ale w bardzo opóźnionym,
późnoletnim lubwczesnojesiennym terminie.
Łęgi wierzbowe, topolowe,
olszowe i jesionowe
Wprowadzanie drzewostanów o charakterze
(Salicetum albo-fragilis,
gospodarczym.
Populetum albae, Alnenion
Obszarów tych nie należy użytkować gospodarczo
glutinoso-incanae, olsy
źródliskowe)
Niżowe i górskie świeże
Tereny, których nie można użytkować intensywnie
łąki użytkowane
(koszenie co najmniej raz na dwa lata). Na trenach nie
ekstensywnie
należy podsiewać traw
(Arrhenatherion elatioris)
Grąd środkowoeuropejski i
Głównym zagrożeniem dla terenów jest wprowadzanie
subkontynentalny (Galiouprawy sosny i świerka, brak starego drzewostanu, a
Carpinetum, Tiliotakże zmniejszanie ilości graba.
Carpinetum)
Bory i lasy bagienne
(Vaccinio uliginosiBetuletum pubescentis,
Vaccinio uliginosi-Pinetum,
Głównym zagrożeniem dla terenów jest przesuszanie i
Pino mugo-Sphagnetum,
uprawa świerku
Sphagno girgensohniiPiceetum i brzozowososnowe bagienne lasy
borealne)
Głównym zagrożeniem dla obszarów jest zmiana ich na
Kwaśne buczyny (Luzulomonokultury świerkowe, nadmierne preferowanie
Fagenion)
uprawy jodły kosztem buka
Górskie i nizinne
torfowiska zasadowe o
Głównym zagrożeniem jest przesuszanie terenów.
charakterze młak,
turzycowisk i mechowisk
Torfowiska przejściowe i
Głównym zagrożeniem jest przesuszanie terenów.
trzęsawiska (przeważnie z
Niekiedy konieczne jest usunięcie nalotu drzew i
roślinnością z
krzewów.
47
11
6430
12
6120
Scheuchzerio-Caricetea)
Ziołorośla górskie
(Adenostylion alliariae) i
ziołorośla nadrzeczne
(Convolvuletalia sepium)
Ciepłolubne, śródlądowe
murawy napiaskowe
(Koelerion glaucae)
Głównym zagrożeniem jest zbyt ekstensywne
użytkowanie i przesuszanie.
Głównym zagrożeniem jest brak zapewnienia
ekstensywnego użytkowania
Opracowanie własne
Na terenie Natura 2000 występują chronione gatunki ptaków wśród nich
możemy wyróżnić:
Bocian czarny – w ramach działań ochronnych dla tego gatunku zaleca się zakazanie
wykonywania jakichkolwiek prac leśnych w odległości 500 metrów od gniazda w sezonie
lęgowym i 200 metrów poza sezonem lęgowym. Ochrona pośrednia bociana polega
na zachowaniu starodrzewia, nawet w pobliżu gniazda, gdyż takie drzewa są głównymi
miejscami gniazd bociana. Zaleca się także zaprzestania wyrębu lasów w drzewostanach
liściastych, mieszanych i podmokłych, z uwagi na to, że są to tereny występowania tego
gatunku. Ważnym jest także ograniczenie penetracji człowieka w pobliżu terenów
lęgowych bociana.
Ochrona gatunku polega także na zabezpieczaniu miejsc żerowania poprzez zaniechanie
intensywnego rolnictwa, w szczególności na terenach podmokłych przyległych do terenów
leśnych, a także zachowanie śródleśnych i śródpolnych terenów oczek wodnych.
Należy gospodarować tak, aby dodatkowo nie przyczynić się do niekontrolowanych
zalesień, co może przyczynić się do likwidacji żerowisk. Ważnym jest także zachowanie
wysokiego poziomu wód gruntowych, co zapewnia stworzenie dogodnych warunków
do żerowania dla bociana.
Dzięcioł zielonosiwy -
preferuje dojrzałe lasy liściaste, takie jak grądy, dąbrowy,
buczyny, w szczególności podmokłe (olsy, łęgi, wilgotne lasy mieszane), głównie na ich
skrajach. Dziuple wykuwa głównie w starszych, zamierających drzewach liściastych.
Żywi się przede wszystkim mrówkami i ich larwami, a także larwami chrząszczy. W celu
ochrony tego gatunku należy zachować stare lasy liściaste, w szczególności na terenach
podmokłych. Należy zachować stare lasy z drzewostanem porośniętym przez grzyby,
w tym także kikuty drzew i drzewa leżące. Istotnym jest ograniczenie chemicznej
ochrony lasów przed szkodnikami, gdyż nadmierne korzystanie z takich zabiegów wpływa
niekorzystnie na gatunek.
Dzięcioł średni – występuje głównie w lasach liściastych, preferując graby, węzy,
buczyny i dęby, a także na obszarach podmokłych lasów liściastych. Optymalnym
środowiskiem dla tego gatunku są lasy z dużą przewagą starych dębów. Żywi się przede
wszystkim owadami żyjącymi w pniach drzew. W celu ochrony tego gatunku należy
zachować stare lasy liściaste, szczególnie na terenach podmokłych. Powinno się zachować
48
stare lasy z drzewostanem dębów, wiązów, buków, grabów i jesionów, w tym także
kikuty drzew i drzewa leżące. Istotnym jest ograniczenie chemicznej ochrony lasów przed
szkodnikami, gdyż nadmierne korzystanie z takich zabiegów wpływa niekorzystnie
na gatunek.
Bocian biały – gatunek zamieszkujący głównie na terenie obfitującym w krajobraz
rolniczy, przeważnie tereny podmokłe, łąki z udziałem tradycyjnej wiejskiej zabudowy.
W celu ochrony gatunku należy zachować podmokłe łąki użytkowane ekstensywnie
kośnie.
Bielik – występuje w głównej mierze w dojrzałych lasach, w pobliżu wód płynących
lub stojących. Na gniazda wybiera stary drzewostan liściasty lub iglasty o niewielkich
stopniu penetracji człowieka. W ramach ochrony gatunku stosuje się strefy ochronne,
ponadto
należy zachować stare drzewostany w pobliżu zbiorników wodnych płynących
i stojących. Powinno się również podtrzymać naturalna strukturę łęgów nadrzecznych,
a także ograniczyć penetrację człowieka.
Kania ruda – jego występowanie uzależnione jest w znacznym stopniu od występowania
wód. Gniazda zakłada w niewielkim oddaleniu od wód, głównie w koronach drzew
liściastych, ale także i iglastych, takich jak sosny). Żywi się przede wszystkim niewielką
zwierzyną polną.
W ramach ochrony gatunku przewiduje się ochronę strefową,
zachowanie starodrzewia w pobliżu cieków wodnych, prowadzenie ekstensywnego
użytkowania terenów rolniczych, a także ograniczenie penetracji człowieka, szczególnie
w pobliżu miejsc lęgowych.
Żuraw – zamieszkuje głównie tereny podmokłe i bagienne. Gniazda umiejscowione są
na ziemi w wilgotnym miejscu. Żeruje głównie na terenach wilgotnych, a także
okolicznych polach. W celu ochrony gatunku należy zachować podmokłe tereny otwarte
obejmujące turzycowiska, wilgotne łąki i torfowiska. Należy poprawiać stosunki wodne
w
pobliżu
terenów
bytowania
gatunku,
a
także
ograniczyć
liczbę
stosowanych
insektycydów i herbicydów.
Muchołówka mała – występuje głównie na terenie lasów liściastych z dobrze
rozwiniętym niższym piętrem drzewostanu. Gniazda zakłada głównie w miejscach
ocienionych. Żeruje głównie w pobliżu miejsca gniazdowania, żywiąc się głównie
niewielkimi owadami. W celu ochrony gatunku należy w szczególności zachować
starodrzewia liściaste i mieszane, zachować niższych pięter drzewostanu, pozostawienie
martwych i zamierających drzew, a także ograniczenie ochrony chemicznej lasu przed
szkodnikami.
Muchołówka
białoszyja
–
występuje
głównie
na
obszarze
lasów
liściastych
i mieszanych, głównie w grądach i buczynach, nieco mniej na terenie łęgów. Gatunek
żywi się głównie owadami z gałęzi, liści, pni, a także łowi je w powietrzu. W celu ochrony
49
gatunku należy zachować starodrzewia grądów, dębu, buczyny, olsy. Należy, pozostawić
martwe i zamierające drzewa, a także ograniczyć ochronę chemiczną lasu przed
szkodnikami.
Ortolan – ptak występujący głównie w krajobrazie rolniczym z udziałem alei i zadrzewień
śródpolnych. W celu ochrony tego gatunku należy utrzymać istniejący krajobraz rolniczy
z zadrzewieniami.
Gąsiorek – gatunek występujący głównie na obszarze z dominującym krajobrazem
rolniczym. Zamieszkuje w głównej mierze w niezbyt zwartych zakrzewieniach i skrajach
zadrzewień, obfitujących w gęste krzewy. W celu ochrony gatunku należy utrzymać
krajobraz rolniczy z zaroślami na miedzach.
Lerka – występuje głównie w ubogich borach sosnowych, przede wszystkim na skraju
lub w ich wnętrzu z licznymi otwartymi i suchymi przestrzeniami. Rzadziej występuje
w lasach mieszanych. Gniazda zakłada pośród skąpej roślinności na ziemi. Żywi się
głównie owadami i pająkami. W celu ochrony gatunku należy ograniczyć prace leśne
na zrębach, uprawach i młodnikach. Należy zachować suche powierzchnie wewnątrz
borów, a także ograniczyć chemiczną ochronę lasu i penetracje człowieka.
Jarząbek - z punktu widzenia jego ochrony ważnym jest zachowanie lasów mieszanych
i borów o naturalnej strukturze i urozmaiconym podszyciu.
Na obszarze Natura 2000 przewiduje się zagospodarowanie:
•
tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej,
•
tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych
i ogrodniczych,
•
tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych
i ogrodniczych wraz z terenami zabudowy jednorodzinnej,
•
tereny zabudowy usługowej - publicznej,
•
tereny zabudowy usługowej - komercyjnej,
•
tereny sportu i rekreacji,
•
tereny obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodniczych
i leśnych,
•
dolesienia,
•
tereny cmentarzy.
Zaznaczyć należy, iż zwiększenie zainwestowania terenów Natura 2000 było niewielkie.
Planowane zagospodarowanie nie wpłynie na pogorszenie warunków siedlisk chronionych,
a jednocześnie nie powinno doprowadzić do konfliktów przestrzennych z terenami
chronionymi. Dodatkowo zaznaczyć należy, iż każdy proces inwestycyjny mogący
oddziaływać
negatywnie
na
tereny
Natura
2000
wymagać
będzie
postępowania
prowadzonego przez właściwego Dyrektora Ochrony Środowiska, a więc organ ten
50
na etapie procesu inwestycyjnego będzie stwierdzał, czy dane zamierzenie nie wpłynie
szkodliwie na tereny Natura 2000.
Poprzez
obszar Natura
2000
przebiega
obecnie linii elektroenergetyczna
400kV.
Zagrożenia związane z przebiegiem przewodów elektroenergetycznych mogą wystąpić
jedynie w przypadku jej konserwacji. Eksploatacja linii powinna mieć obojętny wpływ na
środowisko,
z
wyjątkiem
prac
konserwacyjnych.
Przepisy
prawa
nie
przewidują
ograniczeń związanych z emisją promieniowania elektromagnetycznego na faunę i florę,
dotyczą one jedynie ochrony ludzi. Badania przeprowadzone w ramach pomiarów
wielkości emisji pola elektromagnetycznego przez linie napowietrzne (co prawda nie były
to pomiary prowadzone na terenie gminy, jednak dotyczyły linii, która w części przebiega
przez teren gminy) wykazały, iż „...maksymalna wartość składowej elektrycznej w
miejscach dostępnych dla ludności wyniosła 0,919 kV/m (przy dopuszczalnej 10 kV/m), a
na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową 0,576 kV/m (przy poziomie
dopuszczalnym 1 kV/m). Maksymalna wartość składowej magnetycznej to 2,4 µT (co
odpowiada wartości 1,92 A/m), przy poziomie dopuszczalnym 60 A/m.”7 Świadczy to o
tym, iż wielkość mierzonego oddziaływania pola elektromagnetycznego jest mniejsza niż
dopuszczalne poziomy przyjęte dla tego rodzaju inwestycji. Pomiary przeprowadzone na
terenie całego województwa w zakresie oddziaływania stacji
radiokomunikacyjnych,
radiolokacyjnych,
radionawigacyjnych
bazowych instalacji
wykazały,
iż
wyniki
pomiaru pól elektromagnetycznych nie osiągają 7V/m, są one bliskie 1 V/m jedynie na
terenach
zainwestowanych
o
dużej
kumulacji
urządzeń
emitujących
pola
elektromagnetyczne.
W
związku
z
powyższym,
nie
stwierdza
się
negatywnego
wpływu
pól
elektromagnetycznych na środowisko. W odniesieniu do kierunków migracji ptaków,
istnieje możliwość kolizji ptaków z liniami napowietrznymi, jednakże zaznaczyć należy,
iż linia napowietrzna obecnie istnieje, a jej przebieg nie będzie zmieniany. Nie przebiega
ona w pobliżu dużych cieków wodnych, wód stojących i innych specyficznych siedlisk
ptasich. W związku powyższym, jego oddziaływania na ptaki będą marginalne. Możliwym
do zastosowania jest także odpowiedni sposób ograniczania kolizji ptaków z liniami
napowietrznymi,
jednakże
powinno
to
zostać
dokładnie
określone
na
etapie
inwestycyjnym i prac inżynierskich. W celu ochrony ptactwa przed kolizjami z liniami
napowietrznymi stosować można grzebienie ochronne, gniazda przenosić na specjalne
platformy
(dotyczy
to
szczególnie
bociana),
lub
montować
urządzenia
mogące
powodować niebezpieczeństwo dla ptaków na boku słupów.
7
Raport o stanie środowiska...str 98
51
Zasady ochrony środowiska przed promieniowaniem elektromagnetycznym, którego
źródłem są linie elektromagnetyczne określone są w rozporządzeniu Ministra Środowiska
z
dnia
30
października
2003
r.,
w
sprawie
dopuszczalnych
poziomów
pól
elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych
poziomów (Dz. U. Nr 192, poz.1883).
Biorąc pod uwagę możliwe niekorzystne oddziaływanie linii kolejowej na tereny
Natura 2000, należy stwierdzić, iż graniczy ona z obszarem chronionym jedynie
na niewielkim obszarze w pobliżu miejscowości Grudzielec. Z uwagi na fakt, iż linia jest
w pełni zelektryfikowana, a negatywnego wpływu pola elektromagnetycznego dotychczas
nie stwierdzono, należy stwierdzić, iż linia
ta
nie będzie miała
niekorzystnego
oddziaływania na tereny chronione. Uciążliwości związane z hałasem występującym przy
transporcie kolejowym będą również marginalne, lub nawet niewystępujące, z uwagi
na fakt, iż na terenie w pobliżu linii kolejowej zlokalizowane są obszary o niewielkim
udziale terenów leśnych, a także zbiorników wodnych stanowiących naturalne siedliska
zwierząt. W związku z powyższym należy stwierdzić, iż nie zauważa się negatywnego
oddziaływania linii kolejowej na tereny Natura 2000.
Jednym z możliwych zagrożeń dla obszarów Natura 2000 zlokalizowanych
na terenie gminy jest przesuszanie terenów, m.in. poprzez intensywną meliorację.
Wprowadzanie melioracji na terenach chronionych nie powinno prowadzić do zachwiania
stosunków
wodnych.
Dodatkowo
wszelkie
takie
prace
powinny
być
uzgodnione
z odpowiednim organem. Szczególnie zagrożone na zjawiska melioracji budowanych są
tereny podmokłe i bagienne. Nie powinny one podlegać takim działaniom, a jedynie
zadaniom mającym na celu zapobieganie zbyt szybkiemu odpływaniu wody. W pobliżu
terenów
torfowych
i
bagiennych
ważnym
jest
usprawnienie
istniejących
rowów,
przywracające im funkcje nawadniające te tereny i budowa piętrzenia hamującego
odpływ wody. Tereny torfowe i bagienne wymagają czasami usuwania istniejących
nalotów drzew i krzewów, występujących na tych terenach ze względu na wcześniejsze
przesuszenia.
Wprowadzenie retencji na terenach Natura 2000 może powodować:
– okresowe lub stałe zalanie terenu (w tym możliwość zalania i zniszczenia siedlisk
i gatunków chronionych),
– zniszczenie siedlisk i gatunków w wyniku usuwania części gruntu (kopania zbiornika)
i budowy zbiornika,
– trwałe przegrodzenie cieku uniemożliwiające migrację fauny,
– pogorszenie parametrów fizykochemicznych wody w przypadku zbiorników płytkich
o znacznej powierzchni i silnie nagrzewających się,
– akumulacja osadów nanoszonych przez ciek,
52
– zaburzenie transportu rumowiska i tym samym funkcjonowania ekosystemów poniżej
(szczególnie istotne w terenach górskich!),
– zmianę lokalnych warunków hydrologicznych i ekologicznych.
W celu minimalizowania niekorzystnego wpływu budowli małej retencji należy:
- w każdym przypadku, gdy takie urządzenie lokalizowane jest na terenie Natura 2000
lub w jej pobliżu, przeprowadzić procedurę oceny przedsięwzięcia na środowisko,
- rezygnować z obiektów wpływających negatywnie na środowisko,
- przeciwdziałać zalewaniu siedlisk,
- w pierwszym etapie wykorzystywać dla melioracji istniejący system melioracyjny,
- zapewnić jednocześnie system odpływu, jak i hamowania odpływu wody w zależności
od rodzaju terenu,
- przywrócić procesy torfotwórcze, poprawiające kondycję torfowisk,
- nie ograniczać dróg migracji fauny,
- zróżnicować brzegi zbiorników.
Podstawowym zadaniem w zakresie retencji wód i melioracji powinno być odpowiednie
kształtowanie istniejących cieków wodnych i urządzeń melioracji, jednak działania te
nie powinny zagrażać istniejącym siedliskom i gatunkom roślin i zwierząt, a także
stosunkom wodnym na obszarze.
System obwałowań i polderów, nie powinien zagrażać istniejącym siedliskom.
Na obszarze gminy na rysunku Studium wyznaczone zostały obszary płytkiego zalegania
wód gruntowych oraz obszary zalewania wodami rzecznymi. Tereny te są głównie
niezurbanizowane, a gospodarowanie na nich powinno być szczególnie ostrożne z uwagi
na
możliwość
okresowych
zalewów,
a
także
łatwość
zanieczyszczenia
wód
powierzchniowych lub podziemnych. Z punktu widzenia terenów chronionych, ważnym
jest wprowadzenie właściwej melioracji i ochrony przed powodzią tych terenów,
gdyż okresowe wylania mogą prowadzić do zalewania siedlisk i ich niszczenia.
W celu określenia planowanego oddziaływania farm wiatrowych na teren Natura 2000
należy stwierdzić, czy realizacja inwestycji nie spowoduje pogorszenia stanu siedlisk
przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także zniszczenia integralności
obszaru Natura 2000. Założenia Studium nie przewidują posadowienia nowych wiatraków
na terenie Natura 2000. Planowane wiatraki zlokalizowane zostaną poza obszarem
Natura 2000 w odległości nie powodującej bezpośredniego oddziaływania na tereny
chronione. Szczegółowe oddziaływanie na teren Natura 2000 może być określone dopiero
w przypadku podjęcia procesu inwestycyjnego, gdzie określona zostanie szczegółowa
lokalizacja wiatraków oraz ich parametry techniczne. W przypadku stwierdzenia,
w ramach postępowania dotyczącego oddziaływania planowej inwestycji na środowisko,
iż planowana inwestycja oddziałuje niekorzystnie na środowisko, konieczne będzie
53
zaproponowanie
wariantu
alternatywnego
polegającego
na
zmniejszeniu
liczby
wiatraków, lub obniżenia ich parametrów technicznych.
Na terenie gminy planowane są lokalizacje kolejnych elektrowni wiatrowych. Inwestycja
taka oddziałuje przede wszystkim negatywnie na krajobraz. Możliwe są również kolizje
ptaków
ze
zwiększeniem
śmigłami
wiatraka,
lub
ilości
emitowanego
jego
podstawą.
hałasu,
inwestycja
Natomiast
nie
poza
oddziałuje
niewielkim
negatywnie
na środowisko. W celu zmniejszania ilości kolizji ptaków ze śmigłami wiatraka możliwe
jest ich odpowiednie oznaczenie barwne, stosowanie fal radiowych.
Zaznaczyć należy, iż kolizje ptaków ze śmigłami wiatraka są rzadsze niż z liniami
elektrycznymi napowietrznymi. Odnosząc się do odległości planowanych wiatraków od
terenów leśnych, należy zaobserwować, iż teren oznaczony na rysunku Studium, nie
wskazuje konkretnej lokalizacji wiatraka, a jedynie teren możliwej lokalizacji obiektu.
Szczegółowe umiejscowienie określone będzie na etapie procesu inwestycyjnego.
Stwierdzić
należy,
iż
planowany
tereny
przeznaczone
pod
lokalizację
wiatraków
zlokalizowane są na obszarach nie powodujących zagrożeń dla siedlisk ochrony terenów
Natura 2000, z uwagi na brak ich lokalizacji bezpośrednio na terenie chronionym,
dodatkowo w tekście prognozy wykazano, iż poza niewielkim oddziaływaniem hałasem
farmy wiatrowe praktycznie nie oddziałują na elementy środowiska. Analizują sąsiedztwo
farm wiatrowych w terenami korytarza ekologicznego, zauważyć należy, iż nie znajduje
się on w bezpośrednim sąsiedztwie tegoż korytarza, a ponad to wskazane w prognozie
rozwiązania techniczne w postaci m.in. emisji fal radiowych, a także zastosowania
odpowiednich barw, minimalizują możliwość kolizji zarówno nietoperzy, jaki ptactwa z
wiatrakami.
Planowane zagospodarowanie na terenach Natura 2000 w nieznaczny sposób przekształci
istniejące
warunki
kompensacyjnych.
środowiskowe,
Możliwe
jest
poprzez
stosowanie
natomiast
odpowiednich
minimalizowanie
zabiegów
niekorzystnego
oddziaływania. Obszar pozostanie w większości użytkowany rolniczo, a oddziaływanie
antropogeniczne będzie minimalne.
Reasumując zaznaczyć należy powtórnie, iż planowana lokalizacja wiatraków przebiega
poza terenami Natura 2000, a ich oddziaływanie na środowisko może być znikome,
a głównym minusem takiej inwestycji jest wpływ jej na krajobraz. Na obszarach
przeznaczonych pod lokalizacje farm wiatrowych nie występują żadne siedliska gatunków
chronionych, z uwagi m.in. na ich ulokowanie poza obszarem Natura 2000. W związku
z tym oddziaływanie na obszar Natura 2000 może być jedynie pośredni, poprzez
punktowy
obiekt
mogący
być
przeszkodą
dla
ptactwa
i
nietoperzy.
Jednakże oddziaływanie takie można zredukować do minimum poprzez zastosowanie
odpowiednich rozwiązań technicznych.
54
VI. ROZWIĄZANIA
MAJĄCE
NA
CELU
ZAPOBIEGANIE,
ZMNIEJSZANIE LUB KOMPENSOWANIE NEGATYWNYCH DZIAŁAŃ
NA ŚRODOWISKO
Głównymi
zagrożeniami,
dla
jakości
środowiska
na
terenie
gminy
jest niekontrolowany rozwój terenów zabudowanych oraz pogarszający się stan
układów komunikacyjnych. Zagrożenia te dotyczą klimatu akustycznego, powietrza
atmosferycznego
oraz
środowiska
gruntowo-wodnego.
Zgodnie
z
ustaleniami
Studium nastąpi także rozwój terenów produkcyjnych, magazynów i składów
oraz usług szczególnie komercyjnych, mogących negatywnie wpływać na środowisko
i krajobraz. Ważnym jest, więc na etapie procesu lokalizacyjnego dla danych funkcji
ocena
wpływu
wprowadzanych
działalności
na
środowisko.
Zagrożeniem
dla środowiska jest także emisja zanieczyszczeń z indywidualnych źródeł ciepła,
które to dominują na terenie gminy. Zasadniczym aspektem jest, więc zapewnienie
odpowiedniej
infrastruktury
technicznej
dla
nowo
zabudowywanych
terenów.
Priorytet układu komunikacyjnego na terenie gminy stanowią drogi powiatowe.
Biegnąca po południowej granicy gminy droga krajowa nr 36, nie ma większego
znaczenia dla ruchu wewnątrz gminy. Projektuje się jednocześnie poprowadzenie
drogi przede wszystkim po istniejących ciągach komunikacyjnych. Studium zakłada
ponadto
modernizację
istniejących
ciągów
komunikacyjnych
także
poprzez
wprowadzenie ekranów akustycznych, pasów zieleni. Zachowanie zakazu zabudowy
w wyznaczonych strefach ograniczonego użytkowania, jak wokół ujęć wód, linii
elektroenergetycznych, ropociągu.
Tereny
komunikacyjne
w
niewielkim
stopniu
przebiegają
przez
tereny
chronione oraz grunty o wysokiej klasie bonitacyjnej. W przypadku przechodzenia
terenów komunikacyjnych i kolejowych przez tereny cenne przyrodniczo należy
zapewnić
odpowiednie
środki
zapewniające
migracje
zwierząt
oraz
zachować
warunki ochrony tychże terenów przed niekorzystnym oddziaływaniem terenów
komunikacji drogowej i kolejowej. Ustalenia Studium wprowadzają zapisy związane
z odpowiednią ekspozycją walorów krajobrazowych obszaru gminy wzdłuż ciągów
komunikacyjnych, które
przez
które
nie
przebiegają.
wprowadzanych
funkcji
na
mogą
W
celu
obniżać walorów
kompensacji
środowisko,
krajobrazowych
niekorzystnego
przewiduje
się
terenów,
oddziaływania
powiększenie
terenów
zielonych. Przyczyni się to także do rozwoju bioróżnorodności i wzbogacenia
walorów krajobrazowych obszaru gminy.
55
W
zakresie
eksploatacji
terenów
rolnych, które
stanowią
dominujący obszar
na terenie gminy należy szczególnie przeciwdziałać zbyt intensywnej produkcji
rolniczej, a przed wszystkim promować rolnictwo oparte o mniejszą liczbę środków
chemicznych,
w
tym
także
nawozów.
Prowadzona
produkcja
rolna
powinna
być dostosowana do możliwości produkcyjnych gleb ich rodzaju oraz istniejących
stosunków wodnych. Jednocześnie wraz z prowadzoną produkcją rolną Studium
wprowadza rozwój funkcji wiejskich obszarów sąsiednich, w tym wzrost terenów
przeznaczonych pod zabudowę, także gospodarczą.
Wszystkie prowadzone procesy inwestycyjne na obszarze całej gminy powinny
uwzględniać
możliwości
środowiska
obszaru,
zapewniać
równowagę
między
prowadzonymi działaniami i oddziaływaniem na środowisko, a jego pojemnością,
po przekroczeniu, której poszczególne jego elementy podlegać będą procesowi
stopniowej degradacji. Ochroną przed zbyt intensywnym zagospodarowaniem,
oprócz
terenów
cennych
przyrodniczo
i
krajobrazowo
objętych
ochroną,
lub nie, powinny podlegać także wskazane w Studium obszary zalewania wodami
rzecznymi i obszary o płytkim występowaniu wód gruntowych. Poza możliwością
wystąpienia
na
zagrożenia
ochronę
dla
mieszkańców,
specyficznego
szczególny
krajobrazu
i
nacisk
walorów
należy
położyć
przyrodniczych,
a także bioróżnorodności tegoż obszaru. Studium odnosi się także do właściwego
sposobu odprowadzania wód opadowych, które na terenach zagospodarowanych
warstwą nieprzepuszczalną do gleby stają się ściekiem. Wprowadzenie stałego
monitoringu w przypadku oczyszczalni ścieków i składowiska odpadów ma zapobiec
ewentualnemu skażeniu środowiska przez te działalności.
VII. ANALIZA
I
OCENA
CELÓW
OCHRONY
ŚRODOWISKA
USTANOWIONYCH
NA
SZCZEBLU
MIĘDZYNARDOWYM,
WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA
PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU
Dokumentami rangi międzynarodowej o charakterze przestrzennym, stanowiącym
podstawę
do
formułowania
celów
ochrony
środowiska
w
programach
krajowych
są konwencje międzynarodowe, przyjęte przez stronę polską, m. in.:
1) Konwencja o obszarach wodno-błotnych, mająca znaczenie międzynarodowe,
zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego z 1971 roku ( Konwencja
Ramsarska). Na terenie gminy nie występują obszary objęte tą konwencją.
2) Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków
zagrożonych wyginięciem (Konwencja Waszyngtońska – CITES) z 1973 roku.
Zakłada ona ścisłą kontrolę nad handlem zwierzętami, które są lub mogą stać się
56
zagrożone. Zadania przez nią realizowane musza być na szczeblu krajowym.
Jednak zaleca ona ochronę gatunków chronionych, co ma także przełożenie
na ochronę innych gatunków chronionych, które mogą stać się zagrożonymi
wyginięciem. W związku z powyższym, ustalenia Studium nie wprowadzają
zagospodarowania zagrażającego chronionym gatunkom.
3) Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie
odległości z 1979 roku (Konwencja Genewska). Konwencja zakłada, w miarę
możliwości oraz mając na uwadze poszanowanie zasady swobody eksploatacji
i
wydobycia
mogących
zasobów
przez
oddziaływać
państwa,
trans
ograniczenie
granicznie.
Na
emisji
terenie
zanieczyszczeń
gminy
brak
jest zagospodarowania mogącego oddziaływać trans granicznie pod względem
zanieczyszczenia powietrza.
4) Protokół do konwencji Genewskiej w sprawie transgranicznego zanieczyszczania
powietrza na dalekie odległości, dotyczący długofalowego finansowania wspólnego
programu monitoringu oceny przenoszenia zanieczyszczeń na dalekie odległości
w Europie 1984 r. (EMEP). Decyduje o sposobie finansowania i rozstrzygania
sporów w ramach konwencji Genewskiej.
5) Konwencja Wiedeńska w sprawie ochrony warstwy ozonowej z 1985 roku.
Zakłada,
iż
zwiększanie
się,
a
nawet
emisja
na
obecnym
poziomie
chlorofluorowęgli i halonów może spowodować znaczną szkodę w warstwie
ozonowej. Konwencja określa konieczność ochrony warstwy ozonowej poprzez
wspólne badania, wymianę informacji, stosowne ustawodawstwo oraz szeroko
pojętą współpracę. Planowane zagospodarowanie na terenie gminy nie powinno
powiększać w znacznym stopniu emisji do powietrza substancji niszczących
warstwę ozonową.
6) Protokół Montrealski w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową z 1987
roku.
Jest
rozwinięciem
konwencji
wiedeńskiej,
kładzie
szczególny
nacisk
na rozwiązania formalno-prawne w zakresie ochrony warstwy ozonowej.
7) Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z 1992
roku. Konwencja zakładająca systematyczną konieczność ograniczania emisji
zanieczyszczeń do powietrza. Planowane zagospodarowanie na terenie gminy
ma na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń, poprzez modernizację szlaków
komunikacyjnych,
stwarzanie
barier
przestrzennych
dla
zanieczyszczeń,
postulowanie wykorzystania ekologicznych systemów ogrzewania itp.
8) Konwencja o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz siedlisk naturalnych
(Konwencja Berneńska). Konwencja ta zakłada ochronę dziko żyjącej fauny i flory,
ochronę siedlisk, także jako element współpracy międzynarodowej. Na terenie
57
gminy występują obszary chronione, na których zlokalizowane są chronione
gatunki
flory
i
fauny.
Wprowadzone
zostały
zapisy
mające
na
celu
minimalizowanie niekorzystnego oddziaływania m.in. poprzez zastosowanie zieleni
izolacyjnej, promocję proekologicznych zachowań społeczeństwa w zakresie
ogrzewania, odsunięcie terenów mogących emitować niekorzystne oddziaływanie
od terenów wrażliwych środowiskowo.
9)
Konwencja o różnorodności biologicznej z 1992 r. Konwencja ta kładzie nacisk
na ochronę bioróżnorodności, właściwy dostęp do zasobów genetycznych, a także
ich przekazywanie i właściwy transfer technologii. Konwencja kładzie nacisk
na wykorzystanie zasobów biologicznych, stwarzanie możliwości do tworzenia
programów naprawczych dla obszarów zdegradowanych, stwarzanie właściwych
programów
edukacyjnych i
informacyjnych
dla społeczeństwa
o znaczeniu
i możliwościach ochrony bioróżnorodności. Ustalenia Studium nie wpływają
na
zakłócenie
istniejącej
bioróżnorodności,
nie
postulują
wprowadzania
monokultur, podejmują działania w celu jej zachowania, poprzez zapisy dotyczące
ochrony gatunków, a także nowych terenów zalesień.
10) Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt z 1979 r.
(Konwencja Bońska). Konwencja ustala katalog gatunków dzikich zwierząt
wędrownych stanowiący załącznik do konwencji. Na terenie gminy zlokalizowany
jest korytarz ekologiczny rzeki Ołobok, w którego sąsiedztwie nie wprowadza się
zagospodarowania mogącego jemu szkodzić.
11) Konwencja o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym
z 1991r. (Konwencja z Espoo). Konwencja zakłada ścisłą współpracę państwa
w zakresie ochrony, a także „…zapobieganie, redukcję i kontrolowanie znaczącego
szkodliwego
transgranicznego
8
z planowanej działalności.”
oddziaływania
na
środowisko
wynikającego
Zakłada ona m.in. podjęcie odpowiednich działań
prawno-administracyjnych w celu ww. transgraniczej ochrony. Ustalenia Studium
nie wykazują niekorzystnego transgranicznego oddziaływania.
12) Konwencja o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów
niebezpiecznych (Konwencja Bazylejska). Konwencja ta kładzie nacisk na ochronę
człowieka
i
środowiska,
poprzez
redukcję
do
minimum
emisji
odpadów
niebezpiecznych, a także niekontrolowany ich import i eksport. Na terenie gminy
nie zezwala się na składowanie odpadów niebezpiecznych, a także ich mieszanie
w innym celu niż bezpieczniejsze unieszkodliwianie.
8
Konwencja o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym,
58
13) Konwencja
o
ochronie
i
użytkowaniu
cieków
transgranicznych
i
jezior
międzynarodowych z 1992 r. Na terenie gminy nie występują cieki trans graniczne
i jeziora międzynarodowe.
14) Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu
decyzji oraz
dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska
(Konwencja z Aarhus).
Konwencja kładzie nacisk na udział społeczeństwa
w procesie tworzenia prawa, szczególnie związane z inwestycjami mogącymi
oddziaływać na środowisko. W Studium, a szczególnie w prognozie, wskazuje się
na konieczność przeprowadzenia postępowania mającego na celu uzyskanie
właściwej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, jednak taką konieczność
regulują przepisy szczególne. Udział społeczeństwa zapewniony jest poprzez
obwieszczenia, a także zamieszczenie właściwych informacji w ogólnodostępnych
bazach
i
nie
ma
to
bezpośredniego
przełożenia
na
Studium.
Wszelkie
postępowania z zakresu planowania przestrzennego są jawne, a konsultacje
i dyskusja publiczna jest jednym z zasadniczych elementów procedury.
Cele Studium uwzględniają zapisy dokumentów strategicznych o randze krajowej:
-
II
POLITYKA
EKOLOGICZNA
PAŃSTWA,
której
głównym
celem
jest zagwarantowanie bezpieczeństwa ekologicznego społeczeństwa polskiego w XXI
wieku oraz przyczynienie się do realizacji strategii zrównoważonego rozwoju kraju.
Studium realizuje postanowienia dokumentu poprzez kierowanie się nadrzędną zasadą
zrównoważonego rozwoju. Planowane zagospodarowanie musi mieć na celu połączenie
kilku elementów świata antropogenicznego i środowiska, a także musi uwzględniać cele
ekonomiczne.
Studium
realizuje
te
zasady
mając
na
uwadze
zagospodarowanie
uwzględniające ochronę terenów szczególnie wrażliwych na oddziaływanie zewnętrzne.
Zaznaczyć należy, iż polityka ekologiczna kładzie także nacisk na komfort i jakość życia
człowieka. Nadrzędną zasadą realizowaną w Studium jest wzajemne współistnienie
człowieka i przyrody. Postanowienia Studium zakładają jedynie uzupełnienie istniejącej
zabudowy, nie przewiduje się zwiększenia liczby terenów emitujących obciążenie
dla środowiska. Jak wskazują badania przeprowadzone przez wielu specjalistów,
a także pomiary w ramach raportu o środowisku w województwie wielkopolskim, farmy
wiatrowe nie powodują zbyt dużych obciążeń dla środowiska, a są nawet jedną z czystych
technologii.
- POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA W LATACH 2009-2012 Z PERSPEKTYWĄ
DO ROKU 2016 – dokument ten zawiera określenie kierunków działań systemowych
dziedzinie ochrony środowiska, w tym uwzględnienie celów ekologicznych w innych
dokumentach strategicznych, a także stworzenie ram ochrony i postępu technicznego
59
w
dziedzinie
ochrony
środowiska.
Istotnym
elementem
tegoż
dokumentu
jest uwzględnienie aspektu ekologicznego w planowaniu przestrzennym.
W
Studium
uwzględniono
zasady
zrównoważonego
rozwoju.
Planowane
zagospodarowanie jest kilkuaspektowe. Nie narusza integralności i nie oddziałuje
szkodliwie na tereny chronione.
-
KRAJOWA
STRATEGIA
OCHRONY
I
UMIARKOWANEGO
UŻYTKOWANIA
RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ WRAZ Z PROGRAMEM DZIAŁAŃ – dokument ten
definiuje główne problemy związane z niszczeniem bioróżnorodności spowodowanym
działalnością człowieka, wraz z określeniem zasad prowadzenie działań w zakresie
ochrony bioróżnorodności. Ochrona bioróżnorodności musi mieć na celu nieniszczenie
naturalnych siedlisk gatunków, braku wprowadzania monokultur itp.
-
KRAJOWY
PROGRAM
ZWIĘKSZANIA
LESISTOŚCI
–
jest
to
dokument
uwzględniający i pokazujący m.in. problem terenów leśnych ich ochrony i prowadzenia
zalesień
w
aspekcie
planowania
przestrzennego.
Ustalenia
Studium
przewidują
zwiększenie lesistości na obszarze gminy, a dodatkowo nie niszczy się żadnych z terenów
leśnych.
-
KRAJOWY
PLAN
GOSPODARKI
ODPADAMI
–
uwzględnia
przeciwdziałanie
zanieczyszczeniu środowiska odpadami. Realizowane to może być poprzez zwiększenie
segregacji, a także wtórne wykorzystanie odpadów. Ustalenia Studium dają taką
możliwość, wskutek rozbudowy składowiska odpadów, jednak nie jedynie jako miejsca
składowania odpadów, ale także jako miejsca segregacji, odzysku i ich przetwarzania.
- KRAJOWY PROGRAM OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH – dokument
ten wskazuje główne problemy w dziedzinie gospodarki ściekami, określając diagnozę
stanu wyposażenia głównych aglomeracji, wraz z określeniem przyszłych potrzeb
w tym zakresie, a także zagospodarowania ścieków. Ustalenia Studium kładą nacisk
na szersze wykorzystanie zbiorczej kanalizacji, ograniczenie zbiorników indywidualnych.
Biorąc pod uwagę konieczność uwzględnienia w dokumentach niższego rzędu
zapisów zawartych w dokumentach o szczeblu krajowym, dokumenty opracowane
na poziomie województwa zawierają ustalenia zawarte w programach krajowych.
Zaliczamy do nich m.in.
- Program Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego na lata 20082011 z perspektywą na lata 2012-2019 (Opole, 2008 r.). Program ten przedstawia
zasadnicze zagrożenia dla środowiska województwa wielkopolskiego wraz z określeniem
strategii i zadań mających na celu uwzględnienie aspektów ekologicznych w prowadzonej
polityce przestrzennej. Główne działania skierowane do realizacji tego celu polegają
na dostosowaniu dokumentów strategicznych, a także planów i innych dla potrzeb
związanych z ochroną środowiska. Kładzie się także nacisk na rozwój świadomości
60
ekologicznej mieszkańców i w niektórych przypadkach zmiany stylu życia, powodującego
mniejszą
presję
na
środowisko.
Program
przedstawia
uwarunkowania,
możliwe
zagrożenia i sposób ochrony każdego z elementów środowiska. Poza elementami
określającymi zagrożenia i potencjalne możliwości rozwiązania problemu wzrastającej
presji środowiskowej, dokument zawiera także metody zarządzania i nadzoru, a także
sposoby finansowania. W ramach planów sformułowane zostały szczególne zasady
sporządzania
programów
ekologicznych,
powiatowych.
zawierać
długoterminowych,
Powinny
priorytety
wskazywać
rodzaj
one
ekologiczne,
i
harmonogram
zawierać:
określenie
celów
określać
poziomy
celów
działań
proekologicznych,
wskazywać źródła środków niezbędnych do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy
prawno-ekonomiczne i środki finansowe. Wszelkie uwarunkowania związane z działaniami
w zakresie ochrony środowiska, w kontekście wprowadzanego zagospodarowania, zostały
zawarte we wcześniejszej części dokumentu.
- Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego – określa cele
w zakresie gospodarki
odpadami. Zaznaczyć należy, iż z jego ustaleń wynika,
że to nie odpady przemysłowe stanowią
obecnie największe
niebezpieczeństwo,
a liczba odpadów komunalnych składowanych na składowiskach. Plan formułuje strategie
i kierunki działań w zakresie gospodarki odpadami dla całego województwa. Realizacja
celów planu polegających na ograniczeniu liczby składowanych odpadów i marginalizacji
ich niekorzystnego oddziaływania na środowisko powinna nastąpić poprzez:
W zakresie odpadów komunalnych:
„1. Podnoszenie świadomości społecznej mieszkańców, w szczególności w zakresie
minimalizacji wytwarzania odpadów.
2.
Wprowadzanie
systemowej
gospodarki
odpadami
komunalnymi
w
układzie
ponadlokalnym, w tym budowa zakładów zagospodarowania odpadów (sortownie,
kompostownie, obiekty termicznego unieszkodliwiania odpadów, składowiska o funkcji
ponadlokalnej).
3. Utrzymanie przez gminy lub powiaty kontroli nad zakładami przetwarzania odpadów
komunalnych, co jest istotne z punktu widzenia rozwoju racjonalnej gospodarki odpadami
4. Wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
5.
Podniesienie
skuteczności
selektywnej
zbiórki
odpadów
ze
szczególnym
uwzględnieniem rozwoju zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji.
6.
Wdrażanie
selektywnej
zbiórki
odpadów
wielkogabarytowych,
budowlanych
i niebezpiecznych
7. Redukcja w odpadach kierowanych na składowiska zawartości składników ulegających
biodegradacji.
61
8. Modernizacja składowisk odpadów komunalnych, które nie spełniają wymogów
ochrony środowiska.
9.
Intensyfikacja
działań
w
zakresie
zamykania,
rekultywacji
lub
modernizacji
9
nieefektywnych lokalnych składowisk odpadów komunalnych”
W zakresie odpadów ściekowych plan przewiduje:
„...1. Unieszkodliwianie osadów ściekowych w zależność od uwarunkowań lokalnych
(termiczna
przeróbka,
kompostowanie,
wykorzystanie
w
celach
nawozowych
i w rekultywacji, deponowanie osadów na składowiskach).
2. Likwidacja tymczasowego składowania osadów na oczyszczalniach ścieków.
3.Zwiększenie kontroli nad osadami wykorzystywanymi dla celów przyrodniczych”10.
W sektorze gospodarczym w zakresie gospodarki odpadami najważniejszymi
zadaniami jest:
„...- Zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów.
- Zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów.
- Ograniczenie negatywnego wpływu składowisk odpadów przemysłowych na środowisko.
- Bezpieczne dla środowiska unieszkodliwienie odpadów azbestowych oraz odpadów
i urządzeń zawierających PCB.
- Eliminacja zagrożenia ze strony odpadów pochodzenia zwierzęcego.
Dla osiągnięcia założonego celu konieczne jest podjęcie następujących kierunków
działań:
- Systematyczne wprowadzanie bezodpadowych i mało odpadowych technologii produkcji
oraz wprowadzenie zasady stosowania najlepszych dostępnych technologii.
-
Stymulowanie
podmiotów
gospodarczych
wytwarzających
odpady
przemysłowe
do zintensyfikowania działań zmierzających do maksymalizacji odzysku i recyklingu
odpadów.
- Powstawanie nowoczesnych instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
- Budowa i modernizacja oraz rekultywacja składowisk odpadów przemysłowych
wyłączonych eksploatacji.
- Budowa składowisk odpadów azbestowych lub przystosowanie do tego celu kwater
na składowiskach odpadów komunalnych.
- Dekontaminacja i unieszkodliwienie urządzeń zawierających PCB oraz likwidacja PCB
- Organizacja nadzoru weterynaryjnego nad procesem powstawania i niszczenia odpadów
pochodzenia zwierzęcego szczególnego ryzyka (SRM) oraz padłych zwierząt (HRM)”11.
9
Plan Gospodarki Odpadami dla województwa Wielkopolskiego str. 92
Plan.... str. 92
11
Plan...str. 139
10
62
Ustalenia
Studium
dają
możliwość
lepszego
wykorzystania
odpadów
do
celów
gospodarczych. Część składowanych odpadów może być przetrzymywane w silosach pod
wierzchnią warstwą gleby, część natomiast, może być wykorzystywana do produkcji paliw
alternatywnych. Ustalenia Studium zakazują ponadto lokalizowania na terenie gminy
spalarni odpadów, a także składowania odpadów niebezpiecznych.
Studium w pełni nawiązują do przytoczonych dokumentów strategicznych zarówno
na szczeblu międzynarodowym i europejskim, a także krajowym i wojewódzkim.
VIII. INFORMACJE
O
MOŻLIWYM
ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO
TRANSGRANICZNYM
Opracowana zmiana Studium nie będzie miała transgranicznego oddziaływania
zgodnie z przepisami zawartymi w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska
oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U.08.199.1227), z rozdziału 3, działu VI
dotyczącego postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania pochodzącego
z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w przypadku projektów polityk, strategii, planów
i programów.
IX. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU
BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU
Studium
jest
uwarunkowań
dokumentem
i
kierownictwa
kierunków
zagospodarowania
wewnętrznego.
Ustalenia
przestrzennego
Studium
stanowią
podstawę kształtowania ładu przestrzennego na terenie gminy. Brak realizacji
postanowień
Studium
może
doprowadzić
do
konfliktów
powstałych
między
prowadzonymi procesami inwestycyjnymi na terenie gminy, a potrzebami ochrony
środowiska.
Podstawą
prowadzonej
polityki
na
terenie
gminy
powinno
być zapewnienie odpowiedniej jakości życia swoim mieszkańcom. Założenia Studium
wskazują na wyraźną potrzebę zachowania ładu przestrzennego m.in. poprzez
harmonijne i stopniowe wprowadzanie różnego zagospodarowania, uwzględniając
przy
tym
Istniejące
także
strefy
potrzeby,
jakie
ochronne
niesie
za
pozwalają
sobą
nowowprowadzona
na
wprowadzenie
funkcja.
ograniczeń
w zagospodarowaniu terenów najbardziej wrażliwych na antropogeniczne działanie,
lub z drugiej strony chroni ludzi przed niekorzystnym oddziaływaniem niektórych
funkcji. Brak realizacji postanowień Studium może doprowadzić do chaotycznego
rozwoju
terenów
zabudowanych
bez
zapewnienia
odpowiedniej
infrastruktury
drogowej i technicznej. W wyniku takich spontanicznych inwestycji może nastąpić
63
pogorszenie
warunków
środowiska
gruntowo-wodnego,
akustycznego
i atmosferycznego, co przyczyni się do dalszego spadku jakości życia mieszkańców.
Brak odpowiedniej infrastruktury i kształtowanie zabudowy zgodnie z zasadami ładu
przestrzennego,
uwzględniającego
uwarunkowania
środowiskowe,
społeczne
i gospodarcze, może doprowadzić do degradacji terenów cennych przyrodniczo,
a biorąc pod uwagę, iż część terenów znajduje się w korytarzu ekologicznym
o znaczeniu
krajowym, a
także terenach chronionych przepisami odrębnymi
i prawem wspólnotowym (Natura 2000), zasadniczym zadaniem jest ich ochrona.
Zaznaczyć także należy, iż ustalenia Studium powiększają powierzchnię terenów
przeznaczonych
do
zalesień,
co
wpływa
na
zwiększenie
bioróżnorodności
i polepszenie pod tym względem warunków środowiskowych oraz kompensację
przynajmniej
części
niekorzystnego
oddziaływania
terenów
o
innym
zagospodarowaniu. Brak realizacji postanowień Studium doprowadzić mogłoby
do znacznych przekształceń antropogenicznych, także na obszarach szczególnie
cennych
zarówno
dokumentem,
przyrodniczo,
który
syntetycznie
jak
i
kulturowo.
zawiera
całą
Studium
politykę
jest
jedynym
przestrzenną
gminy,
co prawda nie jest to akt prawa miejscowego, ale narzuca pewne zasady
zagospodarowania i pokazuje główne kierunki rozwoju gminy. Wskazuje się, iż brak
jest jasnych regulacji w prawie polskim, dotyczących elektrowni wiatrowych.
W związku z tym wskazanie w Studium możliwej lokalizacji tychże elementów
w
tej
odsunięciu
od
działalności
terenów
na
chronionych,
tereny
sąsiednie
ma
i
na
celu
mniejsze
generowanie
oddziaływanie
mniejszych
szkód
środowiskowych.
W związku z planowanym zagospodarowaniem przestrzennym zauważa się
następujące problemy, które określone zostały w rozdziale XI tj.:
-
wysoki
poziom
emisji
zanieczyszczeń
powietrza
(z
terenów
komunikacyjnych
i systemów grzewczych),
- ograniczenie bioróżnorodności terenu,
- mała liczba terenów czynnych biologicznie,
- wysoki poziom hałasu, wynikający z natężenia ruchu i zintensyfikowanej zabudowy,
- wzrost produkcji odpadów,
- potencjalne możliwości zanieczyszczenia wody i gleby wynikające z dużej koncentracji
ludności oraz wysokiego natężenia komunikacyjnego,
- znaczne przekształcenie krajobrazu i wprowadzenie do niego elementów obcych
dla środowiska,
- możliwość wystąpienia skażenia środowiska w przypadku niewłaściwej gospodarki
i monitoringu np. w przypadku składowisk i oczyszczalni ścieków,
64
- możliwość wystąpienia konfliktów przestrzennych z innymi terenami.
Zaznaczyć należy, iż wyżej wskazane problemy dotyczą jedynie części terenów.
Problemem w zagospodarowaniu terenów jest ochrona terenów chronionych przepisami
prawa
i
wynikające
z
tego
ograniczenia.
Następnie
istotnym
jest
ograniczenie
zagospodarowania na terenach o płytkim poziomie wód gruntowych. Zwiększoną
uciążliwość dla środowiska wykazują tereny komunikacyjne i składowisko odpadów
oraz tereny przemysłowe.
X.
METODY ANALIZY REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU
ZMIANY STUDIUM
Metody
analizy
realizacji
postanowień
Studium
uwzględniając
ich
wpływ
na środowisko powinny odnosić się do:
Skutków i oddziaływania projektowanego zagospodarowania terenu. Działania te powinny
być skierowane szczególnie na monitoring działalności
szkodliwe dla
terenów
sąsiednich
uznanych za potencjalnie
(głównie dotyczy to przedsięwzięć zaliczanych
do niekorzystnie oddziałujących na środowisko zgodnie z przepisami odrębnymi).
W zakresie przedsięwzięć nie zaliczanych do tej kategorii należy oprzeć się przede
wszystkim na okresowych badaniach sporządzanych przez różne organizacje, instytucje
państwowe i samorządowe. W przypadku stwierdzenia niekorzystnego oddziaływania
projektowanej inwestycji i wystąpienia w związku z tym uciążliwości dla mieszkańców
organy samorządowe powinny przeprowadzić odpowiednie badania określające źródło
uciążliwości i przeciwdziałać jego występowaniu, lub ograniczyć szkodliwe oddziaływanie
do minimum. Sposób i metody monitoringu przedsięwzięć wymagających uzyskania
decyzji
o
środowiskowych
uwarunkowaniach
zawierać
będzie
stosowna
decyzja
administracyjna. Organy gminy powinny przeprowadzić właściwą analizę corocznych
raportów dotyczących możliwości zwiększenia zanieczyszczenia środowiska na podstawie
pomiarów i badań przeprowadzonych przez instytucje z zakresu ochrony środowiska,
lub własne badania.
Należy przestrzegać prawidłowości ustaleń Studium w zakresie kształtowania zabudowy
wraz z elementami infrastruktury, ochrony przyrody i środowiska kulturowego.
Analiza
w
tym
administracyjnych
zakresie
powinna
zezwalających
na
odnieść
się
lokalizację
do
prowadzonych
poszczególnych
postępowań
przedsięwzięć
oraz okresowego monitorowania zgodności zagospodarowania terenu gminy z ustaleniami
Studium. Jednakże zasadniczym zadaniem gminy w zakresie przestrzegania ustaleń
Studium będzie odpowiednie kształtowanie prawa miejscowego.
65
XI. PROGNOZA ZMIAN ŚRODOWISKA W WYNIKU REALIZACJI
USTALEŃ ZMIANY STUDIUM
XI.1. Przyjęte założenia
Przygotowany projekt Studium z założenia musi spełniać wymagania dotyczące
ochrony
aby
środowiska.
Zapisy
przeciwdziałać,
a
ustaleń
nawet
Studium
niwelować
zostały
istniejące
skonstruowane
negatywne
tak,
oddziaływanie
proponowanych funkcji na środowisko. W przypadku braku możliwości niwelowania części
negatywnego oddziaływania proponowanych funkcji ich niekorzystne oddziaływanie
zostało zmarginalizowane. Zaznaczyć należy, iż lokalizacja proponowanych w ustaleniach
Studium
funkcji,
w
szczególności
ich
szczegółowa
potencjalnego
zagrożenia
lokalizacja
musi
być
zgodna
z przepisami odrębnymi.
W
celu
określenia
przyrodniczego
wynikającego
z zagospodarowania terenu objętego Studium, zgodnie z jego ustaleniami, sporządzone
zostało na potrzeby niniejszej prognozy systematyczne zestawienie poszczególnych
terenów, które to zostały przyporządkowane do poszczególnych grup charakteryzujących
podobny
stopień
oddziaływania
na
środowisko
przyrodnicze,
mogących
wystąpić
w wyniku realizacji ustaleń Studium. Dodatkowo określony został zasięg możliwego
oddziaływania wraz z jego trwałością i odwracalnością, ustalenia takie dotyczącą także
oddziaływania na tereny sąsiednie w stosunku do obszaru opracowania. W wyniku
przeprowadzonej klasyfikacji wydzielone zostały cztery zasadnicze grupy przedstawione
poniżej oraz uwidocznione w załączniku do niniejszej prognozy.
A tereny wód powierzchniowych (WS), tereny zieleni urządzonej (ZP), tereny
ogródków działkowych (ZD), pozostałe tereny zielone (ZI), tereny lasów i dolesień
(ZL, ZLp), tereny zieleni cmentarnej (ZC).
B
tereny
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej
(MN),
tereny
zabudowy
zagrodowej (RM), tereny usług publicznych (UP), tereny usług sportu i rekreacji
(US), tereny użytkowania rolniczego (R), tereny urządzeń wytwarzających energię
z odnawialnych źródeł energii (EW), tereny dróg (KD-L, KD-D),
C
tereny
dróg
(KD-Z)
tereny
usług
komercyjnych
(U),
tereny
obiektów
produkcyjnych, składów i magazynów (P) obszary zamknięte PKP (KK), obszary
obsługi
produkcji
leśnych
(RU),
w
gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodowych
obszary
zabudowy
mieszkaniowej
śródmiejskiej
(MC),
oraz
obszary
zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej (MW), tereny infrastruktury technicznej (I).
66
XI.2. Prognoza skutków wpływu ustaleń zmiany Studium na środowisko
Przedstawiona powyżej klasyfikacja (A…C) zawiera zestawienie terenów
ustalonych w Studium, pogrupowanych względem ich oddziaływania na element
przyrodniczy, krajobrazowy i społeczny. Uwzględniając te aspekty należy stwierdzić,
iż:
Grupa A – tereny o korzystnym wpływie na środowisko
- utrzymanie bioróżnorodności
- zachowanie elementu krajobrazowego przyrody
- tereny nieoddziałujące negatywnie na tereny chronione
- łagodzenie niekorzystnego oddziaływania innych terenów na elementy środowiska
- zachowanie terenów czynnych biologicznie
- korzystne oddziaływanie na mikroklimat
Funkcje przeznaczone na tych terenach nie wymagają intensywnych przekształceń,
oddziałują lokalnie i
ponadlokalnie i są
to obszary o odwracalnej trwałości
oddziaływania.
Grupa B - tereny posiadają głównie neutralny, lub niewielki niekorzystny wpływ
na środowisko. Oddziałują one na środowisko poprzez
- zachowanie powierzchni biologicznie czynnych (różny procent powierzchni przeznaczony
pod tereny biologicznie czynne w zależności od intensywności zabudowy przewidzianej
dla danej funkcji),
- niewielka stosunkowo intensywność zabudowy,
- niewielkie niekorzystne oddziaływanie na tereny sąsiednie,
- ochrona przed degradacją gleby (w przypadku prowadzenia właściwej gospodarki
rolnej),
- możliwe niekorzystne oddziaływanie na środowisko poprzez niewłaściwą gospodarkę
rolną (zbyt intensywne nawożenie, melioracje, irygacje, intensywną gospodarkę rolną,
brak stosowania płodozmianu), powodujące zachwianie równowagi biologicznej gleb,
niszczenie warstwy próchnicznej, zasolenie gleb, przenikanie do wód gruntowych
substancji nawozowych,
- przeciwdziałanie zbytniej urbanizacji terenów,
- zachowanie walorów krajobrazu rolniczego,
- okresowa intensyfikacja emisji zanieczyszczeń.
Tereny
zawarte
w
tej
grupie
charakteryzują
się
brakiem
znacznych
przekształceń w krajobrazie, a nawet ochraniają jego walory, oddziałują lokalnie
i częściowo, możliwe jest odwrócenie przekształceń przez nie spowodowanych.
67
C Tereny o zwiększonej uciążliwości dla środowiska. Oddziałują na elementy
środowiska poprzez:
-
wysoki
poziom
emisji
zanieczyszczeń
powietrza
(z
terenów
komunikacyjnych
i systemów grzewczych),
- ograniczenie bioróżnorodności terenu,
- mała liczba terenów czynnych biologicznie,
- wysoki poziom hałasu, wynikający z natężenia ruchu i zintensyfikowanej zabudowy,
- wzrost produkcji odpadów,
- potencjalna możliwości zanieczyszczenia wody i gleby wynikająca z dużej koncentracji
ludności oraz wysokiego natężenia komunikacyjnego,
- znaczne przekształcenie krajobrazu i wprowadzenie do niego elementów obcych
dla środowiska,
- możliwość wystąpienia skażenia środowiska w przypadku niewłaściwej gospodarki
i monitoringu np. w przypadku składowisk i oczyszczalni ścieków,
- możliwość wystąpienia konfliktów przestrzennych z innymi terenami.
Tereny zawarte w tej grupie charakteryzują się zwiększonym niekorzystnym
oddziaływaniem na środowisko, wprowadzają one przekształcenia do środowiska
i
są
one
z
reguły
nieodwracalne,
lub
bardzo
ciężko
odwracalne,
zasięg
ich oddziaływania jest głównie miejscowy i lokalny.
XI.3
Oddziaływanie ustaleń Studium poza obszarem opracowania
Zagospodarowanie terenu gminy Raszków może również oddziaływać na tereny
sąsiednie. Istniejące tereny chronione swym zasięgiem wykraczają znacznie poza obszary
gminy. Dodatkowo uwzględniając szczególnie istniejącą florę nie można jej przypisać
ostrych granic występowania, ze względu na migracje. Również projektowana droga
poprzez swoje połączenie z drogą krajową, będzie posiadać nie tylko charakter lokalny.
Niekorzystne oddziaływanie ustaleń Studium można zaobserwować głównie w aspekcie
zanieczyszczenia
klimatu
akustycznego,
powietrza
atmosferycznego
i
środowiska
gruntowo-wodnego. Powiększenie terenów przeznaczonych pod zainwestowanie, w tym
także pod zabudowę mieszkaniową, może spowodować kumulację zanieczyszczeń.
Ważnym
dla
zadaniem
przyszłej
przemieszczania
gminy
zabudowy.
na
tereny
jest
więc
Powstałe
sąsiednich
zabezpieczenie
zanieczyszczania
gmin.
odpowiedniej
mogą
Bezpośrednie
infrastruktury
ulegać
sąsiedztwo
procesom
terenów
zainwestowanych z terenami leśnymi może doprowadzić do powstania tzw. efektu
brzegowego, a analiza stanu gospodarki leśnej na terenie gminy wykazała, iż stan
68
drzewostanów wskazuje na jego dużą wrażliwość na zanieczyszczenia napływające
z terenów sąsiednich. Stan drzewostanów oddziałuje bezpośrednio nie jedynie na obszar
ich występowania, ale także na tereny sąsiednie. Szczególną uwagę w prowadzonych
działaniach inwestycyjnych należy zwrócić na obszary chronione, ze szczególnym
uwzględnieniem obszarów Natura 2000. Należy przeciwdziałać niszczeniu tych terenów
zarówno
przez
działalnością
bezpośrednie
turystyczną,
a
oddziaływanie
także
pośrednie
człowieka,
działania
spowodowane
inwestycyjne
głównie
prowadzone
na terenach sąsiednich. Kolejnym źródłem możliwego niekorzystnego oddziaływania
na tereny sąsiednie może być prowadzona działalność rolnicza. Zaznaczyć należy,
iż obszar gminy stanowią w przeważającej części tereny z dominującą funkcją rolniczą.
Źle prowadzona gospodarka rolna może stać się źródłem zanieczyszczeń gleby i wód
podziemnych oraz niszczyć bioróżnorodność trenów, na których jest prowadzona
i sąsiednich obszarów. Zwracając uwagę także na pozytywne aspekty ustaleń Studium
na tereny sąsiednie należy stwierdzić, iż ochrona cieków wodnych i ujęć wód,
a także właściwe gospodarowanie na terenach wrażliwych na przesiąkanie substancji
szkodliwych do gleb ograniczy przepływ zanieczyszczeń na tereny sąsiednie. Z kolei
dolesienia doprowadzają do powiększenia powierzchni terenów biologicznie czynnych.
XII. STRESZCZENIE
Obszar gminy Raszków stanowią głównie tereny użytkowane rolniczo. Niewielki
procent powierzchni terenu zajmują tereny leśne oraz tereny zurbanizowane.
Na obszarze gminy występują szczególnie cenne przyrodniczo obszary chronione
w postaci Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dąbrowy Krotoszyńskie BaszkówRochy”, obszarów Natura 2000. Największy obszar zurbanizowany zajmuje miasto
Raszków, pozostałe jednostki urbanistyczne charakteryzuje głównie występowanie
niewielkich skupisk zabudowy, wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych. Ustalenia
Studium
zakładają
zharmonizowany
rozwój
terenów
mieszkaniowych
głównie
poprzez uzupełnienie istniejącej zabudowy, a następnie dołączania do tych obszarów
nowych terenów mieszkaniowych.
We wstępnym etapie opracowywania dokumentu określone zostały poszczególne
predyspozycje terenów, zgodnie z ich uwarunkowaniami środowiskowymi. Następnie
przeprowadzono
ocenę
planowanego
zagospodarowania
uwzględniając
jej oddziaływanie na środowisko. Szczególnym aspektem było oddziaływanie tych
obszarów
na
zaproponowane
tereny
w
chronione.
Studium,
po
Zanalizowano
uwzględnieniu
działania
kompensacyjne
możliwego
niekorzystnego
oddziaływania proponowanego zagospodarowania na środowisko i tereny sąsiednie.
Stwierdzono, iż głównym zagrożeniem są tereny komunikacyjne i niewielkie tereny
69
przemysłowe. W związku z powyższym, uwzględniając zasadę zrównoważonego
rozwoju,
przedstawiono
działania
kompensacyjne
zaproponowane
w opracowywanym dokumencie planistycznym. Mając na celu pełną analizę Studium
stwierdzono, iż nie oddziałuje on na tereny sąsiednie.
W ramach ustaleń Studium nie dopuszcza się rozpraszania zabudowy. Rozwój
gospodarczy gminy zgodnie z ustaleniami Studium oparty ma być o powiększenie
terenów
produkcyjnych
oraz
rozwój
funkcji
związanej
z
obsługą
turystyki.
W związku z tym nastąpi zmniejszenie liczby terenów przeznaczony na cele rolne.
Działania gminy skierowane na poprawę jakości życia mieszkańców mają polegać
także
i
na
modernizacji
infrastruktury
i
rozbudowie
technicznej.
istniejącego
Przewiduje
się
układu
ponadto
komunikacyjnego
rozwijanie
koncepcji
alternatywnych źródeł pozyskiwania energii, poprzez przeznaczenie nowych terenów
pod
budowę
wiatraków
(nie
rozstrzygając
jednocześnie
bezwarunkowo
o tym przeznaczeniu). Celem kompensacji szkodliwego oddziaływania na środowisko
wprowadzonych
działalności
przewiduje
się
powiększenie
terenów
zalesień
oraz utrzymanie ochrony terenów szczególnie cennych przyrodniczo i krajobrazowo.
Dodatkowo zachowuje się strefy ochronne terenów wrażliwych, lub oddziałujących
niekorzystnie na tereny sąsiednie.
W
wyniku
przeprowadzonej
analizy
dokonano
podziału
funkcji
terenów
wprowadzonych na podstawie ustaleń Studium na cztery grupy, uwzględniając
ich zróżnicowany wpływ na środowisko.
Wyznaczono:
1. Tereny o korzystnym wpływie na środowisko
- utrzymanie bioróżnorodności;
- zachowanie elementu krajobrazowego przyrody;
- tereny nieoddziałujące negatywnie na tereny chronione;
- łagodzenie niekorzystnego oddziaływania innych terenów na elementy środowiska;
- zachowanie terenów czynnych biologicznie;
- korzystne oddziaływanie na mikroklimat.
Funkcje przeznaczone na tych terenach nie wymagają intensywnych przekształceń,
oddziałują lokalnie i
ponadlokalnie i są
to obszary o odwracalnej trwałości
oddziaływania.
2.
Tereny
posiadające
głównie
neutralny,
lub
niewielki
niekorzystny
wpływ
na środowisko. Oddziałują one na środowisko poprzez
70
-zachowanie powierzchni biologicznie czynnych (różny procent powierzchni przeznaczony
pod tereny biologicznie czynne w zależności od intensywności zabudowy przewidzianej
dla danej funkcji);
- niewielka stosunkowo intensywność zabudowy;
- niewielkie niekorzystne oddziaływanie na tereny sąsiednie;
- ochrona przed degradacją gleby (w przypadku prowadzenia właściwej gospodarki
rolnej);
- możliwe niekorzystne oddziaływanie na środowisko poprzez niewłaściwą gospodarkę
rolną (zbyt intensywne nawożenie, melioracje, irygacje, intensywną gospodarkę rolną,
brak stosowania płodozmianu), powodujące zachwianie równowagi biologicznej gleb,
niszczenie warstwy próchnicznej, zasolenie gleb, przenikanie do wód gruntowych
substancji nawozowych;
- przeciwdziałanie zbytniej urbanizacji terenów;
- zachowanie walorów krajobrazu rolniczego;
- okresowa intensyfikacja emisji zanieczyszczeń;
Tereny zawarte w tej grupie charakteryzują się brakiem znacznych przekształceń
w krajobrazie, a nawet ochraniają jego walory, oddziaływają lokalnie i częściowo
możliwe jest odwrócenie przekształceń przez nie spowodowanych.
3. Tereny o zwiększonej uciążliwości dla środowiska. Oddziałują na elementy
środowiska poprzez:
-
wysoki
poziom
emisji
zanieczyszczeń
powietrza
(z
terenów
komunikacyjnych
i systemów grzewczych);
- ograniczenie bioróżnorodności terenu;
- mała liczba terenów czynnych biologicznie;
- wysoki poziom hałasu, wynikający z natężenia ruchu i zintensyfikowanej zabudowy;
- wzrost produkcji odpadów;
- potencjalna możliwości zanieczyszczenia wody i gleby wynikająca z dużej koncentracji
ludności oraz wysokiego natężenia komunikacyjnego;
- znaczne przekształcenie krajobrazu i wprowadzenie do niego elementów obcych
dla środowiska;
- możliwość wystąpienia skażenia środowiska w przypadku niewłaściwej gospodarki
i monitoringu np. w przypadku składowisk i oczyszczalni ścieków;
- możliwość wystąpienia konfliktów przestrzennych z innymi terenami.
Tereny zawarte w tej grupie charakteryzują się zwiększonym niekorzystnym
oddziaływaniem na środowisko, wprowadzają one przekształcenia do środowiska
71
i
są
one
z
reguły
nieodwracalne,
lub
bardzo
ciężko
odwracalne,
zasięg
ich oddziaływania jest głównie miejscowy i lokalny.
Ustalenia tegoż dokumentu wskazują, iż brak realizacji Studium może przyczynić się
do niekontrolowanego rozwoju terenów mieszkaniowych oraz braku zachowania ładu
przestrzennego. Studium pozwala jednocześnie na ochronę terenów chronionych
przepisami prawa.
Studium ma na celu zasadnicze zadania związane z rozwojem gminy opartym
o
zasady
zrównoważonego
rozwoju,
przy
zachowaniu
ładu
przestrzennego.
Zasadniczym elementem takich działań jest promowanie rozwoju gospodarczego
uwzględniającego środowisko przyrodnicze i środowisko społeczne. Zasadniczym
jednak
elementem
polityki
przestrzennej
gminy
jest
odpowiednie
wdrażanie
tych zasad poprzez opracowane plany miejscowe, a także decyzje lokalizacyjne,
z uwzględnieniem przepisów odrębnych dotyczących ochrony środowiska.
72
XIII.
ŹRÓDŁA:
1. Studium Uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy
Raszków – projekt.
2. Opracowanie
ekofizjograficzne
na
potrzeby
zmiany
Studium
Uwarunkowań
i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Raszków.
3. Raport o stanie środowiska, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu,
Poznań 2010 r.
4. Karta Informacyjna obszaru Natura 2000 PLH300002.
5. Karta informacyjna obszaru Natura 2000 PLB 300007.
6. Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Ostrowskiego-Woj. Wielkopolskie na lata
2008-2011.
z perspektywą na lata 2012-2019, Poznań 2009 r.
7. Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Ostrowskiego – Woj. Wielkopolskie na lata
2008-2012 z perspektywą na lata 2012-2019.
6. Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Powiatu
Ostrowskiego, Ostrów Wielkopolski/Środa Wielkopolska, Luty 2010 r.
7. Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Ostrowskiego, listopad 2003.
8. Program usuwania azbestu oraz wyrobów azbestowych na terenie Gminy i Miasta
Raszków, Raszków, kwiecień 2008 r.
9. Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy i Miasta Raszków, Raszków maj 2004 r.
10. Program Ochrony Środowiska dla Gminy i Miasta Raszków, Raszków, maj 2004 r.
11. Plan Ochrony Powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim
12. Strategia Rozwoju Gminy i Miasta Raszków na lata 2004-2013, Raszków lipiec 2004r.
12. Bank informacji drogowej, Urząd Gminy i Miasta Raszków
13. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO na lata
2008 – 2011 z perspektywą na lata 2012 – 2019, ZARZĄD WOJEWÓDZTWA
WIELKOPOLSKIEGO, Poznań, maj 2010,
14. Plan
Gospodarki
Odpadami
dla
Województwa
Wielkopolskiego,
ZARZĄD
WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO, Poznań, Wrzesień, 2003,
15. Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016,
16. Krajowa Strategia Ochrony i Umiarkowanego Użytkowania Różnorodności Biologicznej
wraz z programem działań,
17. Krajowy Program Zwiększania Lesistości,
18. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami,
19. Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych,
20. Dane GUS.
73
21. RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WIELKOPOLSCE W ROKU 2010 WOJEWÓDZKI
INSPEKTORAT
OCHRONY
ŚRODOWISKA
W
POZNANIU
Biblioteka
Monitoringu
Środowiska Poznań 2011
22. Natura 2000 w lasach Polski - skrypt dla każdego, MINISTERSTWO ŚRODOWISKA
2003r,
23. NATURA 2000 A GOSPODARKA WODNA, Piotr Kowalczak, Piotr Nieznański, Robert
Stańko,
Fernando
Magdaleno
Mas,
Magdalena
Bernués
Sanz
MINISTERSTWO
ŚRODOWISKA Warszawa 2009
24. Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływania na środowisko farm wiatrowych,
Maciej Stryjecki, Krzysztof Mielniczuk, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska,
Warszawa 2011
Strony internetowe:
1. http://www.salamandra.org.pl
2. http://www.mos.gov.pl/
Wykaz tabel
Numer
Tytuł tabeli
tabeli
Tabela 1. Tabela 1. Klasy siedlisk PLB 300007
Numer
strony
str. 12
Tabela 2. Rodzaj siedlisk występujących na obszarze Natura 2000 PLB
300007
Tabela 3. Wykaz parków i terenów cmentarnych na terenie gminy
Raszków
Tabela 4. Klasyfikacja stref z uwzględnieniem kryteriów określonych w
celu ochrony zdrowia
Tabela 5. Zagrożenia siedlisk obszaru Natura 2000 wynikające z
użytkowania
str. 12
str. 14
str. 16
str. 47
74