Raport z monitoringu turystycznego w gminie Milicz i Żmigród, okres

Raport z monitoringu turystycznego w gminie
Milicz i Żmigród, 2011 rok
dr Małgorzata Leśniak-Johann
Wrocław 2012
Spis treści
str.
1. Metodyka badań ruchu turystycznego w Dolinie Baryczy………………………………….3
2. Wielkość ruchu turystycznego w gminie Milicz i Żmigród - aspekt ilościowy…………….4
3. Analiza wywiadów z ekspertami z Doliny Baryczy………………………………………...7
4. Ruch turystyczny w Dolinie Baryczy - analiza badań kwestionariuszowych……………...10
4.1. Charakterystyka segmentu turystycznego w gminie Milicz i Żmigród……………...10
4.2 Charakterystyka pobytu w Dolinie Baryczy………………………………………….11
4.3 Źródła informacji o Dolinie Baryczy…………………………………………………13
4.4 Ocena atrakcji turystycznych…………………………………………………………14
4.5 Ocena bazy noclegowej w Dolinie Baryczy………………………………………….16
4.6 Ocena usług pilockich i przewodnickich……………………………………………..17
4.7 Podsumowanie……………………………………………………………………….18
5. Wnioski ……………………………………………………………………………………20
Spis rycin ……………………………………………………………………………………..23
Spis Tabel……………………………………………………………………………………..23
Załączniki……………………………………………………………………………………..24
2
1. Metodyka badań ruchu turystycznego w Dolinie Baryczy
W celu zbadania ruchu turystycznego w obszarze Doliny Baryczy (gminy Milicz i
Żmigród) wykorzystano przede wszystkim metody bezpośrednie tj.:
- wywiady z władzami ochrony przyrody, straży rybackiej oraz naukowcami prowadzącymi
długoletnie badania terenowe na obszarze Stawów Milickich w celu identyfikacji problemów
związanych z ruchem turystycznym na obszarze chronionym oraz identyfikacji miejsc o
największej intensywności ruchu turystycznego w gminie Milicz i Żmigród,
- pomiar odwiedzających - (rejestrację turystów na parkingach, w muzeach, miejscach
zwornikowych na szlakach turystycznych, w punkcie informacji turystycznej),
- badania kwestionariuszowe - ankiety przeprowadzane z odwiedzającymi obszar.
Pomiar liczby odwiedzających oraz badania kwestionariuszowe odbyły się w 18
miejscach (Tab.1) Liczba osób odwiedzających zestawiano na formularzu wg załączonej
instrukcji. Badania przeprowadzano jeden weekend (sobota, niedziela) lub dzień świąteczny
w miesiącu oraz 1 dzień roboczy w miesiącu w sezonie turystycznym tj. od połowy
czerwca do końca września 2011. Badania przeprowadzono w podanym terminie w
godzinach 9-18.
Tab. 1 Miejsca i liczba przeprowadzonych ankiet
miejsce przeprowadzenia ankiet
Liczba ankiet
GRABOWNICA
GOSP. AGROT. GŁOWACZÓWKA
RUDA SUŁOWSKA
ŻMIGRÓD Informacja Turystyczna
NOWY ZAMEK
STAW POLNY
GOSP. AGROT. MILICZ
GOSP. AGROT. PRZY LESIE
GOSP. AGROT. POD JESIONAMI
GOSP. AGROT. POD LASEM
STAW S ŁUPICKI
GOSP. AGROT. GRABOWNICA
M.JANKOWSKA - Wynajem kajaków Sułów
MILICZ Informacja Turystyczna
STAW JAN
M.JANIKOWSKA - Wynajem kajaków Milicz
RUDA MILICKA
STAW NIEZGODA
Ogółem
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
37
23
16
15
13
12
11
9
7
6
6
3
3
3
3
3
1
1
172
Udział
procentowy
ankiet
21,5
13,4
9,3
8,7
7,6
7
6,4
5,2
4,1
3,5
3,5
1,7
1,7
1,7
1,7
1,8
0,6
0,6
100
3
2. Wielkość ruchu turystycznego w gminie Milicz i Żmigród – aspekt
ilościowy
W sezonie turystycznym 2011 przeprowadzono badania ilościowe liczby odwiedzających
Dolinę Baryczy. Pomiary przeprowadzono w 7 punktach w trzech kompleksach: Kompleks
Potasznia (Staw Jan), Kompleks Stawno (Ruda Milicka, Grabownica, Staw Słupicki Dolny,
Staw Polny) oraz Kompleks Ruda Sułowska ((Ruda Sułowska, Niezgoda).
Na podstawie danych ilościowych można wskazać kilka prawidłowości dotyczących
ruchu turystycznego w Dolinie Baryczy (Tab.2)Błąd! Nie można odnaleźć źródła
odwołania.:
- Największy ruch turystyczny mierzony udziałem procentowym oraz średnią liczbą
odwiedzających w ciągu dnia widoczny jest w Kompleksie Stawno (55 osób/dzień), następnie
w Kompleksie Ruda Sułowska (20 os/dzień) oraz Kompleksie Potasznia (18 os/dzień).
- Wśród punktów pomiarowych największy ruch turystyczny widoczny jest w miejscach o
największej intensywności zagospodarowania turystycznego tj. w punkcie Grabownica (41%
całości zmierzonego ruchu), Ruda Milicka Nowy Zamek (22%) oraz Staw Polny (17%).
- Najmniejszy ruch turystyczny został zdiagnozowany w Kompleksie Potasznia (Staw Jan –
18%).
- Największa koncentracja ruchu turystycznego widoczna jest w godzinach 12-18.
4
Tab. 2 Charakterystyka ruchu turystycznego w Dolinie Baryczy- aspekt ilościowy
Kompleks
Stawno
Ruda
Sułowska
Potasznia
miejsce
Grabownica 17.09.2011
Grabownica 22.10
Grabownica 25.09.2011
Grabownica_9.08.2011
Grabownica_25.06.2011
Ruda Milicka_Nowy Zamek
25.09.2011
Ruda Milicka_Nowy
Zamek_31.07.2011
Słupicki 22.10.2011
Słupicki Dolny 09.08.2011
Słupicki Dolny_31.07.2011
Staw Polny
Czatownia_25.06.2011
Staw Polny_25.09.2011
Staw Polny_9.08.2011
Ruda Sułowska 22.10.2011
Ruda Sułowska_Żabiniec
Duży_27.07.2011
Staw Niezgoda_22.10.2011
Staw Niezgoda_27.07.2011
Staw Jan_25.0.2011
Staw Jan_25.09.2011
suma
Udział procentowy
godz.
10-11
godz.
9-10
7
2
godz.
11-12
godz.
12-13
6
2
7
8
5
7
3
2
6
48
1
4
9
18
1
7
4
2
1
2
4
7
1
2
6
24
1
1
1
3
3
45
2
2
1
51
6
3
2
110
14
13
2
godz. godz. godz.
15161716
17
18
1
4
8
1
28
4
12
11
18
8
15
7
18
6
2
4
40
11
8
28
12
19
13
2
4
2
2
5
5
2
2
50
6
5
7
6
1
6
2
135
17
3
3
2
82
10
4
8,7
4,2
10,8
8,2
8,9
36
4
132
16,2
21
3
50
20
3
1
2
8
98
12
suma
Udział
suma
Średnia
Udział
procentowy odwiedzających
liczba
procentowy
ruchu
dla punktu
turystów na
dla punktu
turystycznego pomiarowego
dzień
71
34
88
67
72
7
4
3
18
2
1
3
25
3
godz.
14-15
5
1
2
godz.
1314
1
3
1
91
11
7
92
11
332,0
41
66
6,2
182,0
22
91
17
13
11
2,1
1,6
1,4
41,0
5
14
36
45
61
16
4,4
5,5
7,5
2,0
142,0
17
47
50
5
9
12
24
813
6,2
0,6
1,1
1,5
3,0
85,7
66,0
8
33
14,0
2
7
36,0
4
86
18
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
5
Wskazane jest prowadzenie ciągłych badań porównawczych nad ruchem turystycznym
w kolejnych latach, tak by móc na tej podstawie ocenić presję na środowisko przyrodnicze
związaną z intensywnością ruchu turystycznego. W kolejnych badaniach w szacowaniu
ogólnej liczby odwiedzających powinny zostać uwzględnione dane z pierwszego badania (za
rok 2011) nt. odwiedzających jednodniowych oraz korzystających z noclegów w obiektach
zakwaterowania zbiorowego oraz u znajomych i krewnych.
Szacunki liczby odwiedzających dla gminy Milicz (założenia do badania w 2012
roku)
- liczba korzystających z noclegów w bazie skategoryzowanej i nieskategoryzowanej
(Dane GUS 2010) – 11590
- liczba korzystających z noclegów u rodziny i znajomych (szacunki na podstawie
danych IT) (32%) – 3709
- liczba osób, które nie korzystały z noclegów podczas pobytu w gminie (szacunki na
podstawie badań ankietowych) (56,5%) - 8644
Razem szacunkowa liczba odwiedzających: 23 942
Szacunki liczby odwiedzających dla gminy Żmigród (założenia do badania w 2012)
- liczba korzystających z noclegów w bazie skategoryzowanej i nieskategoryzowanej
(Dane GUS 2009) - 1296
- liczba korzystających z noclegów u rodziny i znajomych, kwatery prywatne (szacunki
na podstawie danych IT) (32%) – 415
- liczba osób, które nie korzystały z noclegów podczas pobytu w gminie (szacunki na
podstawie badań ankietowych) (56,5%) - 1711
Razem szacunkowa liczba odwiedzających: 3422
Do badań ankietowych ruchu turystycznego w 2012 zaleca się przyjęcie 1% próby
badawczej tj. 239 w gminie Milicz i 34 w gminie Żmigród. Jest to wynik założeń
metodycznych. Ze względu na obecność czynników pozametodycznych (np. powtarzalność
zachowań odwiedzających, niechęć przy udzielaniu odpowiedzi, ograniczony budżet badań,)
wielkości te należy traktować jako orientacyjne.
6
3. Analiza wywiadów z ekspertami z Doliny Baryczy
Przeprowadzono wywiady z ekspertami z Doliny Baryczy tj. przedstawicielami władz
ochrony przyrody, straży rybackiej oraz naukowcami prowadzącymi długoletnie badania
terenowe na obszarze Stawów Milickich w celu identyfikacji problemów związanych z
ruchem turystycznym na obszarze chronionym oraz identyfikacji miejsc o największej
intensywności ruchu turystycznego w gminie Milicz i Żmigród. W badaniu uczestniczyło
sześć osób, które reprezentują wymienione wyżej instytucje, posiadają wieloletnie
doświadczenie w swoim fachu oraz są związani z problematyką przyrodniczą, gospodarką
stawową i in. na obszarze. Są to dr doc. hab. prof. J. Witkowski (pracownik naukowy
Uniwersytetu Wrocławskiego, Naukowy opiekun rezerwatu Stawy Milickie, Regionalna Rada
Ochrony Przyrody), dr BOrłowska (Uniwersytet Wrocławski, starszy specjalista w stacji
ornitologicznej w Rudzie Milickiej), M. Małecki ( Komendant Posterunku Wojewódzkiej
Państwowej Straży Rybackiej we Wrocławiu, zasięg oddziaływania to powiaty Milicz,
Oleśnica, Trzebnica i Góra Śląska), E. Szczęsna (Dyrektor Marketingu Stawy Milickie S.A.),
W. Bienkiewicz (Dyrektor Wykonawczy Stawy Milickie S.A.), C. Tajer (DZPK, specjalista,
pracownik terenowy Parku Krajobrazowego Dolina Baryczy).
Na podstawie przeprowadzonych wywiadów z ekspertami można sformułować
następujące wnioski:
1. Eksperci są zgodni, co do identyfikacji najważniejszych walorów turystycznych Doliny
Baryczy. Wskazują tu przede wszystkim walory środowiska przyrodniczego, a w
szczególności jego zróżnicowanie gatunkowe, krajobrazowe.
2. Pożądaną funkcją obszaru Doliny Baryczy jest gospodarka stawowa oraz rozwój turystyki
przyjaznej środowisku. Turystka przyjazna środowisku na obszarze powinna obejmować
ustalenia dotyczące kanalizacji ruchu turystycznego po wyznaczonych trasach i w określonym
terminie (poza okresem lęgowym), uregulowanie sytuacji wejścia odwiedzających do
rezerwatu wraz z wykwalifikowanym przewodnikiem, stworzenie alternatywy dla
wykorzystania stawów jako kąpielisk.
3. Wśród największych zagrożeń walorów środowiska (przede wszystkim cennych gatunków
ptaków i ich siedlisk) na obszarze wskazuje się:
- zaniechanie gospodarki rybackie na stawach, związany z tym wzrost bezrobocia i problem z
utrzymaniem bioróżnorodności,
- masową rozbudowę mieszkaniową (budownictwo jednorodzinne), która pochłania coraz
większe połaci gruntów ornych, zamykając korytarze ekologiczne,
7
- nielegalne wejścia do rezerwatu i w obręb hodowlany, zwłaszcza w okresie grzybobrania
oraz w maju, kiedy się grupuje ryba, co zwiększa częstotliwość nielegalnych wejść wędkarzy.
Wpływa to na płoszenie ptaków na stawach i groblach,
- brak kanalizacji ruchu turystycznego – skutkuje to wychodzeniem odwiedzających poza
wyznaczone szlaki, czego efektem jest płoszenie ptaków w trzcinowiskach przy groblach.
Zagrożeniem są próbujący uprawiać sporty motorowe np. quady, motory crossowe,
samochody terenowe,
- brak pomysłu udostępniania turystycznego obszarów mniej cennych przyrodniczo, przy
jednoczesnym bardziej restrykcyjnym podejściu do ochrony przyrody (powinno być to
zrównoważone), brak porozumienia między przyrodnikami a stroną samorządową i
przedsiębiorcami,
- śmieci pozostawiane przez odwiedzających, brak pojemników na śmieci,
- brak infrastruktury turystycznej, szczególnie szlaków turystycznych dobrze oznaczonych,
brak centrów stanowiących punkt wyjścia na szlaki, brak pojemników na śmieci, toalet,
- naciski władz lokalnych na udostępnianie wybranych stawów na oficjalne kąpieliska, co
wymagałoby pogłębienia stawów, wycięcia roślinności na brzegach, utworzenie plaż, co
byłoby szkodliwe dla przyrody. Obecnie proceder wykorzystywania stawów (najczęściej
Staw Gadzinowy Duży, Ruda Sułowska nad Grabowką, Potasznia, Staw Jasny Dolny, Staw
Gądkowicki w pobliżu wsi, Staw Jamnik przy osadzie Jamnik) jako kąpielisk dotyczy
miejscowej ludności i w obecnej skali nie zagraża przyrodzie.
- wzrost bezrobocia miejscowej ludności, co popycha mieszkańców do różnych źródeł
zarobkowania,
- niedostateczna współpraca zainteresowanych podmiotów – Spółka Stawy Milickie S.A,
przyrodnicy, gminy w zakresie planowania rozwoju turystyki na tym obszarze.
4. Według ekspertów największa koncentracja ruchu turystycznego ma miejsce w:
Kompleksie Stawno- droga Nowe Grodzisko, droga Nowy Zamek-Stawno (między stawem
Słonecznym Górnym a Wilczym), od czatowni na stawie Polnym przez Trachcice do
Wilczego Dużego, staw Gadzinowy, Grabownica obok wieży obserwacyjnej;
Kompleks Ruda Sułowska - łowisko Ruda Sułowska, na południe od szosy SułówGrabówka; staw Rudy koło Rudy Żmigrodzkiej;
Kompleks Potasznia – od stawu Jan, pomiędzy Niezawodnmi a Kaczym i Uroczym,
Władysławem, Jasnym Górnym i Dolnym.
W okolicach Krośnic na stawie Czarnym.
8
Nielegalny ruch turystyczny odbywa się, w ocenie rozmówców, w:
Kompleks Stawno- pomiędzy stawami Henryk a Nowymi Światami, między Andrzejem a
Nowymi Światami, między Bolko I i Bolko II,
Kompleks Potasznia- wzdłuż stawu Jasny Dolny, Jasny Górny, na stawie Jan, Górnik, przy
Zimochowach, Władysław, Kaczy i Uroczy.
Kompleks Ruda Sułowska- staw Mewa Duża (od tyłu), Grabówka (od tyłu),
5. Zalecenia dla turystyki w obszarze Doliny Baryczy:
- kanalizacja ruchu (miejsce, czas, forma turystyki),
- wejścia legalne z przewodnikiem na obszar części rezerwatów,
- stworzenie spójnej koncepcji rozwoju turystyki na Stawach,
- większa współpraca zainteresowanych podmiotów,
- stworzenie sieci bardzo dobrze oznakowanych szlaków, centra wyjść na szlaki, zadbanie o
pojemniki na śmieci, toalety, miejsca postojowe,
9
4. Ruch turystyczny w Dolinie Baryczy - analiza badań kwestionariuszowych
4.1. Charakterystyka segmentu turystycznego w gminie Milicz i Żmigród
W badaniu ankietowym wzięło udział 172 osoby, z tego prawie 51% to mężczyźni a 49%
kobiety. 99% respondentów to mieszkańcy Polski, głównie województwa dolnośląskiego
(61%), wielkopolskiego (14,5%), w mniejszym stopniu woj. śląskiego (5,8%), małopolskiego
(4,7%). Wśród odwiedzających dominują mieszkańcy Wrocławia (40,7%) oraz mieszkańcy
gmin „Doliny Baryczy” (np. Milicz – 7,6%). W strukturze odwiedzających przeważa ludność
w wieku 25-35 lat (33%), 36-46 lat (20%) oraz 47-60 lat (25%). Niewielki natomiast jest
udział ludności w wieku poprodukcyjnym (60 lat i więcej), jedynie 9% (Ryc. 1).
Wśród odwiedzających Dolinę Baryczy przeważają osoby z wyższym wykształceniem
(57%) oraz średnim (35%). Wciąż niewielki udział stanowią odwiedzający z wykształceniem
podstawowym i zawodowym (Ryc. 1).
powyże 60
9%
kobiety
49%
do 18
5%
18-24 lat
8%
47-60 lat
25%
mężczyźni
51%
25-35 lat
33%
36-46 lat
20%
A
B
podstawowe
4%
zawodowe
4%
średnie
35%
wyższe
57%
C
Ryc. 1 Charakterystyka respondentów: A- wg płci, B- wg wieku, C- wg wykształcenia.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych
10
4.2 Charakterystyka pobytu w Dolinie Baryczy
Pobyt w Dolinie Baryczy można scharakteryzować jako pobyt krótkookresowy. Ponad
49% odwiedzających to odwiedzający jednodniowi bez noclegu. 41% respondentów to osoby,
które deklarują pobyt dłuższy, wymagający więcej niż jednego noclegu (przeważnie 2-7
noclegów) (Ryc. 2). Dane dotyczące liczby korzystających z noclegów należałoby
zweryfikować w kolejnych edycjach badań. Są one znacznie zawyżone w porównaniu do
informacji uzyskanych w kolejnych pytaniach, z których wynika, że udział korzystających z
bazy noclegowej to ok. 36%, a nie 51%.
Głównym motywem przyjazdu do Doliny Baryczy jest motyw poznawczy (40%poznanie walorów środowiska przyrodniczego; zwiedzanie obiektów kultury materialnej),
wypoczynkowy (31% respondentów), motyw specjalistyczny (20%).
do 3 godzin
5%
więcej dni z noclegami
41%
powyzej 3 godzin
44%
%
1 dzień z noclegiem
10%
A
biznesowy
1%
inne
8%
specjalistyczny
20%
poznawczy
40%
wypoczynkowy
31%
B
%
20
18,2
17,6
18
16
14
12,1
11,7
12
10,7
10
8
6,5
5,4
6
4,6
4,2
3,3
4
1,5
2
1,3
y
m
in
n
w
uz
eó
ja
ni
e
za
h
ia
c
rn
w
ka
w
ia
zw
id
ir
es
ta
ur
a
er
es
ow
in
t
za
ch
ny
wł
as
wi
zy
ta
cja
al
iza
re
ch
ań
ek
i
wy
er
ny
bi
sp
ot
ka
n
ia
yw
a
ze
m
zn
ka
aj
o
po
cz
yn
m
ym
m
kie
ja
ict
wn
kt
u
ite
ar
ch
w
ob
ie
kt
ó
zw
id
za
ni
e
pł
ry
ch
ib
m
ie
j
ud
o
sc
o
ro
na
zn
y
lic
ok
o
ni
e
aw
a
po
zn
wa
śc
i
wo
rz
e
we
ac
er
y
sp
ja
zd
a
ob
se
rw
ac
ja
pt
a
kó
w
0
C
Ryc. 2 Charakterystyka pobytu na obszarze Doliny Baryczy: A- długość pobytu, B- motywy podróży, C-sposób
spędzania czasu
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych
11
Większość odwiedzających aktywnie spędza czas, bierny wypoczynek zadeklarowało
jedynie niecałe 5% respondentów. Najwięcej jest amatorów obserwacji ptaków (18,2%),
wędrówek pieszych (17,6%), jazdy na rowerze (12,1%), poznawania okolicznych
miejscowości (11,7%) czy zwiedzania obiektów architektury i budownictwa (10,7%).
Wciąż niewielki udział stanowią przyjazdy w celu edukacji (4,5%), jeździectwa (1,25%).
Nie mają większego znaczenia motywy sentymentalne (np. odwiedziny miejsc rodzinnych
1,3% respondentów) oraz tranzyt (0,7%). Dolina Baryczy jest, zatem destynacją wybieraną
świadomie przez odwiedzających, nie natomiast miejscem odwiedzanym dodatkowo. Wśród
innych celów przyjazdu na obszar omawianych gmin wymieniane są również wędkarstwo,
fotografowanie przyrody oraz tzw. integracja.
40% respondentów jest w Dolinie Baryczy po raz pierwszy, 50% odwiedza obszar
kilkukrotnie i bardzo często. Wskazuje to na dosyć dobrze ugruntowany segment turystyczny,
większość odwiedzających są to osoby przyjeżdżające cyklicznie, dla których ważna jest
jakość usług i dostęp do bazy turystycznej.
4.3. Źródła informacji o Dolinie Baryczy
Głównym źródłem informacji o Dolinie Baryczy wśród odwiedzających jest rodzina i
znajomi (47,7% respondentów), Internet (42%) (szczególnie portale http://dbpoleca.barycz.pl/
oraz strony branżowe dla turystyki rowerowej, strony branżowe dla obserwatorów ptaków)
oraz przewodniki turystyczne (niecałe 20%). Mimo tego, że pojawiają się coraz częściej
informacje nt. Doliny Baryczy w radio, telewizji i prasie o zasięgu regionalnym nie ma to
większego znaczenia w podejmowaniu decyzji o wyborze Doliny Baryczy jako destynacji
turystycznej. Należy podkreślić, że marketing turystyczny prowadzony przez Internet jest
znacznie mniej kosztowny, a zarazem posiada większy krąg odbiorców. Nieocenione jest
opinia rodziny i znajomych, którzy korzystali z oferty turystycznej. Niewielką rolę odgrywają
także targi turystyczne jako źródło informacji o destynacji turystycznej jaką jest Dolina
Baryczy (niecałe 3% respondentów wskazała na to źródło informacji). Jest to
niewykorzystana szansa prezentacji tego miejsca, zwłaszcza na targach o znaczeniu
światowym i europejskim (np. Berlin) i przyciągnięcia turystów, zwłaszcza niemieckich,
którzy dominują w strukturze ruchu turystycznego w województwie dolnośląskim. Wśród
innych źródeł informacji o Dolinie Baryczy respondenci wskazywali własną wiedzę, która
wynikała z zamieszkania w okolicznych gminach.
12
rodzina, znajomi
0%
internet
0%
przewodniki turystyczne
1%
1%
5%
3%
2%
foldery, ulotki
2%
inne
33%
5%
szkoła
6%
prasa
targi turystyczne
telewizja
13%
nie wiedziałam/-łem o obszarze
informacja turystyczna
29%
radio
biuro podróży
Ryc. 3 Źródła informacji nt. Doliny Baryczy
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
4.4. Ocena atrakcji turystycznych
Atrakcje turystyczne Doliny Barycz oceniano pod kątem dostępności dla turystów,
dostępności informacji o obiekcie, oznakowania dojścia do obiektu na trasie, stanu
technicznego, obecności miejsc odpoczynku (wiat, stolików), obecności parkingów,
obecności informacji o zasadach zachowania na obszarze chronionym. Atrakcje turystyczne
zostały ocenione przez 171 osób.
Wśród atrakcji, które zostały uznane za najważniejsze, charakterystyczne dla obszaru
Doliny Baryczy, respondenci wskazywali obecność stawów (16,9%), bliski kontakt z naturą
(12,3%), awifauna (11,4%) (Tab. 3). Należy podkreślić duże zróżnicowanie w udzielanych
odpowiedziach, natomiast większość z nich dotyczy walorów środowiska przyrodniczego i
elementów jego zagospodarowania.
Tab. 3 Największe atrakcje na obszarze Doliny Baryczy
wg opinii respondentów
atrakcje
stawy
bliski kontakt z naturą
awifauna
czatownia Grabownica, Niezgoda
cisza
zabytki
bogactwo fauny i flory
szlaki rowerowe
szlaki kajakowe
liczebność
56
41
38
31
24
22
12
12
9
udział procentowy
16,9
12,3
11,4
9,3
7,2
6,6
3,6
3,6
2,7
13
Barycz
lasy
zamek Żmigród
kościół wTrzebicku
baszta
wieża Odyniec
pałac w Miliczu
krajobraz
ryby
ludzie
łowiska
Inne:
8
6
6
5
5
5
5
4
3
3
3
22
2,4
1,8
1,8
1,5
1,5
1,5
1,5
1,2
0,9
0,9
0,9
6,6
punkt informacji turystycznej, wiatrak Duchowo,
pasieki zabytkowe, ścianka wspinaczkowa, blisko
Wrocławia, darzbór, gościnność, konie, mało
turystów, miejsca na spacery, ogniska, plac
targowy, spacery, Sułów, ścieżka edukacyjna
Ruda- Dyminy, świeży karp, wiaty, wyłuszczarnia
Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych
W większości stan zagospodarowania atrakcji turystyczny został oceniony jako dobry
(jest to najliczniejsza grupa respondentów), zróżnicowanie oceny wyraża się poprzez większą
reprezentację osób oceniających poszczególne elementy jako niedostateczne bądź
dostateczne.
45
40
35
30
niedostateczna
dostateczna
dobra
bardzo dobra
nie mam zdania
25
20
15
10
5
0
dostępność dla
turystów
dostępność
informacji o
obiekcie
oznakowanie
dojścia do obiektu
na trasie
stan techniczny
miejsca do
odpoczynku
parkingi
obecność
informacji o
zasadach
zachowania w
obszarach
chronionych
Ryc. 4 Ocena atrakcji turystycznych na obszarze Doliny Baryczy.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
14
Wśród elementów branych pod uwagę, najsłabiej oceniane przez respondentów jest:
oznakowanie dojścia do atrakcji turystycznych, obecność miejsc do odpoczynku oraz
obecność informacji o zasadach zachowania na obszarze chronionym.
Ponad 1/5 odwiedzających bardzo negatywnie oceniła system oznakowania dojścia do
atrakcji turystycznej na trasie. 23% uważa oznakowanie za dostateczne, a jedynie 9% za
bardzo dobre.
Słabym punktem Doliny Baryczy zdaniem 54% respondentów jest niewystarczająca ilość
miejsc do wypoczynku (wiaty, stoliki) na trasie. 35% odwiedzających oceniło ten element
jako dobry lub bardzo dobry.
Daleko od ideału jest również sytuacja obecności i możliwości zaparkowania samochodu
w pobliżu atrakcji. 47% odwiedzających wystawiło tutaj ocenę niedostateczną lub
dostateczną.
Z punku widzenia turystyki zrównoważonej ważna jest obecność informacji o zasadach
zachowania w obszarach chronionych. W tej materii jest jeszcze bardzo wiele do zrobienia na
obszarze Doliny Baryczy. Ponad połowa respondentów oceniła ten element jako
niedostateczny bądź dostateczny, a prawie 1/5 nie ma zdania w tej sprawie, co także może
wskazywać na niezbyt pochlebną ocenę.
Atrakcje turystyczne w Dolinie Baryczy najlepiej oceniane są pod kątem dostępności dla
odwiedzających oraz stanu technicznego. Jako dobrą i bardzo dobrą dostępność oceniło
56,5% respondentów, natomiast stan techniczny 58%.
4.5. Ocena bazy noclegowej w Dolinie Baryczy
Baza noclegowa w Dolinie Baryczy była oceniana pod kątem standardu, ceny,
gościnności, porządku oraz obecności i jakości usług dodatkowych np. sauna, basen, spa. W
ocenie brało udział 67 respondentów (tj. 36%), tj. ci, którzy korzystali z bazy noclegowej na
obszarze.
Widoczne jest dosyć duże zróżnicowanie pomiędzy ocenami poszczególnych elementów.
Najlepiej ocenione przez respondentów zostały gościnność, porządek oraz cena oferowanych
usług w obiektach noclegowych (Ryc. 5). Bardzo dobrze poziom gościnności jako bardzo
dobry oceniło 70% respondentów, wskazuje to na właściwe podejście gestorów bazy
noclegowej do swoich klientów. Jest to cecha, na której należy budować właściwe relacje w
kontaktach z turystami. Pozostałe elementy były oceniane słabiej, ale również na
15
zadowalającym poziomie. Standard, gościnność oraz porządek nie uzyskały żadnej oceny
negatywne.
Przeprowadzone badania ankietowe wskazują na dosyć ubogą ofertę dodatkową bazy
noclegoej oraz jej jakość. Poziom usług dodatkowych przez 68% respondentów został
oceniony jako niedostateczny lub dostateczny.
80
%
70
60
50
niedostateczna
dostateczna
dobra
bardzo dobra
40
30
20
10
0
standard
cena
gościnność
porządek
usługi dodatkowe
Ryc. 5 Ocena bazy noclegowej na obszarze Doliny Baryczy
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych
4.6. Ocena usług pilockich i przewodnickich
Usługi pilockie oraz przewodnickie zostały ocenione wg kryterium wiedzy o obszarze,
sposobu przekazywania wiedzy, dostosowania przekazu informacji do grupy, korzystania z
nagłośnienia podczas wycieczki oraz kontakt z grupą. W ocenie usług pilockich i
przewodnickich brało udział jedynie 9% respondentów (16 osób), którzy z tych usług
korzystali. Świadczy to z jednej strony o niewielkiej dostępności tych usług dla
odwiedzających, z drugiej strony może wskazywać również na brak potrzeby korzystania z
tego typu usług. Rozstrzygnięcie tej kwestii wymaga pogłębionych badań. Należy również
traktować poniższe wyniki orientacyjnie, a w kolejnych latach badania pogłębić.
Z przeprowadzonych badań wynika, że jakość usług przewodnickich i pilockich w Dolinie
Baryczy jest dosyć dobra. Bardzo dobrze zostały ocenione wiedza nt. obszaru (44%
respondentów) oraz kontakt z grupą (45,5%). Najwięcej zastrzeżeń było do korzystania z
16
urządzeń nagłośniających umożliwiających odbiór informacji, 20% respondentów oceniła ten
element na ocenę niedostateczną lub dostateczną.
80
70
60
50
niedostateczna
dostateczna
dobra
bardzo dobra
40
30
20
10
0
wiedza nt. obszaru
sposób przekazywania
wiedzy
dostosowanie przekazu korzystanie z nagłośnienia
informacji do grupy
kontakt z grupą
Ryc. 6 Ocena usług przewodnickich i pilockich na obszarze Doliny Baryczy
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
17
4.7 Podsumowanie
Na podstawie badań ankietowych podjęto próbę identyfikacji elementów, których
zabrakło odwiedzającym w czasie pobytu w Dolinie Baryczy. Wymieniane elementy
potwierdzają się również przy okazji oceny usług noclegowych, przewodnickich. Najczęściej
wymienianym elementem jest brak lub niedobór informacji i oznakowania obiektów, tras;
brak odpowiedniego zagospodarowania turystycznego (bazy noclegowej, gastronomicznej),
brak łatwego dostępu do lokalnej kuchni, produktów, pamiątek
Tab. 4). Brakuje również podstawowych elementów zagospodarowania takich jak kosze na
śmieci, toalety, miejsca do odpoczynku (ławki, wiaty). Przynajmniej niektóre z braków są do
uzupełnienia niewielkim kosztem.
Tab. 4 Elementy, których brakowało odwiedzającym w czasie pobytu w Dolinie Baryczy
Czego zabrakło podczas pobytu w Dolinie Baryczy?
informacji i oznakowania: o noclegach, gastronomi, szlakach,
atrakcjach, o smażalniach ryb, kuchni regionalnej, stawach
restauracji i małej gastronomii
miejsc do odpoczynku (np.ławek)
kuchni, produktów i pamiątek lokalnych
dobrych dróg i parkingów, oraz dostępności do obiektów
Udział
procentowy
28
16,4
Liczebność
17
15
14
14
9,9
8,8
8,2
8,2
12
10
7,0
5,8
niczego
możliwości zwiedzania pałaców i ich renowacja
9
8
5,3
4,7
wież widokowych
wc
ścieżek rowerowych
internetu i zasięgu tel. komórkowych
bazy noclegowej (np.agroturystyki i pól namiotowych)
5
5
5
5
5
2,9
2,9
2,9
2,9
2,9
dobrej pogody
czasu
Inne: Polowania, wypożyczalni rowerów, wykoszonych stawów żeby
4
4
9
2,3
2,3
5,3
koszy na odpady
kąpielisk, plaż, rekreacyjnego wykorzystania stawów
można zrobić zdjęcia, wąskotorówki, troski o turystę, spray na komary,
łowisk, ciszy, ciepłych skarpet, atrakcje dla dzieci
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych
Mimo wielu zastrzeżeń pobyt w Dolinie Baryczy należy uznać za udany, ponieważ aż
98% respondentów ma zamiar ponownie odwiedzić obszar.
18
5. Wnioski
Na podstawie przeprowadzonych analiz można sformułować następujące wnioski:
1. Badania wskazują na dosyć dobrze „ugruntowany” segment turystyczny, większość
odwiedzających są to osoby przyjeżdżające cyklicznie, dla których ważna jest jakość usług i
dostęp do bazy turystycznej. Są to osoby w średnim wieku, z wykształceniem wyższym.
Niewielka jest grupa osób starszych w związku z tym należy podjąć działania aktywizujące
do odwiedzenia „Doliny Baryczy” grupy osób w wieku 60+. W perspektywie najbliższych lat
przewidywany jest wzrost znaczenia grupy osób w wieku poprodukcyjnym w strukturze
ludności. Zatem można liczyć na wzrost popytu turystycznego w tej grupie ludności,
zwłaszcza, że uprawianie turystyki w Dolinie Baryczy nie niesie za sobą dużego obciążenia
budżetów osób starszych.
Należałoby rozszerzyć ofertę dla segmentu turystycznego młodszych grup wiekowych z
wykształceniem podstawowym oraz dla rodzin z dziećmi- uruchomienie oferty „zielonych
szkół”, „wolontariatu dla przyrody” i innych form turystyki dla tego segmentu.
Należałoby podjąć działania wspierające wzrost motywu edukacyjnego odwiedzania
Doliny Baryczy poprzez rozbudowanie oferty turystyki edukacyjnej np. zielonych szkół,
obozy dla młodzieży. Istnieje wyraźne oczekiwanie oferty dla dzieci i rodzin z dziećmi.
2. Głównym motywem przyjazdu odwiedzających jest wypoczynek i obserwacja walorów
środowiska przyrodniczego oraz turystyka aktywna, należy w dalszym ciągu wspierać te
rodzaje i formy turystyki.
3. Należałoby prowadzić działania mające na celu rozwinięcie i rozszerzenie narzędzi
promocyjnych przede wszystkim internetowych (np. system rezerwacji usług noclegowych,
pilockich, przewodnickich, rozszerzenie portali branżowych dla różnych form turystyki w
Dolinie Baryczy).
Niewielką rolę w promocji odgrywają targi turystyczne jako źródło informacji o
destynacji turystycznej jaką jest Dolina Baryczy (niecałe 3% respondentów wskazała na to
źródło informacji). Jest to niewykorzystana szansa prezentacji tego miejsca, zwłaszcza na
targach o znaczeniu europejskim (np. Berlin) i przyciągnięcia turystów, zwłaszcza
niemieckich, którzy dominują w strukturze ruchu turystycznego w województwie
dolnośląskim.
4. Wśród atrakcji, które zostały uznane za najważniejsze, charakterystyczne dla obszaru
Doliny Baryczy, respondenci wskazywali obecność stawów (16,9%), bliski kontakt z naturą
19
(12,3%), awifaunę (11,4%). Należy budować markowe produkty turystyczne w oparciu o te
charakterystyki.
Wśród elementów branych pod uwagę przy ocenie atrakcji, najsłabiej oceniane przez
respondentów jest: oznakowanie dojścia do atrakcji turystycznych, obecność miejsc do
odpoczynku oraz obecność informacji o zasadach zachowania na obszarze chronionym.
Należy prowadzić działania niwelujące te niedogodności, zwłaszcza w zakresie edukacji
ekologicznej, która jest podstawą ekologicznego produktu turystycznego. W tym kontekście
nieoceniona jest rola kompetentnych przewodników turystycznych, którzy w należyty sposób
będą o tym mówić.
5. Usługi pilockie oraz przewodnickie zostały ocenione wg kryterium wiedzy o obszarze,
sposobu przekazywania wiedzy, dostosowania przekazu informacji do grupy, korzystania z
nagłośnienia podczas wycieczki oraz kontakt z grupą. W ocenie usług pilockich i
przewodnickich brało udział jedynie 9% respondentów (16 osób), którzy z tych usług
korzystali. Świadczy to z jednej strony o niewielkiej dostępności tych usług dla
odwiedzających, z drugiej strony może wskazywać również na brak potrzeby korzystania z
tego typu usług. Rozstrzygnięcie tej kwestii wymaga pogłębionych badań. Należy również
traktować poniższe wyniki orientacyjnie, a w kolejnych latach badania pogłębić.
6. Interesujące są wskazania respondentów odnośnie elementów, których brakowało im
podczas pobytu w Dolinie Baryczy. Najczęściej wymienianym elementem jest brak lub
niedobór informacji i oznakowania obiektów, tras; brak odpowiedniego zagospodarowania
turystycznego (bazy noclegowej, gastronomicznej), brak łatwego dostępu do lokalnej kuchni,
produktów, pamiątek (
Tab. 4). Brakuje również podstawowych elementów zagospodarowania takich jak kosze na
śmieci, toalety, miejsca do odpoczynku (ławki, wiaty). Przynajmniej niektóre z braków są do
uzupełnienia niewielkim kosztem.
Wraz z informacją i gościnnością są to podstawowe elementy zagospodarowania
turystycznego, które wpływają na rozwój turystyki.
7. Aby monitorować wielkość i popyt turystyczny w Dolinie Baryczy należałoby
kontynuować badania w kolejnych sezonach turystycznych. Zalecane jest wprowadzenie
zmian, w celu uzyskania pełniejszych informacji, aby móc na bieżąco ocenić wpływ, jaki
niesie ze sobą turystyka na środowisko przyrodnicze. Zalecane jest:
20
- rozszerzenie badań od kwietnia do września oraz w ciągu dnia na godziny od 9-18,
uwzględniając jedną z podstawowych form turystyki – obserwację ptaków,
- uzupełnienie danych dotyczących wielkości ruchu turystycznego przeprowadzanych przez
obiekty noclegowe, IT, rejestry Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody (pozwolenia na
wejścia do rezerwatów),
- rozszerzenie badań na miejsca o najbardziej cennych walorach środowiskowych oraz
weryfikacja rekomendowanych punktów pomiarowych (np. Grabownica przy wejściu na
groblę a nie przy wieży)
- większych zakres pytań ankietowych, które dadzą możliwość oceny wpływu turystyki na
środowisko przyrodnicze,
- rozszerzyć zakres pytań odnośnie usług przewodników turystycznych, oceny szlaków
turystycznych,
- przeznaczyć większą liczbę osób na badania (w każdym punkcie dwie osoby do liczenia,
dwie do badań ankietowych- dla każdego punku dwie zmiany w ciągu dnia pomiarowego).
21
Spis rycin
str
Ryc. 1 Charakterystyka respondentów: A- wg płci, B- wg wieku, C- wg wykształcenia. ...... 10
Ryc. 2 Charakterystyka pobytu na obszarze Doliny Baryczy: A- długość pobytu, B- motywy
podróży, C-sposób spędzania czasu ............................................................................. 11
Ryc. 3 Źródła informacji nt. Doliny Baryczy........................................................................... 13
Ryc. 4 Ocena atrakcji turystycznych na obszarze Doliny Baryczy. ......................................... 14
Ryc. 5 Ocena bazy noclegowej na obszarze Doliny Baryczy .................................................. 16
Ryc. 6 Ocena usług przewodnickich i pilockich na obszarze Doliny Baryczy ........................ 17
Spis tabel
Tab. 1 Miejsca i liczba przeprowadzonych ankiet ..................................................................... 3
Tab. 2 Charakterystyka ruchu turystycznego w Dolinie Baryczy- aspekt ilościowy................. 5
Tab. 3 Największe atrakcje na obszarze Doliny Baryczy wg opinii respondentów................ 13
Tab. 4 Elementy, których brakowało odwiedzającym w czasie pobytu w Dolinie Baryczy ... 18
Spis załączników
Załącznik 1 Zestawienie wyników badań ankietowych. .......................................................... 23
......................................................................................................................................................
22
Załączniki
Załącznik 1 Zestawienie wyników badań ankietowych.
płeć
mężczyźni
kobiety
suma
%
50,6
49,4
87
85
liczebność
wiek
%
liczebność
do 18
18-24 lat
4,7
8
wykształcenie
%
liczebność
podstawowe
długość pobytu
%
liczebność
do 3 godzin
100
172
25-35 lat
8,1
14
36-46 lat
33,1
57
19,8
34
średnie
zawodowe
wyższe
4,1
34,7
57,6
6
7
59
98
1 dzień z
noclegiem
więcej dni z
noclegami
źródło
informacji
%
liczebność
43,2
10,1
41,4
9
73
17
70
sposób
spędzania czasu
%
liczebność
Czy zamierz
Pan(i)
przyjechać do
Doliny Baryczy
ponownie
%
liczebność
Który raz
przyjechał(a)
Pan(i) do tej
miejscowości?
rodzina,
znajomi
172
100,0
170
100
169
biznesowy
7,5
32
suma
1,4
6
foldery, ulotki
100,0
426
szkoła
inne
targi
turystyczne
prasa
nie
wiedziałam/łem o
obszarze
telewizja
informacja
turystyczna
biuro
podróży
radio
32,2
28,2
13,3
6,3
5,5
4,7
3,1
2,0
2,0
1,2
0,8
0,4
0,4
82
72
34
16
14
12
8
5
5
3
2
1
1
obserwacja
ptaków
spacery
jazda na rowerze
zwiedzanie
obiektów
architektury i
budownictwa
poznawanie
okolicznych
miejscowości
spotkania
ze
znajomymi
pływam
kajakiem
bierny
wypoczynek
wizyta w
realizacja
kawiarniach
własnych
i
zainteresowań restauracjach
zwiedzanie
muzeów
100
255
uczestnictwo
w imprezach
lokalnych
jazda
konna
inny
suma
zabawa w
klubach,
dyskotekach
suma
18,2
17,6
12,1
11,7
10,7
6,5
5,4
4,6
4,2
3,3
1,5
1,3
1,1
1,0
0,8
100
95
92
63
61
56
34
28
24
22
17
8
7
6
5
4
522
zdecydowanie
tak
po raz
pierwszy
przewodniki
turystyczne
internet
suma
100
suma
5,3
motyw podróży poznawczy
wypoczynkowy specjalistyczny inne
%
40,4
30,8
20,0
liczebność
172
131
85
powyże 60
9,3
16
suma
3,5
powyzej 3 godzin
47-60 lat
25,0
43
raczej tak
raczej nie
zdecydowanie nie
67
31
1
1
112
52
2
2
po raz drugi
byłem/am tu
kilka razy
przyjeżdżam tu
często
suma
100
168
suma
23
%
liczebność
40
68
10
18
ocena przewodników turystycznych%
wiedza nt. obszaru
sposób przekazywania wiedzy
dostosowanie przekazu informacji do grupy
korzystanie z nagłośnienia
kontakt z grupą
ocena bazy
noclegowej %
standard
cena
gościnność
porządek
usługi
dodatkowe
22
38
28
48
100
172
bardzo
niedostateczna dostateczna dobra
dobra
6,3
12,5
37,5
43,8
0,0
6,3
68,8
25,0
0,0
7,7
61,5
30,8
11,1
11,1
44,4
33,3
0,0
9,1
45,5
45,5
bardzo
niedostateczna dostateczna dobra
dobra
0,0
14,9
31,3
53,7
3,1
6,2
43,1
47,7
0,0
6,0
22,4
71,6
0,0
6,1
31,8
62,1
38,6
29,5
15,9
15,9
24