Barometr Rozwoju Małopolski Nr 8 (162)/2012

Barometr Rozwoju Małopolski
Nr 8 (162)/2012 (20-26.02.2012)
Tarnowskie osiedla przez zbliżającymi się wyborami
16 kwietnia w Tarnowie odbędą się wybory do rad osiedli. Te jednostki pomocnicze działają na
podstawie Statutu Gminy Miasta Tarnowa oraz własnych statutów. W mieście działa 13 rad
osiedlowych. W kontekście zbliżających się wyborów, pojawia się pytanie czy w mieście organy
osiedli, a więc rady i zarządy działają na tyle produktywnie, aby 115 tys. mieszkańców widziało
w nich realnych przedstawicieli swojego miejsca zamieszkania.
Frekwencja wyborcza
Mimo że rady to ważne ogniwo mogące wpływać na efektywniejszą realizację władzy
i budowę społeczeństwa obywatelskiego, w ostatnich wyborach w 2008 r. do trzech rad (osiedla:
Starówka, Piaskówka, Grabówka) nie wybrano przedstawicieli z powodu bardzo niskiej
frekwencji. Największą frekwencję odnotowano w Klikowej - 13, 6% i po ponad 10% na osiedlu
Rzędzin i Koszyce. Aby wybory mogły się odbyć, musi zgłosić się co najmniej o jednego kandydata
więcej niż wybieranych członków rady, a ważne są już przy 3 % uprawnionych do głosowania.
Zgłoszenie kandydata wymaga zgłoszenia tylko 20 głosów. Te dość łagodne zasady wyborcze nie
gwarantują jak widać w niektórych przypadkach nawet minimalnego uczestnictwa tarnowian
w wyborach. W 2008 r. na blisko 94 tys. uprawnionych do głosowania, w wyborach wzięło udział
TYLKO 3644 osoby. Wybierane są zazwyczaj osoby starsze. Młodzi ludzie nie widzą w radach
sensu na polepszenie życia lokalnej społeczności, a także nie chcą kandydować.
Co mogą osiedlowe rady?
Rady osiedlowe są powołane, aby zarządzać, nadzorować i stanowić o funkcjonowaniu osiedla.
Organy osiedla wybiera się na okres 4 lat na zasadach określonych przez radę miejską. Więc to
właśnie ona odpowiada za zakres i sposób ich funkcjonowania.
W szczególności do zadań osiedla należy np.:
- określanie przedsięwzięć z zakresu infrastruktury technicznej osiedla, wymagających
sfinansowania z budżetu miasta (w granicach kwot przeznaczanych na te cele przez prezydenta),
- opiniowanie zagadnień poddanych konsultacjom przez radę miejską w Tarnowie,
- organizowanie samopomocy mieszkańców, czynów społecznych i imprez osiedlowych,
- organizowanie spotkań radnych rady miejskiej w Tarnowie z mieszkańcami osiedla.
Ponadto rada może dowolnie dysponować dochodami ze składników mienia miasta
powierzonych osiedlu oraz gospodarować przydzielonymi składnikami majątkowymi
i dochodami osiedla.
Posiedzenia osiedlowych rad odbywają się nie rzadziej niż co pół roku, co nie świadczy
o tym, że często biorą one udział w życiu mieszkańców i miasta. Prezydent na wniosek rady
osiedla może przekazać mu majątek komunalny do zarządzania i korzystania.
Ograniczone finanse
Swoje cele statutowe osiedle realizuje przez środki budżetowe, jeżeli zostaną określone
w uchwale budżetowej. Ponadto mogą to być dobrowolne wpłaty zakładów, organizacji,
mieszkańców oraz wpływy z organizowanych przez osiedla przedsięwzięć. Samodzielność
finansowa osiedli jest ograniczona również poprzez prowadzony w ramach budżetu miasta plan
finansowy. Nadzór nad gospodarką finansową w osiedlach wykonuje prezydent. Natomiast
obsługę księgowo-kasową wykonuje Urząd Miasta Tarnowa.
Barometr Rozwoju Małopolski Klub Jagielloński
Prezydent określa proporcjonalnie do liczby mieszkańców kwotę przeznaczoną na potrzeby
infrastruktury technicznej w poszczególnych osiedlach. Jednak ogólna wysokość kwoty nie może
być mniejsza niż 0,5% dochodów własnych wykonywanego budżetu Miasta.
Kolejne ograniczenie dotyczy przedkładania planu wydatków przez rady. Jeżeli nie dokonają one
tego w terminie do 30 września, to o przeznaczeniu kwot decyduje Prezydent. Zarządy osiedli
mogą pełnić rolę lokalnych komitetów czynów społecznych, co znów warunkowane jest
porozumieniem z Prezydentem. Wszystkie uchwały zarządu osiedla są niezwłocznie
przekazywane po ich podjęciu Prezydentowi Miasta Tarnowa.
Co dalej?
Podobnie jak w przypadku krakowskich dzielnic (o tym: tutaj), tak i Tarnowie powinna potoczyć
się rzeczowa dyskusja na temat zasadności ich działania w obecnym kształcie. Można odnieść
wrażenie, że organy osiedlowe są mało aktywne. Świadczy o tym nie tylko niska frekwencja
wyborcza, ale i pasywność w działaniu. Mieszkańcy nie traktują rad jako organów rzeczywiście
mogących wpływać na otaczającą rzeczywistość.
W uchwale budżetowej Miasta Tarnowa na 2012 r. na zadania wskazane przez rady osiedli
przeznaczono 1 130 000 00 zł. Pojawia się więc pytanie czy do wskazywania osiedlowych
problemów i przeznaczania na nie środków potrzebne są rady oraz ponoszone w związku z tym
koszty organizacji wyborów.
By funkcjonowanie rad osiedlowych w Tarnowie mogło mieć realny wpływ na polepszenie życia
mieszkańców, potrzebnym wydaje się przyznanie im większej autonomii oraz kompetencji.
Samym radnym powinno przyznawać się minimalne diety, by zachęcić do aktywności oraz by
przyciągnąć ludzi młodych. Władze miasta powinny zacząć traktować osiedla, a zwłaszcza ich
organy w sposób bardziej partnerski.
Źródła:
Statut Osiedla Nr 10 „Klikowa”
Statut Miasta Tarnowa
Opracowanie: Barbara Łącka
Barometr Rozwoju Małopolski Klub Jagielloński
W zeszłym tygodniu na posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego
minister administracji i cyfryzacji przedstawił listę priorytetów samorządowych MAC. Wśród
najbliższych zadań wymieniono: a) określenie zasad współpracy w zakresie informatyzacji
urzędów i budowy społeczeństwa informacyjnego; b) opracowanie zielonej księgi (wstępny
raport o propozycjach zmian) dotyczącej ustawy metropolitalnej; c) przegląd ustrojowy
związany z oparciem rozwoju kraju m.in. na metropoliach. Dodatkowo innymi kwestiami na
„liście rzeczy do zrobienia” są: współpraca rządu i samorządu na bardziej partnerskich zasadach,
usprawnienie dostarczania usług publicznych o bardziej efektywne narzędzia (partycypacja
społeczna), realizacja strategii Sprawne Państwo oraz zwiększenie swobody finansowej JST.
Oferta MAC dla
samorządu
terytorialnego
Tak, też zauważyliśmy ogólny charakter propozycji ministerstwa, tym bardziej, że część z tych
procesów powinna być już w trakcie zaawansowanego wdrażania. Plusem jest jednak to, że
ministerstwo dało materiał do rozliczania go z ewentualnych niespełnionych obietnic.
Nie omieszkamy tego wykorzystać.
W nabierającej tempa debacie o podniesieniu i zrównaniu wieku emerytalnego kobiet
i mężczyzn rząd stara się przekonać obywateli różnymi argumentami. Jednym z nich jest
prognoza Ministerstwa Finansów pokazująca ile na reformie zyskają finanse publiczne, w tym
budżet JST. Wyliczenia oparto na wysokości wpływów z podatków spowodowanym
podniesieniem wieku emerytalnego, przyjmując jako podstawę udział podatków do PKB
z poziomu z 2010 r. W przypadku, gdyby reformę wprowadzono w tym roku budżety
samorządów zostaną zasilone dodatkowymi pieniędzmi dopiero w 2015 r. (0,1 mld zł). Budżet
państwa zacznie zyskiwać już od 2013 r. (0,6 mld zł). Dynamika wzrostu przychodów do budżetu
po stronie JST jest jednak zdecydowanie niższa. W 2020 r. JST otrzymają dodatkowo 1,2 mld zł,
a budżet państwa 47,7 mld zł. W 2040 r. będzie to odpowiednio 38,7 mld zł i 513 mld zł,
a w 2060 r. 149,4 mld zł i 1 196 mld zł.
67-letni emeryci
i ich wpływ na
finanse JST
The fDi Intelligence opublikował raport „European Cities and Regions of the Future 2012/13”,
porównujący 253 europejskich miast i 110 regionów w sześciu podstawowych kategoriach
(potencjał ekonomiczny, zasoby ludzkie, efektywność kosztów, jakość życia, infrastruktura
i przychylność biznesowi) oraz kategorii dodatkowej dla części miast i regionów - strategii
promocyjnej Bezpośrednich Inwestycji Zagranicznych.
Małopolska
w raporcie
europejskich miast
i regionów
przyszłości
W zestawieniu ogólnym Małopolska zajęła 7. miejsce wśród regionów Europy Wschodniej
(przed 8. Mazowszem i 9. Śląskiem), a Kraków miejsce 9. w zestawieniu ogólnym miast Europy
Wschodniej (Warszawa na miejscu 2.). Doceniona została strategia promocji BIZ regionu
i miasta - Małopolska w tej kategorii została oceniona jako najlepsza wśród regionów Europy
Wschodniej, 10. pośród dużych europejskich regionów i 17. w całej Europie, natomiast Kraków
dostrzeżony został wśród miast Europy Wschodniej zajmując wśród nich miejsce 2.
(1. Katowice, 3. Lublin, 6. Warszawa, 8. Poznań). Niestety ani Małopolska, ani Kraków nie
pojawiły się w żadnej innej kategorii zestawienia. Pozostałe polskie miasta dostrzeżone zostały
jedynie w dwóch odrębnych kategoriach - Poznań zajął miejsce 9. w zestawieniu efektywności
kosztów w dużych miastach, a Warszawa miejsce 4. w rankingu przychylności biznesowi
w głównych miastach.
Barometr Rozwoju Małopolski Klub Jagielloński
Pod koniec lutego ruszyły konsultacje społeczne dotyczące „Programu Ochrony Środowiska dla
Miasta Krakowa na lata 2012-2015 z uwzględnieniem zadań zrealizowanych w 2011 roku oraz
perspektywą na lata 2016-2019". Postanowiliśmy więc przyjrzeć się dotychczasowym
działaniom na rzecz palącej kwestii jakości krakowskiego powietrza.
Stan krakowskiego
powietrza
Według danych małopolskiej sieci monitoringu w ubiegłym roku w Krakowie największym
problemem było stężenie benzo(a)pirenu, tlenku i dwutlenku azotu, ale przede wszystkim tzw.
pyłu zawieszonego. Poziom tych substancji przekraczał miejscami nawet kilkunastokrotnie
dopuszczalne normy. Stan jakości powietrzna w latach 2004-2011, nie uległ poprawie mimo
prowadzonych działań mających na celu ograniczenie stężenia szkodliwych substancji. Ani
wymiana miejskiego taboru, ani edukacja ekologiczna, ani także działania zmierzające do
oszczędności energetycznej nie odniosły spodziewanego efektu. Głównym powodem złego
stanu powietrza są substancje powstałe z wyniku spalania węgla a także… odpadów. Kraków
leży również w dolinie Wisły, co utrudnia „wietrzenie”.
Miasto dalej planuje działania zmierzające do ograniczenia emisji spalin. Mają to być
modernizacja systemu ciepłowniczego, podłączanie do sieci ciepłowniczej nowych obiektów,
czy kontynuacja rozbudowy zintegrowanego transportu. Dlaczego więc mimo podjętych działań
w latach wcześniejszych i braku ich rezultatów tym razem może się udać?
Opracował zespół:
Barbara Łącka, Mateusz Koczwara, Anna Kraczka, Bartłomiej Sawicki, Piotr Szefer, Agata Wosik
Koordynacja i korekta analiz tygodnia: Maciej Gomółka
Opieka merytoryczna: Michał Dulak, Bożena Pietras-Goc, Wojciech Przybylski
Koordynacja projektu: Magdalena Jagła
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Copyright by Katedra Analiz Regionalnych Klubu Jagiellońskiego
Rynek Główny 39/9, 31-013 Kraków
www.kj.org.pl
[email protected]