Dílo J. Iwaszkiewicze na pozadí vývoje skupiny Skamader

FORMA.
FERDYDURKE.
Tereza Baráková
WITOLD GOMBROWICZ
ŻYCIORYS
1904, Małoszyce – 1969, Francja
 studium na UW, w Paryżu
 Argentyna
 Stipendium w zachodnim Berlinie
 Francja

TWÓRCZOŚĆ
• Iwona, księżniczka Burgunda (1938)
• Ślub (1953)
• Operetka (1975)
• Dzienniki (1957 - 66)
Pornografia
(1960)
Trans –
Atlantyk
(1953)
Ferdudurke
(1937)
Pamiętnik z
okresu
dojrzewania
(1933)
Kosmos
(1965)
OGÓLNIE

Pierwsza powieść

Polemika z krytykami Pamiętnika z okresu
dojerzewania

Najbardziej znanna powieść polska na świecie

Nowa wizja świata

Interes - związki ze światem i innymi ludźmi
niedojrzała i dziecinna nie tylko w
swojej zawartości treściowej, ale i w
formie. Zamierzeniem moim było
cudzą, lecz i własną.”
LITERACKICH
wypowiedzieć nie tylko niedojrzałość
W. GOMBROWICZ
NA ŁAMACH WIADOMOŚCI
„Ferdydurke jest w pewnej mierze
NARRACJA
Klasyczny
narrator
Józio
Gombrowicz
TYTUŁ

O niczym nie informuje

„Brak sensu je sensem”

„Zbija z tropu odbiorcę”

Element zabawy z czytelnikiem
„Lubie się bawić czasem czytelnikiem, a czasem z
czytelnikiem.”

Antytytuł
BOHATEROWIE
• surowy profesor, „Belfer”
• manipulacja
Profesor
Pimko
• kolega szkolny
• grupa „chłopaków”
• przeciw Pimce
Zuta
Młodziakówna
Józio
Miętus
• nowoczesna pensjonerka
• przeraża Józia
Syfon
• kolega szkolny
• grupa „chłopiąt”
• ulegają Pimce
TREŚĆ

Józia odwiedza Pimko

Zmiana ról – Pimko, Józia

Józio znów w szkole

Pimko – plan „wychowawczy”

Reakcja uczniów

Dygresja – Filidor dzieckiem podszyty

Mieszkanie u Modziaków

Druga dygresja – Filibert dzieckiem podszyty

Dworek Hurleckich
FILOZOFIA FORMY
Forma
=
-sposób bycia, czucia, myślenia, mówienia, działania-
„ [...] w Ferdydurce człowiek jest stwarzany przez ludzi, przez
pojedynczego człowieka, inną osobę.”

Forma jest dla drugiego człowieka

Refleksja życia jest gorzka
„[...] być człowiekiem, to znaczy być aktorem, być człowiekiem –
to znaczy udawać człowieka – być człowiekiem, to
„zachowywać sie” jak człowiek, nie będąc nim w samej głębi –
być człowiekiem,
to recytować człowieczeństwo.”

Kwestia dojrzałości

Niedojrzałość

Dojrzałość

Szukanie formy
dziecko bez formy
przyjęcie formy
„GĘBA, PUPA, ŁYDKA“
Słowa – klucze
 Osobliwy i oryginalny język
 Język ciała

Gęba
• maski społeczne
• „nie ma ucieczki przed gębą”
Pupa
• symbol zdziecinnienia
• upupianie
Łydka
• symbol młodości - Zuta
UCIECZKA PRZED FORMĄ

Ucieczka – forma wyzwolenia się od formy

Z domu Młodziaków, z dworku Hurleckiej

Odzyskanie kontroli?

Nowa forma: zakochany

Naprawdę sobą:
„Zobojętnie błogie! Bez wspomnienia! Kiedy umiera
w tobie wszystko, a nikt jeszcze nie zdążył urodzić
się na nowo.”
GROTESKA W FERDYDURKE
Silny związek paroidii i grotesky
 Fabula opiera się na groteskę


Powrót do szkoly

Słynna lekcja polskiego

„Pojedynek na miny”

Babrania się w kompocie
BIBLIOGRAFIA
GOMBROWICZ, Witold. Ferdydurke. Kroków, 1987.
ZARYCH, Elżbieta. Dwudziestolecie międzywojenne. Kraków,
2007.
GŁOWIŃSKI, Michał. „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza.
Warszawa,1995.
Słownik literatury polskiej, Videograf II. Katowice, 2006.
http://www.klp.pl.