Zmiany na rynku gazu to szansa dla nowych

FITEN S.A
ul. Ligocka 103, 40-568 Katowice
tel.
+48 32 775 94 64
tel./fax: +48 32 775 94 65
e-mail: [email protected]
www.fiten.pl
Zmiany na rynku gazu to szansa dla nowych uczestników obrotu
Choć liberalizacja polskiego rynku gazu ziemnego przebiega powoli, z perspektywy czasu można
stwierdzić, że zmiany dokonane w 2013 roku miały kluczowe znaczenie dla wykształcenia się
zalążków konkurencji. Wzrost poziomu obrotu surowcem na Towarowej Giełdzie Energii świadczy
o potencjale rynku, który śmiało wykorzystują młode spółki energetyczne. Korzystają również
odbiorcy końcowi, coraz chętniej decydując się na zmianę dostawcy błękitnego paliwa.
Polski rynek gazu ziemnego wciąż nie doczekał się uwolnienia cen, a nałożony na spółki energetyczne
obowiązek zatwierdzania taryf na gaz uważany jest jedną z największych przeszkód na drodze do
budowy konkurencji. Wprawdzie od wejścia w życie małego trójpaku energetycznego we wrześniu
2013 roku, Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki przysługuje prawo uwolnienia cen dla
największych odbiorców przemysłowych, regulator nie zdecydował się jeszcze na ten krok, podając za
powód zbyt niski poziom konkurencji, a także niewystarczająco rozwinięty rynek hurtowy.
Kluczowe przy budowie obu tych elementów było wprowadzenie, również stanowiącego składową
trójpaku, tzw. obligo giełdowego. Obligo nałożone na monopolistę gazowego, Polskie Górnictwo
Naftowe i Gazownictwo, jest nakazem sprzedaży części gazu za pośrednictwem Towarowej Giełdy
Energii. W 2013 roku obowiązek ten miał objąć co najmniej 30% sprzedawanego surowca, w 2014
roku wzrósł do poziomu nie mniej niż 40%, natomiast obecnie wynosi 55%. Z uwagi na niskie różnice
pomiędzy ceną hurtową a taryfikatorem URE i spowodowany nimi niedostateczny popyt, w
pierwszych dwóch latach obligo nie zostało zrealizowane. Wprawdzie za niewypełnienie tego
obowiązku, PGNiG grozi kara w wysokości do 15% przychodów, należy jednak zaznaczyć, iż nie
została ona nałożona.
Bezpośrednie skutki wprowadzenia obligo można było zaobserwować w zeszłym roku, kiedy
całkowity wolumen transakcji gazem ziemnym, zawartych na TGE wyniósł 111,6 TWh, co stanowiło
swoisty przełom względem 2,4 TWh rok wcześniej. Tak znaczący wzrost obrotów był przede
wszystkim efektem powołania przez PGNiG odrębnej spółki zajmującej się obrotem detalicznym,
która w sierpniu 2014 roku zaczęła zaopatrywać się w gaz na TGE. Aktywność spółki uwidoczniła się
także w pierwszym półroczu 2015 roku, kiedy całkowity wolumen wszystkich transakcji zawartych na
rynku gazu TGE wyniósł 55,8 mln MWh i wykazał 11-krotny wzrost. W samym lipcu br. obroty
wyniosły 15,9 mln MWh, należy jednak wspomnieć, iż w sierpniu wolumen ten był już ponad połowę
niższy. Choć zapewne jest to bardzo ambitny cel, w bieżącym roku obligo ma zostać zrealizowane po
raz pierwszy.
Ostatnie kilkanaście miesięcy można uznać za okres zmian na polskim rynku gazu, a także postępów
na drodze ku jego liberalizacji. Wprawdzie konkurencja tutaj dopiero kiełkuje, a na drodze do jej
pełnego rozkwitu leży wiele utrudnień, przede wszystkim natury legislacyjnej, pierwsze kroki zostały
jednak poczynione. Wzrost obrotów na giełdzie związany z wprowadzeniem obligo giełdowego, a
także spadek cen surowca na rynkach europejskich, nie pozostały niezauważone przez liczne
Regon: 240547273
Kapitał zakładowy 14 100 000 złotych, opłacony w całości
NIP: 6342622328
Konto PLN : PKO BP S.A 26 1020 2498 0000 8002 0373 7269
KRS: 0000274060
Sąd Rejonowy w Katowice Wschód Wydział VIII Gospodarczy KRS
FITEN S.A
ul. Ligocka 103, 40-568 Katowice
tel.
+48 32 775 94 64
tel./fax: +48 32 775 94 65
e-mail: [email protected]
www.fiten.pl
przedsiębiorstwa energetyczne, które dostrzegają rysujące się perspektywy i decydują się wyrwać dla
siebie kawałek gazowego tortu.
Graczy na rynku stopniowo przybywa. Koncesję na obrót paliwami gazowymi (OPG) w dniu 29
września br. posiadały 163 podmioty, z czego 25 dokumentów przyznano od początku 2015 roku,
natomiast 28 w roku poprzednim. Rosnącą ilość spółek zainteresowanych obrotem surowcem można
wytłumaczyć prokonkurencyjnymi zmianami, które dokonały się w ostatnich latach, a przede
wszystkim - wprowadzeniem obligo giełdowego. Spółki nabywające gaz na rynku hurtowym,
szczególnie w warunkach rosnącej płynności, obecnie są w stanie sprzedawać go odbiorcom
końcowym po cenach niższych od dotychczasowych taryf PGNiG. Zmiany zachodzące na rynku, w
przyszłości mogą utorować drogę do pełnego urynkowienia cen, na co obecnie czekają zarówno
spółki energetyczne, jak i klienci. Większa konkurencja stworzy warunki do wzrostu dla nowych
podmiotów, przełoży się na dalsze stopniowe obniżanie cen gazu dla odbiorców końcowych, a w
konsekwencji na większą ilość decyzji o zmianie sprzedawcy.
Klienci sprzedawców gazu również zdają się mieć świadomość zachodzących zmian, a także zaczynają
dostrzegać płynące z nich potencjalne korzyści. Zgodnie z przepisami ustawy Prawo energetyczne,
mogą oni indywidualnie korzystać z sieci lokalnego dostawcy w celu dostarczenia gazu lub energii
kupionej u dowolnego sprzedawcy. Jak podaje URE, do końca I półrocza 2015 roku, z prawa zmiany
sprzedawcy gazu skorzystało ponad 13,6 tys. odbiorców biznesowych oraz indywidualnych, z czego
prawie 7 tys. zmian dokonano w roku ubiegłym. W samym 2015 roku, do 30 czerwca liczba zmian
przekroczyła 6 tys. Jak tłumaczy regulator, tak wysoka dynamika stanowi czynnik rozwoju
konkurencyjnego rynku gazu w Polsce.
Źródło: URE
Wzrost obrotów na TGE, coraz większa liczba przyznawanych koncesji, a także rosnąca świadomość
klientów przejawiająca się decyzjami o zmianie sprzedawcy, to czynniki świadczące o postępującej
liberalizacji oraz pozytywnych aspektach zmian dokonanych jeszcze w 2013 roku. Wprawdzie ze
Regon: 240547273
Kapitał zakładowy 14 100 000 złotych, opłacony w całości
NIP: 6342622328
Konto PLN : PKO BP S.A 26 1020 2498 0000 8002 0373 7269
KRS: 0000274060
Sąd Rejonowy w Katowice Wschód Wydział VIII Gospodarczy KRS
FITEN S.A
ul. Ligocka 103, 40-568 Katowice
tel.
+48 32 775 94 64
tel./fax: +48 32 775 94 65
e-mail: [email protected]
www.fiten.pl
względu na wciąż obowiązującą taryfikację cen dla wszystkich grup odbiorców, rynek ciężko nazwać
konkurencyjnym, sprawy zdają się przyjmować korzystny obrót. Być może wpłyną także na
zapowiadaną niejednokrotnie decyzję Prezesa URE o zniesieniu obowiązku przedkładania taryf dla
największych podmiotów przemysłowych, a w dłuższej perspektywie – dla wszystkich grup
odbiorców. Teoretycznie niewiele stoi na przeszkodzie – rynek ma dobre perspektywy, spodziewany
jest wzrost zużycia, Polska ma obecnie dobrą infrastrukturę przesyłową, a zakładając realizację (bądź
dążenia do realizacji) obligo, nie powinno być problemu z podażą surowca na TGE. Uwolnienia cen od
dłuższego czasu domaga się również Bruksela.
Oczywiście dla tempa liberalizacji nie bez znaczenia pozostają uwarunkowania geopolityczne.
Faktyczny wpływ na rozwój rynku ma m. in. konflikt na wschodzie Europy, budzący niepewność
uczestników obrotu oraz mający bezpośrednie przełożenie na podaż oraz ceny surowca. Z drugiej
strony sytuacja ta wpływa na troskę o bezpieczeństwo energetyczne kraju, czego efektem są decyzje
dotyczące rozwoju infrastruktury przemysłowej i rozbudowy sieci, których skutkiem są rosnące
możliwości importu surowca. Wszystkie decyzje gwarantujące Polsce zwiększenie bezpieczeństwa
dostaw, będą sprzyjać rozwojowi oraz stabilizacji rynku gazu.
Konkurencja na polskim rynku gazu ma stosunkowo krótką historię. Obrót gazem na TGE funkcjonuje
dopiero od grudnia 2012 roku i od tego czasu zauważalnie się rozwinął. W ślad za nim podąża
również rynek detaliczny – pojawiają się nowi uczestnicy obrotu, oferujący klientom atrakcyjne ceny.
Za rosnącą konkurencją z czasem powinny również nadążyć uwarunkowania prawne. Jak niedawno
poinformował minister gospodarki, Janusz Piechociński, resort wraz z URE pracują obecnie nad
„mechanizmami dotyczącymi uwolnienia cen gazu.” I choć nie można uznać tego za jednoznaczną
zapowiedź, słowa te są z pewnością pozytywnym sygnałem.
Krzysztof Czajka
Członek Zarządu FITEN SA
Regon: 240547273
Kapitał zakładowy 14 100 000 złotych, opłacony w całości
NIP: 6342622328
Konto PLN : PKO BP S.A 26 1020 2498 0000 8002 0373 7269
KRS: 0000274060
Sąd Rejonowy w Katowice Wschód Wydział VIII Gospodarczy KRS