Aneks - OTOP

Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków
Plan zarządzania i ochrony dla obszaru
Szorce
w Otulinie Biebrzańskiego Parku Narodowego
ANEKS
do dokumentu opracowanego w ramach projektu: „Ochrona
wodniczki w Polsce i w Niemczech”
(nr proj. LIFE05 NAT/PL/000101)
finansowanego z funduszu UE LIFE-Nature
Aneks opracowali:
Bogumiła Błaszkowska
Małgorzata Górska
Jarosław Krogulec
Łukasz Mucha
Data opracowania: czerwiec 2013 r.
Partnerzy projektu:
Sponsorzy projektu:
Plan zarządzania i ochrony dla obszaru „Szorce” - aktualizacja danych wg. stanu na czerwiec
2013 (OTOP).
1.1.4. Prawa własności i struktura zagospodarowania ziemi
Obecnie obszar ostoi „Szorce” w większości należy do właścicieli prywatnych.
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków jest właścicielem gruntów o
powierzchni 76 ha. Grunty Towarzystwa są użytkowane rolniczo (łąki jednokośne).
Ryc. 1. Mapa obrazująca stan własności gruntów OTOP na obszarze Szorce (stan na
05.2013 r.). Zielone pola – własność OTOP.
Ryc. 2. Mapa obrazująca strukturę użytkowania gruntów OTOP na obszarze Szorce
(stan na 05.2013 r.). Pomarańczowe pola - użytkowanie jednokośne.
Plan zarządzania i ochrony dla obszaru „Szorce” - aktualizacja danych wg. stanu na czerwiec
2013 (OTOP).
1.1.7. Dostęp publiczny i turystyczne wykorzystanie obiektu w ujęciu
prawnym
Obiekt Szorce nie jest udostępniony publicznie. Do celów turystycznych służy
znajdująca się od zachodniej strony obiektu droga powiatowa, tzw. „Carska Droga”.
Przebiega nią czerwony szlak rowerowy. Nieopodal znajduje się wieża widokowa
Biebrzańskiego Parku Narodowego, z której roztacza się widok na obszar Szorc.
Edukacji przyrodniczej służą postawione przy zachodniej granicy obiektu – dostępne
z „Carskiej Drogi” - tablice informacyjne – 2 szt.
Ryc. 3 Przykładowa tablica informacyjna OTOP zamieszczona na obszarze Szorce
Plan zarządzania i ochrony dla obszaru „Szorce” - aktualizacja danych wg. stanu na czerwiec
2013 (OTOP).
1.3.5 Trendy w populacji wodniczki
1.3.5.1 Ocena dynamiki liczebności wodniczki Acrocephalus paludicola na
powierzchni Szorce w świetle dostępnych materiałów badawczych
W latach 2007-2012 OTOP prowadził monitoring wodniczki na obszarze LaskowiecZajki. Poniższy wykres wskazuje maksymalne wartości liczebności śpiewających
samców z poszczególnych lat odnotowane na tym obszarze – zestawiono dane z
„Planu zarządzania i ochrony” oraz dane z Rocznych raportów z monitoringu
OTOP.
Rys. 1 Dynamika liczebności wodniczki Acrocephalus paludicola na powierzchni
Szorce w latach 1995-2012
Plan zarządzania i ochrony dla obszaru „Szorce” - aktualizacja danych wg. stanu na czerwiec 2013 (OTOP).
2.1.3.a Propozycje działań ochronnych dla ptaków
Następujące tabele określają docelowy stan czynników wpływających na zarządzanie i główne czynniki decydujące o tym, czy ten stan docelowy
zostanie osiągnięty.
Zadania ochronne w lokalizacjach zarządzanych przez OTOP są nakierowane na ochronę siedlisk występowania wodniczki z uwagą na
wymagania pozostałych przedmiotów ochrony. W większości przypadków wymaga to pozostawienie fragmentów terenu (płatów trzcinowisk,
zakrzaczeń, kęp drzew) dla ochrony konkretnych gatunków. W sytuacji, gdy na tych samych działkach występuje zarówno wodniczka i inne
przedmioty ochrony a ich wymagania siedliskowe są odmienne (dotyczy głównie siewkowych) priorytet będą miały działania podtrzymujące
siedliska wodniczki.
Tabela 1a Propozycje działań ochronnych dla ptaków
Przedmiot
ochrony
Wodniczka
Atrybut
Śpiewające
samce
Stan
na
rok
2008
5-6
Stan docelowy
Wzrost
liczebności do
15 samców
Zagrożenia/
problem
/ Główne czynniki
decydujące o
osiągnięciu stanu
pożądanego
Zarastanie terenów
otwartych
Cel do osiągnięcia
Ograniczenie ekspansji szuwarów
trzcinowych oraz brzeziny na
obecnym obszarze występowania
wodniczki oraz przywrócenie
części utraconych w wyniku
sukcesji wtórnej siedlisk.
Zadania / działania
W chwili obecnej możliwe do
zrealizowania poprzez wykaszanie
(mechaniczne lub ręczne) w zależności od
siedliska.
Plan zarządzania i ochrony dla obszaru „Szorce” - aktualizacja danych wg. stanu na czerwiec 2013 (OTOP).
Przedmiot
ochrony
Atrybut
Stan
na
rok
2008
Stan docelowy
Zagrożenia/
problem
/ Główne czynniki
decydujące o
osiągnięciu stanu
pożądanego
Nieoptymalny skład i
struktura roślinności
Warunki wodne
siedliska
Cel do osiągnięcia
Zadania / działania
Doprowadzenie do optymalnej
pojemności siedliska wodniczki w
lokalizacji. Wykaszanie nie więcej
niż 50% obszaru siedlisk wodniczki
rocznie na działkach silnie
zarastających. Na fragmentach
gdzie sukcesja jest mocno
spowolniona częstotliwość
koszenia powinna być niższa i
wynosić 25% obszaru rocznie.
Unikanie wykaszania dużych
obszarów jednocześnie,
częstotliwość powinna być
uzależniona od postępującej
sukcesji, pozostawienie obszarów
referencyjnych
W chwili obecnej możliwe do
zrealizowania poprzez wykaszanie
(mechaniczne lub ręczne) w zależności od
siedliska. Koszenie oraz usuwanie
zakrzaczeń wykonywane po 1 sierpnia
wraz z usunięciem pozyskanej biomasy.
Częstotliwość wykaszania powinna być
uzależniona od postępującej sukcesji,
maksymalny nacisk przy pracach
mechanicznych – 29 g/cm2.
Zabezpieczenie stabilności
warunków hydrologicznych, tj.
utrzymanie dotychczasowego
poziomu wód
Należy zapobiegać działaniom mogącym
pogorszyć warunki hydrologiczne np.
wykopywaniu stawów. W aspekcie
pozyskania znacznych powierzchni o
dużym zwarciu zalecane są podpiętrzenia
oraz przetamowania, podwyższające niskie
stany wód gruntowych w okresie
wegetacyjnym.
Plan zarządzania i ochrony dla obszaru „Szorce” - aktualizacja danych wg. stanu na czerwiec 2013 (OTOP).
Przedmiot
ochrony
Żuraw
Kszyk
Atrybut
Pary
lęgowe
Pary
lęgowe
Stan
na
rok
2008
1
7
Stan docelowy
Utrzymanie
obecnej
liczebności
Utrzymanie
obecnej
liczebności
Zagrożenia/
problem
/ Główne czynniki
decydujące o
osiągnięciu stanu
pożądanego
Cel do osiągnięcia
Zadania / działania
Wypalanie
Rozważenie możliwości
zastosowania kontrolowanego
wypalania w momencie pojawienia
się odpowiednich przepisów
prawnych.
Wypalanie powinno odbywać się późną
jesienią lub zimą, przy zamarzniętej
wodzie. W chwili obecnej wypalanie jest
niezgodne z ustawodawstwem polskim w
związku z czym brak jest możliwości jego
realizacji.
Wykaszanie/wypas/
wycinka krzewów
Zakazanie wszystkich działań w
okresie lęgowym w miejscach
występowania gatunku
Działania nie powinny być wykonywane w
okresie od kwietnia do września, zwłaszcza
w miejscach gromadzenia się osobników
tego gatunku przed odlotami.
Warunki wodne
siedliska
Utrzymanie stale wysokiego
zwierciadła wód gruntowych
Zakaz zmian stosunków wodnych.
Warunki wodne
siedliska
Utrzymanie dotychczasowego
poziomu wód w okresie marzecczerwiec.
Utrzymać dotychczasowe stosunki wodne
na obszarze torfowiska. Ponadto ważna jest
obecność oraz utrzymanie zagłębień z
wodą stagnującą w maju i czerwcu.
Wysokość roślinności
wiosną
Wysokość roślinności w kwietniu
około 5 cm z dużymi płatami
wyższej roślinności (15-30 cm).
Mozaika roślinności o różnej wysokości
stworzy dogodne warunki do
gniazdowania wszystkim gatunkom,
możliwa do uzyskania poprzez różne
terminy wykaszania.
Drapieżnictwo
Ustalenie wpływu drapieżnictwa
na sukces lęgowy.
Redukcja drapieżników w
przypadku zbyt silnej presji.
Liczba usuwanych drapieżników zależna
od stanu ich populacji.
Plan zarządzania i ochrony dla obszaru „Szorce” - aktualizacja danych wg. stanu na czerwiec 2013 (OTOP).
Przedmiot
ochrony
Podróżniczek
Atrybut
Pary
lęgowe
Stan
na
rok
2008
1
Stan docelowy
Utrzymanie
obecnej
liczebności
Zagrożenia/
problem
/ Główne czynniki
decydujące o
osiągnięciu stanu
pożądanego
Cel do osiągnięcia
Zadania / działania
Wykaszanie/
Wypas
Wykaszanie nie więcej niż 50%
obszaru siedlisk wodniczki rocznie
na działkach silnie zarastających.
Na fragmentach gdzie sukcesja jest
mocno spowolniona częstotliwość
koszenia powinna być niższa i
wynosić 25% obszaru rocznie.
Unikanie wykaszania dużych
obszarów jednocześnie,
częstotliwość powinna być
uzależniona od postępującej
sukcesji.
W chwili obecnej możliwe do
zrealizowania poprzez wykaszanie
(mechaniczne lub ręczne) w zależności od
siedliska. Koszenie oraz usuwanie
zakrzaczeń wykonywane po 1 sierpnia
wraz z usunięciem pozyskanej biomasy.
Częstotliwość wykaszania powinna być
uzależniona od postępującej sukcesji,
maksymalny nacisk przy pracach
mechanicznych – 29 g/cm2.
Struktura siedliska
Utrzymanie zarośli i zadrzewień na
stanowisku podróżniczka.
Gatunek wymaga utrzymania zakrzaczeń,
dlatego w miejscach jego występowania
powinno być ograniczenie wycinania
zarośli i zadrzewień.
Warunki wodne
siedliska
Utrzymanie dotychczasowego
poziomu wód w okresie
wiosennym
Utrzymać dotychczasowe stosunki wodne
na obszarze torfowiska. Ponadto ważna jest
obecność oraz utrzymanie zagłębień ze
stojącą wodą w całym sezonie lęgowym.
Plan zarządzania i ochrony dla obszaru „Szorce” - aktualizacja danych wg. stanu na czerwiec 2013 (OTOP).
Przedmiot
ochrony
Kropiatka
Atrybut
Samiec
odzywający
się głosem
tokowym
Stan
na
rok
2008
1
Stan docelowy
Utrzymanie
obecnej
liczebności
Zagrożenia/
problem
/ Główne czynniki
decydujące o
osiągnięciu stanu
pożądanego
Warunki wodne
siedliska
Cel do osiągnięcia
Utrzymanie dotychczasowego
poziomu wód.
Zadania / działania
Należy zapobiegać działaniom mogącym
pogorszyć warunki hydrologiczne np.
wykopywaniu stawów, ale również
zasypywaniu zagłębień terenu okresowo
wypełnionych wodą. W aspekcie
pozyskania znacznych powierzchni o
dużym zwarciu zalecane są podpiętrzenia
oraz zastawkowanie, redukujące
ekstremalnie niskie stany wód gruntowych
w okresie wegetacyjnym, a także
utrzymujące okresowe zalewy wiosenne.
Plan zarządzania i ochrony dla obszaru „Szorce” - aktualizacja danych wg. stanu na czerwiec
2013 (OTOP).
Źródła danych:
Kamocki et all. 2013. Plan zarządzania i ochrony dla obszaru Zajki – Laskowiec. OTOP,
Marki.
Raport roczny z monitoringu. Podsumowanie danych za rok 2007. OTOP, Marki.
Raport roczny z monitoringu. Podsumowanie danych za rok 2008. OTOP, Marki.
Raport roczny z monitoringu. Podsumowanie danych za rok 2009. OTOP, Marki.
Raport roczny z monitoringu. Podsumowanie danych za rok 2010. OTOP, Marki.
Raport roczny z monitoringu. Podsumowanie danych za rok 2011. OTOP, Marki.
Inwentaryzacja wodniczki w Polsce w 2012 r. OTOP, Marki.