Przygoda czeka tuż za rogiem Recenzja Anny Stypułkowskiej Czy

Przygoda czeka tuż za rogiem
Recenzja Anny Stypułkowskiej
Czy współcześnie nastoletni bohaterowie literaccy mogą przeżyć prawdziwie
ekscytującą przygodę, nie spotykając na swej drodze ani jednego wilkołaka,
wampira, nie wspomagając się magią i nadprzyrodzonymi umiejętnościami?
Klasyczna powieść sensacyjna dla młodzieży, osadzona w konwencji realistycznej,
nie jest dzisiaj najpopularniejszym gatunkiem. Nieograniczona wyobraźnią i dzięki
temu barwniejsza fabuła fantastyczna króluje niepodzielnie. Naturalną konsekwencją
takiego stanu rzeczy jest przesyt.
Sięgnijmy więc po książki Agnieszki Błotnickiej, by dla odmiany przeżyć
przygodę już nie w Nibylandii, ale jak najbardziej realnych polskich miastach:
Kazimierzu Dolnym i Warszawie. Nie znajdziemy tu nic odkrywczego, jeżeli chodzi
o konstrukcję i elementy właściwe kryminałowi. Autorka wykorzystuje metodę
zaskoczenia, zawieszenia akcji i jej zwrotów, i robi to może nie błyskotliwie, ale
poprawnie. Mamy przestępców, szpiegów, spotkania na cmentarzu o północy, tajne
projekty i szyfry, pościgi itp. Pośród tego Janek i Kuba – nastoletni chłopcy, pełni
fantazji i pomysłów, na których sposobem na wakacyjną nudę nie są gry
komputerowe ani telewizor. Takich przygoda znajduje sama. Stworzony na zasadzie
przeciwieństw duet detektywistyczny: Kuba – umysł ścisły, który wnosi chłodną logikę
i opanowanie, oraz Janek – energia, siła i optymizm, to koalicja dwóch tradycyjnie
antagonistycznych typów – kujona i sportowca. Taki tandem musi budzić sympatię,
choćby przez wizualizację, jaką proponuje autorka: młodzi Woody Allen i Robert
Redford, jako najlepsi przyjaciele, działający ramię w ramię przeciwko szajce
fałszerzy obrazów, lub też innym razem szpiegom próbującym wykraść projekt
wytwarzania najbardziej pożądanego na świecie materiału – grafenu.
Miłe jest to, że możemy odnotować pewną przewagę klasyki nad
nowoczesnością. W konfrontacji Sherlock Holmes i jego metoda dedukcji kontra
Google i wszystkie elektroniczne wynalazki zwycięstwo przypisać należy temu
pierwszemu. W śledztwie nic nie zastąpi logicznego myślenia i wnioskowania
(w Zegarze chłopcy ani razu nie korzystają z pomocy Internetu; w Operacji już nie
daje się tego uniknąć). Bohaterowie są zdani wyłącznie na własną inwencję i refleks,
ponieważ – nie ma cudów – trzynasto - , czternastoletni młodzieńcy nie dysponują
najnowszą (ani nawet prymitywną) technologią podsłuchową i namierzającą. Za to
mogą kupić harcerskie mundurki, by w przebraniu uzyskać potrzebne informacje.
Bonusy w postaci przemyconych ciekawostek z różnych dziedzin: techniki,
historii, sztuki czy matematyki, są jak najbardziej w cenie.
Część druga, czyli Czerwona operacja jest ciekawsza i dużo sprawniej
napisana. Błyskotliwsze dialogi, lżejszy styl idą w parze z większą ilością wątków,
bardziej spiętrzoną, skomplikowaną akcją, toczącą się o naprawdę wysoką stawkę –
już nie na skalę krajową, ale światową. Interesujące jest zakończenie dzięki
wprowadzeniu postaci niejednoznacznie moralnej. Jak się okazuje, główny czarny
charakter powieści też ma prawo do ludzkich odruchów, a że przydarzają się one
akurat w kulminacyjnej scenie i całkowicie wywracają do góry nogami akcję – to już
problem czytelnika, jeśli nie był gotowy na taki rozwój sytuacji, wszak w dobrym
kryminale należy się spodziewać najmniej oczywistego.
Można narzekać, że niektóre zbiegi okoliczności są nazbyt szczęśliwe, ale nie
matematyczne prawdopodobieństwo zdarzeń jest tu istotne – chodzi o to, by
przygoda trwała. Sami chłopcy stwierdzają, że szansa, by podczas kolejnych z rzędu
wakacji mogła im się powtórnie trafić prawdziwie kryminalna zagadka, jest taka, jak
dwukrotne trafienie szóstki w totka przez tę samą osobę (dodajmy, że 99,9
procentom ludzkości nawet jeden jedyny raz w życiu takie szczęście się nie
przydarzyło). Liczy się suspens, napięcie, niespodzianka, i w konsekwencji –
prawdziwa akcja.
Źródło: Nowe książki
Błotnicka Agnieszka: Kiedy zegar wybije dziesiątą. Warszawa: Wydawnictwo Nasza
Księgarnia 2012. ISBN 978-83-10-12367-1
Błotnicka Agnieszka: Czarna operacja. Warszawa: Wydawnictwo Nasza Księgarnia
2010. ISBN 978-83-10-11726-7