Pobierz

WPHI Ambasady RP
w Mińsku
Mińsk, dnia 19.05.2016 r.
Istotne informacje gospodarcze z białoruskiego rynku
1.
ANALITYKA:
Wskaźniki sektora finansowego Białorusi pokazują nieznaczną poprawę
Przegląd rynku finansowego i systemu bankowego Białorusi
Rynek walutowy Białorusi utrzymuje wysoką zależność od koniunktury zewnętrznej, która
w ostatnim czasie wydaje się być na rękę Narodowemu Bankowi Białorusi (NB RB). Pozytywna
dynamika kursu rosyjskiego rubla, wpływ części kredytu od Euroazjatyckiego Funduszu
Stabilizacji i Rozwoju (EFSR, 500 mln USD) wraz z gwałtownym spadkiem popytu na walutę
obcą, - pozwalają regulatorowi uzupełniać rezerwy, wykazywać stabilność rubla białoruskiego,
tym samym powoli uspokajając nastroje społeczne.
Nowym etapem polityki pieniężnej w ostatnim czasie stało się delikatne obniżenie przez NB RB
stopy redyskontowej. Jest przy tym oczywiste, że regulator działa „na wyczucie”, próbując
wyczuć właściwy (odpowiadający obecnej sytuacji w białoruskiej gospodarce) jej poziom. Nie
jest wykluczone, że pewności NB RB dodały sukcesy jego poprzednich kroków, o czym
świadczy statystyka po I kwartale.
Tabela. Podstawowe wskaźniki działalności sektora finansowego Białorusi w roku 2016
Fakt na dzień 1
Oficjalna prognoza na
kwietnia 2016 r.
dzień 1 stycznia 2017 r.
Średni kurs dolara USD wobec rubla 20755,2 (średni kurs za 22719 (średnioroczny)
białoruskiego BYR, rubli za dolara
styczeń-marzec 2016
r.)
Stopa redyskontowa, w % rocznie
24*
21-24
Inflacja, w % od początku roku
5,7
12
Międzynarodowe aktywa rezerwowe na
4,191
4,176-4,476
Białorusi w definicji SSRD MFW, mld USD
Przyrost masy pieniężnej od początku roku, %
Przyrost oczekiwań bankowych od gospodarki od
początku roku, %
3,0
5,5
16-20
14 – 18
* od 1 kwietnia 2016 r., od 1 maja 2016 r. stopa redyskontowa została obniżona do 22% w skali roku
NB RB NA SIŁĘ OBNIŻA STOPY PROCENTOWE
Nie mając tak naprawdę możliwości realnej oceny efektów obniżenia stopy redyskontowej
o 1 punkt procentowy od 1 kwietnia 2016 r., już 25 kwietnia zarząd NB RB podjął decyzję
o obniżeniu jej od 1 maja 2016 r. jeszcze o dwa punkty procentowe do 22% w skali roku.
1
Niejednoznaczność tego rozwiązania wiąże się przede wszystkim z utrzymującą się na wysokim
poziomie inflacją. Oficjalna roczna inflacja w marcu, podobnie jak i w lutym, wyniosła 12,8%
wobec 11,4% w styczniu 2016 r. Trochę zadziwia wyjaśnienie przez regulatora powodu
obniżenia stóp podane w komunikacie prasowym. Wg NB RB "spowolnienie tempa wzrostu
masy pieniężnej, kształtowanie podaży walut obcych netto na krajowym rynku walutowym,
normalizacja sytuacji na rynku depozytowym przyczyniają się do zmniejszenia presji
inflacyjnej".
Spadek tempa wzrostu masy pieniężnej w marcu spowodowany jest zbyt wysoką oceną jej
składnika walutowego w wyniku umocnienia się kursu rubla białoruskiego. Z kolei podaż netto
waluty obcej na tle spadku ilości wpływów walutowych może świadczyć tylko o tym, że
zarówno przedsiębiorstwa, jak i ludność wydają oszczędności walutowe, aby „utrzymać się na
powierzchni”.
Najprawdopodobniej NB RB i Rząd zdecydowali o wsparciu realnego sektora kosztem
łagodzenia polityki pieniężnej, zgodnie z oceną, że płynna dewaluacja rubla białoruskiego
w stosunku do rosyjskiego nie daje wymiernych wyników dla gospodarki.
Tymczasem w kwietniu cena rublowych zasobów na rynku międzybankowym musiała być
obniżona na życzenie regulatora. Po tym, jak w styczniu-marcu 2016 r. średnie oprocentowanie
w stosunku do jednodniowych kredytów rublowych na rynku międzybankowym utrzymywało
się na poziomie 29,3-29,9% rocznie, pod koniec kwietnia spadło ono do poziomu 23-25%
rocznie.
Znacznie wolniej na kroki regulatora reaguje oprocentowanie nowych kredytów i depozytów
w walucie krajowej. Wg NB RB, w marcu 2016 r. średnia stopa dla nowych terminowych
depozytów bankowych w rublach białoruskich wyniosła 24,3% rocznie wobec 26,5% w lutym
i 26,4% w styczniu 2016 r. Średnie oprocentowanie nowych kredytów bankowych (bez MBK)
w marcu br. wyniosło 30,9% wobec 31,4% w lutym i 32,2% w styczniu 2016 r.
POZIOM
REZERW
ZŁOTOWO-WALUTOWYCH JEST
KOLEJNEMU KREDYTOWI
UTRYMANY
DZIĘKI
Przyjęcie przez Białoruś pierwszej transzy kredytu ze środków funduszu Euroazjatyckiego
Funduszu Stabilizacji i Rozwoju (EaFSR) w wysokości 500 mln USD, nie przełożyło się na
konkretny wzrost rezerw złotowo-walutowych w kraju, ponieważ środki z kredytu zostały
przeznaczone na spłatę zewnętrznych i wewnętrznych zobowiązań walutowych kraju. Głównym
celem pozyskiwania kredytu było niedopuszczenie do krytycznego spadku rezerw w wyniku
znacznych spłat zadłużenia. Z pewnością nie chodziło o inwestycje w strukturalne reformy
gospodarki.
Tak, wg NB RB, w marcu 2016 r. międzynarodowe aktywa rezerwowe Białorusi wg standardów
Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) wzrosły o prawie 2%, lub o 80,4 mln USD
do 4,191 mld USD na dzień 1 kwietnia 2016 r. Od początku br. rezerwy przyrosły o 0,4%, lub
o 15,5 mln USD.
Jeśli weźmiemy pod uwagę rezerwy w przekroju ich elementów, to w marcu br. ilość złota
monetarnego wzrosła o 0,3% do 1,711 mld USD na dzień 1 kwietnia (+19,5% od początku
roku), rezerwy w walucie obcej za marzec wzrosły o 3,5% do 1,956 mld USD (+0,1%), SDR –
o 2% do 0,523 mld USD (+1,7%).
2
W MARCU ZACHOWAŁA SIĘ SPRZEDAŻ WALUTY NETTO
Znaczne wsparcie dla rezerw złotowo-walutowych drugi miesiąc z rzędu cechuje wewnętrzny
rynek walutowy. Wg NB RB, w marcu podaż netto walut obcych we wszystkich segmentach
rynku wewnętrznego wyniosła 236,5 mln USD, co praktycznie odpowiada tej samej wartości
z lutego 2016 r., czyli 241,1 mln USD. Przypomnijmy, że w styczniu br. popyt netto na walutę
obcą we wszystkich segmentach rynku walutowego wyniósł 347,2 mln USD.
Największą sprzedaż netto walut obcych w marcu zapewniły osoby fizyczne. Wg regulatora,
sprzedały one walutę obcą netto w formie gotówkowej i bezgotówkowej na kwotę 191 mln USD
wobec 146,6 mln USD miesiąc wcześniej. Przy tym całkowita ilość zakupionej w marcu przez
ludność waluty obcej wyniosła 450,2 mln USD, co stanowi wzrost w porównaniu z lutym o 7%.
Sprzedaż waluty wyniosła 641,2 mln USD, co stanowi wzrost o 13%. Wzrost podaży waluty nad
popytem ze strony ludności jest spowodowany przede wszystkim wymianą rezerw walutowych
w celu utrzymania dotychczasowego poziomu życia wbrew spadkowi dochodu.
Osoby prawne (rezydenci) w marcu również znalazły się wśród sprzedających netto walutę obcą.
Podaż waluty obcej z ich strony przekroczyła popyt tylko o 20,9 mln USD wobec 15,8 mln USD
w lutym. Zakup waluty obcej przez osoby prawne w marcu wyniósł 1,27 mld USD (+12,1% do
poprzedniego miesiąca), sprzedaż – 1,291 mld USD (+12,3%). Można więc stwierdzić, że ten
segment rynku jest zrównoważony.
Przypuszcza się, że zgodnie z wynikami kwietnia 2016 r. wielkość sprzedaży waluty obcej
przez ludność (w pierwszej kolejności) wzrosła z powodu umocnienia się BYR w stosunku do
USD i chęci odrobienia strat przy zakupie "drogich" dolarów kosztem depozytów rublowych.
Wzrost napływu walut obcych na białoruski rynek ze strony osób prawnych pozostaje mało
prawdopodobny, mimo dewaluacji BYR w stosunku do RUR. Dla powrotu utraconych rynków
zbytu białoruskiej produkcji w Rosji musi upłynąć trochę czasu.
NB RB STARA SIĘ WSPIERAĆ POWIĄZANIE Z RUR
W kwietniu kurs BYR nadal w większym stopniu zależał nie od popytu i podaży na OAO
"Białoruskiej Giełdzie Papierów Wartościowych", a od zachowania RUR. Jak przewidywano,
regulator stara się utrzymać kurs waluty krajowej na poziomie 295-300 BYR za 1 RUR
z odchyleniami. Przy tym rosyjska waluta w końcu miesiąca znacząco umocniła się w stosunku
do walut światowych w ślad za wzrostem cen ropy, co doprowadziło do umocnienia się kursu
BYR.
Oficjalny kurs BYR w kwietniu 2016 r. wzrósł w stosunku do USD o 4,6% do 19214 BYR za 1
USD po wzmocnieniu o 6,4% w marcu i spadku o 3,2% w lutym 2016 r. Umocnienie do EUR
wyniosło w kwietniu 4% do 21917 BYR za 1 EUR po 3,1% w marcu i spadku do 4,5% w lutym.
Z kolei w stosunku do RUR kurs BYR na koniec kwietnia spadł na skromne 0,55% do 298,67
BYR za 1 RUR po spadku o 4,8% w marcu i o 3,5% w lutym 2016 r.
Nie jest wykluczone, że NB RB nie odmówiłby dalszej płynnej dewaluacji BYR w stosunku do
RUR (w niektóre dni kwietnia kurs BYR spadł w stosunku do RUR do poziomu 302 BYR za 1
RUR), jednak duża zmienność kursu rosyjskiej waluty zmuszała NB RB so szczególnej uwagi,
tak aby wahania innych walut obcych z koszyka (USD i EUR) nie doprowadziły do paniki na
białoruskim rynku walutowym.
3
TRWA TRANSFORMACJA RYNKU DEPOZYTÓW
Mimo wysiłków NB RB, wielkość depozytów osób fizycznych nadal się zmniejsza. Według NB
RB, całkowita wartość depozytów rublowych osób fizycznych na dzień 1 kwietnia 2016 r.
wyniosła 36,508 bln BYR, spadek w marcu wyniósł 0,4%. Od początku br. depozyty rublowe
osób fizycznych zmniejszyły się już o 9,2%, lub prawie o 3,7 bln BYR. Z kolei walutowe
depozyty osób fizycznych w marcu spadły o 0,3%, osiągając na dzień 1 kwietnia 7,915 mld
USD. Od początku roku spadek wyniósł 3,6%, lub 298 mln USD.
Dalszy spadek stóp procentowych, a także wprowadzenie podatku od odsetek z lokat pozytywnie
odbija się na strukturze nowych depozytów ludności. Według NB RB, w marcu 2016 r.
najbardziej popularne były depozyty w rublach białoruskich na okres 1-3 miesięcy, które
stanowią 32,8% całej ilości nowych depozytów marcowych, podczas gdy w lutym br. wskaźnik
ten wynosił 41,3%, a rok temu – w marcu 2015 r. - 72%.
Redystrybucja preferencji osób fizycznych w marcu br. wypadła na korzyść lokat okresowych od jednego do trzech lat. Ich udział w sumie wyniósł 33,9% założonych w marcu depozytów
rublowych (33,3% miesiąc wcześniej). W tym samym czasie, w marcu 2015 r. na takie okres
przypadało zaledwie 12% nowych lokat.
Wraz z tym, łączna wielkość nowych depozytów osób fizycznych w BYR za marzec br.
wyniosła zaledwie 3,806 bln BYR wobec 12,748 bln BYR rok temu. W ten sposób,
eksperymenty NB RB dot. oczyszczenia systemu finansowego od kapitału spekulacyjnego osób
fizycznych i demontażu piramidy depozytowej bardzo boleśnie odbijają się na zapleczu
surowcowym białoruskich banków. Jednak, nie zważając na negatywne dane w porównaniu
rocznym , na początku br. dynamika jest nadal pozytywna. W porównaniu z lutym ilość nowych
depozytów osób fizycznych wzrosła w marcu o 19,9%, w porównaniu ze styczniem br. – ponad
1,5 krotnie.
Tak więc, podstawowe wskaźniki rynku kredytowo-pieniężnego Białorusi na podstawie
wyników stycznia demonstrowały może niepewną, lecz pozytywną dynamikę. Jednak mówić
o osiągnięciu długoterminowej stabilności na rynku finansowym jest jeszcze zbyt wcześnie.
Kurs BYR utrzymuje wysoką zależność od sytuacji w gospodarce FR, maleją depozyty EUR
i USD ludności, inflacja pozostaje na wysokim poziomie. Przy tym manipulacje NB RB przy
stopach procentowych w każdej chwili mogą spowodować zwiększenie odpływu depozytów
z banków i deficyt płynności w systemie bankowym.
2.
Białoruś wypracowuje mapę drogową projektu gospodarczego Jednego Pasa i Szlaku
Taką informację podał szef Głównego Zarządu Inwestycji Ministerstwa Gospodarki Białorusi
Siergiej Wajciehovskij na BY-CN seminarium "Finansowanie projektów inwestycyjnych
z udziałem Państwowego Banku Rozwoju Chin". Jednocześnie zaznaczył, że w ostatnich 10
latach do gospodarki Białorusi wpłynęło 1,4 mld USD inwestycji z ChRL. W tym czasie na
Białorusi utworzono ponad 60 firm z chińskim kapitałem.
„Aktualnie w BY przy wsparciu finansowym chińskich banków jest realizowane 30 wspólnych
projektów w różnych branżach na kwotę 6 mld USD. Istotnym dla Białorusi jest udział we
wspólnym budowaniu projektu nowy Szlak Jedwabny w ramach realizacji globalnego projektu,
zainicjowanego przez Prezydenta ChRL Jeden Pas i Szlak. Białoruś posiada znaczący potencjał
4
gospodarczy i geopolityczny do aktywnego udziału w tym projekcie" - powiedział S.
Wajciehovskij.
3.
Pierwszy pociąg z materiałami budowlanymi z Chin do parku "Wielki Kamień"
„Materiały, które dotarły drogą kolejową na Białoruś z Chin są przeznaczone do budowy
centrum komercyjno-logistycznego firmy "China Merchants Grup" z siedzibą w "WK". To są
konstrukcje metalowe", - powiedział dziennikarzom członek Rady Nadzorczej "China Merchants
Grup", generalny przedstawiciel biura "China Merchants Grup" na terenie Azji Środkowej
i krajów Bałtyckich Hu Zheng.
Według niego, na budowę pierwszego etapu potrzeba 9 tys. ton konstrukcji metalowych.
Na Białorusi planuje się zakupić 5,5 tys. ton, z Chin – 3,5 tys. ton. "Pierwszy pociąg przywiózł
800 ton konstrukcji metalowych”, - dodał Hu Zheng.
Zakłada się, że centrum zacznie działać w 2017 r., a łączne inwestycje w projekt wyniosą $500
mln.
4.
Ministerstwo Transportu Białorusi planuje pozyskać chiński kredyt w CNY na budowę
drogi Mińsk-Grodno
Taką informacje podał szef Głównego Zarządu Dróg Ministerstwa Transportu Alexandr
Golovniow w OAO "Belarusbank" na BY-CN seminarium "Finansowanie projektów
inwestycyjnych z udziałem Państwowego Banku Rozwoju Chin".
"Kończymy przygotowania do uzyskania nowego kredytu na budowę drogi Mińsk-Grodno.
Planujemy uzyskać go w CNY, co jest korzystne dla strony białoruskiej", - zaznaczył A.
Golowniow dodając, że Ministerstwo Transportu planuje ogłosić przetarg na wykonanie prac w
ramach realizacji tego projektu "dosłownie w ciągu miesiąca".
W tym roku z pomocą finansowania „Eksimbanku” z Chin będzie zakończona realizacja
projektu modernizacji drogi Bobrujsk-Żłobin.
Opracowanie WPHI w Mińsku
19 maja 2016 r.
5