ocena koszt¬w leczenia ostrych zespo|¬w wieªcowych (ozw)

/#%.! +/3:4¬7 ,%#:%.)! /3429#( :%30/|¬7 7)%ª#/79#(
/:7
!33%33-%.4/&#/343/&42%!4-%.4).!#54%#/2/.!2939.$2/-%!#3
5RSZULA'’SIOR
gL’SKIE#ENTRUM#HORÌB3ERCAW:ABRZU
gL’SKIE#ENTRUM#HORÌB3ERCAW:ABRZU
0ROFDRHABNMED-ARIAN:EMBALA
ABSTRACT
The interest in the costs of treatment of patients suffering from acute coronary syndrome is a result of the still
insufficient amount of financial resources allocated for
these tasks within the health care system. A tool allowing to gather data concerning the incidence of ACS
has been offered in the form of the Register kept by the
SCCS (Silesian Centre of Heart Diseases) in Zabrze in
cooperation with the NFZ (National Health Care Fund),
developed and implemented in 2003. Based on the data
recorded in said Register as well as provided by NFZ,
presented in this study is research material concerning
patients originally hospitalised due to ACS within 12
months, as well as their observation for a period of one
year. Subject to the economic and medical analysis have
been 11.112 patients. With the data gathered within the
Register available, an analysis has been carried out at
various levels, based on assignment of financial data
obtained from the payer to respective medical data. The
amount of expenses incurred in case of various groups
of patients has been also juxtaposed with the death rate
analysis. The economic and medical analysis of the data
derived from the Register allows one to obtain important information concerning the efficiency of treatment
as compared to the expenses incurred, as well as to select the best method of treatment in specific groups of
patients.
STRESZCZENIE
Zainteresowanie kosztami leczenia pacjentów z ostrymi
zespołami wieńcowymi jest wynikiem ciągle niewystarczającej ilości środków finansowych przeznaczanych
w systemie ochrony zdrowia na te zadania. Narzędziem
pozwalającym na gromadzenie danych dotyczących
zachorowań na OZW stał się Rejestr utworzony przez
SCCS w Zabrzu we współpracy z NFZ opracowany
i wdrożony od 2003 roku. W oparciu o dane z Rejestru
oraz z NFZ zaprezentowano w pracy materiał badawczy dotyczący hospitalizowanych pierwotnie z powodu OZW w okresie 12 miesięcy oraz ich obserwacji
rocznej. Analizie ekonomiczno-medycznej poddano
11.112 chorych. Dysponując danymi zebranymi w ramach Rejestru dokonano wielopłaszczyznowej analizy
w oparciu o przyporządkowanie danym medycznym
danych finansowych uzyskanych od płatnika. Wysokość ponoszonych nakładów w poszczególnych grupach pacjentów odniesiona została również do analizy
śmiertelności. Ekonomiczno – medyczna analiza danych pochodzących z Rejestru pozwala uzyskać istotne
informacje na temat efektywności leczenia w stosunku
do ponoszonych nakładów, a także na dobór najlepszej
metody leczenia w określonych grupach chorych.
Słowa kluczowe
OZW, rejestr, koszty, analiza
Key words
ACS, register, cost, analysis
W Polsce stale wzrasta zainteresowanie kosztami leczenia pacjentów z ostrymi zespołami wieńcowymi (OZW).
Potrzeba ta jest skutkiem ciągle niewystarczającej ilości
środków finansowych w systemie ochrony zdrowia, które przeznaczane są na ten cel. Dysponując danymi zebranymi w ramach Ogólnopolskiego Rejestru OZW PL-ACS
można było dokonać wielopłaszczyznowej analizy ekonomiczno-medycznej w oparciu o przyporządkowanie danym
medycznym danych finansowych uzyskanych od płatnika.
Celem pracy było porównanie i przeanalizowanie kosztów
leczenia pacjentów z OZW w wybranych grupach oraz uzyskanie informacji na temat efektywności leczenia w stosunku do ponoszonych kosztów.
COPYRIGHT‚'RUPA$R!2+WIECIÊSKIEGO
)33.†
Jedynym źródłem danych dotyczących OZW w Polsce do
2003 roku był rejestr OASIS (Organization to Assess Strategies for Ischemic Syndromem)1, który obejmował wybrane ośrodki w sześciu krajach świata, w tym także w Polsce.
Ponieważ dane były bardzo niedokładne a potrzeby w tym
zakresie coraz istotniejsze powstała potrzeba opracowania
i wdrożenia systemu rejestracji zachorowań na OZW. Nie1
Por.: K. Reczuch, P. Ponikowski, W. Banasiak: Ostre zespoły wieńcowe
– ocena 2006. „Medycyna Praktyczna” 2007, nr 2,
a także:
G. Opolski, K. Filipiak, L. Poloński: Ostre zespoły wieńcowe. Urban &
Partner, Wrocław 2002
L. Poloński (red) Ogólnopolski Rejestr OZW PL-ACS. „Kardiologia Polska” 2005, tom 62, Suplement I
&ARMACEUTYCZNY
0RZEGL’D.AUKOWY
–Ÿ`ŸžŸ¤°°U
zbędnym stało się określenie i zastosowanie narzędzia, które
pozwoliłoby na gromadzenie a następnie analizę danych dotyczących zachorowań na poziomie populacji całego kraju.
Ministerstwo Zdrowia w ramach „Narodowego Programu
Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo-Naczyniowego na lata 2003-2005 PLOKARD„ ogłosiło konkurs na
opracowanie i wdrożenie powyższego rejestru pod nazwą
„Ogólnopolski Rejestr Ostrych Zespołów Wieńcowych PL-ACS”2.
Wybrane zostało rozwiązanie zaproponowane przez Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu (SCCS) we współpracy z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ). Rejestr
wdrożono na terenie województwa śląskiego a następnie
sukcesywnie w kolejnych województwach na terenie kraju.
Zasady jego prowadzenia są zgodne ze standardami prowadzenia rejestrów w Unii Europejskiej. Objęto nim szpitale
posiadające w swojej strukturze przynajmniej jeden z następujących oddziałów: Kardiologię/Oddział Intensywnej Opieki Kardiologicznej, Internę/ Oddział Chorób Wewnętrznych, Oddział Intensywnej Opieki Medycznej lub
Kardiochirurgię, w których w ciągu roku hospitalizowano
co najmniej 10 pacjentów z rozpoznaniem OZW.
Logistyka zbierania danych polegała na przesyłaniu do
szpitali kompletu materiałów dotyczących rejestru w celu
uzyskiwania zwrotnie wypełnionych przez lekarzy formularzy. Ankiety na bieżąco wprowadzano w szpitalach do
systemu komputerowego. Dane w formie elektronicznej
szpitale co miesiąc przekazywały do Oddziału NFZ. NFZ
po weryfikacji ilościowej i jakościowej przesyłał materiał
do SCCS, które jako realizator archiwizowało, analizowało
i przetwarzało dane oraz opracowywało raporty.
Koszty jednostkowe poszczególnych rodzajów hospitalizacji uzyskano z Oddziału Śląskiego NFZ.. W oparciu o dane z Rejestru oraz z NFZ zaprezentowano w pracy uzyskany materiał badawczy dotyczący pacjentów województwa
śląskiego hospitalizowanych w ciągu 12 miesięcy (od 1 października 2003 do 30 września 2004) oraz ich 12 miesięcznej obserwacji odległej. Analizie poddano koszty ponoszone przez NFZ obejmujące wyjściową hospitalizację (czyli
pierwszy pobyt pacjenta w szpitalu) oraz okres 12 miesięcy
od wystąpienia OZW, to znaczy koszty ponownych hospitalizacji i leków związanych z leczeniem poszpitalnym i ambulatoryjnym. Do rejestru włączono dane z 72 szpitali, które
przyjmowały pacjentów z OZW. Analizą ekonomiczno-medyczną objęto 11112 chorych.
Koszty hospitalizacji wyjściowej wszystkich pacjentów
z OZW wynosiły 58,5 mln złotych, natomiast koszty wyżej
wymienionych pacjentów leczonych na różnych oddziałach
w ciągu 12 miesięcy obserwacji odległej od wystąpienia epizodu OZW wynosiły 71,6 mln złotych, z czego koszty pobytu na oddziale kardiologicznym 59,3 mln złotych. Z liczby
11112 hospitalizowanych i poddanych analizie pacjentów
5115 (46.4%) chorych leczonych było metodą inwazyjną
przy zastosowaniu koronarografii, z czego w 80,5% przypadków wykonano również zabieg koronaroplastyki. Średni koszt wyjściowej hospitalizacji u pacjentów leczonych
metodą inwazyjną wynosił 8531 złotych przy śmiertelności
2,7%, podczas gdy koszt pacjentów leczonych zachowawczo wynosił 2387 złotych przy śmiertelności 8,6%. Łączny koszt średni hospitalizacji z przyczyn kardiologicznych
w obserwacji 12 miesięcznej w pierwszej grupie chorych
2
Por.: L. Poloński (red): Ogólnopolski Rejestr Ostrych Zespołów Wieńcowych PL-ACS, SCCS – NFZ, Zabrze 2006
&ARMACEUTYCZNY
0RZEGL’D.AUKOWY
wynosił 13931 złotych, w drugiej natomiast 6931 złotych.
Średnie koszty leczenia pacjentów w obserwacji rocznej
obejmujące wszystkie hospitalizacje z przyczyn kardiologicznych i leki refundowane przez NFZ w poszczególnych
grupach OZW przedstawiały się następująco:
– zawał serca z uniesieniem odcinka ST (STEMI)
12526 złotych,
– zawał serca bez uniesienia odcinka ST (NSTEMI)
11428 złotych,
– niestabilna choroba wieńcowa UA
9164 złotych.
Koszty hospitalizacji pacjentów z OZW, u których występuje lub nie występuje cukrzyca są podobne i kształtują się
średnio na poziomie 10462 złotych. Koszty leków u pacjentów z cukrzycą wynoszą średnio na jednego pacjenta 901
złotych z czego 564 zł pokrywa NFZ a 337 zł pacjent. Leki
dla pacjentów bez cukrzycy kosztują średnio 422 złotych,
w tym NFZ płaci 202 zł a pacjent 221 złotych.
Wydatki na leki w ciągu 12 miesięcy po wystąpieniu
ostrego zespołu wieńcowego wynosiły 6279598 złotych,
z czego NFZ refundował kwotę 3364585 złotych. Wśród
leków największe pozycje stanowiły odpowiednio: statyny 39,7%, inhibitory konwertazy angiotensyny 16,1% oraz
insuliny 15,6%. Kobiety wśród chorych z OZW stanowiły
37,7%. Średnie koszty hospitalizacji kobiet z przyczyn kardiologicznych w analizowanym okresie wynosiły 8562 złotych, natomiast mężczyzn 11157 złotych.
Wysokość ponoszonych nakładów w poszczególnych
grupach pacjentów odniesiona do śmiertelności wskazuje,
że średnie koszty leczenia pacjentów z OZW metodą inwazyjną były średnio 3,5 razy wyższe od kosztów leczenia
zachowawczego, jednak śmiertelność w drugiej, nieinwazyjnej grupie chorych była ponad 3 razy wyższa. Wskazuje
to na zdecydowanie większą szansę przeżycia pacjentów,
u których zastosowano leczenie inwazyjne. Należy jednak
pamiętać, ze wybór metody inwazyjnej nie zawsze jest możliwy. Z analizy wynika, że w obserwacji rocznej różnica
pomiędzy kosztem leczenia z powodu przyczyn kardiologicznych chorych leczonych wyjściowo metodą inwazyjną
a leczonych pierwotnie zachowawczo jest już tylko dwukrotna. Zmniejszenie różnicy ponoszonych kosztów w analizowanych grupach wynika głównie z faktu, że u pacjentów,
u których wyjściowo prowadzono zachowawczą strategię
leczenia w okresie 12 miesięcznej obserwacji odległej prawie w 25% przypadków zastosowano leczenie inwazyjne.
Koszty leczenia pacjentów w czasie wyjściowej hospitalizacji z powodu ostrych zespołów wieńcowych były zbliżone
do kosztów leczenia tych pacjentów w ciągu 12 miesięcznej
obserwacji odległej. Zebrane dane potwierdzają przydatność
Rejestru OZW jako narzędzia analitycznego, umożliwiają
one bowiem dokonanie analizy zarówno ekonomicznej, jak
i medycznej, niezbędnej do szacowania kosztów działania
jednego z elementów systemu ochrony zdrowia jakim jest
leczenie pacjentów z rozpoznanym OZW.
l R–- ¥–1. Reczuch K., Ponikowski P., Banasiak W.: Ostre zespoły
wieńcowe – ocena 2006. „Medycyna Praktyczna” 2007,
nr 2
2. Opolski G., Filipiak K., Poloński L.: Ostre zespoły wieńcowe. Urban & Partner, Wrocław 2002
3. Poloński L. (red): Ogólnopolski Rejestr Ostrych Zespołów Wieńcowych PL-ACS, SCCS – NFZ, Zabrze 2006
COPYRIGHT‚'RUPA$R!2+WIECIÊSKIEGO
)33.†