Raport Gabinetu Cieni RPP 2008-02

http://www.sgh.waw.pl/sknfm/
http://www.ises.edu.pl
GABINET CIENI RADY POLITYKI PIENIĘŻNEJ
Warszawa, 21 lutego 2008 r.
Informacja po posiedzeniu Gabinetu Cieni Rady Polityki Pieniężnej
dnia 21 lutego 2008 roku
Gabinet Cieni Rady Polityki Pieniężnej podjął decyzję o podniesieniu stóp procentowych NBP
o 25 punktów bazowych:
stopę referencyjną – do poziomu 5,50% w skali rocznej,
stopę lombardową – do poziomu 7,00% w skali rocznej,
stopę depozytową – do poziomu 4,00% w skali rocznej,
stopę redyskonta weksli – do poziomu 5,75% w skali rocznej.
Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w styczniu ukształtował się na poziomie 4,3%,
więc znacznie przekraczającym dopuszczalne pasmo wahań inflacji wokół celu. Tak wysoka wartość
wskaźnika wynika głównie z dynamicznego wzrostu cen artykułów żywnościowych, jak również cen
związanych z transportem oraz nośnikami energii. W opinii Gabinetu Cieni, obserwowany na świecie
wzrost cen żywności, wynikający zarówno z czynników o charakterze popytowym, jak i podażowym1,
może trwale oddziaływać na wzmożoną presję inflacyjną w Polsce. Wzrost cen energii, jak również
usług transportowych, mający źródło przede wszystkim w rekordowo wysokich cenach ropy naftowej,
przynajmniej częściowo nosi znamiona przejściowego szoku podażowego. Jednocześnie aprecjacja
złotego osłabia oddziaływanie tego czynnika. Gabinet Cieni z niepokojem obserwuje planowany
na najbliższe miesiące wzrost cen gazu, mogący skutkować nasileniem presji inflacyjnej.
Przyrost wartości udzielonych kredytów przyczynił się do zwiększenia masy pieniądza
w gospodarce, przewyższającego tempo wzrostu produkcji dóbr i usług. Zjawisko to także może
przyczyniać się do narastania presji inflacyjnej. Rada pragnie wyrazić obawy o narastający deficyt
obrotów bieżących.
Charakter szoków trudno jednoznacznie zakwalifikować: pierwotną przyczyną jest wzmożony popyt na żywność ze strony
przede wszystkim niektórych państw azjatyckich, jak również producentów biopaliw. Polska jednak odczuwa szok jako
podażowy i narzędzia polityki pieniężnej nie mogą skutecznie nań oddziaływać.
1
Informacja po posiedzeniu Gabinetu Cieni RPP – luty 2008
2
Słabnące, jednak utrzymujące się na relatywnie wysokim poziomie, tempo wzrostu
gospodarczego, wraz ze stopniowym wzrostem potencjału produkcyjnego w wyniku oddawania
nowych inwestycji, będzie zdaniem Rady skutkować zmniejszeniem ujemnej luki popytowej
i stopniowym osłabieniem presji inflacyjnej. Wykorzystanie mocy produkcyjnych nieznacznie spadło
w styczniu i, pomimo wysokiego poziomu, wykazuje korzystny z punktu widzenia stabilności cen
trend. Nieznacznemu pogorszeniu uległy wskaźniki ufności konsumenckiej, jednak większość
przedsiębiorstw wciąż optymistycznie ocenia rozwój sytuacji w gospodarce.
W opinii Gabinetu Cieni, presja na płace w sektorze przedsiębiorstw wciąż zagraża stabilności
cen – dynamika wzrostu wynagrodzeń przekraczająca dynamikę wydajności, więc i rosnące
jednostkowe koszty pracy, stanowią o negatywnej ocenie sytuacji na rynku pracy. Zanotowany
nieznaczny wzrost stopy bezrobocia, głównie z przyczyn sezonowych, nie generuje dostatecznie
silnego bodźca do osłabienia żądań płacowych, więc i ograniczenia zagrożenia efektami drugiej rundy.
Sytuację w finansach publicznych na początku roku uznać należy za dobrą, jednak niepokojem
napawają perspektywy wdrażania niektórych proponowanych reform, obciążających budżet państwa.
Planowane dodatkowe dochody z prywatyzacji mogą nie zrównoważyć spadku wpływów z tytułu
podatków, ze względu na oczekiwany przez Radę okres spowolnienia gospodarczego. Wzrost
wydatków na płace w sektorze publicznym, jak również podniesienie niektórych świadczeń
socjalnych, mogą w opinii Rady stanowić zagrożenie dla stabilności cen w średnim okresie.
Jednocześnie należy dodać, że obserwowane wysokie tempo wzrostu cen pozytywnie wpływa
na ciężar obsługi zadłużenia Skarbu Państwa.
Pomimo dobrego postrzegania Polski przez uznane agencje ratingowe, wybrane wskaźniki
rynkowe2 sugerują zwiększoną awersję do ryzyka zagranicznych inwestorów w odniesieniu do państw
regionu.
W związku z zeszłomiesięczną podwyżką stóp procentowych, osłabieniu uległy oczekiwania
rynków odnośnie dalszego zacieśniania polityki pieniężnej. Jednocześnie wzrost rynkowych stóp
procentowych, więc i kosztu finansowania, skłania podmioty sektora bankowego do podnoszenia
marż. Pomimo tego, obserwowany jest silny popyt przedsiębiorstw na kredyt długoterminowy,
o charakterze inwestycyjnym. Tempo akcji kredytowej utrzymuje się na relatywnie wysokim, lecz
niezagrażającym stabilności finansowej, poziomie. Silny wzrost popytu jedynie w przypadku kredytów
konsumpcyjnych nie napotyka na zaostrzanie warunków ich udzielania – głównym powodem
przyjmowania na siebie zwiększonego ryzyka przez banki jest silna konkurencja w sektorze. Gabinet
Cieni wyraża obawy o osłabioną efektywność kanału kredytowego, więc i skuteczność transmisji
impulsów polityki pieniężnej, z powodu wzrostu udziału środków własnych oraz rynku kapitałowego
jako źródeł finansowania sektora przedsiębiorstw.
Zaobserwowany wzmożony napływ oszczędności do sektora bankowego, jako konsekwencja
wyraźnego pogorszenia warunków inwestowania i wzmożonej niepewności na warszawskiej giełdzie,
prowadzi do zwiększenia bazy kapitałowej banków, co pozwala na utrzymanie tempa akcji kredytowej
bez konieczności pozyskiwania na ten cel dodatkowych środków. Odpływ znacznej części środków
z rynku funduszy inwestycyjnych na rachunki bankowe może więc przyczynić się do przyspieszenia
tempa akcji kredytowej. Jednocześnie spadki kursów akcji największych przedsiębiorstw mogą
poprzez kanał bilansowy oraz majątkowy przyczynić się do ograniczenia popytowej presji inflacyjnej3.
Wysokie wartości wskaźnika wzrostu cen odnotowywane są w większości państw Europy,
w tym także w państwach regionu. Jednak jedynie Bank Czech podjął decyzję o zacieśnieniu
prowadzonej polityki monetarnej. Brak restrykcyjnych reakcji ze strony innych banków centralnych
wynika z obaw o pogarszający się stan koniunktury. Także w Stanach Zjednoczonych wybór pomiędzy
przeciwdziałaniem nasilającej się presji inflacyjnej a zagrożeniem recesją rozstrzygany jest na korzyść
stymulowania koniunktury. Zarówno amerykańskie, jak i brytyjskie władze monetarne obniżyły stopy
2
M.in. wzrost kwotowań kontraktów CDS (ang. Credit Default Swap) dla polskich obligacji.
Gabinet Cieni pragnie jednak podkreślić, że siła oddziaływania wspomnianych efektów na rynku polskim jest stosunkowo
niewielka.
3
Informacja po posiedzeniu Gabinetu Cieni RPP – luty 2008
3
procentowe, oddziałując na gospodarkę kanałem zarówno finansowym (głównie poprzez rynek
kapitałowy), jak i – pośrednio – realnym.
Przyczyny coraz wyższych odczytów inflacji w Europie i w Polsce są w dużej mierze zbieżne
i wynikają przede wszystkim ze wzrostów cen żywności oraz surowców. Mając na uwadze obowiązek
dbałości o zachowanie stabilności cen w długim okresie, Rada wyraża zaniepokojenie z powodu
rosnącej presji inflacyjnej wśród wszystkich państw regionu, łagodzone jednak prognozowanym
osłabieniem tempa wzrostu gospodarczego wśród głównych partnerów handlowych Polski.
Po zapoznaniu się ze stanem gospodarki oraz w wyniku przeprowadzonej dyskusji, Gabinet
Cieni Rady Polityki Pieniężnej podjął decyzję o podniesieniu stóp procentowych o 25 pb.
W opinii Gabinetu Cieni, najważniejszym czynnikiem przemawiającym za koniecznością
kontynuacji zacieśniania polityki pieniężnej jest utrzymujące się i spodziewane wysokie tempo
wzrostu cen, przekraczające uwzględniane przy poprzednich decyzjach oczekiwania odnośnie
wskaźnika inflacji. Adaptacyjny charakter oczekiwań inflacyjnych wzmaga groźbę powstania spirali
płacowo-cenowej i powstania efektów drugiej rundy, szczególnie w obliczu obserwowanej presji
płacowej przy negatywnej relacji dynamiki wynagrodzeń do dynamiki wydajności pracy. Rada jest
zdania, że wzrost cen żywności może przez dłuższy czas negatywnie oddziaływać na przeciętny
poziom cen, jako że nie wykazuje typowego charakteru przejściowego szoku podażowego.
Jednocześnie restrykcyjne nastawienie Gabinetu Cieni w stosunku do poprzednich miesięcy
uległo wyraźnemu osłabieniu, głównie za sprawą oczekiwanego spowolnienia gospodarczego w Polsce
i na świecie. Świadoma ograniczonej siły oddziaływania polityki pieniężnej na gospodarkę, przede
wszystkim w wyniku postępującej integracji Polski z gospodarką światową oraz synchronizacji cykli
koniunkturalnych Polski i Unii Europejskiej, Rada rozważa konieczność dalszego zacieśniania polityki
pieniężnej w przyszłości. Z uwagi na liczbę oraz rozłożenie w czasie dokonywanych od kwietnia
ubiegłego roku podwyżek stóp procentowych, zasadność kontynuacji zacieśniania polityki monetarnej
uzależniona będzie od oceny reakcji gospodarki na już przeprowadzone działania. Przedwczesne
przerwanie cyklu zacieśniania polityki może jednak w średnim i długim okresie powodować
konsekwencje znacznie poważniejsze niż pogłębienie w wyniku podwyżki stóp procentowych
dysparytetu pomiędzy Polską a strefą euro.
Opieka naukowa
Dr Cezary Wójcik
[email protected]
adiunkt w SGH i PAN, od maja 2007 r. Dyrektor Biura ds. Integracji ze Strefą Euro w NBP. Ukończył SGH oraz
Wydział Prawa UW. Absolwent Advanced Studies Program in International Economic Policy Research w Kilońskim
Instytucie Gospodarki Światowej i International Faculty Development Program w IESE Business School. Autor
kilkudziesięciu publikacji naukowych z zakresu polityki pienięŜnej i kursowej. W 2004 r. powołany w skład Rady
Makroekonomicznej przy Ministrze Finansów, w latach 2005-2006 Radca Ministra Finansów. W przeszłości pracował
w Europejskim Banku Centralnym (2003-2004), Narodowym Banku Austrii i Wiedeńskim Instytucie
Międzynarodowych Studiów Porównawczych (2000-2002). Stypendysta Fulbrighta, Komisji Europejskiej, Tygodnika
„Polityka”, Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, Ministra Nauki i Szkolnictwa WyŜszego. Włada językiem angielskim,
niemieckim i hiszpańskim. Opiekun naukowy SKN FM oraz inicjator GC RPP.
Informacja po posiedzeniu Gabinetu Cieni RPP – luty 2008
4
Skład Gabinetu Cieni Rady Polityki Pieniężnej
Przewodniczący GC RPP / Sektor rynków finansowych
Michał Konopczak
[email protected]
student V roku SGH (Finanse i Bankowość, specjalność: Bankowość inwestycyjna) oraz II roku Wydziału
Historycznego UW (Historia), nagrodzony Stypendium Prezesa Rady Ministrów oraz Stypendium Ministra Nauki
i Szkolnictwa WyŜszego. Interesuje się polityką pienięŜną, rynkami finansowymi i historią myśli ekonomicznej. Biegle
włada językiem angielskim i niemieckim; uczy się języka rosyjskiego i łaciny. Ukończył praktyki w BPH (2004), Kredyt
Banku (2004), Centrali Banku Pekao SA (2005) oraz BNP Paribas (2006). Zdobywca II miejsca w Konkursie Wiedzy
Ekonomicznej „Wiggor” w roku 2007 w dziedzinie rynków kapitałowych. Przewodniczący SKN FM od jego załoŜenia
do października 2007. Redaktor SPES, autor publikowanych tamŜe artykułów i prac. Kieruje pracą GC RPP
od czerwca 2007. WspółzałoŜyciel i Prezes Zarządu Instytutu Studiów Ekonomiczno-Społecznych.
Sektor rynków finansowych
Krzysztof Gołębiowski
[email protected]
student V roku SGH (Metody Ilościowe w Ekonomii i Systemy Informacyjne) i absolwent Wydziału Matematyki,
Informatyki i Mechaniki UW (Informatyka). Członek Komisji Rewizyjnej Rady Kół Naukowych SGH; przewodniczył
Radzie Kół Naukowych SGH w roku 2006. Interesuje się rynkami finansowymi, optymalizacją i informatycznym
wspomaganiem zarządzania. Zna język angielski i niemiecki. Jest członkiem-załoŜycielem SKN FM, od początku do
października 2007 w jego Zarządzie. WspółzałoŜyciel i członek Zarządu Instytutu Studiów Ekonomiczno-Społecznych.
Sektor monetarny
Karolina Konopczak
[email protected]
studentka V roku SGH (Metody Ilościowe w Ekonomii i Systemy Informacyjne oraz Ekonomia) i III roku Wydziału
Filozofii i Socjologii UW (Socjologia). Od września 2007 r. prowadzi zajęcia z przedmiotu Ekonometria w SGH.
Interesuje się ilościowym modelowaniem zjawisk społecznych, w szczególności ekonometrią, teorią gier i badaniami
rynku. Biegle posługuje się językiem angielskim i niemieckim. Jest członkiem-załoŜycielem SKN FM, od października
2006 do października 2007 była w jego Zarządzie. Opiekuje się sekcją analiz i prognoz ekonomicznych oraz publikuje
artykuły w SPES. WspółzałoŜyciel i członek Zarządu Instytutu Studiów Ekonomiczno-Społecznych.
Tomasz Wałkuski
[email protected]
student V roku SGH (Finanse i Bankowość; specjalność: międzynarodowe rynki finansowe). Interesuje się
zagadnieniami z zakresu polityki gospodarczej oraz rynkami finansowymi. Biegle posługuje się językiem angielskim,
dobrze zna niemiecki. Jest członkiem SKN FM od grudnia 2006. Obecnie pracownik firmy Ernst & Young.
WspółzałoŜyciel i Główny Księgowy Instytutu Studiów Ekonomiczno-Społecznych.
Sektor realny
Marek Antosiewicz
[email protected]
student III roku SGH (Ekonomia) oraz II roku Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW (Matematyka). Jego
zainteresowania naukowe obejmują modelowanie matematyczne, analizę danych metodami sztucznej inteligencji
oraz ekonometrię. Posiada certyfikat CPE oraz uczy się języka francuskiego. Lato uwielbia spędzać pod Ŝaglami,
a zimę na nartach.
Tymon Słoczyński
[email protected]
student III roku SGH (Ekonomia) i II roku Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych
UW (Socjologia). Interesuje się ekonomią pracy, makroekonomią, polityką gospodarczą, teorią gier i teorią wyboru
społecznego. Laureat programu Goldman Sachs Global Leaders. Przedstawiciel studentów w Radzie Naukowej
Kolegium Analiz Ekonomicznych SGH. Członek zarządu Stowarzyszenia Naukowego Collegium Invisibile i członek
SKN FM (od 2007 r.).
Sektor finansów publicznych
Aleksandra Krajewska
[email protected]
studentka III roku SGH (Finanse i Bankowość). Jej zainteresowania naukowe obejmują politykę makroekonomiczną,
badania konkurencyjności gospodarek oraz funkcjonowanie Unii Europejskiej. Laureatka programu Krajowego
Funduszu na Rzecz Dzieci. Biegle posługuje się językiem angielskim i niemieckim, uczy się francuskiego
i hiszpańskiego. Członek SKN Organizacji Międzynarodowych. W SKN FM działa w sekcji „Nowoczesne Państwo”,
a od listopada 2007 jest członkiem jego Zarządu. WspółzałoŜyciel i członek Instytutu Studiów EkonomicznoSpołecznych.
Informacja po posiedzeniu Gabinetu Cieni RPP – luty 2008
Piotr Szczepański
5
[email protected]
student IV roku SGH (Ekonomia). Interesuje się makroekonomią i wpływem ideologii na politykę gospodarczą.
Zawodowo zajmuje się tworzeniem stron internetowych, a wolne chwile spędza słuchając muzyki jazzowej. Sprawnie
posługuje się językiem angielskim i rosyjskim. WspółzałoŜyciel i członek Zarządu Instytutu Studiów EkonomicznoSpołecznych.
Sektor zagraniczny
Kamil Kryński
[email protected]
student IV roku SGH (Finanse i Bankowość). Interesuje się bankowością inwestycyjną, analizą fundamentalną oraz
badaniem konkurencyjności Polski na tle państw Europy Środkowej. Współautor raportu „Gospodarka Polski;
prognozy i opinie” wydanego przez INE PAN. Autor tekstów w Studenckim Przeglądzie Ekonomiczno-Społecznym.
Włada biegle językiem angielskim i dobrze niemieckim. Jest członkiem Zarządu SKN FM od marca 2007 r. Kieruje
sekcją „Nowoczesne Państwo”. Po odbytym staŜu w Gazecie Giełdy „Parkiet” na stanowisku analityka technicznego,
obecnie pracuje w Dzienniku – The Wall Street Journal Polska, zajmując się analizą światowych rynków finansowych
oraz sektorem bankowym w Polsce. WspółzałoŜyciel i członek Instytutu Studiów Ekonomiczno-Społecznych.
Łukasz Mickiewicz
[email protected]
student V roku SGH (Finanse i Bankowość; specjalność: bankowość inwestycyjna), wcześniej student prawa na
Uniwersytecie Szczecińskim. Interesuje się makroekonomią i rynkami finansowymi, a w wolnym czasie sportem.
Płynnie mówi po angielsku, dobrze po francusku i niemiecku. Obecnie pracuje w firmie Open Finance w charakterze
analityka rynków finansowych.