rok akad

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
FIZJOTERAPIA
I ROK SEMESTR I
Stacjonarne studia pierwszego stopnia
Rok akademicki 2016/2017
Tematyka ćwiczeń:
Ćwiczenie 1
Elektrofizjologia.
Właściwości elektryczne komórek (geneza spoczynkowego potencjału błonowego, potencjał elektrotoniczny i
czynnościowy, refrakcja). Pojęcie pobudliwości i jej miary (chronaksja i reobaza). Wpływ różnych czynników na
pobudliwość.
Część praktyczna:
Oglądanie filmów:
-Wyznaczanie progu pobudliwości dla mięśnia brzuchatego oraz nerwu kulszowego żaby.
-Powstawanie prądów czynnościowych w mięśniach żaby - skurcz wtórorzędny.
-Wpływ wybranych czynników na pobudliwość tkanki mięśniowej.
Ćwiczenie 2
Fizjologia mięśni szkieletowych cz. 1.
Właściwości i struktura mięśni szkieletowych. Elektrofizjologia komórki mięśnia szkieletowego. Sarkomer.
Sprzężenie elektromechaniczne. Molekularne podstawy skurczu. Rodzaje skurczów mięśni szkieletowych. Siła
mięśniowa i czynniki ja determinujące.
Część praktyczna:
1. Pomiar siły wybranych grup mięśniowych - dynamometria
2. Oglądanie filmów:
-Rejestracja skurczów pojedynczych, tężcowych niezupełnych i zupełnych mięśnia brzuchatego żaby
-Badanie zależności siły skurczu od siły podniety
-Badanie elastyczności i sprężystości mięśni
- Skurcz izotoniczny i izometryczny
Ćwiczenie 3
Fizjologia mięśni szkieletowych cz. 2.
Czynność synapsy nerwowo-mięśniowej. Pojęcie i rodzaje jednostek ruchowych. Źródła energii dla skurczu
komórek mięśniowych. Podział włókien mięśniowych. Odnerwienie mięśni szkieletowych.
Część praktyczna:
1. Oglądanie filmów:
- Praca zewnętrzna mięśnia.
Ćwiczenie 4
Repetytorium 1.
Ćwiczenie 5
Fizjologia układu nerwowego: Fizjologia neuronu.
Odruch jako podstawowa czynność układu nerwowego.
Budowa, rodzaje i czynność neuronów. Struktura, rodzaje i czynność synaps nerwowo-nerwowych. Przewodnictwo
i pobudliwość włókien nerwowych. Zjawiska zachodzące w ośrodkach nerwowych. Organizacja czynnościowa
układu nerwowego. Pojęcie odruchu. Elementy łuku odruchowego. Klasyfikacja odruchów.
Część praktyczna:
1. Badanie wybranych odruchów u człowieka:
-odruch kolanowy,
-odruch rogówkowy
-odruch źreniczny;
-odruch włókienkowy
2. Oglądanie filmów:
-Analiza odruchów bezwarunkowych u żaby.
-Badanie czasu odruchowego u żaby metodą Turka.
-Analiza elementów łuku odruchowego u żaby.
Ćwiczenie 6
Fizjologia układu nerwowego: Organizacja czynności ruchowych.
Mechanizmy sterowania ruchami (korowe okolice ruchowe, móżdżek, jądra podkorowe, ośrodki pnia mózgu).
Część praktyczna:
1. Ocena sprawności psychoruchowej: test kreskowania, test literowy Burdona.
2. Ocena sprawności psychomotorycznej na podstawie czasu reagowania oraz ilości poprawnych i błędnych reakcji
przy użyciu miernika reakcji.
Ćwiczenie 7
Fizjologia układu nerwowego: organizacja czynności czuciowych ustroju.
Fizjologia i klasyfikacja receptorów. Czucie powierzchowne, głębokie i trzewne. Czucie równowagi.
Część praktyczna:
1. Badanie wrażliwości na dotyk: wyznaczanie progu rozróżniania bodźców, porównanie wielkości pól
recepcyjnych dotyku w różnych okolicach skóry.
2. Badanie czucia proprioceptywnego.
3. Badanie czynności somatosensorycznej i asocjacyjnej kory mózgowej: dermoleksja, stereognozja.
Ćwiczenie 8
Repetytorium 2
Ćwiczenie 9
Fizjologia układu nerwowego: organizacja czynności wegetatywnych ustroju.
Termoregulacja.
Podział i organizacja czynnościowa układu autonomicznego. Rodzaje i charakterystyka odruchów autonomicznych
człowieka. Rodzaje i czynność mięśni gładkich. Drogi i sposobu wymiany ciepła pomiędzy środowiskiem a
organizmem człowieka. Ośrodkowa regulacja temperatury.
1. Badanie odruchów autonomicznych u człowieka.
2. Oglądanie filmu:
- Skurcz żołądka i jelit żaby.
3. Określanie temperatury wewnętrznej ciała oraz temperatury różnych okolic skóry.
4. Ocena względności doznań termicznych.
Ćwiczenie 10
Przemiana materii i energii.
Pojęcie przemiany materii i energii. Procesy anaboliczne i kataboliczne. Wpływ wybranych czynników na
natężenie procesów metabolicznych (temperatura otoczenia, spożywanie pokarmów, aktywność ruchowa, wiek,
hormony). Podstawowa przemiana materii i warunki jej wyznaczania. Kalorymetria bezpośrednia i pośrednia.
Współczynnik oddechowy RQ. Równoważnik kaloryczny tlenu fizyczny i fizjologiczny.
Część praktyczna:
1.Obliczanie spoczynkowej przemiany materii metodą kalorymetrii pośredniej.
Ćwiczenie 11
Płyny ustrojowe.
Objętość i skład płynów ustrojowych. Właściwości fizykochemiczne, skład i funkcje krwi. Objętość krwi i
wskaźnik hematokrytowy. Właściwości i funkcje elementów morfotycznych.
Grupy krwi.
Część praktyczna:
1. Wyznaczanie zawartości całkowitej wody (TBW) w ustroju na podstawie beztłuszczowej
masy ciała.
2. Analiza zachowania się krwinek czerwonych w roztworach: izo-, hipo- i hipertonicznym.
3. Charakterystyka i normy wybranych wskaźników układu:
- czerwonokrwinkowego (liczba erytrocytów, stężenie hemoglobiny, hematokryt)
- krzepnięcia (liczba trombocytów, czas krwawienia, czas krzepnięcia).
4. Obliczanie pojemności tlenowej krwi.
5. Charakterystyka podstawowych grup krwi.
Ćwiczenie 12
Repetytorium 3
Ćwiczenie 13
Zaliczenie
Tematyka wykładów:
1. Molekularne podstawy pobudliwości komórek.
2. Unerwienie mięśni szkieletowych (złącze nerwowo-mięśniowe, jednostka motoryczna). Mechanizm
skurczu komórek mięśni szkieletowych.
3. Rodzaje włókien nerwowych. Wpływ unerwienia na właściwości włókien nerwowych. Fizjologiczna
charakterystyka zespołu odnerwienia i procesu reinnerwacji mięśni szkieletowych.
4. Podstawy czynności komórek nerwowych (struktura funkcjonalna neuronów, rodzaje i czynność synaps
nerwowo-nerwowych, neuroprzekaźniki, przewodzenie we włóknach nerwowych).
5. Nerwowa kontrola czynności ruchowych cz. 1(rdzeń kręgowy, pień mózgu, jadra podkorowe, móżdżek)
6. Nerwowa kontrola czynności ruchowych cz. 2 (obszary ruchowe kory mózgu, wyzwalanie i kontrola
ruchów dowolnych).
7. Rodzaje i charakterystyka receptorów. Czucie i percepcja. Ośrodki czuciowe kory mózgu, wzgórza, pnia
mózgu i rdzenia kręgowego. Czucie powierzchowne. Czucie głębokie. Neurofizjologia bólu.
8. Podział, organizacja czynnościowa, układu autonomicznego, działanie układu autonomicznego na narządy.
Fizjologia mięśni gładkich.
9. Rodzaje hormonów. Kontrola wydzielania dokrewnego. Rola wybranych hormonów w utrzymywaniu
homeostazy.
10. Temperatura ciała. Wytwarzanie ciepła w ustroju (termogeneza drżeniowa i bezdrżeniowa). Sposoby
wymiany ciepła pomiędzy ciałem a otoczeniem.
11. Mechanizmy regulacji temperatury wewnętrznej ciała. Adaptacja ustroju do podwyższonej lub obniżonej
temperatury otoczenia. Gorączka.
12. Charakterystyka płynów ustroju. Funkcje podstawowych składników osocza krwi. Skład i funkcje limfy.
13. Etapy i czynniki modyfikujące proces krzepnięcia krwi.
Piśmiennictwo:
Bullock , Boyle , Wang „Fizjologia” Urban&Partner, Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 1997
Ganong „Podstawy fizjologii lekarskiej” PZWL Warszawa 1994
Górski „Fizjologiczne podstawy wysiłków fizycznych” PZWL Warszawa 2001
Górski „Fizjologia człowieka”, PZWL, Warszawa 2010
Halicka-Ambroziak „Wskazówki do ćwiczeń z fizjologii dla studentów wychowania fizycznego” Skrypt
AWF Warszawa 1996
6. Konturek „Fizjologia człowieka” Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000
7. Konturek „Fizjologia człowieka” Urban & Partner, Wrocław 2007
8. Kozłowski, Nazar „Wprowadzenie do fizjologii klinicznej” PZWL Warszawa 2001
9. Mc Laughlin D., Stamford J., White D. „Fizjologia człowieka” PWN , Warszawa 2008
10. Miętkiewski „Zarys fizjologii lekarskiej” PZWL Warszawa 1984
11. Traczyk , Trzebski „Podstawy fizjologii człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej”. PZWL
Warszawa 1989
10. Traczyk „Fizjologia człowieka w zarysie” PZWL 1992
11. Jaskólski A. „Fizjologia wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka” AWF Wrocław 2005.
12. Górska, Grabowska, Zagrodzka „Mózg a zachowanie”. PWN, Warszawa, 1997
1.
2.
3.
4.
5.