Bosch Autospec nr 4/2010

Bosch Autospec
Nr 4(38) | zima | 2010 | www.motobosch.pl | www.bosch-service.pl
Technologia blizżej nas
Zestawy rozrządu
z pompą cieczy chłodzącej
Bosch-Service
łatwy do znalezienia
Przepływomierze
– czujniki masy powietrza
Bosch Autospec | nr 4 (38) | 2010 | spis treści
Od redakcji
Sieć Bosch-Service w Polsce bardzo
dów, systemów hamulcowych czy fil-
się rozwinęła. Tę opinię usłyszaną
trów, a także oprogramowanie do dia-
w BS Weber potwierdzają fakty – spo-
gnostyki i naprawy pojazdów. Pisze-
tkania regionalne sieci, których w tym
my o nich dziale „Produkty” magazy-
roku było aż cztery, liczne szkolenia,
nu Bosch Autospec. Wiele miejsca po-
akcje takie jak zimowe przeglądy po-
święcamy w nim technice. O czujni-
jazdów, wprowadzenie adresów ser-
kach masy powietrza w silnikach, ich
wisów do wyszukiwarek interneto-
budowie, rodzajach, a także zasadach
wych i nawigacji samochodowych.
doboru przeczyta każdy warsztato-
Firma Bosch oferuje współpracują-
wiec. Na pewno sięgnie też do infor-
cym z nią warsztatom coraz nowocze-
matora o napędach hybrydowych,
śniejsze narzędzia pracy – takie jak
ogniwach paliwowych i paliwach al-
np. nowej konstrukcji stoły probier-
ternatywnych – wydawnictwa Boscha
cze do badania osprzętu diesli, pro-
rekomendowanego w dziale „Dobra
gramy części zamiennych, m.in. sond
książka”.
lambda, kompletne zestawy rozrzą-
Zapraszamy więc do lektury.
Dane techniczne katalogu ZF Services
zostały zintegrowane z asortymentem
wyposażenia w ESI[tronic].
Spis
treści
Aktualności
1 Spotkania regionalne sieci
Bosch-Service
2 Bosch-Service łatwy
do znalezienia
2 II Ogólnopolskie Spotkanie sieci
AutoCrew w Warce
3 Filtry Boscha produkowane
na całym świecie
Porady
4 Specjalistyczne narzędzia do
serwisowania i napraw układów
wtryskowych
Diesel
6 Biodiesel dla nowoczesnych
systemów
6 Świece żarowe – liczy się jakość
7 Czysty! Efektywny! Diesel!
Bosch-Service w Polsce
8 Musimy być wszechstronni
Produkty
10 Badanie pod wysokim
ciśnieniem
11 Integracja katalogu ZF Services
w ESI[tronic]
12 Sondy lambda dla silników
Diesla już w programie
12 Kompletny program filtrów
Boscha do pojazdów użytkowych
13 Zestawy rozrządu z pompą
cieczy chłodzącej
14 Citroën Berlingo i Bosch
Technika
15 Czujniki masy powietrza
Dobra książka
20 Informator techniczny
o napędach hybrydowych
Magazyn Bosch Autospec redaguje dział Części Samochodowych firmy Robert Bosch sp. z o.o.
ul. Jutrzenki 105, 02-231 Warszawa, tel. (022) 715 40 00, fax (022) 715 45 98, www.motobosch.pl, www.bosch-service.pl
Zespół redakcyjny: Justyna Bogucka, Anna Borsukiewicz, Jarosław Cichecki, Przemysław Ćwikowski, Robert Dzierżanowski,
Radosław Fleszar, Sławomir Kosek, Tomasz Kukiełka, Tomasz Maciejasz, Piotr Maciejewski, Tomasz Nowak, Ryszard Polit,
Jacek Pochopień, Iwona Rokicka, Michał Stępak.
Nadzór redakcyjny i techniczny: KOZIER MEDIA PRESS
Opracowanie graficzne: studio CARRY
aktualności | nr 4 (38) | 2010 | Bosch Autospec | 1
Spotkania regionalne sieci Bosch-Service
Rok 2010 zaowocował czterema spo-
Kolejne tematy poruszane na spo-
Spotkania regionalne Bosch-Se-
tkaniami regionalnymi Bosch-Service.
tkaniach to części samochodowe firmy
rvice to wyjątkowa okazja nie tylko
Pierwsze z nich odbyło się już w lutym
Bosch oraz oferta diagnostyczna zilu-
do przedstawienia aktualnych spraw
w Karpaczu, następne w Kołobrzegu,
strowana wystawą, na której można by-
serwisom, ale także do wymiany zdań
Rawie Mazowieckiej i na zakończenie
ło obejrzeć najnowsze produkty, które
pomiędzy RBPL a przedstawicielami
w malowniczej Białowieży.
zostały wprowadzone do sprzedaży.
sieci. Dyskusje odbywają się zarówno
Zaprezentowany został także system
podczas konferencji jak i wieczor-
Tematyka spotkań była starannie
dostosowywania stanów magazyno-
nych atrakcji organizowanych pod-
dobrana, by zaciekawić najbardziej
wych części Bosch na filiach dystrybu-
czas każdego ze spotkań. Wielu
wymagających uczestników. Podsumo-
torów ukierunkowany na realizację po-
uczestników przyjeżdża z rodzinami,
wano działania w 2010 r. i przedstawio-
trzeb poszczególnych Bosch-Service.
zwłaszcza, że spotkania odbywają się
no propozycje dalszego rozwoju sieci.
Bardzo ważnym punktem spotkań
w miejscach, gdzie można spędzić
był status działań, oferta BCS oraz
miło czas, zarówno korzystając
tę szkoleń i serwisu urządzeń diagno-
analiza warsztatowa i jakościowa
z atrakcji hotelowych (basen, SPA) jak
stycznych. Z zaciekawieniem słucha-
przedstawiona przez Dział Rozwoju
i z atrakcji danych regionów Polski,
czy spotkała się także nowa baza
Koncepcji Serwisowych. Podsumowa-
takich jak np. rezerwat żubrów w Bia-
rozwiązań problemów technicznych
no rok 2009 i przedstawiono zmiany
łowieży. Zawsze organizowane są też
TTS, mająca na celu podniesienie sku-
na rok następny. Bosch-Service zosta-
dodatkowe atrakcje sprzyjające inte-
teczności diagnozowania usterek i na-
ły m.in. umieszczone wraz z opisem
gracji członków sieci, np. kuligi, po-
praw. Omówiono też wyniki testu taje-
usług w najpopularniejszej w Polsce
kazy czy wycieczki. Kierując się opi-
mniczego klienta oraz przedstawiono
wyszukiwarce Zumi.pl oraz nawiga-
niami uczestników spotkań, widzimy
możliwości szkoleń w ramach dofinan-
cjach samochodowych, organizowane
potrzebę organizacji tego typu spo-
sowania ze środków UE.
było także wiele akcji marketingo-
tkań również w przyszłości.
Dział Techniczny prezentował ofer-
Na konferencjach gościliśmy
przedstawicieli innych firm, partnerów
sieci Bosch-Service, to jest SGS i ZF Services. Zaprezentowali swoje firmy,
oferty sprzedaży części oraz współpracy z serwisami Bosch-Service w ramach Original SACHS Service (OSS).
Współpraca w programie OSS umożliwia dostęp do programów technicznych, dodatkowych szkoleń oraz bonusu ZF Services. Uczestnicy spotkań
mogli osobiście porozmawiać z przedstawicielami firm.
wych i sprzedażowych.
Justyna Zaleska
2 | Bosch Autospec | nr 4 (38) | 2010 | aktualności
Bosch-Service łatwy
do znalezienia
Obecnie każdy klient może bez problemu odnaleźć
Sieć Bosch Service jako odrębna grupa pojawiła się między innymi w urządzeniach takich firm jak:
Navigo,
Emapa (nawigacje Mio oraz IGO),
Nokia.
MapaMap (nawigacje: Akira, Becker, Blaupunkt, Blow,
Clarion, Cruser, Go Clever, Lark, Longhorn, Manta,
najbliższy warsztat Bosch-Service.
MaxCom, Navia, Navix, Sigma, Tracer, Trak, VR3, Westin).
TeleAtlas (nawigacje TomTom oraz Sygic),
AutoMapa.
Na stronach internetowych www.bosch-service.pl zostały zamieszczone informacje i linki pozwalające dla wybranych urządzeń i map dokonać aktualizacji i zaimportować
aktualną bazę Bosch-Service w Polsce.
Oprócz nawigacji samochodowych Bosch-Service
umieszczono również w lokalizatorze internetowym Zumi
na stronach www.zumi.pl. Na wizytówkach serwisów w Zumi obok informacji o działalności serwisów, ofert dodatkowych, np. stacji kontroli pojazdów, naprawy automatyczJednym z działań marketingu serwisowego dla sieci Bosch-Service jest umieszczenie wszystkich warsztatów w najpopularniejszych nawigacjach samochodowych w Polsce jako
nych skrzyń biegów itp., są również zdjęcia firm.
Efekty naszych działań kierowcy samochodów mogą już
ocenić sami.
punkty POI (Point of Interest).
II Ogólnopolskie
Spotkanie sieci
AutoCrew w Warce
Robert Dzierżanowski
Spotkanie przebiegało pod hasłem
kompleksową ofertą materiałów in-
„Nam możesz zaufać”. Określa ono
formacyjnych, marketingowych
jednocześnie światowy projekt dla
i związanych z procesem obsługi
serwisów AutoCrew poświęcony za-
klienta stworzonych dla sieci Auto-
gadnieniom związanym z komplekso-
Crew w całej Europie.
Tegoroczna konferencja dla sieci
wą obsługą klienta, rozwojem jako-
serwisów AutoCrew odbyła się
ściowym warsztatów, zarządzaniem
kompleksowa oferta współpracy z fir-
Zaprezentowana została również
w prawdziwej oazie spokoju i kom-
personelem zatrudnionym w warsz-
mą Bosch w zakresie oferty produkto-
fortu otoczonej wspaniałą przyrodą
tatach AutoCrew oraz jego kompeten-
wej części oraz urządzeń diagnostycz-
Puszczy Stromeckiej.
cjami. Poruszone tematy dotyczyły
nych, jak również szkoleń technicz-
pozycji rynkowej sieci i podstaw suk-
nych w Centrum Szkoleniowym RBPL.
Hotel Sielanka znajduje się koło Warki,
cesu, badań jakościowych, szans
gdzie w browarze zorganizowano uro-
i perspektyw wynikających z uregu-
czyste wręczenie nowych certyfikatów
czystą kolację połączoną ze zwiedza-
lowań GVO oraz zarządzania kompe-
autoryzacyjnych przedstawicielom
niem linii produkcyjnej jednego z naj-
tencjami pracowników serwisów.
serwisów obecnych na konferencji.
popularniejszych polskich piw...
Prezentacje zilustrowane zostały
Sieć AutoCrew reprezentowała
większość z ponad 50 firm z całej Polski. Ze strony firmy Bosch w spotkaniu
uczestniczyli pracownicy Działu Części
Samochodowych. Gościem specjalnym
spotkania był pan Dirk Appelt, odpowiedzialny m.in. za rozwój sieci AutoCrew w Europie Centralnej. Byli też
przedstawiciele firm współpracujących w rozwoju sieci AutoCrew w Polsce: Inter Cars SA oraz ZF Services.
Podczas konferencji odbyło się uro-
Robert Dzierżanowski
aktualności | nr 4 (38) | 2010 | Bosch Autospec | 3
Filtry Boscha produkowane na całym świecie
Firma Bosch posiada wszechstronne kompetencje
linie Północnej, USA). Koncentrując się na sprzedaży na ryn-
systemowe w obszarze sterowania pracą silnika.
ku północnoamerykańskim, Bosch rozszerzył w tym regionie swoją działalność w branży filtrów. Akwizycja objęła całą
Obejmują one także kompletny program filtrów Bosch – dla
ofertę filtrów oleju, powietrza, Jetronic, kabinowych, hy-
samochodów osobowych oraz użytkowych. Dzięki świato-
draulicznych i filtrów przekładni Purolator. W zakładzie
wej organizacji produkcji firma Bosch jest reprezentowana
w Fayetteville około 1100 pracowników produkuje filtry
na rynkach regionalnych, skąd bezpośrednio zaopatruje
na potrzeby przemysłu motoryzacyjnego oraz handlu.
sieć dystrybucji oraz warsztaty w potrzebne produkty.
Globalny rynek filtrów do pojazdów szacowany jest
Tumkur w Indiach
na 4,8 miliarda euro, a do roku 2015 eksperci spodziewają
Równolegle do rozszerzania działalności w branży filtrów
się dalszego, systematycznego wzrostu sprzedaży. Warun-
w USA, spółka joint venture MHBI Filter India PVT Ltd z 50-
kiem wzrostu jest dobrze rozwinięta sieć zakładów produk-
procentowym udziałem Boscha, uruchomiła w indyjskim
cyjnych we wszystkich najważniejszych strategicznie regio-
Tumkur produkcję filtrów paliwa, oleju, powietrza oraz fil-
nach – w Ameryce, Azji oraz oczywiście w Europie.
trów kabinowych. Dwa zakłady produkcyjne w Indiach oraz
Za przykład niech posłuży Hiszpania: Bosch działa
na tym rynku już od dawna – w 1978 roku koncern przejął
firmę FEMSA z siedzibą w Aranjuez. Po restrukturyzacji
dział badawczo-rozwojowy pozwalają spółce MHBI zaopatrywać w filtry ważny rynek indyjski.
USA, Hiszpania oraz Indie to przykłady pokazujące dzia-
w połowie lat dziewięćdziesiątych, w 2005 roku w wyniku
łanie światowej organizacji produkcji filtrów Bosch. Wszę-
fuzji dwóch zakładów, Aranjuez i Alcalá, powstała spółka
dzie na świecie produkcja odbywa się z zachowaniem naj-
Robert Bosch Espana Gasoline Systems S.A. Dwa lata później
wyższych standardów jakości, z których słynie Bosch.
produkcję filtrów przeniesiono do Aranjuez. W mieście oddalonym o zaledwie 50 km od Madrytu ponad 500 pracowników wypracowało w ubiegłym roku obroty w wysokości 46
milionów euro. Oprócz filtrów paliwa (do silników benzynowych i wysokoprężnych) oraz filtrów DENOX, Hiszpanie
produkują wszystkie części potrzebne do produkcji filtra, m.in. obudowy filtra, denka, uchwyty membrany, obsady
zaworów oraz przyłącza SAE.
Rozszerzenie produkcji filtrów w USA
W roku 2006 Bosch, w ramach spółki parytetowej joint venture, przejął dział filtrów Purolator od firmy ArvinMeritor
Inc. z zakładami w Fayetteville i Brentwood (obydwa w Karo-
Michał Stępak
4 | Bosch Autospec | nr 4 (38) | 2010 | porady
Specjalistyczne narzędzia do serwisowania
i napraw układów wtryskowych
Bosch gwarantuje możliwość diagnostyki i naprawy nowych układów
Jeżeli nie ma wystarczająco dużo
wtryskowych przeprowadzanych w warsztatach, opracowując specjalistycz-
miejsca, aby użyć wybijaka, mechanik
ne narzędzia do serwisowania.
może sięgnąć po alternatywne narzędzie o numerze katalogowym
Układy wtrysku benzyny składają się
cą. Jednak zanim dokonamy wymiany
0 986 616 101. Działa ono na zasadzie
szeregu mechanicznych i elektro-
uszczelki, należy zdemontować czę-
podobnej jak korkociąg i wymaga je-
nicznych elementów, które podobnie
ści osprzętu głowicy, w tym również
dynie równej powierzchni ok. 3 mm
jak w zegarkach, muszą być idealnie
wtryskiwaczy.
wokół zaworu, gdzie przykładana jest
do siebie dopasowane. Tylko wtedy,
Demontaż wtryskiwacza wysokoci-
tuleja. Należy zwrócić uwagę, aby
gdy koła zębate mechanizmu są do-
śnieniowego to dość skomplikowana
gniazdo elektryczne wtryskiwacza
kładnie spasowane – aby pozostać
czynność. Aby wymontować, a potem
znalazło się w szczelinie ściągacza.
przy tym zegarmistrzowskim porów-
zamontować te delikatne komponenty
naniu – całość działa bez zarzutu,
bez ich uszkodzenia, potrzebne jest
gwarantując optymalne przygotowa-
specjalistyczne narzędzie serwisowe.
nie i dostarczenie do komory spalania
Do dyspozycji warsztatu są zasadniczo
mieszanki paliwowo-powietrznej.
dwa takie narzędzia.
Wystarczy jednak uszkodzenie
Gdy nad wyjmowanym zaworem
któregoś z komponentów, zmiana je-
wysokociśnieniowym jest wystarcza-
go parametrów, a system przestaje
jąco dużo miejsca (ok. 30 cm w kie-
działać prawidłowo. Efektem tego
runku osi montażu zaworu), można
może być spadek mocy silnika lub
użyć narzędzia do wybijania wtryski-
całkowity brak możliwości jego roz-
waczy HDEV o numerze katalogowym
ruchu. Warunkiem wykonania facho-
0 986 616 100. Wtryskiwacz zostaje
wej naprawy układu zasilania pali-
zablokowany przy pomocy specjalne-
tego narzędzia wtryskiwacz wysoko-
wem są specjalistyczne narzędzia.
go uchwytu.
ciśnieniowy zostaje zablokowany
Również podczas wykorzystania
w specjalnym uchwycie, a następnie
We współpracy z ośrodkami badawczo-rozwojowymi z obszaru
wyciągnięty za pomocą gwintowane-
pierwszego wyposażenia firma Bosch
go trzpienia.
już na wczesnym etapie produkcji
układów wtryskowych opracowuje
specjalistyczne narzędzia serwisowe
do ich obsługi i naprawy. Tak więc już
od samego początku Bosch gwarantuje
możliwość diagnostyki i naprawy nowych układów wtryskowych przeprowadzanych w warsztatach. Pracujący
w nich mechanicy mają do wyboru wie-
Następnie siłą ciężarka zintegro-
le wysokiej jakości narzędzi oraz odpo-
wanego w narzędziu wtryskiwacz jest
wiednio dobranych zestawów serwiso-
wybijany w kierunku osi montażu.
wych do wykonywania wszelkich
napraw układów wtryskowych.
Po wymontowaniu wtryskiwacza
należy usunąć zużyty teflonowy pierścień uszczelniający, a następnie
Narzędzie w codziennej pracy
ocenić go pod kątem możliwych
Gdy silnik wykazuje spadek ciśnienia
uszkodzeń.
sprężania, istnieje wiele możliwych
Kolejny krok to zamontowanie no-
przyczyn takiego stanu. Jedną z nich
wego pierścienia uszczelniającego. Na-
jest uszkodzona uszczelka pod głowi-
leży wówczas skorzystać z zestawu
porady | nr 4 (38) | 2010 | Bosch Autospec | 5
montażowego o numerze katalogowym 0 986 616 097. Ze-
styczne, a nawet klucze do regulacji CO (dla różnych mo-
staw składa się z:
deli BMW), zaciski, węże, adaptery, trójniki, zawory, szyb-
stożka montażowego (nr katalogowy 0 986 616 098),
tulei nastawczej (nr katalogowy 0 986 616 099).
kozłączki, zestawy uszczelek i dwa manometry (0-10 ba-
Montaż rozpoczynamy od ulokowania stożka montażowego na końcówce wtryskiwacza wysokociśnieniowego,
rów oraz –1,0-1,5 bara). Wszystkie węże mają zakończenia
umożliwiające ich bezproblemowe łączenie.
Dzięki wielu możliwościom podłączenia oraz zaworom
a następnie po stożku nasuwamy nowy pierścień uszczel-
spustowym w manometrach można przy zachowaniu naj-
niający. Ważne jest, aby nie stosować przy tym żadnych
wyższych standardów bezpieczeństwa wykonać wszyst-
smarów. Nasunięty pierścień lokujemy w przeznaczonym
kie pomiary ciśnienia oraz kontrole szczelności w ukła-
dla niego rowku.
dach zasilania paliwem, kolektorach dolotowych
i układach chłodzenia. W obydwu manometrach są zamontowane na stałe zawory spustowe do bezciśnieniowego rozłączania obiegu paliwa. Manometr niskociśnieniowy
ma dławik i ogranicznik oraz jest zabezpieczony
przed pulsacjami ciśnienia. Wszystkie węże posiadają
gładką strukturę powierzchni. Ogranicza to możliwość negatywnego oddziaływania paliwa na materiał oraz osadzanie się zanieczyszczeń.
Zestaw Jetronic można stosować przy niskociśnieniowych układach z jednym wtryskiwaczem, układach Mono-Jetronic, Motronic, K-/Ke-Jetronic, L-Jetronic oraz ukła-
Aby zagwarantować optymalne osadzenie uszczelnienia, należy dodatkowo użyć tulei nastawczej. Tuleję nasu-
dach wtryskowych innych producentów, w silnikach
wolnossących i turbodoładowanych.
wamy na końcówkę wtryskiwacza do wyczuwalnego oporu, a następnie wykonujemy nią obrót o 180° w jedną
Najważniejsze jest bezpieczeństwo
i w drugą stronę.
Podczas prac wykonywanych przy układach wtrysku
benzyny należy przestrzegać następujących wskazówek
dotyczących bezpieczeństwa pracy oraz, we własnym
interesie i w interesie innych osób, przypomnieć o nich
pracownikom.
G Przed otwarciem obiegu paliwa należy wyłączyć silnik i zapłon oraz sprawdzić, czy elektryczna pompa
paliwa przestała pracować.
G Połączenia gwintowane w obiegu paliwa należy
zawsze odkręcać ostrożnie i powoli, aby stopniowo
obniżyć pozostałe ciśnienie.
G Trzeba chronić oczy oraz skórę przed kontaktem
z paliwem.
G Nie wolno wdychać oparów paliwa. Podczas pracy
musi być włączony wyciąg.
G Należy zebrać wyciekające paliwo. Nie może ono
wejść w kontakt z nagrzanymi częściami silnika.
G Zawsze trzeba przestrzegać instrukcji SIS dla danego
Kompletny zestaw dla wymagających profesjonalistów
pojazdu.
Do szybkiej i sprawnej diagnostyki – pomiaru ciśnienia,
G Po zakończeniu pracy należy przeprowadzić kontro-
kontroli szczelności po naprawie układów Jetronic – me-
lę wzrokową szczelności układu zasilania paliwem.
chanik potrzebuje obszernego zestawu narzędzi specjalistycznych i akcesoriów. Bosch przygotował specjalny ze-
Nauka i oszczędzanie
staw narzędzi do obsługi i naprawy układów wtryskowych
Zapraszamy do wzięcia udziału w specjalistycznych szko-
Jetronic. Numer katalogowy zestawu 0 986 615 100.
leniach poświęconych układom wtrysku benzyny. Szkole-
Oprócz 16-częściowego kompletu narzędzi zestaw zawiera także różnego rodzaju klucze, wkrętaki specjali-
nia zapewniają dostęp do najnowszej wiedzy i przygotowanie praktyczne.
6 | Bosch Autospec | nr 4 (38) | 2010 | diesel
Biodiesel dla nowoczesnych systemów
Produkcja paliw na bazie roślin zyskuje coraz większe znaczenie. Pozwala
przecieki i w skrajnych przypadkach
chronić środowisko, a odnawialność surowca zapewnia stałe jego dostawy.
awaria silnika. Jeżeli w zbiorniku paliwo będzie pozostawać przez dłuższy
Jednak nie każde biopaliwo moż-
czas, dojdzie do jego rozkładu (rozwar-
na stosować do silników Diesla. Aby
stwienia). Produkty rozkładu chemicz-
silniki te mogły spełniać normy emisji
nego oleju mogą zatykać i sklejać prze-
Euro 5 i 6, biopaliwa muszą spełniać
wody. Woda z kolei może stać się
określone wymagania.
przyczyną korozji i rozwoju bakterii,
np. na filtrze. Warto przy tym wiedzieć,
Biodiesel – co to takiego?
że tego typu uszkodzenia nie są objęte
Biodiesel to pojęcie obejmujące wiele
gwarancją!
różnych związków chemicznych. Jako
baza do produkcji paliw służy olej
Kolonia bakterii w zbiorniku powstała
w wyniku dodania fałszywego biodiesla
Wyższe zużycie paliwa i emisja spalin
Z technicznego punktu widzenia nale-
rzepakowy, sojowy oraz inne oleje roślinne lub smażalnicze.
W Europie oraz USA biopaliwa
muszą spełniać minimalne wymogi
ści biodiesla, czysty biodiesel (B100)
ży dodać także fakt, że biodiesel ma
lub czysty olej roślinny czy olej spo-
niższą wartość opałową od zwykłego
żywczy sałatkowy.
oleju napędowego. Rezultat: zużycie
paliwa wzrasta o ok. 10 %, a pojazd
określone w ustawie i zwykle są stosowane jako dodatek do paliwa wy-
Ryzyko dla systemu
przestaje spełniać normy emisji
produkowanego z ropy naftowej.
Czyste biopaliwa mogą uszkadzać
spalin.
Norma europejska (EN 590) przewi-
uszczelnienia w systemie wtryskowym,
duje domieszkę biopaliwa w maksy-
Norma B7: optymalna moc
malnej wysokości 7% (B7).
Nowoczesne systemy wtryskowe
Diesla produkcji Boscha spełniają naj-
Co tankować, a czego unikać?
wyższe wymagania pod względem mo-
Norma B7 została dopuszczona dla
cy, zużycia paliwa i emisji spalin. Za-
systemów wtryskowych produkowa-
stosowanie paliwa spełniającego
nych przez firmę Bosch. Paliwa spełniające tę normę mogą bez obaw tan-
Rolka uszkodzona przez wodę uwalniającą
się z czystego biodiesla
choćby minimalne standardy jakości
paliw gwarantuje optymalne spalanie,
zużycie, emisję spalin oraz długi okres
kować kierowcy samochodów
osobowych i ciężarowych. Szkodliwe
a nawet zbiornik, jeśli nie jest on przy-
może być paliwo o wyższej zawarto-
stosowany do biodiesla. Możliwe są
eksploatacji systemu wtryskowego.
Jarosław Cichecki
Świece żarowe – liczy się jakość
Szybki i niezawodny rozruch silnika samochodowego przyczynia się do oszczędnej i czystej jazdy.
Współczesny kierowca oczekuje, że samochód
temem sterowania silnikiem samochodu. Rów-
z silnikiem Diesla będzie uruchamiał się od razu
nież wielu producentów pojazdów wyposaża
po przekręceniu kluczyka w stacyjce i w każdej
swoje auta w wydajne świece żarowe Bosch,
temperaturze otoczenia. Decydujące znaczenie
w tym także w świece DuraSpeed.
przy rozruchu auta odgrywają świece żarowe.
Nowa świeca DuraSpeed gwarantuje opty-
Jednak na tanich produktach nie zajedzie sie da-
malne spalanie paliwa i znacząco obniża po-
leko. Jeżeli silnik ma pracować efektywnie,
ziom sadzy emitowanej przez silnik. Długi
optymalnym wyborem są świece Boscha.
okres eksploatacji, wynikający z trwałości
Firma Bosch – jako projektant i producent
systemów wtryskowych gwarantuje, że system
żarowy będzie optymalnie zintegrowany z sys-
świec, pomaga obniżyć koszty eksploatacji
i serwisowania pojazdu.
Jarosław Cichecki
diesel | nr 4 (38) | 2010 | Bosch Autospec | 7
kiem EDC17CP. Obniżenie zużycia
Saab 9-5
paliwa nawet o 2 l/100 km jest zasługą
systemu Start-Stop i 8-biegowej, automatycznej skrzyni biegów.
Fiat Doblò – dynamiczny i pojemny
Równie dobrze sprawdza się w roli
samochodu rodzinnego jak i małego
samochodu dostawczego – nowy Fiat
Doblò jest uniwersalny i zapewnia
Czysty! Efektywny! Diesel!
sporo miejsca. Długość 4,39 m stawia
go na pierwszym miejscu w tym segmencie. Do wyboru są 3 warianty aut
z silnikami Diesla: o pojemnościach
System Common Rail: pompy wyso-
ności skokowej 2 l to także zasługa
skokowych 1,3 l, 1,6 l i 2 l oraz mo-
kociśnieniowe, wtryskiwacze, ste-
technologii Boscha, a konkretnie sys-
cach odpowiednio 66, 77 i 99 kW. Sys-
rowniki i inne samochodowe elemen-
temu wtryskowego Common Rail
tem wtryskowy Bosch Common Rail
ty Boscha są stosowane przez wielu
CRS2-18 z pompą CP4 oraz wtryski-
CRS2.2 z pompą CP1H zapewnia ci-
europejskich producentów pojazdów.
waczami (CRI2-18) o ciśnieniu wtry-
śnienie wtrysku rzędu 1600 barów.
To im auta zawdzięczają znakomite
sku dochodzącym do 2000 barów.
Wszystkie modele Doblò z silnikami
osiągi, oszczędności w zużyciu pali-
Ten diesel doskonale łączy w sobie
Diesla są wyposażone fabrycznie
wa oraz czystość spalin.
oszczędność, przyjemność jazdy
w filtry cząstek stałych oraz system
i sportowe zacięcie.
Start-Stop.
Saab 9-5 – najmłodszy „szwed”
Nowy Saab 9-5 próbuje podbić rynek
Alfa Romeo Giuiletta – piękna Julia
aut klasy średniej. I przynajmniej jeśli
Model o wdzięcznym imieniu, cha-
chodzi o długość, znakomicie mu się
rakterystycznym wyglądzie i solidnej
to udaje – limuzyna jest długa, mie-
jednostce napędowej jest następcą
rzy 5,01 m, a pasażerowie z tyłu mają
Alfy Romeo 147. W sprzedaży są dwa
sporo miejsca i podróżują w komfor-
warianty silnika wysokoprężnego:
towych warunkach. Ale atutem naj-
Uni-Jet Turbodiesel o pojemności
młodszego Saaba są też jego silniki
skokowej 1,6 l i mocy 77 kW oraz 2 l
Diesla. Auto pojawiło się na rynku
o mocy 125 kW. Nowa Alfa jest wypo-
z jednostką napędową o pojemności
sażona w system wtryskowy Common
2 l i mocy 120 kW, a od września jest
Rail CRS2.2 z pompą CP1H oraz ste-
dostępna także wersja 140 kW. Oby-
rownikiem EDC16C39. Obydwa wa-
dwa warianty są wyposażone w tech-
rianty silnika mają automatyczne
nologię wtrysku Boscha, np. system
skrzynie biegów i systemy Start-Stop.
BMW 320d
Alfa Romeo Giuiletta
Common Rail CRS2-16 lub CRS3-20
i pompy wysokociśnieniowe CP1H
VW Touareg – nowy, mocny SUV
lub CP4.1H.
W swoim nowym pełnowymiarowym
SUV-ie Volkswagen postawił na naj-
BMW 320d – oszczędny i sportowy
nowocześniejszą technikę, większą
320d to nowy, najoszczędniejszy
liczbę funkcji i elegancką prezencję.
i najbardziej proekologiczny model
Klienci mają do wyboru dwa warianty
BMW: zużycie paliwa wynosi tylko
aut z silnikiem Diesla: V6 TDI o po-
4,1 l/100 km, a emisja CO2 109 g/km.
jemności skokowej 3 l i mocy 176 kW
Auto zyskało status prymusa w pro-
oraz V8 TDI o pojemności skoko-
gramie Efficient Dynamics prowadzo-
wej 4,2 l i mocy 250 kW – obydwa
nym przez BMW. Czystość i efektyw-
z systemem wtryskowym Bosch Com-
ność zastosowanego w tym modelu
mon Rail (CRS3-18/CRS3-20), pompą
czterocylindrowego silnika o pojem-
Common Rail CP4.2 oraz sterowni-
VW Touareg
Fiat Doblò
8 | Bosch Autospec | nr 4 (38) | 2010 | Bosch-Service w Polsce
Musimy być wszechstronni
Gdy odwiedziliśmy opolski Bosch-Service Weber, w biurze obsługi klienta
ła – ocenia. – Bardzo cenne są organi-
odbywało się pakowanie glikometru, testera do płynu hamulcowego i innych
zowane w niej szkolenia. Uczestniczą
mierników, a także opakowań olejów, wycieraczek szyb, żarówek i innych
w nich moi pracownicy i ja również,
drobiazgów do samochodów.
bo w motoryzacji zmienia się tak wiele, że trzeba się dokształcać, by być
Wszystko to szykowano do transportu
ściciel, Ryszard Weber. – Na szczęście
ze wszystkim na bieżąco. Równie
na ul. Plebiscytową, do stacji paliw BP,
nie umawialiśmy na dziś indywidual-
ważna jest też praktyka. Jeżeli ktoś
gdzie przez piątek, sobotę i niedzielę
nych klientów, bo piątki przeznacza-
przez dwa-trzy lata nie będzie czyn-
(19-21 listopada) pracownicy BS We-
my przede wszystkim na obsługę sa-
nie wykonywał swojego zawodu, sta-
ber mieli przeprowadzać bezpłatne
mochodów dwóch niemieckich firm:
nie się już tylko teoretykiem. Dobry
przedzimowe przeglądy samochodów.
ALP i Zeitkraft. Opłaca się im serwiso-
sprzęt diagnostyczny jest tylko poło-
W akcji tej, zorganizowanej po raz
wać u nas samochody, bo jest taniej,
wą sukcesu – druga to ciągła nauka
pierwszy przez sieć Bosch-Service,
a jakość usług porównywalna jak
i doświadczenie.
uczestniczyło sześć warsztatów (poza
w Niemczech. No, i sieć Bosch-Servi-
firmą Ryszarda Webera również BS
ce ma swoją renomę.
Szymecki z Knurowa, BS Rożeń z Byto-
Firma Ryszarda Webera należy
Dlatego Ryszard Weber również
pracuje przy naprawach samochodów. Zajmuje się przede wszystkim
mia, BS Maredi z Łodzi, BS Miśkiewicz
do niej już 10 lat, więc właściciel ma
elektryką i elektroniką, ale jak trzeba
ze Szczecina i BS G-Tech z Katowic).
wiele doświadczeń ze współpracy
– mechaniką i obsługą klientów. Spe-
z Boschem. – Mogę powiedzieć, że
cjalnego pracownika do biura obsługi
w tym czasie sieć się bardzo rozwinę-
przyjął zresztą niedawno.
– Nie będzie to więc typowy dzień
w naszym serwisie – mówi jego wła-
Bosch-Service w Polsce | nr 4 (38) | 2010 | Bosch Autospec | 9
Ryszard Weber: trzeba słuchać klientów
Warsztatów samochodowych jest dużo. Bosch-Service również nie jest już jedyną siecią serwisów. Dlatego nie można sobie pozwolić na „luźniejsze” traktowanie klientów. Trzeba słuchać ich sugestii i starać
się je realizować. To właśnie dlatego otworzyłem
w serwisie przechowalnię opon, dlatego mam dla
klientów samochód zastępczy, a teraz myślę o kupnie
drugiego. Dlatego też zdecydowałem się wziąć udział
w akcji zimowych przeglądów, zorganizowanych
przez sieć Bosch-Service.
na wyposażenie warsztatu pieniędzy
już nie starczyło.
W nowym miejscu, na 1,5-hektaro-
Poza pracami blacharsko-lakierniczymi wykonuje się tu prawie wszystko. Zakres działania BS Weber to: elek-
wej działce przy ul. Gawędy 66 serwis
trotechnika, elektronika, mechanika,
działa dopiero od niecałego roku. Na-
klimatyzacja, wymiana oleju i geome-
reszcie jest tu przestronnie. Hala napraw ma powierzchnię 400 m2 , mieści
tria kół. Do tego doszła wymiana ogu-
się na niej 5 stanowisk naprawczych
kół lub opon należących do klientów.
z podnośnikami. Oddzielnie jest biuro
Wielomarkowy serwis samochodowy
mienia połączona z przechowywaniem
obsługi klienta, magazyn części. Pra-
musi być wszechstronny i dobrze wy-
tacie, nie było miejsca na wydzielenie
cownicy mają wygodne szatnie i pokój
posażony. BS Weber korzysta ze sprzę-
takiego stanowiska. Była hala, a obok
śniadaniowy, jest też 12-osobowa sala
tu diagnostycznego firmy Bosch, do na-
moje maleńkie biuro, z którego przez
przeznaczona do szkoleń. – Planujemy
praw używa oryginalnych części,
okno widziałem wszystko, co się dzie-
dla załogi „luźniejszy” dzień, robimy
korzysta też z podzespołów regenero-
je w warsztacie. Kiedyś to wystarcza-
szkolenie wewnętrzne lub zapraszamy
wanych przez Boscha. Firma zatrud-
ło, bo najpierw pracowałem sam,
różne firmy – opowiada Ryszard We-
nia 4 mechaników, pracownika biura
a potem we dwójkę, z Michałem Ga-
ber. – Bosch z tej sali też już korzystał.
obsługi klienta, ma też 2 uczniów. – Naj-
W BS Weber przyjmowane są auta
starszy w tym gronie jestem ja, 37-latek
– Wcześniej, w poprzednim warsz-
daczem – opowiada. – Ten pierwszy
– podkreśla Ryszard Weber.
warsztat wybudował dla mnie ojciec,
osobowe i dostawcze wszystkich ma-
który, choć nie był związany z moto-
rek, a średni wiek serwisowanych po-
ryzacją, „pchnął” mnie do tego zawo-
jazdów to 3-5 lat, choć bywają i starsze,
jeszcze na chwilę do stacji BP. W stoją-
du i w pewnym momencie nakłonił
nawet 12 letnie. Jak mówi Ryszard We-
cym tam namiocie BS Weber Denis Pa-
do usamodzielnienia się. Miałem wte-
ber, obsługują nawet kabriolet VW Gol-
nusch z biura obsługi klienta i uczeń
dy 23 lata, pracowałem w serwisie
fa pierwszej generacji. Około 80%
Tomasz Sura badali właśnie Renault
Volkswagena i mogłem zostać jego
klientów jest wiernych firmie, niektó-
Lagunę, skrupulatnie odnotowując re-
szefem. Jak się temu przyglądam
rzy szukają tańszych warsztatów i czę-
zultaty na karcie kontrolnej. Ta Laguna
z perspektywy lat, to stwierdzam, że
sto zdarza się, że po jakimś czasie wra-
na pewno będzie dobrze przygotowa-
trzeba było mieć dużo odwagi, by iść
cają, a nieraz trzeba poprawiać błędy
na do zimy.
na swoje, brać poważne kredyty, bo
zrobione przez innych.
Po wyjeździe z serwisu zajrzeliśmy
Anna Borsukiewicz
10 | Bosch Autospec | nr 4 (38) | 2010 | produkty
Stół probierczy Bosch EPS 708 stworzono do badania
podzespołów układów wtryskowych
Common Rail
wo alternatywę flagowego stanowiska
probierczego. EPS 708 odznacza się
przemyślaną konstrukcją oraz łatwością użytkowania. Mechanik może się
jedynie skoncentrować na zamontowaniu podzespołów układu Common
Rail, podłączeniu przewodów probierczych i tylko śledzeniu badania. Pomiar dawek: przedwtrysku, na biegu
jałowym, przy pełnym obciążeniu,
w punkcie emisji i na przelewie jest
kontrolowany całkowicie w sposób
elektroniczny, to samo dotyczy regulacji ciśnienia zasilania i dopływu oleju
smarującego.
Po pierwsze bezpieczeństwo
Największą wagę przy konstruowaniu
stołu EPS 708 położono na wyposażenie zapewniające bezpieczeństwo pra-
Badanie pod wysokim
ciśnieniem
cy. Stół rozpocznie pracę dopiero
po zamknięciu osłony, która służy także jako ochrona przed rozpryskiwanym olejem. Otwarcie osłony powoduje natychmiastowe zatrzymanie stołu.
Na targach Automechanika Bosch pokazał ofertę stanowisk do badania
Odpowiednie oprogramowanie
osprzętu diesli poszerzoną o całkowicie nowej konstrukcji stół probierczy
prowadzi obsługującego przez całe ba-
EPS 708 do kontroli Common Rail oraz nowe zestawy wyposażenia
danie. EPS 708 jest wyposażony we
i uchwytów dla stołów EPS 815 oraz EPS 708.
wskaźnik przeglądów okresowych,
który informuje osobę obsługującą
Co drugi pojazd rejestrowany obecnie
badać. Już na przykład przyrząd
o przypadającym terminie wymiany
w Europie jest wyposażony w silnik
EPS 200 pozwalał sprawdzać popraw-
oleju probierczego i filtra. Urządzenie
wysokoprężny. Sukces ten wynikł
ność działania pojedynczych wtryski-
dostarczane z fabryki Boscha ma już
z wprowadzenia elektronicznie stero-
waczy. Badanie jednoczesne kilku
zamontowany układ chłodzenia, co
wanych układów wtryskowych połą-
wtryskiwaczy lub razem z pompą wy-
zmniejsza wymagania instalacji stano-
czonych z turbodoładowaniem. Już
sokiego ciśnienia należy do zadań stołu
wiska i w porównaniu z chłodzeniem
silniki o małej pojemności oferują dzi-
EPS 815, uniwersalnego urządzenia
wodą z sieci obniża koszty eksploata-
siaj wyjątkowo wysoki moment obro-
z oferty firmy Bosch dla warsztatów
cji. Tylko na specjalne życzenie firma
towy, który przed laty był charaktery-
diesli. Za pomocą tego stołu i odpo-
Bosch dostarcza chłodzenie wodne.
styczny tylko dla dużo większych
wiednich przystawek można spraw-
Do wyposażenia standardowego stołu
jednostek. Przyjemność z jazdy i eko-
dzać dieslowski osprzęt wszystkich
należy zasobnik (tzw. rail), który jest
nomiczność nowoczesnych diesli
najważniejszych producentów, a także
przystosowany do ciśnień rzędu 2500
sprzyjały wprowadzeniu tej konstruk-
wszystkie pompy wtryskowe. Ma to
barów. Dzięki temu na stole można wy-
cji na rynek masowy.
swoją cenę. EPS 815 jest główną, a za-
tworzyć ciśnienie kontrolne do 2200
Dla warsztatów samochodowych
razem podstawową częścią wyposaże-
barów. W ten sposób EPS 708 jest już
oznacza to konieczność zapoznania się
nia międzynarodowej sieci warsztato-
przystosowany do ciśnień, jakich nale-
z techniką dieslowską w takim samym
wej specjalistów Diesel Bosch.
ży się spodziewać w przyszłości.
stopniu, jak z układami wtrysku benzy-
Wprowadzając obecnie na rynek
ny. Warsztaty powinny znać się na dia-
nowy stół EPS 708, firma Bosch oferuje
Rozszerzone możliwości badania
gnozowaniu układów zasilania silni-
warsztatom, które koncentrują się
Nowej konstrukcji uchwyt umożliwia
ków o zapłonie samoczynnym, chociaż
na upowszechniającym się systemie
mocowanie do sześciu wtryskiwaczy
nie każdy warsztat musi sam wszystko
Common Rail, bardzo korzystną ceno-
samochodów osobowych. Ponadto
produkty | nr 4 (38) | 2010 | Bosch Autospec | 11
nowy zestaw (CRI/CRIN 848 H) po-
mens/Continental. W przygotowaniu
mentu. Dla wtryskiwaczy innych ma-
zwala na mocowanie do czterech
jest zestaw do badania wtryskiwaczy
rek wartości te są dostępne na stronie
wtryskiwaczy samochodów ciężaro-
Delphi. Stanowisko może sterować
www.refdat.net. Ponadto specjalny
wych. Stoły probiercze serii EPS w po-
wtryskiwaczami zasilanymi napię-
zestaw umożliwia generowanie kodu
łączeniu z odpowiednimi przystawka-
ciem aż do 220 V, aby otrzymać reali-
IMA, który zawiera kod ISA. Kod ten
mi i akcesoriami są przystosowane
styczne wyniki pomiarów. Program
musi zostać wpisany do sterownika
do badania osprzętu firmy Bosch,
testowy piezoelektrycznych wtryski-
silnika po zamontowaniu nowego lub
a także innych producentów układów
waczy obejmuje sprawdzenie szczel-
naprawianego wtryskiwacza. Dzięki
wtryskowych. Przy tym, w ramach
ności, sprawdzenie napełnienia prze-
temu każdy wtryskiwacz będzie po-
koncepcji modułowej, wszystkie akce-
twornika hydraulicznego, kontrolę
prawnie wysterowany w trakcie pra-
soria do stołu EPS 708 są kompatybil-
izolacji siłownika piezoelektrycznego
cy silnika.
ne ze stołem EPS 815.
oraz pomiar dawkowania w różnych
W sumie firma Bosch oferuje godne
zdefiniowanych punktach. Niezbędne
zaufania metody i wyposażenie do ba-
jest zestaw do badania piezoelek-
wartości kontrolne firma Bosch do-
dania prawie wszystkich dostępnych
trycznych wtryskiwaczy Common
starcza swoim klientom na pły-
na rynku układów wtryskowych diesli.
Rail takich firm jak Bosch, Denso, Sie-
tach CD-TestData w ramach abona-
Najnowszym wyposażeniem EPS
Bernd Reich
Integracja katalogu ZF Services w ESI[tronic]
Począwszy od wersji 2010/3 nastąpiła integracja
danych technicznych katalogu ZF Services z asortymentem wyposażenia zawartym w ESI[tronic].
Na początek wprowadzono dane dla następujących marek:
SACHS, LEMFÖRDER, BOGE i ZF Parts. Dane zawierają także
zdjęcia, dokumentację techniczną oraz informacje ser wisowe.
Są one od razu dostępne dla wszystkich użytkowników
ESI[tronic] bez potrzeby ich odblokowania i zostały dołączone
do znanego okna wyboru pojazdu.
Do danych katalogowych przechodzi się po zainstalowaniu
wersji 2010/3, następnie normalnym wybraniu pojazdu i przejściu do obszaru wyposażenia. Tutaj w rozwijanym menu wybiera
się „Asortyment” wśród SACHS/LEMFÖRDER/BOGE/ZF Parts.
W ustawieniach podstawowych są tutaj pokazywane wszystkie dane katalogowe, zdjęcia, dokumentacja techniczna oraz
informacje serwisowe dla wszystkich marek SACHS/
LEMFÖRDER/BOGE/ZF Parts. Wybór można zredukować do
jednej marki za pomocą odhaczenia w polu przy danej nazwie.
Jak dotychczas przechodzi się do ilustracji przyciskiem
funkcyjnym F6. Tutaj można także wybierać zdjęcia, dokumenty, informacje ser wisowe. Ta funkcja jest od razu dostępna
również w katalogu asor tymentu „Bosch kompleksowo”.
Oprócz poszerzenia wyposażenia o dane z katalogów
SACHS/LEMFÖRDER/BOGE/ZF Parts, dostosowano do nowych
funkcji również wyszukiwanie w obszarze części:
Numer zamówienia BOSCH: szukanie tylko w zakresie
asor tymentu BOSCH (jak dotychczas).
Nowość: numer zamówienia SACHS/LEMFÖRDER/BOGE/
ZF Parts, szukanie tylko w zakresie asor tymentu
SACHS/LEMFÖRDER/BOGE/ZF Parts.
Wzór typu: niezmienione wyszukiwanie, jak dotychczas.
Inne: dotychczasowe wyszukiwanie w asor tymencie
BOSCH wzbogacone o wyszukiwanie według numerów stosowanych dla marek SACHS/LEMFÖRDER/BOGE/ZF Parts.
Numer obcy: szukanie w zakresie asor tymentu BOSCH
(jak dotychczas) wzbogacone o wyszukiwanie według według
marek SACHS/LEMFÖRDER/BOGE/ZF Parts.
Wskazówki montażowe ZF Services
Po wprowadzeniu wraz z wersją 2010/3 ESI[tronic] danych
z katalogu ZF Services nastąpiła integracja ESI[tronic] ze
wskazówkami montażowymi marek SACHS, LEMFÖRDER,
BOGE i ZF Parts w ramach informacji technicznych ZF Services. Wskazówki te są już dostępne dla wszystkich użytkowników ESI[tronic] bez potrzeby ich odblokowania i zostały
podpięte pod standardowy wybór pojazdów.
Aby przejść do wskazówek montażowych, należy po udanej
instalacji wersji 2010/4 wybrać najpierw pojazd, a następnie
przejść do rodzaju informacji „Instrukcje montażu”. Tutaj można tabulatorem wybrać odpowiednią wskazówkę (silnik, podwozie, etc.).
Integracja wskazówek montażowych ZF Services z ESI[tronic]
W ramach wybranej wskazówki montażowej istnieje w wielu
przypadkach możliwość przejścia za pomocą hiperlinku w rozdziale „Przegląd podzespołów” bezpośrednio do wybranej
części w odpowiednim dziale katalogu.
12 | Bosch Autospec | nr 4 (38) | 2010 | produkty
każdego pojazdu. Blisko 85-procentowe pokrycie potrzeb
rynku daje firmie Bosch pierwsze miejsce w Europie.
Aby ograniczyć liczbę numerów zamówieniowych sond
lambda i ułatwić pracę warsztatom, firma Bosch pogrupowała wiele numerów sond. I tak np. 300 różnych sond lambda
dla pojazdów jednego z wielkich producentów aut ograniczono do 22 typów. Osiągnięto to m.in. poprzez zgrupowanie według długości przewodów oraz typów sond, oraz wy-
Sondy lambda
dla silników Diesla
już w programie
posażając je we wszystkie możliwe elementy mocujące, jakie
mogą być potrzebne podczas montażu, co ułatwia ich stosowanie w różnych pojazdach. Dodatkowo firma Bosch rozszerza obecnie swoją ofertę części zamiennych dla warsztatów
o sondy lambda przeznaczone do silników Diesla.
Nowości z produkcji seryjnej trafiają do programu części
zamiennych. Ze względu na coraz bardziej restrykcyjne normy emisji spalin sondy lambda wciąż będą zyskiwać na zna-
Program części zamiennych Boscha oferuje odpo-
czeniu, zarówno w produkcji pojazdów, jak i w działalności
wiednią sondę lambda do niemal każdego pojazdu.
warsztatów.
Produkowane obecnie sondy lambda firmy Bosch cha-
Sondy lambda pełnią ważną rolę w utrzymaniu norm emisji
rakteryzują się żywotnością dorównującą całemu okresowi
spalin. Gwarantują przyjazną środowisku eksploatację po-
eksploatacji pojazdu. Jednak zanieczyszczone paliwo czy
jazdu i optymalizują zużycie paliwa w całym okresie użytko-
produkty spalania oleju napędowego mogą ograniczyć ży-
wania pojazdu. Sondy lambda są już montowane w prawie
wotność sond. Uszkodzone pogarszają skład spalin i stop-
każdym samochodzie osobowym z silnikiem benzynowym
niowo zwiększają zużycie paliwa. Dlatego poprawność dzia-
i silnikiem Diesla spełniającym normę emisji Euro4.
łania sond lambda jest kontrolowana w nowoczesnych
Jako światowy dostawca oryginalnego wyposażenia po-
pojazdach w ramach diagnozy OBD. Warsztat otrzymuje
jazdów, firma Bosch oferuje obszerny program części za-
w ten sposób sygnał, że sonda może być uszkodzona i należy
miennych, a w nim odpowiednią sondę lambda dla niemal
ją wymienić.
Kompletny program filtrów Boscha do pojazdów użytkowych
Bosch rozszerzył program filtrów
400 numerów zamówieniowych filtrów dla popu-
do pojazdów użytkowych.
larnych na rynku pojazdów. Program jest na bieżąco rozszerzany o nowe produkty.
Ostatnio zostało wprowadzonych do oferty
Bosch ma kompleksową wiedzę we
około 100 numerów zamówieniowych różnych
wszystkich obszarach produkcji fil-
typów filtrów do wszystkich popularnych
trów. Kupując filtry Boscha, kierowcy
pojazdów, w tym filtry paliwa, oleju, spe-
otrzymują produkty dopasowane do
cjalne, filtry Denox, kabinowe oraz filtry
pozostałych komponentów swoich
powietrza. Każdy, kto w codziennej pracy
pojazdów. Dla partnerów handlowych
zdany jest na samochód – czy to ważą-
i warsztatów oznacza to uproszczoną
cy 40 ton samochód ciężarowy, autobus,
procedurę zamawiania, ponieważ fil-
samochód dostawczy, czy wreszcie ma-
try i części zamienne pochodzą
szyna rolnicza – stawia najwyższe wyma-
od jednego producenta.
gania i kupuje produkty najwyższej jako-
Michał Stępak
ści. Filtry stosowane w pojazdach
użytkowych mają ogromne znaczenie dla
wydajności, ekonomiczności, niezawodności oraz okresu eksploatacji pojazdu.
W ofercie Boscha do samochodów
użytkowych znajduje się obecnie ponad
Profesjonaliści jeżdżą z filtrami Boscha
Bosch oferuje filtry dla wszystkich
najważniejszych producentów
pojazdów użytkowych, takich jak:
DAF, Iveco, MAN , Mercedes-Benz,
Scania, Volvo.
produkty | nr 4 (38) 2010 | Bosch Autospec | 13
Zestawy rozrządu z pompą cieczy chłodzącej
Firma Bosch oferuje klientom zestawy rozrządu,
a nierzadko więcej. Jeśli podczas wymiany rozrządu nie wy-
w których skład wchodzą, oprócz standardowych
mienimy pompy cieczy chłodzącej, to będzie ona użytkowa-
elementów, pompy cieczy chłodzącej.
na przez kolejny długi okres.
Dodatkowo należy zwrócić uwagę na to, że gdy zajdzie
Rozrząd to bardzo ważny układ silnika. Jego zadaniem jest
już potrzeba wymiany pompy, nie da się jej wymienić bez
synchroniczne przeniesienie napędu z wału korbowego
rozmontowania całego układu rozrządu, a ponadto mecha-
na wałek rozrządu, który z kolei steruje odpowiednim otwie-
nik może zadecydować, że do zmontowania układu potrzeb-
raniem zaworów ssących i wydechowych silnika. Ponadto
ny jest nowy pasek rozrządu i inne komponenty. Obecnie au-
w niektórych rozwiązaniach układ rozrządu może być wy-
toryzowane serwisy samochodowe producentów
korzystywany do napędu innych urządzeń, takich jak pom-
samochodów zalecają, aby podczas każdej wymiany układu
pa cieczy chłodzącej, pompa wtryskowa, pompa wysokiego
rozrządu wymienić również pompę cieczy chłodzącej. Po-
ciśnienia paliwa, pompa podciśnieniowa układu hamulco-
zwala to uniknąć problemów podczas dalszej eksploatacji
wego czy też wałek wyrównoważający.
pojazdu.
Od wielu lat dobrym zwyczajem mechaników oraz użytkowników pojazdów jest, podczas wymiany paska rozrządu,
Wszystko w jednym zestawie
wymienianie również wszystkich kół pasowych napinają-
Firma Bosch wprowadziła do sprzedaży zestawy rozrządu,
cych pasek rozrządu oraz kół pasowych prowadzących ten
w skład których, oprócz standardowego zestawu, wchodzą
pasek. Firma Bosch, widząc taką potrzebę, już kilka lat temu
pompy cieczy chłodzącej. Zakup pełnego zestawu pozwala
wprowadziła do sprzedaży odpowiednio dopasowane zesta-
uniknąć problemów podczas zamawiania części. Poza tym
wy rozrządu. W ich skład oprócz paska rozrządu wchodzą
mamy pewność, że wszystkie komponenty układu rozrządu
również tzw. rolki, czyli koła pasowe napinające oraz prowa-
są najwyższej jakości. Dzięki temu pojazd z zamontowanym
dzące, a także śruby i nakrętki, które według dokumentacji
zestawem rozrządu oraz pompą wody, pochodzącymi od fir-
serwisowej producenta samochodu muszą zostać wymie-
my Bosch, z pewnością bezproblemowo przejedzie dystans
nione razem z układem rozrządu.
wyznaczony przez producenta pojazdu do następnej wymiany układu rozrządu.
Unikanie kosztownej awarii
Najwyższej jakości kompletne zestawy rozrządu Bosch
Układ rozrządu pracuje w ciężkich warunkach (bardzo duże
z pompami cieczy chłodzącej są dostępne do większości sa-
obciążenia, zarówno statyczne jak i dynamiczne, kilkadzie-
mochodów popularnych na naszym rynku.
siąt tysięcy kilometrów w ciągu kilku lat pracy w różnych
Pełny zestaw rozrządu zawierający wszystkie niezbędne
temperaturach), a mimo to napęd na wałek rozrządu przez
części pozwala oszczędzić czas podczas zamawiania. Jeden
cały czas musi być przekazywany precyzyjnie. Wszelkie
numer zamówieniowy zamiast kilku daje pewność, że
usterki w układzie mogą powodować duże koszty. Np. kon-
wszystkie komponenty są precyzyjnie dobrane do danego
sekwencją zerwania lub przeskoczenia paska rozrządu jest
auta. Ponadto podczas jednego procesu naprawy zostają
zazwyczaj kolizja tłoków z zaworami, co pociąga za sobą
wymienione wszystkie newralgiczne komponenty układu
bardzo wysokie nakłady na naprawę silnika.
rozrządu.
Tomasz Maciejasz
Pompa – często pomijany składnik systemu
Wielokrotnie, gdy planujemy wymianę rozrządu, myślimy
o pasku rozrządu oraz współpracujących kołach pasowych.
Często jednak zapominamy o tym, że w danym silniku
z układem rozrządu bezpośrednio współpracuje pompa cieczy chłodzącej. To zaś oznacza, że pompa przepracowała tyle samo czasu, co pozostałe elementy układu rozrządu. Zrobiła podobną liczbę obrotów, przenosiła takie same siły
pochodzące od paska rozrządu, a do tego była narażona na pracę w wyższej temperaturze oraz na wpływ wilgoci
z uszczelnienia ślizgowego pompy.
Współczesne samochody mają wydłużony przebieg konieczny do wymiany rozrządu. Wynosi on 70-80 tys. km,
14 | Bosch Autospec | nr 4 (38) | 2010 | produkty
Citroën Berlingo i Bosch
Firma Bosch jest dostawcą podzespołów do kilkudzie-
od września 2005 r. – wraz z wykazem niektórych części
sięciu marek samochodów produkowanych w Europie.
zamiennych produkowanych do niego przez firmę Bosch.
Warto sobie uświadomić jak wiele elementów z logo
Obok nazwy produktów umieszczamy numery katalogo-
Bosch znajduje się w każdym modelu.
we. W przypadku niektórych elementów są to tylko przykłady, gdyż producent dokonywał zmian konstrukcyjnych,
W naszym cyklu prezentujemy samochód Citroën
a wraz z nimi zmieniały się numery katalogowe. Dlatego
Berlingo z silnikiem wysokoprężnym o pojemności
dobór odpowiednich części możliwy jest przy użyciu
1560 cm³ i mocy 66 kW/90 KM będącym na rynku
katalogu Bosch.
14
16
18
17
19
10
15
7
2
8
1
22
3
4
9
26
28
27
1 Czujnik wałka rozrządu
G
Nr 0 986 280 413
2 Świeca żarowa, Duraterm
G
Nr 0 250 204 001
3 Świeca żarowa, Duraterm
G
Nr 0 250 204 002
4 Alternator (E8 (>) 14V 80/150A)
G
Nr 0 124 525 035
5 Rozrusznik (wyrób regenerowany)
G
Nr 0 986 021 651
6 Akumulator rozruchowy,
G
S4 (12V, 74 Ah 680A)
8
G
9
G
10
G
11
G
Nr 0 092 S40 080
Pompa wysokociśnieniowa,
silnik wysokoprężny (układ CR)
Nr 0 445 010 102
Wtryskiwacz (układ CR)
(CR/IFL17/ZEREK20S)
(wyrób regenerowany)
Nr 0 986 435 122
Filtr przewodu paliwowego
Nr 0 450 906 471
Wkład filtra powietrza; silnik
Nr 1 457 433 160
Wkład filtru olejowego
Nr 1 457 429 238
20
13
30
31
12 Pasek klinowy wielorowkowy
G
(6 PK 1705)
Nr 1 987 947 989
G z pompą cieczy chłodzącej
13 Zestaw rozrządu
Nr 1 987 948 721
14 Zestaw wycieraczek Bosch Twin
G
Nr 3 397 118 420
15 Wycieraczka bezprzegubowa,
G
Bosch Aerotwin, strona kierowcy
Nr 3 397 008 537
16 Wycieraczka bezprzegubowa,
G
Bosch Aerotwin, strona pasażera
17
G
18
G
19
G
20
G
21
G
12
11
24
25
29
7
G
5
21
23
6
Nr 3 397 008 536
Lampa tylna; montaż z lewej strony
Nr 0 319 321 203
Lampa tylna; montaż z prawej strony
Nr 0 319 321 204
Filtr, wnętrze pojazdu
Nr 1 987 432 083
Czujnik prędkości obrotowej koła,
przód (DF 11)
Nr 0 265 007 666
Czujnik prędkości obrotowej koła,
tył (DF 11)
Nr 0 265 007 668
22 Żarówka, światła mijania
G
H4 Plus 90
Nr 1 987 301 077
G komplet, przód
23 Okładziny hamulca tarczowego,
Nr 0 986 424 659
24 Zacisk hamulcowy lewy, przedni
G
(wyrób regenerowany)
Nr 0 204 103 973
25 Zacisk hamulcowy prawy, przedni
G
(wyrób regenerowany)
Nr 0 204 103 974
G Nr 0 986 487 552
27 KIT SUPERPRO, zestaw szczęk
G
hamulcowych + cylinderek hamulca
26 Zestaw szczęk hamulcowych, tylnych
28
G
29
G
30
G
31
G
koła; zamontowany, z tyłu
Nr 0 204 114 556
Cylinderek hamulca kola, z tyłu
Nr 0 986 475 836
Bęben hamulcowy, z tyłu
Nr 0 986 477 060
Linka hamulcowa lewa
Nr 1 987 482 116
Linka hamulcowa prawa
Nr 1 987 482 117
technika | nr 4 (38) | 2010 | Bosch Autospec | 15
ka). Warsztatowcy mający w przeszłości do czynienia z układami L-Jetronic czy M-Motronic pamiętają zapewne przepływomierze typu HLM
z grzanym drutem pomiarowym.
Obecnie takich przepływomierzy się
nie stosuje, m.in. ze względu na zbyt
małą dokładność pomiaru i niemożność określenia kierunku przepływu
powietrza – drut pomiarowy ochładzał się tak samo bez względu na to
czy powietrze docierało do niego
z prawej, czy z lewej strony.
Przepływomierze z grzaną warstwą
Firma Bosch wytwarza od 1989 r. kilka wersji nowoczesnych przepływomierzy z tzw. grzaną warstwą
– HFM 5, HFM 6 i HFM 7. Bardzo do-
Czujniki masy powietrza
kładnie mierzą one masowy wydatek
powietrza, z uwzględnieniem pulsowania strumienia powietrza i wykry-
W XXI wieku wiele mówi się o ochronie środowiska, normach czystości
wają cofanie się strugi powietrza.
spalin dla silników spalinowych i nowoczesnych, niezwykle precyzyjnych
Na dokładność pomiaru nie mają
układach wtryskowych. Mniejszą uwagę zwraca się na przepływomierze,
wpływu temperatura powietrza ani
a przecież do ilości powietrza, które zmierzą, dobiera się dawkę paliwa.
jego gęstość, a element pomiarowy
znajduje się w kanale pomiarowym.
Każdy z rodzajów przepływomie-
Jak najdokładniejsze określenie wy-
najpopularniejszych silników 4-cy-
datku powietrza ma fundamentalne
lindrowych, których okresowo układ
rzy, oprócz różnic konstrukcyjnych,
znaczenie dla właściwej pracy silnika
dolotowy może znaleźć się w paśmie
produkowany jest z różnymi wielko-
tłokowego. Szczególnie w silnikach
rezonansu.
ściami kanału pomiarowego dostoso-
z zapłonem iskrowym wydatek po-
wanego do wydatku powietrza
Bosch, jako czołowy producent
wietrza jest najważniejszym parame-
układów wtryskowych, już w latach
(od 370 do 970 kg/h) danego silnika.
trem świadczącym o obciążeniu jed-
siedemdziesiątych ubiegłego wieku
O miejscu umieszczenia przepływo-
nostki napędowej. Dlatego
rozpoczął produkcję przepływomie-
mierza w kanale dolotowym decyduje
przepływomierz, zwany też czujni-
rzy, z czasem ich konstrukcja i zasada
konstruktor jednostki napędowej,
kiem masy powietrza, musi być jak
działania ulegały zmianie (patrz ram-
a istotnym parametrem jest kształt
najdokładniejszy.
Dokładność pomiaru masy powie-
Rys. 1 Zasada działania przepływomierza z grzaną warstwą
trza zasysanego przez silnik nie może
rozkład
temperatury
być mniejsza niż 1-2%, a to nie jest łatwe do zrealizowania. W kanale dolotowym silnika masa przepływającego
rozkład temperatury
bez przepływu powietrza
rozkład temperatury
z przepływem powietrza
powietrza jest zmienna (w zależności
od obciążenia silnika) i podlega nieustannemu pulsowaniu, co wiąże się
z okresowym otwieraniem się zaworów dolotowych. Dodatkowym kłopo-
przepona czujnika
kierunek przepływu
powietrza
strefa grzana
komora pomiarowa
czujnika
tem, który musi uwzględnić konstruktor przepływomierza, jest
możliwość krótkotrwałego cofania się
strugi powietrza, co jest typowe dla
punkty pomiarowe
płytka
mocująca
16 | Bosch Autospec | nr 4 (38) | 2010 | technika
Fot. 1 Zasadnicze części przepływomierza
Fot. 2 Przepływomierz HFM 5
go powietrza. Jest ona także zależna
od kierunku przepływającego powietrza. Mikromechaniczna przepona
czujnika jest tak cienka, że nie powo-
1
G
duje zwłoki w pomiarach (< 15 ms).
1 – element
pomiarowy
Tak zbudowany element pomiarowy
2 – plastikowa
obudowa
(1) umieszczony jest w plastikowej
obudowie (2) do której dopływa po-
3 – kratka
wietrze przez kratkę (3) – Fot. 1.
Przepływomierz HFM 5
2
G
Przepływomierz HFM 5 najłatwiej
rozpoznać po śrubach, którymi przykręcony jest element pomiarowy
3
G
do obudowy (fot. 2). Śrub tych nie
wolno rozkręcać, gdyż zmiana połoHFM 5 najłatwiej rozpoznać po
przykręconym śrubami do obudowy
elemencie pomiarowym.
żenia elementu pomiarowego względem obudowy powoduje utracenie fabrycznej kalibracji i fałszowanie
układu dolotowego. Chodzi o unie-
T2). Jeśli powietrze nie płynie, rozkład
wyników pomiarów. Kalibracja jest
możliwienie przedostania się wody
temperatury w obu punktach pomia-
potrzebna, by zrekompensować róż-
i pyłu do elementu pomiarowego, któ-
rowych jest identyczny. Natomiast je-
ną tolerancję wykonawczą plastiko-
ry może zostać uszkodzony. Z reguły
śli powietrze płynie, rozkład tempera-
wych obudów – elementu pomiarowe-
przepływomierz usytuowany jest
tury w punktach pomiarowych T1 i T2
go i obudowy przepływomierza.
między filtrem powietrza a przepust-
zmienia się. W punkcie T1 rozkład
W procesie montażu czujnika w fa-
nicą silnika, ale może on występować
temperatury jest stromy, gdyż rezy-
bryce każdy przepływomierz Boscha
także w filtrze powietrza.
stor jest chłodzony przez powietrze.
jest kalibrowany.
Zasada działania przepływomie-
W punkcie T2 rozkład temperatury
Budowę elementu pomiarowego
rzy z grzaną warstwą HFM 5/6/7 jest
zmienia się niewiele, ponieważ powie-
przepływomierza przedstawiono
identyczna – patrz rys. 1. Rezystor
trze jest ogrzewane przez strefę grza-
na fot. 3. Warto zwrócić uwagę na to,
grzejny utrzymuje stałą temperaturę
ną. Zmiana rozkładu temperatury T
że pomiaru masy powietrza dokonuje
przepony czujnika w strefie grzania.
oznacza różnicę temperatury między
się w kanale pomiarowym, w którym
Z obu stron strefy grzania znajdują się
punktami pomiarowymi T1 i T2,
umieszczony jest czujnik pomiarowy.
rezystory czułe na temperaturę (T1,
a więc jest miarą masy przepływające-
Lepiej to widać na rys. 2. Tak więc
Fot. 3 Budowa elementu pomiarowego przepływomierzy HFM 6 i 7
pokrywa
zamykająca
Rys. 2 Kanał pomiarowy masy
powietrza w przepływomierzu HFM 5
pokrywa
zamykająca
1
G
płytka
montażowa
2
G
czujnik pomiarowy
obudowa
układ
elektroniczny
opcjonalny czujnik temperatury
3
G
4
G
1 – przyłącze
elektryczne
3 – czujnik
pomiarowy
2 – układ
elektroniczny
4 – kanał
pomiarowy
technika | nr 4 (38) 2010 | Bosch Autospec | 17
Fot. 4 Kanał pomiarowy masy powietrza
w przepływomierzu HFM 6/7 z ochroną
przed zanieczyszczeniem
Fot. 5 Przepływomierz HFM 6
gnałem analogowym. W przeciwieństwie do przepływomierza HFM 5,
element pomiarowy jest wklejany
w obudowę przepływomierza (patrz
fot. 5). W HFM 6 i 7 rezystory pomia-
3
G
rowe i element grzejny są dublowane,
1
G
co umożliwiło zwiększenie trwałości:
w HFM 6 – do 200-250 tys. km przebiegu pojazdu, a w HFM 7 do 300 tys.
km. W niektórych wykonaniach
HFM 5, 6/7 znajduje się dodatkowy
G
2
Struga powietrza zostaje rozdzielona na
część wpadającą do kanału pomiarowego (1)
i dodatkowego (2).
W przepływomierzach HFM6/7 element
pomiarowy jest wklejany do obudowy
czujnik temperatury (patrz fot. 3).
Różnice między przepływomierzami HFM 6 i nowszego – 7 dotyczą
Aspekty te brano pod uwagę
głównie modyfikacji kształtu kanału
przy projektowaniu następnych wer-
pomiarowego, kształtu kratki oraz
sji przepływomierza.
skrócenia bezwładności pomiaru.
Przepływomierze HFM 6/7
wietrza istotne jest właściwe ukształ-
z masy powietrza przepływającego
W przepływomierzach HFM 6 i 7
towanie strugi powietrza wewnątrz
przez obudowę przepływomierza se-
ulepszono ochronę przed zabrudze-
obudowy przepływomierza. Z teorii
paruje się pewną część, która kiero-
niem elementu pomiarowego, co spo-
przepływów wiadomo, że prędkość
wana jest do kanału pomiarowego. Ma
wodowało niemal dwukrotne zwięk-
powietrza w różnych częściach stru-
to na celu ochronę elementu pomia-
szenie trwałości urządzenia.
mienia jest inna i w związku z tym
rowego przed zanieczyszczeniami
Osiągnięto to przez umieszczenie do-
istotne jest, w którym miejscu doko-
znajdującymi się w powietrzu oraz
datkowego ujścia powietrza (2) w ka-
nuje się pomiaru. Do stabilizacji stru-
wybór miejsca poboru reprezenta-
nale pomiarowym, przez które usu-
mienia powietrza służy siatka (3)
tywnej próbki powietrza.
wane są cząsteczki stałe zawarte
– patrz fot. 1. W niektórych warian-
w powietrzu oraz woda (patrz fot. 4).
tach przepływomierzy, np. HFM 6,
pływomierza HFM 5 zamienia różnice
Czystsze powietrze kierowane jest
stosuje się dodatkową wewnętrzną
rezystancji w punktach pomiarowych
kanałem (1) na czujnik pomiarowy,
siatkę drucianą (patrz fot. 6 i rys. 3).
na analogowy sygnał napięciowy, co
który dzięki temu mniej się brudzi.
Oznaczenia: 1- kanał pomiarowy,
2 - dodatkowy kanał ujścia powietrza, przez
który usuwane są zanieczyszczenia
mechaniczne i woda, 3- czujnik pomiarowy
Przetwornik elektroniczny prze-
Dla dokładności pomiaru masy po-
Ponieważ silniki mają układy dolotowe o różnych kształtach, Bosch
niekiedy może prowadzić do zakłó-
W przepływomierzach HFM 6/7
ceń sygnału. Trwałość tego przepły-
różnice rezystancji w punktach po-
dostarcza przepływomierze HFM 6/7
womierza obliczono na 150 tys. km
miarowych zamieniane są na sygnał
w kilku wariantach:
przebiegu pojazdu. Trwałość i do-
cyfrowy. Jednak w niektórych wyko-
kładność pomiarów zależą w dużej
naniach, ze względu na życzenie pro-
miarowy umieszczony jest w spe-
mierze od stopnia zanieczyszczenia
ducenta pojazdu, przepływomierz
cjalnym kanale znajdującym się
przepony elementu pomiarowego.
dostarczany jest także w wersji z sy-
wewnątrz obudowy. Powietrze
Fot. 6 Przepływomierz HFM 6 z dodatkową drucianą siatką
stabilizującą przepływ powietrza w obudowie
G HFM
6/7-CI (fot. 7) – element po-
Rys. 3 Rozkład prędkości powietrza w strudze
przed siatką i za siatką
element pomiarowy
obudowa
metalowa siatka
kratka plastikowa
rozkład prędkości
powietrza przed siatką
siatka
rozkład prędkości
za siatką
18 | Bosch Autospec | nr 4 (38) 2010 | technika
Fot. 7 Przepływomierz HFM 6/7
wariant CI
Fot. 8b Umiejscowienie elementu
pomiarowego w obudowie
przepływomierza HFM 6/7 w wariancie
standardowym ID
z RP. Jest bardzo odporny na zanieczyszczenia olejem (opcjonalnie) i zakłócenia aerodynamiczne,
sprawnie funkcjonuje przy znacznych spadkach ciśnienia powietrza. Produkowany jest z modułem elektronicznym dającym
sygnał analogowy lub cyfrowy.
Występuje z czujnikiem temperatury lub bez niego, plastikową
kratką lub bez niej.
Dokładne informacje o doborze
przepływomierza do silnika danego
pojazdu można znaleźć w programie
ESI[tronic].
do kanału dostaje się przez krat-
przepływu powietrza, a więc od-
Tylko oryginalny
kę, która kieruje jego strumień
porność na spadki ciśnienia po-
Ze względu na skomplikowaną budo-
na ścianki kanału. Dzięki temu za-
wietrza (RP- Reduced Pressure
wę uszkodzony przepływomierz nie
bezpieczeniu element pomiarowy
drop), dzięki kierownicom
nadaje się do naprawy. Przemywanie
jest dodatkowo chroniony
umieszczonym przed i za elemen-
czujnika pomiarowego rozpuszczal-
przed kurzem;
tem pomiarowym. Wariant ten
nikiem nie jest skuteczne, bowiem
po chwilowej poprawie działania,
Fot. 8a Przepływomierz HFM 6/7 wariant
standardowy ID (Integrated Deflection)
Fot. 9 Przepływomierz HFM 6/7
w wariancie RP
1
G
5
G
żel, w którym jest zatopiony układ
G
elektroniczny, ścieka na czujnik po-
3
G
Fot. 11 Wnętrze elementu pomiarowego
przepływomierza firmy Bosch
6
G
Kanał pomiarowy masy powietrza w przepływomierzu HFM 6/7 z ochroną przed zanieczyszczeniem ma dodatkowy kanał ujścia
powietrza (1), z którym usuwane są zanieczyszczenia mechaniczne i woda,
2 – krawędź odchylająca strugę powietrza,
3 – wlot powietrza, 4 – kanał pomiarowy,
5 – czujnik pomiarowy, 6 – wylot powietrza.
Żółtym kolorem oznaczono czyste powietrze, a kolorem czer wonym – powietrze
zanieczyszczone pyłem i wodą.
G HFM
6/7-ID (fot. 8a i 8b) – jest to
wariant standardowy. Ochronę
przed pyłem i wodą osiągnięto
przez dodatkowe ujście powietrza. W tym wariancie przepływomierza występują kratka plastikowa lub siatka metalowa;
G HFM
6/7-RP (fot. 9) – w tym wa-
riancie poprawiono stabilność
awarii. Jest to spowodowane tym, że
rozpuszczony przez rozpuszczalnik
2
4
G
przepływomierz ponownie ulega
może występować z plastikową
kratką lub bez niej;
G HFM
7-IP (fot. 10a i 10b) – wariant
IP został zaprojektowany w celu
połączenia korzyści wariantu ID
Fot. 10a i 10b Przepływomierz HFM 7
w wariancie IP
technika | nr 4 (38) 2010 | Bosch Autospec | 19
Fot. 13 i 14 W zależności od wykonania, w przepływomierzach Boscha stosuje się
różne kształty plastikowej siatki.
się temperaturą. Żywiczna masa nie
układu odpowietrzania skrzyni kor-
ma takich właściwości, więc można
bowej silnika. Przed wymianą uszko-
oczekiwać, że układ elektroniczny
dzonego przepływomierza na nowy
szybko ulegnie uszkodzeniu.
warto obejrzeć jego element pomiaro-
Największym zagrożeniem dla
przepływomierza są woda i kurz za-
wy i sprawdzić, czy nie ma na nim oleju lub wilgoci (filtr powietrza).
warte w powietrzu oraz drobiny oleju,
który wydostaje się z uszkodzonego
miarowy. W ten sposób dochodzi
do uszkodzenia przepływomierza.
Ważne jest również stosowanie
przepływomierza wysokiej jakości.
Produkty niewiadomego pochodzenia, mimo zewnętrznego podobieństwa, bardzo często kryją pod obudową zupełnie inne podzespoły.
Na zdjęciu 11 przedstawiono element
pomiarowy przepływomierza firmy
Bosch ze zdjętą pokrywą. Układ elektroniczny jest zatopiony w specjalnym żelu, a czujnik pomiarowy jest
typu „grzana warstwa”. Na zdjęciu 12
przedstawiono kopię przepływomierza chińskiego producenta, przeznaczoną do identycznego modelu samochodu. W kopii układ elektroniczny
zatopiony jest w czarnej masie żywicznej, a zamiast czujnika pomiarowego z grzaną warstwą zastosowano
przestarzałą technologię z grzanym
drutem pomiarowym. Żel używany
w przepływomierzach Boscha zabezpiecza układ elektroniczny przed wilgocią i pyłem, łagodzi wstrząsy i zapewnia ochronę przed zmieniającą
Ryszard Polit
ilustracje: Bosch i R. Polit
Ewolucja przepływomierzy firmy Bosch
Pierwsze przepływomierze powietrza działały na zasadzie pomiaru ciśnienia spiętrzania powietrza.
Bosch rozpoczął produkcję takich przepływomierzy z ruchomą
klapą (LMM 1) w 1972
roku. Zawierały one
wiele ruchomych części i wymagały dodatkowych pomiarów
kompensujących gęstość powietrza. ZmieVolvo 240 z przepływomierzem HFM2
niono więc koncepcję
pomiaru i w 1981 r. rozpoczęto produkcję masowych przepływomierzy termicznych z grzanym drutem pomiarowym (termoanemometry – HLM 1). W 1985 r. udoskonalono przepływomierz LMM 2, jednak pomiar ciśnienia spiętrzania powietrza był w dalszym ciągu mało
dokładny w porównaniu z anemometrem. Rok później wprowadzono do produkcji unowocześnioną wersję przepływomierza HLM 2 z platynowym drutem pomiarowym, a w 1987 r.
– trzecią generację HLM 3.
Przełomowym, stosowanym do dzisiaj okazał się przepływomierz z tzw. grzaną warstwą (termoanemometr warstwowy), zastosowany po raz pierwszy w bolidzie Formuły 1
pod koniec lat osiemdziesiątych XX wieku. Bosch rozpoczął seryjną produkcję takich przepływomierzy, oznaczonych HFM 2 (Heißfilmluftmassenmesse), w 1989 r. i montowano je
w samochodach Volvo 240. W 1996 r. rozpoczęto produkcję unowocześnionego przepływomierza HFM 5 z grzaną warstwą i sygnałem analogowym. Dążąc do zapewnienia większej
niezawodności przepływomierza, udoskonalono kształt kanału pomiarowego. W 2002 r.
rozpoczęto produkcję wersji HFM 6 z sygnałem cyfrowym, a w 2007 r. – wersji HFM 7.
Obecnie Bosch wytwarza przepływomierze w kilku wersjach w swoich fabrykach w Eisenach i Blaichah (Niemcy), Saratowie (Rosja), Daejeon i Kunpo (oba w Korei Południowej),
w Szanghaju (Chiny) i Toluca (Meksyk).
fot. Volvo
Fot. 12 Kopia przepływomierza
produkcji chińskiej
20 | Bosch Autospec | nr 4 (38) | 2010 | dobra książka
Informator techniczny
o napędach hybrydowych
Nakładem Wydawnictw Komunikacji i Łączności
ukazał się informator techniczny Boscha
pt. „Napędy hybrydowe, ogniwa paliwowe
i paliwa alternatywne”.
To publikacja porządkująca wiedzę
o tzw. napędach alternatywnych. Wyjaśnia działanie napędu typu hybrydowego i różnice w budowie takich napędów stosowanych w motoryzacji.
Omówiono napęd równoległy, szeregowy oraz szeregowo-równoległy. Liczne
rysunki pozwalają na zrozumienie różnic między rodzajami napędów.
W informatorze zapoznamy się ze
sterowaniem napędem hybrydowym
oraz funkcjami i działaniem elementów składowych, przede wszystkim
z zagadnieniem doboru silnika spalinowego i elektrycznego oraz układu
przeniesienia napędu. Poznamy też
budowę i zasadę funkcjonowania
układu hamulcowego odzyskującego
energię podczas hamowania.
Ze względu na specyfikę napędu
hybrydowego szczegółowo omówiono
napęd elektryczny, uwzględniając budowę i działanie maszyny elektrycznej.
Wiele uwagi poświęcono sterownikowi
napędu oraz budowie sieci wysokiego
i niskiego napięcia pojazdu. Przedstawiono budowę różnych rodzajów akumulatorów, ich chłodzenie, ładowanie
oraz rozładowanie.
Podano także informacje o budowie
i zasadach działania ogniw paliwowych, choć nie są one jeszcze wykorzystywane w pojazdach seryjnych, ale
stian Schönbein, jednak dopiero w la-
maganiach jakościowych dla tzw. bio-
pełnią rolę źródła energii elektrycznej.
tach 60. XX w. wynalazek ten znalazł
diesla oraz, że można go pozyskiwać
Interesujące są wiadomości z zakresu
praktyczne zastosowanie na statkach
z rzepaku, soi czy orzechów, a wodór
eksploatacji takich ogniw, pozyskiwa-
kosmicznych produkcji USA, np. Gemi-
gazowy – z fermentacji odpadów.
nia i przechowywania wodoru po-
ni 5, Apollo. Ogniwa paliwowe na stat-
trzebnego do wytworzenia energii
kach kosmicznych wykorzystywano ja-
wych wpisuje się w strategię firmy
elektrycznej w ogniwach paliwowych.
ko źródła prądu elektrycznego i wody
Bosch, która prowadzi badania i wdra-
Zmniejszenie zainteresowania
pitnej. W samochodach natomiast para
ża do produkcji elementy potrzebne
wodna traktowana jest jako odpad.
do wytwarzania tych napędów. Nie ule-
ogniwami paliwowymi na korzyść akumulatorów wynika z trudności doty-
Ostatni rozdział omawia rodzaje
Informator o napędach hybrydo-
ga jednak wątpliwości, że napęd hy-
czących pozyskiwania i przechowywa-
paliw alternatywnych wykorzystywa-
brydowy jest etapem przejściowym
nia wodoru. Przy tym rozdziale
nych w silnikach z zapłonem samo-
na drodze do całkowitego wyelimino-
przydałby się rys historyczny wyja-
czynnym i iskrowym. Stanowią one
wania silnika spalinowego i zastąpienia
śniający, że zasadę działania ogniwa
możliwość wyeliminowania paliw kon-
go elektrycznym.
paliwowego wymyślił w 1838 r. Chri-
wencjonalnych. Dowiadujemy się o wy-
(pol)
ĩDGRZDUNL%RVFK&L&
6NXWHF]QHZNRQWDNFLH
]NDŖG\PDNXPXODWRUHP
ĩDGRZDUNL%RVFK&L&XPRŖOLZLDMøRSW\PDOQHĪDGRZDQLHNDŖGHJRDNXPXODWRUD
=DDZDQVRZDQDHOHNWURQLNDFKURQLSU]HGQLHZĪDļFLZ\PSRGĪøF]HQLHPXU]øG]HQLD
RUD]ZZLHOXSU]\SDGNDFKSR]ZDODQDREVĪXJċJĪċERNRUR]ĪDGRZDQ\FKDNXPXODWRUyZ
8U]øG]HQLDVDPHUR]SR]QDMøQRPLQDOQHQDSLċFLHEDWHULL,QWXLF\MQ\VSRVyEREVĪXJL
ĪDGRZDUHNXPRŖOLZLDNRU]\VWDQLH]QLFKEH]PR]ROQHJRVWXGLRZDQLDLQVWUXNFML
$NWXDOQ\VWDQSUDF\ZVND]XMøZLHORIXQNF\MQHGLRG\/('ĩDGRZDUNL%RVFK&L&
WRXU]øG]HQLDNWyUHZVZRLPJDUDŖXSRZLQLHQPLHúNDŖG\NLHURZFD
ZZZERVFKSOZZZDNXPXODWRU\%RVFKSO
Wycieraczki samochodowe Bosch:
Ostro widzisz,
bezpiecznie jedziesz
%RVFKWROLGHULQQRZDF\MQ\FKUR]ZLø]DĬZG]LHG]LQLHZ\FLHUDF]HNV]\EVDPRFKRGRZ\FK
3RF]øZV]\RG%RVFK$HURWZLQ]QDMEDUG]LHM]DDZDQVRZDQøEH]SU]HJXERZøNRQVWUXNFMø
SRSU]H]OLQLċ%RVFK7ZLQZNWyUHM]DVWRVRZDQRGZDURG]DMHJXP\DŖSRNRU]\VWQøFHQRZR
OLQLċ%RVFK(FR²ZV]\VWNLHZ\FLHUDF]NL%RVFKJZDUDQWXMøGRNĪDGQHRF]\V]F]DQLHV]\E\
FLFKøSUDFċLEH]DZDU\MQRļú,QQRZDFMH%RVFK]ZLċNV]DMøEH]SLHF]HĬVWZRLNRPIRUWMD]G\
ZZZZ\FLHUDF]NL%RVFKSO