Diagnozowanie specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu

Małgorzata Goździak
[email protected]
kształcenie zintegrowane
terapia pedagogiczna
Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jana Kochanowskiego w Ząbkach
artykuł
DIAGNOZOWANIE SPECYFICZNYCH TRUDNOŚCI
W CZYTANIU I PISANIU.
1.Rodzaje diagnozy.
Podstawą działań związanych z przezwyciężeniem trudności szkolnych
dziecka jest wczesna diagnoza postawiona przez nauczyciela. Pierwszym
etapem tej diagnozy jest obserwacja ucznia, mająca na celu rozpoznanie
zaburzeń w czytaniu i pisaniu. Drugi etap to profesjonalna diagnoza
prowadzona przez pedagoga i psychologa, uzupełniana niekiedy konsultacją
logopedy i psychiatry dziecięcego.
Diagnoza pedagogiczna.
Diagnoza pedagogiczna ma na celu ocenę poziomu sprawności dziecka
w czytaniu i pisaniu, w stosunku do wymagań programu szkolnego. Pedagog
zbiera informacje o dotychczasowej karierze szkolnej dziecka, jego postępach
w nauce i trudnościach w uczeniu się, motywacji do nauki i warunkach
w jakich odbywała się edukacja.
Diagnoza pedagogiczna obejmuje:
1)
opanowanie umiejętności czytania –
a). znajomość liter (rozpoznawanie wzrokowo –słuchowe i odtwarzanie
słuchowo – wzrokowe),
b). techniki czytania (głoskami, sylabami, metodą kombinowana, wyrazami
z syntezą, częściową syntezą czy bez syntezy),
c). rodzaj popełnianych błędów,
d). tempo czytania,
e). rozumienie czytanego tekstu w czytaniu cichym i głośnym.
2)
Opanowanie umiejętności pisania –
a). przepisywanie,
b). pisanie z pamięci,
c). pisanie ze słuchu.
Próby te mają na celu wyłonienie charakterystycznych błędów, ocenę
techniki i tempa pisania oraz poziomu graficznego pisma.
W diagnozie pedagogicznej stosuje się następujące metody badawcze:
obserwację pedagogiczną,
rozmowy,
wywiad szkolny,
wywiad środowiskowy,
testy czytania i pisania,
ewentualnie sprawdzian wiadomości szkolnych,
analizę wytworów ucznia.
Pedagog przeprowadzając wnikliwą analizę trudności dziecka
w uczeniu się, może wskazać, co jest podłożem tych trudności. Może
wstępnie określić, który z analizatorów funkcjonuje nieprawidłowo i tym
samym ukierunkować badanie psychologiczne.
Diagnoza psychologiczna.
Badanie psychologiczne ma na celu poznanie i opis poszczególnych
wskaźników funkcji psychicznych dziecka. Zawierać też powinno określenie
cech jego osobowości oraz charakterystykę reakcji emocjonalnych. Ważna
jest również ocena skuteczności oddziaływań środowiskowych.
Dla dzieci dyslektycznych bardzo ważna jest precyzyjna diagnoza
ogólnej sprawności intelektualnej oraz parcjalnych zaburzeń rozwoju.
W celu rozpoznania odchyleń od normy psycholog powinien stosować
różne metody i techniki psychologicznej diagnozy:
1. wywiad anamnestyczny – ustala przyczyny aktualnego stanu
psychicznego dziecka, śledzi dynamikę jego rozwoju psychicznego,
emocjonalnego, ruchowego, motorycznego z uwzględnieniem historii
życia dziecka;
2. wywiad środowiskowy – z rodzicem i nauczycielem;
3. obserwację dziecka podczas lekcji w szkole,
z rówieśnikami, czy badań psychologicznych;
w
czasie
zabaw
4. pomiar tempa uczenia się;
5. oraz inne odpowiednie techniki diagnozy psychologicznej.
Dzieci, u których podejrzewa się dysleksję powinny przejść serię testów
dotyczących poziomu rozwoju, percepcji wzrokowej, słuchowej, pamięci
wzrokowej i słuchowej, koordynacji wzrokowo – ruchowej.
„Dziecko funkcjonuje prawidłowo pod względem intelektualnym, gdy
jego ogólny poziom inteligencji (mierzony ilorazem inteligencji), jak
i wszystkie sprawności intelektualne (mierzone poszczególnymi testami
ujmującymi parcjalne ilorazy inteligencji) mieszczą się w granicach dwóch
odchyleń standardowych. W teście inteligencji Wechslera odchylenie
standardowe wynosi ±15, a zatem za normalnie rozwijające się intelektualnie
dziecko należy uznać każde, którego iloraz inteligencji mieści się w granicach
od 70 do 130 (przeciętna norma intelektualna to 100).”1
Mając na względzie kryteria psychologiczne możemy powiedzieć, że
dziecko funkcjonuje prawidłowo pod względem intelektualnym wtedy, gdy:
− poziom funkcjonowania jego procesów orientacyjno – poznawczych,
intelektualnych i wykonawczych,
− poziom dojrzałości społecznej,
- tempo nabywania wiadomości i umiejętności – są takie same, jak
zdecydowanej większości jego rówieśników wychowujących się w tym
samym środowisku.
1
W. Brejnak, K. J. Zabłocki, Dysleksja w teorii i praktyce, Warszawski Oddział Polskiego
Towarzystwa Dysleksji Oddział Terenowy nr 1, Warszawa 1999, s. 82.