Słoma i gnojowica na gleby lekkie

Nr 09/2009 (61)
www.wrp.pl
Prof. dr hab. Czesław Szewczuk
Uniwersytet Przyrodniczy
w Lublinie
Strona Spośród wielu możliwości użyźniania gleb lekkich, podstawowe znaczenie ma systematyczne wnoszenie substancji organicznych, z których tworzą się związki próchniczne. Dawniej stosowany był w tym celu obornik,
słusznie uważany za jeden z najwartościowszych nawozów organicznych. Obecnie, wobec znacznego spadku
produkcji zwierzęcej, większe znaczenie ma przyorywana słoma zbóż i innych resztek roślinnych (liści, łęcin
ziemniaka, nawozów zielonych).
Słoma i gnojowica na gleby lekkie
W
prawdzie słoma
zawiera wszystkie niezbędne dla
roślin składniki pokarmowe
(najwięcej potasu), ale jej wartość nawozowa oceniana jest
głównie ze względu na wniesienie znacznej ilości substancji organicznej, przeciętnie tyle, ile znajduje się w 15–
20 t obornika. Wyjątkiem pod
tym względem jest słoma kukurydziana, bowiem jej przyoranie, ze względu na dwukrotnie większą masę od typowych zbóż, odpowiada pełnej,
30-tonowej dawce tego nawozu. Poza tym dostarcza (po
mineralizacji) znacznych ilości składników mineralnych,
szczególnie potasu – przeciętnie 210 kg/ha K2O i azotu –
ponad 100 kg N, zaś mniej
fosforu – 42 kg P2O5.
W słabszych stanowiskach
oraz na lżejszych glebach,
przed przyoraniem pociętej
i równomiernie rozrzuconej
na polu słomy, wskazany jest
dodatek nawozów azotowych,
przeciętnie w ilości 8 kg N na
1 tonę słomy. Rodzaj nawozu
W słabszych stanowiskach oraz na lżejszych glebach,
przed przyoraniem pociętej i równomiernie rozrzuconej na
polu słomy, wskazany jest dodatek nawozów azotowych,
przeciętnie w ilości 8 kg N na 1 tonę słomy.
nie ma większego znaczenia, a
więc może to być mocznik (do
100 kg/ha), siarczan amonu
(do 200 kg), saletra amonowa
(do 140 kg), RSM (do 150 l),
ale też nawóz wieloskładnikowy zawierający azot. Bardzo dobrym nawozem byłaby też gnojowica, w dawce
20-30 m3. Bezpośrednio po
wniesieniu nawozów, wskazana byłaby podorywka, na
głębokość 8-12 cm. Dobrym
rozwiązaniem, zwłaszcza przy
wysokiej ścierni, byłoby zastosowanie brony talerzowej
lub odpowiedniego agregatu
z tym narzędziem, który lepiej
rozdrobni i zmiesza z wierzchnią warstwą gleby resztki pożniwne i wniesione nawozy,
jak też ułatwi kiełkowanie
chwastów.
Wskazany byłby też wysiew
międzyplonów, zwłaszcza w
stanowiskach, gdzie rozlano
wcześniej gnojowicę, np. w
postaci gorczycy białej (18–
25 kg/ha), facelii (10–12 kg/
ha), a nawet (do 10 sierpnia)
nasion roślin strączkowych
(łubinu żółtego lub wąskolistnego, wyki ozimej, ewentualnie seradeli) lub ich mieszanek ze zbożami. Taki sposób uprawy jest praktykowany w niektórych rejonach
kraju, choć o powodzeniu
uprawy decyduje przebieg
pogody, a zwłaszcza ilość i
rozkład opadów. Przed wysiewem roślin strączkowych
powinna być wykonana głębsza podorywka, bowiem ich
nasiona powinny być umieszczone głębiej. Niemniej udana
uprawa tych lub innych roślin w międzyplonie, istotnie
wzbogaca glebę w substancję
organiczną, z korzyścią dla
plonów roślin w przyszłym
roku oraz w kolejnych 2–3 latach. Rośliny te spełniają również funkcje strukturotwórcze
i przeciwerozyjne, zapobiegają
też stratom składników mineralnych, zwłaszcza azotu. Niektóre z nich dostarczają azot
(strączkowe), jak też wykazują
działanie fitosanitarne, prze-
Skład chemiczny obornika, gnojowicy i gnojówki oraz
ilość składników wnoszona w przeciętnie zalecanej
dawce.
Wyszczególnienie
Zawartość składników w %
Azot Fosfor
N
P2O5
Ilość wnoszonych składników
w kg/ha
Potas Magnez Azot Fosfor
K2O
MgO
N
P2O5
Obornik:
Potas Magnez
K2O
MgO
w dawce 30 t/ha
- bydlęcy
0,5
0,3
0,7
0,18
150
90
210
54
- świński
0,5
0,4
0,7
0,20
150
120
210
60
Pomiot
ptasi od:
- kur
- kaczek i
gęsi
Gnojowica:
od kur w dawce 10 t/ha, od gęsi
15 t/ha
1,6
1,5
0,8
0,7
160
0,7
1,0
0,7
0,3
105
150
80
70
150
105
45
w dawca 30m3/ha
- bydlęca
0,36
0,20
0,40
0,09
108
60
120
27
- świńska
0,44
0,30
0,38
0,07
132
90
114
21
Gnojówka:
w dawca 30m3/ha
- bydlęca
0,45
-
0,70
-
135
-
210
-
- świńska
0,35
-
0,30
-
105
-
90
-
rywając rozwój chorób grzybowych zbóż. Zalicza się do
nich gorczyce, rzodkiew oleistą, perko, rzepak i rzepik, a
więc rośliny z rodziny krzyżowych. Rosnące w takim stanowisku międzyplony ułatwiają też rozkład (mineralizację) resztek roślinnych zbóż,
w tym słomy.
Gnojowica jest mieszanką kału i moczu, z do-
datkiem wody. W związku
z tym wyróżnia się gnojowicę gęstą (zawiera przeciętnie 8% suchej masy)
oraz rzadką, mniej lub
bardziej rozcieńczoną. W
zależności od zawartości wody, jak też pochodzenia (bydlęca, świńska)
znacznie różni się składem
i wartością nawozową.
Cały materiał na www.wrp.pl.
wr-084/09