OD_PT Załącznik 1 - Odpady, Wyd. III_16 - CLP-B

SPIS TREŚCI
I. ZAKRES OFEROWANYCH OZNACZEŃ .......................................................................................... 3
II. HARMONOGRAM ............................................................................................................................. 4
III. POSTĘPOWANIE Z OBIEKTEM BADAŃ ........................................................................................ 5
A. Odpad o kodzie 10 01 02, runda I/Od/16 ...................................................................................... 5
B. Odpad o kodzie 10 01 01, runda II/Od/16 ..................................................................................... 5
C. Odpad o kodzie 17 05 04, runda III/Od/16 .................................................................................... 5
D. Odpad o kodzie 19 08 05, runda IV/Od/16 .................................................................................... 5
E. Odpad o kodzie 19 12 10, runda V/Od/16 ..................................................................................... 6
IV. RAPORTOWANIE WYNIKÓW BADAŃ ........................................................................................... 6
V. MODEL STATYSTYCZNY ................................................................................................................ 6
VI. KOSZTY UCZESTNICTWA ............................................................................................................. 8
Załącznik nr 1. do Programu Badań Biegłości ODPADY – OD/PT
Odpady
str. 2/str. 8
I. ZAKRES OFEROWANYCH OZNACZEŃ
Program badań biegłości obejmuje badania próbek odpadów o kodach zgodnych z rozporządzeniem
Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. poz. 1923),
przedstawionych w Tabeli 1. W tabeli przedstawiono również zakres parametrów, które będą oceniane
w ramach kolejnych rund. Uczestnik nie ma obowiązku wykonywania wszystkich oferowanych w
programie badań, lecz może dokonać ich wyboru według własnych możliwości technicznych, względnie
potrzeb.
Tabela 1. Zakres badań fizykochemicznych obiektów badań w 2016 roku
Runda
OBIEKT BADAŃ
RODZAJ OZNACZEŃ
Charakterystyczne temperatury topliwości
Zawartość ditlenku tytanu
Zawartość fosforu
Zawartość krzemionki
Zawartość tlenku dipotasu
Zawartość tlenku disodu
Zawartość tlenku glinu
Zawartość tlenku magnezu
Zawartość tlenku manganawo-manganowego
Zawartość tlenku wapnia
Zawartość tlenku żelaza
Zawartość trójtlenku siarki
I/Od/16
POPIOŁY LOTNE Z WĘGLA
Odpad o kodzie 10 01 02
Próbka o uziarnieniu poniżej 0,063 mm
II/Od/16
ŻUŻLE, POPIOŁY PALENISKOWE
Odpad o kodzie 10 01 01
Próbka o uziarnieniu poniżej 0,2 mm
Zawartość popiołu
Zawartość węgla całkowitego
WYCIĄG WODNY – GLEBA
Odpad o kodzie 17 05 04
Próbka o uziarnieniu poniżej 1,0 mm
Rozpuszczony węgiel organiczny (DOC)
Stałe związki rozpuszczone (TDS)
Zawartość antymonu
Zawartość arsenu
Zawartość baru
Zawartość chlorków
Zawartość chromu całkowitego
Zawartość cynku
Zawartość fluorków
Zawartość kadmu
Zawartość miedzi
Zawartość molibdenu
Zawartość niklu
Zawartość ołowiu
Zawartość rtęci
Zawartość selenu
Zawartość siarczanów
KOMUNALNE OSADY ŚCIEKOWE
Odpad o kodzie 19 08 05
Próbka o uziarnieniu poniżej 1,0 mm
Zawartość popiołu
Zawartość wilgoci w próbce analitycznej*
Zawartość siarki całkowitej*
Ciepło spalania
pH
Sucha pozostałość/zawartość wody
Strata przy prażeniu suchej masy osadu
Zawartość azotu ogólnego
Zawartość azotu amonowego
Zawartość fosforu ogólnego
Zawartość wapnia i magnezu
Zawartość: Pb, Cd, Hg, Ni, Zn, Cu i Cr
III/Od/16
IV/Od/16
Załącznik nr 1. do Programu Badań Biegłości ODPADY – OD/PT
Odpady
str. 3/str. 8
OBIEKT BADAŃ
Runda
V/Od/16
PALIWA ALTERNATYWNE
Odpad o kodzie 19 12 10
Próbka o uziarnieniu poniżej 1,0 mm
RODZAJ OZNACZEŃ
Zawartość popiołu
Zawartość wilgoci w próbce analitycznej*
Zawartość wilgoci całkowitej*
Zawartość siarki całkowitej*
Ciepło spalania
Oznaczenie części nie/biodegradowalnych*
Zawartość węgla całkowitego
Zawartość wodoru całkowitego*
Zawartość azotu całkowitego*
* Oznaczenie poza zakresem akredytacji PT 003
W przypadku obiektu o kodzie 19 08 05 (Ustabilizowane komunalne osady ściekowe) oznaczenia
parametrów należy wykonać zgodnie z metodami referencyjnymi badań komunalnych osadów
ściekowych zamieszczonymi w Załączniku nr 4 do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 lutego
2015 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych lub metodami rutynowo stosowanymi we własnych
laboratoriach.
Uczestnicy zobowiązani są do podawania informacji dotyczących zastosowanych metod wraz z
wynikami badań i umieszczenia ich na Arkuszu Wyników Badań (formularz FPS-PT/09/06),
dostępnym w formie formularza do uzupełnienia na internetowej Platformie Ośrodka Badań Biegłości
(http://labtest.clpb.pl).
II. HARMONOGRAM
Organizator badań biegłości zastrzega sobie prawo do odstąpienia od realizacji rundy programu lub
przesunięcia terminu jej realizacji w przypadku niewystarczającej populacji Uczestników.
Za dystrybucję obiektu badań do Uczestników odpowiada Organizator. Harmonogram wraz z
poszczególnymi etapami realizacji rundy programu badań przedstawiono w Tabeli 2.
Tabela. Harmonogram przebiegu rund w programie ODPADY - OD/PT
RUNDA
(kod odpadu)
I/Od/16
(10 01 02)
II/Od/16
(10 01 01)
III/Od/16
(17 05 04)
IV/Od/16
(19 08 05)
V/Od/16
(19 12 10)
Obiekt
Popioły lotne z
węgla
Żużle, popioły
paleniskowe
Gleba
Komunalne
osady ściekowe
Paliwa
alternatywne,
SRF
Zgłoszenie Uczestników
13.04.2016
02.03.2016
07.10.2016
13.07.2016
19.10.2016
Data wysłania próbek do
Uczestników przez
Organizatora
20.04.2016
09.03.2016
12.10.2016
20.07.16
26.10.16
Wysyłanie wyników
przez Uczestników
do 06.05.2016
do 25.03.16
do 28.10.16
do 05.08.16
do 15.11.16
Data wysłania Raportu
przez Organizatora
do 23.05.2016
do 11.04.16
do 14.11.16
do 22.08.16
do 05.12.16
Wyniki otrzymane po terminach wyszczególnionych w harmonogramie programu nie będą
uwzględniane w raportach.
Załącznik nr 1. do Programu Badań Biegłości ODPADY – OD/PT
Odpady
str. 4/str. 8
III. POSTĘPOWANIE Z OBIEKTEM BADAŃ
Obiekty badań są zabezpieczone przed czynnikami chemicznymi i fizycznymi mogącymi spowodować
zanieczyszczenia lub uszkodzenia, od momentu przygotowania obiektu do momentu otrzymania go
przez uczestnika. Jednocześnie organizator zapewnia właściwe pakowanie próbki do badań biegłości,
które ma na celu zapewnienie stabilności jego składu. Oznaczenia należy wykonać bezpośrednio po
rozpakowaniu próbki. Równocześnie z próbką każdy Uczestnik otrzyma: pismo przewodnie, stanowiące
rodzaj instrukcji postępowania z obiektem badań biegłości oraz Indywidualną Kartę Rundy (formularz
FPS-PT/09/04) zawierającą skrócony harmonogram badania biegłości oraz indywidualny, przypisany
do danej rundy, kod identyfikacyjny.
Uczestnik jest zobowiązany do poinformowania Organizatora o stanie otrzymanego obiektu badań w
terminie trzech dni od daty jego otrzymania, poprzez wybranie odpowiedniej opcji na Platformie Ośrodka
Badań Biegłości - „Odebrany bez zastrzeżeń” bądź „Uszkodzony”. W przypadku zgłoszenia
uszkodzenia obiektu badań, należy oczekiwać na kontakt ze strony Organizatora, który podejmie
decyzje co do dalszych kroków.
A. Odpad o kodzie 10 01 02, runda I/Od/16
Obiektem badań, który zostanie przekazany Uczestnikom rundy II/Od/16 jest próbka analityczna popiołu
z węgla kamiennego o uziarnieniu 0,063 mm o masie około 30 g zapakowana próżniowo w worku PE.
B. Odpad o kodzie 10 01 01, runda II/Od/16
Obiektem badań, który zostanie przekazany Uczestnikom rundy I/Od/16 jest próbka analityczna odpadu
paleniskowego o uziarnieniu poniżej 0,2 mm o masie około 50 g zapakowana próżniowo w worku PE.
C. Odpad o kodzie 17 05 04, runda III/Od/16
Obiektem badań, który zostanie przekazany Uczestnikom rundy III/Od/16 jest próbka laboratoryjna
gleby o uziarnieniu <2,0 mm i masie około 200g zapakowana próżniowo w worku PE. Przekazywany
obiekt badań może zawierać żywe mikroorganizmy patogenne. Dlatego Organizator wraz z próbką
prześle dodatkowe informacje o sposobie postępowania z próbką i niezbędnym sprzęcie ochrony
osobistej, odpowiednim do przekazywanego materiału. Uczestnicy są zobowiązani do przygotowania
wyciągu wodnego we własnym zakresie, zgodnie z normą PN-EN 12457-4:2006. Dopuszcza się
stosowanie innych, równoważnych metod wymywania.
D. Odpad o kodzie 19 08 05, runda IV/Od/16
Uczestnik rundy otrzyma próbkę laboratoryjną ustabilizowanych osadów ściekowych w stanie
powietrzno-suchym, rozdrobnioną do uziarnienia <1,0 mm, o masie około 200 g. Przekazywany obiekt
badań może zawierać żywe mikroorganizmy patogenne. Dlatego Organizator wraz z próbką prześle
dodatkowe informacje o sposobie postępowania z próbką i niezbędnym sprzęcie ochrony osobistej.
Organizator zakłada, że Uczestnicy porównania dysponują odpowiednimi kompetencjami oraz
przeszkoleniem w zakresie bezpiecznego obchodzenia się z materiałem skażonym biologicznie.
Załącznik nr 1. do Programu Badań Biegłości ODPADY – OD/PT
Odpady
str. 5/str. 8
E. Odpad o kodzie 19 12 10, runda V/Od/16
Obiektem badań, który zostanie przekazany Uczestnikom rundy V/Od/16 jest próbka laboratoryjna
odpadu palnego o uziarnieniu <1,0 mm, o masie około 200 g zapakowana próżniowo w worku PE.
Przekazywany obiekt badań może zawierać żywe mikroorganizmy patogenne. Dlatego Organizator
wraz z próbką prześle dodatkowe informacje o sposobie postępowania z próbką i niezbędnym sprzęcie
ochrony osobistej. Organizator zakłada, że Uczestnicy porównania dysponują odpowiednimi
kompetencjami oraz przeszkoleniem w zakresie bezpiecznego obchodzenia się z materiałem skażonym
biologicznie.
Jeżeli zaproponowana masa próbki jest niewystarczająca do wykonania oznaczeń w laboratorium
Uczestnika zgodnie z rutynowo stosowanymi metodami analitycznymi, Uczestnik powinien
skontaktować się z Organizatorem najpóźniej na dzień przed terminem wysyłki obiektu badań w celu
uzgodnienia ilości wysyłanego materiału do badań.
IV. RAPORTOWANIE WYNIKÓW BADAŃ
Uczestnicy są zobowiązani do przekazania wyników zadeklarowanych oznaczeń w terminie
przewidzianym Harmonogramem badań. W wyjątkowych przypadkach, Organizator na pisemną prośbę
Uczestnika, może wydłużyć termin wprowadzania wyników z zastrzeżeniem, że ostateczna data
przesłania wyników nie może wpłynąć na termin wydania Raportu z Badań Biegłości.
Uczestnicy przesyłają wyniki oznaczeń zadeklarowanych parametrów korzystając z elektronicznego
formularza na Platformie Ośrodka Badań Biegłości. Szczegółowa instrukcja obsługi Platformy Ośrodka
Badań Biegłości, w tym wprowadzania wyników, jest dostępna na stronie internetowej Organizatora. Po
wprowadzeniu wszystkich wyników, formularz należy zatwierdzić, a wygenerowany Arkusz Wyników
Badań (formularz FPS-PT/09/01) podpisać i przesłać na adres poczty elektronicznej Organizatora:
[email protected]. W Raporcie będą uwzględniane wyłącznie wyniki dostarczone na autoryzowanym
Arkuszu Wyników Badań. Nieprzekazanie Organizatorowi autoryzowanego Arkusza Wyników Badań
jest traktowane równoznacznie z ich niedostarczeniem.
W szczególnych przypadkach, jak np. brak dostępu do sieci Internet bądź niedostępność Platformy
Ośrodka Badań Biegłości, Organizator dopuszcza możliwość przekazania wyników w innej formie, na
formularzu przesłanym Uczestnikowi przez Organizatora.
V. MODEL STATYSTYCZNY
Organizator badań biegłości w zależności od ilości Uczestników biorących udział w danej rundzie
programu decyduje o wyborze odpowiedniego modelu statystycznego i metod analizowania danych.
Wartość przypisana 𝑥𝑝𝑡 jest wyznaczana na podstawie wyników uczestniczących laboratoriów lub
wyników laboratoriów eksperckich przy użyciu metod odpornych, zgodnych z normą ISO 13528:2015.
Niepewność wartości przypisanej jest każdorazowo oszacowywana zgodnie z wyrażeniem (1):
Załącznik nr 1. do Programu Badań Biegłości ODPADY – OD/PT
Odpady
str. 6/str. 8
𝑢(𝑥𝑝𝑡 ) = 1,25 ×
gdzie:
𝑠∗

𝑝

𝑠∗
√𝑝
(1)
odporne odchylenie standardowe wyników Uczestników, obliczane przy wykorzystaniu
jednej z metod opisanych w ISO 13528:2015 - Annex C,
liczba wyników.
Wartość odchylenia standardowego do oceny biegłości zostanie wyznaczona zgodnie z pkt. 8.6 normy
ISO 13528:2015 na podstawie wyników otrzymanych od Uczestników rundy i będzie oszacowywana
jako odporne odchylenie standardowe z zastosowaniem jednej z metod odpornych statystycznie
opisanych w ISO 13528:2015 Annex C.
Wyniki uczestników zostaną ocenione przy zastosowaniu wskaźnika z/z’ i wskaźnika zeta.
Wskaźnik 𝑧 jest definiowany wyrażeniem (2):
𝑧=
𝑥𝑖 − 𝑥𝑝𝑡
𝜎𝑝𝑡
(2)
gdzie:
𝑥𝑖

średnia danego parametru uzyskana przez Uczestnika badań,
𝑥𝑝𝑡

wartość przypisana dla danego parametru,
𝜎𝑝𝑡

odchylenie standardowe dla oceny biegłości.
Dla wskaźnika oceny 𝑧 przyjmuje się następujące kryteria oceny:
|𝑧| ≤ 2,0

wynik zadowalający,
2,0 < |𝑧| < 3,0

wynik wątpliwy,
|𝑧| ≥ 3,0

wynik niezadowalający.
W przypadkach w których niepewność wartości przypisanej jest zbyt duża w stosunku do odpornego
odchylenia standardowego wyników (𝑢(𝑥𝑝𝑡 ) ≥ 0,3𝑠 ∗ ) do oceny biegłości będzie stosowany wskaźnik 𝑧 ′
definiowany wyrażeniem (3):
𝑧′ =
𝑥𝑖 − 𝑥𝑝𝑡
√𝜎𝑝𝑡 2 + 𝑢(𝑥𝑝𝑡 )2
(3)
gdzie:
𝑥𝑖

średnia danego parametru uzyskana przez Uczestnika badań,
𝑥𝑝𝑡

wartość przypisana dla danego parametru,
𝜎𝑝𝑡

odchylenie standardowe dla oceny biegłości,
𝑢(𝑥𝑝𝑡 )

niepewność standardowa wartości przypisanej.
Dla wskaźnika oceny 𝑧′ przyjmuje się następujące kryteria oceny:
|𝑧 ′ | ≤ 2,0

wynik zadowalający,
2,0 < |𝑧 ′ | < 3,0

wynik wątpliwy,

wynik niezadowalający.
|𝑧 ′ |
≤ 2,0
Załącznik nr 1. do Programu Badań Biegłości ODPADY – OD/PT
Odpady
str. 7/str. 8
Uczestnicy są zobligowani do podawania wyniku pomiaru wraz z niepewnością. Umożliwia to ocenę
biegłości przy użyciu wskaźnika 𝑧𝑒𝑡𝑎 ,definiowanego wyrażeniem (4):
𝑧𝑒𝑡𝑎 =
𝑥𝑖 − 𝑥𝑝𝑡
2
+ 𝑢(𝑥𝑝𝑡 )2
√𝑢𝑙𝑎𝑏
(4)
gdzie:
𝑥𝑖

średnia danego parametru uzyskana przez Uczestnika badań,
𝑥𝑝𝑡

wartość przypisana dla danego parametru,
𝑢𝑙𝑎𝑏

niepewność standardowa wyniku Uczestnika,
𝑢(𝑥𝑝𝑡 )

niepewność standardowa wartości przypisanej.
Dla wskaźnika oceny 𝑧𝑒𝑡𝑎 przyjmuje się następujące kryteria oceny:
|𝑧𝑒𝑡𝑎| ≤ 2,0
2,0 < |𝑧𝑒𝑡𝑎| < 3,0
|𝑧𝑒𝑡𝑎| ≥ 3,0
– wynik zadowalający,
– wynik wątpliwy,
– wynik niezadowalający.
Akceptacja wyżej wymienionych ustaleń jest jednoznaczna ze zgodą na porównanie i
komentowanie wyników otrzymanych różnymi metodami badań.
VI. KOSZTY UCZESTNICTWA
Koszt uczestnictwa w rundach programu OD/PT wynosi:

I/Od/16 – 500 zł netto,

II/Od/16 – 300 zł netto,

III/Od/16 – 500 zł netto,

IV/Od/16 – 600 zł netto,

V/Od/16 – 700 zł netto.
Koszt jest niezależny od liczby wykonywanych oznaczeń.
Faktura zostanie wystawiona po zakończonej rundzie, nie wcześniej niż w dniu opublikowania Raportu
z badań. Termin płatności wynosi 14 dni od daty otrzymania faktury. Istnieje możliwość wydłużenia
terminu płatności, w przypadku kiedy Uczestnik pisemnie zwróci się do Organizatora z taką prośbą.
Załącznik nr 1. do Programu Badań Biegłości ODPADY – OD/PT
Odpady
str. 8/str. 8