PDF - Dental and Medical Problems

Transkrypt

Prace oryginalne
Dent. Med. Probl. 2012, 49, 2, 263–271
ISSN 1644-387X
© Copyright by Wroclaw Medical University
and Polish Dental Society
Agnieszka WacławczykA, B, D–F, Lidia Postek-StefańskaA, B, D, E
Kliniczna ocena wypełnień z materiału Filtek Supreme XT®
polimeryzowanego za pomocą lampy diodowej
oraz halogenowej – obserwacje 2-letnie*
Clinical Evaluation of Fillings Made from Filtek Supreme XT®
Cured with LED Light Curing Unit and Halogen Light Curing Unit
– a Two Year Observation
Katedra i Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
A – koncepcja i projekt badania; B – gromadzenie i/lub zestawianie danych; C – opracowanie statystyczne;
D – interpretacja danych; E – przygotowanie tekstu; F – zebranie piśmiennictwa
Streszczenie
Wprowadzenie. Stały rozwój w dziedzinie stomatologii estetycznej powoduje ciągłe doskonalenie materiałów
kompozytowych, a także postęp w dziedzinie lamp przeznaczonych do polimeryzacji.
Cel pracy. Dwuletnia ocena kliniczna wypełnień z materiału Filtek Supreme XT® (3M ESPE), założonych w zębach
stałych u dzieci. Wypełnienia polimeryzowano lampą diodową (z funkcją soft start i bez tej funkcji) i halogenową.
Materiał i metody. Materiał do badań stanowiło 96 wypełnień założonych w ubytkach zębów u 32 pacjentów
w wieku 7–16 lat (16 chłopców i 16 dziewcząt), które podzielono na 3 grupy. W grupie I wykonano 32 wypełnienia
z materiału Filtek Supreme XT polimeryzowanego lampą halogenową Translux CL® (Kulzer). Grupę II stanowiły
32 wypełnienia z materiału Filtek Supreme XT utwardzanego lampą diodową Elipar-2® (3M ESPE) z funkcją soft
start. W grupie III wykonano 32 wypełnienia z materiału Filtek Supreme XT, który polimeryzowano lampą diodową Elipar-2 z wyłączeniem funkcji soft start. Klinicznie oceniano jakość wypełnień bezpośrednio po założeniu,
a następnie po 6, 12 i 24 miesiącach wg kryteriów Ryge’a. Oceniano także stan higieny jamy ustnej oraz stan miazgi
leczonych zębów.
Wyniki i wnioski. W czasie 2-letnich obserwacji klinicznych stopniowo pogarszała się jakości wypełnień z materiału kompozytowego. W mniejszym stopniu dotyczyło ono wypełnień polimeryzowanych lampą diodową, w większym zaś utwardzanych lampą halogenową (Dent. Med. Probl. 2012, 49, 2, 263–271).
Słowa kluczowe: kompozyt nanofilowy, ocena kliniczna, diodowa lampa polimeryzacyjna, halogenowa lampa polimeryzacyjna.
Abstract
Background. An ongoing development in the area of aesthetic dentistry forces a continuous search for improvements in composite materials, as well as progress in the field of light curing for composites’ polimerisation.
Objectives. The aim of this study was a two year clinical evalution of Filtek Supreme XT® filling material (3M
ESPE), installed in children’s permanent teeth. The fillings were cured by a LED (with and without the soft start
function) and halogen light curing unit.
Material and Methods. The research material was made up of 96 fillings installed in cavities of 32 patients aged
7 to 16 years (16 boys and 16 girls), divided into 3 groups. In group I 32 fillings were made from Filtek Supreme
XT cured with a Translux CL® halogen light curing unit (Kulzer). Group II consisted of 32 fillings made from Filtek
Supreme XT hardened with an Elipar-2 LED light curing unit (3M ESPE) equipped with the soft start function. In
group III 32 fillings were made from Filtek Supreme XT which was cured with an Elipar-2® LED unit without the
* Praca zrealizowana w ramach działalności statutowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego (nr NN-1-160/03,
NN-4-274/04, NN-1-240/05, NN-1-173/07, KNW-066/08).
264
A. Wacławczyk, L. Postek-Stefańska
soft start function. The fillings were subjected to clinical evaluation immediately after they had been installed, and
then after 6, 12 and 24 months according to Ryge’s criteria. The condition of oral cavity and treated teeth pulp was
also examined.
Results and Conclusions. During 2-year clinical observations the quality of composite material gradually deteriorated. The fillings cured with a LED light curing unit were affected to a lesser extent, while degradation of those
hardened with a halogen was greater (Dent. Med. Probl. 2012, 49, 2, 263–271).
Key words: nanocomposite, clinical trials, LED light curing unit, halogen light curing unit.
Materiały kompozytowe znajdują współcześnie zastosowanie w różnych dziedzinach stomatologii, takich jak: protetyka, ortodoncja, periodontologia, stomatologia zachowawcza czy dziecięca.
Szeroka gama ciągle ulepszanych materiałów złożonych to systemy łączące, uszczelniacze bruzd,
materiały podkładowe i cementujące stałe uzupełnienia protetyczne, takie jak np.: wkłady z włókna
szklanego, gotowe bloczki kompozytowe do wykonania uzupełnień protetycznych, materiały mocujące stałe aparaty ortodontyczne, szyny periodontologiczne, a przede wszystkim materiały wypełnieniowe. Znane są różne modyfikacje materiałów
wypełniających zawierające żywice metakrylanowe, takie jak: modyfikowane cementy glasjonomerowe, kompomery, ormocery, giomery. Dzięki
ciągłemu ulepszaniu materiałów wykonane z nich
prace protetyczne i wypełnienia charakteryzują
się wysoką jakością.
Do kompozytów opartych na najnowszych
osiągnięciach tzw. nanotechnologii należy Filtek
Supreme XT®. Jest przeznaczony do wypełnień
ubytków wszystkich klas według Blacka. Występuje w 4 odmianach: body, enamel, translucent,
dentin. Trzy pierwsze odcienie należy naświetlać
przez 20 s (warstwa o grubości 2 mm). Tylko odcień
zębinowy wymaga dłuższej polimeryzacji – 40 s (warstwa o grubości 1,5 mm). Producent dołączył
przewodnik w skali Vita, który ułatwia dobór koloru. Możliwe jest zastosowanie techniki jednowarstwowej (odcień body), dwuwarstwowej (odcień
body i enamel lub body i dentin lub dentin i enamel) oraz wielowarstwowej (kombinacja wszystkich 4 odcieni). Materiał Filtek Supreme XT w odcieniach body, dentin, enamel jest widoczny na
zdjęciach rentgenowskich. Wypełniacz tych odcieni zawiera cząstki cyrkonii lub krzemionki o średnicy 5–20 nm. Mogą one być połączone w klastry
o średnicy 0,6–1,4 mikrona lub też niepołączone –
o średnicy 20 nm. Wymienione odcienie zawierają
78,5% wagowo wypełniacza (59,9% objętościowo).
Wypełniacz odcieni przeźroczystych zawiera natomiast cząstki cyrkonii lub krzemionki o średnicy
75 nm połączone w klastry o średnicy 0,6–1,4 mikrona oraz niepołączone pojedyncze cząstki krzemionki o średnicy 75 nm. Odcienie przeźroczyste
zawierają 72,5% wagowo wypełniacza (57,7% objętościowo). Materiał Filtek Supreme XT zawiera ja-
ko fazę organiczną mieszaninę żywic: bis-GMA,
UDMA, TEGDMA, bis-EMA.
Materiały złożone, mimo wielu korzystnych
cech, mają również niekorzystne właściwości. Do
wad tych materiałów należy zaliczyć: skurcz polimeryzacyjny, ścieralność, porowatość, sorpcję wody, niewystarczającą wytrzymałość na zginanie
i złamanie, genotoksyczność, alergogenność, estrogenność, możliwe toksyczne oddziaływanie na
miazgę zęba, przyzębie i błonę śluzową, obecność
nadwrażliwości utrzymującej się po założeniu wypełnienia w ubytku [1–9].
Szybki rozwój stomatologii estetycznej wymaga także poszukiwania nowych lamp polimeryzacyjnych do utwardzania materiałów złożonych [1].
Lampy diodowe (LED) w porównaniu z halogenowymi wykazują większą selektywność emitowanej fali, co wiąże się z ich większą skutecznością
[10–12] i w zależności od modelu mają różną moc.
Bezprzewodowa lampa Elipar Free 2® (3M ESPE)
o mocy ok. 1000 mW/cm2 emituje światło o wysokim natężeniu. Pracuje ona w dwóch trybach
naświetlania: standardowym oraz narastającym.
Tryb standardowy charakteryzuje się pełnym natężeniem światła przez cały czas polimeryzacji.
Tryb narastający, czyli tzw. soft start charakteryzuje się wykładniczym wzrostem natężenia światła w pierwszych 12 s, co przyczynia się do zmniejszenia
naprężenia powstającego podczas skurczu polimeryzacyjnego [1, 2, 13].
Celem pracy była 2-letnia ocena kliniczna wypełnień wykonanych z materiału Filtek Supreme
XT® polimeryzowanego za pomocą lampy halogenowej oraz diodowej z funkcją soft start i bez tej
funkcji.
Materiał i metody
Leczeniem objęto 32 pacjentów w wieku 7–16
lat (16 chłopców i 16 dziewcząt), u których założono po 3 wypełnienia z materiału Filtek Supreme XT, łącznie 96 wypełnień. Opracowane ubytki próchnicowe zostały oznaczone jako klasa I wg Blacka – 86,4% (83 ubytki) i klasa II – 9,4%
(9 ubytków) (próchnica powierzchowna 2,2%
– 2 przypadki, średnia 52,2% – 48 przypadków,
głęboka 45,6% – 42 przypadki), w 4,2% (w 4 przy-
265
Ocena wypełnień z materiału Filtek Supreme XT®
Tabela 1. Zestawienie ocenianych wypełnień
Table 1. Specification of the examined fillings
Grupa
(Group)
Liczba wypełnień
ogółem
(Number of dental
fillings in general)
Klasa I – powierzchnia żująca
(Class I – occlusal
surface)
Klasa I – powierzchnia żu- Klasa II
Uraz
jąca i powierzchnia policz- (Class II) (Trauma)
kowa lub podniebienna
(Class I – occlusal surface
and buccal or lingual surface)
Ubytki
pochodzenia niepróchnicowego
(Non-carious
cavities)
I
N
32
20
7
4
0
1
%
100
62,50
21,88
12,5
0
3,12
N
32
17
10
3
1
1
%
100
53,13
31,25
9,38
3,12
3,12
N
32
18
11
2
0
1
%
100
56,25
34,38
6,25
0
3,12
II
III
padkach) materiał założono w ubytkach pochodzenia niepróchnicowego (niedorozwój szkliwa,
uraz). Rozkład wypełnień poddanych ocenie zestawiono w tabeli 1. Materiał badawczy podzielono na 3 równoliczne grupy po 32 wypełnienia.
W grupie pierwszej materiał polimeryzowano
lampą halogenową Translux CL ®, w drugiej lampą diodową Elipar 2 z funkcją soft start, w grupie trzeciej lampą diodową bez funkcji soft start
(Elipar 2). Pacjenci byli kwalifikowani do badań
na podstawie oceny higieny jamy ustnej (wskaźnik Greena-Vermilliona) oraz obecności przynajmniej 3 ubytków próchnicowych w zębach stałych, a także braku uczuleń na światło (tzw. reakcje fotobiologiczne). Ubytki opracowano według
zasad przyjętych w stomatologii zachowawczej.
Przed leczeniem zakwalifikowanego zęba badano reakcję miazgi na zimno (chlorek etylu) oraz
za pomocą testu elektrycznego (Unistom). Wypełnienie ubytku wykonywano zgodnie z zaleceniami producenta: czas trawienia 15 s, płukanie 10 s,
delikatne osuszanie powietrzem, naniesienie żywicy łączącej – 3M Single Bond 2® na powierzchnię wytrawionych tkanek (2 warstwy), delikatne
rozdmuchanie powietrzem przez 2–5 s, naświetlenie 10 s. Materiał kompozytowy Filtek Supreme XT zakładano w dobranym odcieniu wg skali
kolorów dołączonej do zestawu materiału. Odcień
body, szkliwny i transparentny o grubości 2 mm
polimeryzowano 20 s, odcień zębinowy o grubości 1,5 mm 40 s. W przypadku ubytków średnich
i głębokich stosowano podkład Ketac Molar® (3M
ESPE). W części przypadków, w ubytkach głębokich, zakładano dodatkowo drugi podkład Life ®
(Kerr-Sybron). Wypełnienia dostosowano do
zgryzu po uprzednim sprawdzeniu kalką zwarciową oraz polerowano za pomocą gumek (Vivadent). Ocenę kliniczną jakości wypełnień wykonano z uwzględnieniem skali Ryge’a zmodyfiko-
wanej przez Snydera, bezpośrednio po założeniu
(okres 0), po okresie 6 miesięcy (okres 1), 12 miesięcy (okres 2) i 24 miesięcy (okres 3).
Wyniki
U wszystkich 32 pacjentów określono wskaźnik higieny jamy ustnej OHI-S (DI-S) wg Greena-Vermilliona w okresie 0 (przed przystąpieniem
do leczenia). Wyniki mieściły się w przedziale higieny dobrej u 14 pacjentów (44%) oraz średniej
u 18 pacjentów (56%). U dzieci z higieną średnią
przeprowadzono dodatkowo instruktaż higieny
jamy ustnej. Miazga wszystkich zakwalifikowanych zębów wykazywała prawidłową reakcję na
chlorek etylu oraz prąd faradyczny. Ogółem wykonano 96 wypełnień (po 32 wypełnienia w każdej grupie) z materiału Filtek Supreme XT naświetlanych: lampą halogenową, lampą diodową
z funkcją soft start i bez tej funkcji.
Ocenę kliniczną jakości wypełnień wg skali Ryge’a zmodyfikowanej przez Snydera dokonano w okresie 0, tj. bezpośrednio po założeniu wypełnienia. Parametry: powierzchnia wypełnienia,
kształt anatomiczny oraz przyleganie brzeżne we
wszystkich trzech grupach – I (materiał polimeryzowany lampą halogenową), II (materiał polimeryzowany lampą diodową z funkcją soft start)
i III (materiał polimeryzowany lampą diodową z wyłączoną funkcją soft start) w 96 wypełnieniach (100%) uzyskały ocenę 0, czyli najwyższą. Kolor wypełnienia oceniono natomiast na
stopień 1 (wypełnienie nieznacznie dostrzegalne) w grupie I – 5 wypełnień (15,63%), w grupie II
– 2 wypełnienia (6,25%) oraz w grupie III – 6 wypełnień (18,75%). W pozostałych wypełnieniach
27 (84,38%) w grupie I, 30 wypełnień (93,75%)
w grupie II oraz 26 wypełnień (81,25%) w grupie
266
III kolor wypełnienia oceniono na stopień 0. Rozkład wyników w poszczególnych grupach w okresie 0 przedstawiono w tabeli 2.
Po 6 miesiącach (okres 1) przeprowadzono ponowną ocenę kliniczną założonych wypełnień. U wszystkich pacjentów określono ponownie wskaźnik higieny jamy ustnej OHI-S (DI-S).
Wyniki mieściły się w przedziale higieny dobrej
u 14 pacjentów (44%), średniej u 15 pacjentów
(47%) oraz złej u 3 pacjentów (9%). W porównaniu
z okresem 0, po 6 miesiącach, mimo udzielonego
instruktażu, higiena jamy ustnej pogorszyła się.
Utrzymanie higieny jamy ustnej w dobrym stanie,
tzn. dbałość o regularne usuwanie z powierzchni zęba (także wypełnienia) płytki nazębnej istotnie wpływa na jakość wypełnień w czasie ich długoterminowego użytkowania, ulegają one bowiem
degradacji (biologicznej, chemicznej i mechanicznej) w środowisku jamy ustnej. Miazga wszystkich
zębów wykazywała prawidłową reakcję na chlorek
etylu oraz prąd faradyczny.
Pomimo że jakość wypełnień w zakresie
4 określanych parametrów (powierzchni wypełnień, koloru, kształtu anatomicznego oraz przylegania brzeżnego) uległa nieznacznemu pogorszeniu (oceny 1), to 100% wypełnień w trzech grupach było akceptowanych klinicznie. Rozkład
wyników w poszczególnych grupach po 6 miesiącach obserwacji pokazano w tabeli 3.
Po 12 miesiącach u 31 pacjentów, którzy
zgłosili się na drugą wizytę kontrolną, ponownie określono wskaźnik higieny jamy ustnej OHI
(DI-S). Wyniki mieściły się w przedziale higieny
dobrej u 15 pacjentów (48,4%), średniej u 15 pacjentów (48,4%) oraz złej u 1 pacjenta (3,2%). Higiena jamy ustnej nieznacznie się poprawiła w stosunku do okresu 1. Miazga wszystkich badanych
zębów wykazywała prawidłową reakcję na chlorek etylu oraz prąd faradyczny. W ocenie klinicznej większość wypełnień w grupie I i II oraz 100%
w grupie III była akceptowana. W porównaniu
z poprzednim okresem wzrosła liczba wypełnień,
którym przyznano ocenę 1. Wypełnienia nieakceptowane klinicznie (ocena 3) wystąpiły w grupie
I i II (po 1 wypełnieniu). Oceny 2 dotyczącej jakości powierzchni, koloru, kształtu anatomicznego
i przylegania brzeżnego nie przyznano w żadnej
z grup. Rozkład wyników w poszczególnych grupach w okresie 2 zestawiono w tabeli 4.
Po 24 miesiącach u 31 pacjentów, którzy zgłosili się na ostatnie badanie kontrolne określono ponownie wskaźnik higieny jamy ustnej OHI (DI-S).
Wyniki mieściły się w przedziale higieny dobrej
u 14 pacjentów (45,2%), średniej u 16 pacjentów
(51,6%) oraz złej u 1 pacjenta (3,2%). Stan higieny jamy ustnej pogorszył się w stosunku do okresu 2 (12 miesięcy). Miazga wszystkich kontrolo-
wanych zębów wykazywała prawidłową reakcję
na chlorek etylu oraz prąd faradyczny. W ocenie
klinicznej większość wypełnień w grupie I i II była akceptowana klinicznie. W porównaniu z poprzednim okresem wzrosła liczba wypełnień, którym przyznano ocenę 1. Oceniając powierzchnię wypełnień, w 4 przypadkach w grupie I i w 1 przypadku w grupie II została przyznana ocena 2 (wypełnienie nieakceptowane). W zakresie koloru i kształtu anatomicznego 2 wypełnienia w grupie I i 1 wypełnienie w grupie II
były nieakceptowane klinicznie (ocena 2). Przyleganie brzeżne wypełnień ocenę 2 otrzymało
w 3 wypełnieniach w grupie I i w 2 wypełnieniach w grupie II. W grupie III wszystkie wypełnienia były akceptowane klinicznie. Rozkład
wyników w poszczególnych grupach w okresie
3 przedstawiono w tabeli 5.
Omówienie
Materiał kompozytowy Filtek Supreme XT
należy do grupy najnowszej generacji kompozytów, wytworzonych w technologii „nano”, co zapewnia jego bardzo dobre właściwości użytkowe
i kliniczne. Charakteryzuje się m.in. dobrą wytrzymałością mechaniczną oraz łatwą polerowalnością powierzchni wypełnienia [14–17]. Potwierdzają to również wcześniejsze obserwacje własne
dotyczące użytkowych cech materiału Filtek Supreme XT [18].
Jodkowska et al. [19] oceniali in vitro szczelność brzeżną wypełnień z materiału Filtek Supreme za pomocą testu penetracji barwnika i ponad
87% wypełnień otrzymało ocenę pozytywną. Inni autorzy badali in vitro szczelinę brzeżną w części przyszyjkowej korony zęba w II klasie ubytków wypełnionych materiałami nanokompozytowymi (Filtek Supreme XT, Tetric EvoCeram®,
Ceram X®) w porównaniu z hybrydowymi materiałami złożonymi (Filtek Z 250 ®). Wszystkie
wypełnienia były polimeryzowane lampą halogenową PolyLUX II® (Kavo). Badania wykazały,
że przyleganie brzeżne wypełnień z nanokompozytu umiejscowionych 1 mm dokoronowo w stosunku do połączenia cementowo-szkliwnego było
znamiennie lepsze niż w przypadku kompozytów
hybrydowych [20]. Hajto et al. [15] przeprowadziły ocenę jakości 124 wypełnień wykonanych
z materiału Filtek Supreme XT po 24 godz.,
3 i 6 miesiącach wg kryteriów USPHS zmodyfikowanych przez van Dijkena. Kryteria te obejmują kształt anatomiczny, adaptację brzeżną, dopasowanie koloru, przebarwienie brzeżne, chropowatość powierzchni, próchnicę wtórną. Po
24 godz., 3 i 6 miesiącach nie zmieniły się istotnie kształt anatomiczny i kolor. Nie zaobserwowa-
100
%
100
32
%
N
100
32
100
32
100
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
81,25
26
93,75
30
84,37
27
ocena 0
(grade 0)
ocena 0 ocena 1 ocena 2 ocena 3
(grade 0) (grade 1) (grade 2) (grade 3)
32
Kolor
(Color)
Powierzchnia
(Surface)
18,75
6
6,25
2
15,63
5
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
100
32
100
32
100
32
III
100
%
100
32
%
N
32
N
32
100
N
%
I
II
Liczba
wypełnień
ogółem
(Number
of dental
fillings in
general)
90,62
29
75,00
24
84,37
9,38
3
25,00
8
15,63
5
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
78,12
25
84,37
27
81,25
26
ocena 0
(grade 0)
27
Kolor
(Color)
Powierzchnia
(Surface)
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Przyleganie brzeżne
(Marginal adhesion)
100
32
100
32
100
32
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
21,88
7
15,63
5
18,75
6
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
90,62
29
87,50
28
93,75
30
9,38
3
12,50
4
6,25
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
90,62
29
81,25
26
87,50
28
9,38
3
18,75
6
12,50
4
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
ocena 1 ocena 2 ocena 3 ocena 0 ocena 1 ocena 2 ocena 3 ocena 0 ocena 1 ocena 2 ocena 3
(grade 1) (grade 2) (grade 3) (grade 0) (grade 1) (grade 2) (grade 3) (grade 0) (grade 1) (grade 2) (grade 3)
Kształt anatomiczny
(Anatomical shape)
Table 3. The quality of composite fillings made from Filtek Supreme XT in group I, II, III after 6 months – period 1
Grupa
(Group)
(Marginal adhesion)
(Anatomical shape)
Tabela 3. Jakość powierzchni wypełnień z materiału kompozytowego Filtek Supreme XT w grupie I, II, III po 6 miesiącach obserwacji – okres 1
III
32
100
%
N
32
N
I
II
Liczba
wypełnień
ogółem
(Number
of dental
fillings in
general)
Grupa
(Group)
Table 2. The quality of composite fillings made from Filtek Supreme XT in group I, II, III immediately after installing – period 0
Tabela 2. Jakość powierzchni wypełnień z materiału kompozytowego Filtek Supreme XT w grupie I, II, III bezpośrednio po założeniu – okres 0
267
100
%
100
31
%
N
31
100
%
N
31
N
70,97
22
67,74
21
61,29
29,03
9
29,03
9
35,48
11
0
0
0
0
0
0
0
0
3,23
1
3,23
1
58,06
18
77,42
24
61,29
19
ocena 0
(grade 0)
19
Kolor
(Color)
Powierzchnia
(Surface)
41,94
13
19,35
6
35,48
11
0
0
0
0
0
0
0
0
3,23
1
3,23
1
67,74
21
70,97
22
67,74
21
32,26
10
25,80
8
29,03
9
ocena 1 ocena 2 ocena 3 ocena 0 ocena 1
(grade 1) (grade 2) (grade 3) (grade 0) (grade
1)
(Anatomical shape)
0
0
0
0
0
0
ocena 2
(grade
2)
0
0
3,23
1
3,23
1
ocena 3
(grade
3)
III
II
31
100
%
100
%
N
31
N
100
45,16
14
35,48
11
35,48
54,84
17
58,06
18
48,39
15
0
0
3,23
1
12,90
4
0
0
3,23
1
3,23
1
45,16
14
48,39
15
32,26
10
11
31
I
%
ocena 0
(grade 0)
N
Kolor
(Color)
Powierzchnia
(Surface)
Grupa
Liczba
(Group) wypełnień
ogółem
(Number
of dental
fillings in
general)
32,26
10
38,71
12
32,26
10
ocena 1
(grade
1)
(Marginal adhesion)
67,74
21
58,06
18
64,51
20
ocena 0
(grade
0)
(Marginal adhesion)
0
0
0
0
0
0
ocena 2
(grade
2)
0
0
3,23
1
3,23
1
ocena 3
(grade 3)
54,84
17
45,16
14
58,06
18
0
0
3,23
1
6,45
2
0
0
3,23
1
3,23
1
48,39
15
38,71
12
35,48
11
51,61
16
54,84
17
54,84
17
0
0
3,23
1
6,45
2
0
0
3,23
1
3,23
1
45,16
14
35,48
11
35,48
11
54,84
17
54,84
17
51,61
16
0
0
6,45
2
9,68
3
0
0
3,23
1
3,23
1
(Anatomical shape)
III
II
I
Grupa
Liczba
(Group) wypełnień
ogółem
(Number
of dental
fillings in
general)
268
no również próchnicy wtórnej, natomiast adaptacja brzeżna, przebarwienia brzeżne i chropowatość powierzchni po 6 miesiącach pogorszyły się
w porównaniu z oceną po 24 godz. Chropowatość powierzchni zmieniła się również istotnie
w porównaniu z oceną po 3 miesiącach. Mimo
istotnych statystycznie różnic w trzech ocenianych parametrach, 98,4% badanych wypełnień
uzyskało jednak akceptację kliniczną. Autorki
nie podały jakiej lampy polimeryzacyjnej użyto
w badaniach [15].
Dwunastomiesięczne obserwacje Bachanek
et al. [17] wypełnień z materiału Filtek Supreme
ocenianych według kryteriów Snydera i Ryge`a
wykazały, że w 100% przypadków powierzchnia
i kształt anatomiczny były idealne (ocena 0). Przyleganie brzeżne 5 wypełnień (5,68%) otrzymało
ocenę 1 z powodu przebarwienia brzegów wypełnienia. Wszystkie wypełnienia były polimeryzowane lampą halogenową [17].
Sześciomiesięczna ocena własna jakości wypełnień obejmująca ich powierzchnię, kolor,
kształt anatomiczny i przyleganie brzeżne wykazała, że 96 wypełnień (100%) uzyskało akceptację kliniczną bez względu na rodzaj zastosowanej
lampy do polimeryzacji. Po 12 miesiącach 96,77%
wypełnień w grupie I (materiał polimeryzowany
lampą halogenową) i II (materiał utwardzany za
pomocą lampy diodowej z funkcją soft start) oraz
100% wypełnień w grupie III (materiał utwardzany za pomocą lampy diodowej bez funkcji soft
start) w zakresie wszystkich ocenianych parametrów było akceptowanych klinicznie. Po 24 miesiącach jakość powierzchni nie została zaakceptowana w 5 wypełnieniach (16,13%) w grupie I i w 1 wypełnieniu (3,23%) w grupie II. Ocenę negatywną za kolor i kształt otrzymały 3 wypełnienia (9,68%) w grupie I i 1 (3,23%) w grupie II. Ocenę negatywną za przyleganie brzeżne przyznano
4 wypełnieniom (12,90%) w grupie I i 3 (9,68%)
w grupie II. W grupie III w zakresie wszystkich
ocenianych parametrów 31 wypełnień (100%) było akceptowanych klinicznie, chociaż część z nich
uzyskała akceptację z zastrzeżeniem (ocena 1).
Skałecka-Głuszczyńska et al. [21] oceniali klinicznie według kryteriów Snydera i Ryge’a wypełnienia z materiału Filtek Supreme po 2 latach
użytkowania. Wszystkie wypełnienia zostały zaakceptowane. W prawie wszystkich ocenianych
parametrach wypełnienia były idealne. Wyjątek
stanowiła powierzchnia, gdyż 4 wypełnieniom
(7%) została przyznana ocena 1. Inni autorzy poddali ocenie porównawczej jakość 18 wypełnień
wykonanych z materiału Filtek Supreme oraz 17
wypełnień wykonanych z materiału Z100 ® po 1,
6, 12, 24, 36 miesiącach [22]. W badaniach tych
posłużono się skalą USPHS zmodyfikowaną przez
269
van Dijkena, przeznaczoną do oceny wypełnień
kompozytowych w odcinku bocznym uzębienia.
Kryteria te obejmują kształt anatomiczny, adaptację brzeżną, dopasowanie koloru, przebarwienie brzeżne, polerowalność (jakość powierzchni),
próchnicę wtórną oraz obecność nadwrażliwości
zęba, stan tkanek miękkich, zachowanie punktów
stycznych. W ciągu 3-letnich obserwacji, wypełnienia nie wykazały znamiennych różnic w poszczególnych okresach w niemal wszystkich ocenianych parametrach (z wyjątkiem polerowalności) [22].
Ernst et al. [23] porównywali klinicznie materiał nanokompozytowy Filtek Supreme do materiału hybrydowego Tetric Ceram (Ivoclar Vivadent)
wg kryteriów Ryge’a w ubytkach klasy II wg Blacka
typu MO, DO i MOD. Do polimeryzacji wypełnień
używano lampy halogenowej Translux CL ® (Kulzer). Autorzy kontrolowali wypełnienia bezpośrednio po założeniu oraz po 6, 12, 24 miesiącach. Po
2 latach obserwacji nie stwierdzono istotnych różnic między ocenianymi materiałami. W zakresie
kształtu anatomicznego, jakości powierzchni i adaptacji brzeżnej 98% wypełnień w obu grupach uzyskało akceptację kliniczną. W analogicznym okresie obserwacji dotyczącej koloru 4% wypełnień
w każdej z grup nie uzyskało akceptacji klinicznej.
Miazga wszystkich wypełnionych zębów była żywa [23]. Wyniki te są bardzo zbliżone do obserwacji własnych w grupie I, w której zastosowano lampę halogenową tego samego typu.
Kustra i Rabczak [24] przeprowadzili kliniczną ocenę wypełnień z materiału Filtek Supreme
w zależności od wybranych systemów łączących.
Do oceny zastosowano kryteria USPHS zmodyfikowane przez van Dijkena. Ocenę przeprowadzono po 2,5 latach od założenia wypełnień. Za
kształt anatomiczny 68% wypełnień otrzymało
ocenę bardzo dobrą i 32% dobrą. Kolor wypełnień
w 46% wypełnień oceniono jako bardzo dobry
i w 53% jako dobry. Gładkość powierzchni 60%
wypełnień uzyskała ocenę bardzo dobrą, a 39%
ocenę dobrą. Ocena przylegania brzeżnego została przeprowadzona w zależności od użytego systemu łączącego. Adaptacja brzeżna wypełnień z zastosowaniem systemu łączącego Scotchbond Multi-Purpose ® w 70% uzyskała ocenę bardzo dobrą,
w 27% ocenę dobrą, a 3% wypełnień było nieakceptowanych. Przyleganie brzeżne wypełnień
z zastosowaniem systemu łączącego Single Bond®
oceniono jako bardzo dobre w 59% i jako dobre
w 41%. W tej grupie nie przyznano ocen negatywnych. Adaptacja brzeżna z zastosowaniem systemu łączącego Prompt L-Pop® w 41% wypełnień
była bardzo dobra, w 53% wypełnień dobra, a 6%
nie uzyskało akceptacji. Autorzy nie podali, jakiej
lampy polimeryzacyjnej użyli w badaniach [24].
270
Wstępne oceny innych nanohybrydowych
materiałów kompozytowych – Tetric EvoCeram
(Ivoclar Vivadent) i Grandio® (Voco) wykazały ich
dobre właściwości kliniczne [25, 26]. Skośkiewicz-Malinowska et al. [25] oceniały wypełnienia po
upływie tygodnia od założenia oraz po 1 i 3 miesiącach wg kryteriów Cvara i Ryge’a. Po 3 miesiącach 102 wypełnienia (100%) uzyskały najwyższe
oceny w zakresie gładkości powierzchni, kształtu anatomicznego, styczności brzeżnej, retencji
i wrażliwości pozabiegowej. Tylko w przypadku
kryterium koloru 12 wypełnieniom (11,8%) przyznano ocenę dobrą. Gębczyńska et al. [26] oceniały materiał Grandio wg kryteriów USPHS zmodyfikowanych przez Van Dijkena po 24 godz.,
3 i 6 miesiącach. Po upływie 6 miesięcy 86,9% wypełnień zachowało idealny kształt, 29% idealny kolor, 50,5% idealną adaptację brzeżną. Brak przebarwienia brzeżnego zaobserwowano w 56,1% wypełnień, a gładka powierzchnia występowała w 57%
wypełnień. Dwa wypełnienia zostały utracone po
6 miesiącach [26]. Powyższe wyniki są gorsze od
wyników własnych w porównywalnym okresie
obserwacji. Może to wynikać z tego, że Filtek Supreme XT® należy do grupy materiałów nanofilowych, a Grandio jest kompozytem nanohybrydowym. Żywica kompozytu nanofilowego składa się
bowiem z nanomerów i nanoklastrów, które pozwalają uzyskać gładszą powierzchnię w porównaniu z kompozytem nanohybrydowym. Kompozyt nanohybrydowy składa się z prepolimeryzowanych połączonych nanowypełniaczy [27].
Ocena kliniczna materiału Filtek Supreme
i innych materiałów nanokompozytowych, przeprowadzona przez wielu autorów, wykazała ich
bardzo dobre właściwości kliniczne. Większość
autorów do polimeryzacji używało lampy halogenowej. Część autorów publikowanych prac nie podawało nazwy użytego źródła światła polimeryzacyjnego. Brak opisów klinicznego wykorzystania
lamp diodowych może wynikać z tego, że lampy
typu LED są stosowane w stomatologii znacznie
krócej niż lampy halogenowe.
Zastosowanie funkcji soft start (łagodnie
wzrastająca moc naświetlania) w lampach halogenowych lub diodowych badało in vitro niewielu autorów [28–30]. Wykazali oni, że zastosowanie
tej funkcji obniża przyrost temperatury w naświetlanym zębie [28, 29]. Skuteczność polimeryzacji
natomiast znacząco się zmniejsza w porównaniu
z programami o ciągłym czasie naświetlania [30].
W badaniach autorek tej pracy zastosowanie funkcji soft start nie spowodowało różnic w ocenie klinicznej wypełnień z materiału nanokompozytowego Filtek Supreme XT.
Podsumowując, można stwierdzić, że w czasie
2-letnich obserwacji klinicznych nastapiło stopniowe pogorszenie jakości wypełnień z materiału
kompozytowego. W mniejszym stopniu dotyczy
to wypełnień polimeryzowanych lampą diodową, w większym zaś utwardzanych lampą halogenową. Zastosowanie funkcji soft start nie wpłynęło na wystąpienie różnic w ocenie klinicznej
wypełnień.
Piśmiennictwo
[1] Pacyk A., Wagner L.: Techniques of polymerization activation of restorative materials. Stomatol. Współ. 2004,
15, 2, 22–27.
[2] Pacyk A., Sokołowski J., Pawlicka H.: The impact of modern modifications of composites’ organic part on polymerization shrinkage. e-Dentico 2006, 9, 1, 74–81.
[3] Okoński P.: Polymerisation of light – curing composites review of literaturę. Nowa Stomatol. 2000, 5, 4, 18–21.
[4] Radziejewska M.: Cytotoxicity of composite resin and dentine adhesive systems – a literaturę review. Nowa
Stomatol. 1999, 4, 4, 35–39
[5] Wolf-Smentek A., Wolf L., Pijanowski J.: The marginal adaptation of composite fillings cured a laser argon and
a halogen light unit. Magazyn Stomatol. 1999, 9, 9, 46–49.
[6] Ilie N., Felten K., Trixner K.: Shrinkage behavior of a resin-based composite irradiated with modern curing
units. Dent. Mater. 2005, 21, 483–489.
[7] Bojar W., Chladek W., Karczewicz A.: Young’s modulus and compressive strength of chosen posterior restoratives. Comparison and model analysis. Nowa Stomatol. 2001, 6, 3, 22–27.
[8] Moharamzadeh K., Van Noort R., Brook I.M., Scutt A.M.: Cytotoxicity of resin monomers on human gingival fibroblasts and HaCaT keratinocytes. Dent. Mater. 2007, 23, 40–44.
[9] Schweikl H., Spagnuolo G., Schmalz G.: Genetic and cellular toxicology of dental resin monomers. J. Dent. Res.
2006, 85, 870–877.
[10] Małkiewicz K., Jodkowska L.: Light curing units used in the modern dentistry – the review of the literature.
Stomatol. Współ. 2003, 14, Suppl. 2, 25–29.
[11] Jandt K.D., Mills R.W., Blackwell G.B.: Depth of cure and compressive strength of dental composites cured
with blue light emitting diodes (LEDs). Dent. Mater. 2000, 16, 41–47.
[12] Lohbauer U., Rahiotis Ch.,Kramer N.: The effect of different light-curing units on fatigue behavior and degree
of conversion of a resin composite. Dent. Mater. 2005, 21, 608–615.
[13] Preiskorn-Rynkiewicz M., Wagner L.: Measurement of light spectrum emitted by selected light units. e-Dentico
2006, 9, 1, 92–96.
271
[14] Adamiak A, Bachanek F.: Clinical evaluation of using Ceram X. Porad. Stomatol. 2006, 6–7, 20–23.
[15] Hajto J., Gębczyńska A., Wróblewska M., Zarzecka J.: Evaluation of restorations from Filtek Supreme XT
– a preliminary study. Porad. Stomatol. 2008, 8, 6, 153–158.
[16] Beun S., Glorieux T., Devaux J., Vreven J., Leloup G.: Characterization of nanofilled compared to universal
and microfilled composites. Dent. Mater. 2007, 23, 51–59.
[17] Bachanek T, Wójcik-Chęcińska I, Załęska-Chromińska K, Zamościńska J.: Filtek Supreme – handling and
clinical properties of the nanocomposite after the 12-month observation period. Ann. UMCS Lublin Polonia 2007,
62I, 1, 12, 54–58.
[18] Wacławczyk A, Postek-Stefańska L.: Preliminary clinical evaluation of restorations made from Filtek Supreme XT cured by diode and halogen light units. Twój Przegl. Stomatol. 2007, 7–8, 10–13.
[19] Jodkowska E., Aluchna M., Raczyńska M.: The evaluation of marginal seal of composite restorative material
Filtek Supreme 3M ESPE. Stomatol. Współ. 2004, 15, 2, 21–24.
[20] Ozel E, Korkmaz Y, Attar N.: Influence of location of the gingival margin on the microleakage and internal
voids of nanocomposites. J. Contemp. Dent. Pract. 2008, 9, 7, 65–72.
[21] Skałecka-Głuszczyńska A., Grzesiak I., Miśkiewicz D.: Two year clinical evaluation of the nanocomposite
Filtek Supreme. Porad. Stomatol. 2006, 10, 12–14.
[22] Palaniappan S., Bharadwaj D., Mattar D.L., Peumans M., Meerbeek B.V., Lambrechts P.: Three-year randomized clinical trial to evaluate the clinical performance and wear of a nanocomposite versus a hybrid composite. Dent. Mater. 2009, 25, 1302–1314.
[23] Ernst C.P., Brandenbusch M., Meyer G., Canbek K., Gottschalk F., Willershausen B.: Two-year clinical
performance of a nanofiller vs a fine – particle hybrid resin composite. Clin. Oral Invest. 2006, 10, 119–125.
[24] Kustra P., Rabczak W.: Clinical evaluation of restorations made using Filtek Supreme with closen adhesives systems (Adper Scotchbond Multi-Purpose, Adper Single Bond, Adper Prompt L-Pop 3M ESPE) – preliminary study.
Porad. Stomatol. 2008, 8, 9, 217–221.
[25] Skośkiewicz-Malinowska K., Fita K., Przywitowska I.: Preliminary clinical evaluation of restorations made
using Tetric EvoCeram® composite. Dent. Med. Probl. 2007, 44, 214–218.
[26] Gębczyńska A., Hajto J., Wróblewska M., Zarzecka J.: Evaluation of restorations from Grandio/Voco – a preliminary study. Porad. Stomatol. 2008, 8, 5, 118–123.
[27] Senawongse P., Pongprueksa P.: Surface roughness of nanofill and nanohybrid resin composites after polishing
and brushing. J. Esthet. Restor. Dent. 2007, 19, 265–275.
[28] Guiraldo R.D., Consani S., Sinhoreti M.A.C., Correr-Sobrinho L., Schneider L.F.J.: Thermal variations in
the pulp chamber associated with composite insertion techniques and light-curing methods. J. Contemp. Dent.
Pract. 2009, 10, 1, 17–24.
[29] Preiskorn-Rynkiewicz M., Preiskorn M., Trykowski J., Wagner L.: The thermal effects cased by dental curing units in vitro tooth. Stomatol. Współ. 2006, Suppl. 1, 9–14.
[30] Awliya W.Y.: The influence of temperature on the efficacy of polymerization of composite resin. J. Contemp.
Dent. Pract. 2007, 6, 8, 9–16.
Adres do korespondencji:
Agnieszka Wacławczyk
Katedra i Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego ŚUM
pl. Traugutta 2
41-800 Zabrze
tel./faks: 32 271 36 12
e-mail: [email protected]
Praca wpłynęła do Redakcji: 30.03.2012 r.
Po recenzji: 18.05.2012 r.
Zaakceptowano do druku: 22.05.2012 r.
Received: 30.03.2012
Revised: 18.05.2012
Accepted: 22.05.2012

PDF - Dental and Medical Problems

Transkrypt

Podobne dokumenty

stomatologia dziecięca. dziecko jako pacjent

Mundorf Supreme kondensator 0,68 uF

Nokia E51 Obudowa Oryginał Komplet Grade B

reVolucja

CHEMOUTWARDZALNA ŻYWICA do wypełnień, zalecana głównie

Untitled

ploter EPSON cennik

Wypełnienia ART równie skuteczne jak amalgamat