Globalne współzależności
Transkrypt
Globalne współzależności
Joanna Żepielska Odpowiedzialne podejście do konsumpcji Scenariusz zajęć z edukacji globalnej dla klas 4-6 szkoły podstawowej Informacja o scenariuszu Wzrost konsumpcji to jedna z najważniejszych przyczyn narastających na świecie problemów ekologicznych. Propagowanie modelu konsumpcji w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo i ciągłe kreowanie popytu na produkty i usługi materialne powoduje coraz większą dewastację środowiska i konflikty społeczne. Podczas zajęć pragniemy przygotować uczniów do świadomej konsumpcji. Jak konsumować dobra i usługi w sposób zrównoważony? Polska Akcja Humanitarna Dział Edukacji Humanitarnej ul. Szpitalna 5/3 00-031 Warszawa e-mail: [email protected] Internet: www.pah.org.pl tel.: (022) 828 88 82, 828 90 98 fax: (022) 831 99 38 Główne zagadnienia zajęć – odpowiedzialna konsumpcja – właściwa postawa konsumencka – produkcja odpadów – kodeks Zielonego Konsumenta Cele zajęć Po zakończeniu zajęć uczeń powinien – tłumaczyć czym jest odpowiedzialna konsumpcja – wymieniać sposoby ograniczania niepotrzebnych odpadów – rozpoznawać produkty przyjazne środowisku – ocenić siebie, na ile jest lub mógłby być Zielonym Konsumentem Metody i techniki pracy – dyskusja – burza mózgów – praca w parach Kluczowe pojęcia – odpowiedzialna konsumpcja – kodeks – Zielony Konsument Środki dydaktyczne:Kolorowe markery, papierowa taśma malarska, kartki formatu A4, duże arkusze szarego papieru, różne opakowania (np. torebka papierowa, plastikowa „reklamówka”, torba płócienna, butelka szklana, butelka PET) i produkty w opakowaniach (np. owoce w plastikowym opakowaniu i owoce luzem) 16 Lekcje dla świata. Scenariusze zajęć z edukacji globalnej. Czas: 90 minut Literatura:E. Osuch, W. Osuch, A. Kassenberg, Geografia z ochroną i kształtowaniem środowiska, podręcznik dla zasadniczych szkół zawodowych, WSiP, Warszawa 2003 M. Huma, M. Krzystkiewicz, Kupuj odpowiedzialnie! Twoje pieniądze kształtują świat. Poradnik dla uczniów szkół ponadpodstawowych, Polska Zielona Sieć, Kraków 2007 M. Huma, Jak kupować by nie dać się upolować. Poradnik odpowiedzialnego konsumenta, Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć, Kraków 2006 Małgorzata Rutkowska – Paszta „Prawa człowieka w edukacji obywatelskiej” Warszawa, 1998, WSiP, wydanie pierwsze Ulrich Baer „Gry dyskusyjne – materiały pomocnicze do pracy z grupą”, Lublin 1997, Wydawnictwo „KLANZA”, wyd. I Przebieg zajęć CZAS CO TRZEBA ZROBIĆ ? 10 min 1. Podaj uczniom temat zajęć. 15 min 2. Czym jest odpowiedzialna konsumpcja? a. Stosując metodę burza mózgów poproś uczniów, aby zapisali na małych kartkach skojarzenia związane z pojęciem odpowiedzialna konsumpcja. b. Wyjaśnij uczniom, że codzienne wybory ludzi mają wpływ na stan środowiska przyrodniczego i na stan zdrowia ludzi, którzy w przyszłości będą zamieszkiwać Ziemię. c. Wyjaśnij uczniom, że poczucie odpowiedzialności za nasze codzienne wybory nazywa się odpowiedzialną konsumpcją. d. Wspólnie z uczniami sformułuj prawidłowe znaczenie tego pojęcia i zawieś je w widocznym miejscu klasy. 20 min 3. Produkcja odpadów a. Poproś uczniów, aby w parach postarali się zdefiniować pojęcia śmieć, odpad. Odczytajcie utworzone definicje na forum klasy. b. Połóż na stole kilka różnych opakowań lub produktów w różnych opakowaniach. c. Poproś uczniów, aby zastanowili się, które opakowania są przyjazne dla środowiska, a które nie. d. Zapytaj uczniów z czego wykonane są poszczególne opakowania? Które z produktów można kupić w innym opakowaniu lub bez opakowania? e. U zupełnij wypowiedzi uczniów. Powiedz, że idąc na zakupy warto mieć ze sobą własną torbę wielokrotnego użytku. W ten sposób ograniczamy ilość niepotrzebnych odpadów (plastikowych „reklamówek”). Globalne współzależności MATERIAŁY UWAGI Materiał pomocniczy nr 1 – Definicja zrównoważonego rozwoju Materiały pomocnicze znajdują się na końcu scenariusza. Kartki papieru formatu A4 do robienia notatek, kolorowe markery, arkusz szarego papieru, papierowa taśma malarska do wieszania plakatów (materiał dodatkowy dla nauczyciela) Materiał pomocniczy nr 2 – Opis metody burza mózgów Różne opakowania (np. torebka papierowa, plastikowa „reklamówka”, torba płócienna, butelka szklana, butelka PET) i produkty w opakowaniach (np. owoce luzem i owoce w plastikowym opakowaniu) 17 Uwaga! Nauczycielu! W tym miejscu możesz zrobić przerwę prowadzeniu zajęć. Drugą część zajęć możesz poprowadzić na następnej lekcji. 30 min 4. W jaki sposób mogę być Zielonym Konsumentem? a. Poproś uczniów, aby każdy indywidualnie zapisał na kartce papieru swoją propozycję i zawiesił w widocznym miejscu (wyjaśnij uczniom co kryje się pod nazwą Zielony Konsument). b. Poproś uczniów o odczytanie swoich propozycji. c. Na podstawie propozycji uczniów stwórzcie wspólny klasowy kodeks Zielonego Konsumenta 15 min Kolorowe markery, arkusze szarego papieru, kartki formatu A4 do notatek, papierowa taśma malarska do zawieszenia plakatu 5. Podsumowanie Zapytaj uczniów, co oni sami mogą zrobić, aby ograniczyć produkcję odpadów. Materiały pomocnicze Materiał pomocniczy nr 1 – Definicje zrównoważonego rozwoju Definicja pojęcia zrównoważony rozwój, opracowana przez Światową Komisję ds. Środowiska i Rozwoju w 1986 r. Zrównoważony rozwój to taki, który zaspokaja potrzeby obecnego pokolenia bez pozbawiania przyszłych pokoleń możliwości zaspokajania ich potrzeb. Definicja pojęcia zrównoważony rozwój, opracowana na Konferencji ONZ Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992 r.: Rozwój zrównoważony jest to strategia przekształceń ekologicznych, społecznych, techniczno-technologicznych i organizacyjnych, których celem jest osiągnięcie racjonalnego i trwałego poziomu dobrobytu społecznego, umożliwiającego przekazanie go następnym pokoleniom, bez obawy zagrożenia destrukcją zasobów przyrody i ekosystemów. Materiał pomocniczy nr 2 – Opis metody Burza mózgów Jest to metoda, która powstała w latach sześćdziesiątych w USA. Za jej twórcę uważany jest Alex F. Osborn. Burzę mózgów zalicza się do strategii zbiorowego rozwiązywania problemów. Stosując ją można, poprzez uaktywnienie indywidualnych możliwości umysłowych uczniów, zespołowo tworzyć pomysły i szukać nowych rozwiązań. Sposób przeprowadzenia 1. N auczyciel określa problem, nad którym będą pracować uczniowie i dba o przygotowanie środków pomocniczych. 2. N auczyciel uzasadnia potrzebę zajęcia się problemem. Im problem będzie bardziej otwarty i mający wiele różnych, możliwych rozwiązań, tym większe szanse pobudzenia kreatywności i aktywności uczniów. 3. N auczyciel wyjaśnia grupie znaczenie metody burza mózgów, podkreślając szczególnie obowiązujące w niej zasady: a. jeszcze przed rozpoczęciem sesji należy ustalić czas na zgłaszanie pomysłów; b. nie wolno krytykować pomysłów podczas ich zgłaszania; 18 Lekcje dla świata. Scenariusze zajęć z edukacji globalnej. c. należy zgromadzić jak najwięcej pomysłów, ocenę ich jakości odkładając na później; d. im bardziej oryginalne rozwiązanie, tym lepiej. 4. Wszystkie zgłaszane pomysły są zapisywane, nauczyciel dba o to, aby każdy uczeń miał szansę zgłoszenia swego pomysłu. 5. Jeżeli tego wymaga postawiony problem, pomysły są porządkowane i analizowane. Te, które mogą doprowadzić do rozwiązania problemu dopracowywane w szczegółach. Zalety metody – przy aktywności pracującej grupy duża liczba pomysłów i rozwiązań, – metoda łatwa, nie wymagająca specjalnego przygotowania ani wyposażenia (wystarczy kreda i tablica). Wady metody – trudność w zaangażowaniu całej grupy w aktywne uczestnictwo w pracy zespołu. Pisemna ocena burzy mózgów Pisemna ocena burzy mózgów wykorzystuje założenia intelektualne metody, wywodzącej się z USA. Zakłada się więc, że najwięcej pożytecznych pomysłów rodzi się wtedy, gdy wszystkie są zapisane bez ich uprzedniego wartościowania, wstępnych osądów czy eliminowania. Funkcjonowanie metody Każdy z uczestników gry otrzymuje kilka karteczek formatu pocztówkowego i grubo piszący flamaster. Prowadzący jest zaopatrzony w rolkę taśmy klejącej oraz 5 kropek z papieru samoprzylepnego. Uczestnicy w ciągu 10 - 20 minut maja zapisać na otrzymanych karteczkach swoje pomysły (pytania, hasła, tezy, idee itd.). W tym czasie nie powinni ze sobą rozmawiać. Każda karteczka może zawierać tylko jeden pomysł. Prowadzący grę na bieżąco zbiera karteczki z pomysłami i przykleja je taśmą do ściany, bez uprzedniego sortowania. W ten sposób pobudzi uczestników gry do kolejnych pomysłów. Następnie prowadzący likwiduje karteczki z takimi samymi pomysłami, a pozostałe sortuje tematycznie, stosując kryteria zaproponowane przez uczestników gry stojących w półkolach. Dopiero teraz przystępuje się do oceny pomysłów na podstawie wspólnie uzgodnionych kryteriów (np. Które pomysły uważam za najłatwiejsze do zrealizowania?). Uczestnicy przyznają pomysłom odpowiednią liczbę kropek, przyklejając je na wybranych karteczkach. Istnieje możliwość przydzielenia wszystkich kropek jednemu pomysłowi lub rozdzielenia ich pomiędzy kilka. Grę można zakończyć dyskusją w małych grupach lub w grupie zasadniczej, a jej tematem będzie ocena pomysłów. Największa korzyść stosowania tej metody polega na bogactwie pomysłów, które uzyskujemy podczas jej stosowania. Globalne współzależności 19