powait bielski - WIOŚ Białystok
Transkrypt
powait bielski - WIOŚ Białystok
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku 15-264 Białystok, ul. Ciołkowskiego 2/3 tel. 85 742-53-78 fax 85 742-21-04 e-mail: [email protected] INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ BIAŁYSTOK, grudzień 2016 spis treści WSTĘP ...........................................................................................................................................................4 PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE ....................................................................................................................4 DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO–KONTROLNA I BADAWCZA ...................................................................................................4 POWIETRZE ....................................................................................................................................................6 PRESJE – EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA .........................................................................................................6 STAN – OCENA JAKOŚCI POWIETRZA ...........................................................................................................................6 PRZECIWDZIAŁANIA – DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA ...........................................................................................................7 STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH................................................................................................7 PRESJE – ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD ......................................................................................................................7 STAN – OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH .......................................................................................................9 PRZECIWDZIAŁANIA – DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA .........................................................................................................10 WODY PODZIEMNE ......................................................................................................................................12 PRESJE ................................................................................................................................................................12 STAN - OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH ...............................................................................................................12 GOSPODARKA ODPADAMI ...........................................................................................................................13 PRESJE ................................................................................................................................................................13 STAN ..................................................................................................................................................................15 PRZECIWDZIAŁANIA – KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH ..................................................................16 HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY...................................................................................................19 PRESJE – ŹRÓDŁA HAŁASU.......................................................................................................................................19 STAN – POMIARY HAŁASU .......................................................................................................................................20 PRZECIWDZIAŁANIA .........................................................................................................................................21 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE ...............................................................................................................22 PRESJE – ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO .................................................22 STAN – POMIARY MONITORINGOWE ......................................................................................................23 OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI ................................................................................................23 NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH .......................................................................24 TRANSPORT .........................................................................................................................................................25 3 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok WSTĘP PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE Położenie Powiat siemiatycki jest zlokalizowany w południowej części województwa podlaskiego. Zajmuje obszar 1459 km2, co stanowi ok. 7,2% powierzchni województwa. Południową granicę powiatu wyznacza rzeka Bug, od strony wschodniej granica z Republiką Białorusi. Powiat leży w środku malowniczego regionu Podlasie, w dolinie Bugu, której obszar w sąsiedztwie rzeki z racji walorów przyrodniczych nazwano „Podlaski Przełom Bugu” i objęto ochroną. Struktura administracyjna i ludność W skład powiatu siemiatyckiego wchodzi 9 gmin. Liczba ludności ogółem wynosi 46,1 tys. osób. Gęstość zaludnienia 32 os/km2. Gospodarka Na terenie powiatu dominuje rolnictwo, w większości są to gospodarstwa o produkcji wielokierunkowej. Użytki rolne (gruntu orne, sady, łąki, pastwiska) stanowią ok. 60,5% powierzchni ogólnej powiatu, lasy i grunty leśne 32%, natomiast pozostałe grunty i nieużytki 7,5%. Struktura zasiewów obejmuje głównie zboża, w dalszej kolejności ziemniaki, rośliny pastewne i przemysłowe, a także warzywa gruntowe. Ze względu na rolniczy charakter powiatu stopień uprzemysłowienia określa się jako niski. Wg danych GUS, pod koniec 2015 r. zarejestrowanych było 2 750 podmiotów gospodarczych, w tym 2 606 z sektora prywatnego. W gospodarce dominuje przetwórstwo rolno-spożywczego. Inne rodzaje działalności gospodarczej to produkcja kostki brukowej, przemysł wydobywczy i przetwarzający lokalne złoża kredy. W Adamowie (gmina Mielnik) znajduje się Przedsiębiorstwo PERN-Stacja Pomp nr 1, przesyłająca ropę naftową na potrzeby kraju i zagranicy. Duże obszary leśne dostarczają surowców dla przemysłu przetwórstwa drzewnego, rzemiosła meblarskiego i stolarskiego. Produkowane są m.in. meble, parkiety, elementy stolarki budowlanej. Walory przyrodnicze powiatu Powiat charakteryzuje się atrakcyjnymi walorami przyrodniczo - krajoznawczymi dzięki malowniczemu położeniu w Dolinie Środkowego Bugu. Szczególnie interesujący fragment - Podlaski Przełom Bugu rozciąga się od Niemirowa do Drohiczyna. Na terenie powiatu znajdują się duże kompleksy leśne o charakterze naturalnym – pozostałości Puszczy Mielnickiej. Łącznie 32% powierzchni powiatu stanowią lasy. Szczególnie cenne tereny, mające znaczenie dla ochrony wartości przyrodniczych Europy, objęto siecią „Natura 2000”, którą tworzą obszary istotne dla zachowania zagrożonych lub bardzo rzadkich gatunków roślin, zwierząt czy siedlisk przyrodniczych. Podstawą utworzenia sieci są 2 unijne dyrektywy, tzw. „Dyrektywa Ptasia” i „Dyrektywa Siedliskowa”. Na terenie powiatu, sieć Natura 2000 stanowią: Obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO): Dolina Dolnego Bugu (13095 ha). Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO): Ostoja Nadbużańska (5765 ha), Schrony Brzeskiego Rejonu Umocnionego (117 ha). DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO–KONTROLNA I BADAWCZA Prawne podstawy funkcjonowania Inspekcji Ochrony Środowiska określono w ustawie z dnia 20 lipca 1991 r., która nałożyła na nią obowiązki: 4 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok kontrolowania przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska przez podmioty gospodarcze, prowadzenia badania stanu środowiska, informowania społeczeństwa o wynikach tych badań. Szczegółowe cele działalności inspekcyjno–kontrolnej WIOŚ są corocznie ustalane w planach pracy, tworzonych na podstawie wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, analizy wyników dotychczasowej działalności, propozycji przekazanych przez Marszałka, Wojewodę oraz przez organy samorządowe. ZAKRES DZIAŁALNOŚCI INSPEKCYJNO-KONTROLNEJ Podstawowym celem kontroli jest wymuszenie na kontrolowanym podjęcia działań, które w konsekwencji mają spowodować zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko. Inspekcja Ochrony Środowiska zgodnie z przysługującymi kompetencjami może zastosować różnego rodzaju środki dyscyplinujące, między innymi: wydać zarządzenia pokontrolne, wydać decyzję wyznaczającą termin usunięcia zaniedbań, a w przypadku stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia czy znacznych szkód w środowisku, w porozumieniu z Wojewodą, decyzję wstrzymującą działalność zakładu, wymierzyć karę pieniężną za naruszanie warunków korzystania ze środowiska, skierować wystąpienia do innych organów administracji państwowej, rządowej i samorządu terytorialnego z wnioskiem o podjęcie działań związanych z ich właściwością, zastosować karę grzywny (mandat karny), skierować wniosek do sądu i organów ścigania. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na możliwości prawnych działań własnych samorządów, zbieżnych z kompetencjami lub celami działań przypisanymi Inspekcji Ochrony Środowiska, które pozwalają przeciwdziałać negatywnemu oddziaływaniu na środowisko, a także minimalizować problemy środowiskowe. W okresie od sierpnia 2015 na terenie powiatu przeprowadzono łącznie 59 kontroli w najbardziej uciążliwych podmiotach i obiektach. W przypadkach stwierdzanych przekroczeń, wydawano stosowne zarządzenia, a także wymierzono kary pieniężne za naruszenie warunków korzystania ze środowiska. MONITORING ŚRODOWISKA W ramach działalności badawczej, główny zakres prac Inspekcji Ochrony Środowiska prowadzony jest w oparciu o Program Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ), którego koordynatorem jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. System PMŚ składa się z 3 głównych bloków - zagadnień: jakość środowiska, emisja oraz oceny i prognozy. Zadania PMŚ realizowane są przez różnorodne instytucje w kraju, a w znacznym zakresie przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska. Dane uzyskiwane w Programie PMŚ tworzą wojewódzką bazę informacji o stanie środowiska. Program badawczy realizowany przez WIOŚ obejmuje następujące komponenty środowiska: monitoring powierza atmosferycznego, monitoring wód powierzchniowych płynących i stojących, monitoring wód podziemnych, monitoring hałasu, monitoring pól elektromagnetycznych, monitoring odpadów niebezpiecznych. W każdym podsystemie badawczym, na potrzeby wykonywanych ocen, wyszczególnia się 3 elementy: presje, stan i przeciwdziałanie. 5 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok POWIETRZE PRESJE – EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA Substancjami zanieczyszczającymi, mającymi największy udział w emisji zanieczyszczeń, pochodzącymi głównie z procesów spalania energetycznego są: tlenki azotu (NO-NO2), dwutlenek siarki (SO2), tlenek węgla (CO) i pyły. Od środków transportu największy udział w emisji zanieczyszczeń mają: tlenek węgla (CO), tlenki azotu (NONO2) i benzen (C6H6). Głównymi źródłami zanieczyszczeń atmosfery na terenie powiatu są rozproszone źródła emisji z sektora komunalno – bytowego, a także zanieczyszczenia komunikacyjne związane z ruchem pojazdów, głównie na trasie samochodowej Białystok – Bielsk Podlaski – Siemiatycze. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2015 r. emisja zanieczyszczeń gazowych ogółem z terenu powiatu wynosiła 14 264 ton. W porównaniu do roku poprzedniego odnotowano nieznaczny jej spadek. W latach 2006 – 2009 pomimo niewielkich wahań emisja była niska. EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA Z ZAKŁADÓW SZCZEGÓLNIE UCIĄŻLIWYCH jed n 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Emisja zanieczyszczeń pyłowych woj. podlaskie ogółem t/r 1 740 1 748 1 324 1 146 1 096 977 919 874 934 921 ogółem t/r 0 0 0 0 18 11 13 11 18 11 ze spalania paliw t/r 0 0 0 0 18 11 13 11 18 11 t/r 1 703 946 1 716 244 1 602 796 1 597 587 1 616 560 1 646 078 1 480 002 1 974 984 2 014 565 1 978 194 ogółem t/r 14 282 12 710 13 562 12 734 20 897 19 127 17 159 16 238 15 686 14 264 ogółem (bez dwutlenku węgla) t/r 28 15 13 15 166 148 150 145 150 132 dwutlenek siarki t/r 1 1 1 1 17 13 18 16 14 12 tlenki azotu t/r 11 10 11 10 15 15 13 11 14 13 tlenek węgla t/r 1 1 1 1 128 113 113 111 117 104 dwutlenek węgla t/r 14 254 12 695 13 549 12 719 20 731 18 979 17 009 16093 15536 14 132 powiat siemiatycki Emisja zanieczyszczeń gazowych woj. podlaskie ogółem powiat siemiatycki dane: GUS STAN – OCENA JAKOŚCI POWIETRZA Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza na terenie woj. podlaskiego dokonywana jest w oparciu o pomiary kontrolne głównych zanieczyszczeń bezpośrednio emitowanych do atmosfery (emisja) oraz badania monitoringowe substancji powstających w atmosferze (imisja). 6 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok Na terenie „Strefy Podlaskiej” która obejmuje wszystkie, za wyjątkiem Aglomeracji Białostockiej, powiaty województwa podlaskiego, wykonywana corocznie (zgodnie art. 89 Ustawy Prawo ochrony środowiska) „Ocena poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref województwa podlaskiego” wykazała za rok 2015 przekroczenia normy pyłu PM2,5 oraz benzo(a)pirenu dla kryterium oceny - ochrona zdrowia. Do oceny jakości powietrza na terenie całego województwa służą również pomiary na potrzeby oceny narażenia ekosystemów. Badania prowadzone są na stacji tła wiejskiego w m. Borsukowizna (gm. Krynki). Wykonywany jest tam pomiar automatyczny dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu. W 2015 r. stwierdzono przekroczenia poziomów celów długoterminowych dla ozonu zarówno dla kryteriów: ochrony zdrowia i ochrona roślin. Taką ocenę potwierdzają wyniki badań prowadzonych od 2004 r. PRZECIWDZIAŁANIA – DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Największymi źródłami zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na terenie powiatu są ciepłownie miejskie i osiedlowe oraz zakłady przemysłowe zlokalizowane w większości w Siemiatyczach. Wyniki kontroli podmiotów opisano poniżej: P.H.U. DMITRUK I SYN S.C. w Siemiatyczach (kontrola: grudzień 2015 r.) Źródłem zorganizowanej emisji zanieczyszczeń jest eksploatowana na potrzeby technologiczne kabina lakierniczo-susząca. Na potrzeby ogrzewania kabiny eksploatowany jest palnik o mocy 35 kW. Kontrola wykazała, że kabina klasyfikowana jest jako instalacja niewymagająca pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, lecz podlega obowiązkowi zgłoszenia z uwagi na emisję gazów lub pyłów. Wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące uregulowanie nieprawidłowości. Ferma Drobiu w m.Runice (kontrola: maj – lipiec 2016 r.) Źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza są wyloty systemów wentylacyjnych funkcjonujących w obiektach inwentarskich. W trakcie kontroli ustalono, że zakład nie wypełnił obowiązku sporządzenia i wprowadzenia do Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) raportów za poprzednie lata. Udzielono instruktażu. Ferma Drobiu w m. Tonkiele (kontrola: sierpień – wrzesień 2016 r.). Źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza są wyloty systemów wentylacyjnych funkcjonujących w obiektach inwentarskich. W trakcie kontroli ustalono, że zakład nie wypełnił obowiązku sporządzenia i wprowadzenia do Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) raportów za wcześniejsze lata. Udzielono instruktażu. Pozostałe skontrolowane zakłady, w których nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie emisji zanieczyszczeń to: Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych PERN "Przyjaźń" - Wydział Wschodni Przesyłu Ropy Dział Baza Adamowo, (kontrola: październik – listopad 2015 r.), O.K. Owocowe Koncentraty Sp. z o.o. Zakład Produkcyjny w Siemiatyczach (kontrola: październik – listopad 2015 r.), Agro-Tymianka s.c. w m. Nurzec – Stacja (kontrola: listopad – grudzień 2015 r.; październik 2016 r. ), Ferma drobiu w m. Żurobice (kontrola: listopad – grudzień 2015 r.), Firma Handlowo-Usługowa „Budrol” w Siemiatyczach (kontrola: lipiec 2016 r.), POLSER Sp. z o.o. w Siemiatyczach (kontrola: sierpień – wrzesień 2016 r.) STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH PRESJE – ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD Wielkość presji na wody prezentuje stopień wyposażenia gmin w infrastrukturę obsługującą gospodarkę wodno-ściekową. Według danych GUS1 długość czynnej sieci wodociągowej w 2015 roku wynosiła 863,5 km. W 2015 roku 87,3% ludności powiatu korzystało z sieci wodociągowej, najwięcej w gminie Dziadkowice – 97,2%, najmniej w gminie Nurzec-Stacja – 73,9%. 1 Aktualnie dostępne dostępne GUS w czasie opracowania niniejszej informacji 7 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok Korzystający z sieci wodociągowej w % ogółu ludności 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Jednostka terytorialna Powiat siemiatycki 82,4 82,5 82,6 82,9 83,5 83,9 84,7 Siemiatycze(1)-gmina miejska 92,2 92,2 92,2 92,3 92,3 92,3 94,1 Siemiatycze(2)-gmina wiejska 77,4 77,7 78,0 78,2 78,7 79,4 79,6 Drohiczyn 81,7 81,8 81,9 82,0 82,3 82,4 82,5 Dziadkowice 85,9 85,9 85,9 85,9 86,1 86,1 86,1 Grodzisk 88,6 88,6 88,6 88,7 88,8 89,5 89,1 Mielnik 80,5 80,7 80,9 81,2 81,4 81,5 83,6 Milejczyce 71,4 71,3 71,3 72,1 72,0 73,8 73,8 Nurzec-Stacja 70,6 70,8 70,9 71,0 72,1 73,4 73,6 Perlejewo 60,3 60,3 60,5 62,4 69,3 69,3 70,1 2013 2014 84,9 87,1 94,2 94,3 79,8 79,9 82,7 82,9 86,1 97,1 89,2 89,2 83,7 93,3 73,8 85,9 73,7 73,7 70,5 77,9 2015 87,3 94,5 79,9 83,0 97,2 89,3 93,4 85,9 73,9 78,0 Długość czynnej sieci kanalizacyjnej w 2015 roku wynosiła 108,7 km. W 20151 roku średnio 33,8% ludności powiatu korzystało z sieci kanalizacyjnej, najwyższy wskaźnik osiągnięto w gminie miejskiej Siemiatycze – 81,4%. Korzystający z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Powiat siemiatycki 27,0 27,2 27,3 27,5 27,5 28,4 30,5 31,5 33,0 33,8 Siemiatycze(1)-gmina miejska 72,3 72,5 72,8 72,8 73,1 73,4 76,8 78,9 79,5 81,4 Siemiatycze(2)-gmina wiejska Drohiczyn 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 12,3 12,4 12,5 12,6 12,9 Dziadkowice 5,6 5,6 6,2 6,8 13,8 14,7 2,5 16,2 21,1 21,1 0 0 0 0 0 6,3 13,9 14,1 19,0 19,0 12,8 12,9 13,0 13,0 13,3 13,8 14,3 14,3 14,8 14,8 Mielnik 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Milejczyce 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 12,7 12,7 12,7 12,8 13,2 15,1 15,1 15,3 0 0 0 0 0 0 0 0 Grodzisk Nurzec-Stacja Perlejewo 15,7 15,0 0 0 dane: GUS W 2015 roku na terenie powiatu funkcjonowało 7 komunalnych i 2 przemysłowe oczyszczalnie ścieków. Trzy komunalne oczyszczalnie były wyposażone w system podwyższonego usuwania biogenów. W 2015 roku 40,7 % mieszkańców powiatu było obsługiwane poprzez oczyszczalnie ścieków. W podziale na gminy, najniższą liczbę ludności zanotowano w gminie wiejskiej Mielnik, a najwyższą w gminie miejskiej Siemiatycze. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczby ludności Jednostka terytorialna 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Powiat siemiatycki 31,8 7 32,7 1 33,2 27,2 28,6 29,4 2012 2013 2014 2015 37,7 39,5 40,2 40,7 Ogólna liczba mieszkańców obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków 1544 1570 1580 1285 1343 1366 1784 1854 1868 18 74 8 2 9 8 0 1 2 6 8 2 1263 1277 1287 1041 1041 1041 1415 1450 1465 14 65 Siemiatycze(1)-gmina miejska 4 8 7 2 2 2 2 4 4 0 151 Siemiatycze(2)-gmina wiejska 172 172 172 150 150 150 150 150 150 Powiat siemiatycki Drohiczyn Dziadkowice 1200 1300 1300 - - - 828 - Grodzisk 672 677 685 685 Mielnik - - - - Milejczyce Nurzec-Stacja 1400 1283 1433 1683 1701 1 749 311 602 606 620 620 685 685 685 685 648 648 - - - 68 65 74 - - - 850 850 850 - - - - - - - - 770 775 775 783 820 820 820 8 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego Perlejewo - - - WIOŚ Białystok - - - - - - - dane: GUS STAN – OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH Zasady monitoringu wód uwzględniają badania i ocenę jakości wód w sposób odpowiedni do celów jej użytkowania i prowadzonej działalności na obszarze zlewni. Badania objęły: monitoring wód dla celów ogólnej oceny jakości wody, w tym stopnia eutrofizacji poprzez badania stężeń związków azotu i fosforu oraz w celu określenia odcinków wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. monitoring wód prowadzony w ujęciach zaopatrujących ludność w wodę do spożycia oraz w obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych (ocena zostanie sporządzona w 2017 roku). KLASYFIKACJE WÓD Zakres, częstotliwość i sposób prowadzenia badań monitoringowych wód powierzchniowych oraz sposób oceny wód zależy od sposobu ich użytkowania i charakterystyki zagrożenia. Ocen jakości wód dokonuje się w tzw. Jednolitej Części Wód Powierzchniowych2. Rodzaje sporządzanych ocen to: • Ocena stanu wód. Stan wód jest definiowany jako dobry lub zły. Aby stan wód uznano za dobry musi być spełniony warunek, iż oceniony stan ekologiczny (lub potencjał ekologiczny w przypadku wód sztucznych lub silnie zmienionych3) jest dobry lub powyżej dobrego oraz stan chemiczny wód oceniono jako dobry. - Stan ekologiczny określa się w ciekach naturalnych, jeziorach lub innych zbiornikach naturalnych, wodach przejściowych oraz przybrzeżnych. Ocena dokonywana jest na podstawie wyników klasyfikacji elementów fizykochemicznych, biologicznych i hydromorfologicznych. Stan ekologiczny jest definiowany jako: bardzo bobry, dobry, umiarkowany, słaby i zły. - Potencjał ekologiczny określa się dla wód sztucznych lub silnie zmienionych. Ocena dokonywana jest na podstawie wyników klasyfikacji zbadanych elementów biologicznych, fizykochemicznych i hydromorfologicznych. Potencjał ekologiczny jest definiowany jako: maksymalny, dobry, umiarkowany, słaby, zły. - Stan chemiczny wód klasyfikuje się na podstawie chemicznych wskaźników jakości wód. Stan chemiczny jest definiowany jako dobry oraz poniżej dobrego. • Ocena spełnienia wymogów dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. Ocena polega na sprawdzeniu wartości kryterialnych wskaźników charakteryzujących zjawisko eutrofizacji wody. Parametrami branymi pod uwagę są: fitoplankton (wskaźnik fitoplanktonowy - IFPL), fitobentos (wskaźnik okrzemkowy - IO), makrofity (makrofitowy indeks rzeczny - MIR), Biologiczne Zapotrzebowanie Tlenu (BZT5), OWO (mg/l), azot amonowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny, fosforany, fosfor ogólny. • Ocena spełnienia wymogów dla obszarów chronionych przeznaczonych do celów rekreacyjnych, w tym kąpieliskowych. Ocena polega na określeniu wymagań, jakim powinna odpowiadać woda w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli. Ocenę przeprowadza się na podstawie danych oceny stanu wód oraz porównanie wartości wskaźników wchodzących w skład elementów biologicznych, elementów fizykochemicznych z grup wskaźników jakości wód 3.2 oraz 3.5 z granicznymi wartościami II klasy wskaźników załączników 1 – 4 do rozporządzenia klasyfikacyjnego, w uzupełnieniu o wskaźniki mikrobiologiczne. Przyjmuje się, że spełnione są wymogi dla obszaru chronionego, jeśli wyniki oceny wskazują na dobry stan chemiczny i przynajmniej dobry stan ekologiczny lub potencjał ekologiczny i nie stwierdzono występowania zjawiska przyspieszonej eutrofizacji wywołanej antropogenicznie wskazującego na możliwość zakwitu glonów (opisywana ocen będzie wykonana po zakończeniu badań 2016 roku oraz powtórzona po przeprowadzeniu badań w 2019 r.). 2 Jednolita część wód powierzchniowych (JCWP) - oznacza oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych, taki jak: jezioro lub inny naturalny zbiornik wodny, sztuczny zbiornik wodny, struga, strumień, potok, rzeka, kanał, lub ich części, morskie wody wewnętrzne, wody przejściowe lub przybrzeżne. 3 wody te zostały tak przekształcone przez człowieka, że niemożliwe jest przywrócenie im stanu naturalnego 9 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok OMÓWIENIE WYNIKÓW BADAŃ RZEK Oceny wód sporządza się w ramach realizacji 6-cio letnich programów pomiarowych (2010-2015). W latach 2010-2015 na terenie powiatu monitoring wód prowadzono na rzece Kamiance (dopływ Bugu) na odcinku ujściowym profilu pomiarowym w miejscowości Turna Mała. Celami badań było wykonanie oceny stanu wód oraz oceny spełnienia wymagań w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. Rzeka wypływa z Wysoczyzny Drohiczyńskiej w pobliżu miejscowości Czerepy i płynie w kierunku południowowschodnim. Całkowita długość wynosi 27,0 km, a powierzchnia zlewni 127,2 km2. Powyżej Siemiatycz Kamiankę zasilają wody największego dopływu Mahomet. Rzeka przepływa przez teren miasta i uchodzi do Bugu poniżej miejscowości Turna Mała. Głównymi źródłami zanieczyszczeń wód rzeki są miejscowości Siemiatycze i Czartajew. Odcinek ujściowy leży w obszarze Natura 2000 objętym ochroną. Ocena jakości wód w JCWP: PLRW200017266569, Kamianka z dopływami Ocena stanu ekologicznego - wykonana na podstawie indeksu fitobentosowego (IO) i ichtiofauny wykazała stan umiarkowany (III klasa). Klasyfikacja stanu chemicznego - poniżej dobrego ze względu na ponadnormatywną wartość: ftalanu di(2etyloheksyl) oraz sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu. Ocena stanu wód – ponieważ stan ekologiczny nie osiągnął dobrego, a stan chemiczny oceniono jako poniżej dobrego, ostatecznie stan wód oceniono jako zły. Ocena w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych wykazała, iż woda jest wrażliwa na eutrofizację komunalną. PRZECIWDZIAŁANIA – DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Wyniki kontroli podmiotów z zakresu gospodarki wodno-ściekowej przedstawiono poniżej: Zespół Szkół Rolniczych im. St. Reymonta w Czartajewie (kontrola: lipiec-sierpień 2015 r.). Stan formalnoprawny w zakresie gospodarki wodno-ściekowej został uregulowany. Przedstawione podczas kontroli analizy ścieków nie wykazały przekroczeń warunków dopuszczalnych. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. NUMENOR Jakub Jodłowski w Siemiatyczach (kontrola: październik 2015 r., czerwiec 2016 r.). Wodę na potrzeby zakładu pobierano z własnego ujęcia. Stan formalno-prawny w zakresie poboru wód i odprowadzania ścieków został uregulowany. Ścieki bytowo gospodarcze odprowadzano do osadnika szczelnego, a następnie wywożono do miejskiej oczyszczalni ścieków. Ścieki technologiczne z mycia posadzki w hali demontażu pojazdów, placu postojowego, po uprzednim podczyszczeniu w separatorze z substancji ropopochodnych, odprowadzano do zbiornika chłonno-odparowującego. Ścieki deszczowe z odwodnień liniowych odprowadzano poprzez system kanałów do zbiorczej studzienki betonowej z osadnikiem, a po neutralizacji do zbiornika chłonno – odparowującego. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Ponowna kontrola przeprowadzona w czerwcu b.r. również nie wykazała nieprawidłowości w powyższym zakresie. O.K. Owocowe Koncentraty Sp. z o.o. Zakład Produkcyjny w Siemiatyczach (kontrola: październik – listopad 2015 r.). Wodę na potrzeby zakładu (cele socjalne i technologiczne) pobierano z ujęcia składającego się z pięciu studni głębinowych. W wyniku działalności zakładu powstawały następujące rodzaje ścieków: ścieki socjalne, ścieki produkcyjne (z mycia i płukania, czyszczenia posadzek oraz woda z odparowywania i zagęszczania koncentratów) i opadowe. Ścieki produkcyjne oraz socjalne odprowadzano na miejską oczyszczalnie ścieków. Ścieki opadowe z terenu utwardzonego odprowadzane były do rzeki Kamianki za pośrednictwem kolektora burzowego administrowanego przez Oerlemans Foods Siemiatycze Sp. z o.o. w Siemiatyczach. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych PERN "Przyjaźń" - Wydział Wschodni Przesyłu Ropy Dział Baza Adamowo (kontrola: październik-listopad 2015 r.). Woda na potrzeby osiedla przyzakładowego oraz częściowo na potrzeby socjalno-bytowe pracowników pobierana była z wodociągu gminnego. Wodę na potrzeby technologiczne pobierano z własnego ujęcia, składającego się z trzech studni wierconych. Stan formalnoprawny eksploatacji ujęcia był uregulowany. Ilość pobieranej wody podlegała rejestracji za pomocą wodomierzy. Ujęcie było prawidłowo zabezpieczone - wszystkie studnie 10 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok odpowiednio ogrodzone. Na terenie zakładu znajdowały się dwie oczyszczalnie ścieków. Biologiczna oczyszczalnia ścieków, która oczyszczała ścieki bytowo-gospodarcze z zakładu i osiedla mieszkaniowego oraz oczyszczalnia ścieków deszczowo-przemysłowych, która przeznaczona była do oczyszczania ścieków opadowych oraz ścieków powstających na skutek odwadniania zbiorników magazynowych, zmywania tac technologicznych, mycia sprzętu transportowego, odcieków ze składowiska osadów i rekultywacji gruntu zanieczyszczonego ropą naftową. Ścieki oczyszczone odprowadzane były poprzez rów do rzeki Mętnej. Stan formalnoprawny obydwu oczyszczalni został uregulowany. Osady ściekowe powstające podczas oczyszczania ścieków bytowo-gospodarczych wykorzystywano do nawożenia terenów zielonych na terenie bazy. Substancje ropopochodne odzyskiwane ze ścieków kierowano do powtórnego wykorzystania. Wody opadowe z dróg dojazdowych na terenie zakładu odprowadzano do ziemi poprzez studnie chłonne oraz do rowów bezodpływowych poza terenem zakładu. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Ferma Drobiu Pana Adama Toczko w Żurobicach, gm. Dziadkowice (kontrola: listopad-grudzień 2015 r.). Wodę pobierano ze studni wierconej i wykorzystywano do pojenia drobiu, na cele porządkowe oraz na potrzeby pracowników. Studnia była zlokalizowana na działce należącej do osób trzecich (właściciel fermy posiadał pisemną zgodę na użytkowanie studni). Awaryjne źródło zaopatrzenia w wodę stanowił wodociąg wiejski eksploatowany przez Gminny Zakład Usług Komunalnych w Dziadkowicach. W wyniku działalności fermy powstawały ścieki socjalno-bytowe oraz ścieki technologiczne z mycia budynków inwentarskich. Ścieki socjalno-bytowe gromadzono w 2 zbiornikach bezodpływowych. Ścieki technologiczne powstawały w wyniku mycia kurników strumieniem czystej wody przy użyciu myjki ciśnieniowej i gromadzone były w zbiornikach bezodpływowych zlokalizowanych przy kurnikach. Wszystkie wytwarzane ścieki były odbierane w zależności od potrzeb przez firmę asenizacyjną. Wody opadowe wsiąkały w grunt na powierzchni nieutwardzonej na terenie fermy. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. P.H.U. DMITRUK I SYN S.C. Janusz Dmitruk Dariusz Dmitruk (kontrola: grudzień 2015 r.). Wodę na potrzeby zakładu pobierano z sieci wodociągu miejskiego. Ścieki odprowadzano do szczelnego zbiornika bezodpływowego, a następnie według potrzeb wywożone były przez wyspecjalizowaną firmę asenizacyjną na oczyszczalnię ścieków w Siemiatyczach. Warunki dostarczania wody oraz odprowadzania ścieków określono w umowie zawartej z Przedsiębiorstwem Komunalnym Sp. z o.o. w Siemiatyczach. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. AGRO-TYMIANKA w m. Nurzec Stacja (kontrola: listopad-grudzień 2015 r.). Wodę pobierano z wodociągu gminnego i zużywano na cele technologiczne, porządkowe i oraz potrzeby pracowników. Wytwarzane ścieki odprowadzano do dwóch, okresowo opróżnianych zbiorników bezodpływowych. Wszystkie wytwarzane ścieki były odbierane w zależności od potrzeb przez firmę asenizacyjną. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Ferma Drobiu Adam Smolańczuk, gm. Drohiczyn (kontrola: maj – czerwiec 2016 r.). Wodę do pojenia drobiu oraz na potrzeby socjalno-bytowe pracowników pobierano z wodociągu gminnego eksploatowanego przez Gminy Zakład Gospodarki Komunalnej w Drohiczynie. W dniu kontroli właściciel posiadał umowę na dostawę wody z zawartą na czas nieokreślony. W wyniku eksploatacji instalacji powstawały jedynie niewielkie ilość ścieków socjalno-bytowych, które gromadzono w zbiorniku bezodpływowym, a następnie wywożono za pośrednictwem wyspecjalizowanej firmy asenizacyjnej. Ścieki technologiczne praktycznie nie były wytwarzane, ponieważ czyszczenie kurników odbywało się za pomocą niewielkiej ilości wody z dodatkiem środków chemicznych, które ulegały odparowywaniu. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Ferma Drobiu Ewa i Stanisław Bartosiak, gm. Drohiczyn (kontrola: sierpień – wrzesień 2016 r.). Wodę do pojenia drobiu oraz na potrzeby socjalno-bytowe i porządkowe pobierano ze studni. W wyniku działalności fermy powstawały ścieki socjalno-bytowe. Ścieki technologiczne praktycznie nie były wytwarzane, ponieważ czyszczenie kurników odbywało się za pomocą niewielkiej ilości wody z dodatkiem środków chemicznych, które ulegały odparowywaniu. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości. Kontrolowany podmiot nie posiadał uregulowanego stanu formalno-prawnego w zakresie poboru wód oraz nie przekazywał właściwym organom ochrony środowiska i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska wyników pomiarów w związku z eksploatacją instalacji. W związku z powyższym zostało wydane zarządzanie pokontrolne obligujące podmiot do usunięcia nieprawidłowości. Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Drohiczynie – oczyszczalnia w Drohiczynie (kontrola: październik 2016 r.). Stan formalnoprawny w zakresie poboru wody i odprowadzania ścieków oczyszczonych został uregulowany. Zgodnie z aktualnym pozwoleniem wodnoprawnym i obowiązującymi 11 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok przepisami ścieki badano w akredytowanym laboratorium. Analiza przedstawionych wyników nie wykazała przekroczeń wskaźników określonych w pozwoleniu wodnoprawnym. W trakcie kontroli pobrano do badań próbę ścieków oczyszczonych odprowadzanych z oczyszczalni. Przeprowadzone badania nie wykazały przekroczeń warunków dopuszczalnych. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. POLSER Sp. z o.o. w Siemiatyczach (kontrola: sierpień – wrzesień 2016 r.). Stan formalno-prawny w zakresie gospodarki wodno-ściekowej został uregulowany. Wodę na potrzeby zakładu (produkcja, procesy technologiczne – mycia urządzeń dostawczych i technologicznych, potrzeby socjalne pracowników oraz do uzupełniania obiegów zamkniętych instalacji chłodniczej) pobierano z własnego ujęcia a następnie poddawano uzdatnieniu (odżelazianiu, odmanganianu i zmiękczaniu). W wyniku działalności zakładu powstawały ścieki socjalno-bytowe, technologiczne i opadowe. Ścieki technologiczne i socjalno-bytowe odprowadzano na miejską oczyszczalnię. Ścieki opadowe z terenu utwardzonego odprowadzano do miejskich kolektorów burzowych, skąd trafiały do rzeki Kamianki. W wyniku przeprowadzonej kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. WODY PODZIEMNE PRESJE Wody podziemne należące do zasobów naturalnych, coraz bardziej zagrożone są zanieczyszczeniami z powierzchni ziemi. Konieczna jest ich szczególna ochrona, gdyż są to zasoby nieodnawialne. W szczególności niezbędna jest ochrona obszarów, pod którymi znajdują się Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. W Polsce jest ich około 180, a obszar obejmuje ponad 52 % powierzchni naszego kraju. Wody podziemne zanieczyszczone są rozmaitymi substancjami chemicznymi, najczęściej są to: substancje ropopochodne azotany, fosforany, chlorki, siarczany i inne. Najpowszechniej występującymi przyczynami zanieczyszczeń wód podziemnych są wycieki z nieizolowanych składowisk odpadów, z baz magazynowania i dystrybucji paliwowych do pojazdów samochodowych. Zanieczyszczenia azotanami i fosforanami występują przede wszystkim na terenach rolniczych (związki te są także przyczyną eutrofizacji wód powierzchniowych. STAN - OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH Ocena wód podziemnych została wykonywana na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz.U. Nr 143 poz. 896), które obowiązywało do 2015 roku. Klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pięć klas jakości: Klasa I – wody bardzo dobrej jakości, w których: wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych i mieszczą się w zakresie wartości stężeń charakterystycznych dla badanych wód podziemnych ( tła hydrogeochemicznego) b) wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka. Klasa II – wody dobrej jakości, w których: wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo jest to wpływ bardzo słaby. Klasa III – wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka. Klasa IV – wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego wpływu działalności człowieka. Klasa V – wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczący wpływ działalności człowieka. 12 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok Oceny stanu chemicznego wód podziemnych w Jednolitej Części Wód Podziemnych (JCWPd) dokonuje się porównując wartości średnich arytmetycznych stężeń badanych elementów fizykochemicznych ze zbadanych punktów pomiarowych, które są reprezentatywne dla jednolitej części wód podziemnych, z wartościami granicznymi elementów fizykochemicznych określonych w załączniku do rozporządzenia. Monitoring jakości wód podziemnych prowadzi Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy w sieci otworów badawczych obejmujących wszystkie JCWPd na obszarze kraju. Ostatnie badania stanu chemicznego, w ramach monitoringu diagnostycznego, PIG przeprowadził w 2012 roku w czterech punktach pomiarowych zlokalizowanych w m. Mielnik, Grabarka, Tymianka i Klukowicze. Klasyfikacja stanu chemicznego wód podziemnych wg badań PIG-PIB Lp. Numer Miejscowość otworu Gmina Użytkowanie terenu 1 1102 Mielnik Mielnik lasy II 2 1112 Grabarka Nurzec-Stacja lasy II 3 2219 Tymianka Nurzec-Stacja Zabudowa wiejska II 4 2220 Klukowicze Nurzec-Stacja Zabudowa wiejska III Klasa jakości wody źródło: PIG- PIB Jakość wód w Mielniku, Grabarce oraz w Tymiance należy uznać za dobrą (wody dobrej jakości), natomiast w m. Klukowicze są to wody zadowalającej jakości. Należy podkreślić, że przedstawiona klasyfikacja wód podziemnych skierowana jest na ocenę stopnia zanieczyszczenia wód i nie obejmuje oceny stanu sanitarnego oraz badań pod kątem przydatności wody do picia (po uzdatnieniu). Oceny te wykonuje Państwowa Inspekcja Sanitarna. GOSPODARKA ODPADAMI PRESJE ODPADY PRZEMYSŁOWE Odpady przemysłowe Według danych uzyskanych z Głównego Urzędu Statystycznego ilość odpadów wytworzonych (z wyłączeniem odpadów komunalnych), na terenie powiatu siemiatyckiego w 2015 r. wyniosła 15,8 tys. ton, co stanowiło 1,8% odpadów wytworzonych na terenie całego województwa podlaskiego. Jednostka Terytorialna Powiat siemiatycki Woj. podlaskie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 8,2 12,3 17,0 15,1 15,7 16,3 18,9 14,4 15,5 15,8 957,4 1057,2 838,3 737,9 713,5 707,6 1467,5 1827,5 1266,7 871,1 źródło: GUS Illość odpadów przemysłowych wytworzonych w ciągu roku (tys. ton) 13 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok Odpady komunalne Głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe oraz obiekty handlowousługowe, szkoły, przedszkola, obiekty turystyczne i targowiska. W 2015 r. zebrano 4,6 tys. ton zmieszanych odpadów komunalnych, co w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniosło 100,6 kg/rok. Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich kierowanie na składowiska. Jednostka terytorialna powiat siemiatycki woj. podlaskie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 5,2 4,8 5,1 5,4 5,8 5,4 5 4,7 4,8 4,6 271,5 254,8 235,9 235,9 232,6 236,9 229 233,3 236,6 233,3 Ilość odpadów komunalnych wytworzonych na terenie powiatu siemiatyckiego w latach 2005-2015 (tys. ton) źródło: GUS Odpady komunalne zmieszane muszą być poddawane przetworzeniu w instalacjach do mechanicznobiologicznego przetwarzania odpadów. W wyniku mechanicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych wydziela się frakcje dające się wykorzystać materiałowo lub energetycznie. Po procesie mechanicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych powstaje frakcja, która wymaga dalszego biologicznego przetworzenia. Pozostałości z sortowania po przetworzeniu, w postaci stabilizatu, mogą być kierowane na składowiska odpadów spełniające określone wymagania. Od 1 stycznia 2012 r. obowiązuje ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Gmina ma za zadanie zapewnić odbieranie i właściwe - ekologicznie bezpieczne zagospodarowanie wszystkich odpadów komunalnych powstających na jej terenie. Obowiązkiem Gminy jest zorganizowanie i nadzorowanie sprawnego systemu selektywnej zbiórki odpadów, które powinny zostać poddane odzyskowi lub recyklingowi. Zgodnie z głównymi założeniami nowelizacji przepisów ustawy, zmieszane odpady komunalne oraz odpady zielone (z pielęgnacji terenów zielonych oraz targowisk) należy kierować do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (tzw. RIPOK). Odpady te muszą zostać zagospodarowane w regionie gospodarki odpadami, na którym zostały wytworzone. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy instalacja w regionie uległa awarii lub nie może przyjmować odpadów z innych przyczyn. Wówczas odpady należy skierować do 14 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok instalacji zastępczej wyznaczonej w uchwale sejmiku województwa w sprawie wykonania Planu Gospodarki Odpadami. Odpady od właścicieli nieruchomości zamieszkałych może odbierać wyłącznie wyłoniona w drodze przetargu firma. Odpady z nieruchomości niezamieszkałych mogą być odbierane przez przedsiębiorcę wpisanego do rejestru działalności regulowanej w danej gminie i spełniającego określone wymagania. Istnieją dwa modele wyboru przez gminę instalacji przetwarzania ze względu na rodzaj ogłoszonego przetargu. W przypadku przetargu na odbieranie odpadów podmiot odbierający będzie przewoził je do instalacji wskazanych przez gminę. Gmina ma obowiązek zawrzeć w SIWZ wymóg dotyczący przekazywania odpadów komunalnych zmieszanych oraz odpadów zielonych do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych wskazanych w uchwale sejmiku województwa w sprawie wykonania planu gospodarki odpadami. W przypadku przetargu na odbieranie i zagospodarowanie podmiot odbierający będzie wybierał i wskazywał w ofercie instalację, do której przekazywał będzie odebrane odpady komunalne (akceptacja instalacji poprzez wybór oferty przez gminę). Za odbiór odpadów wszyscy mieszkańcy gminy uiszczają jedną podstawową stawkę, dzięki czemu nikomu nie powinno „opłacać się” wyrzucanie odpadów do lasu. Ponadto osoby, które nie będą segregowały odpadów będą płacić więcej. Gminy miały termin do połowy 2013 r. na wprowadzenie na swoim terenie nowego systemu gospodarowania odpadami. Do zadań gmin należała edukacja mieszkańców oraz przekazanie im informacji na temat obowiązujących zasad. Dzięki nowej ustawie gminy zyskały nowe obowiązki, kompetencje i narzędzia do działania. Dysponując środkami z opłat od mieszkańców, pokrywają z nich koszty obsługi całego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym np. tworzenie i utrzymanie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz edukację ekologiczną w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi. STAN Monitoring składowisk Zasady prowadzenia monitoringu składowisk określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów (Dz. U. z 2013 r.poz.523). Wyniki badań wód podziemnych przy składowiskach na terenie powiatu w 2015 roku Składowisko Pobór prób SOK w Siemiatyczach styczeń, kwiecień, lipiec, październik 2015 r. SOK w Kułygach, gm. Siemiatycze (zamknięte) kwiecień, październik 2015 r. Wyniki wód podziemnych Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska w Siemiatyczach monitorowane były za pomocą 3 piezometrów: P1, P2 oraz P3 w czterech seriach badań. Analizy laboratoryjne próbek przeprowadzono w zakresie: pH, ogólnego węgla organicznego (OWO), zawartości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr (VI), Hg), sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). W wodach podziemnych z piezometru P1 stwierdzono podwyższone wartości przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW), które kwalifikowały wody do IV klasy jakości (III seria) i V klasy (I, II, IV seria). Ponadto zaobserwowano podwyższoną wartość ogólnego węgla organicznego (OWO) we wszystkich seriach badań, kształtujące się na poziomie IV klasy jakości. W piezometrze P2 w I serii pomiarowej odnotowano nieznacznie podwyższoną wartość miedzi (Cu) – II klasa jakości oraz w III i IV serii badań obniżone pH, również IV klasa jakości. W piezometrze P3 zaobserwowano nieco podwyższoną wartość Cu w IV kwartale charakterystyczną dla II klasy jakości, PEW we wszystkich seriach również w klasie II, OWO w trzech seriach w klasie II oraz w IV serii w klasie IV. Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska odpadów monitorowane były za pomocą 3 piezometrów: P1, P2 oraz P3 w dwóch seriach badań. Analizy laboratoryjne pobranych próbek wody obejmowały 15 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego SOK w Żerczycach, gm. Nurzec Stacja (zamknięte) kwiecień, wrzesień 2015 r. SOK w Drochlinie, gm. Grodzisk (zamknięte) maj, listopad 2015 r. WIOŚ Białystok podstawowy zakres wskaźników (Dz. U. 2002, Nr 220, poz.1858,§ 3.1., pkt. 3 i 4 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów). Odczyn badanych wód wahał się od 7,2 do 7,7. W ocenie nie brano pod uwagę oznaczeń dla kadmu (Cd), ponieważ zawartość tego pierwiastka nie była jednoznaczna odnośnie granic oznaczalności. Wody podziemne z piezometrów P1, P2 i P3 sklasyfikowano jako wody V klasy jakości z uwagi na wartości przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). Pozostałe wartości wskaźników w piezometrach mieściły się w granicach klas I-IV. Wody podziemne w rejonie składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w fazie poeksploatacyjnej monitorowane były za pomocą piezometrów: P1, P2 i P3 w dwóch seriach badań. Analizy laboratoryjne pobranych próbek wody obejmowały podstawowy zakres wskaźników (Dz. U. 2002, Nr 220, poz.1858,§ 3.1., pkt. 3 i 4 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów). Wodę podziemną ujmowaną piezometrem P1 sklasyfikowano jako wodę II klasy jakości ze względu na wartości przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW), pozostałe parametry posiadały wartości kształtujące się na poziomie klasy I. W II półroczu piezometr P2 był suchy. Wody podziemne z piezometrów P2 i P3 sklasyfikowano jako wody I klasy jakości. Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska odpadów monitorowane były za pomocą 3 piezometrów: P1, P2 oraz P3 w dwóch seriach badań. Analizy laboratoryjne próbek przeprowadzono w zakresie: pH, ogólnego węgla organicznego (OWO), zawartości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr (VI), Hg), sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). W ocenie nie brano pod uwagę wyników kadmu (Cd), ponieważ granica oznaczalności tego pierwiastka była zbyt wysoka w odniesieniu do granic oznaczalności klas jakości wód. W piezometrze P2 wartości PEW odpowiadały V klasie jakości. Pozostałe parametry posiadały wartości charakteryzujące klasy I-III. W piezometrach P1 oraz P3 parametry posiadały wartości mieszczące się w granicach klas I-IV. * Na podstawie klasyfikacji wg RMŚ z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny jednolitych części wód podziemnych (Dz.U. z dnia 19 stycznia 2016 r.poz.85)., opracowanie: WIOŚ Białystok Odpady niebezpieczne Informacje o odpadach niebezpiecznych pochodzą z Wojewódzkiego Systemu Odpadowego Urzędu Marszałkowskiego. Na podstawie danych uzyskanych za 20154 r. zebrano informacje o 69 producentach odpadów niebezpiecznych. Pod względem ilości wytworzonych odpadów do największych podmiotów należały: Awas-Serwis Sp. z o.o. - 584,9 ton “EKOS POZNAŃ” Sp. z o.o. - 19,8 ton Zakład Robót Sanitarnuch „Sanator-Bis” S.C.B.iP. Głuchowscy - 19 ton ”PRONAR” Sp. z o.o. - 18,9 ton SPZOZ w Siemiatyczach - 11 ton Na terenie powiatu wytworzono 676,3 ton odpadów niebezpiecznych, zebrano 8,4 natomiast w instalacjach odzyskano 0,83 ton. Zbieraniem zajmowało się 5 specjalistycznych firm posiadających odpowiednie zezwolenia. Największą podgrupę odpadów niebezpiecznych stanowiły odpady z odwadniania olejów w separatorach (1305) – 623,4 ton. Znaczącą ilość stanowiły odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania farb i lakierów (0801) – 15,75 oraz odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej (1801) – 12,7. 4 stan na 20.10.2016 r. 16 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok PRZECIWDZIAŁANIA – KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH Od czasu wydania poprzedniego raportu Inspektorat przeprowadził następujące kontrole podmiotów pod kątem gospodarki odpadami: Gmina Drohiczyn (kontrola: wrzesień-październik 2015 r.). Kontrolę przeprowadzono w ramach ogólnokrajowego cyklu kontrolnego przestrzegania przez gminy przepisów znowelizowanej ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1399, z późn. zm). Ustalono, że gmina nie osiągnęła w 2013 r. wymaganego poziomu przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami odpadów, nie sporządziła w terminie analizy gospodarki odpadami komunalnymi oraz nie prowadziła kontroli podmiotów odbierających odpady z terenu gminy, wpisanych do rejestru działalności regulowanej udokumentowanych protokołem z kontroli. Ponadto stwierdzono. brak udostępnionej na stronie internetowej urzędu informacji na temat: osiągniętych przez gminę oraz podmioty odbierające odpady komunalne od właścicieli nieruchomości w danym roku kalendarzowym wymaganych poziomach recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania. Brak udostępnionej na stronie internetowej urzędu informacji o punktach selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz brak informacji o zbierających zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny pochodzący z gospodarstw domowych. Brak obowiązku dokonania corocznej analizy gospodarki odpadami komunalnymi. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości wydano zarządzenie pokontrolne obligujące gminę do podjęcia działań naprawczych. UNIPASZ Spółka Jawna (kontrola: wrzesień-październik 2015 r.). Stan formalnoprawny w zakresie gospodarki odpadami, obejmujący odzysk i transport odpadów, został uregulowany. Kontrolowany prowadził ewidencję zebranych, wytworzonych oraz poddanych odzyskowi odpadów. Zbiorcze zestawienie danych o odpadach za 2014 rok, zostało przedłożone do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego w Białymstoku. Kontrolowany realizował obowiązki wypełnienia przepisów dotyczących opłaty produktowej. Podczas oględzin zakładu stwierdzono niedozwolone działania polegające na termicznym przekształcaniu odpadów poza spalarnią lub współspalarnią, w wyniku czego nałożono grzywnę w drodze mandatu karnego. Gmina Dziadkowice (kontrola: październik-listopad 2015 r.). Kontrolę przeprowadzono w ramach ogólnokrajowego cyklu kontrolnego przestrzegania przez gminy przepisów znowelizowanej ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1399, z późn. zm). Ustalono, że gmina nie osiągnęła w 2013 r. wymaganego poziomu przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami odpadów oraz nie prowadziła kontroli podmiotów odbierających odpady z terenu gminy, wpisanych do rejestru działalności regulowanej udokumentowanych protokołem z kontroli. W wyniku nieprawidłowości wydano zarządzenie pokontrolne obligujące gminę do podjęcia działań naprawczych. Zakład Gospodarki Komunalnej w Mielniku (kontrola: listopad 2015 r.). Ustalono, że podmiot nie zrealizował obowiązku przekazania sprawozdań kwartalnych do Gminy za I,II, III, IV kwartał 2013 i 2014 roku, w wyniku czego wydano zarządzenie pokontrolne obligujące do wyeliminowania nieprawidłowości. P.H.U. Dmitruk i Syn S.C. Janusz Dmitruk Dariusz Dmitruk (kontrola: grudzień 2015 r.). Kontrolowany podmiot nie prowadził ewidencji wytworzonych odpadów w zakładzie. Wszystkie odpady poprodukcyjne były usuwane do kontenera odpadów komunalnych (podpisana umowa na wywóz nieczystości stałych). Zakład nie posiadał kart przekazania odpadów. Nie realizował obowiązku przedkładania zbiorczych zestawień danych o odpadach za oraz o sposobach gospodarowania nimi do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego w Białymstoku. Podczas kontroli niemożliwe było ustalenie czy kontrolowana jednostka może wytwarzać powyżej 1 tony odpadów niebezpiecznych oraz powyżej 5 tys. ton odpadów innych niż niebezpieczne, na potrzeby ustalenia czy istnieje konieczność uzyskania pozwolenie na wytwarzanie odpadów powstających w wyniku eksploatowanej instalacji. W zakładzie nie prowadzono procesów odzysku. W stwierdzonych nieprawidłowości pouczono kontrolowanego oraz wydano zarządzenie pokontrolne mające na celu usunięcie naruszeń. Składowisko odpadów w Drohiczynie (kontrola: grudzień 2015 r.). Właścicielem i zarządzającym składowiskiem jest Gmina Drohiczyn. Urządzenia techniczne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składowiska to: uszczelnienie kwatery do składowania odpadów w postaci PHED, drenaż odcieków, zbiornik na odcieki, instalacja do odgazowania składowiska z emisją do atmosfery – 3 studnie w tym 1 spalona, brodzik dezynfekcyjny – sprawny, waga najazdowa, skala ważenia 15 Mg, zbiornik 17 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok podziemny p.poż. – suchy, waga, ogrodzenie typu siatka - pełne, zasieki na surowce wtórne, 3 sprawne piezometry. Brak legalizacji wagi oraz instalacji umożliwiającej oczyszczanie i wykorzystanie gazu składowiskowego do celów energetycznych lub spalenia w pochodni. Ustalono, że na przedmiotowe składowisko nie są dowożone odpady. Teren wokół składowiska był zaśmiecony odpadami z tworzyw sztucznych, butelkami PET, foliami. Obowiązek przekazania w ustawowym terminie do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego zbiorczego zestawienia danych o rodzajach i ilości odpadów unieszkodliwionych na składowisku w 2013 r. został zrealizowany. Badania monitoringowe w 2014 zostały przeprowadzone niezgodnie z wymaganiami. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości wydano zarządzenie kontrolne obligujące do podjęcia działań naprawczych. Mirosław Angielczyk DARY NATURY w Grodzisku (kontrola: kwiecień-maj 2016 r.). Podmiot prowadził prawidłowo ewidencję wytwarzanych odpadów przy użyciu kart ewidencji i kart przekazania odpadów. Obowiązek wypełnienia przepisów dotyczących opłaty produktowej był realizowany. Kontrolowany przedłożył po terminie ustawowym sprawozdanie z odpadów za 2015 rok, w wyniku czego nałożono grzywnę w drodze mandatu karnego. POLKO TECH Sp. z o.o. w Bacikach Średnich (kontrola interwencyjna: maj-lipiec 2016 r.). Podczas kontroli ustalono, że spółka nie prowadziła ewidencji wytwarzanych odpadów, w związku z powyższym nie było możliwe określenie rzeczywistych rodzajów oraz ilości odpadów powstających w wyniku funkcjonowania zakładu w skali roku, a stąd również jakie obowiązki należy zrealizować w zakresie uregulowania stanu formalnoprawnego gospodarki odpadami. Ponadto kontrolowany nie wywiązał się z obowiązku przedłożenia do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego informacji za rok 2015, o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania nimi. W dniu kontroli nie stwierdzono spalania odpadów na terenie wokół zakładu, ani śladów które mogłyby świadczyć, że takie działania miały miejsce. Stwierdzono natomiast obecność dużej ilości odpadów poprodukcyjnych, zgromadzonych na placu. Przekroczony został maksymalny termin 3 lat pozwalający na magazynowanie odpadów u wytwórcy. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości pouczono kontrolowanego, nałożono grzywnę w drodze mandatu karnego oraz wydano zarządzenie kontrolne obligujące do podjęcia działań naprawczych. Ferma Drobiu Adam Smolańczuk w m. Runice (kontrola: maj-lipiec 2016 r.). Stan formalnoprawny w zakresie gospodarki odpadami został uregulowany. Ewidencja odpadów była prowadzona. Roczne zbiorcze zestawienia danych za rok 2014 o wytworzonych odpadach i sposobach gospodarowania nimi nie zostało sporządzone i przesłane do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego natomiast za rok 2015 zostało sporządzone i złożone po terminie. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości pouczono kontrolowanego, wydano zarządzenie pokontrolne oraz decyzję o karze. Gmina Miasto Siemiatycze (kontrola: czerwiec 2016 r.). Kontrolę przeprowadzono w ramach ogólnokrajowego cyklu kontrolnego przestrzegania przez gminy przepisów znowelizowanej ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1399, z późn. zm.). W efekcie kontroli stwierdzono brak realizacji obowiązku zamieszczania na stronie internetowej urzędu informacji o firmie, jej siedzibie i adresie albo imieniu, nazwisku i adresie prowadzącego punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Ponadto kontrolowany nie dokonywał weryfikacji oświadczeń podmiotów pod względem spełniania określonych wymagań oraz nie prowadził kontroli podmiotów odbierających odpady komunalne z terenu gminy w 2013 r. i 2015 r. W wyniku w/w nieprawidłowości wydano zarządzenie pokontrolne mające na celu usunięcie naruszeń. Gmina Mielnik (kontrola: czerwiec-lipiec 2016 r.). Kontrolę przeprowadzono w ramach ogólnokrajowego cyklu kontrolnego przestrzegania przez gminy przepisów znowelizowanej ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1399, z późn. zm.). W toku kontroli ustalono, że gmina nie określiła stawki opłat za pojemniki o określonej pojemności oraz nie prowadziła kontroli podmiotów odbierających odpady komunalne z terenu gminy, wpisanych do rejestru działalności regulowanej. Nie prowadzono w 2012 roku działań polegających na ograniczeniu masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości wydano zarządzenie pokontrolne obligujące gminę do podjęcia działań naprawczych. POLSER Sp. z o.o. w Siemiatyczach (kontrola: sierpień-wrzesień 2016 r.). Stan formalnoprawny w zakresie gospodarki odpadami został uregulowany. Ewidencję odpadów prowadzono prawidłowo zgodnie z obowiązującymi wzorami dokumentów i kartami przekazania odpadów. Firma realizowała obowiązek wypełnienia przepisów dotyczących opłaty produktowej i depozytowej. Sprawozdanie do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego za rok 2014, zostało przekazane nieterminowo, 18 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok natomiast za rok 2015 zostało złożone terminowo. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości wydano decyzję o karze. Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Drohiczynie -oczyszczalnia ścieków (kontrola: październik 2016 r.). Podmiot prowadził ewidencje odpadów zgodnie z obowiązującymi wzorami dokumentów oraz przekazywał zbiorcze zestawienia danych o odpadach do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego z zachowaniem ustawowego terminu. Podmiot będący wytwórcą komunalnych osadów ściekowych nie realizował obowiązku powiadomienia WIOŚ o zamiarze przekazania tych osadów władającemu powierzchnią ziemi. W wyniku kontroli udzielono instruktażu. Składowisko odpadów w Milejczycach (kontrola: listopad-grudzień 2016 r.). Zarządzającym zamkniętym i niezrekultywowanym składowiskiem jest Gmina Milejczyce. Podczas kontroli ustalono, że dla w/w obiektu nie zostały wydane: decyzja lokalizacyjna, decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, pozwolenie na budowę, pozwolenie na użytkowanie. Składowisko nie zostało wyposażone w urządzenia techniczne zabezpieczające przed negatywnym wpływem na środowisko (tzn. brak izolacji syntetycznej, systemu drenażu wód odciekowych, zewnętrznego systemu rowów drenażowych uniemożliwiających dopływ wód powierzchniowych i podziemnych do składowiska, instalacji do odprowadzania gazu składowiskowego, brodzika). Składowisko nie zostało otoczone pasem zieleni oraz nie zostało wyposażone w wagę samochodową. Do czasu kontroli masę deponowanych odpadów szacowano na podstawie pojemności samochodu przywożącego odpady z zastosowaniem własnego przelicznika. Ponadto ustalono, że na składowisku nie ma instrukcji, sprzętu przeciwpożarowego, doprowadzenia mediów (prąd, woda, kanalizacja, gaz), instalacji umożliwiających prowadzenie badań monitoringowych (studni na odcieki, instalacji do odprowadzania, oczyszczania, wykorzystania lub unieszkodliwiania gazu składowiskowego, piezometrów, reperów. Z powodu braków badania monitoringowe nie były wykonywane. W dniu kontroli stwierdzono, że nie rozpoczęto rekultywacji składowiska. W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości wydano zarządzenie pokontrolne oraz wystąpiono do odpowiednich organów o podjęcie działań zgodnie z posiadanymi kompetencjami. Pozostałe skontrolowane zakłady, w których nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki odpadami to: NUMENOR Jakub Jodłowski w Siemiatyczach (kontrola: październik 2015 r.), Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych PERN "Przyjaźń" - Wydział Wschodni Przesyłu Ropy Dział Baza Adamowo w Mielniku (kontrola: październik-listopad 2015 r., październik-listopad 2016 r.), O.K. Owocowe Koncentraty Sp. z o.o. - Zakład Produkcyjny w Siemiatyczach (kontrola: październik-listopad 2015 r.), AgroTymianka s.c. P. Włodawiec, Ł. Miszczuk w m. Nurzec Stacja (kontrola: listopad-grudzień 2015 r.), PHU METZŁOM Skup złomu Barbara Filipiak (kontrola: listopad-grudzień 2015 r.), OMYA SP. Z O.O. Oddział Mielnik (kontrola: listopad-grudzień 2015 r.), Ferma Drobiu w Żurobicach (kontrola: listopad-grudzień 2015 r.), Przedsiębiorstwo Komunalne Spółka z o.o. w Siemiatyczach - oczyszczalnia ścieków (kontrola: luty-marzec 2016 r.), „PATER FIRMA” Sp. z o.o. Daniluk – Wytwórnia Kostki Brukowej w Siemiatycze Stacja (kontrola: maj 2015 r.), Ferma Drobiu Agaty Bernardyny Kosiskiej w Drohiczynie (kontrola: czerwiec 2016 r.), NUMENOR Jakub Jodłowski w Siemiatyczach (kontrola: czerwiec 2016 r.), MAZUREK S.C. Mirosław Mazurek, Aldona Wierak w Siemiatyczach (kontrola: sierpień-wrzesień 2016 r.), Ferma Drobiu Ewa i Stanisław Bartosiak w m. Tonkiele (kontrola: sierpień-wrzesień 2016 r.). HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY PRESJE – ŹRÓDŁA HAŁASU Hałas jest powszechnie występującym zanieczyszczeniem środowiska i jednym z poważniejszych problemów obniżających jakość życia. Są to wszelkiego rodzaju niepożądane, nieprzyjemne i uciążliwe dźwięki w danym miejscu i czasie. Hałas w środowisku powodowany jest głównie przez ruch transportowy (drogowy, kolejowy, lotniczy), działalność przemysłową oraz aktywność związaną z rekreacją. Na terenie województwa najistotniejsze źródła hałasu to transport drogowy oraz w niedużym stopniu zakłady przemysłowe. Wpływ na klimat akustyczny ma niezwykle dynamiczny rozwój motoryzacji, także na terenie powiatu siemiatyckiego. 19 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok Źródło: Główny Urząd Statystyczny; opracowanie WIOŚ w Białymstoku Wraz ze wzrostem ilości samochodów wzrasta znacznie natężenie ruchu drogowego, a tym samym wzrasta uciążliwość hałasowa. Hałas przemysłowy obejmuje dźwięki emitowane przez różnego rodzaju maszyny i urządzenia oraz części procesów technologicznych, instalacje i wyposażenie zakładów przemysłowych i usługowych. Do hałasu przemysłowego zalicza się również dźwięki emitowane z obiektów handlowych takie jak: urządzenia klimatyzacyjne, wentylatory itp., a także urządzenia nagłaśniające w lokalach rozrywkowych i gastronomicznych. W odróżnieniu od hałasu komunikacyjnego, hałas przemysłowy ma na ogół zasięg lokalny i często w bardzo ograniczonym stopniu kształtuje klimat akustyczny środowiska. Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska, ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska poprzez utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub, co najmniej na tym poziomie oraz zmniejszenie poziomu hałasu, co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, obowiązujące do 2012 r. określało rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku5. Poziomy uzależniono od funkcji urbanistycznej, jaką spełnia dany teren oraz od pory doby (pora dzienna i pora nocna). W październiku 2012 roku weszło w życie nowe rozporządzenie Ministra Środowiska6 podwyższające dopuszczalne normy. STAN – POMIARY HAŁASU HAŁAS KOMUNIKACYJNY Badania monitoringowe hałasu komunikacyjnego są prowadzone zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011 roku7 oraz wytycznymi Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Na terenie powiatu siemiatyckiego w roku 2015 Inspektorat nie przeprowadził pomiarów hałasu komunikacyjnego. Badania przeprowadzone w latach poprzednich (opisane w poprzedniej informacji) wykazały przekroczenia i kilka decybeli poziomów dopuszczalnych w porze dziennej i nocnej od drogi krajowej nr 19 przebiegającej przez Siemiatycze. PRZECIWDZIAŁANIA Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 z dnia 5 lipca 2007 r., poz. 826) 6 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2012 Nr 0, poz. 1109). 5 7 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011 roku w sprawie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem (Dz.U.Nr 140, poz. 824) 20 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok HAŁAS KOMUNIKACYJNY Największy wpływ na kształtowanie poziomu hałasu przy drogach mają parametry źródła, tzn. parametry ruchu drogowego, do których należą: natężenie ruchu, udział pojazdów ciężkich i motocykli oraz prędkość potoku pojazdów. Bardzo duży wpływ odgrywa stan techniczny pojazdów. Poza wymienionymi czynnikami dodatkowy wpływ na poziom emitowanego hałasu w warunkach miejskich ma też płynność ruchu, a także styl jazdy. O wielkości natężenia hałasu decydują również: pochylenie odcinka, wysokość odbiorcy nad jezdnią, odległość odbiorcy od jezdni, kształt i sposób pokrycia terenu (asfalt, beton, trawa itp.), ukształtowanie terenu i sposób jego zagospodarowania oraz ewentualne przeszkody. Ochrona przed hałasem drogowym dotyczy metod i sposobów zarówno w strefie emisji (powstawania) jak i imisji (odbioru) hałasu. EFEKTYWNE METODY OCHRONY PRZED HAŁASEM (tzw. metody ograniczające hałas u źródła) Działania w strefie emisji dotyczą zmniejszenia efektu generowania hałasu przez pojazdy u źródła, czyli w przekroju drogi. Metody i środki związane z pojazdem i kierowcą, Metody i środki związane ze sposobem projektowania dróg i doborem poszczególnych elementów drogi (lokalizacja drogi i jej otoczenie, pochylenie drogi, przekrój poprzeczny drogi, nawierzchnia), Metody i środki związane z organizacją ruchu (natężenie ruchu pojazdów, struktura pojazdów, płynność ruchu z najmniejszą liczbą zatrzymań, koncentracja ruchu na określonych drogach – obwodnice, uspokojenie ruchu, utrzymanie prędkości w zakresie 30-50 km/h). OCHRONA PRZED HAŁASEM W STREFIE IMISJI (tzw. ograniczanie hałasu u odbiorcy) Działania w strefie imisji dotyczą stosowania odpowiednich środków ochrony odbiorcy i powinny mieć na celu ograniczenie hałasu do wartości dopuszczalnych. Metody i środki związane z ograniczeniem hałasu za pomocą urządzeń zlokalizowanych na drodze fali dźwiękowej pomiędzy źródłem hałasu a odbiorcą (ekrany akustyczne, wały ziemne, kombinacje ekranu ziemnego z ekranem akustycznym, pasy zieleni izolacyjnej), Metody i środki związane z lokalizacją i odpowiednim ukształtowaniem budynku oraz jego izolacją przed oddziaływaniami akustycznymi (lokalizowanie budynków mieszkalnych w odpowiedniej odległości od tras komunikacyjnych), Wymiana stolarki okiennej i izolacja ścian budynków – metody te ograniczają jedynie hałas wewnątrz budynku. HAŁAS PRZEMYSŁOWY – DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Zagrożenie hałasem przemysłowym związane jest głównie z niekorzystną lokalizacją zabudowy mieszkaniowej, w pobliżu zakładów. Emisja hałasu przemysłowego jest uzależniona w dużym stopniu od procesu technologicznego i wykorzystywanych w nim maszyn i urządzeń, których ilość, stan techniczny, poziom nowoczesności, a także izolacyjność akustyczna i lokalizacja źródła są czynnikami decydującymi o stopniu uciążliwości dla otoczenia. W opisywanym okresie, na terenie powiatu Inspektorat przeprowadził kontrole w 8 podmiotach, w których nie stwierdzono nieprawidłowości. Były to: Ferma Drobiu – Żurobice 4, Ferma Drobiu – Runice 43, B&B STONE – Siemiatycze Stacja, PATER FIRMA Sp. z o.o. – Siemiatycze Stacja, Ferma Drobiu w Chrołowicach, Ferma Drobiu – Tonkiele 38, POLSER Sp. z o.o. – Siemiatycze, Agro – Tymianka s.c. – Nurzec Stacja. POLA ELEKTROMAGNETYCZNE PRESJE – ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO 21 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok Pole elektromagnetyczne (PEM) jest zjawiskiem fizycznym złożonym z układu dwóch pól: elektrycznego i magnetycznego. Zmiany pola elektrycznego i magnetycznego rozchodzą się w przestrzeni w postaci fal elektromagnetycznych. W środowisku występują dwa rodzaje źródeł PEM: naturalne (pole magnetyczne Ziemi, pole wytwarzane przez wyładowania atmosferyczne, promieniowanie kosmiczne i promieniowanie Słońca) oraz sztuczne (powstające wokół radiolinii i wytwarzane przez instalacje służące do komunikacji za pomocą fal (np. stacje radarowe, anteny nadawcze radiowo – telewizyjne, aparaty CB-radio, stacje telefonii komórkowej), napowietrzne linie przesyłowe wysokiego napięcia, stacje elektroenergetyczne oraz urządzenia elektryczne codziennego użytku takie jak: telefony, kuchenki mikrofalowe, telewizory itp.). Niewątpliwie najbardziej niebezpiecznymi źródłami PEM oddziałującymi negatywnie na środowisko i zdrowie są stacje radiowe i telewizyjne, nadajniki GSM, linie wysokiego napięcia. W Polsce obowiązują przepisy związane z normami narażenia na promieniowanie elektromagnetyczne w środowisku. Wartości dopuszczalne określono w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku8. Dopuszczalne poziomy pól wyznaczono dla terenów przeznaczonych pod zabudowę oraz miejsc dostępnych dla ludności i różnych zakresów częstotliwości. Dla małych częstotliwości rzędu kilku – kilkuset herców można zmierzyć zarówno wielkości składowej elektrycznej (natężenie - V/m) jak i składowej magnetycznej (natężenie – A/m). Dla wyższych częstotliwości (np. radiowych) jako parametr podaje się gęstość mocy – W/m2. W każdym z przypadków można wyliczyć wielkość składowej elektrycznej i magnetycznej. Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry fizyczne charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową Parametr fizyczny Zakres częstotliwości pola elektromagnetycznego Składowa elektryczna Składowa magnetyczna Gęstość mocy Lp. 1 2 3 4 1 50 Hz 1 kV/m 60 A/m - Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry fizyczne charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla miejsc dostępnych dla ludności. Parametr fizyczny Zakres częstotliwości pola elektromagnetycznego Lp 1 Składowa elektryczna Składowa magnetyczna Gęstość mocy 2 3 4 10 kV/m 2.500 A/m - 1 0 Hz 2 od 0 Hz do 0,5 Hz - 2.500 A/m - 3 od 0,5 Hz do 50 Hz 10 kV/m 60 A/m - 4 od 0,05 kHz do 1 kHz - 3/f A/m - 5 od 0,001 MHz do 3 MHz 20 V/m 3 A/m - 6 od 3 MHz do 300 MHz 7 V/m - - 7 od 300 MHz do 300 GHz 7 V/m - 0,1 W/m2 Objaśnienia: Podane w kolumnach 2 i 3 tabeli wartości graniczne parametrów fizycznych charakteryzujących oddziaływanie pól elektromagnetycznych odpowiadają: a) wartościom skutecznym natężeń pól elektrycznych i magnetycznych o częstotliwości do 3 MHz, podanym z dokładnością do jednego miejsca znaczącego, b) wartościom skutecznym natężeń pól elektrycznych o częstotliwości od 3 MHz do 300 MHz, podanym z dokładnością do jednego miejsca znaczącego, Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U Nr 192, poz. 1883). 8 22 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok c) wartości średniej gęstości mocy dla pól elektromagnetycznych o częstotliwości od 300 MHz do 300 GHz lub wartościom skutecznym dla pól elektrycznych o częstotliwościach z tego zakresu częstotliwości, podanej z dokładnością do jednego miejsca znaczącego po przecinku, d) f - częstotliwość w jednostkach podanych w kolumnie 1, e) 50 Hz - częstotliwość sieci elektroenergetycznej STAN – POMIARY MONITORINGOWE Od roku 2008 Inspektorat realizuje program badań pól elektromagnetycznych opracowany zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska9. Program zakłada skoncentrowanie pomiarów na obszarach dostępnych dla ludności tj. w centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys. oraz w pozostałych miastach i na terenach wiejskich. Zakres badań obejmuje pomiary natężenia składowej elektrycznej w przedziale częstotliwości, co najmniej od 3 MHz do 3000 MHz. W ramach 3-letnich cykli badawczych, Inspektorat corocznie przeprowadza pomiary w 45 miejscach rozmieszczonych na terenie całego województwa. W ramach wieloletniego programu pomiarowego, Inspektorat corocznie przeprowadza pomiary w 45 punktach pomiarowych rozmieszczonych na terenie całego województwa. W roku 2015 pomiary przeprowadzono w 2 miejscowościach na obszarze powiatu: w Drohiczynie i Grodzisku. Wyniki pomiarów pól elektromagnetycznych wykonanych na terenie powiatu w 2015 roku Lp . Lokalizacja punktu Współrzędn e Średnia arytmetyczna zmierzonych wartości skutecznych natężeń pól elektrycznych promieniowania elektromagnetycznego Wartość niepewności pomiaru [V/m] [V/m] 1 Drohiczyn (centrum miejscowości) 2 Grodzisk (centrum miejscowości) N 52º23’44,9’’ E 22º39’27,8’’ N 52º35’00,2’’ E 22º44’25,3’’ Procent wartości dopuszczalne j [%] <0,2* - - <0,2* - - <0,2 – wartość poniżej dolnego progu oznaczalności sondy źródło: WIOŚ Na podstawie przeprowadzonych pomiarów stwierdza się, iż w żadnym z punktów nie odnotowano przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. Należy podkreślić, że przeprowadzone pomiary na terenie całego województwa podlaskiego, nie wykazały występowania przekroczeń norm w żadnym z punktów pomiarowych (norma wynosi 7 V/m). W roku 2016 Inspektorat zaplanował wykonanie pomiarów w Siemiatyczach, Drohiczynie i Perlejewie. Wyniki zostaną przedstawione w kolejnej Informacji o stanie środowiska na terenie powiatu. OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI Zagrożenia środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego mogą powstawać w przypadku awarii czy katastrof w obiektach przemysłowych lub podczas transportu substancji niebezpiecznych. Zdarzenia te charakteryzują się wieloma specyficznymi cechami: niepewnością ich wystąpienia, indywidualnym niepowtarzalnym przebiegiem, złożonością przyczyn, różnorodnością bezpośrednich skutków. W ramach przeciwdziałania Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. Nr221, poz. 1645). 9 23 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok powstawaniu poważnych awarii i poważnych awarii przemysłowych, powodujących zagrożenie zdrowia i życia oraz zagrożenie dla środowiska, WIOŚ w Białymstoku prowadzi szereg czynności przeciwdziałających ich wystąpieniu. Podstawowym sposobem przeciwdziałania są kontrole jednostek gospodarczych, które magazynują, stosują bądź prowadzą obrót niebezpiecznymi substancjami. NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH WIOŚ w Białymstoku prowadzi rejestr i kontrole obiektów mogących spowodować poważne awarie w środowisku. W rejestrze znajduje się 1 zakład zlokalizowany na terenie powiatu, który został zaliczony do grupy zakładów o dużym ryzyku powstania poważnej awarii przemysłowej10 - PERN S.A., ul. Wyszogrodzka 133, 09410 Płock, Dział Wschodni, Baza Adamowo, 17-307 Mielnik. Baza magazynowa PERN w Adamowie zlokalizowana jest na południowo-wschodnich obrzeżach województwa podlaskiego, około 7 km od granicy państwa z Republiką Białorusi. Na terenie bazy zlokalizowanych jest obecnie 15 zbiorników magazynowych naziemnych, pionowych z pływającym dachem, o łącznej pojemności magazynowej kilkuset tysięcy metrów sześciennych ropy naftowej. Zbiorniki posadowione są w tacach, połączonych z systemami kanalizacyjnymi, stanowiącymi zabezpieczenie przed wyciekami ropopochodnych i zanieczyszczeniem środowiska. Baza magazynowa usytuowana została na systemie rurociągów przesyłowych ropy naftowej. Na terenie województwa podlaskiego, a jednocześnie powiatu siemiatyckiego, znajduje się odcinek rurociągów o długości 47,3 km, wyposażonych w niezbędną armaturę do przesyłu oraz monitoringu transportowanej ropy. Zastosowany na terenie Bazy Adamowo monitoring umożliwia: monitoring przepływu na każdej nitce rurociągu, na wyjściu z Bazy, ciśnienie na każdej nitce rurociągu, parametry pompowni służące do identyfikacji awarii (prądy i moce agregatów, ciśnienie), wszystkie nitki rurociągu posiadają system wykrywania wycieków, informujący o miejscu wycieku (metoda obliczeniowa). Baza Adamowo ze względu na ilości magazynowanej substancji niebezpiecznej, została zaliczona do zakładów dużego ryzyka powstania poważnej awarii przemysłowej11. WIOŚ w Białymstoku przeprowadza kontrole obiektu co najmniej raz w roku. W wyniku przeprowadzonych kontroli w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom, nie stwierdzono uchybień mających wpływ na bezpieczeństwo jak i zagrożenie skażeniem środowiska. Na terenie bazy zlokalizowanych jest 18 otworów piezometrycznych, służących do monitoringu wód podziemnych. Przeprowadzone badania oraz pomiary WIOŚ w zakresie obecności w wodzie substancji ropopochodnych nie wykazały występowania zanieczyszczenia. Przedsiębiorstwo opracowało i wdrożyło oraz dokonuje bieżących aktualizacji, wymaganych przepisami, dokumentacji z zakresu bezpieczeństwa (raport o bezpieczeństwie został zatwierdzony decyzją przez Wojewódzkiego Komendanta Państwowej Straży Pożarnej w Białymstoku). W ostatnim 10-leciu odnotowano jedno zdarzenie awaryjne związane działalnością PERN „Przyjaźń”, które miało miejsce na terenie powiatu w dniu 12.04.2007 r., na I nitce rurociągu. Według szacunków do środowiska wydostało się 100-200 l ropy. Wybrano ok. 25 m3 zanieczyszczonej w różnym stopniu gleby, która została poddana rekultywacji na stanowisku rekultywacyjnym, zlokalizowanym na terenie Bazy. Zebrana ropa została włączona do zbiornika przecieków. Zaistniałe zdarzenie miało charakter miejscowy, a przeprowadzone działania ratownicze zapobiegły przemieszczaniu zanieczyszczenia i skażeniu środowiska. WIOŚ w Białymstoku sprawował nadzór nad usuwaniem skutków awarii. Ponadto na terenie znajduje się 2 zakłady – potencjalni sprawcy (które nie spełniają kryteriów kwalifikacyjnych Zakładów Zwiększonego Ryzyka zawartych w w/w rozporządzeniu) stosujący i magazynujący znaczne ilości substancji niebezpiecznych, które w wyniku wystąpienia awarii, mogą spowodować zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi oraz środowiska. Są to zakłady: 10kryteria zakwalifikowania zakładu zawarte zostały w Rozporządzeniu Ministra Rozwoju z dnia 29 stycznia 2016 r. w sprawie rodzajów i ilości znajdujących się w zakładzie substancji niebezpiecznych, decydujących o zaliczeniu zakładu do zakładu o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej; Dz.U. z 2016 r. poz. 138. 24 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego WIOŚ Białystok Oerlemans Foods Siemiatycze Spółka z o.o. ul. Armii Krajowej 31, 17-300 Siemiatycze. W zakładzie eksploatowana jest instalacja chłodnicza, w której stosowanym czynnikiem chłodniczym jest amoniak. Maksymalna ilość amoniaku w instalacji to ok. 35 Mg. POLSER” Sp. z o.o. w Siemiatyczach, ul. Armii Krajowej 18, 17-300 Siemiatycze. W zakładzie eksploatowana jest instalacja chłodnicza, w której stosowanym czynnikiem chłodniczym jest amoniak. Maksymalna ilość amoniaku w instalacji to ok. 3 Mg. Przeprowadzone przez WIOŚ kontrole podmiotów nie wykazały uchybień w zakresie bezpieczeństwa eksploatacji tych instalacji. Ponadto należy podkreślić, że wszystkie instalacje są na bieżąco modernizowane i wyposażane w urządzenia zabezpieczająco-alarmujące np.: zawory bezpieczeństwa, systemy detekcji par amoniaku. Na terenie powiatu znajduje się kilkanaście stacji paliw. Eksploatacja ich stwarza lokalne zagrożenie dla środowiska np. możliwości awarii czy pożary. Według danych posiadanych przez WIOŚ w rozpatrywanym okresie stan ilościowy i jakościowy stacji paliw płynnych zlokalizowanych na terenie powiatu nie uległ zmianie. Najczęściej zdarzenia o znamionach poważnych awarii mające związek z paliwami płynnymi i gazowymi mają jednak miejsce w trakcie ich transportu w ramach zaopatrzenia stacji paliw. TRANSPORT Poważne źródło zagrożenia na terenie powiatu, oceniane na większe niż pochodzące od obiektów stacjonarnych, mogą stwarzać wypadki drogowe czy kolejowe środków transportu przewożących materiały niebezpieczne. Szczególnie groźne są awarie w rejonach przepraw mostowych na tych trasach, grożą one bezpośrednim skażeniem rzek. W przypadku Powiatu Siemiatyckiego ważne znaczenie w aspekcie zagrożenia dla ludzi i środowiska w zakresie transportu ma również transport rurociągowy. Dotyczy to głównie rurociągu należącego do PERN S.A., którym transportowana jest ropa naftowa. Na terenie województwa podlaskiego, a jednocześnie powiatu siemiatyckiego, znajduje się odcinek rurociągów o długości 47,3 km, który na swojej trasie przecina między innymi kilka cieków wodnych. Podjęte działania zapobiegawcze oraz ciągły nadzór nad jego funkcjonowaniem powodują jednak, że zagrożenie wystąpienia zdarzeń awaryjnych zostało ograniczone do minimum. W omawianym okresie na terenie powiatu siemiatyckiego nie odnotowano poważnych awarii jak również zdarzeń o znamionach poważnych awarii, zarówno w zakładach będących potencjalnymi sprawcami jak i w transporcie towarów niebezpiecznych. Opracował: Wydział Monitoringu Środowiska Akceptował Potwierdzam zgodność kopii z dokumentem elektronicznym: Identyfikator dokumentu 82799.130767.117075 Nazwa dokumentu siemiatycki calosc 2016 do druku OK.docx Tytuł dokumentu siemiatycki calosc 2016 do druku OK.docx Data dokumentu 2016-12-21 10:18:05 Skrót dokumentu 62BB8234385E504CCEB2FB8CA0EBEA081BED83B1 Wersja dokumentu Data podpisu 1.1 2016-12-21 10:16:36 25 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego Podpisane przez WIOŚ Białystok Grażyna Żyła-Pietkiewicz Wojewódzki InspektorOchrony Środowiska EZD 3.17.1457.1936.7339 Data wydruku: Autor wydruku: 2016-12-21 13:12:28 Bok Grzegorz Naczelnik WYDZIAŁ MONITORINGU ŚRODOWISKA 26