System Rozwoju Regionalnego w warunkach Koncepcji

Zeszyty Naukowe UNIWERSYTETU PRZYRODNICZO-HUMANISTYCZNEGO w SIEDLCACH
Nr 99
Seria: Administracja i Zarz dzanie
2013
mgr Anna Klimek
Szko a G ówna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Wydzia Nauk Ekonomicznych
mgr in . Micha! Klimek
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Wydzia Nauk Ekonomicznych i Prawnych
System Rozwoju Regionalnego
w warunkach Koncepcji Przestrzennego
Zagospodarowania Kraju 2030
oraz Zrównowa onego Rozwoju Regionów
w Polsce
The Regional Development System
under the National Spatial Development Concept 2030
and the Sustainable Development of the Regions
in Poland
Streszczenie: Poni sze opracowanie ma na celu przybli enie czytelnikom aspektów zwi!zanych z Koncepcj! Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 oraz Zrównowa onego Rozwoju Regionów w Polsce. Autorzy zwracaj! uwag" na zachodz!ce ci!g#e procesy globalnych
zmian, prowadz!ce do szybkiego rozwoju lokalnego oraz zwi!zane z tym przemiany w zarz!dzaniu jako$ci! $wiadczonych us#ug publicznych oraz Zintegrowanym Systemie Rozwoju.
S!owa kluczowe: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Zrównowa!ony
Rozwój Regionów, Integracja Systemu Rozwoju Regionów
Abstract: This work aims to introduce readers to aspects of the National Spatial Development
Concept 2030 and the Sustainable Development of the Regions in Poland. The authors draw
attention to the ongoing continuous processes of global change, leading to the rapid development of the local and the associated changes in quality management of public services and
the Integrated Development System.
Key words: National Spatial Development Concept 2030, Sustainable Development of the Regions, Integration System of the Regions
Wst"p
Zachodz"ce ci"g e procesy globalnych zmian, prowadz" do szybkiego
rozwoju lokalnego. Koncepcja opisu przestrzeni ekologicznej i okre#lenie
252
A. Klimek, M. Klimek
ram nad rozwojem spo ecznym i gospodarczym, w odniesieniu do obecnych
i nast$pnych pokole%, buduje podstaw$ dla rozwoju regionalnego w Polsce.
Stwarzaj"c szanse i zagro!enia, aspekt Zrównowa!onego Rozwoju Regionów pomaga rozwi"zywa& problemy, jakie wyst$puj" w rozwoju przedsi$biorczo#ci, zarówno obszarów miejskich jak i wiejskich. Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej, Ministerstwa Rozwoju Regionalnego
wprowadza najwa!niejszy krajowy dokument strategiczny, jakim jest Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. Poni!sza praca stanowi prób$ przybli!enia czytelnikom aspektów zwi"zanych z przemianami
w warunkach Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030
i Zrównowa!onego Rozwoju Regionów w Polsce oraz ich wywieranym
wp ywem na integracj$ Systemu Rozwoju Regionalnego.
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK
2030) jest najwa!niejszym krajowym dokumentem strategicznym, dotycz"cym zagospodarowania przestrzennego Polski. Opracowana zosta a zgodnie z zapisami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
z dnia 27 marca 2003 roku. Zgodnie z wymogami ustawowymi okre#la ustalenia i zalecenia dla przygotowania planów zagospodarowania przestrzennego województw (pzpw). Zagospodarowanie przestrzenne, w perspektywie
dwudziestu najbli!szych lat, kreuje cele i kierunki polityki rozwojowej i "czy
elementy zagospodarowania przestrzennego z czynnikami rozwoju spo eczno-gospodarczego. Proponowane w KPZK 2030 nowe uj$cie problematyki
podej#cia do roli przestrzennej pa%stwa, nakre#la wizje rozwojowe i proponuje zerwanie z dotychczasow" dychotomi" planowania przestrzennego.
KPZK 2030 wprowadza zintegrowane podej#cie do zagadnie% rozwoju, w którym przestrze% kraju widziana jest jako obszar ró!nicowania przebiegu i efektów procesów spo eczno-gospodarczych, #rodowiskowych i kulturowych. Procesy te s" w znacznym stopniu niezale!ne od istniej"cych
struktur administracyjnych. W swojej strukturze KPZK 2030 zawiera rol$ polityki przestrzennej i relacje z innymi politykami, identyfikacj$ uwarunkowa%,
na podstawie których sformu owano wizj$ przestrzennego zagospodarowania kraju, cel strategiczny polityki przestrzennego zagospodarowaniu kraju
i sze#& celów operacyjnych, które s u!" do osi"gni$cia wizji. Zawiera tak!e
cz$#& po#wi$con" identyfikacji typów obszarów funkcjonalnych1. Ka!dy
z sze#ciu celów zawiera podstawow" diagnoz$, której elementem s" dynamiczne zestawy dwudziestu trzech szczegó owych map diagnostycznych,
przedstawiaj"cych stan przestrzennego zagospodarowania kraju, przygotowanych dla potrzeb koncepcji.
Zasady i cele polityki przestrzennego zagospodarowania kraju podlegaj" zbiorowi zasad wynikaj"cych z okre#lonego paradygmatu rozwoju oraz
1
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Wydawnictwo Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2012, s. 5-12.
Seria: Administracja i Zarz dzanie (26)2013
ZN nr 99
System Rozwoju Regionalnego…
253
przepisów zawartych w Konstytucji i w odpowiednich aktach prawnych – krajowych i mi$dzynarodowych. Zasady polityki przestrzennej maj" charakter
sta y i dotycz" wszelakich form dzia alno#ci cz owieka w odniesieniu do
przestrzeni kraju. Do najwa!niejszych zasad nale!y ustrojowa zasada zrównowa!onego rozwoju. Z tej zasady wyprowadzono przez odniesienie do kapita u ekonomicznego, #rodowiskowego i spo ecznego nast$puj"ce zasady
planowania publicznego: zasad$ racjonalno#ci ekonomicznej, zasad$ preferencji regeneracji (odnowy) nad zajmowaniem nowych obszarów pod zabudow$, zasad$ przezorno#ci ekologicznej, zasad$ kompensacji ekologicznej.
Wp!yw zasad i celów polityki KPZK 2030
na Integracj" Systemu Rozwoju Regionalnego w Polsce
Funkcjonowanie Systemu Rozwoju Regionalnego zapewniaj" zasady:
hierarchiczno#ci celów, która zapewnia koordynacj$ dzia alno#ci wszystkich
podmiotów podejmuj"cych decyzj$ z poszanowaniem subsydiarno#ci organizacji w adz samorz"dowych, zasad dynamicznego strefowania i wyznaczania obszarów planistycznych oraz zasada partycypacji spo ecznej, zarówno szerokiej, jak i aktywnej. Cel strategiczny koncepcji przestrzennego
zagospodarowania kraju dotyczy efektywnego wykorzystania przestrzeni
kraju i jego terytorialnie zró!nicowanych potencja ów rozwojowych dla osi"gania ogólnych celów rozwojowych – konkurencyjno#ci, zwi$kszenia zatrudnienia, sprawno#ci funkcjonowania pa%stwa oraz spójno#ci w wymiarze spoecznym, gospodarczym i terytorialnym w d ugim okresie. Osi"ganie tego
celu musi odbywa& si$ z zachowaniem spójno#ci przyrodniczo-kulturowej,
s u!"cej do realizacji konstytucyjnej zasady zrównowa!onego rozwoju.
Sze#& operacyjnych celów polityki przestrzennego zagospodarowania
kraju, które nie mog" by& traktowane roz "cznie, dotycz" poni!ej wymienionych aspektów. Cel pierwszy zwi"zany jest z podwy!szaniem konkurencyjno#ci g ównych o#rodków miejskich Polski w przestrzeni europejskiej poprzez ich integracj$ funkcjonaln" przy zachowaniu policentrycznej struktury
systemu osadniczego, sprzyjaj"cej spójno#ci. Cel drugi dotyczy poprawy
spójno#ci wewn$trznej i terytorialne równowa!enie rozwoju kraju, poprzez
promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania si$ czynników rozwoju, wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich
oraz wykorzystanie potencja u wewn$trznego wszystkich terytoriów2. Zadaniem trzeciego celu, jest poprawa dost$pno#ci terytorialnej kraju w ró!nych
skalach przestrzennych poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej. Czwarty cel stanowi kszta towanie struktur przestrzennych, wspieraj"cych osi"gni$cie i utrzymanie wysokiej jako#ci #rodowiska
przyrodniczego i walorów krajobrazowych Polski. Cel pi"ty dope nia zwi$kszenie odporno#ci struktury przestrzennej na zagro!enia naturalne i utrat$
bezpiecze%stwa energetycznego oraz kszta towanie struktur przestrzennych,
2
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Wydawnictwo Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2012, s. 69-71.
ZN nr 99
Seria: Administracja i Zarz dzanie (26)2013
254
A. Klimek, M. Klimek
wspieraj"cych zdolno#ci obronne pa%stwa. Ostatni, szósty cel czuwa nad
przywracaniem i utrwalaniem adu przestrzennego.
Ocenie post$pów w realizacji tak sformu owanych powy!szych celów
umo!liwiaj"cych urzeczywistnienie wizji przestrzennego zagospodarowania
kraju w roku 2030 s u!" mierniki skuteczno#ci i efektywno#ci, #ci#le okre#lone i zdefiniowane w KPZK 20303.
Problematyka rozwoju lokalno-regionalnego w Polsce
Ci"g e przemiany, które towarzysz" rozwojowi regionu terytorialnego
jak i inne przemiany spo eczne mo!emy rozpatrywa& w uj$ciu rozwojowym,
w aspektach zmian zachodz"cych w strukturze relacyjnej, zarówno faktycznej jak i normatywno-instytucjonalnej. Zmiany te s" determinowane zarówno
przez czynniki zewn$trzne jak i wewn$trzne, czyli tkwi"ce w samym regionie
lub jego otoczeniu. Regiony kszta tuj" si$ w wyniku zachodz"cych w nich
procesach ró!nicowania i integracji spo ecze%stwa. Procesy ró!nicowania
si$ spo ecze%stwa powoduj" powstawanie nowych systemów dzia alno#ci
zespo owej. Szczególnie uwidocznione s" w przestrzeni organizacyjnej dziaalno#ci ekonomicznej, kulturowej, politycznej oraz rozwoju osadnictwa.
Wnioskujemy, !e procesy ró!nicowania si$ spo ecze%stwa nale!" do g ównych czynników kszta towania si$ struktur regionalnych oraz zawieraj" zachodz"ce procesy integracji w spo ecze%stwie4.
Przestrze% gospodarcza Polski jest bardzo zró!nicowana pod wzgl$dem przyrodniczym i ekonomicznym. Transformacja i zmiany lokalne regionów s" szczególnie zauwa!one po II wojnie #wiatowej, gdzie w polityce
gospodarczej wyst$powa a periodyzacja i regionalizacja dzia a%, które przyczyni y si$ do pog $biania istniej"cego zró!nicowania kraju lub powstania
nowych obszarów na skutek lokalizacji zak adów produkcyjnych, nowych
o#rodków miejskich i rozbudowy istniej"cych. Powy!sze przyczyny spowodowa y, !e wspó czesny obszar pa%stwa jest mocno zró!nicowany pod
wzgl$dem rozwoju gospodarczego i poziomu elementów infrastruktury, zarówno technicznej jak i spo ecznej5.
Na rozwój regionalny, wyzwania ekologiczne i rozwojowe nie wp ynie
zwyk y sposób post$powania, a mianowicie agodna polityka ekologiczna
i oderwane od siebie przepisy prawa, które ledwie dotykaj" spotykanych
problemów. Nale!y stosowa& nowoczesne, sprawiedliwe i proekologiczne
ogólne zasady rozwoju. Przestrze% ekologiczna jest wi$c narz$dziem umo!3
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Wydawnictwo Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2012, s. 71-75.
4
J. Skrzyp, K. Dunaj, M. Niedzió ka, T. Nowogródzka, T. Szot-Gabry#, Rozwój regionalny
w Polsce – szanse i zagro enia, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego
w Siedlcach, Siedlce 2012, s. 15-17.
5
F. Kapusta, Uwarunkowania rozwoju przedsi"biorczo$ci w Polsce, [w:] Problemy rozwoju
przedsi"biorczo$ci na obszarach wiejskich i ma#ych miast w aspekcie zrównowa onego rozwoju, red. Mickiewicz A., Wydawnictwo Wydzia u Ekonomiki i Organizacji Gospodarki 'ywno#ciowej Akademii Rolniczej w Szczecinie, Szczecin 2004, s. 35-37.
Seria: Administracja i Zarz dzanie (26)2013
ZN nr 99
System Rozwoju Regionalnego…
255
liwiaj"cym racjonalne wykorzystywanie nieodnawialnych dóbr, z których nieracjonalne korzystanie doprowadzi& mo!e do granic mo!liwo#ci posiadanych
surowców, w danych regionach kraju6.
Rozwój regionalny oznacza trwa y wzrost poziomu !ycia mieszka%ców
i potencja u gospodarczego w skali okre#lonej jednostki terytorialnej na nast$puj"cych komponentach: potencjale gospodarczym, strukturze gospodarki, #rodowisku geograficznym, zagospodarowaniu infrastrukturalnym, adzie
przestrzennym, poziomie !ycia mieszka%ców, oraz odpowiednim zagospodarowaniu przestrzennym pa%stwa. Aby w pe ni okre#li& rozwój regionu, nale!y pami$ta&, !e pod uwag$ nale!y bra& stany okre#laj"ce zjawisko rozwoju regionalnego (dotyczy wyboru odpowiednich stanów ustanawiaj"cych
przedzia czasowy, w ramach którego dokonywana jest analiza i ocena rozwoju), jako#ciowe aspekty rozwoju regionalnego (dotycz"ce uchwycenia
zmian strukturalnych w regionie), dobrane kryteria i mierniki (w celu programowania rozwoju regionalnego, gdy! od ich doboru zale!y wynik oceny)
oraz metodyczne aspekty oceny (dotycz"ce rozstrzygni$cia zakresu dopuszczalnej substytucyjno#ci w ocenie rozwoju)7.
Zrównowa ony Rozwój Regionów w Polsce
uwzgl"dnieniem zasad i celów polityki regionalnej Unii Europejskiej
oraz Europejskiej Wspó!pracy Terytorialnej
Zrównowa!ony Rozwój Regionów odnosi si$ do trzech g ównych
obszarów problemowych zwi"zanych z ekonomi", ekologi" oraz ukszta towaniem spo ecznym. Idea zrównowa!onego rozwoju dotyczy d"!enia do zachowania mo!liwo#ci odtwarzania zasobów naturalnych, racjonalnego u!ytkowania zasobów nieodnawialnych i zast$powania ich substytutami, ograniczania
uci"!liwo#ci dla #rodowiska i nieprzekraczania granic wyznaczonych jego odporno#ci", zachowaniem ró!norodno#ci biologicznej, jak równie! zapewnienie
obywatelom bezpiecze%stwa ekologicznego oraz tworzenia podmiotom gospodarczym warunków do uczciwej konkurencji w dost$pie do ograniczonych
zasobów i mo!liwo#ci odprowadzania zanieczyszcze%8.
Kraje cz onkowskie Unii Europejskiej koordynuj" i wspieraj" polityk$
regionaln" wed ug okre#lonych zasad, które s" ci"gle doskonalone poprzez
wprowadzanie nowych reform. Wed ug I. Pietrzyk, podzielono zasady na
cztery zasadnicze grupy. Pierwsza z nich to zasady generalne (subsydiarno#&, koordynacja, elastyczno#&) okre#laj"ce rol$ i sposób funkcjonowania
Komisji Europejskiej w dziedzinie polityki regionalnej. Druga grupa, któr"
stanowi" zasady organizacji polityki regionalnej, oparta jest na programowa6
M. Carley, P. Spapens, Dzielenie si" %wiatem – zrównowa ony sposób ycia i globalnie sprawiedliwy dost"p do zasobów naturalnych w XXI wieku, Wydawnictwo Ekonomia i (rodowisko,
Bia ystok-Warszawa 2000, s. 25.
7
J. Skrzyp, K. Dunaj, M. Niedzió ka, T. Nowogródzka, T. Szot-Gabry#, Rozwój regionalny
w Polsce – szanse i zagro enia, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego
w Siedlcach, Siedlce 2012, s. 85-86.
8
J. Toru%ski, H. Wyr$bek (red.), Zrównowa ony rozwój regionów, Wydawnictwo Studio EMKA,
Warszawa 2010, s. 7.
ZN nr 99
Seria: Administracja i Zarz dzanie (26)2013
256
A. Klimek, M. Klimek
niu, partnerstwie, kompatybilno#ci i spójno#ci. Zasady finansowania polityki
rozwoju regionalnego odnosz" si$ do zasad koncentracji oraz komplementarno#ci. Ostatnia grupa zasad oceny realizacji programów skupia si$ na
monitorowaniu, ocenie wst$pnej i bie!"cej oraz kontroli finansowej9.
Polityka regionalna pa%stwa prowadzona w my#l powy!szych zasad,
które organizuj" jej przebieg, przyczynia si$ do okre#lania jej celów i priorytetów, poprzez jej wdra!anie, monitorowanie i ocen$ wyników. Polityka regionalna w Polsce jest jednym z najwa!niejszych instrumentów polityki gospodarczej rz"du "cz"cym i koordynuj"cym szereg dzia a% sektorowych
pa%stwa z dzia aniami realizowanymi na poziomie regionalnym. Powinna
zmierza& do wprowadzenia zmian strukturalnych w gospodarce, modernizacji ekonomicznej i poprawy konkurencyjno#ci we wszystkich województwach
Polski. Istotnym celem tej polityki jest równie! budowanie potencja u wewn$trznego regionów, zapewniaj"ce mo!liwo#& d ugotrwa ego ich rozwoju10.
Ponadto polityka regionalna pa%stwa wspiera wyrównywanie szans rozwojowych w regionach problemowych, które bez tego typu wsparcia skazane
by yby na stopniow" marginalizacj$ i trwa e ograniczenia do nast$pnych
mo!liwo#ci rozwojowych. Wsparcie to powinno by& zorientowane równie! na
pobudzenie aktywno#ci spo ecznej, popraw$ sprawno#ci dzia ania administracji publicznej.
Polityka regionalna pa%stwa wspiera w pierwszym rz$dzie te kierunki
rozwoju, które s" wa!ne w obszarze ca ego kraju. Jednocze#nie wpiera polityk$ samorz"dow" województw, o ile jest ona istotna dla rozwoju danego województwa oraz danego regionu. Polityka regionalna pa%stwa stanowi istotn"
p aszczyzn$ wspó pracy administracji rz"dowej i samorz"dów terytorialnych,
w szczególno#ci samorz"dów województw. Stwarza to warunki do szerszej
wspó pracy mi$dzy polskimi województwami. Realizacja polityki regionalnej
pa%stwa powinna zosta& podporz"dkowana nast$puj"cym zasadom wynikaj"cym z wymogów polskiego prawodawstwa, przy zachowaniu zasad polityki
spójno#ci spo eczno-gospodarczej Unii Europejskiej. S" to: zasada subsydiarno#ci rozwoju regionalnego, zasada rozwoju wszystkich województw, zasada
wspierania rozwoju endogenicznego województw, zasada inicjowania d ugotrwa ego rozwoju regionalnego, zasada koordynacji instrumentów polityki regionalnej i innych publicznych polityk rozwojowych, zasada koncentracji na
priorytetowych problemach rozwoju regionalnego oraz zasada zapewnienia
efektywno#ci i najwy!szej jako#ci polityki regionalnej11.
Celem polityki regionalnej jest wzrost poziomu spójno#ci wewn$trznej
w ramach Wspólnoty. Spójno#& rozumiana jest tutaj w uj$ciu ekonomicznym,
spo ecznym oraz przestrzennym. Spójno#& ekonomiczna oceniana jest za
pomoc" PKB (zweryfikowanego parytetem si y nabywczej, a spójno#& spoeczna charakteryzowana jest zró!nicowaniem stopy bezrobocia). Spójno#&
9
J. Skrzyp., K. Dunaj, M. Niedzió ka, T. Nowogródzka, T. Szot-Gabry#, Rozwój regionalny
w Polsce – szanse i zagro enia, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego
w Siedlcach, Siedlce 2012, s. 70-75.
10
Ibidem, s. 76-77.
11
Ibidem, s. 77-78.
Seria: Administracja i Zarz dzanie (26)2013
ZN nr 99
System Rozwoju Regionalnego…
257
przestrzeni zwi"zana jest #ci#le z dost$pno#ci" komunikacyjn". Cele polityki
regionalnej okre#lone s" na dany okres bud!etowy i finansowane s" z funduszy strukturalnych. W przedostatnim okresie bud!etowym realizowane byy nast$puj"ce trzy cele. Pierwszy z nich dotyczy promowania rozwoju i niezb$dnych dostosowa% w regionach opó)nionych w rozwoju. Do korzystania
z pomocy w ramach tego celu uprawnione by y regiony, w których PKB na
jednego mieszka%ca by mniejszy ni! 75% #redniej unijnej (liczonej wed ug
parytetu si y nabywczej). Cel drugi odnosi si$ do przywrócenia zdolno#ci
rozwojowych regionom dotkni$tym upadkiem przemys u, których gospodarka opiera a si$ na schy kowych ga $ziach przemys u (stalowy, okr$towy,
w ókienniczy, zbrojeniowy i w$glowy). Cel trzeci mia za zadanie tworzy&
pomoc w modernizacji rynku pracy poprzez szkolenia zawodowe, lokalne
inicjatywy w zakresie zatrudnienia oraz popraw$ dost$pu do rynku pracy.
Komisja Europejska zaproponowa a, aby w okresie programowania
obejmuj"cego lata 2007-2013, jeden z celów polityki spójno#ci koncentrowa
si$ na pog $bianiu harmonijnej, zrównowa!onej integracji terytorium Unii Europejskiej. Dzia ania podejmowane w tym zakresie b$d" w a#ciwe dla celu
o nazwie Europejska Wspó praca Terytorialna12.
Cel ten dotyczy wspierania wspó pracy regionów w zakresie zagadnie% wa!nych z punktu widzenia dla ca ej Unii Europejskiej na poziomach:
transgranicznym, transnarodowym i mi$dzyregionalnym. Dzia ania realizowane w ramach celu Europejska Wspó praca Terytorialna b$d" finansowane
ze #rodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Zgodnie
z propozycj" Komisji Europejskiej, interwencje podejmowane w obr$bie tego
celu b$d" przyjmowa y form$ zintegrowanych programów zarz"dzaj"cych
przez jeden organ i dotycz"cych kluczowych priorytetów UE okre#lonych
podczas szczytów w Lizbonie i Goeteborgu. Priorytetami celu o nazwie Europejska Wspólnota Terytorialna b$dzie propagowanie wspólnych rozwi"za%
podejmowanych przez s"siaduj"ce ze sob" regiony i dotycz"cych wspólnych problemów, np. w zakresie rozwoju miast, wsi, obszarów przybrze!nych, rozwoju stosunków ekonomicznych, wspó pracy ma ych i #rednich
przedsi$biorstw w ramach sieci kooperacyjnych.
Inicjatyw" Komisji Europejskiej b$dzie dokonanie oceny u!yteczno#ci
i efektywno#ci istniej"cych w trzynastu pa%stwach transnarodowych stref
wspó pracy, wobec rozszerzenia Unii Europejskiej o dziewi$& nowych
pa%stw. Ma to na celu podj$cie wspólnej decyzji przez Komisj$ Europejsk",
pa%stwa cz onkowskie i regiony co do liczby stref wspó pracy transnarodowej, które charakteryzuj" si$ dostateczn" spójno#ci" oraz wyst$powaniem
wspólnych interesów i mo!liwo#ci wymagaj"cych dalszego rozwoju13. Komisja Europejska zaproponowa a równie!, aby w przysz o#ci regiony uwzgl$dni y dzia ania w zakresie wspó pracy mi$dzyregionalnej w swoich programach regionalnych. Z tego wzgl$du programy regionalne powinny
12
J. Skrzyp, K. Dunaj, M. Niedzió ka, T. Nowogródzka, T. Szot-Gabry#, Rozwój regionalny
w Polsce – szanse i zagro enia, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego
w Siedlcach, Siedlce 2012, s. 79-82.
13
Ibidem, s. 83-84.
ZN nr 99
Seria: Administracja i Zarz dzanie (26)2013
258
A. Klimek, M. Klimek
przewidywa& przeznaczenie cz$#ci #rodków na dzia ania networkingowe
oraz dotycz"ce wymiany do#wiadcze% i wspó pracy z regionami w innych
pa%stwach cz onkowskich. W odniesieniu do wspó pracy w zakresie transzagranicznym i transnarodowym, list$ regionów kwalifikuj"cych si$ do obj$cia wsparcia w ramach celu Europejska Wspó praca Terytorialna przyjmuje
Komisja Europejska w formie decyzji. W odniesieniu do promowania wspó pracy mi$dzyregionalnej, wsparcie dotyczy ca ego terytorium Unii Europejskiej.
Podsumowanie
Podsumowuj"c powy!sze opracowanie, autorzy zwracaj" szczególn"
uwag$ na fakt, !e integracja Systemu Rozwoju Regionalnego posiada obecnie dogodne uwarunkowania ustawowe, regulowane przez Koncepcj$ Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 i Zrównowa!onego Rozwoju Regionów w Polsce.
Aspekty ekonomiczne, ekologiczne i spo eczne wywieraj" wp yw na
przestrzeganie zasad i przepisów prawa. Uwzgl$dnienie zasad i celów
polityki regionalnej Unii Europejskiej oraz zasad i celów Europejskiej Wspó pracy Terytorialnej prowadzi nie tylko do pog $biania harmonijnej, zrównowa!onej integracji terytorium Unii Europejskiej, lecz równie! do rozwoju
regionalnego, rozwoju miast, wsi, obszarów przybrze!nych, rozwoju stosunków ekonomicznych, wspó pracy pomi$dzy przedsi$biorstwami, w celu
wspólnych interesów i mo!liwo#ci wymagaj"cych dalszego rozwoju.
Bibliografia
Carley M., Spapens P., Dzielenie si" $wiatem – zrównowa ony sposób ycia
i globalnie sprawiedliwy dost"p do zasobów naturalnych w XXI wieku,
Wydawnictwo Ekonomia i (rodowisko, Bia ystok–Warszawa 2000.
Lisiecki M., Ponikowski H. (red.), Od zmian globalnych do rozwoju lokalnego,
Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2006.
Mickiewicz A. (red.), Problemy rozwoju przedsi"biorczo$ci na obszarach
wiejskich i ma#ych miast w aspekcie zrównowa onego rozwoju, Wydawnictwo Wydzia u Ekonomiki i Organizacji Gospodarki 'ywno#ciowej Akademii Rolniczej w Szczecinie, Szczecin 2004.
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Wydawnictwo Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2012.
Skrzyp J., Dunaj K., Niedzió ka M., Nowogródzka T., Szot-Gabry# T., Rozwój
regionalny w Polsce – szanse i zagro enia, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, Siedlce 2012.
Toru%ski J., Wyr$bek H. (red.), Zrównowa ony rozwój regionów, Wydawnictwo Studio EMKA, Warszawa 2010.
Seria: Administracja i Zarz dzanie (26)2013
ZN nr 99