Miasta wobec zagro enia terroryzmem. Wymiana doświadczeń

Miasta wobec zagrożenia terroryzmem.
Wymiana doświadczeń społeczności lokalnych
W dniach 14-15 listopada w Katowicach, na Wydziale Prawa i Administracji
Uniwersytetu Śląskiego odbyło się międzynarodowe seminarium „Lokalne społeczności
w obliczu zagrożenia terrorystycznego. Porównanie doświadczeń europejskich i wnioski
praktyczne dla władz lokalnych”.
Przedsięwzięcie to było jednym z elementów szerokiego projektu realizowanego
przez Europejskie Forum na rzecz Bezpieczeństwa Miast (European Forum for Urban
Safety). W jego ramach przeprowadzono dotąd cztery międzynarodowe seminaria (Bristol,
Lizbona, Katowice, Saragossa), a podsumowanie całego programu nastąpi w marcu 2007 r.,
na konferencji w Madrycie. Każde z seminariów kończy się opublikowaniem wniosków
cząstkowych, zaś uwieńczeniem wysiłku będzie wypracowanie nowego modułu w ramach
europejskich studiów magisterskich (prewencja i zapobieganie terroryzmowi) oraz
prezentacja „przewodnika” dla władz lokalnych poświęconego problemowi zagrożenia
terrorystycznego.
Z polskiego punktu widzenia kwestią najbardziej zaskakującą jest fakt, że European
Forum for Urban Safety jest organizacją pozarządową, emanacją obywatelskiej troski o
bezpieczeństwo najbliższego sąsiedztwa, która przybrała ponadgraniczny wymiar. Jest to
typowe dla rozwiniętego społeczeństwa obywatelskiego, w którym dla aktywności społecznej
nie ma obszarów zamkniętych, gdzie nie istnieją obszary pozostające w wyłącznej
odpowiedzialności służb i agend państwa.
Władze centralne i lokalne wspierają przy tym szeroko społeczne inicjatywy
w obrębie bezpieczeństwa, zdając sobie sprawę, że wobec współczesnych zagrożeń
bezpieczeństwa tak zwane „służby” pozbawione wsparcia obywateli są zwyczajnie bezradne.
W Polsce świadomość ta przebija się do umysłów decydentów stosunkowo powoli. Często
jeszcze inicjatywy społeczne odnoszące
się
do problematyki bezpieczeństwa
są
dezawuowane lub wręcz torpedowane, jako przejaw nieupoważnionego, a często nawet
„podejrzanego” wdzierania się „amatorów” w wyłączną domenę odpowiedzialności państwa.
Nadal chętniej mówi się w naszym kraju o społeczeństwie obywatelskim niż realizuje
wynikające z tej koncepcji standardy.
Tym większe jest znaczenie katowickiego seminarium, w którym udział wzięli
miedzy innymi wojewoda śląski Tomasz Pietrzykowski, wojewódzki komendant Państwowej
Straży Pożarnej, nadbrygadier Jacek Skulich, przedstawiciele Komendy Wojewódzkiej
Policji,
pionów
reagowania
kryzysowego
Urzędu
Wojewódzkiego,
Urzędu
Marszałkowskiego oraz magistratów miast tworzących śląską aglomerację, straży miejskich.
Stosunkowo rzadko zdarza się by przedsięwzięcie organizowane przez uczelnię i organizację
pozarządową zgromadziło tak reprezentatywne przedstawicielstwo władz rządowych
i samorządowych oraz służb porządku publicznego. Wydaje się zatem, że po raz kolejny
Śląsk stanowić może przykład dla reszty kraju.
Organizatorom seminarium oddać należy z kolei sprawiedliwość, że udało im się
zebrać grono uznanych ekspertów prezentujących niezwykle ciekawe materiały, oparte często
o wieloletnie osobiste doświadczenia. Tak więc Guy Coller policjant z dwudziestoletnim
ponad stażem w służbie mówił o roli projektowania architektonicznego w prewencji
antyterrorystycznej, Spencer Webster (funkcjonariusz służb kryzysowych) omówił brytyjskie
doświadczenia związane z rolą władz lokalnych w zapobieganiu terroryzmowi. Równie
ciekawe były wystąpienia polskich uczestników seminarium. Podinspektor Jacek Bartoszek
z CBŚ przedstawił rolę policji w zdarzeniu kryzysowym o charakterze terrorystycznym,
nadbrygadier Janusz Skulich zaprezentował przygotowanie jednostek Państwowej straży
Pożarnej do działań ratowniczych po ewentualnym zamachu terrorystycznym, dr Anna
Szczerba-Sachs skupiła się na problematyce przygotowania władz lokalnych na zagrożenie
bioterrorystyczne, zaś dr hab. Krzysztof Kubiak (Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji)
odniósł się do regionalnych i ogólnokrajowych wyzwań związanych z bezpieczeństwem
energetycznym.
Kolejne wystąpienia dotyczyły problematyki komunikacji społecznej w sytuacji
zagrożenia terrorystycznego (Grzegorz Kamieniowski, dyrektor wydziału zarządzania
kryzysowego wojewody śląskiego), zaniedbywanego na ogół zagadnienia wsparcia ofiar
terroryzmu (Lina Kolesnikova, konsultant OBWE), psychologicznego wymian wsparcia
udzielanego ofiarom (dr Maria John – Borys, z Centrum Pomocy Psychologicznej
w Sytuacjach Kryzysowych Uniwersytetu Śląskiego). Obrady podsumowali: pani Justyna
Kułach oraz dr Frederic Esposito, przedstawiciele Europejskiego Forum na rzecz
Bezpieczeństwa Miast oraz dr Jacek Barcik
uniwersytecki koordynator projektu Cites
Against Terrorism.
Seminarium – o czym warto wspomnieć - miało swój wymiar praktyczny. Złożył się
nań pokaz sprawności śląskich antyterrorystów oraz prezentacja wyposażenia Państwowej
straży Pożarnej używanego w wypadku zagrożenia bioterrorystycznego.
Katowickie seminarium było kolejnym krokiem w kierunku nader ważnego celu jakim
niewątpliwie jest uspołecznienie problematyki bezpieczeństwa, uczynienie z niego
przedmiotu szerokiej wymiany poglądów i opinii. Dzięki śląskiej inicjatywie zbliżyliśmy się
niewątpliwie do ideału społeczeństwa obywatelskiego.
J.H.
Czy zmierzch terroryzmu?
Zupełnie inny charakter miała konferencja zorganizowana w dniu 22 września w
oświęcimskiej Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej. Z inicjatywy dra Roberta
Borkowskiego. Po uroczystym otwarciu konferencji przez rektora PWSZ profesora Lucjana
Suchanka w dwóch panelach przedstawiono kilkanaście referatów poświęconych różnym
aspektom współczesnego terroryzmu. Panel pierwszy zatytułowany był „Transformacja zła –
ewolucja terroryzmu”, panel drugi Przeciwdziałanie terroryzmowi i zwalczanie terrorystów”.
Swoje opinie na tytułowe zagadnienie przedstawili między innymi przedstawiciele MSWiA
(Paulina Piasecka, Jerzy Mróz) oraz takich ośrodków akademickich jak Dolnośląska Szkołą
Wyza Edukacji z Wrocławia (Krzysztof Kubiak), Uniwersytet Szczeciński (Justyna
Bartnicka), Uniwersytet Mikołaja Kopernika (Szymon Dudarski) czy Akademia Marynarki
Wojennej (Anna Niwczyk).
Ważnym elementem konferencji był pokaz katowickiego Wodnego Ochotniczego
Pogotowia Ratunkowego przygotowany i nadzorowany przez Krzysztofa Zwierzynę.
Organizatorzy zdecydowali się na wysoce nietypowe zakończenie konferencji – rolę
swoistego podsumowania pełniła debata zatytułowana „Klęska złą – rozważania z etyki
politycznej”. Uczestniczyli w niej profesorowie PWSZ Mieczysław Smoleń, Joachim Diec
i Piotr Skudrzyk, profesor Krzysztof Kubiak (wrocławska DSWE) oraz reprezentujący
środowisko fundacji Znak redaktor Stefan Wilkanowicz.