PPL cz4 fazy zabiegi rebnie lad przestrzenny na strone

Michał Orzechowski
Zakład Urządzania Lasu KULGiEL SGGW
Podstawy produkcji leśnej
Co – Kiedy – Gdzie
można pozyskać w lasach ?
• Warstwy i fazy rozwojowe
• Zabiegi pielęgnacyjne
• Rębnie
• Systemizacja budowy lasu
i ład przestrzenny
Wykład 4
Warstwa
Drzew. – warstwa drzew w drzewostanie
jednopiętrowym (lub warstwy drzew w drzewostanie
wielopiętrowym, również w KO, KDO oraz BP),
Ip – warstwa pierwszego piętra w drzewostanie
dwupiętrowym,
IIp – warstwa drugiego piętra w drzewostanie
dwupiętrowym,
Podr. – podrost,
Podr.-dp. – podrost o charakterze dolnego piętra,
Nal. – nalot,
Pods. – podsadzenia pod osłoną,
Podsz. – podszyt,
Przes. – przestoje, nasienniki i przedrosty.
Nalot
Podsadzenia
Podrost
Należy opisywać, jeżeli zajmują co najmniej 10% powierzchni;
·
·
·
·
·
·
dla każdej opisywanej warstwy podaje się:
skład gatunkowy na podstawie zajmowanej powierzchni lub liczby drzew;
przeciętny wiek;
przeciętną wysokość (dla podrostu);
stopień pokrycia powierzchni;
jakość hodowlaną dla poszczególnych warstw;
sporadycznie podaje się zasobność podrostu (podr IIp).
FAZY ROZWOJU DRZEWOSTANU
UPRAWA
(nalot, podrost)
FAZY rozwoju lasów
„naturalnych”
FAZA JUWENILNA
MŁODNIK
zwarcie koron – konkurencja oczyszczanie się pni
ŻERDZIOWINA
(tyczkowina) – oczyszczanie się pni –
do ok. 10 cm d1.3 – szybki wzrost
DRĄGOWINA
do ok. 20 cm d1.3
DRZEWOSTAN DOJRZEWAJĄCY
spowolnienie wzrostu wysokości
DRZEWOSTAN DOJRZAŁY
FAZA OPTYMALNA
Wczesna
Późna
FAZA TERMINALNA
Uprawa
pielęgnowanie upraw
spulchnianie gleby, niszczenie chwastów, poprawa formy drzew
Ochrona przed zwierzyną
czyszczenia wczesne (CW)
usuwanie odrośli, krzewów, zbędnych nalotów,
łagodzenie różnic wysokości na granicach kęp
młodnik
czyszczenia późne (CP)
regulacja składu gatunkowego, zagęszczenia i rozmieszczenia, regulacja tempa wzrostu
żerdziowina, drągowina... do ok. połowy kolei rębu
trzebieże wczesne (TW)
pielęgnacja jakości drzewostanów
drzewostan dojrzewający
trzebieże późne (TP)
pielęgnacja siedliska (rozkład ściółki)
przyrost z prześwietlenia
drzewostan dojrzały
cięcia rębne (R) przygotowawcze
prześwietlające
odsłaniające
uprzątające
zupełne
gniazdowe
częściowe
Trzebieże wczesne
Liczba drzew dorodnych zależy od gatunku i siedliska;
większa jest w drzewostanach młodszych, dla gatunków
o węższych koronach (Śo, Św, Jd) i na uboższych glebach:
np.
So
Św
Db,Bk
250-600
350-700
150-400 na hektar
Drzewa dorodne powinny być rozmieszczone dość równomiernie,
aby lepiej wykorzystać przestrzeń
i glebę; ich przeciętne odległości są związane z zagęszczeniem: dla
600-700 szt./ha wynoszą ok. 5 m,
a dla 150-200 szt./ha – ok. 7-8 m
Trudność określenia dojrzałości plonu
– określenie wieku dojrzałości
Wiek dojrzałości naturalnej Kumulacja zasobności drzewostanu
(rozpoczyna się spadek zasobności)
Wiek dojrzałości ilościowej Kumulacja przyrostu przeciętnego
(zrównanie z przyrostem bieżącym)
Wiek dojrzałości technicznej Wraz z wiekiem i parametrami
drzewostanu
zmienia się struktura sortymentowa
zapasu grubizny drzewostanu
Wiek dojrzałości .......
Rębnie
3 sposoby zagospodarowania
Zrębowy
Rb I - zupełna pasowa Ib
- zupełna smugowa Ic
Przerębowo-zrębowy
Rb II III IV
•rębnie częściowe
– częściowa wielkopowierzchniowa IIa
– częściowa pasowa IIb
– częściowa smugowa IIc
– częściowa gniazdowa IId
•rębnie gniazdowe
– gniazdowa zupełna IIIa
– gniazdowa częściowa IIIb
•rębnie stopniowe
– stopniowa gniazdowa IVa
– stopniowa gniazdowo-smugowa IVb
– stopniowa brzegowo-smugowa IVc
– stopniowa gniazdowa udoskonalona IVd
Przerębowy
Rb V rębnia przerębowa (ciągła) - symbol V.
Wybór
sposobu zagospodarowania i rodzaju rębni
• Zrębowy
• Przerębowo zrębowy
• Przerębowy
zależy od
• Funkcji lasu
• Celu – GTD
• Wymagań młodego pokolenia
• Stanu lasu (skład gat.)
Systemizacja budowy lasu
Podział powierzchniowy
Budowa ostępowa
Podział powierzchniowy
Podział powierzchniowy - przestrzenny podział
kompleksu leśnego siecią linii bezdrzewnych
(gospodarczych i oddziałowych)
na części zwane oddziałami
o kształcie z reguły prostokątnym (na nizinach)
i średniej wielkości  25 ha.
Funkcje podziału powierzchniowego
1. Orientacja
2. Udostępnienie drzewostanów
3. Ochrona
RODZAJE LINII PODZ. POW.
Linie ostępowe (gospodarcze)
szer. 4 - 10 m,
przecinają kompleks leśny zgodnie z kierunkiem
panujących wiatrów (z reguły z zachodu na wschód)
Linie oddziałowe
szer. 3 - 4 m,
przebiegu prostopadłym do linii ostępowych.
Jako linie oddziałowe wykorzystuje się linie naturalne (drogi, cieki).
Wykorzystywane są do zrywki i wywozu drewna.
ostęp
Kw
Kc
Obszar ograniczony liniami ostępowymi nazywamy
pasem ostępowym.
Pasy ostępowe dzielą się na ostępy.
Ostęp - podstawowa jednostka systemizacji lasu.
Jest to szereg powiązanych ze sobą drzewostanów,
w których stosuje się jeden kierunek cięć.
Niekiedy pozyskanie surowca drzewnego wymuszone jest
naprawą ładu przestrzennego
ROZRĘB, WRĄB
Sytuacja wymagająca rozrębu
Kc
III
II
III
Szer. rozrębu 15-30 m
III
II
III
Rozręb
III
Sytuacja wymagająca wrębu
Kc
V
V
V
Szer. wrębu równa jest szerokości zrębów stosowanych w danej rębni
V
V
V
Wrąb
V
TYPY
Podziału powierzchniowego
Nizinny - Górski
Typy podziału powierzchniowego nizinnego:
1. Naturalny - jako linie podziału powierzchniowego prawie wyłącznie
wykorzystuje się naturalne istniejące rozgraniczenia (drogi, cieki, linie
kolejowe, granice pomiędzy gruntami leśnymi i nieleśnymi).
Tak utworzone oddziały mają kształty nieregularne i różną powierzchnię.
Zalety: maksymalne wykorzystanie powierzchni
produkcyjnej;
Wady: utrudniona orientacja w terenie,
utrudniona dostępność kompleksu leśnego, trudności w stosowaniu
właściwych zabiegów gospodarczych.
2. Sztuczny
powstaje przez nałożenie regularnej siatki przebiegu linii
gospodarczych i oddziałowych.
Linie ostępowe przebiegają zgodnie z kierunkiem panujących
wiatrów, oddziałowe - prostopadle do nich.
Oddziały mają kształt prostokątów o jednakowej powierzchni (z
wyjątkiem oddziałów skrajnych).
Zalety: duża przejrzystość i łatwość orientacji,
stwarza dobre warunki ochrony drzewostanów przed szkodliwymi wiatrami,
ułatwione projektowanie i zakładanie działek zrębowych oraz wykonywanie
czynności gospodarczych.
Wady: wyłączenie znacznej powierzchni z produkcji (nawet 2%).
3. Kombinowany wykorzystuje zalety podziałów
naturalnego i sztucznego.
Linie ostępowe muszą przebiegać przez cały kompleks
leśny zgodnie z kierunkiem panujących wiatrów, a ich
zadaniem musi być zapewnienie możliwości wytworzenia
ścian ochronnych.
W przebiegu linii oddziałowych mogą być większe
odchylenia, wykorzystuje się naturalne rozgraniczenia
istniejące w terenie.
4. Sztuczny w modyfikacji Denzina
Przebieg linii gospodarczych z północnego wschodu
na południowy zachód. Linie oddziałowe prostopadłe
do nich.
Łączy względy ochronne (przed wywalającymi
wiatrami z zachodu) oraz hodowlane (zabezpieczenie
odnowień na zrębach przed nadmierną insolacją).
Podział powierzchniowy górski - oparty na rzeźbie
terenu.
Linie gospodarcze prowadzone są głównymi grzbietami, potokami,
dolinami, tak aby pasy ostępowe zamykały stoki opadające ku
głównym szlakom transportu.
(grzbietowe; dolinowe; warstwicowe)
Linie oddziałowe naturalne rozgraniczenia
(żleby, potoki, lub sztuczne - po największym spadku).
Podsumowanie:
1.
2.
3.
4.
Co i kiedy wykonuje się w trakcie hodowli drzewostanu?
Jaki jest cel zabiegów?
Jaki jest powód wyboru rodzaju rębni?
Systemizacja lasu
– źródło ograniczeń w planowaniu pozyskania surowca
oraz porządek przestrzenny i czasowy tego pozyskania.