O światło twoich oczu

Zapobieganie
powikłaniom
narządu wzroku
spowodowanym
przez cukrzycę.
O światło
twoich oczu
do czynienia z czterema blisko związanymi ze sobą elementami: epidemią nowych
zachorowań na cukrzycę, niewystarczającą
edukacją pacjentów, brakiem motywacji u chorych oraz brakiem dostępu do
specjalistycznej opieki diabetologicznej.
Nie ma co udawać, że problemy te łatwo
rozwiązać, ale wierzyć należy, że dysponujemy narzędziami, dzięki którym możemy
ograniczyć powikłania cukrzycy – w tym
utratę wzroku – a także cierpienia, jakie
są z tym związane. Potrzebny jest wspólny
wysiłek chorych na cukrzycę, lekarzy oraz
osób odpowiedzialnych za politykę rządu.
Kontrola poziomu cukru we krwi
Gdy mówimy o powikłaniach
cukrzycy związanych ze wzrokiem, pozytywnym faktem jest
to, że w większości przypadków
utracie wzroku spowodowanej
przez tę chorobę można zapobiec. Smutne jest zaś to, że mimo
dostępu do ogromnej wiedzy na
temat zapobiegania i leczenia,
dziesiątki tysięcy osób tracą co
roku wzrok z powodu cukrzycy.
Cukrzyca jest głównym powodem utraty wzroku wśród Amerykanów pomiędzy 20 a 74 rokiem
życia. Ocenia się, że z powodu
retinopatii cukrzycowej rocznie
traci wzrok od 12 do 24 tysięcy
obywateli USA. Badania pokazują, że u chorych na cukrzycę
ryzyko utraty wzroku jest od 5
do 25 razy większe niż u ludzi
zdrowych. Wszystkie te liczby
nie oddają jednak całości problemu, jakim jest wpływ cukrzycy
na wzrok chorych, gdyż oprócz
retinopatii, może ona powodować szereg innych chorób narządu wzroku, prowadzących
do częściowej – a nierzadko
bardzo dużej – utraty wzroku,
która może w znacznym stopniu
wpływać na jakość życia chorych.
Zapobieganie
Dlaczego tak wiele osób wciąż traci wzrok z powodu cukrzycy, pomimo tego, że tak dużo wiemy na
temat zapobiegania i leczenia jej
powikłań? Oto pytanie, na które
odpowiedzi długo szukali okuliści,
diabetolodzy oraz inni eksperci, by
w końcu zgodzić się, że mamy tu
Poziom cukru we krwi utrzymywać
należy jak najbliżej normalnych wartości.
Wysoki poziom cukru jest bezpośrednio
lub pośrednio związany ze wszystkimi
typami chorób oczu. Badania, których
wyniki opublikowano w 1993 roku
(Diabetes Comlications and Control
Trial) dowiodły, że u osób cierpiących
na cukrzycę typu 1 obniżenie średniego
poziomu cukru we krwi o 10 proc. (stężenie hemoglobiny glikowanej – HbA1c),
zmniejsza ryzyko wystąpienia retinopatii
cukrzycowej o prawie 60 proc., a ryzyko
pogorszenia stanu retinopatii u osób,
które już na nią cierpią, o 43 proc.
Znaczy to, że jeśli na przykład twój
poziom HbA1c wynosi 7 proc. (odpowiednik średniego poziomu cukru we krwi
– 172 mg/dl) i obniżysz go do 6,3 proc.
(odpowiednik – 147 mg/dl), to w ogromnym stopniu spada ryzyko pojawienia
się retinopatii. Ryzyko pojawienia się lub
23
pogorszenia retinopatii zmniejsza się do
chwili, aż poziom HbA1c osiągnie 5 proc.
(odpowiednik – 101 mg/dl) – w takiej
sytuacji to ryzyko jest minimalne.
W przypadku chorych na cukrzycę
typu 2, utrzymywanie HbA1c na poziomie 6 proc. lub niższym sprawia, że
ryzyko powikłań jest niezwykle niskie.
Kontrola ciśnienia krwi
Ciśnienie krwi kontrolować należy
poprzez odpowiednie odżywianie się,
regularne ćwiczenia fizyczne, a jeśli
trzeba – za pomocą leków. Badania
przeprowadzone w Wielkiej Brytanii
(United Kingdom Prospective Diabetes
Study) dowiodły, że w przypadku osób
cierpiących na cukrzycę typu 2 utrzymywanie prawidłowego ciśnienia krwi
zmniejsza ryzyko wystąpienia retinopatii bardziej nawet, niż utrzymywanie
prawidłowego poziomu cukru we krwi.
Zmniejszenie ciśnienia o 10/5 mm Hg
(na przykład ze 150/90 mm Hg do 140/85
mm Hg) zmniejsza ryzyko utraty wzroku
prawie o 50 proc. (taka sama redukcja ciśnienia zmniejsza ryzyko udaru
mózgu o 44 proc., a śmierci o 32 proc.!).
Kontrola lipidów we krwi
Dowiedz się, jak przedstawia się poziom
lipidów w twojej krwi, i poprzez odpowiednią dietę, regularne ćwiczenia fizyczne oraz stosowanie leków staraj się, by
poziom ten był jak najbliższy idealnego.
Retinopatia cukrzycowa przybiera często
dużo gorsze formy, gdy poziom lipidów,
przede wszystkim cholesterolu LDL
– czyli „złego” cholesterolu – oraz trójglicerydów we krwi daleki jest od normy.
Idealny poziom cholesterolu LDL
powinien być poniżej 100 mg/dl,
trójglicerydów poniżej 150 mg/dl,
a cholesterolu HDL (czyli cholesterolu
„dobrego”) – powyżej 45 mg/dl u mężczyzn i powyżej 55 mg/dl u kobiet.
Palenie
Jeśli palisz papierosy – za wszelką cenę
postaraj się przestać. Wszyscy wiedzą, że
palenie jest niezwykle szkodliwe i nikomu
nie trzeba tego tłumaczyć. Jeśli chorujesz
24
na cukrzycę, rzucenie palenia to zdecydowanie najlepsza rzecz, jaką możesz zrobić, by zadbać o swoje oczy
(a także serce, płuca, nerki, zęby itd.).
Regularne badania dna oka
Zadbaj o to, by regularnie, raz do
roku przechodzić badanie dna oka
u lekarza, który ma doświadczenie
z cukrzycą i powikłaniami wzroku,
które ta choroba wywołuje. Ocenia się,
że od 40 do 50 proc. osób z cukrzycą
nie przechodzi corocznych badań
dna oka. To ogromna tragedia, bo
większości przypadków utraty wzroku
spowodowanych przez cukrzycę
można by zapobiec dzięki wczesnej
diagnozie i odpowiednim leczeniu.
Terapia laserowa przeprowadzana
w ciężkich przypadkach retinopatii może ograniczyć utratę wzroku
w 50–75 proc., a jaskrze zapobiec można przy użyciu leków, terapii laserowej
i/lub operacji chirurgicznej. Niestety,
zanim pojawią się symptomy cukrzycowych powikłań wzroku, zwykle
następują już nieodwracalne zmiany
i szansa wyleczenia dramatycznie
maleje. Dlatego dla ludzi z cukrzycą
tak ważne jest regularne przechodzenie badań dna oka. Należy pamiętać,
że wszyscy chorzy – niezależnie od
Pierwsze w Polsce testy insuliny
w sprayu
Dostaje ją dwóch 40-letnich pacjentów
z cukrzycą. Eksperyment potrwa dwa
lata. Jeśli okaże się, że lek jest bezpieczny,
zostanie dopuszczony do sprzedaży.
W Ameryce nowy preparat został
zarejestrowany na początku 2006 roku.
Teraz trwają procedury umożliwiające
wprowadzenie leku do europejskich aptek.
W Polsce insulinę w sprayu badają lekarze
ze szpitala klinicznego im. Barlickiego.
– Instytucja przygotowująca preparat do
rejestracji w całej Unii wybrała nasz ośrodek
do badań – mówi prof. Jerzy Loba z Kliniki
Diabetologii i Chorób Metabolicznych.
– Sprawdzamy, jak działa lek i czy wywołuje
działania niepożądane.
tego, czy chodzi o cukrzycę typu 1,
czy typu 2 – należą do grupy podwyższonego ryzyka utraty wzroku.
Zapobieganie powikłaniom
cukrzycy
Pomimo tego, że naukowcy coraz
więcej wiedzą o przyczynach zapadania na cukrzycę oraz o jej powikłaniach, a także o metodach leczenia
tych powikłań, epidemia cukrzycy
oraz komplikacji z nią związanych
nieustannie się rozszerza. Być może
najskuteczniejszym sposobem
zapobiegania powikłaniom cukrzycy – a w tym utracie wzroku – jest
takie postępowanie, by choroba
ta jak najrzadziej występowała.
Badania dowodzą, że codzienny
30-minutowy spacer zmniejsza
prawdopodobieństwo zachorowania
na cukrzycę typu 2 u ludzi należących do grupy ryzyka o 60 proc.
Zaś ci, którzy już chorują, ryzyko
poważnej utraty wzroku zmniejszyć
mogą nawet o 95 proc. Kluczem do
sukcesu jest współpraca, motywacja
oraz wzajemne wsparcie w gronie
chorych, lekarzy oraz tych, którzy
odpowiadają za tworzenie prawa.
A. Paul Chous,
tłum. Michał Iwańczuk
Pacjenci z cukrzycą typu 1 (w tej postaci choroby zniszczeniu ulegają komórki
produkujące insulinę) dostali spraye z insuliną. Wdychają ją w taki sam sposób, jak
swoje leki zażywają chorzy na astmę.
Cukrzycy, biorąc hormon przed jedzeniem,
imitują odpowiedź organizmu na spożyte
posiłki. Skuteczne działanie preparatu
powinno polegać na utrzymywaniu ilości
cukru na właściwym poziomie. Sprawdzają
to sami pacjenci za pomocą glukometrów.
– W ten sposób dowiadujemy się, czy lek
działa – tłumaczy prof. Loba. Ewentualne
skutki uboczne pozwolą wykryć dokładne
badania lekarskie. Początkowo będą prowadzone raz w tygodniu, później rzadziej.
Najwięcej obaw wiąże się z ewentualnym
negatywnym wpływem sprayu na płuca.