Notatka

Tyrystor - jest elementem półprzewodnikowym krzemowym składającym się z 4 warstw w
układzie p-n-p-n. Jest on wyposażony w 3 elektrody, z których dwie są przyłączone do
warstw skrajnych, a trzecia do jednej z warstw środkowych. Elektrody przyłaczone do
warstw skrajnych nazywa się katodą (K) i anodą (A), a elektroda przyłączona do warstwy
środkowej – bramką (G).
Tyrystor przewodzi w kierunku od anody do katody. Jeżeli anoda ma dodatnie napięcie
względem katody, to złącza skrajne typu p-n są spolaryzowane w kierunku przewodzenia, a
złącze środkowe n-p w kierunku zaporowym. Dopóki do bramki nie doprowadzi się napięcia,
dopóty tyrystor praktycznie nie przewodzi prądu. Doprowadzenie do bramki dodatniego
napięcia względem katody spowoduje przepływ prądu bramkowego i właściwości zaporowe
środkowego złącza zanikają w ciągu kilku mikrosekund; moment ten nazywany bywa
"zapłonem" tyrystora (określenie to pochodzi z czasów, kiedy funkcję tyrystorów pełniły
lampy elektronowe - gazotrony, w których przewodzenie objawiało się świeceniem
zjonizowanego gazu.
Załączenie tyrystora jak wcześniej wspomniałem następuje przy odpowiedniej polaryzacji i
podaniu dodatniego względem katody impulsu bramkowego. Im mniejsze jest napięcie
między anodą a katodą, tym większy musi być prąd bramki. Wyłączenie tyrystora następuje
przy obniżeniu napięcia anoda-katoda lub spadku wartości przepływającego prądu poniżej IH
- prądu podtrzymania.
Zastosowanie tyrystorów:
Tyrystory znalazły zastosowania w wielu dziedzinach. Jako sterowniki prądu stałego są
stosowane w stabilizatorach napięcia stałego i w automatyce silników prądu stałego. Jako
sterowniki prądu przemiennego – w automatyce silników indukcyjnych i w technice
oświetleniowej. Jako łączniki i przerywacze prądu stałego i przemiennego – w automatyce
napędu elektrycznego, układach stabilizacji napięcia i w technice zabezpieczeń. Jako
przemienniki częstotliwości – w automatyce silników indukcyjnych, technice ultradźwięków
oraz jako układy impulsowe – w generatorach odchylenia strumienia elektronowego w
kineskopach telewizorów kolorowych, w urządzeniach zapłonowych silników spalinowych.
Zalety i wady tyrystorów
Zalety:
-małe rozmiary
-niewielka masa
-duża odporność na wstrząsy i narażenia środowiskowe i możliwość pracy w temp. -65°C do
+125°C
-mały spadek napięcia na elemencie przewodzącym rzędu 0,6 – 1,6 V
-krótki czas przejścia ze stanu zaporowego w stan przewodzenia i na odwrót
Wady:
-jednokierunkowe przewodzenie (nie dotyczy tyrystora dwukierunkowego – triaka)
-wygasanie" tyrystora po zaniku prądu przewodzenia, wymagające ponownego "zapłonu"
prądem bramki (wada ta wykorzystywana bywa i w niektórych zastosowaniach staje się
zaletą)
Literatura:
-www.zgapa.pl/zgapedia/Tyrystor.html
-http://pl.wikipedia.org/wiki/Tyrystor
-http://elektro.w.interia.pl/energoel/tyrystory.html