Przepisy budowlane i nadzór budowlany w Europie

PRZEPISY BUDOWLANE I NADZÓR BUDOWLANY W EUROPIE
Studium porównawcze nt. przepisów budowlanych oraz zadań i obowiązków nadzoru budowlanego w
poszczególnych krajach europejskich zostało sporządzone przez Instytut Badawczy OTB dla Środowiska
Budowlanego Uniwersytetu Technologicznego w Delft w Holandii. Wykonano je na podstawie kwestionariuszy
wypełnionych przez krajowych ekspertów z poszczególnych krajów oraz analizę ważniejszych dokumentów
prawnych, międzynarodowych badań porównawczych systemów nadzoru budowlanego oraz materiałów do prac
doktoranckich obejmujących w szczególności problematykę dotyczącą charakterystyki energetycznej
istniejących budynków, zależności między przepisami efektywności energetycznej i rzeczywistym
wykorzystaniem energii w budynkach mieszkalnych, jak również polityki władz lokalnych w sprawach poprawy
jakości budynków mieszkalnych.
Przedmiot niniejszego opracowania wybrano ze względu na zauważalne problemy związane z jakością obiektów
budowlanych, tzn. kosztami wad budowlanych, które szacowane są na 8-10% całkowitych kosztów budowy,
wadami ujawnianymi po zakończeniu prac, szczególnie istotnymi w sektorze nieruchomości, skalą
wypadkowości, zmianami przepisów dotyczących efektywności energetycznej w celu poprawy jakości w
budownictwie.
Podczas badań wzięto pod uwagę następujące aspekty:
1. dane dotyczące kraju - podstawowe informacje (np. populacja, rynek nieruchomości, podział
administracyjny),
2. wymagania techniczne - podmiot, organizacja,
3. wymaganie proceduralne - planowanie i pozwolenie na budowę, kategoryzacja prowadzonych prac
budowlanych,
4. procedury uzyskiwania pozwolenia na budowę - wprowadzenie, konsultacje wstępne, zatwierdzenie
projektu, kontrole, opłaty i okres czasowy,
5. kwalifikacje osób zaangażowanych w proces budowlany - jakość personelu, metody pracy,
odpowiedzialność.
Stan obecny
Państwo członkowskie UE
Austria
Belgia
Bułgaria
Cypr
Czechy
Dania
Estonia
Finlandia
Francja
Niemcy
Grecja
Węgry
Irlandia
Włochy
Litwa
Łotwa
Luksemburg
Malta
Holandia
Polska
Portugalia
Rumunia
Słowacja
Słowenia
Hiszpania
Szwecja
Anglia i Walia
Irlandia
Szkocja
Projekt na ukończeniu
W opracowaniu
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
1
Chorwacja
Macedonia
Turcja
Islandia
Norwegia
Szwajcaria
*
*
Austria
Belgia
BułgaCypr
Czechy
Dania
Estonia
FinlanFrancja
NieGrecja
Węgry
IrlanWłoŁotwa
Litwa
LukMalta
HolanPolska
PortuRumuSłowaSłoweHiszpaSzweWlk.
Zadania i obowiązki
Jednym z podstawowych elementów badań było sprawdzenie, w jakiej sferze dokonywana jest weryfikacja
wymagań technicznych projektu podczas procesu jego zatwierdzania oraz sprawowany nadzór podczas
prowadzenia prac budowlanych.
regulacja
• •
planowanie
• •
Wymagania
• •
techniczne
Pozwolenie
na • •
budowę
Kierownik robót
* Świadectwo
• •
ukończenia
Nadzór
• •
• publiczna
• •
• •
* •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• • •
• • •
* * * •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
◦
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• •
• •
•
•
•
•
•
•
◦
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
◦
* * ◦
• • • • • •
* •
• • •
•
•
•
* * * * * •
• • • •
•
* •
• • • •
* ◦
• • •
◦
•
•
•
•
•
•
•
• • • • •
prywatna
•
•
• • • • • • •
* mieszana ◦ podwójna
•
•
•
•
•
•
•
•
•
System mieszany polega na tym, że władze państwowe i osoby niezależne ponoszą odpowiedzialność za
zatwierdzenie projektu oraz nadzór nad robotami. W tym systemie wymagania techniczne nie są sprawdzane
podczas zatwierdzania projektu i władze państwowe mogą brać udział w kierowaniu robotami.
Na podstawie wyników badań wyciągnięto następujące wnioski:
władze publiczne sprawują dominującą rolę w systemie nadzoru budowlanego,
rola osoby niezależnej ogranicza się do wspierania nadzoru budowlanego w zadaniach, które
wymagają wiedzy technicznej lub prowadzenia intensywnych prac budowlanych,
stopień zaangażowania osób niezależnych jest zróżnicowany.
Austria
Belgia
BułgaCypr
Czechy
Dania
Estonia
FinlanFrancja
NieGrecja
Węgry
IrlanWłoŁotwa
Litwa
LukMalta
HolanPolska
PortuRumuSłowaSłoweHiszpaSzweWlk.
Organizacja
W wyniku badań tendencji występujących w ostatnich 10-15 latach w sferze organizacji, stwierdzono, że w
niektórych krajach nastąpiła decentralizacja, ze względu na uchwalenie nowych przepisów dotyczących
wymagań lub klasyfikacji budynków, które poprzednio nie były objęte obowiązkiem zatwierdzenia przez władze
lokalne, regionalne lub państwowe.
Centralizacja
Decentralizacja
Brak rozwoju
Brak informacji
■
■ ■ ■ ■ ■
■
■ ■
■
■ ■
■
■
■
■
■ ■
■ ■
■
■
■
■
■ ■
■
Wymagania techniczne
Formułowanie wymagań w warunkach technicznych może być podzielone na 3 kategorie:
1. funkcjonalne – warunki określają tylko główne cele, ale nie ma określonego sposobu, nie określono
materiałów,
2. wydajnościowe – określają poziom wykonania w sposób ilościowy oraz metody oznaczenia,
3. nakazowe – wymagania precyzyjne określają projekt oraz rozwiązania konstrukcyjne.
2
Austria
Belgia
BułgaCypr
Czechy
Dania
Estonia
FinlanFrancja
NieGrecja
Węgry
IrlanWłoŁotwa
Litwa
LukMalta
HolanPolska
PortuRumuSłowaSłoweHiszpaSzweWlk.
W większości krajów UE:
• regulacja przybiera formę wydajnościową wraz z elementami funkcjonalnymi lub
nakazowymi,
• rozbieżności w formułowaniu wymagań technicznych dla różnych podmiotów.
Funkcjonalne
Wydajnościowe
Nakazowe
Brak informacji
□
■ ■ ■ □ ■ ■
■ ■ ■ ■
■
■ ■ ■ ■ □ □ ■
■ ■ ■ ■ ■
■ ■ ■
■
■
■ ■
■
■
■ ■ ■
■
■ ■
■
■
■
Austria
Belgia
BułgaCypr
Czechy
Dania
Estonia
FinlanFrancja
NieGrecja
Węgry
IrlanWłoŁotwa
Litwa
LukMalta
HolanPolska
PortuRumuSłowaSłoweHiszpaSzweWlk.
Istnieje ogólna tendencja do bazowania na kategorii wydajnościowej. Jedynie w Wielkiej Brytanii odnotowano
wzrost wymagań funkcjonalnych. W niektórych krajach nie było żadnych zmian.
Więcej funkcjonalnych
■
Więcej
■ ■ ■ ■
■
■ ■
■ ■
■ ■ ■
■ ■
■
wydajnościowych
Brak rozwoju
■
■ ■ ■
■
Brak informacji
■
■
■ ■ ■
■
Podmioty występujące w przepisach budowlanych
Austria
Belgia
BułgaCypr
Czechy
Dania
Estonia
FinlanFrancja
NieGrecja
Węgry
IrlanWłoŁotwa
Litwa
LukMalta
HolanPolska
PortuRumuSłowaSłoweHiszpaSzweWlk.
W większości krajów UE większość wymagań zawarta jest w warunkach technicznych. Wymagania dotyczące
budynku oraz działki są zatwierdzone na poziomie lokalnym.
L
L
C/L
L
C
L
C
C/L
L
X
X
X
L
L
C/R
L
C
C/L
C
C
C/L
L
L
R
X
X
Budynek i działka
C/R
C
C
C
C
C
C
C
C
R
X
X
C
C/R
C
C
L
X
C
C
C
C
X
C
X
C
C
bezpieczeństwo
Oszczędność energii
C/R
R
C
C
C
C
C
C
C
C
X
X
C
C/R/
C
C
C
C
C
C
C
C
X
C
X
C
C
praktyczność
C/R
R
C
C
C
C
C
C/L
C
C
X
X
C
C/R/
C
C/L
L
C
C
C
C/L
C
X
C
X
C
C
C/R
C
C
C
C
C
C
C
C
C
X
X
C
C/R
C/L
C/L
L
C
C
C
C
C
X
C
X
C
C
zdrowie
X
C
X
C/R
C
C
C
C/L
C
C
X
X
C
L
C
C/L
C
C/R
L
C
Ochrona środowiska
C - centralne R - regionalne L - lokalne
Główne trendy i kierunki rozwoju
1. W ostatnich 10-15 latach głównymi kierunkami były:
a. centralizacja przepisów technicznych do mniejszej ilości dokumentów ,
b. wzrost wymagań opartych na wydajności.
3
2.
3.
Jednakże w wielu krajach nie było żadnych zmian lub, w przeciwieństwie do głównego trendu,
nastąpiła decentralizacja.
Zmiany nie były zgodne pomiędzy poszczególnymi krajami.
Wnioski na przyszłość
1. Wiele różnic zostało zidentyfikowanych w odniesieniu do przepisów technicznych w krajach UE.
2. Różnice te powodują barierę w przepływie osób i usług.
3. Dodatkowe ujednolicenie przepisów technicznych przyczyni się do ustanowienia i funkcjonowania
jednolitego rynku usług w branży budowlanej.
4