Oświadczenie Zarządu Związku Niemieckich Stowarzyszeń

Oświadczenie
Zarządu Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce
11.03.2013 Zarządowi Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce
przypadł zaszczyt przeprowadzenia swojego posiedzenia w stolicy Niemiec Berlinie. Jest to
dla oficjalnej reprezentacji Niemców w Polsce wydarzenie wielkiej wagi. Niemcy w Polsce,
którzy w większości pozostali na terenach, które zamieszkiwali znaleźli się na skutek
wydarzeń wojennych poza niemieckimi granicami. Właśnie, dlatego przede wszystkim w
Polsce należy rozumieć podstawę niemieckiej polityki wobec mniejszości dosłownie.
Dostrzegamy, iż „współodpowiedzialność Niemiec za los, który dotknął Mniejszości
Niemieckie w państwach Europy środkowej i wschodniej oraz państwach byłego Związku
Radzieckiego będący bezpośrednim następstwem Drugiej Wojny Światowej” jest podstawą
niemieckiej polityki wobec mniejszości. Dla Rządu Republiki Federalnej zawsze ważnym
celem było wspieranie tych ludzi w ich wyjątkowych, powojennych losach. Ta polityka służyła
po 1990 roku także, jako podstawa polsko-niemieckich stosunków. Tu w Berlinie chcemy
podziękować za tę politykę i będące jej efektem wieloletnie wsparcie ze strony Niemiec.
Dzięki temu wsparciu Mniejszość Niemiecka poza granicami Niemiec otrzymała możliwości
pielęgnowania własnej tożsamości, kultury, ale także języka, który do 1990 w największych
jej skupiskach na terenie Polski był zabroniony. Dzięki temu wielu Niemców po
dziesięcioleciach nacisków i kulturowej dyskryminacji zyskało odwagę przyznania się do
swojej niemieckiej przynależności. Przez to także Mniejszość Niemiecka stała się w ostatnich
dwóch dziesięcioleciach ważną i aktywną grupą w polskim społeczeństwie. Nowe drogi, które
po upadku komunizmu zostały otwarte wykorzystali także Niemcy. Język niemiecki po dwóch
generacjach szkolnego niebytu został do szkół wprowadzony, mimo iż osiągnięte formy nie
są wystarczające w perspektywie na oczekiwane wskrzeszenie języka niemieckiego, jako
języka dnia codziennego. W niemal 500 domach spotkań niemiecka kultura i język są
pielęgnowane, jako własne dziedzictwo oraz przyszłościowo rozwijane. Dwujęzyczne tablice
z niemieckimi nazwami miejscowości wprowadzono w 336 miejscowościach.
W ostatnim Spisie Powszechnym z roku 2011 Niemców w Polsce policzono na, około 150 000
co jest liczbą porównywalną z rokiem 2002 i dowodem na pozytywny rozwój mniejszości.
Dokładne wyniki pokazują Niemców w Polsce, jako największą mniejszość z pozytywnie
rozwijającą się strukturą wiekową. My samy szacujemy wielkość Mniejszości Niemieckiej na
podstawie kilku faktorów (liczba dzieci, które biorą udział w zajęciach z języka niemiecko,
jako języka mniejszości, liczba organizacji) na około 300 000.
Mimo pozytywnego rozwoju ostatnich 20 lat nadal jest wiele celów, których nie udało się
osiągnąć. Do dziś nie istnieje żadna szkoła z językiem niemieckim, jako językiem wykładowym
w miejscach zamieszkania Mniejszości Niemieckiej. Język niemiecki, który na skutek rozwoju
historycznego po 1945 uległ zatraceniu nadal nie został odbudowany, jako język dnia
codziennego. Kultura oraz historia Mniejszości Niemieckiej nadal nie została opracowana, co
w połączeniu z brakiem akceptacji prowadzi do ciągłych nieporozumień ze społeczeństwem
większościowym. Nie istnieje żadna instytucja kulturowa i żaden instytut badawczy, który
zajmowałby się tymi sprawami. Obecne finansowanie domów spotkań mniejszości
niemieckiej i ich aktywności, które opiera się głównie na tzw. środkach zwrotnych (środki
niemieckie, które w latach 90-tych zostały zainwestowane w oprocentowane kredyty)
Fundacji Mniejszości Niemieckiej (Fundacji Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw
Lokalnych) według najnowszych prognoz są zapewnione jedynie do roku 2017. Wielkość
Mniejszości Niemieckiej, jej obecność w 10 z 16 województwach, rozbudowane struktury,
wiele grup kulturalnych i twórców kultury nie pozwalają na nieskończone oszczędności.
Niemcy w Polsce swoją działalnością i odpowiedzialnymi decyzjami zasłużyli sobie na dalsze i
długotrwałe wsparcie ze strony Niemiec. Mimo wsparcia rządu polskiego dla dalszego
istnienia i rozwoju mniejszości narodowej jest niezbędne wsparcie kraju pochodzenia tej
mniejszości. Dlatego apelujemy do osób decyzyjnych w Niemczech, aby nie tylko
kontynuować dotychczasowe wsparcie, którego doświadczyliśmy przez ostatnie lata, ale
także rozbudowywać je o nowe strategie. Te strategie mają przysłużyć się osiągnięciu jakże
ważnych celów w zakresie szkolnictwa oraz kultury. Mniejszość Niemiecka, jako stały już
element polskiego społeczeństwa przyczynia się do dalszego polepszania się polskoniemieckich stosunków, integracji europejskiej oraz rozpowszechniania języka i kultury
niemieckiej zagranicą, co naszym zdaniem leży w interesie Republiki Federalnej.
Berlin, 11.03.2013
Bernard Gaida – Przewodniczący Zarządu
Zarząd Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce