16b_rozwiązania_wymiana gazowa i układ pokarmowy

Odpowiedzi do zadań 16b
„Wymiana gazowa, układ pokarmowy”
Zadanie 3
a) Za wyjaśnienie, jakie zmiany w płucach mogą wystąpić po przebiciu klatki piersiowej aż do jamy
opłucnej – 1 pkt.
Przykład odpowiedzi:
W wyniku takiego urazu może dojść do wyrównania ciśnienia pomiędzy jamą opłucnej a
środowiskiem, co spowoduje, że z płuca zostanie wypchnięte powietrze/płuco zwiotczeje/ płuco
zapadnie się.
b) Za podanie poprawnego argumentu uzasadniającego opisany sposób pierwszej pomocy – 1 pkt.
Przykład odpowiedzi:
Szczelne zamknięcie otworu w klatce piersiowej zatrzyma dopływ powietrza do jamy
opłucnej/zatrzyma proces wyrównywania ciśnienia pomiędzy środowiskiem i jamą opłucnej.
Zadanie 7
Przykład odpowiedzi:
Nagłośnia zamyka wejście do tchawicy podczas połykania, a otwiera podczas
oddychania i mówienia, dlatego rozmowa przy jedzeniu grozi zakrztuszeniem.
Zadanie 7
Za trafny wybór każdej z dwóch odpowiedzi – po 1 pkt.
Poprawne odpowiedzi: A (1 pkt), D (1 pkt).
Zadanie 10
Za trafne wyjaśnienie uwzględniające pobudzenie ośrodka oddechowego – 1 pkt oraz
informację, o pobudzeniu mięśni oddechowych – 1 pkt.
Przykład:
Wzrost stężenia dwutlenku węgla we krwi pobudza ośrodek oddechowy (w rdzeniu
przedłużonym) (1 pkt) do wysyłania impulsów do mięśni międzyżebrowych / mięśni
oddechowych powodując ich częste skurcze (1 pkt).
Zadanie 5
Za prawidłowe wyjaśnienie znaczenia zmniejszonej aktywności rzęsek nabłonka
oddechowego dla zdrowia palacza - 1 pkt
Przykład odpowiedzi:
Nabłonek migawkowy zmniejszą skutecznością będzie usuwał wszelkie zanieczyszczenia,
które dostaną się do układu oddechowego wraz z wdychanym powietrzem, co może być
przyczyną chorób.
Zadanie 11
Za opis układu badawczego – 1 pkt
- Uczeń wlewa do zlewki wodę wapienną i przez rurkę wprowadza (wdmuchuje) do niej
wydychane powietrze.
Za obserwacje zmiany – 1 pkt
- Obserwuje zmianę (zmętnienie roztworu) (powstaje CaCO3).
Zadanie 9
Za określenie każdej z dwóch trafnych cech po 1 pkt. Przykłady:
- Silne unaczynienie jamy nosowej umożliwia ogrzewanie się wdychanego powietrza.
- Nabłonek migawkowy umożliwia oczyszczanie wdychanego powietrza (osadzanie się
drobinek pyłu na rzęskach).
- Śluz nawilża wdychane powietrze.
- Obecność nabłonka węchowego wyposażonego w receptory umożliwia odbiór wrażeń
węchowych.
Zadanie 8
Za podanie poprawnej nazwy mięśnia – 1 pkt.
Poprawna odpowiedź: przepona.
Zadanie 7
Za poprawne podanie każdych dwóch funkcji wątroby po 1 pkt.
Przykład odpowiedzi:
• usuwanie z krwi nadmiaru aminokwasów,
• wytwarzanie żółci
• wytwarzanie osoczowych czynników krzepnięcia krwi
• magazynowanie różnych związków (np. kwasy tłuszczowe, fosfolipidy, witaminy rozpuszczone w
tłuszczach)
Zadanie 12
Za poprawne przyporządkowanie każdych dwóch z czterech składników – po 1 pkt.
Poprawna odpowiedź: A – V, B – III, C – I, D – II (2 pkt).
Zadanie 19
Za wpisanie poprawnej nazwy każdego związku – po 1 pkt.
a) leptyna
b) neuropeptyd Y
Zadanie 9
Za wskazanie probówki B i poprawne uzasadnienie – 1 pkt.
W tej probówce amylaza trzustkowa będzie aktywna (w środowisku zasadowym) i skrobia zostanie
rozłożona/ strawiona (dlatego nie pojawi się ciemnoniebieska barwa świadcząca o jej obecności).
Zadanie 4
Za każde dwie poprawnie podane i wpisane we właściwym miejscu nazwy odcinków
przewodu pokarmowego – po 1 pkt.
Poprawna odpowiedź: jama gębowa, dwunastnica (jelito cienkie), jelito cienkie, żołądek
(2 pkt.).
Zadanie 5
Za każdą z dwóch trafnie określonych cech budowy kosmków jelitowych – po 1 pkt.
Przykład odpowiedzi:
- cienki nabłonek (nabłonek dobrze przepuszczalny) (1 pkt),
- obecność naczyń krwionośnych i limfatycznych (silne ukrwienie) (1 pkt).