Plan Rozwoju Lokalnego 2007-2013
Transkrypt
Plan Rozwoju Lokalnego 2007-2013
S PI S T R E Ś C I WPROWADZENIE ................................................................................................................. 2 I. STRESZCZENIE STRATEGII ROZWOJU POWIATU SIEMIATYCKIEGO........... 4 II. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO..................... 22 III. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO - GOSPODARCZA POWIATU SIEMIATYCKIEGO ............................................................................................................. 23 A) POŁOśENIE, POWIERZCHNIA, LUDNOŚĆ ......................................................................... 23 B) ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE ........................................................................................ 25 C) TURYSTYKA ..................................................................................................................... 28 D) ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE – INFRASTRUKTURA ......................................... 30 E) GOSPODARKA POWIATU .................................................................................................. 40 F) SFERA SPOŁECZNA ........................................................................................................... 50 G) SFERA FINANSOWA - OCENA POTENCJAŁU ROZWOJOWEGO POWIATU.......................... 64 IV. PRIORYTETY I CELE PLANU ROZWOJU LOKALNEGO................................... 73 V. ZADANIA POLEGAJĄCE NA POPRAWIE SYTUACJI W POWIECIE SIEMIATYCKIM .................................................................................................................. 81 VI. POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE POWIATU SIEMIATYCKIEGO W LATACH 2007-2013 ................................................................................................ 116 VII. PLAN FINANSOWY NA LATA 2007- 20013........................................................... 123 VIII. SYSTEM WDRAśANIA............................................................................................132 IX. SPOSOBY MONITOROWANIA,OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ .... 133 SPIS TABEL......................................................................................................................... 134 SPIS WYKRESÓW.............................................................................................................. 136 MATERIAŁY WYKORZYSTANE W OPRACOWANIU PLANU ROZWOJU LOKALNEGO...................................................................................................................... 137 LIMITY WYDATKÓW NA PROGRAMY I PROJEKTY REALIZOWANE ZE ŚRODKÓW POCHODZĄCYCH Z FUNDUSZY STRUKTURALNYCH NA LATA 2007-2013............................................................................................................ 138 1 WPROWADZENIE Plan Rozwoju Lokalnego jest instrumentem słuŜącym do realizacji polityki rozwoju społeczno-gospodarczego oraz polityki programowania rozwoju lokalnego powiatu. Obejmuje on analizę i diagnozę sytuacji obecnej, wyznacza wizję rozwoju, opis planowanych zadań inwestycyjnych oraz plan finansowy. Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Siemiatyckiego na lata 2007-2013 został opracowany zgodnie z załoŜeniami następujących dokumentów: − Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015; − Strategia Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020; − Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego 2007-2013; − Strategia Rozwoju Powiatu Siemiatyckiego do roku 2015. Plan Rozwoju Lokalnego dla Powiatu Siemiatyckiego określa szczegółowo rodzaje zadań, jakie będą realizowane na terenie powiatu w latach 2007-2013, czyli w okresie siedmioletniego programowania Unii Europejskiej. W oparciu o wnikliwą analizę sytuacji społeczno – gospodarczej powiatu zostały określone priorytety rozwoju lokalnego a w ramach nich działania i zadania realizacyjne, które będą słuŜyły realizacji celów rozwojowych odpowiadającym celom strategicznym przyjętych w Strategii Powiatu Siemiatyckiego (Uchwała Rady Powiatu Siemiatyckiego Nr XXVII/185/01 z dnia 7 września 2001). Zadania realizacyjne zostaną określone w ramach czasowych i finansowych i będą prowadzić do rozwiązywania zdiagnozowanych problemów środowiska społecznego, gospodarczego, ekologicznego, infrastrukturalnego. W celu racjonalnego, sprawnego i efektywnego wykorzystania dostępnych środków cały proces wdraŜania Planu Rozwoju Lokalnego będzie monitorowany poprzez ocenę osiągnięcia zamierzonych wskaźników produktu, rezultatu i oddziaływania. Wśród najwaŜniejszych korzyści, jakie Powiat Siemiatycki odniesie wykorzystując wdroŜenie Planu Rozwoju Lokalnego znajdują się: • moŜliwość lepszego i wcześniejszego przygotowania poszczególnych inwestycji do realizacji oraz optymalizacja źródeł finansowania; • ocena wpływu inwestycji na budŜet powiatu po jej zrealizowaniu; 2 • wydłuŜenie horyzontu planowania i uszczegółowienie finansowej strony planu inwestycyjnego oraz analiza moŜliwości finansowych powiatu. Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Siemiatyckiego na lata 2007-2013 ma charakter otwarty, a kolejność realizacji poszczególnych zadań będzie dostosowywana do zmieniających się warunków społeczno - gospodarczych i moŜliwości finansowych powiatu. Proces opracowania planu rozwoju został szeroko uspołeczniony, aby wynikające z analizy i oceny stanu istniejącego priorytety rozwoju lokalnego były zgodne z oczekiwaniami społecznymi i mogły być realizowane z jak największym wynikiem ekonomicznym gwarantującym długofalowy i zrównowaŜony rozwój gospodarczy. 3 I. STRESZCZENIE STRATEGII ROZWOJU POWIATU SIEMIATYCKIEGO 1. Umiarkowany scenariusz rozwoju Przy opracowywaniu Strategii przyjęto wariantowanie, które zakłada róŜne przebiegi zdarzeń tak na zewnątrz jak i wewnątrz powiatu. Na tej podstawie powstały dwa scenariusze rozwoju: scenariusz niekorzystnych trendów – zagroŜeń rozwojowych (scenariusz pesymistyczny), scenariusz poŜądanych zmian – szans rozwojowych (scenariusz optymistyczny). Do realizacji przyjęto najbardziej prawdopodobny scenariusz umiarkowany. Jest on wypadkową scenariusza rozwoju poŜądanych zmian i niekorzystnych trendów. Scenariusz ten zakłada występowanie w gospodarce sytuacji cechującej się okresami wzrostu i stagnacji. Okresy te będą występować przemiennie, co w rezultacie przyniesie stały trend wzrostu gospodarki. W scenariuszu tym załoŜono równieŜ umacnianie się gospodarki wolnorynkowej i demokracji jako wartości dominującej w stylu sprawowania władzy. Zakłada się stabilizację sytuacji gospodarczej i politycznej za wschodnią granicą Polski oraz dalszy rozwój gospodarki w tych państwach w oparciu o własność prywatną i spadek znaczenia w gospodarce sektora państwowego. Proces ten będzie sprzyjać rozwojowi wzajemnej wymiany w oparciu o interes ekonomiczny, a nie ze względu na realizowaną politykę przez dane państwo. Przystąpienie Polski do UE spowodowało wzrost ilości środków finansowych na realizację projektów związanych z wyrównywaniem poziomu rozwoju Polski i województwa podlaskiego i innymi regionami Europy. W scenariuszu tym zakłada się zmniejszenie ujemnego oddziaływania człowieka na środowisko przyrodnicze poprzez stosowanie technologii produkcji mało uciąŜliwych i ograniczenie zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego odpadami komunalnymi. Walory przyrodnicze istniejące na terenie powiatu będą lepiej promowane i zagospodarowane pod kątem udostępnienia tych wartości społeczeństwu. Dzięki realizacji przez powiatowe władze samorządowe polityki wspierania rozwoju przedsiębiorczości, byłoby moŜliwe stworzenie nowych miejsc pracy na terenie powiatu poprzez pozyskanie nowych podmiotów gospodarczych do inwestowania i wspierania juŜ istniejących. Powinno nastąpić umocnienie wzajemnych stosunków pomiędzy samorządem a organizacjami środowisk gospodarczych w obszarze tworzenia korzystnych warunków do rozwoju działalności gospodarczej. 4 Scenariusz umiarkowany zakłada systematyczną poprawę poziomu technicznego infrastruktury drogowej na terenie powiatu. Zastosowanie nowoczesnych technologii w realizacji inwestycji technicznych słuŜących ochronie środowiska odniesie oczekiwany efekt w postaci znacznej poprawy czystości środowiska naturalnego. Władze samorządowe zakładają stały wzrost gospodarczy w całym okresie objętym Strategią. Utrzymanie stałego trendu rozwoju gospodarki zaowocuje systematycznym rozwojem powiatu. Scenariusz ten jest najbardziej prawdopodobny i powinien być traktowany jako wizja rozwoju powiatu. 2. Misja i cele rozwoju powiatu Misja rozwoju jest ujętą w sposób syntetyczny deklaracją intencji władz samorządowych określającą kierunki przyszłego rozwoju. Podstawowe wskaźniki gospodarcze świadczą o niŜszym od przeciętnego poziomie rozwoju powiatu siemiatyckiego. Misja rozwoju powiatu: Powiat siemiatycki obszarem zrównowaŜonego rozwoju gospodarczego zmierzającym do osiągnięcia spójności społeczno – ekonomicznej i wysokich standardów ekologicznych w ramach regionu, kraju i jednoczącej się Europy. Pod pojęciem obszaru zrównowaŜonego rozwoju gospodarczego rozumieć naleŜy nie tylko nie naruszający stanu istniejących zasobów wzrost produkcji, ale takŜe uzupełnienie niedoborów infrastrukturalnych na terenie powiatu a zwłaszcza: uzupełnienie niedoborów infrastruktury technicznej, modernizację i wymianę zuŜytych i przestarzałych elementów infrastruktury technicznej, poprawę jakości świadczonych usług w sferze infrastruktury społecznej, zwłaszcza w poziomie edukacji społeczeństwa. Spójność społeczna winna być rozumiana jako zmniejszanie dysproporcji w poziomie Ŝycia mieszkańców powiatu, przeciwdziałanie migracji ludności oraz marginalizacji grup społecznych poprzez: zmniejszanie poziomu bezrobocia, tworzenie oferty miejsc pracy zwłaszcza dla ludzi młodych, aktywnych i otwartych na nowoczesność i zachodzące zmiany, poprawę warunków Ŝycia mieszkańców, wyrównywanie warunków Ŝycia mieszkańców miast i wsi zwłaszcza w dostępności do usług infrastruktury społecznej. 5 Spójność ekonomiczna oznacza uzyskiwanie wzrostu gospodarczego umoŜliwiającego: utrzymanie przez powiat udziału własnego w produkcie krajowym brutto na poziomie dotychczasowym, dąŜenie do wypracowania produktu krajowego brutto w przeliczeniu na jednego mieszkańca w powiecie na takim poziomie, który zapewni utrzymanie dystansu, bądź nawet jego zmniejszenie w stosunku do średniego poziomu PKB na jednego mieszkańca w kraju i Europie. Osiągnięcie wysokich standardów ekologicznych oznacza: utrzymanie walorów i zasobów środowiska naturalnego, poprawę stanu zdegradowanych elementów środowiska, utrzymanie i rozwój bioróŜnorodności oraz kształtowanie elementów chronionych środowiska naturalnego. W Strategii sformułowano pięć celów strategicznych. Cele te są sobie równe pod względem wagi i znaczenia. Cel I. Sprawny system edukacji, sprzyjający rozwojowi zasobów ludzkich. W nowoczesnej gospodarce jakość zasobów ludzkich jest jednym z najwaŜniejszych czynników świadczących o poziomie rozwoju i konkurencyjności regionu. Współczesne tempo rozwoju technologicznego sprawia, Ŝe kształcenie staje się procesem permanentnym, trwającym od młodości przez cały okres Ŝycia zawodowego. Wymaga to posiadania sprawnego systemu edukacji, dostosowanego do potrzeb indywidualnych i rynku pracy. Miernikami postępu realizacji tego celu będzie wzrost liczby: młodzieŜy podejmującej kształcenie na poziomie średnim, młodzieŜy studiującej pochodzącej z terenu powiatu siemiatyckiego, uczestników kursów dokształcających i kwalifikacyjnych, osób bezrobotnych, uzyskujących stałe zatrudnienie po uzyskaniu lub podwyŜszeniu kwalifikacji. Dla osiągnięcia wymienionego celu strategicznego sformułowano cele operacyjne: I. 1. Zwiększenie dostępności do szkół Cel ten posiadający kluczowe znaczenie w warunkach rozproszonej sieci osadniczej powiatu realizowany będzie poprzez racjonalizację sieci szkół podstawowych i gimnazjalnych 6 a takŜe racjonalizację sieci szkół średnich zawodowych i ogólnokształcących oraz wyŜszych. Zwiększenie dostępności w warunkach likwidacji wielu szkół podstawowych wymaga usprawnienia dowozu uczniów do szkół – poprawy stanu dróg, komunikacji zbiorowej i szkolnej, tworzenia i usprawniania pracy świetlic i internatów. Realizacja tego celu wymaga takŜe zwiększenia dostępności do edukacji uczniów niepełnosprawnych – wzbogacenia i rozszerzenia oferty ich nauczania. Zwiększenie dostępności do szkół dzieciom i młodzieŜy z rodzin najbiedniejszych, zwłaszcza w podejmowaniu kształcenia na poziomie ponadgimnazjalnym umoŜliwi rozbudowa systemu stypendialnego. I. 2. Bogata oferta edukacyjna dostosowana do potrzeb lokalnego rynku pracy Konieczne tu będzie podejmowanie działań w samym szkolnictwie, jak równieŜ powiązanie systemu kształcenia ustawicznego ze zmieniającymi się potrzebami rynku pracy. W szkołach średnich nastąpi wygaszanie kierunków zbędnych z punktu widzenia moŜliwości zatrudnienia oraz wprowadzane będą zmiany programowe. Podobne zmiany nastąpią w placówkach kształcenia ustawicznego. W działania modernizujące i dostosowujące bazę kształcenia praktycznego włączeni zostaną pracodawcy. WaŜną sprawą jest powstrzymanie odpływu absolwentów szkół gimnazjalnych poza teren powiatu poprzez podniesienie poziomu kształcenia w szkołach średnich i rozszerzenie oferty edukacyjnej w szkołach średnich i wyŜszych. Tworzenie warunków do rozwoju społeczno-gospodarczego uzaleŜnione jest w znacznym stopniu od sprawnego funkcjonowania administracji publicznej wszystkich szczebli, od jakości kadr i ich rozwoju. Celowe będzie wdroŜenie w urzędach systemów jakości i ich certyfikacja oraz bieŜące dokształcanie kadr urzędniczych, zwłaszcza w zakresie planowania przedsięwzięć rozwojowych i zarządzania finansami. I. 3. Pełna realizacja funkcji szkoły Osiąganie sukcesów w realizowanym wyścigu cywilizacyjnym uzaleŜnione jest od jakości posiadanych kadr i poziomu wykształcenia mieszkańców. Niezbędne jest stworzenie systemu zapewnienia jakości kształcenia zarówno młodzieŜy, jak teŜ kadr oświaty. Doskonalenie kadr oświaty jest podstawowym czynnikiem warunkującym pełną realizację funkcji szkolnych, tj. efektywną pracę z uczniem zdolnym, właściwą opiekę psychologiczno-pedagogiczną, doskonalenie systemu wychowawczego, doskonalenie systemu opieki nad uczniem, rozszerzanie i doskonalenie pozaszkolnych form działalności 7 oświatowo-wychowawczej. Programy nauczania winny zostać wzbogacone o wiedzę o dziedzictwie kulturowym regionu, zasobach i ochronie środowiska naturalnego oraz o procesach integracyjnych w świecie i globalizacji gospodarki. Cel II. Wszechstronny rozwój obszarów wiejskich – zamoŜne, wszechstronnie rozwinięte obszary wiejskie filarem gospodarki powiatu. II.1. Efektywne gospodarstwa rolne Realizacja tego celu operacyjnego uzaleŜniona będzie od stabilnej i racjonalnej polityki państwa wobec rolnictwa. Gospodarstwa rolne, aby mogły przetrwać i konkurować w warunkach przynaleŜności kraju do Unii Europejskiej, muszą uzyskać wsparcie dla wdraŜanych działań modernizacyjnych. Wsparciem zostaną objęte takŜe zespołowe formy gospodarowania – grupy producenckie, spółdzielczość itp. Wzrost produkcji gospodarstw specjalistycznych wyzwoli zapotrzebowanie na usługi, przetwórstwo rolno-spoŜywcze oraz pobudzi działalność podmiotów zaopatrujących rolnictwo w środki produkcji. Małe gospodarstwa rolne będą zachęcane do podejmowania działalności alternatywnej np.: agroturystyka, ogrodnictwo i sadownictwo, produkcja zdrowej Ŝywności. Niezbędnym uzupełnieniem wymienionych procesów, warunkiem ich realizacji, będzie podniesienie poziomu wiedzy ekonomicznej rolników. Realizacja tego postulatu będzie uzaleŜniona od poziomu kształcenia rolników, systemu szkoleń uzupełniających, dobrze funkcjonującego doradztwa merytoryczno-prawnego oraz sprawnego przepływu informacji. II.2. Sprawny i aktywny samorząd rolniczy Zadaniami samorządu rolniczego będzie tworzenie lobbyingu na rzecz korzystnych rozwiązań prawnych dla producentów rolnych oraz integrowanie rolników dla prowadzenia wspólnej produkcji, wspólnego obrotu produkcją, prowadzenia szkoleń itp. Samorząd rolniczy będzie reprezentował interesy producentów rolnych przed organami administracji publicznej, instytucjami finansowymi oraz podmiotami sfery obsługi rolnictwa. II.3. Racjonalne wykorzystanie potencjału przyrodniczego Rozwój obszarów wiejskich następować będzie w powiązaniu z warunkami przyrodniczo-krajobrazowymi powiatu. Uwzględnione zostaną zarówno warunki glebowe jak 8 i walory krajobrazowe. W ramach warunków glebowych prowadzone będzie zalesianie gleb marginalnych, intensyfikacja produkcji na glebach o wysokiej przydatności dla produkcji rolnej, ciągła poprawa jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej poprzez melioracje wodne i wapnowanie gleb. Walory krajobrazowe zostaną wykorzystane w celach zagospodarowania turystycznego obszaru. II.4. Tworzenie nowych miejsc pracy poza rolnictwem Restrukturyzacja rolnictwa i wzrost specjalizacji produkcji uwolni w gospodarstwach rolnych rezerwy siły roboczej, dla której winny być przygotowane nowe stanowiska pracy. Istniejące zaplecze surowcowe sugeruje rozwój przetwórstwa rolno-spoŜywczego oraz usług około rolniczych. Wskazane działania w tym zakresie obejmują wsparcie dla podmiotów podejmujących działalność w usługach i przetwórstwie, aktywizowanie społeczeństwa poprzez promocję pozytywnych przykładów oraz wyznaczenie i przygotowanie stref przyspieszonego rozwoju. Cel III. Aktywizacja gospodarcza społeczeństwa. III.1. Wspieranie przedsiębiorczości lokalnej Zadaniem istotnym dla pozytywnego obrazu przyszłego rynku pracy jest kształtowanie postaw przedsiębiorczych i innowacyjnych, które winno rozpocząć się juŜ od poziomu szkoły średniej, poprzez wprowadzenie specjalnych programów do nauczania. Równie waŜne jest kreowanie lokalnych liderów poprzez ich identyfikację, szkolenie, stworzenie warunków pracy oraz monitorowanie ich sukcesów i niepowodzeń produkcyjnych. Uzupełnieniem tych działań będzie szkolenie administracji w kierunku współpracy z potencjalnymi inwestorami, grupami podejmującymi inicjatywy lokalne oraz organizacjami pozarządowymi. Pomoc samorządów dla rodzącej się przedsiębiorczości polegać będzie na przybliŜaniu producentom wymogów, norm i standardów obowiązujących w Unii Europejskiej, pozyskiwaniu środków unijnych (przedakcesyjnych i strukturalnych) na upowszechnianie idei przedsiębiorczości i pomocy w tworzeniu przedsiębiorstw oraz wspomaganiu rozwoju nowo utworzonych firm. Istotną pomocą będzie umoŜliwienie i wspieranie dostępu małych i średnich 9 przedsiębiorstw do szkoleń, informacji i innowacji technologicznych. Źródłem informacji dla przedsiębiorców będą wyniki dokonywanych analiz ekonomicznych gospodarki powiatu. Wobec podmiotów nowopowstających prowadzona będzie polityka stabilnych i długotrwałych ulg i zwolnień podatkowych. III. 2. Rozwój potencjału i poprawa konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw Wzrost potencjału gospodarczego powiatu uzaleŜniony jest nie tylko od liczby podmiotów gospodarczych, ale takŜe ich zdolności do utrzymania się na rynku i konkurencyjności. Jednym z decydujących w tej mierze czynników jest poziom innowacyjności produkcji i usług. WaŜnym takŜe czynnikiem będzie dostęp do kapitału, uzaleŜniony od utworzenia funduszy poręczeń kredytowych, dotacji i mikropoŜyczek. III.3. Tworzenie klimatu dla napływu kapitału zewnętrznego Napływ kapitału na teren powiatu w warunkach konkurencji powiatów ościennych moŜe nastąpić wskutek tworzenia korzystnych warunków, takich jak przygotowanie i uzbrojenie terenów pod inwestycje, wypracowanie systemu obsługi inwestorów oraz realizację skutecznej promocji inwestycyjnej powiatu. IV. Ochrona i promocja dóbr środowiska naturalnego oraz dziedzictwa kulturowego. IV.1. Poprawa jakości wód powierzchniowych, utrzymanie stanu jakościowego gleb i powietrza Dla osiągnięcia tego celu operacyjnego niezbędne będzie uporządkowanie gospodarki wodno-melioracyjnej poprzez tworzenie sprawnego systemu melioracyjnego i uzupełnienie go systemem małej retencji oraz uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej zmierzające do: • objęcia miast, wsi i terenów rekreacyjnych siecią oczyszczalni ścieków, • skanalizowania miast i wsi, • uporządkowania gospodarki ściekowej gospodarstw rolnych. Stała poprawa jakości gleb wymaga wdraŜania zasad prawidłowego rolniczego uŜytkowania gleb (nawoŜenie mineralne, chemizacja), przeciwdziałania procesom erozyjnym oraz tworzenia zachęt dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. Sprzyjać jej będzie racjonalne uŜytkowanie kopalin i rekultywacja wyrobisk poeksploatacyjnych oraz uporządkowanie 10 gospodarki odpadami (rekultywacja składowisk odpadów, wdroŜenie selektywnej zbiórki odpadów). Utrzymaniu stanu czystości powietrza sprzyjać będzie ograniczenie emisji spalin w tym niskiej emisji ze źródeł rozproszonych, preferowanie ogrzewania przyjaznego środowisku, a takŜe zwiększanie lesistości poprzez zalesianie gruntów marginalnych, IV.2. Zachowanie walorów krajobrazu Zachowanie w niezmienionej formie krajobrazu terenu powiatu, zwłaszcza doliny rzeki Bug, będzie waŜnym atutem rozwoju. NiezaleŜnie od działań o charakterze zachowawczym naleŜy podjąć działania zmierzające do rekultywacji walorów krajobrazowych, takie jak renaturalizacja części łąk oraz bagien i torfowisk, zapewnienie warunków dla wędrówek zwierząt, zalesianie kompleksów oraz enklaw śródpolnych. IV.3. Wysoka świadomość ekologiczna społeczeństwa Działania w tym zakresie obejmować powinny włączenie edukacji ekologicznej do programów nauczania wszystkich szkół, organizację olimpiad i praktycznego poznawania przyrody, realizację edukacji ekologicznej dorosłej części społeczeństwa poprzez szkolenia, popularyzację wydawnictw i informacje w mediach oraz dokształcanie nauczycieli w zakresie działań proekologicznych. Podnoszeniu świadomości ekologicznej sprzyjać będzie tworzenie i wyposaŜanie obszarów słuŜących edukacji ekologicznej typu: ścieŜki dydaktyczne, rezerwaty, elementy obszarów chronionego krajobrazu w odpowiednie środki do nauki (właściwa ekspozycja elementów środowiska). WaŜnym elementem zachęt dla działań proekologicznych społeczeństwa jest stosowanie preferencji podatkowych dla inwestujących w ochronę środowiska. IV.4. Współpraca pomiędzy jednostkami samorządu i administracją rządową w zakresie monitoringu i ochrony zasobów środowiska naturalnego Współpraca samorządów, administracji rządowej i ekspertów winna odbywać się na wszystkich płaszczyznach zarówno poprzez uczestnictwo w monitoringu, uczestnictwo w systemie ostrzegania i zabezpieczania przed nadzwyczajnymi zagroŜeniami środowiska, uczestnictwo w egzekwowaniu opłat i kar z tytułu korzystania ze środowiska jak równieŜ poprzez koordynację działań planistycznych przy realizacji obiektów infrastruktury technicznej. 11 Działaniami istotnymi dla zachowania walorów środowiska będzie nawiązanie i realizacja współpracy międzynarodowej z Białorusią i Ukrainą dla wspólnego rozwiązywania problemów ochrony środowiska naturalnego zwłaszcza wód rzeki Bug. IV.5. Właściwy stan i skuteczna ekspozycja dóbr dziedzictwa kulturowego Teren powiatu siemiatyckiego zamieszkuje ludność wielonarodowościowa i wielowyznaniowa. Integracja społeczeństwa w oparciu o tradycje i kulturową róŜnorodność to atut, który powiat moŜe wykorzystać dla swego rozwoju. Zasoby dziedzictwa kulturowego, a zwłaszcza ich skuteczna ekspozycja, są i będą elementem oferty turystycznej Siemiatycz. Wskazane działania w tym zakresie obejmować powinny ewidencję wszystkich kategorii zabytków, ich konserwację i rewaloryzację oraz właściwe zagospodarowanie i wyeksponowanie turystyczne. Wskazane jest wspieranie inicjatyw lokalnych (w tym mniejszości narodowych) w tworzeniu placówek muzealnych, izb pamięci, kolekcji o charakterze historycznym oraz promocji miejsc o znaczeniu historycznym. IV.6. Szeroka oferta usług kulturalnych Szeroka oferta usług kulturalnych, w tym róŜnorodnych imprez uatrakcyjni mieszkańcom i przyjezdnym pobyt na terenie powiatu. Działania na rzecz zwiększenia zróŜnicowanej oferty usług kulturalnych obejmować powinny budowę i doinwestowanie istniejącej bazy usług kulturalnych oraz rozszerzenie repertuaru istniejących placówek i zespołów. WaŜnym zadaniem jest opracowanie i realizacja programów wspierania i ochrony regionalnych indywidualności oraz towarzystw i stowarzyszeń kulturowych, a takŜe promocja dorobku kulturalnego poprzez prezentację oferty i wykonawców w mediach, udział w targach i festiwalach folklorystycznych, współuczestnictwo w programach kulturalnych – regionalnych i krajowych. V. Wzrost atrakcyjności zamieszkiwania na terenie powiatu. V.1. Rozwinięte mieszkalnictwo Uczynienie terenu powiatu atrakcyjnym do zamieszkania wymaga poprawy sytuacji w mieszkalnictwie zarówno w zakresie liczby i powierzchni oddawanych do uŜytku mieszkań, ich standardu, stosowania energooszczędnych technologii i zagospodarowania 12 otoczenia miejsca zamieszkania jak równieŜ rewitalizacji zasobów istniejących. Tego typu działania winny być wspierane na wszystkich szczeblach, poczynając od rozwiązań systemowych na szczeblu centralnym, poprzez regionalny do lokalnego (rozwój budownictwa czynszowego i socjalnego). Niezbędnym elementem warunkującym standard zamieszkiwania jest rozwinięta, sprawna i nowoczesna infrastruktura techniczna. Działania w tym zakresie podejmują samorządy szczebla podstawowego, jednakŜe dla uzyskania szybszych efektów poŜądane jest włączenie się słuŜb powiatu w realizację zadań infrastrukturalnych w charakterze koordynatora zwłaszcza w zakresie rozwoju sieci elektroenergetycznej i gazowej. Celowe jest takŜe włączenie się słuŜb powiatu w działania na rzecz organizacji selektywnej zbiórki odpadów oraz prowadzenie działań na rzecz wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii. V.2. Sprawna infrastruktura komunikacyjna Dostępność komunikacyjna terenu jest warunkiem niezbędnym rozwoju społeczno – gospodarczego powiatu. Zadania w tym zakresie obejmować będą działania na rzecz rozwoju wewnętrznej sieci dróg (drogi powiatowe oraz gminne) a takŜe działania mające na celu poprawę dostępności komunikacyjnej do terenów ościennych (powiatów połoŜonych za rzeką Bug i oraz za granicą na terenie Białorusi). Zadania realizacyjne obejmować będą poprawę standardu oraz stanu technicznego sieci drogowej, tworzenie przepraw przez rzekę Bug, tworzenie infrastruktury granicznej oraz działania na rzecz utrzymania i rozwoju komunikacji kolejowej. V.3. Atrakcyjny rynek pracy Tworzenie atrakcyjnego rynku pracy mierzone będzie spadkiem stopy bezrobocia oraz zbliŜeniem średniej płacy w powiecie do poziomu średniej wojewódzkiej i krajowej. Elementem atrakcyjnego rynku pracy jest takŜe duŜa róŜnorodność ofert zatrudnienia. Realizacja zamierzeń zawartych w strategii rozwoju powiatu oraz w strategiach rozwoju gmin pozwoli na uzyskanie nowych miejsc pracy w rolnictwie i leśnictwie, przetwórstwie rolno-spoŜywczym, turystyce oraz usługach. V.4. Wysoki poziom usług nierynkowych Na atrakcyjność zamieszkiwania na terenie powiatu niebagatelny wpływ będzie miał poziom usług sfery infrastruktury społecznej oraz moŜliwość szerokiego do nich dostępu 13 ludności. Poza, omówionymi wcześniej, usługami w dziedzinie oświaty i wychowania oraz kultury istotne będą poprawa dostępności do podstawowych i specjalistycznych usług medycznych, tworzenie i udostępnienie dla szerokiego ogółu niezbędnej infrastruktury sportowo-rekreacyjnej (boiska, sale sportowe, ogólnodostępne ścieŜki i tereny rekreacyjne) oraz poprawa poziomu obsługi osób potrzebujących (budowa domów spokojnej starości, docieranie z pomocą socjalną do wszystkich potrzebujących). V.5. Wzrost poczucia bezpieczeństwa publicznego Poziom bezpieczeństwa publicznego ma znaczenie nie tylko dla mieszkańców powiatu, ale takŜe determinować będzie rozwój turystyki. W celu jego poprawy naleŜy zintensyfikować działania profilaktyczne, propagować zdrowy styl Ŝycia (wolnego od nałogów i uzaleŜnień) oraz podjąć działania zmierzające do monitorowania zjawisk patologicznych w powiecie, a takŜe rozwijania poczucia solidarności i pomocy sąsiedzkiej. Dla realizacji tego celu niezbędna będzie poprawa stanu wyposaŜenia słuŜb porządkowych i alarmowych (policja, jednostki ratownictwa technicznego) oraz utworzenie rewirów policyjnych w kaŜdej gminie. 3. Warianty rozwoju strategii powiatu. Realizacja misji rozwoju i skonkretyzowanych celów strategicznych moŜe dokonywać się w róŜnej formie i z róŜną dynamiką. Warianty strategii rozwoju określają sposoby osiągania załoŜonych celów strategicznych. Formułując warianty strategii rozwoju powiatu siemiatyckiego przyjęto, Ŝe najodpowiedniejsze będę dwa warianty komplementarne, tzn. wzajemnie się uzupełniające. Będą to: I wariant – umiarkowanego i selektywnego rozwoju, II wariant – zrównowaŜonego i dynamicznego rozwoju. Biorąc pod uwagę obecny poziom rozwoju społeczno-gospodarczego powiatu wariant I – umiarkowanego i selektywnego rozwoju - będzie wariantem optymalnym, uwzględniającym istniejące ograniczenia i bariery rozwojowe (zwłaszcza infrastrukturalne) oraz ograniczoną zasobność budŜetów samorządów. W wariancie tym dominuje sfera infrastrukturalna i gospodarcza, a podstawowym kierunkiem działań będzie podnoszenie atrakcyjności lokalizacyjnej powiatu dla działalności 14 wytwórczej i usługowej, eliminowanie najbardziej palących problemów społecznych oraz poprawa stanu środowiska naturalnego. Jest to wariant kompromisowy pomiędzy występującymi potrzebami społecznymi a moŜliwościami finansowania ich realizacji. Mieści się on w granicach ryzyka dopuszczalnego zarówno z punktu widzenia zabezpieczenia środków finansowych, jak i realiów organizacyjnych, instytucjonalnych oraz kadrowych, a takŜe uwarunkowań tkwiących w otoczeniu powiatu. Realizacja wariantu I polegać winna na przyspieszaniu odrabiania zaległości i niedoborów o charakterze ilościowym oraz na stymulowaniu przemian jakościowych w zakresie: ekologizacji procesów rozwoju społeczno-gospodarczego i zagospodarowania przestrzeni, rozwoju obiektów i urządzeń infrastruktury technicznej, w tym słuŜących poprawie stanu środowiska naturalnego, rozwoju terenów uzbrojonych pod róŜnorodne funkcje oraz rozwoju budownictwa mieszkaniowego, ochrony wartości przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych, racjonalnej gospodarki terenami - poprzez plany, decyzje lokalizacyjne i inwestycje komunalne, aby przekształcenia w zagospodarowaniu przestrzeni podporządkowane były kryterium racjonalności, funkcjonalności, ładu przestrzennego oraz atrakcyjności lokalizacyjnej dla inwestorów. WdraŜanie wariantu I Strategii rozwoju powiatu siemiatyckiego wymaga duŜej aktywności i zaangaŜowania władz samorządowych w jego realizację, ścisłej współpracy ze środowiskiem nauki i kultury, biznesu i polityki, władzami samorządowymi województwa podlaskiego i powiatami sąsiadującymi, organizacjami pozarządowymi i mieszkańcami, a takŜe aktywnych działań promocyjnych na rzecz powiatu i jego gospodarki. Omawiany wariant, jakkolwiek obecnie optymalny, nie jest wariantem, który odpowiadałby poŜądanemu poziomowi Ŝycia mieszkańców. Jest on wyrazem realnej oceny uwarunkowań rozwoju powiatu, a zwłaszcza obecnej i przewidywanej sytuacji finansowej oraz wynikających z niej moŜliwości inwestycyjnych. W miarę poprawy kondycji finansowej powiatu, dopływu zewnętrznych środków finansowych w postaci dotacji budŜetowych, kredytów preferencyjnych oraz pomocy zagranicznej (z funduszy przedakcesyjnych a następnie strukturalnych) moŜliwe będzie przejście do realizacji wariantu II – poŜądanego z punktu widzenia celu rozwoju. 15 Wariant II - zrównowaŜonego i dynamicznego rozwoju zakłada uruchomienie mechanizmów sprzyjających trwałemu rozwojowi powiatu. Nie oznacza to całkowitej likwidacji wewnętrznych zróŜnicowań oraz róŜnorodnych napięć i konfliktów. Głównym jego celem jest dynamiczny i trwały rozwój oraz przywracanie właściwych relacji między podstawowymi sferami Ŝycia powiatu. Realizacja tego wariantu wymaga – tak jak w przypadku wariantu I – szerokiego i bardzo zróŜnicowanego zakresu działań oraz duŜego zaangaŜowania władz samorządowych, a takŜe pełnej i ścisłej współpracy z wszystkimi podmiotami Ŝycia społecznego, mieszkańcami i ich reprezentantami oraz organizacjami pozarządowymi (w tym ekologicznymi). Główną rolę w tym wariancie odgrywają czynniki powodujące zmiany o charakterze jakościowym we wszystkich sferach funkcjonalnych, tj. społecznej, gospodarczej, ekologicznej, infrastrukturalnej i przestrzennej. W wariancie tym przewaŜać będą działania zmierzające do: wyraźnej poprawy poziomu świadczonych usług sfery społecznej, inspirowania poŜądanych przemian w gospodarce lokalnej i przestrzennej (gospodarka innowacyjna i nowoczesna, racjonalne rozlokowanie funkcji na terenie powiatu, dbałość o walory architektoniczne i urbanistyczne zabudowy), wysokiego stopnia sprawności infrastruktury technicznej i ciągłego jej unowocześniania, wdroŜenia zasad ekorozwoju powiatu, pełnej rewitalizacji obiektów i obszarów zabytkowych powiatu, rozwoju i umacniania roli i znaczenia powiatu jako obszaru turystycznego, zaspokojenia potrzeb w zakresie czynszowego budownictwa komunalnego oraz tworzenia jak najlepszych warunków terenowych i infrastrukturalnych dla rozwoju budownictwa prywatnego i spółdzielczego, zapewnienia bogatej oferty spędzania wolnego czasu mieszkańcom i odwiedzającym. Wymienione działania prowadzone w ścisłej współpracy z władzami samorządowymi miast i gmin oraz powiatów ościennych i województwa podlaskiego, przy aktywnej polityce promocyjnej starostwa powiatowego sprzyjać będą poprawie wizerunku powiatu i poziomu Ŝycia jego mieszkańców. 16 Analiza SWOT Dokonana analiza uwarunkowań rozwoju powiatu siemiatyckiego miała na celu zidentyfikowanie: • uwarunkowań wewnętrznych – czyli mocnych i słabych stron tkwiących w zasobach własnych powiatu, determinujących poziom atrakcyjności lokalizacyjnej miasta dla ludności i podmiotów gospodarczych, • uwarunkowań zewnętrznych – czyli obecnych i potencjalnych szans i zagroŜeń tkwiących w otoczeniu dla dalszego rozwoju społeczno-gospodarczego powiatu. Mocne strony Mieszkańcy powiatu dostrzegają trzy główne grupy walorów powiatu. NaleŜą do nich elementy rozwijającej się infrastruktury technicznej, walory przyrodnicze oraz walory demograficzne i kulturowe. RozbieŜne oceny dotyczące niektórych elementów analizy SWOT wynikają z róŜnego poziomu samozadowolenia mieszkańców. RóŜna jest dla przykładu ocena stanu sieci drogowej wymieniana przez niektórych aktywistów jako mocna strona powiatu, przez innych natomiast zaliczana do jego słabych stron. Kontrowersyjne mogą takŜe wydawać się pozytywne oceny dotyczące lokalizacji powiatu /niewielka odległość od duŜych miast/, czy teŜ dotyczące rynku pracy /niska stopa bezrobocia, niska cena pracy/. Niska cena gruntów dostrzeŜona przez uczestników prac warsztatowych jako mocna strona powiatu jest niewątpliwie jedną z szans na przyciągnięcie inwestorów. Świadczy jednak o dotychczasowym małym zainteresowaniu zakupem gruntów, o małej atrakcyjności inwestycyjnej terenu. Do mocnych stron zaliczono walory przyrodnicze i krajobrazowe. Walory te to głównie czyste środowisko naturalne, stan lesistości terenu oraz walory krajobrazowe doliny rzeki Bug. Stwarzają one warunki do rozwoju turystyki, w tym kwalifikowanej, której rozwój uwarunkowany jest jednak od wielu innych czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Mieszkańcy dostrzegają zalety spuścizny kulturowej bogatej przeszłości historycznej obszaru powiatu. Wielokulturowość mieszkańców, zabytki architektury sakralnej - w tym Drohiczyna i Grabarki, duŜa liczba imprez o charakterze kulturalnym, twórczość ludowa oraz podlaska gościnność i asertywność będzie niewątpliwie sprzyjać rozwojowi turystyki krajoznawczej i agroturystyki. Kilkakrotnie wymienione przygraniczne połoŜenie powiatu jest mocną stroną powiatu jedynie potencjalnie. Ten tkwiący w przygranicznym połoŜeniu potencjał moŜe zostać 17 uruchomiony w przypadku utworzenia na terenie powiatu przejścia granicznego i rozwoju przygranicznej wymiany gospodarczej. Mieszkańcy dostrzegają takŜe walory zasobów ludzkich, w tym kadr sfery infrastruktury społecznej i administracji. Oceny te, jako świadczące o wysokim stopniu samozadowolenia mieszkańców mogą być dla procesów rozwojowych niebezpieczne. Te wysokie oceny nie mogą być powodem rezygnacji kadr z obowiązku podnoszenia kwalifikacji zawodowych, utrzymania samodyscypliny oraz podnoszenia poziomu obsługi mieszkańców. Słabe strony DostrzeŜone słabe strony powiatu moŜna pogrupować następująco: • grupa problemów związana z niedorozwojem infrastruktury technicznej – w tym głównie niski standard i słaby stan techniczny dróg, niedobory w zakresie gromadzenia, odprowadzania i utylizacji odpadów oraz słaby stan techniczny sieci i urządzeń elektroenergetycznych i telekomunikacyjnych, • grupa problemów związana z reformowaniem segmentów infrastruktury społecznej w tym niedorozwój opieki zdrowotnej i socjalnej, braki w szkolnictwie zawodowym, niedokończone inwestycje oświatowe oraz niedobory bazy materialnej, • grupa problemów związanych z poziomem rozwoju gospodarki w powiecie – brakiem zakładów pracy i związanym z tym bezrobociem, uboŜeniem i odpływem ludności, słabą kondycją rolnictwa wynikającą z niekorzystnej struktury agrarnej, słabego wykształcenia i niskiego poziomu świadomości ludności wiejskiej, niedoboru sieci skupu i przetwórstwa artykułów rolnych oraz ukrytego bezrobocia w rolnictwie, • grupa problemów związanych z brakiem naleŜytej dbałości o stan środowiska naturalnego – w tym zanieczyszczenie rzeki Bug, dzikie wyrobiska i wysypiska odpadów stałych, • grupa problemów związanych z niskim poziomem rozwoju instytucji otoczenia biznesu – trudności w zabezpieczeniu finansowania przedsięwzięć, brak informacji o moŜliwościach ubiegania się o środki z funduszy pomocowych, trudności z uzyskaniem kredytów. Uwarunkowania zewnętrzne rozwoju powiatu siemiatyckiego Powiat, jako organizm społeczno – gospodarczy, działa w określonym otoczeniu i jest funkcją tego otoczenia. Problemy związane z rozwojem powiatu nie mogą być analizowane i oceniane wyłącznie w jego granicach administracyjnych, bowiem powiat siemiatycki 18 stanowi część składową układu osadniczego i systemu społeczno-gospodarczego województwa i kraju. Uwarunkowania ustrojowo-prawne Uregulowania prawne wynikające z Ustawy o samorządzie powiatowym określają zakres działania samorządu powiatowego oraz zasady jego udziału w dochodach publicznych. Zasady finansowania działalności samorządów sprecyzowane w Ustawie z dnia 26 listopada 1998 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego wszystkich szczebli i zasad ich subwencjonowania dotyczyły krótkiego okresu dwóch lat. Świadczy to o braku długofalowej, stabilnej polityki wewnętrznej państwa. W polityce regionalnej przewaŜały działania zmierzające do realizacji celów ustalonych doraźnie nad działaniami obliczonymi na realizację celów dalekosięŜnych. Liczne zmiany następujące w otoczeniu ustrojowym oraz polityczno-prawnym samorządów wynikały często z braku doświadczeń, działań obliczonych na osiągnięcie doraźnych celów politycznych, działań mających na względzie ogólny kierunek transformacji państwa /konieczności tworzenia warunków dla rozwijającej się gospodarki rynkowej oraz funkcjonowania demokratycznego państwa prawa/, ale równieŜ z przyczyn obiektywnych wynikających z konieczności przeciwdziałania zjawiskom kryzysu gospodarczego, w tym finansów publicznych. Rozwiązania docelowe w sferze ustroju terytorialnego państwa będą zmierzały do stabilizacji zasad finansowania samorządów i wówczas osiągnięcie załoŜonych w strategii rozwoju celów będzie bardziej realne. Uwarunkowania terytorialne. Istotnym elementem uwarunkowań zewnętrznych rozwoju powiatu siemiatyckiego jest sytuacja społeczno-gospodarcza województwa podlaskiego. Województwo korzystnie połoŜone w Europie Środkowej posiada niewątpliwie bogate zasoby i walory środowiska naturalnego oraz korzystny układ w sieci europejskich korytarzy transportowych. Strategicznym problemem województwa jest jednak przełamanie - uwarunkowanego historycznie - zapóźnienia cywilizacyjnego, z uwzględnieniem warunków: • nienaruszalności bogactw środowiska naturalnego, • wykorzystania wartości przyrodniczych i kulturowych dla rozwoju obszaru, • wykorzystania połoŜenia dla osiągania korzyści gospodarczych, 19 • ekorozwoju obszarów wiejskich. Dalszy rozwój społeczno-gospodarczy województwa podlaskiego, w tym powiatu siemiatyckiego, uzaleŜniony będzie od zmienności koniunktury gospodarczej oraz stanu zamoŜności społeczeństwa polskiego – podstawowego nabywcy produkcji podlaskiej – a takŜe zdeterminowany silnie przez środowisko przyrodnicze. Działania na rzecz zdynamizowania procesów rozwojowych zmierzających do likwidacji zapóźnień w stosunku do średniej krajowej wymagać będą znaczącej pomocy finansowej budŜetu w ramach polityki regionalnej oraz efektywnego wykorzystania środków pomocowych UE. Dynamizowaniu procesów rozwojowych sprzyjać będzie takŜe napływ kapitału prywatnego. Niezbędnym warunkiem wykorzystania tych szans będzie aktywna polityka regionalna na szczeblu krajowym i wojewódzkim, a w szczególności stworzenie systemu umoŜliwiającego efektywne przyswajanie środków unijnych przewidzianych na wspomaganie rozwoju regionalnego. Po przystąpieniu Polski do UE zmienił się status granicy wschodniej, która stała się granicą celną Unii. Następstwem tego faktu było: • uszczelnienie granicy w znaczeniu europejskim, • dostosowanie dotychczasowych form współpracy gospodarczej do wymogów prawa UE, • zniesienie bezwizowego ruchu ludności na granicy, • zmiana standardów związanych z transportem, • wprowadzenie unijnych wymogów weterynaryjnych i fitosanitarnych w stosunku do przewoŜonych zwierząt i Ŝywności, • zmiana jakości pracy słuŜb granicznych oraz zwiększenie liczby miejsc pracy. Skutki powyŜszego są odczuwalne w rejonach przygranicznych, gdzie nastąpiło ograniczenie ruchu ludności, handlu przygranicznego, wymiany gospodarczej oraz kontaktów międzyludzkich. Ta swoista „wtórna peryferyzacja” obszarów przygranicznych została zrekompensowana częściowo szansą wykorzystania środków finansowych w ramach Inicjatywy Wspólnoty INTERREG, przeznaczonych na promocję i wspieranie współpracy transgranicznej, prowadzonej na zewnętrznych granicach UE oraz nadal będzie wspierana przez Programy Operacyjne Europejskiej Współpracy Terytorialnej. Bardzo waŜnym aspektem jest dostosowanie polityki regionalnej Polski do zasad Unii Europejskiej. Efektywne wykorzystanie środków pomocowych uzaleŜnione jest od stworzenia nowoczesnej polityki regionalnej kompatybilnej z rozwiązaniami unijnymi oraz niezbędnej struktury instytucjonalnej do jej realizacji. 20 Niedobór środków finansowych ze źródeł krajowych i wynikające stąd ograniczenia wydatków budŜetowych spowodują, Ŝe współfinansowanie przedsięwzięć ze strony UE będzie przez wiele lat najwaŜniejszą pozycją wydatków publicznych w sferze polityki regionalnej. Oznacza to, Ŝe podstawowe priorytety Polski w sferze rozwoju regionalnego muszą być realizowane w sposób niesprzeczny z rozwiązaniami tej organizacji. Skala przewidywanej pomocy finansowej z UE oznacza konieczność zapewnienia adekwatnych nakładów strony polskiej na realizację przedsięwzięć, co moŜe być powaŜną barierą w ich wykorzystaniu. Otwarciem duŜego rynku UE dla polskiego eksportu oraz zwiększony napływ kapitału zagranicznego, techniki i technologii Wykorzystanie tych szans będzie stworzyło jednak duŜe szanse wymagało od rozwoju naszych regionów. producentów konkurencyjności na rynkach krajowym i zagranicznym, a dodatkowo będzie uzaleŜnione od koniunktury w gospodarce światowej, zwłaszcza w Unii Europejskiej i na Wschodzie. Analizując obecną sytuację finansową kraju, konieczność obsługi długu zagranicznego, zrównowaŜenia bilansu płatniczego oraz uzyskania środków na import słuŜący restrukturyzacji i umacnianiu tendencji rozwojowych, nie naleŜy się spodziewać znaczącej pomocy państwa w realizacji polityki regionalnej. W sytuacji, gdy środki pomocowe kierowane są na zadania słuŜące zabezpieczeniu zbiorowych potrzeb mieszkańców, rozwój gospodarczy powiatu uzaleŜniony będzie od dopływu kapitału prywatnego. Stąd istotne dla rozwoju powiatu są czynniki wpływające na atrakcyjność inwestycyjną obszaru, do których naleŜą: • chłonność rynku lokalnego – wielkość rynku, zamoŜność społeczności lokalnej, • jakość rynku pracy – poziom wykształcenia, obecność placówek szkoleniowych, • klimat społeczny – aktywność społeczna, stabilność polityczna, instytucje obywatelskie, • infrastruktura techniczna i dostępność komunikacyjna obszaru, • infrastruktura otoczenia biznesu – sieć instytucji obsługujących Ŝycie gospodarcze, • koszty prowadzenia działalności gospodarczej – ceny nieruchomości, koszty pracy, • skuteczność transformacji gospodarczej – postępy w rozwoju sektora prywatnego, aktywność inwestorów zagranicznych, zróŜnicowanie branŜowe struktury gospodarczej, • warunki zamieszkania i wypoczynku zatrudnianych kadr. Mocnymi stronami powiatu, które naleŜy uwypuklać w działalności promocyjnej są niskie koszty prowadzenia działalności, dobra dostępność komunikacyjna oraz warunki wypoczynku. 21 II. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO Powiat siemiatycki utworzony z dniem 1 stycznia 1999 roku w wyniku reformy administracyjnej kraju, naleŜy do województwa podlaskiego, które podzielone jest na 14 powiatów, 3 miasta na prawach powiatu, 118 gmin oraz 3 947 sołectw. W skład powiatu siemiatyckiego wchodzą: 1 gmina miejska (Siemiatycze), 1 gmina miejsko-wiejska (Drohiczyn) oraz 7 gmin wiejskich (Dziadkowice, Grodzisk, Mielnik, Milejczyce, Nurzec Stacja, Siemiatycze, Perlejewo). Sieć osadniczą powiatu tworzą dwa miasta i dwieście siedemdziesiąt pięć wsi. Zgodnie z Nomenklaturą Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NTS) w województwie podlaskim wyodrębniono 2 podregiony NTS 3 poziom 3 to podregiony – grupy powiatów – białostocko-suwalski i podregion łomŜyński. Powiat siemiatycki naleŜy do podregionu białostocko-suwalskiego. W Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego uchwalonej w 2000 roku, Województwo zostało podzielone na cztery regiony (centralny, północny, południowowschodni oraz zachodni). Powiat siemiatycki znajduje się w obszarze funkcjonalnym południowo-wschodnim, obejmującym powiat siemiatycki, bielski i hajnowski. Plan rozwoju lokalnego powiatu siemiatyckiego obejmuje planowane zadania własne powiatu oraz gmin powiatu siemiatyckiego na lata 2007-2013. W ramach tych zadań, zadania inwestycyjne własne na lata 2007-2013 są uszczegółowione w planie finansowym z podaniem źródeł finansowania. 22 III. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO - GOSPODARCZA POWIATU SIEMIATYCKIEGO a) PołoŜenie, powierzchnia, ludność Powiat Siemiatycki połoŜony w północno – wschodniej części Polski sąsiaduje: • od strony północnej z powiatami hajnowskim, bielsko-podlaskim i wysoko-mazowieckim, • od strony zachodniej z województwem mazowieckim - powiatem sokołowskim, • od strony południowej z powiatami województwa mazowieckiego: siedleckim i łosickim oraz lubelskiego: bialsko-podlaskim, • od strony wschodniej z Republiką Białoruś. Granice powiatu siemiatyckiego pokrywają się z obszarem Wysoczyzny Drohiczyńskiej rozciągającej się pomiędzy rzekami Bug i Nurzec na obszarze Niziny Północnopodlaskiej. Obszar ten jest graniczną jednostką fizycznogeograficzną zaliczającą się pod względem klimatycznym, geobotanicznym i geologicznym do Europy Wschodniej, natomiast geomorfologicznie będącej przedłuŜeniem Nizin Środkowopolskich. Głównymi miastami są Siemiatycze /ok.15,2 tys. mieszkańców/ i Drohiczyn - dawna stolica Podlasia - /ok. 2,1 tys. mieszkańców/. Sieć osiedleńcza w powiecie jest dość jednolita; jest to głównie sieć starego typu wsi średniej wielkości, z domieszką osiedli rozproszonych i rzędówek nowszego pochodzenia. W zachodniej części powiatu występują obszary o wybitnej przewadze zabudowy rozproszonej. Rozproszenie osadnictwa stanowi duŜe utrudnienie w rozwoju infrastruktury technicznej oraz organizacji na właściwym poziomie sieci usług, zwłaszcza usług infrastruktury społecznej. Powierzchnia ogólna powiatu wynosi 1460 km2 tj. 7,2 % powierzchni województwa podlaskiego. Obszar ten zamieszkiwało w końcu 2005 roku 48 816 osób tj. 4,1 % ludności województwa. Pod względem liczby ludności powiat zajmuje dziewiąte, a pod względem powierzchni - piąte miejsce w województwie podlaskim. W porównaniu do 2004 roku nastąpił spadek ludności o 364 osoby. Według prognoz GUS na lata następne liczba ludności w powiecie siemiatyckim będzie się systematycznie zmniejszała. Gęstość zaludnienia terenu powiatu wynosiła 33 osoby na 1 km2, przy średniej wojewódzkiej 59 osób i krajowej 122 osoby na 1 km2. Powiat zajmuje pod tym względem 10 miejsce w województwie podlaskim. 23 Tabela 1. Gęstość zaludnienia w powiecie siemiatyckim w roku 2005. Nazwa gminy Siemiatycze - miasto Drohiczyn Drohiczyn - miasto Drohiczyn - obszar wiejski Dziadkowice Grodzisk Mielnik Milejczyce Nurzec-Stacja Perlejewo Siemiatycze Gminy wiejskie Miasta Powiat Siemiatycze Powierzchnia ogółem w km2 36 208 16 192 116 203 196 152 215 107 227 1408 52 1460 Stan ludności Stan ludności Stan ludności wg wg wg faktycznego faktycznego faktycznego miejsca miejsca miejsca zamieszkania zamieszkania zamieszkania 31 XII 2005 31 XII 2005 31 XII 2005 Gęstość ogółem / męŜczyźni / kobiety / zaludnia osoba osoba osoba osób/km2 15178 7294 7884 419 6830 3424 3406 33 2092 1003 1089 133 4738 2421 2317 25 3070 1527 1543 26 4628 2382 2246 23 2711 1297 1414 14 2237 1072 1165 15 4506 2258 2248 21 3156 1575 1581 30 6500 3261 3239 29 31546 15793 15753 22 17270 8297 8973 332 48816 24090 24726 33 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych GUS Wykres 1. Gęstość zaludnienia w powiecie siemiatyckim w roku 2005. Gęstość zaludnienia osób/km2 450 Siemiatycze - miasto 400 Drohiczyn - miasto 350 Drohiczyn - obszar wiejski 300 Dziadkowice 250 Grodzisk 200 Mielnik Milejczyce 150 Nurzec-Stacja 100 Perlejewo 50 Siemiatycze 0 Gminy Źródło: Opracowanie własne na podst. danych GUS 24 Wykres nr 2: Zmiany liczby ludności w powiecie siemiatyckim w latach 1990 - 2005 18500 37000 36000 18000 34000 17000 33000 32000 16500 liczba ludności na wsi liczba ludności w miastach 35000 17500 31000 16000 30000 04 03 02 01 00 05 20 20 20 20 20 99 98 97 96 95 94 93 92 w miastach 20 19 19 19 19 19 19 19 19 91 29000 19 19 90 15500 na wsi Źródło: Opracowanie własne na podst. danych GUS Rozmieszczenie ludności na terenie powiatu jest nierównomierne. Oprócz miast, gdzie wskaźnik gęstości zaludnienia wynosi 332 osób na 1 km2, największe zaludnienie występuje w gminach – Drohiczynie, Perlejewie i Siemiatyczach, najniŜsze natomiast w gminach Mielnik charakteryzującej się wysoką lesistością oraz Milejczyce charakteryzującej się niską jakością rolniczej przestrzeni produkcyjnej. b) Środowisko przyrodnicze Środowisko naturalne powiatu siemiatyckiego jak i całej północno-wschodniej części kraju charakteryzuje się zachowaniem bogatej bioróŜnorodności fauny i flory, oraz niskim zanieczyszczeniem powietrza i gleb. Część terenu powiatu znajduje się w Dolinie Bugu, wielkoprzestrzennym elemencie Krajowego i Europejskiego Systemu Obszarów Chronionych. Teren ten stanowi obszar chronionego krajobrazu. Teren powiatu połoŜonego na prawym brzegu Bugu znajduje się jednocześnie w południowej części obszaru funkcjonalnego „Zielone Płuca Polski”, co oznacza, Ŝe jego stosunkowo czyste środowisko naturalne moŜe być atutem rozwojowym. Naturalny krajobraz terenu wykorzystywany jest jako uŜytki rolnicze, rolniczo-leśne i leśne. W części wschodniej powiatu teren urozmaicają pokryte suchymi borami enklawy wzgórz, natomiast w dolinach rzek Bugu i Nurca występują tereny zalewowe. Wody rzeki Bug nie odpowiadają normom czystości. Powiat Siemiatycki nie naleŜy do okręgów zasobnych w surowce mineralne. 25 Występują pokłady kredy piszącej /w okolicy Mielnika/, piaski do produkcji cegły wapiennopiaskowej oraz pokłady grubego i drobnego naturalnego kruszywa budowlanego. Inne surowce mineralne – poza wymienionymi skalnymi - nie występują. Tereny Wysoczyzny Drohickiej charakteryzują się średnią zasobnością słodkich wód podziemnych, występujących najczęściej na głębokości 20 – 150 m w porowych i porowoszczelinowych formacjach wodonośnych. Pierwsze zwierciadło występuje najczęściej juŜ na głębokości od 0 do 20 m, a w okolicy Mielnika do 40 m. Na głębokości powyŜej 500 m występują mineralne wody chlorkowe. Szatę roślinną lasów tworzą tu głównie bory mieszane i grądy z dominującymi gatunkami – sosny, dębu, brzozy i olchy. Szatę roślinną terenów rolniczych poza roślinami płodozmianowymi tworzą: roślinność łąk i pastwisk stanowiących 13,7 % powierzchni powiatu oraz sady i nasadzenia wiatrochronne. Świat zwierzęcy reprezentują zwierzęta charakterystyczne dla niŜu polskiego dzik, sarna, jeleń, zając, lis, wilk, oraz znaczna liczba gatunków ryb występujących w Bugu. Licznie występujące bociany są wskaźnikiem czystości środowiska naturalnego. Na obszarze powiatu siemiatyckiego występują gleby wykształcone głównie z glin i piasków czwartorzędowych pochodzenia lodowcowego i wodnolodowcowego. Dominują gleby opadowo – glejowe i płowe opadowo – glejowe oraz rdzawe z towarzyszącymi brunatnymi, bielicowymi, czarnymi ziemiami i madami w dolinie Bugu. Pod względem uziarnienia gleby występujące na terenie powiatu to gliny i iły, piaski luźne i słabogliniaste oraz piaski gliniaste i gliny piaszczyste. W zachodniej części powiatu występują gleby o korzystnym uwilgotnieniu natomiast w części wschodniej przewaŜają obszary okresowo zbyt suche o odczynie kwaśnym. Część obszaru powiatu siemiatyckiego objęta jest programem Natura 2000. Natura 2000 to sieć obszarów chronionych na terenie państw członkowskich UE. Celem wyznaczania tych obszarów jest ochrona cennych pod względem przyrodniczym i zagroŜonych składników róŜnorodności biologicznej w państwach członkowskich UE. Na terenie powiatu siemiatyckiego znajdują się trzy kompleksy ochronne wyznaczone w ramach Natura 2000: Dyrektywa Siedliskowa − PLH 140011 Ostoja Nadburzańska − PLH 200014 Schrony Brzeskiego Rejonu Umocnionego Dyrektywa Ptasia − PLB 140001 Dolina Dolnego Bugu. 26 Na system obszarów chronionych powiatu składają się 4 rezerwaty przyrody, 2 obszary chronionego krajobrazu, uŜytki ekologiczne oraz 44 pomniki przyrody. Łączna powierzchnia terenów o szczególnych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, prawnie chronionych, wynosiła w 2005 roku 31 tys. ha, czyli obejmowała 21,4 % obszaru powiatu. Obszary chronionego krajobrazu, stanowiące 99,2% obszarów szczególnie chronionych, to przede wszystkim: 1. Dolina Bugu – zajmujący powierzchnię 30 162,0 ha, utworzony w 1998 r. ze względu na ochronę i zachowanie doliny Bugu, posiadającej wysokie walory przyrodnicze, krajobrazowe, kulturowe i wypoczynkowe. Na terenie gminy (szczególnie w mieście Drohiczyn) znajdują się liczne obiekty zabytkowe oraz duŜa ilość obiektów o wartościach kulturowych a takŜe obiektów archeologicznych. 2. Dolina Bugu i Nurca – zajmujący powierzchnię 2 921,2 ha (częściowo w powiecie wysokomazowieckim), utworzony w 1982 r. ze względu na ochronę i zachowanie doliny Bugu i Nurca o naturalnym charakterze oraz fragmentu Wysoczyzny Drohickiej odznaczających się wysokimi walorami przyrodniczymi, krajobrazowymi, kulturowymi i wypoczynkowymi. Na obszarze powiatu siemiatyckiego znajdują się następujące rezerwaty przyrody: 1. Rezerwat leśny Koryciny (gmina Grodzisk) – zajmujący powierzchnię 87,87 ha, utworzony w 1975 r. ze względu na zachowanie w naturalnym stanie zbiorowisk leśnych grabowo-dębowych charakterystycznych dla WyŜyny Drohiczyńskiej. 2. Rezerwat stepowy Góra Uszeście (gmina Mielnik) – zajmujący powierzchnię 12,02 ha, utworzony w 1985 r. ze względu na zachowanie stanowiska roślinności kserotermiczej, zawierającego w swym składzie szereg gatunków rzadkich i chronionych. 3. Rezerwat leśny Sokóle (gmina Nurzec-Stacja) – zajmujący powierzchnię 44,17 ha, utworzony w 1990 r. ze względu na zachowanie naturalnych zbiorowisk 1eśnych o typowych dla Wysoczyzny Drohickiej drzewostanach mieszanych stanowiących ostatnie fragmenty dawnej Puszczy Nurzeckiej. 4. Rezerwat leśny Grąd Radziwiłłowski (gmina Mielnik) – zajmujący powierzchnię 24,16 ha, utworzony w 1990 r. ze względu na zachowanie naturalnego fragmentu dawnej Puszczy Nurzeckiej, dobrze wykształconego grądu typowego oraz szeregu gatunków chronionych roślin. Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody Ŝywej i nieoŜywionej. W powiecie siemiatyckim są to: 32 pojedyncze drzewa, 7 grup drzew i 5 głazów narzutowych. 27 Powierzchnię objętą róŜnymi formami ochrony przyrody i krajobrazu w poszczególnych gminach obrazuje poniŜsze zestawienie. Tabela 2. Powierzchnia objęta róŜnymi formami ochrony przyrody i krajobrazu Obszary Udział Zespoły Obszary UŜytki przyrodni Pomniki chronio powierzch Rezerwaty chronion. ne chronion. przyrody ekologicz czoprzyrody krajobr. Jednostka ogółem w powierz /ha/ ne /ha/ krajoznaw /szt./ administracyjna /ha/ /ha/ ogół. /%/ cze /ha/ M. Siemiatycze 250,0 6,9 250,0 3 M. i Gm. 7290,0 35,1 7290,0 2,6 3 Drohiczyn Gm. Dziadkowice 9,2 0,1 9,2 8 Gm. Grodzisk 87,9 0,4 87,9 4 Gm. Mielnik 17891,6 91,2 36,2 17832,0 2,7 59,6 8 Gm. Milejczyce 19,8 0,1 19,8 1 Gm. 1646,4 7,7 44,2 1580,0 22,2 10 Nurzec-Stacja Gm. Perlejewo 851,7 8,0 851,7 3 Gm. Siemiatycze 3216,6 14,2 3210,0 6,6 4 Razem powiat 31263,2 21,4 16983 31013,7 63,1 59,6 44 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych GUS Identyfikacja problemów: - utrzymujące się zanieczyszczenie wód (większość odcinków badanych rzek niesie wody pozaklasowe); - niewystarczające oznakowanie miejsc cennych przyrodniczo i upowszechnianie wiedzy o lokalnych ciekawostkach przyrodniczych - brak inicjatyw ekologicznych lansujących przyjazny stosunek do środowiska naturalnego; c) Turystyka Powiat siemiatycki jest regionem atrakcyjnym turystycznie. Walory środowiska przyrodniczego – wysoka lesistość części wschodniej, Podlaski Przełom Bugu, niski stopień zanieczyszczeń gleb i powietrza oraz bogactwo dziedzictwa kulturowego i gościnność mieszkańców sprzyjają rozwojowi turystyki kwalifikowanej, krajoznawczej oraz agroturystyki. Z powyŜszych względów przyrodniczy Rejon NadbuŜański wymieniony został w strategii rozwoju województwa podlaskiego jako rejon funkcjonalny predestynowany do rozwoju turystyki. Dolina rzeki Bug jest obszarem chronionego krajobrazu obejmującym swoim zasięgiem naturalne, zachowane w pierwotnym stanie ukształtowanie skarpy nadbuŜańskiej. Dotychczas turystyka na terenie powiatu rozwijała się w tempie dość powolnym. Świadczy o tym liczba noclegów udzielonych odwiedzającym powiat w 2005 roku. 28 Tabela 3. Obiekty noclegowe turystyki w województwie podlaskim (wg US w Białymstoku w okresie I-VII 2004 r.) Udzielone Miejsca noclegowe Obiekty a Powiat noclegi noclegowe ogółem całoroczne Augustów 215556 3761 882 39 Hajnówka 67148 691 537 15 Białystok 64551 880 702 12 Grajewo 61930 1057 276 10 Suwałki 46378 1525 419 27 ŁomŜa 41323 539 195 10 28611 379 246 7 Siemiatycze Sejny 20469 603 151 15 Bielsk Podlaski 11136 228 116 5 Mońki 6331 177 97 6 Sokółka 5606 136 81 5 Wysokie Mazowieckie 3847 187 167 5 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych GUS Jak wynika z powyŜszego zestawienia najszybciej rozwój turystyki następuje na obszarach bogatych w duŜe zbiorniki wodne i posiadających juŜ wieloletnią renomę. Na terenie powiatu siemiatyckiego działalność turystyczna koncentruje się w gminach Siemiatycze i Mielnik oraz miastach Siemiatycze i Drohiczyn. Powiat siemiatycki dysponuje 379 miejscami noclegowymi (w tym 246 miejscami całorocznymi) w 7 obiektach turystycznych, z czego Ŝaden obiekt nie spełnia standardu hotelu. Świadczy to o znacznym niedoborze w tym zakresie oraz jest powaŜną barierą w turystycznym wykorzystaniu regionu. W celu zwiększenia wpływu turystyki na rozwój gospodarczy konieczne są znaczne inwestycje w tym sektorze gospodarki. Walory krajobrazowe i przyrodnicze Podlasia oraz szereg zabytków stanowią szerokie moŜliwości rozwoju turystyki i wypoczynku, zwłaszcza na terenach wiejskich. Powiat Siemiatycki jest regionem o wielokulturowej i wielonarodowościowej specyfice. Zamieszkuje tu ludność wyznania rzymskokatolickiego i prawosławia. Pomimo róŜnic wyznaniowych i kulturowych ludność ta Ŝyje zgodnie obok siebie kultywując swoje tradycje. O bogatej historii tej ziemi świadczą dziś liczne zabytki nieruchome – obiekty budownictwa i architektury, zespoły dworsko-parkowe, cmentarze i wiele stanowisk archeologicznych oraz zabytki ruchome eksponowane w obiektach sakralnych i muzeach. 29 Powiat słynie ponadto z bogatej obrzędowości mającej charakterystyczne cechy folkloru obszarów pogranicza kulturowego. Stąd teŜ wynika bogactwo dorobku kulturowego tego obszaru. Identyfikacja problemów: - niewystarczająca baza noclegowa, brak pól namiotowych; - niedostateczne wykorzystywanie walorów turystycznych regionu; - brak zorganizowanej oferty biur turystycznych promujących nasz region; - nie wystarczające środki finansowe na promocję regionu w kraju i zagranicą; d) Zagospodarowanie przestrzenne – infrastruktura Infrastruktura komunikacyjna Powiat siemiatycki - geograficznie - korzystnie połoŜony w centrum Europy, w południowej części województwa podlaskiego i wschodniej części Polski jest w zasadzie powiatem połoŜonym peryferyjnie, zarówno w stosunku do centrum kraju jak i duŜych ośrodków miejskich. Przygraniczne połoŜenie nie jest obecnie silną stroną powiatu, ze względu na brak moŜliwości bezpośredniego komunikowania się z sąsiadami zza wschodniej granicy. Natomiast zapóźnienia w rozwoju infrastruktury transportowej na tle innych regionów stanowią powaŜny problem. WaŜną rolę odgrywają przebiegające przez powiat drogi krajowe: • nr 19 – łącząca Rzeszów i Lublin z Białymstokiem i Litwą, zaliczona do sieci dróg ekspresowych, • nr 637 – łącząca teren powiatu /od drogi nr 19/ z Warszawą – nie zaliczona do sieci dróg ekspresowych, • oraz wojewódzkie nr 637, 690 i 693 łączące Siemiatycze z granicą państwa, Ciechanowcem i Kleszczelami. Przez teren powiatu przebiegają odcinki dróg wojewódzkich: • nr 640 – łącząca skrzyŜowanie dróg krajowych nr 19 i nr 62 z granicą państwa, • nr 690 – łącząca Siemiatycze z Ciechanowcem i dalej w kierunku ŁomŜy, • nr 693 – łącząca Siemiatycze z Kleszczelami, • nr 658 – łącząca drogi nr 640 i 693 przez Grabarkę. 30 Drogi powiatowe i gminne. Sieć dróg powiatowych stanowią drogi o łącznej długości 641,6 km, z czego 370,4 km dróg, tj. 57,7 % posiada nawierzchnię bitumiczną. Sieć dróg gminnych o łącznej długości 627,4 km posiada natomiast nawierzchnię bitumiczną na odcinkach o łącznej długości 58,5 km, a więc jedynie 9,3 %. Łączną długość dróg gminnych i powiatowych o określonym standardzie w roku 2006 ukazuje poniŜsze zestawienie. Tabela 4. Długość dróg gminnych i powiatowych o określonym standardzie na dzień 31.12.2006r. Długość łączna dróg w km Jednostka administracyjna W tym Z tego o nawierzchni w km Gm. Dziadkowice 116,6 twardej twardej bitumicznej /pozostałe/ gruntowej gmin powia gmin powia gmin powia gmin powia ne towe ne towe ne towe ne towe 52,3 63,1 0 35,6 20,8 24,9 31,5 2,6 Gm. Grodzisk 212,8 114,4 98,4 2,7 41,1 25,3 36,4 86,4 22,6 Gm. Mielnik 101,9 46,0 55,9 2,5 53,2 3,5 0,0 40,0 2,7 Gm. Milejczyce 129,6 73,1 57,7 1,8 21,1 23,8 21,9 47,5 14,7 Gm. Nurzec-Stacja 172,5 87,0 85,5 0 34,8 57,4 33,1 29,6 17,6 Gm. Perlejewo 112,0 53,0 59,0 5,0 45,7 0 5,8 48,0 7,6 Gm. Siemiatycze 175,8 72,0 103,8 21,0 65,8 0 19,8 51,0 19,2 Gm. Drohiczyn Miasto Drohiczyn 173,0 20,1 82,5 13,1 90,5 7,0 0,7 4,8 49,3 5,3 43,6 6,3 9,4 0,4 38,2 2,0 32,6 1,3 54,7 34,0 20,7 20,0 18,5 3,0 2,2 11,0 ------ Miasto Siemiatycze Razem drogi gminne 627,4 100 % 183,7 9,3 Drogi powiatowe % Łącznie powiat 58,5 1269,0 385,2 29,3 61,4 641,6 370,4 153,9 117,3 100 50,0 380,6 31,0 382,3 19,0 506,1 % 100 30,0 30,1 39,9 Standard dróg powiatowych i gminnych w województwie podlaskim Drogi gminne 8171 1063 1494 5614 % 100 13,0 18,3 68,7 Drogi powiatowe 7847 3645 2328 1874 % 100 46,4 29,7 23,9 Łącznie w województwie 16018 4708 3822 7488 % 100 29,4 23,9 46,7 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Powiatowego Zarządu Dróg 31 Standard dróg w powiecie siemiatyckim nie odbiega od przeciętnej wojewódzkiej, procentowy udział długości dróg o nawierzchni bitumicznej jest o 0,6 % wyŜszy od średniej w województwie. WyŜszy od średniej w województwie jest równieŜ procentowy udział długości dróg o nawierzchni twardej nieulepszonej. Korzystnie naleŜy ocenić znacząco niŜszy procentowy udział dróg o nawierzchni gruntowej. Gęstość dróg publicznych o nawierzchni twardej w granicach powiatu wynosi 59,3 km na 100 km2, w tym o nawierzchni bitumicznej ulepszonej 37,7 km na 100km2. Nasycenie terenu drogami twardymi w porównaniu do średniej wojewódzkiej i krajowej ilustruje poniŜsze zestawienie. Tabela 5. Gęstość dróg publicznych o nawierzchni twardej Jednostka Gęstość dróg w km na 100km2 administracyjna o nawierzchni twardej o nawierzchni bitumicznej Powiat siemiatycki 59,3 37,7 Województwo podlaskie 52,9 33,9 w tym na terenach wiejskich 48,1 29,2 Średnio w kraju 78,2 65,8 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Powiatowego Zarządu Dróg. W powiecie siemiatyckim gęstość dróg o nawierzchni bitumicznej jest wyŜsza niŜ średnia gęstość analogicznych dróg w województwie. Jednak większość dróg znajduje się w niezadowalającym stanie technicznym i wymaga znacznych nakładów finansowych na budowę, rozbudowę, modernizację i remonty. Komunikacja kolejowa. Przez teren powiatu przebiega linia kolejowa Siedlce – Mordy – Czeremcha – Hajnówka – Siemianówka – granica państwa. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 3 września 1996 roku w sprawie określenia wykazu linii kolejowych o państwowym znaczeniu zaliczono ją do linii o znaczeniu pierwszorzędnym. Jest to linia jednotorowa, o dobrym stanie torowiska. Na terenie powiatu istnieją stacje i przystanki kolejowe w miejscowościach Siemiatycze-Stacja, Sycze, Nurzec-Stacja, Nurczyk i Borówiki. Pozostałe elementy infrastruktury komunikacyjnej w powiecie. Rzeka Bug poza funkcja turystyczną nie pełni istotnych funkcji komunikacyjnych. 32 Identyfikacja problemów: - słaby stan techniczny dróg wymagający remontów i modernizacji, - zapóźnienia w rozwoju infrastruktury transportowej na tle innych regionów, - peryferyjne połoŜenie w stosunku do kraju i duŜych ośrodków miejskich. Infrastruktura wodociągowa i kanalizacyjna Według GUS (stan na 31 grudnia 2005r.) łączna długość rozdzielczej sieci wodociągowej w powiecie siemiatyckim wynosiła 748,1 km (59,4 km w miastach i 688,7 km na wsi). Łączna długość sieci kanalizacyjnej w powiecie wynosiła 54,4 km. Ujęcia wody i wodociągi posiadają wszystkie gminy powiatu. Natomiast sieć kanalizacyjna występuje jedynie w mieście Siemiatycze i Drohiczyn oraz gminie Nurzec Stacja i Grodzisk. Informacje o długości sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oraz liczbie przyłączy do budynków, w układzie miast i gmin powiatu przedstawiono na wykresie 2. Wykres 3. Długości sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oraz liczba przyłączy do budynków w układzie miast i gmin powiatu siemiatyckiego w 2005 r. 6 0,6 Siemiatycze 1396 121,9 449 Perlejewo 57,9 1015 Nurzec-Stacja 75,6 750 Milejczyce 64,2 865 Mielnik 77 1062 Grodzisk 113,1 689 Dziadkowice 80,2 6 0,7 Drohiczyn-wieś 1107 98,8 583 Drohiczyn -miasto 18,3 665 Siemiatycze-miasto 1309 27,7 41,1 0 Sieć wodociągowa [km] 200 400 Sieć kanalizacyjna [km] 600 800 1000 Przyłącza wodociągowe [szt.] 1200 1400 1600 Przyłacza kanalizacyjne [szt.] Źródło: Ochrona środowiska i leśnictwo w woj. podlaskim w 2005r., Białystok 2003 Długość sieci wodociągowej w stosunku do 1995 roku powiększyła się niemal o 102% (wykres 4.). 33 Wykres 4. Długości sieci wodociągowej w powiecie siemiatyckim w latach 1995-2005 (w km) 800 529 600 572,8 606,1 1998 1999 637,5 684,3 748,1 434,8 400 371,2 200 0 1995 1996 1997 2000 2001 2005 Źródło: Powiatowy Program Ochrony Środowiska - Powiat siemiatycki 2004-2011, Biuro Usług Ekologicznych „Eko-Trend” w Białymstoku, 2003; Ochrona środowiska i leśnictwo w woj. podlaskim w 2005r., Białystok 2005 W 2005 roku 30,6 % ogólnej liczby mieszkańców powiatu siemiatyckiego obsługiwanych było przez oczyszczalnie ścieków. Wskaźnik taki dla województwa podlaskiego wynosi 62,1 %. W miastach obsługiwanych było ok. 13,2 tys. mieszkańców (76,6 %, w województwie 94,3 %), na wsi ok. 1710 mieszkańców (5,4 %, w województwie 15,3 %). Wskaźniki te są bardzo niskie, jednak w niektórych powiatach województwa sytuacja jest jeszcze gorsza (powiat łomŜyński, kolneński, suwalski i sejneński). Ludność korzystającą z oczyszczalni ścieków w poszczególnych gminach powiatu siemiatyckiego w 2005 r. przedstawiono na wykresie 4. Wykres 5. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w powiecie siemiatyckim w 2004r. Siemiatycze 148 Nurzec Stacja 770 2,1 666 Grodzisk 1,4 100 Drohiczyn-wieś 73,3 Siemiatycze-miasto 11592 0 2000 Liczba ludności 4000 6000 8000 10000 12000 14000 w % ludności ogółem Źródło: Powiatowy Program Ochrony Środowiska - Powiat siemiatycki 2004-2011, Biuro Usług Ekologicznych „Eko-Trend” w Białymstoku, 2003 34 W 2005r. powiecie siemiatyckim funkcjonowały 6 biologicznych oczyszczalni ścieków komunalnych o łącznej przepustowości 14000/dobę. Są to oczyszczalnie w mieście Siemiatycze oraz w gminach Drohiczyn i Siemiatycze. Wykaz komunalnych oczyszczalni ścieków w powiecie przedstawiono w tabeli 8. Tabela 6. Komunalne oczyszczalnie ścieków w powiecie siemiatyckim w 2004 r. Wyszczególnienie WOJEWÓDZTWO SIEMIATYCKI Przepustowość ścieki ścieki wg. projektu oczysz3 [m /dobę] dowoŜone czane do oczysz. z podw. biolo[dam3/rok] usuw. [dam3/rok] giczne biog. 16 250098 65185 44454 227 18 253799 65410 44544 247 - 14000 880 7 3 410 7065 1136 9 1 330 6595 1094 9 2 80 470 42 - z biolo- podw. Ogółem giczne usuw. biog. 2000 2001 2000 2005 miasta wieś Gminy miejskie Siemiatycze Gminy miejsko- wiejskie Drohiczyn - miasto Drohiczyn – wieś Gminy wiejskie Grodzisk Siemiatycze Nurzec Stacja 73 83 1 6 2 4 57 65 1 3 1 2 1 1 - - 6595 1057 8 1 1 1 - 330 57 - 37 8 1 - 1 1 - 23 - 150 320 1720 8 6 - 1 1 1 Źródło: Powiatowy Program Ochrony Środowiska - Powiat Siemiatycki 2004-2011, Biuro Usług Ekologicznych „Eko-Trend” w Białymstoku, 2003 Na terenie powiatu funkcjonuje 6 zakładowych oczyszczalni ścieków: − oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna w Czartajewie (gmina Siemiatycze) esploatowana przez Zespół Szkół Rolniczych. W roku 2004 została wybudowana nowa oczyszczalnia ścieków o przepustowości 20 m3/d. − kontenerowa oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna typu „SEBIOFIKON NP" o przepustowości średniej 20 m3/d eksploatowana przez WyŜsze Seminarium Duchowne Diecezji Drohiczyńskiej (gmina Drohiczyn). W 1997 r. uzyskało pozwolenie wodnoprawne na eksploatację wybudowanych urządzeń oczyszczających i odprowadzanie ścieków do rzeki Bug. Analiza pobranych prób ścieków surowych i oczyszczonych (październik 1999 r.) wykazała wysoką redukcję zanieczyszczeń (ponad 98 %) we wskaźnikach BZT5, zawiesinie i ChZT. Redukcja związków azotowych wahała się w granicach 85-83 %, niska była redukcja fosforu ogólnego – 30 %, 35 − Oczyszczalnia ścieków przy ZSR w OstroŜanach. Przeprowadzone kontrole wykazały, Ŝe ścieki ze szkoły, internatu, budynków mieszkalnych są odprowadzane poprzez osadniki gnilne do rowu, a następnie do rzeki Pełchówki do Nurca. Szkoła nie posiada pozwolenia wodno-prawnego na odprowadzanie ścieków. Planuje się na rok 2008 budowę nowej biologiczno-mechanicznej oczyszczalni ścieków o przepustowości 25 m3/d. − Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych „Przyjaźń" S.A. Stacja Pomp Nr l w Adamowie (gmina Mielnik) eksploatuje dwie oczyszczalnie ścieków. Jedna mechaniczno-biologiczna typu „Ekoblok" o przepustowości średniej 40,0 m3/d, oczyszczająca ścieki bytowo-gospodarcze z osiedla mieszkaniowego i zakładu w Adamowie. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rz. Mętna d. Bugu. Druga oczyszczalnia ścieków deszczowo-przemysłowych typu mechanicznego wyposaŜona w separatory i filtr koksowy o przepustowości maksymalnej 518 m3/d, przeznaczona do oczyszczania ścieków deszczowo-przemysłowych ze Stacji Pomp Nr l w Adamowie. Oczyszczalnia jest uruchamiana w miarę potrzeby w zaleŜności od wielkości opadów. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest równieŜ rz. Mętna. − Multi Trade Company s. c. Regionalny dystrybutor Alkoholi w Białymstoku. Gorzelnia Nr l w Pokaniewie (gmina Milejczyce). Od lipca 2000 roku do odwołania wstrzymano produkcję. W wyniku kontroli przeprowadzonej przez WIOS w Białymstoku w 1999 r. stwierdzono przekroczenia wskaźników zanieczyszczeń BZT5 i ChZT w ściekach oczyszczonych na oczyszczalni mechanicznej (osadniki) odprowadzanych rowem do rzeki Nurczyk. Z uwagi na trudności ekonomiczne zakładu zmniejszono produkcję w gorzelni ograniczając się do produkcji surowca zboŜowego. Zaniechano działań w kierunku modernizacji oczyszczalni ścieków, − Wojskowa Administracja Koszar w Hajnówce, Jednostka Wojskowa w Nurcu (gmina Nurzec-Stacja) eksploatuje mechaniczno-biologiczną oczyszczalnię ścieków, oczyszczającą ścieki z osiedla mieszkaniowego i byłej jednostki, którą rozformowano w marcu 1999 r. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rz. Nurczyk dopływ Nurca. Oczyszczalnia jest wyeksploatowana. Przewidziane jest włączenie ścieków z terenu jednostki do gminnej oczyszczalni ścieków. Identyfikacja problemów: - niska % mieszkańców powiatu siemiatyckiego obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków 36 - brak sieci kanalizacyjnej na większości obszaru powiatu - dysproporcje w rozwoju sieci wodociągowej i kanalizacyjnej; - niski poziom oczyszczania biologicznego (i chemicznego) ścieków przemysłowych; Gospodarka odpadami Gospodarka odpadami na terenach wiejskich powiatu, pomimo Ŝe jej poziom nie odbiega w sposób znaczący od poziomu zagospodarowania odpadów na innych terenach wiejskich budzi wiele zastrzeŜeń. W większości gmin powiatu siemiatyckiego nie ma zorganizowanego systemu gromadzenia odpadów komunalnych – mieszkańcy własnym transportem wywoŜą odpady na składowiska. Jak wynika z szacunków, większość tych odpadów trafia na tzw. „dzikie wysypiska”. Są to głównie wyrobiska Ŝwirowe, glinianki lub teŜ nieuŜytki. Składowane tam są odpady komunalne i gruz budowlany. Informacje uzyskane z gmin wskazują na istnienie w powiecie, co najmniej 13 takich obiektów, na których w roku 2006 zgromadzono około 242 Mg odpadów stałych. Liczbę „dzikich wysypisk” odpadów i szacunkową ilość odpadów na terenie poszczególnych gmin w 2006 r. przedstawiono w tabeli 7. Tabela 7. „Dzikie wysypiska” w powiecie siemiatyckim w 2006 r. Gmina Siemiatycze m. Drohiczyn Dziadkowice Grodzisk Mielnik Milejczyce Nurzec-stacja Perlejewo Siemiatycze RAZEM Dzikie wysypiska Ilość odpadów Liczba (Mg) 9 135 1 7 3 100 13 242 Źródło: opracowanie na podst. informacji Wydziału Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska w Starostwie Powiatowym w Siemiatyczach Na terenie powiatu siemiatyckiego funkcjonuje 15 składowisk odpadów, zróŜnicowanych pod względem zabezpieczenia przed negatywnym oddziaływaniem na środowisko. Według WIOŚ w Białymstoku, na terenie powiatu siemiatyckiego w 2005 r. jedynie dwa zorganizowane komunalne składowiska odpadów urządzone były zgodnie z wymogami ochrony środowiska, tj. w Siemiatyczach i Drohiczynie. Posiadają one ekranizację podłoŜa 37 z wielowarstwowej folii z tworzyw sztucznych, w które zostały wyposaŜone w wyniku przeprowadzonej modernizacji. śadne z 15 eksploatowanych na terenie powiatu wysypisk komunalnych nie jest przystosowane do składowania odpadów niebezpiecznych. Na terenie powiatu brak jest równieŜ wyznaczonego miejsca do wywoŜenia produktów zneutralizowanych w wyniku przeprowadzonych akcji ratowniczych o znamionach nadzwyczajnych zagroŜeń środowiska, np. skaŜonej gleby. Nierozwiązanym problemem jest równieŜ brak selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, co powoduje trafianie na składowiska legalne (i dzikie) takŜe odpadów niebezpiecznych, np. zuŜyte świetlówki, baterie, akumulatory, i inne. Na terenie powiatu siemiatyckiego nie funkcjonuje Ŝadne stałe składowisko odpadów przemysłowych. Wysypisko gminy Perlejewo w miejscowości Twarogi Lackie jest tymczasowe, nieurządzone i niezalegalizowane, w sensie prawnym jest to „dzikie” składowisko odpadów, przeznaczone do likwidacji. Wykaz wysypisk komunalnych na terenie powiatu siemiatyckiego zamieszczono w tabeli 8. 38 Tabela 8. Wykaz wysypisk komunalnych na terenie powiatu siemiatyckiego Stan techniczny Wnioski Pojemność wynikając 3 Lokalizacja/ Rozpoczęcie ez Odprowad Powierzchn (m ) / ia (ha) Administrator działalności Izolacja wykorzysta przeglądu zanie podłoŜa nie (%) ekologiczn odcieków ego Lp Gmina 1. Siemiatycze m. Rososze/ Przedsięb. Komunalne 1975 folia drenaŜ 1,2 (2,85) 2. Drohiczyn Drohiczyn / Urząd Miasta i Gminy 1980 folia drenaŜ 2,01 Dziadkowice/ Urząd Gminy 1991 brak rowy opas Dołubowo/ Urząd Gminy bd brak brak 3. Decyzja zatwier. Przewidyw instrukcj ana data ę eksplo- zamknięcia atacji 58700 /40 do zamkn. tak 2009 20000 /18 do ekspl. tak 2025 40000 /20 do modern. nie 2009 1 bd / bd do zamkn. tak (nie wykonano) 2 (1) Dziadkowice 4. 2005 5. Grodzisk Drochlin / Urząd Gminy 1986 brak brak 0,24 19012/93 do zamkn. tak 2009 6. Mielnik Mielnik/ Urząd Gminy 1975 brak brak 1,05 17000 /60 do modern. nie 2009 7. Milejczyce Milejczyce / Urząd Gminy 1981 brak brak nie 2009 śerczyce / Urząd Gminy 1984 8. Nurzec-Stacja 4 (2,5) brak brak 0,9 b.d. (20030)/b do zamkn. d 20000 /50 do modern. nie 2009 nie b.d. Twarogi Lackie 1990 brak brak 0,2 b.d./b.d. nieurządz o-ne, niezalegalizowane 10. Słochy Ann. / Urząd Gminy bd folia brak 0,84 8820 /20 do zamkn. nie zlikwidowane 11. Krupice/ Urząd Gminy bd folia brak 0,7 11218 /20 do zamkn. tak 2009 12. Kułygi / Urząd Gminy bd folia brak 1,45 37422 /20 do zamkn. tak 2009 13. Czartajew / Urząd Gminy bd folia brak 3,38 18900 /20 do zamkn. tak 2009 14. Boratyniec Lacki/ Urząd Gminy bd folia brak 0,49 12800 /20 do zamkn. tak 2008 15. Kłopoty Bańki / Urząd Gminy bd folia brak 0,8 15750 /12 do zamkn. tak 2009 16. Szerszenie / Urząd Gminy bd folia brak 2,3 97250 /20 do zamkn. nie 9. Perlejewo Siemiatycze 2005 w trakcie likwidacji Źródło: opracowanie na podst. informacji Wydziału Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska w Starostwie Powiatowym w Siemiatyczach 39 Identyfikacja problemów: - brak sprawnego systemu segregacji, unieszkodliwiania i zagospodarowania odpadów; - brak wysypiska przystosowanego do składowania odpadów niebezpiecznych; - niezgodność z wymogami ochrony środowiska w większości składowisk odpadów, w szczególności brak odpowiedniego zabezpieczenia podłoŜa; e) Gospodarka powiatu Dobrze funkcjonująca gospodarka oraz rozwój przedsiębiorczości to podstawowe warunki zapewnienia w przyszłości lepszych warunków Ŝycia mieszkańców. Powiat ze względu na swój rolniczy charakter jest obszarem słabo rozwiniętym gospodarczo. Dynamikę aktywności gospodarczej charakteryzuje między innymi analiza struktury i liczba podmiotów gospodarczych. Liczba jednostek zarejestrowanych w systemie REGON w 2005 r. w powiecie siemiatyckim wynosiła 2 470, z tego ponad 94 % stanowiły jednostki sektora prywatnego (głównie osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą). W latach 1997-2003 w powiecie siemiatyckim moŜna zauwaŜyć rosnącą tendencję liczby podmiotów gospodarczych, natomiast po roku 2003 następuje spadek, co obrazuje poniŜsze zestawienie i wykres. Tabela 9. Jednostki zarejestrowane w systemie REGON w latach 1997 - 2005 Nazwa gminy Siemiatycze miasto Drohiczyn Drohiczyn - miasto Drohiczyn - obszar wiejski Dziadkowice Grodzisk Mielnik Milejczyce Nurzec-Stacja Perlejewo Siemiatycze Jednostki zarejestrowane w systemie REGON ogółem 1997r 1998r 1999r 2000r 2001r 2002r 2003r 2004r 2005r 933 227 125 984 259 139 1092 285 158 1193 316 176 1277 332 180 1263 339 183 1272 347 178 1186 282 147 1156 271 142 102 85 104 104 56 158 51 202 120 85 112 114 66 174 73 220 127 100 130 124 73 179 84 229 140 107 143 130 80 192 94 244 152 118 150 142 85 223 101 258 156 118 155 142 80 232 106 258 169 126 171 144 82 217 117 272 135 88 142 145 64 200 115 248 129 92 132 147 66 188 114 241 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych GUS 40 Wykres 6. Jednostki zarejestrowane w systemie REGON w latach 1997-2005 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 Siemiatycze Perlejewo Nurzec-Stacja Milejczyce Mielnik Grodzisk Dziadkowice Drohiczyn - obszar wiejski Drohiczyn - miasto Drohiczyn Siemiatycze - miasto 19 97 19 r 98 19 r 99 20 r 00 20 r 01 20 r 02 r 20 03 r 20 04 r 20 05 r 0 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych GUS Terytorialne rozmieszczenie form zarejestrowanych w poszczególnych gminach jest nierównomierne. Najwięcej jednostek w 2005 r. było zarejestrowanych w gminie miejskiej Siemiatycze - 1156 jednostki (46,8 %), najmniej zaś w gminie Milejczyce - 66 jednostek (2,7%). Najwięcej przedsiębiorstw funkcjonuje w sektorach: rolnictwo, budownictwo, przetwórstwo przemysłowe, handel i naprawy. DuŜe znaczenie w gospodarce regionu odgrywa sektor małych i średnich przedsiębiorstw, którego udział w ogólnej liczbie przedsiębiorstw wynosi ok. 99 %. Strukturę branŜową podmiotów gospodarczych w roku 2005 przedstawia wykres 7. 41 Wykres 7. Struktura % podmiotów gospodarki narodowej wg sekcji PKD w 2005r. obsługa pośrednictwo nieruchomości i firm finansowe 9% 5% rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo przetwórstwo 9% przemysłowe 17% transport i łączność 8% budownictwo 14% hotele i restauracje 3% handel i naprawy 35% Źródło: Opracowanie własne na podst. danych GUS Największe przedsiębiorstwa funkcjonujące w powiecie siemiatyckim to: - „Polser” Sp. z o.o., - „OK - Owocowe Koncentraty” w Siemiatyczach – przetwórstwo owoców, - „Oerlemans Food” Sp. z o.o. w Siemiatyczach – przetwórstwo warzyw, - „Pater Firma” A. E. Daniluk - Wytwórnia Kostki Brukowej w Siemiatyczach, - PHU „Komirex” – skup, przetwórstwo i export grzybów, - Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych „Przyjaźń" S.A. Stacja Pomp Nr l w Adamowie, - "OMP" Sp. z o.o. w Krakowie Mielnickie Zakłady Kredowe w Mielniku, Identyfikacja problemów: - słabo rozwinięty przemysł, ze względu na odległe połoŜenie od duŜych aglomeracji; - brak ulg dla przedsiębiorców i zachęt do inwestowania na terenie powiatu; - niskie zainteresowanie kapitału zagranicznego terenem; - brak lokalnych funduszy poŜyczkowych; - bariery związane z zasobami pracy; - duŜa powierzchnia chronionych blokująca rozwój działalności gospodarczej; Rolnictwo jest dominującym działem gospodarki narodowej w powiecie siemiatyckim. Większość uŜytków rolnych – 95,7 % - znajduje się we władaniu indywidualnych gospodarstw rolnych. Powiat charakteryzuje się niezłymi warunkami klimatycznymi, dość 42 dobrymi warunkami wodnymi, łagodną rzeźbą terenu oraz duŜym zróŜnicowaniem jakości gleb: bardzo słabe gleby występują w gminach części wschodniej /Milejczyce, Nurzec-Stacja i Mielnik/, dobrymi zaś w gminach części środkowej i zachodniej. Wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej dla powiatu wynosi 60,6, przy średniej dla województwa 55,0 oraz kraju 66,6. Na terenie powiatu występuje duŜe zróŜnicowanie jakości gleb. Kompleksy glebowe dobre i średnie zajmują 45,9 % powierzchni uŜytków rolnych, słabe – 14,3 %, bardzo słabe natomiast 39,8 % powierzchni uŜytków rolnych. Gminy przygraniczne Mielnik, Milejczyce i Nurzec-Stacja posiadają gleby słabe i bardzo słabe, natomiast gminy pozostałe charakteryzują się wysoką jakością rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Zasoby gleb i ich jakość przedstawiono w tabelach 10, 11 i 12. Tabela 10. Bonitacja gruntów ornych (łącznie z sadami) Klasy bonitacyjne gruntów ornych Wyszczególnienie II IIIA IIIB IVA IVB V VI VIZ Województwo podlaskie 7 6960 57460 173894 209970 213216 129006 11347 Powiat siemiatycki 2 1337 5609 16953 16046 15953 10144 1004 Siemiatycze – miasto 0 0 45 446 527 376 367 34 Drohiczyn 1 882 2461 4619 2400 1576 824 71 Dziadkowice 1 351 924 1454 1307 1090 667 31 Grodzisk 0 55 1233 4235 2825 1313 470 29 Mielnik 0 2 8 120 812 1914 1482 156 Milejczyce 0 4 52 634 1083 1814 1436 199 Nurzec-Stacja 0 28 159 431 1169 3550 2200 275 Perlejewo 0 8 350 2465 2326 1006 346 32 Siemiatycze 0 7 377 2549 3597 3314 2352 177 Źródło: Biesiacki A., Kuś J., Madej A., Ocena warunków przyrodniczych do produkcji rolnej, IUNG, Puławy 2004. 43 Tabela 11. Klasy bonitacyjne uŜytków zielonych Klasy bonitacyjne uŜytków zielonych Wyszczególnienie Województwo podlaskie Powiat siemiatycki Siemiatycze – miasto Drohiczyn Dziadkowice Grodzisk Mielnik Milejczyce Nurzec-Stacja Perlejewo Siemiatycze II III IV V VI VIZ 46 18019 169765 141421 65413 4702 5 1686 8942 6652 2355 585 0 8 105 91 12 16 1 4 0 0 0 0 0 0 661 273 372 17 30 35 188 102 1379 433 1650 590 1220 1260 526 1779 1122 427 679 697 1053 1065 261 1257 593 95 242 324 273 327 169 320 160 12 12 80 48 77 75 105 Źródło: Biesiacki A. Kuś J., Ocena obszarów o zróŜnicowanej przydatności do produkcji rolnej, Cz.I, IUNG, Puławy 2004. Tabela 12. Jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej Wyszczególnienie Wskaźnik jakości Kraj 66,6 Województwo podlaskie 55,0 Powiat siemiatycki 60,6 Siemiatycze – miasto 56,2 Drohiczyn 68,8 Dziadkowice 65,3 Grodzisk 68,1 Mielnik 43,9 Milejczyce 48,9 Nurzec-Stacja 46,9 Perlejewo 66,4 Siemiatycze 55,4 Źródło: Biesiacki A., Kuś J., Madej A., Ocena warunków przyrodniczych do produkcji rolnej, IUNG, Puławy 2004. Wg oceny Wojewódzkiego Zakładu Melioracji i Urządzeń Wodnych większość gruntów na terenie powiatu – 45.494 ha - wymaga regulacji stosunków wodnych. 44 Powierzchnia zmeliorowana wynosi 25 794 ha, a potrzeby w tym zakresie zostały zaspokojone w 56,7%. Część gruntów zwłaszcza na terenach gmin Mielnik i Grodzisk jest zakamieniona, co utrudnia mechanizację i zwiększa nakłady pracy w produkcji roślinnej. Bardzo niekorzystna sytuacja na terenie powiatu występuje w zakresie odczynu gleb i ich wapnowania. Wg badań Okręgowej Stacji Chemiczno – Rolniczej w Białymstoku 81 % gleb na terenie powiatu posiada odczyn kwaśny i bardzo kwaśny, a 80 % wymaga wapnowania. Stawia to powiat na pierwszym miejscu wśród najbardziej w tym zakresie potrzebujących powiatów województwa podlaskiego. Przydatność gleb dla rolnictwa i poziom intensywności w produkcji roślinnej w gminach częściowo odzwierciedla struktura zasiewów w 2003r. przedstawiona poniŜej: Tabela 13. Struktura zasiewów w 2005 r. Jednostka administracyjna Gm. Dziadkowice Grunty orne ha % Gm. Grodzisk ZboŜa podstawowe razem w tym intensywne 4124 980 23,8 5269 100 ha 78,3 8612 Okopowe i rzepak 686 459 8,7 6434 Pozostałe uprawy 1930 13,0 1186 992 30,0 % 100 Gm. Mielnik ha 74,7 3313 13,8 1533 329 11,5 182 1598 21,5 % Gm. Milejczyce 100 ha 46,3 4120 5,5 3002 400 48,2 406 712 13,3 % Gm. Nurzec-Stacja 100 ha 72,8 4920 9,9 2688 420 17,3 372 1860 15,6 % Gm. Perlejewo 100 ha 54,6 5948 7,6 3840 1121 37,8 936 1172 29,2 % Gm. Siemiatycze 100 ha 64,6 9595 15,7 6609 19,7 789 1470 2197 22,2 % M. i Gm. Drohiczyn ha 100 68,9 10994 8,2 8752 3702 22,9 1402 840 42,3 % M. Siemiatycze 100 ha 79,6 1918 12,8 1353 545 7,6 355 210 40,3 % Łącznie powiat 100 ha 70,6 54689 18,5 38335 10897 10,9 6087 10267 22,5 % 100 70,1 11,1 18,8 45 W gminach wschodnich Milejczyce, Nurzec-Stacja i Mielnik udział roślin intensywnych /zbóŜ intensywnych, okopowych, rzepaku i kukurydzy/ kształtuje się na poziomie 23 – 27 %, natomiast w gminie Drohiczyn, Perlejewo, Grodzisk i na terenie miasta Siemiatycze od 43,8% do 58,5 %. Gospodarstwa rolne. Przeciętna powierzchnia indywidualnego gospodarstwa rolnego na terenie powiatu wynosi 11,7 ha wobec 11,3 ha w województwie. Powierzchnia uŜytków rolnych w gospodarstwach indywidualnych wynosi przeciętnie 9,54 ha wobec 9,58 ha w województwie. Korzystną strukturę obszarową obserwuje się w gminach Perlejewo, Grodzisk i Drohiczyn, gdzie udział gospodarstw o powierzchni powyŜej 10 ha wynosi ponad 50 % ogólnej ich liczby. Najmniej korzystną strukturę obszarową posiadają gospodarstwa w mieście Siemiatycze, gdzie większość gospodarstw jest o powierzchni do 5 ha. W indywidualnych gospodarstwach rolnych w gminach Milejczyce i Mielnik oraz Nurzec Stacja znaczną część zajmują lasy i grunty leśne stanowiące ponad 40 % powierzchni ogólnej. W gospodarstwach rolnych powiatu wg danych GUS (spis 2002) zamieszkiwało 33.057 osób, tj. 65,4 % ogółu ludności. Na 100 męŜczyzn w wieku produkcyjnym przypadało 82,3 męŜczyzn w wieku nieprodukcyjnym, natomiast na 100 kobiet – 120,2 kobiet w wieku nieprodukcyjnym. Strukturę ekonomicznych grup wiekowych wg płci ilustruje wykres 8. Wykres 8. Liczba mieszkańców gospodarstw rolnych powiatu siemiatyckiego w ekonomicznych grupach wiekowych wg płci wg danych GUS (spis 2002). 12000 10000 osób 8000 9594 6000 7532 4000 2000 5258 3854 3792 męŜczyźni kobiety 3047 0 przedprodukcyjny produkcyjny poprodukcyjny Źródło: Opracowanie własne na podst. danych GUS 46 Niekorzystnie przedstawia się struktura ludności wg płci zwłaszcza w grupach ludności wieku produkcyjnym, gdzie na 100 męŜczyzn przypada 78,5 kobiet. Powszechna „ucieczka” kobiet ze wsi związana jest z uciąŜliwościami pracy w rolnictwie, niskim stopniem wyposaŜenia gospodarstw domowych oraz uciąŜliwościami związanymi z zamieszkiwaniem na terenach odległych od skupisk ludności z rozwiniętą siecią usług. Na terenie powiatu skup i przetwórstwo produkcji rolnej prowadzą: • Zakłady Mleczarskie „Polser” Spółka z o.o. w Siemiatyczach, • „Mlekovita” Wysokie Mazowieckie, • „Mlekowita” Bielsk Podlaski, • OSM Hajnówka, Sokołów Podlaski, Węgrów i Kosów Lacki, • „Oerlemans Foods” sp. z o.o. w Siemiatyczach, • Zakład Skupu i Przetwórstwa Mięsa „Tawbit” w śurobicach, • Mieszalnia Pasz „Unipasz” w Siemiatyczach, • „OK. – Owocowe Koncentraty” sp. z o.o. w Siemiatyczach. Zaopatrzeniem rolnictwa w środki do produkcji rolnej zajmują się Gminne Spółdzielnie oraz Spółdzielnia Kółek Rolniczych a takŜe prywatne punkty sprzedaŜy w miastach i siedzibach gmin. Obsługą finansową rolnictwa zajmuje się Bank Spółdzielczy posiadający filie w niektórych gminach oraz placówki banków PKO S.A. i PKO BP z siedzibą w Siemiatyczach. Upowszechnianiem wiedzy z zakresu postępu rolniczego oraz doradztwem rolniczym zajmuje się na terenie powiatu 12–to osobowy Zespół Doradztwa Rolniczego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Szepietowie. Zakres działalności ZDR obejmuje: • działalność informacyjno – promocyjną, • doradztwo w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej oraz marketingu, • szerzenie oświaty rolniczej, doradztwo w zakresie rozwoju obszarów wiejskich, • doradztwo ekonomiczne, • doradztwo w sprawach wiejskiego gospodarstwa domowego. W wyniku dotychczasowej działalności ZDR na terenie powiatu siemiatyckiego powstały i działalność prowadzą dwie formalne grupy producenckie: • Powiatowe Zrzeszenia Producentów Mleka w Siemiatyczach, 47 • Marketingowa Grupa Spółdzielcza „Zioło” w Korycinach, oraz osiem nieformalnych: • Zrzeszenia Producentów Rolnych w Mielniku, Dziadkowicach i Grodzisku, • Zrzeszenie Producentów Warzyw w Słochach Annopolskich, • Zrzeszenie Producentów Owoców Jagodowych w Siemiatyczach, • Stowarzyszenie: Koło Maszynowo – Usługowo – Doradcze w Słochach Annopolskich, • Zrzeszenie Producentów Drobiu i Produkcji Rolnej, • Marketingowa Grupa Spółdzielcza „PROEKO” w Słochach Annopolskich. Tworzone grupy producenckie prowadzą działalność w zakresie wspólnego zaopatrzenia w środki produkcji oraz zbytu artykułów rolnych, a efektem ich działań winny być większe, jednolite partie towaru o wyŜszej jakości. Na terenie powiatu prowadzi działalność placówka terenowa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Instytucje nadzoru produkcji Ŝywności działające na terenie powiatu mają swoje siedziby: • Powiatowy Inspektorat Weterynaryjny w Siemiatyczach, • Państwowa Inspekcja Skupu i Przetwórstwa Artykułów Rolnych w Białymstoku, • Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Białymstoku – Oddział Terenowy Siemiatycze. Inne instytucje usługowe działające na rzecz rolnictwa takŜe nie posiadają swoich placówek na terenie powiatu i działają w: • Zakład Unasieniania w Bielsku Podlaskim, • Podlaska Izba Rolnicza w Białymstoku, • Stacja Hodowli Zwierząt w Białymstoku, • Stacja Chemiczno - Rolnicza w Białymstoku, • Związki Hodowców - takŜe w Białymstoku. Jak wynika z diagnozy stanu istniejącego strategii rozwoju województwa podlaskiego powiat siemiatycki jest najsłabiej wyposaŜonym w województwie w zakłady przetwórstwa rolno – spoŜywczego, zwłaszcza w zakresie przetwórstwa zbóŜ oraz produkcji zwierzęcej. Odczuwalny jest takŜe brak przetwórni i przechowalni ziemniaków. Teren powiatu znajduje się w Krainie przyrodniczej Mazowiecko – Podlaskiej, w mezoregionach Wysoczyzny Bielskiej i Doliny Dolnego Bugu. Cechą charakterystyczną tej krainy jest niska lesistość terenu – poniŜej 20 %. Na terenie powiatu siemiatyckiego lesistość 48 jest wyŜsza i stanowi 33,5 % powierzchni ogółem, zaś w obrębie gmin wskaźnik lesistości jest znacznie wyŜszy - wschodnia część powiatu - gmina Mielnik – 64,7 %, gmina Milejczyce – 41,5 %, gmina Nurzec Stacja – 44,5 %. Powierzchnia lasów i gruntów leśnych na terenie powiatu wg stanu danych ewidencyjnych na dzień 31.12.2006r. wynosiła 48 778 ha. Powierzchnia lasów Skarbu Państwa administrowana przez nadleśnictwa stanowiła około 54 %, a lasów gminnych około 0,3 % powierzchni ogólnej. Pozostałą powierzchnię /45,7 %/ stanowiły lasy prywatne. Lasy państwowe na terenie powiatu pozostają w administracji nadleśnictw NurzecStacja i Rudka. Lasy stanowiące własność osób fizycznych zajmują pow. 20 110,6 ha oraz lasy wspólnot gruntowych – 1 044,9 ha. Powierzchnię lasów i gruntów leśnych na terenie powiatu w układzie gminnym ilustruje poniŜsze zestawienie: Tabela 14. Powierzchnia ewidencyjna lasów i gruntów leśnych na terenie powiatu /stan na dzień 31.12.2006r./ Jednostka Lasy i grunty leśne administracyjna Ogółem Skarbu Państwa Nadzorowane przez Starostę Gm. Dziadkowice 3922 1607 2315 Gm. Grodzisk 6097 3940 2157 Gm. Mielnik 12705 9474 3231 Gm. Milejczyce 6282 2624 3657 Gm. Nurzec-Stacja 9572 7400 2172 Gm. Perlejewo 2090 248 1842 Gm. Siemiatycze 5001 1549 3451 M. i Gm. Drohiczyn 2157 356 1801 Miasto Siemiatycze 952 21 930 48778 27219 21556 Łącznie powiat Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Wydziału Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska Podstawową funkcją lasów na terenie powiatu jest produkcja surowca drzewnego. W roku 2006 na terenie lasów nadzorowanych pozyskano 6 328 m3 drewna /grubizny/. Funkcje ochronne pełnią lasy o powierzchni 995,7 ha zlokalizowane na terenach miast Siemiatycze i Drohiczyn. Dokumentację urządzeniową dla lasów nadzorowanych została objęta powierzchnia 11 049,3 ha, t.j. 51,3 % powierzchni. 49 Identyfikacja problemów: - rozdrobnienie gospodarstw; - niski standard gospodarstw rolnych; - niska opłacalność produkcji rolniczej; - niski poziom infrastruktury wsi; - wysoki udział ludności pracujących w rolnictwie w wieku poprodukcyjnym; - migracja młodzieŜy wiejskiej do ośrodków miejskich; f) Sfera społeczna Wychowanie przedszkolne Na terenie powiatu w 2005 roku istniało 22 placówki wychowania przedszkolnego w tym 5 samodzielnych placówek przedszkolnych, w których opieką przedszkolną objętych było 875 dzieci. Wszystkie placówki pozostają w gestii samorządów miast i gmin. Szkolnictwo podstawowe W roku szkolnym 2005/2006 w powiecie siemiatyckim funkcjonowało 22 szkoły podstawowe, do których uczęszczało 3619 dzieci. Na wsiach w wyniku rozproszenia sieci osadniczej liczba szkół była kilkakrotnie większa niŜ w miastach. Sieć szkolną tworzą tu małe szkoły o przeciętnej liczbie uczniów w szkole – 242. Szkoły podstawowe w powiecie podporządkowane są gminom. Gimnazja W 2005 roku na obszarze powiatu siemiatyckiego zostało utworzonych 11 gimnazjów, do których uczęszcza 2254 uczniów. W miastach powstały 5 gimnazjów, a na terenach wiejskich 6 gimnazjów. Szkoły gimnazjalne utworzono głównie na bazie istniejących szkół podstawowych. W przyszłości szkoły te przekształcać się będą na samodzielne obiekty. Szkolnictwo średnie MłodzieŜ moŜe kontynuować naukę w 4 szkołach średnich pozostających w gestii samorządu powiatowego. Szkoły zlokalizowane są w Siemiatyczach, Drohiczynie. Czartajewie i OstroŜanach. W 1998 roku szkoły te kształciły 2 307 uczniów, zaś w roku szkolnym 2006 liczba uczniów zmniejszyła się do 1 739 uczniów. 50 W Siemiatyczach funkcjonuje Zakład Doradztwa Zawodowego, przy którym działają dwie szkoły średnie. Są to szkoły o uprawnieniach publicznych: Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych i Uzupełniające Liceum dla dorosłych. Przy Zakładzie Doskonalenia Zawodowego funkcjonuje takŜe Policealna Szkoła dla dorosłych. Słuchacze kształcą się w kierunku technik informatyk. Ponadto na terenie Powiatu funkcjonuje: − Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Milejczycach oraz Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Milejczycach (rozpoczęcie 1.09.2007), dla których organem prowadzącym jest Centrum Edukacyjne s.c. w Siedlcach. − Policealna Szkoła Ochrony „VIP” w Siemiatyczach, dla której organem prowadzącym jest Centrum Szkoleń Specjalistycznych „VIP” s.c. Warszawa. − Zasadnicza Szkoła Zawodowa w Siemiatyczach o kierunku fryzjer, której organem prowadzącym jest Stowarzyszenie Wspierania Edukacji i Rynku Pracy w ŁomŜy. − Od 1.09.2007 roku w Dziadkowicach rozpocznie działalność Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych oraz Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, której organem prowadzącym jest Centrum Edukacji „Mentor” w Mońkach. Szkoły specjalne Na terenie powiatu (w Siemiatyczach) funkcjonuje Zespół Szkół Specjalnych. Obejmuje on opieką dydaktyczną, edukacyjno-terapeutyczną i rewalidacyjno-wychowawczą uczniów posiadających orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z terenu powiatu siemiatyckiego oraz pacjentów Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego dla Dzieci i MłodzieŜy w Bacikach Średnich. Szkolnictwo wyŜsze Na terenie powiatu siemiatyckiego istnieją dwie wyŜsze uczelnie: Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie Filia w Drohiczynie oraz NadbuŜańska Szkoła WyŜsza w Siemiatyczach, która w roku szkolnym 1999/2000 rozpoczęła funkcjonowanie jako Akademia Podlaska w Siedlcach Wydział Zamiejscowy, natomiast od 2001 działająca jako NadbuŜańska Szkoła WyŜsza w Siemiatyczach. Szkoły artystyczne pierwszego stopnia W powiecie siemiatyckim funkcjonuje 1 szkoła artystyczna - Szkoła Muzyczna I stopnia. W przyszłości rozwój szkolnictwa artystycznego związany będzie z zainteresowaniem młodzieŜy szkolnej dodatkową formą kształcenia. 51 Identyfikacja problemów: - niedostosowane kierunki kształcenia do potrzeb rynku pracy; - niewystarczający stopień wykształcenia mieszkańców; - baza lokalowa szkół wymaga ciągłego podnoszenia standardu; - niedostosowana infrastruktura do potrzeb osób niepełnosprawnych; - niewykorzystane lokale po zlikwidowanych szkołach podstawowych; Ochrona zdrowia Jedną z jednostek opieki zdrowotnej świadczących usługi medycznej w ramach publicznej słuŜby zdrowia, na terenie powiatu siemiatyckiego, jest Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Siemiatyczach. SP ZOZ w Siemiatyczach prowadzi swoją działalność za pośrednictwem następujących jednostek organizacyjnych: 1. Szpital Powiatowy w Siemiatyczach, dysponujący następującymi oddziałami: • Oddział Chorób Wewnętrznych (48 łóŜek) • Oddział Chirurgii Ogólnej (45 łóŜek) • Oddział PołoŜniczo – Ginekologiczny z rooming in (25 łóŜek + 3 inkubatory) • Oddział Dziecięcy (28 łóŜek) • Szpitalny Oddział Ratunkowy (4 łóŜka) 2. Zakład Pielęgnacyjno - Opiekuńczy (25 łóŜek) 3. Przychodnie Specjalistyczne, w tym: • Poradnia Chirurgiczna • Poradnia Laryngologiczna • Poradnia Okulistyczna • Poradnia Neurologiczna • Poradnia Dermatologiczna • Poradnia Gruźlicy i Chorób Płuc • Poradnia PołoŜniczo – Ginekologiczna • Poradnia Ortopedyczno – Urazowa • Poradnia Kardiologiczna • Poradnia Neonatologiczna • Poradnia Onkologiczna • Poradnia Medycyny Sportowej 52 • Poradnia Alergologiczna • Poradnia Zdrowia Psychicznego • Poradnia Leczenia UzaleŜnień i WspółuzaleŜnień • Poradnia Rehabilitacji Leczniczej z Gabinetami Fizykoterapii • Poradnie Stomatologiczne (Gabinety Stomatologiczne w Siemiatyczach, Mielniku, Drohiczynie, OstroŜanach, Grodzisku, Nurcu – Stacji i Milejczycach) 4. Gminny Ośrodek Zdrowia w Mielniku 5. Wiejski Ośrodek Zdrowia w Śledzianowie 6. Przychodnia słuŜby medycyny pracy. W szpitalu działają następujące wyodrębnione komórki o charakterze medycznym: Blok Operacyjny z dwiema salami operacyjnymi, Zakład Diagnostyki Obrazowej RTG, Pracownia USG, Pracownia EKG, Pracownia fizjoterapii, Pracownia Endoskopowa (gastroskopia i kolonoskopia), Pracownia cytologiczna, Apteka szpitalna, Izba przyjęć działająca przy SOR. W skład „zaplecza techniczno - gospodarczego” szpitala wchodzą przede wszystkim Centralna Sterylizatornia i Kuchnia z magazynem Ŝywności. Wg stanu w dniu 31.XII 2006 r. w SP ZOZ w Siemiatyczach zatrudniał: 38 lekarzy medycyny (w pełnym wymiarze czasu pracy 23 lekarzy, w tym 5 z I, 15 z II stopniem specjalizacji, 3 lekarzy bez specjalizacji oraz w niepełnym wymiarze czasu pracy 15 lekarzy, w tym 3 z I, 11 z II stopniem specjalizacji), 12 stomatologów, 116 pielęgniarek, 15 połoŜnych oraz 1 farmaceuta. W roku 2006, w jednostkach SP ZOZ w Siemiatyczach hospitalizowanych było 7 053 pacjentów, zaś leczonych ambulatoryjnie 99 636 pacjentów. Identyfikacja problemów: - stan techniczny bazy słuŜby zdrowia wymaga modernizacji; - braki w wyposaŜeniu w nowoczesny sprzęt i aparaturę medyczną; - niewystarczająca liczba zatrudnionych lekarzy 53 Opieka społeczna Pojęcie pomocy społecznej – świadczonej w róŜnych formach i kształcie – funkcjonuje w społeczeństwach wszystkich formacji od zarania ludzkości. W kaŜdym zbiorowisku istniały i istnieją jednostki, rodziny lub grupy wymagające wsparcia. W powiecie funkcjonuje Dom Pomocy Społecznej dla 60 osób przewlekle somatycznie chorych. Jesienią 2006 roku rozpoczęto budowę nowego Domu Pomocy Społecznej w Siemiatyczach przy ul. Szpitalnej. Nowy obiekt rozwiąŜe dotychczasowy problem związany z dostosowaniem DPS do standardów określonych w rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej w sprawie domów pomocy społecznej. Oddanie do uŜytkowania nowego DPS planuje się w IV kwartale 2007. W roku 2004 zostały opracowane programy z zakresu dwóch spokrewnionych dziedzin tworzących obraz kompleksowej polityki społecznej: 1. Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w zakresie: rehabilitacji społecznej, rehabilitacji zawodowej i zatrudniania, oraz przestrzegania praw osób niepełnosprawnych, a takŜe 2. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych. Przeprowadzona dogłębna analiza sytuacji mieszkańców naszego powiatu wymagających wsparcia, po konsultacjach z ośrodkami pomocy społecznej, pokazała najwaŜniejsze problemy społeczne powiatu i kierunki rozwoju pomocy społecznej w powiecie siemiatyckim do 2010 roku. Ideą, która przyświeca strategii, to stworzenie rozwiązań umoŜliwiających wyprowadzenie z osób grup ryzyka w kaŜdym przypadku, kiedy jest to moŜliwe (bezrobocie) oraz działanie osłonowe zapobiegające izolacji i marginalizacji tam, gdzie jest to konieczne (ludzie starsi, osoby niepełnosprawne, osoby dotknięte długotrwałą chorobą lub zaburzeniami psychicznymi). Świadomość istniejących w powiecie problemów społecznych stanowiło motywację do konstruowania rozwiązań nowatorskich, dających szansę na podniesienie efektywności oddziaływań pomocowych. A oto one, w skrócie: 1. bezrobocie Motywacją do tworzenia programów dla osób bezrobotnych, stanowiących najliczniejszą grupę świadczeniobiorców ops, jest świadomość negatywnych konsekwencji zjawiska bezrobocia. Bezrobocie, przyczyniając się do zuboŜenia materialnego, implikuje na poziomie rodziny takie negatywne skutki, jak: dezintegracja rodziny (upadek autorytetów i zakłócenia w socjalizacji ról), zmniejszenie siły wsparcia emocjonalnego i solidarności pomiędzy członkami rodziny, zwiększenie ryzyka zaistnienia patologii Ŝycia rodzinnego. Na poziomie indywidualnym – powoduje brak wiary we własne siły, obniŜenie samooceny, 54 wpływa na potęgowanie się niezdolności do pokonywania problemów, przyczynia się do zaniku gotowości i chęci do pracy, wywołuje obniŜenie poziomu umiejętności funkcjonowania w zorganizowanych formach Ŝycia społeczno-gospodarczego. Argumentację dla rozwoju inicjatyw samorządowych stanowi nie tylko aspekt finansowy problemu bezrobocia w środowisku lokalnym, lecz świadomość zagroŜeń wynikających z długotrwałego bezrobocia dla jednostki, rodziny i społeczności lokalnych. Do instytucji wspierających osoby bezrobotne w naszym powiecie, naleŜy Powiatowy Urząd Pracy. Działania urzędów pracy koncentrują się wokół trzech elementów; zawodoznawstwa, pośrednictwa pracy oraz doradztwa zawodowego. Dla efektywniejszej współpracy pomiędzy powiatowy urzędem pracy i ośrodkami pomocy społecznej na terenie gmin powiatu siemiatyckiego, byłoby utworzenie punktów konsultacyjnych, tzw. klubów pracy, oraz poradnictwa dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy przy kaŜdym gminnym ośrodku pomocy społecznej. Celem takiej działalności będzie: poradnictwo zawodowe, określenie predyspozycji zawodowych, wstępna klasyfikacja kandydatów do organizowanych przez pup kursów i szkoleń zawodowych oraz programów specjalnych. Uzasadnieniem projektu jest usytuowanie urzędu pracy w mieście Siemiatycze, dojazdy osób z terenu gmin to duŜe utrudnienie w dostępności do oferowanych form pomocy. 2. integracja osób niepełnosprawnych Na system pomocy osobom niepełnosprawnym i ich rodzinom składają się skoordynowane działania prowadzone przez słuŜbę zdrowia, oświatę, organizacje pozarządowe i pomoc społeczną. Analiza sytuacji w programie określa jasno i precyzyjnie sytuację ludzi niepełnosprawnych w powiecie siemiatyckim, ich warunki Ŝycia codziennego: zawodowego i społecznego. Te najistotniejsze działania, a będące priorytetem, to: • rozszerzenie usług rehabilitacyjnych, usług pomocowych na poziomie pozwalającym osobom niepełnosprawnym i ich rodzinom osiągnąć i utrzymać optymalny status społecznej i zawodowej niezaleŜności, • zorganizowanie wypoŜyczalni sprzętu ułatwiającego Ŝycie, jak; sprzęt rehabilitacyjny, ortopedyczny przy poradni rehabilitacyjnej w SP ZOZ Siemiatycze, • likwidowanie dla osób niepełnosprawnych utrudnionego dostępu do środowiska fizycznego, informacji publicznej i środków komunikacji, poprzez znoszenie barier architektonicznych, urbanistycznych i transportowych w instytucjach publicznych, • likwidowanie barier architektonicznych, urbanistycznych, w komunikowaniu się i technicznych w mieszkaniach osób niepełnosprawnych, 55 • prowadzenie aktywnej polityki zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych i udzielanie poŜyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej, • powstawanie nowych organizacji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych, które pokazywałyby pozytywne społeczne postawy, a zwłaszcza zrozumienie, tolerancję i Ŝyczliwość wobec osób niepełnosprawnych, • prowadzenia poradnictwa dla osób niepełnosprawnych, mającego za cel informowanie o ulgach i uprawnieniach przysługującym osobom niepełnosprawnym, • rozwinięcie dostępu do edukacji na poziomie przedszkolnym, podstawowym, średnim, wyŜszym, a takŜe w formach pozaszkolnych, Mit, Ŝe problem ludzi niepełnosprawnych moŜna rozwiązać poprzez opiekuńczą rolę państwa powinien przejść do historii i być zastąpiony tezą, Ŝe kształcenie osób niepełnosprawnych to inwestycja o wysokiej rentowności, poniewaŜ osoba niepełnosprawna wykształcona, zrehabilitowana i przygotowana do funkcjonowania w formule pełnej bądź częściowej integracji ze społeczeństwem, będzie przez około 40 lat Ŝycia zawodowego zarabiać na własne utrzymanie, pomnaŜać majątek narodowy i co najwaŜniejsze – nie korzystać z opieki społecznej. 3. integracja seniorów Specyficznych form pomocy wymagają ludzie starsi. Celem pomocy jest jak najdłuŜsze utrzymanie ich we własnym środowisku lokalnym. MoŜna to osiągnąć przez zapewnienie kompleksowych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania. Forma dziennego domu pomocy społecznej obejmująca ludzi w wieku podeszłym i przewlekle somatycznie chorych nie pozwoli na wyizolowanie ze środowiska ludzi starszych, rozwija zainteresowania, pozwala na aktywne spędzenie wolnego czasu, umoŜliwi udział w zorganizowanych imprezach kulturalnych, a nawet w codziennych zajęciach terapeutycznych. Jest to forma korzysta dla obu stron, jedni nie czują się wyizolowani ze środowiska i otrzymują potrzebne wsparcie, mogąc pozostać w miejscu zamieszkania, drudzy zaś mogą prowadzić uzupełniającą formę działalności, biorąc pod uwagę, iŜ nowy system ponoszenia odpłatności za pobyt w Domu Pomocy Społecznej, spowodował mniejsze nasilenie osób chętnych do zamieszkania w domu pomocy społecznej o formie usług całodobowych. Specyficznym klientem pomocy społecznej są osoby z zaburzeniami psychicznymi, świadczenie dla nich usług w formie bardzo zbliŜonej do dziennego domu pomocy społecznej, to ośrodek wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi. 56 4. rodziny w sytuacji kryzysu Rodzina i wychowujące się w niej dzieci w sposób bezpośredni i najbardziej dotkliwy odczuwają skutki braku stabilizacji, zmian społecznych i ekonomicznych. Powoduje to, Ŝe do znanych zagroŜeń rodziny takich jak: rozwody, naduŜywanie alkoholu czy przestępczość, dochodzą nowe jak bezrobocie i inne związane z nim problemy. Zaburzona i dysfunkcjonalna rodzina, która przestaje spełniać rolę bariery ochronnej dla wychowujących się w niej dzieci jest jednym z najistotniejszych źródeł nieprawidłowej socjalizacji dziecka. ZagroŜenie potęguje fakt, Ŝe najczęściej mamy do czynienia z rodzinami wieloproblemowymi, uwikłanymi w kilka sytuacji konfliktowych niemoŜliwych do rozwiązania bez pomocy z zewnątrz. Celem naszej pracy jest wielokierunkowe wsparcie merytoryczne dziecka i rodziny w ich własnym środowisku, przez co w znacznym stopniu chcemy ograniczyć napływ wychowanków do placówek opiekuńczo – wychowawczych, zmniejszyć liczbę interwencji sądów rodzinnych oraz eliminować przyczyny konfliktów i trudności, na jakie w obecnych czasach naraŜona jest rodzina. Głównym załoŜeniem będzie zapewnienie pomocy: • bliŜej środowiska dziecka i rodziny, czyli rozwój formy świetlic socjoterapeutycznych dla dzieci. Podczas pobytu w świetlicy dzieci korzystają z posiłku, urządzeń do utrzymania higieny, terenów rekreacyjnych, sal sportowo-rekreacyjnych. Celem świetlicy jest pomoc w przezwycięŜaniu problemów emocjonalnych dziecka, pokazanie pozytywnych zachowań w grupie rówieśników, udzielanie pomocy w przezwycięŜaniu trudnych sytuacji Ŝyciowych. Świetlice socjoterapeutyczne tworzone winny być przy współpracy ośrodków pomocy społecznej i organizacji pozarządowych, lub kościołów wyznaniowych, dysponujących odpowiednią bazą lokalową i zasobami, a takŜe wsparciem wolontariatu. • wczesnej interwencji – zanim narosną problemy, czyli szeroko rozumiane poradnictwo, jako sposób działania kojarzony najczęściej z konsultacją - udzielanie porad przez profesjonalną kadrę: pracownik socjalny, prawnik, terapeuta, psycholog, pedagog. Forma ta jest w stanie udzielić klientowi efektywnej pomocy w usamodzielnieniu się i kształtowaniu aktywnych postaw Ŝyciowych. Organizatorzy pośrednictwa to, współpraca centrum pomocy rodzinie, poradnia psychologicznopedagogiczna i ośrodki pomocy społecznej. Forma ta powinna być dostosowana do coraz to szerszego grona klientów i obejmować; poradnictwo rodzinne, w konfliktach małŜeńskich i rodzinnych, niezaradności opiekuńczo-wychowawczej, samotność; 57 poradnictwo psychologiczne, przywracanie własnej wartości, aktywizowanie; poradnictwo socjalne, porady i działania słuŜące bezpośrednio poprawie warunków socjalno-bytowych; oraz poradnictwo prawne, doradztwo w zakresie czynności prawnych. W sytuacjach konieczności udzielenia schronienia kobietom i dzieciom z rodzin, będących w sytuacjach kryzysowych stworzenie ośrodka interwencji kryzysowej. Zdarzenia kryzysowe to np. wypadek drogowy, utrata pracy, śmierć bliskiej osoby, pobicie, przemoc w rodzinie, czasami takŜe trudności wychowawcze, kłopoty małŜeńskie lub rodzinne itp. Bardzo często przyczyną kryzysu moŜe być takŜe długotrwały stres, z którym nie potrafimy sobie poradzić. Wsparcia udziela się po to, by pomóc osobie (rodzinie) odzyskać własne zdolności i zasoby psychiczne do radzenia sobie w sytuacjach trudnych i umoŜliwić lepsze funkcjonowanie we własnym środowisku i społeczności. Im wcześniej pomoc taka moŜe być udzielona, gdy okaŜe się konieczna, tym łatwiejszy powinien być powrót do równowagi psychicznej i funkcjonowania społecznego. Czasami, aby taki powrót mógł nastąpić konieczne jest podjecie i dokonanie daleko idących zmian w sytuacji Ŝyciowej osoby w kryzysie (np. usunięcie z mieszkania sprawcy przemocy, podjecie leczenia, podjęcie innej pracy). Interwecja w ośrodku to doraźna (natychmiastowa), krótkoterminowa pomoc osobom pozostającym w sytuacji przemocy domowej - ofiarom przemocy - kobietom i dzieciom, lub osobom znajdującym się w innej sytuacji kryzysowej, w celu zapobieŜenia powstawania lub pogłębiania się dysfunkcji tych osób, rodzin lub społeczności. • taniej – niŜ w tradycyjnych formach opieki, czyli organizowanie opieki w rodzinach zastępczych dla dzieci o ograniczonej lub pozbawionej władzy rodzicielskiej, szkolenie rodziny do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Realizacja proponowanych zadań z wyszczególnionych dziedzin rozpisanych na lata 2004 – 2010 ma zapewnić moŜliwość długotrwałych działań wspierających osoby i rodziny w procesie odzyskiwania zdolności do samodzielnego funkcjonowania w zmieniających się warunkach społeczno-ekonomicznych, moŜliwość sukcesywnego zmniejszania się liczby środowisk uzaleŜnionych od świadczeń pomocy społecznej, a tym samym – ograniczenie w przyszłości nakładów ponoszonych przez samorządy na pomoc społeczną. Sport i rekreacja Popularyzowaniem sportu i rekreacji na terenie powiatu siemiatyckiego zajmują się: 58 1. Powiatowy Szkolny Związek Sportowy w Siemiatyczach, 2. Powiatowe Zrzeszenie LZS w Siemiatyczach, 3. Miejski Klub Sportowy „Cresowia” w Siemiatyczach, 4. Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Siemiatyczach, 5. Akademia Sztuki Walki i Fitnesu „ANDY” w Siemiatyczach, 6. NadbuŜański Klub Motorowy w Siemiatyczach, 7. Towarzystwo Sportowe w Siemiatyczach, 8. Podlaskie Zrzeszenie Motorowo-Turystyczne w Siemiatyczach 9. Polski Związek Wędkarski – koło w Siemiatyczach, 10. Komenda NadbuŜańskiego Hufca ZHP, 11. Mielnicki Klub Sportowy „Mielnik” w Mielniku 12. Klub Olimpijczyka działający przy LO w Drohiczynie 13. Uczniowskie kluby sportowe 14. Klub Sportowy LZS „Husar” w Nurcu Stacji. 15. Związek Katolickich Klubów Sportowych Województwa Podlaskiego w Czartajewie 16. Katolicki Klub Sportowy „Stella” w OstroŜanach. 17. Katolicki Klub Sportowy „Perła” w Perlejewie. 18. Katolicki Klub Sportowy „Viktoria” w Grodzisku. 19. Katolicki Klub Sportowy „Orzeł” w Siemiatyczach. 20. Ludowy Klub Sportowy Orzeł Lisowo w Lisowie. 21. Katolicki Klub Sportowy „Ignis” w Drohiczynie. 22. Dzielnicowy Klub Sportowy DKS Łojki w Siemiatyczach. Zaplecze materialne działalności sportowej stanowią: kompleks boisk sportowych, basen pływacki i kort tenisowy oraz wypoŜyczalnia sprzętu Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Siemiatyczach, dwie przyszkolne sale gimnastyczne w Siemiatyczach, OstroŜanach, Czartajewie i Drohiczynie, stadion sportowy w Czartajewie oraz boiska przyszkolne. Identyfikacja problemów: - niewystarczający stan bazy rekreacyjno-sportowej; - wymagane jest oznakowanie ścieŜek rowerowych i odnowienie oznakowania turystycznych szlaków. 59 Zasoby ludzkie i rynek pracy Na terenie powiatu siemiatyckiego wg stanu w dniu 31.XII 2005 roku zameldowanych było 48 816 osób, tj. 4,07 % ludności województwa podlaskiego i 0,13 % ludności kraju. Większość ludności (64,6 %) w powiecie zamieszkuje tereny wiejskie. Na terenie powiatu w końcu 2005 roku mieszkało 24 726 kobiet i 24 090 męŜczyzn. Na 100 męŜczyzn przypadały 102 kobiety przy średniej wojewódzkiej 104 i krajowej 106 kobiet na 100 męŜczyzn. Tabela 15. Ludność powiatu siemiatyckiego wg płci w latach 1998 - 2005 Ludność 1998 r. 1999 r. 2000 r. 2001 r. 2002 r. 2003r. 2004r. 2005r. Kobiety 26 362 26 251 26175 26 070 25 507 25 265 24 907 24 726 MęŜczyźni 25 794 25 616 25509 25 382 24 803 24 585 24 273 24 090 Ludność ogółem 52156 51867 51684 51452 50 310 49 850 49 180 48 816 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych GUS Wykres 9. Struktura ludności powiatu siemiatyckiego wg płci w latach 1998 – 2005 60 000 50 000 40 000 Kobiety 30 000 MęŜczyźni 20 000 10 000 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 r. r. r. r. r. r. r. r. Źródło: Opracowanie własne na podst. danych GUS W strukturze ludności na terenie powiatu w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym występował niedobór kobiet, zaś w wieku poprodukcyjnym występowała ich 60 znaczna przewaga, wynosząca 45 % w grupie wiekowej ludności powyŜej 65 lat. Wykres 10. Struktura wieku – w grupach wiekowych w 2005 roku Wiek w latach Wiek w latach 10 000 9 000 8 000 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 0-2 3-6 7-12 13-15 16-18 19-24 25-29 30-39 40-49 50-59 60-64 <65 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych GUS Ludność w wieku produkcyjnym wynosiła 27 822 osoby natomiast w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym 22 488 osoby. Na 100 osób w wieku produkcyjnym w powiecie przypadało 81 osób w wieku nieprodukcyjnym, przy wskaźniku wojewódzkim 75 osób. Tabela 16. Ludność powiatu siemiatyckiego wg grup ekonomicznych w latach 1998 - 2002 Rok 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Ludność w wieku przed produkcyjnym (31 XII 2005) ogółem 13654 13323 12954 12477 12138 11563 10950 10432 Rok 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Ludność w wieku produkcyjnym (31 XII 2005) ogółem 28154 28197 28322 28480 27822 27950 27934 28116 Rok Ludność w wieku poprodukcyjnym (31 XII 2005) ogółem 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 10348 10347 10408 10495 10350 10337 10296 10268 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Powiatowego Urzędu Pracy 61 Wykres 11. Struktura ludności powiatu siemiatyckiego wg grup ekonomicznych w latach 1998 - 2005 Struktura ludności w g grup ekonomicznych 100% 80% 60% 40% 20% Ludność w wieku poprodukcyjnym (31 XII) ogółem Ludność w wieku produkcyjnym (31 XII) ogółem Ludność w wieku przed produkcyjnym (31 XII) ogółem 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 0% Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Powiatowego Urzędu Pracy Proces przemian w polskiej gospodarce zaowocował zjawiskiem bezrobocia. Na koniec 2006 r. w powiecie siemiatyckim zarejestrowanych było 1 933 bezrobotnych, w tym 937 kobiet. Stopa bezrobocia wyniosła 9,9 % udziału bezrobotnych w liczbie aktywnych zawodowo. Bezrobotni zamieszkali na wsi stanowili 56,0 % ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Faktyczne bezrobocie jest jednak wyŜsze, gdyŜ niska stopa bezrobocia rejestrowanego nie uwidacznia bezrobocia ukrytego na wsi. Stosunkowo niska opłacalność produkcji rolniczej, niewielka powierzchnia wielu jeszcze indywidualnych gospodarstw rolnych, odbywający się postęp techniczny w rolnictwie oraz brak alternatywnych źródeł dochodów powoduje sytuację, w której część mieszkańców stanowią ludzie Ŝyjący na pograniczu ubóstwa. Bardziej aktywna grupa mieszkańców, zwłaszcza młodszych, poszukuje dochodów poza terenem zamieszkania, w tym takŜe za granicą. Zmiany w liczbie bezrobotnych w powiecie w latach 1999 - 2006 przedstawia tabela 17. 62 Tabela 17. Liczba bezrobotnych w powiecie siemiatyckim w latach 1999 – 2006 1999 Miasto/Gmina ogółem 2000 2001 w tym ogółem w tym ogółem kobiety kobiety 2002 2005 2004 2003 2006 w tym ogółem w tym ogółem w tym ogółem w tym ogółem w tym ogółem w tym kobiety kobiety kobiety kobiety kobiety kobiety Gm. Dziadkowice 62 21 65 33 67 34 74 27 74 30 71 32 87 39 85 44 Gm. Grodzisk 83 46 86 50 88 46 97 35 94 37 95 42 79 33 97 44 Gm. Mielnik 94 42 122 62 125 56 115 49 86 33 106 42 105 44 109 52 Gm. Milejczyce 87 33 104 41 100 43 85 30 79 33 91 35 102 44 110 41 274 157 261 156 290 160 281 146 271 146 270 134 303 146 309 156 61 24 54 22 67 25 61 23 60 26 61 30 53 22 59 20 Gm. Siemiatycze 212 120 227 115 261 123 239 103 206 89 201 81 210 91 227 108 M/Gm. Drohiczyn 119 66 154 83 162 78 164 79 166 77 193 95 199 91 173 85 Miasto Siemiatycze 728 416 796 439 922 476 850 428 746 364 755 369 778 378 764 387 Razem wieś 918 469 984 510 1073 521 1031 458 950 427 986 442 1045 475 1083 514 Razem miasta 802 456 885 491 1009 520 462 832 408 857 418 413 850 423 888 1933 937 Gm. Nurzec-Stacja Gm. Perlejewo Powiat siemiatycki 1720 935 925 1869 1001 2082 1041 1966 920 1782 835 1843 871 860 1916 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Powiatowego Urzędu Pracy 63 Wśród ogółu bezrobotnych najliczniejszą grupą są osoby posiadające wykształcenie zasadnicze zawodowe oraz gimnazjalne i poniŜej – 59,1 %. Niepokojącym zjawiskiem jest zwiększanie się grupy osób długotrwale bezrobotnych (pow. 1 roku). W 2006 r. stanowili oni 51,8 % ogółu pozostających bez pracy. Wśród bezrobotnych wg stanu na dzień 31. 12 2006 r. najliczniej występowały grupy osób posiadające zawody i specjalności: • 448 osób – bez zawodu, • 133 osoby - sprzedawcy, • 115 osób – robotnicy pomocniczy w przemyśle przetwórczym, • 64 osoby - technicy ekonomiści • 51 osób –obuwnicy przemysłowi, • 35 osób – robotnicy budowlani, • 33 osoby – technicy rolnicy, • 32 osoby – robotnicy gospodarczy, • 32 osoby – stolarze, • 26 osób – robotnicy placowi. Szansą na poprawę sytuacji w tym zakresie jest wzrost gospodarczy regionu, rozwój przedsiębiorczości i zdolności adaptacyjnych podmiotów gospodarczych oraz doskonalenie jakości zasobów ludzkich. Identyfikacja problemów: - wysokie bezrobocie ukryte na wsi; - duŜa migracja mieszkańców powiatu do duŜych ośrodków miejskich i zagranicę; - zwiększanie się grupy osób długotrwale bezrobotnych (powyŜej 1 roku); - starzenie się społeczeństwa; g) Sfera finansowa - ocena potencjału rozwojowego powiatu. Strategia rozwoju powiatu w ocenie moŜliwości rozwojowych uwzględnia wszystkie podmioty mające znaczący wpływ zarówno na poziom Ŝycia mieszkańców jak i na zachowanie warunków niepogorszonym rozwoju zasobów zrównowaŜonego, naturalnych. Oczywiście tzn. na zachowanie umiejscowienie w stanie poszczególnych podmiotów jak i ich rola w strategii będzie zróŜnicowana. 64 Samorządy gminne, będące reprezentantem mieszkańców na określonym terytorium, realizują nałoŜone ustawą zadania publiczne o znaczeniu lokalnym. Większość zadań gminy realizują samodzielnie lub w porozumieniach z sąsiednimi gminami. Powiat, jako jednostka zasadniczego podziału terytorialnego kraju, obejmuje całe obszary graniczących ze sobą gmin. Samorząd powiatowy, reprezentujący wspólnotę samorządową mieszkańców wszystkich gmin wchodzących w skład powiatu realizuje zadania publiczne o charakterze ponadgminnym. MoŜe je realizować samodzielnie lub w porozumieniu z powiatami sąsiednimi. Jakkolwiek ustawowe rozdzielenie kompetencji gmin i powiatu daje im delegację do samodzielnej realizacji zadań, koordynacja działań gminnych i powiatowych pozwoli na szybsze uzyskanie efektów. Podmiotem strategii są słuŜby, inspekcje i straŜe realizujące zadania rządowe w zakresie utrzymania porządku i zapewnienia bezpieczeństwa publicznego. Podmiotem strategii są takŜe mieszkańcy powiatu, mogący wspierać działania zarówno samorządu gminnego jak i powiatowego aktywnością własną, finansami a często zrozumieniem dla interesu publicznego. WaŜnym podmiotem strategii są przedsiębiorstwa, bez względu na formę własności. Włączenie się przedsiębiorstw – zwłaszcza o dobrej kondycji finansowej w realizację niektórych celów i zadań moŜe wydatnie przyspieszyć uzyskanie efektu końcowego. Wreszcie podmiotem są takŜe organizacje i instytucje o charakterze pozarządowym. Aktywizacja tych jednostek do działań dla dobra publicznego jest wysoce poŜądana, a dobra współpraca z nimi moŜe zaowocować przyspieszeniem tempa rozwoju powiatu. Przedsiębiorstwa, organizacje pozarządowe oraz mieszkańcy włączać się będą w realizację strategii na zasadzie dobrowolności, w miarę posiadanych moŜliwości i odczuwanych potrzeb. Stąd głównym realizatorem działań prorozwojowych będą na terenie powiatu samorządy gminne oraz samorząd powiatowy. Dochody i wydatki jednostek samorządu gminnego i powiatowego Powiaty jako jednostki samorządowe rozpoczęły działalność w 1999 roku i dotychczasową gospodarkę finansową obrazują zrealizowane budŜety powiatu w latach 1999-2005. Dlatego teŜ, dla ujednolicenia metodologii przyjęto informacje o wykonaniu budŜetu za ten okres równieŜ dla jednostek samorządu gminnego. Szczegółowa analiza 65 dochodów i wydatków oraz moŜliwości finansowe są zawarte w punkcie VII – Plan Finansowy. Dochodami powiatu są: udziały w podatkach stanowiących dochód budŜetu państwa, subwencje na zadania realizowane przez powiat, dotacje celowe z budŜetu państwa na zadania realizowane przez powiatowe słuŜby, inspekcje i straŜe, dochody powiatowych jednostek budŜetowych oraz wpłaty innych powiatowych jednostek organizacyjnych, dochody z majątku powiatu, odsetki za nieterminowe przekazywanie udziałów, dotacji i subwencji, inne wpływy w tym subwencja wyrównawcza, dotacje celowe i z funduszy celowych. Na dochody miast i gmin na terenie powiatu siemiatyckiego składają się: wpływy z podatków, wpływy z opłat, udziały w podatkach stanowiących dochód budŜetu państwa, dochody z majątku oraz zakładów budŜetowych, inne dochody własne, subwencja ogólna, dotacje celowe z budŜetu państwa i funduszy celowych. W strukturze dochodów podstawowych jednostek samorządu na terenie powiatu siemiatyckiego zwraca uwagę niski udział dochodów własnych w dochodach ogółem. Jedynie gmina Mielnik notuje wysoki udział dochodów własnych, wynoszący ponad 80 % w dochodach ogółem. Strukturę wydatków samorządów gminnych i powiatowego przedstawia tabela 22. Wysoki udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem w roku 2005 uzyskały: gmina Siemiatycze – 34,6 %, Perlejewo – 26,8 %, Dziadkowice – 24,5 %. Na uwagę zasługuje rokrocznie zwiększający się udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem przez samorząd powiatowy- 24,6 % w 2005r. 66 Tabela 18. Struktura dochodów jednostek samorządu gminnego i powiatowego w latach 2002-2005. Jednostka administracyjna Dochody ogółem w tys. zł. W tym: subwencja ogólna dochody własne Gmina Dziadkowice 2002 3911,8 Grodzisk 5986,4 Mielnik 5839,4 Milejczyce 3000,3 Nurzec-Stacja 6345,6 Perlejewo 3772 Siemiatycze 7933,6 M. i Gm. Drohiczyn 9061,9 Miasto Siemiatycze 18640,4 Razem jednostki szczebla podstawowego Struktura w gminach % Samorząd powiatowy 64491 26015 2003 2004 2005 4298,8 4878,5 5684,7 Struktura w % 6102,5 6577,5 7195,3 Struktura w % 8555,4 9090,1 12113,6 Struktura w % 3388,8 3307,8 3690,3 Struktura w % 6190,4 7019,6 8898,2 Struktura w % 3976,6 4533,8 5790,1 Struktura w % 7867,1 8711,7 11095,1 Struktura w % 7953,8 8880,5 10945,9 Struktura w % 23584,2 21608 22854,7 Struktura w % 71918 74608 88268 2002 836,6 21,4 1605,5 26,8 3984 68,2 1013,8 33,8 1911,6 30,1 866,4 23,0 2647,8 33,4 3320,5 36,6 9237 49,5 2003 870,5 20,3 1520,2 25,0 6532,6 76,4 1163,1 34,3 1747,1 28,2 823,8 20,7 2502,4 31,8 2743,3 34,5 9702,1 41,1 2004 2005 1281,3 1050,9 26,3 18,5 1628,2 1670,8 24,8 23,2 7477,3 9713,7 82,3 80,2 987,3 1125,2 29,8 30,5 2171 2290,3 30,9 25,7 950,6 981,5 21,0 17,0 2775,6 2844,9 31,9 25,6 3044,5 2938,6 34,3 26,8 11450 12129,4 53,0 53,1 25423 27605 31766 39,4 38,4 42,6 22424 25362 30788 2147,5 2642,3 4797,6 Struktura w % 8,3 11,8 18,9 34745 39,4 6926,6 22,5 dotacje 2002 2646,8 67,7 3489,8 58,3 1200,8 20,6 1463,3 48,8 3475,6 54,8 2481,7 65,8 3965,3 50,0 4657,1 51,4 7249,7 38,9 2003 2737,3 63,7 3741,9 61,2 1270,2 14,8 1585,3 46,8 3435,5 55,5 2674,5 67,3 4471 56,8 3975,2 50,0 7691,5 32,6 2004 3096,7 63,5 4395,3 66,8 1177,1 12,9 1910,3 57,8 3611,7 51,5 3241,3 71,5 4792,4 55,0 4768,8 53,7 7272,7 33,7 2005 2002 2003 2004 3018,9 428,4 691 500,5 53,1 10,9 16,0 10,3 4290,5 891,1 840,4 554 59,6 14,9 13,8 8,4 1775,9 654,6 752,6 435,7 14,7 11,2 8,8 4,8 1986,8 523,2 640,4 410,2 53,8 17,4 18,9 12,4 3523,6 958,4 1007,8 1236,9 39,6 15,1 16,3 17,6 3343,1 423,9 478,3 341,9 57,7 11,2 12,0 7,5 4702,3 1320,5 893,7 1143,7 42,4 16,6 11,4 13,1 5645,3 1084,3 1235,3 1067,2 51,6 12,0 15,5 12,0 6851,4 2153,7 6190,6 2885,3 30,0 11,6 26,3 13,4 2005 1614,9 28,4 1234 17,2 624 5,2 578,3 15,7 3084,3 34,7 1465,5 25,3 3547,9 32,0 2362 21,6 3873,9 17,0 30630 47,5 11954 45,9 31582 43,9 12993 57,9 34266 45,9 12963 51,1 35138 39,8 13570 44,1 18385 20,8 10292 479,2 8438 12730 13,1 17,7 11914 6789,1 45,8 30,3 8575 11,5 7602 24,7 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych GUS 67 Tabela 19. Struktura wydatków jednostek samorządu gminnego i powiatowego w latach 2002-2005. Jednostka administracyjna Wydatki ogółem w tys. zł W tym: Wydatki inwestycyjne Gmina Dziadkowice Grodzisk Mielnik 2002 3853,2 2003 4679,0 2004 4732,5 6620,4 6519,9 6133,4 6236,3 2002 334,8 2003 923,6 2004 813,5 2005 1383,3 2002 3518,4 2003 3755,4 2004 3919,0 2005 4263,2 8,7 1867,9 19,7 1357,9 17,2 945,6 24,5 1181,1 91,3 4752,5 80,3 5162,0 82,8 5187,8 75,5 5734,3 28,2 1800,5 20,8 2182,0 15,4 2105,4 17,1 2221,3 71,8 4435,8 79,2 5658,6 84,6 5753,4 82,9 8374,8 28,9 915,7 27,8 844,2 26,8 553,6 21,0 450,0 71,1 2183,6 72,2 2656,2 73,2 2989,8 79,0 3261,6 29,5 2566,9 24,1 1228,5 15,6 2415,7 12,1 580,3 70,5 5344,4 62,4 5456,7 84,4 5834,5 87,9 6353,0 3839,2 4529,8 2005 5646,5 Struktura w % 6915,4 Struktura w % 10596,1 Struktura w % 3711,6 Struktura w % 6933,3 Struktura w % 5286,8 32,4 419,8 18,4 538,3 29,3 1088,8 8,4 1372,2 67,6 2917,8 79,9 3300,9 70,7 3441,0 91,6 3914,6 Struktura w % 8607,5 11123,5 12,6 1306,4 14,0 696,6 24,0 1959,2 26,0 3844,9 87,4 6142,5 76,0 6407,2 76,0 6648,3 74,0 7278,6 9010,5 Struktura w % 10802,8 17,5 1985,7 9,8 3922,5 22,8 1700,5 34,6 2214,2 82,5 7045,7 86,5 6783,0 77,2 7309,9 65,4 8588,6 27577,5 21037,2 Struktura w % 22210,7 22,0 1705,1 36,7 9515,9 18,9 1618,5 20,5 1349,9 78,0 17044,1 65,9 18061,6 81,1 19418,8 79,5 20860,8 Struktura w % 9,1 34,5 7,7 6,1 90,9 61,8 92,3 93,9 83226,7 Struktura w % 22534,4 25533,7 28654,6 Struktura w % 12902,8 19,5 4901,9 18,5 21209,5 27,0 4464,8 19,8 13200,8 17,9 6933,1 27,2 14597,2 17,5 7047,0 24,6 53384,8 80,5 21635,5 81,5 57221,6 68,1 18069,6 80,2 60502,5 82,1 18600,6 72,8 68629,5 82,5 21607,6 75,4 7840,6 7858,9 Milejczyce 3099,3 3500,4 3543,4 Nurzec-Stacja 7911,3 6685,2 8250,1 Perlejewo 3337,6 Siemiatycze 7448,9 7103,8 M. i Gm. Drohiczyn 9031,4 10685,5 Miasto Siemiatycze 18749,2 Razem jednostki szczebla podstawowego Samorząd powiatowy 66287,6 26537,4 Wydatki bieŜące ogółem 78431,1 73703,2 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych GUS 68 Potencjał rozwojowy powiatu uzaleŜniony jest od poziomu dochodów własnych dwóch szczebli samorządu – gminnego i powiatowego, poziomu otrzymywanych subwencji i dotacji oraz potencjału podatników - jednostek gospodarczych i mieszkańców. W poniŜszych tabelach w oparciu o zestawienie budŜetów jednostek samorządowych po stronie dochodów i bieŜących wydatków zostanie określona wielkość środków finansowych zaangaŜowanych w finansowanie celów rozwojowych. 69 Tabela.20. Rzeczywiste i prognozowane dochody jednostek samorządowych Powiatu Siemiatyckiego /w tys./ Kategoria dochodów Jednostki szczebla podstawowego W tym: - dochody bieŜące - dochody majątkowe Dochody powiatu ogółem W tym: - dochody bieŜące - dochody majątkowe Suma dochodów powiatu i gmin 2002 Rzeczywiste wykonanie 2003 2004 2005 2008 Prognoza dochodów 2009 2010 2011 2006 2007 2012 64 491 68 917 74 608 88 268 93 224 95 667 97 976 97 990 97 990 99 801 101 670 102 898 61 616 2 875 26 015 65 252 3 665 22 424 71 484 3 124 25 326 78 405 6 863 30 788 89 480 3 744 30 156 93 272 2 395 32 201 94 310 3 666 24 048 95 428 2 562 24 528 94 599 3 391 25 018 97 416 2 385 25 517 99 216 2 454 26 027 99 915 2 983 26 546 23 504 2 511 20 176 2 248 21 244 4 118 23 879 6 909 23 211 6 945 29 260 2 941 24 048 0 24 528 0 25 018 0 25 517 0 26 027 0 26 546 0 90 506 91 341 99 934 119 056 123 380 127 868 122 024 122 518 123 008 125 318 127 697 129 444 2013 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych gmin i powiatu. 70 Tabela 21. Rzeczywiste i prognozowane wydatki bieŜące jednostek samorządowych Powiatu Siemiatyckiego /w tys./ Kategoria wydatków Jednostki szczebla podstawowego Wydatki bieŜące ogółem W tym: - wynagrodzenia i pochodne - pozostałe wydatki Wydatki bieŜące powiatu ogółem W tym: - wynagrodzenia i pochodne - pozostałe wydatki Suma wydatków bieŜących powiatu i gmin 2002 Rzeczywiste wykonanie 2003 2004 2005 Prognoza wydatków 2009 2010 2011 2006 2007 2008 66 285 78 449 73 701 83 226 97 726 96 184 100 612 95 147 96 353 53 436 57223 60 658 68 588 79 036 83 609 90 375 81 002 30 131 32 337 33 734 34 863 36 026 38 404 39 178 23 305 24 886 26 924 33 785 43 010 45 205 21 636 18 069 18 321 21 608 21 861 14 253 11 767 12 104 12 572 7 383 6 302 6 217 9 036 87 921 96 518 92 022 104 834 119 587 124 075 123 219 118 188 119 837 121 145 124 030 127 252 2012 2013 97 208 99 632 102 375 82 895 83 785 84 974 86 853 39 775 40 388 41 096 41 694 42 560 40 669 41 223 42 507 42 689 43 280 44 393 27 891 22 607 23 041 23 484 23 937 24 398 24 877 13 472 14 247 14 532 14 823 15 119 15 422 15 730 16 045 8 389 13 644 8 075 8 218 8 365 8 515 8 668 8 832 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych gmin i powiatu. 71 Tabela 22. Prognoza moŜliwości finansowania rozwoju przez samorządy Powiatu Siemiatyckiego /w tys./ Kategoria wydatków Jednostki Dochody bieŜące szczebla podstawowego Wydatki bieŜące NadwyŜka operacyjna Powiat Dochody bieŜące Wydatki bieŜące NadwyŜka operacyjna Razem Dochody bieŜące Wydatki bieŜące NadwyŜka operacyjna 2002 Rzeczywiste wykonanie 2003 2004 2005 2006 61 616 65 252 53 436 57223 8 180 71 484 78 405 60 658 2008 89 480 93 272 94 310 95 428 68 588 79 036 9 817 2007 Prognoza wydatków 2009 2010 2011 10 444 94 599 83 609 90 375 81 002 82 895 3 935 21 244 23 879 23 211 29 260 24 048 24 528 25 018 25 517 26 027 26 546 21 636 18 069 18 321 21 608 21 861 27 891 22 607 23 041 23 484 23 937 24 398 24 877 1 868 2 107 2 932 2 271 1 369 1 580 1 629 1 669 85 120 85 428 92 728 102 284 112 691 122 532 118 358 119 956 119 617 122 933 125 243 126 461 75072 75292 78979 90196 100897 111500 112982 104043 106379 107722 109372 111730 10 048 10 136 13 749 12 088 11 794 11 032 5 376 15 913 13 238 15 211 15 871 14 731 1 534 13 631 14 242 86 853 23 504 20 176 1 487 11 704 84 974 99 915 10 826 1 441 14 426 83 785 99 216 2013 8 029 1 350 9 663 97 416 2012 13 062 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych gmin i powiatu. 72 IV. PRIORYTETY I CELE PLANU ROZWOJU LOKALNEGO Priorytet I Rozwój infrastruktury technicznej i społecznej powiatu Rozwój infrastruktury technicznej i społecznej jest niezbędnym czynnikiem warunkującym prawidłowe funkcjonowanie powiatu w kontekście coraz lepszego zaspokajania podstawowych potrzeb jego mieszkańców takich jak komunikacja, zaopatrzenie w wodę, energię, łączność, edukacja. Region Podlasia w porównaniu z innymi częściami Polski jest regionem o niskim poziomie infrastruktury i jakości wyposaŜenia infrastrukturalnego. Inwestując w infrastrukturę wpłyniemy na poprawę i wzrost atrakcyjności powiatu jako miejsca pracy, kształcenia, zamieszkania i wypoczynku. Poprawi to dostępność komunikacyjną regionu, jakość środowiska i atrakcyjność turystyczną naszego regionu. Zdynamizuje wzrost lokalizacji działalności biznesowej i napływu inwestycji. WyŜsza jakość i lepszy dostęp do kształcenia wzmocni rolę i znaczenie placówek oświatowych. Rozwój powiatu zdynamizuje się równieŜ poprzez rozbudowę infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, wyrównanie dysproporcji w zakresie dostępu i wykorzystania Internetu oraz innych technik informatycznych. Działania realizowane w ramach priorytetu I: 1. Rozwój infrastruktury transportowej, 2. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska, 3. Rozwój infrastruktury społecznej, 4. Rozwój infrastruktury turystycznej i sportowej, 5. Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego i przedsięwzięć innowacyjnych. Działanie 1. Rozwój infrastruktury transportowej Cele działania: - rozwój wewnętrznej sieci dróg (drogi powiatowe i gminne), - podniesienie standardu oraz stanu technicznego sieci drogowej, - poprawa dostępności komunikacyjnej do terenów ościennych (powiatów połoŜonych po drugiej strony rzeki Bug oraz Białorusi), 73 - rozwój infrastruktury transgranicznej Zadania słuŜące realizacji celów: - modernizacja sieci dróg powiatowych i gminnych, Działanie 2. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska Cele działania: - poprawa infrastruktury wodnej, kanalizacyjnej, związanej z gospodarką odpadami i ochroną powietrza; Zadania słuŜące realizacji celów: - budowa i modernizacja infrastruktury zaopatrzenia w wodę; - budowa i modernizacja infrastruktury oczyszczania ścieków; - budowa i modernizacja infrastruktury zagospodarowania odpadów; - budowa i modernizacja infrastruktury ochrony powietrza. Działanie 3. Rozwój infrastruktury społecznej Cele działania: - poprawa dostępu i jakości kształcenia na wszystkich poziomach kształcenia; - zwiększenie dostępu do instytucji kultury - poprawa jakości udzielanych usług medycznych i warunków ich świadczenia; - poprawa wyposaŜenia placówek słuŜby zdrowia w sprzęt i aparaturę; - zachowanie i odbudowa dziedzictwa kulturowego - zwiększenie dostępu oraz poprawa jakości opieki społecznej Zadania słuŜące realizacji celów: - budowa, rozbudowa i modernizacja obiektów dydaktycznych wszystkich poziomów kształcenia pełniących funkcje edukacyjno-kulturalne; - wyposaŜenie obiektów prowadzących działalność dydaktyczną powiązaną z dydaktyką na poziomie wyŜszym; - modernizacja oraz rozbudowa istniejących placówek kulturalnych (kin, bibliotek, ośrodków kultury, muzeów, itp.); 74 - modernizacja i rozbudowa istniejącej bazy lecznictwa zamkniętego i otwartego oraz tworzenie warunków do budowy nowych placówek zdrowotnych, w tym prywatnych. - renowacja i wykorzystanie obiektów dziedzictwa kulturowego; - restauracja i przebudowa zabytkowych budynków, ich otoczenia oraz adaptacja do celów kulturalnych i rekreacyjnych; - budowa, rozbudowa i modernizacja placówek opieki społecznej. Działanie 4. Rozwój infrastruktury turystycznej i sportowej Cele działania: - wzrost dostępności do obiektów turystycznych, rekreacyjnych i sportowych; - rozwój bazy turystycznej; - adaptacja i renowacja zabytków na działalność turystyczną; - rozwój sieci szlaków turystycznych; Zadania słuŜące realizacji celów: - budowa i modernizacja ośrodków turystycznych oraz sportowych (baseny, stadiony, boiska, hale i sale sportowe, centra sportowo – rekreacyjne, itp.); - budowa i modernizacja obiektów rekreacyjnych (parki, ścieŜki zdrowia, plaŜe, kąpieliska, itp.); - podnoszenie standardu i wyposaŜenia istniejącej bazy turystycznej i sportowej; - modernizacja i rozbudowa bazy noclegowo – gastronomicznej w miejscach atrakcyjnych dla wypoczynku; - wytyczanie i oznakowanie nowych szlaków turystycznych (rowerowych, pieszych, wodnych, tematycznych itp.) oraz odnowa istniejących wraz z małą infrastrukturą turystyczną; Działanie 5. Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego i przedsięwzięć innowacyjnych. Cele działania: - rozbudowa lokalnej infrastruktury społeczeństwa informacyjnego; - wyrównanie dysproporcji w dostępie i wykorzystaniu Internetu i innych technik informatycznych; - usprawnienie przepływu informacji. 75 Zadania słuŜące realizacji celów: - tworzenie i rozbudowa sieci infrastruktury teleinformatycznej; - wykorzystanie innowacyjnych technik informacyjnych w pracy instytucji publicznych; - wykorzystanie technologii społeczeństwa informacyjnego do działań administracji samorządowej, a w szczególności do modernizacji infrastruktury teleinformatycznej, elektronicznego obiegu dokumentów, archiwizacji dokumentów i rozwoju elektronicznych usług dla ludności; - zapewnienie dostępu do Internetu w miejscach publicznych Priorytet II Wzmocnienie konkurencyjności powiatu poprzez rozwój lokalnych zasobów ludzkich Największym wyzwaniem dla regionu na najbliŜsze lata jest stworzenie warunków umoŜliwiających osiągnięcie wyŜszej stopy zatrudnienia i zasadnicze obniŜenie poziomu bezrobocia oraz powstrzymanie migracji mieszkańców powiatu z kraju za granicę. Warunkiem osiągnięcia tego ambitnego celu jest modernizacja rynku pracy i stworzenie warunków sprzyjających większej mobilności zawodowej, w celu lepszego przystosowania się do zmieniających się potrzeb rynku. Głównym zadaniem promocji kształcenia przez całe Ŝycie jest upowszechnianie wśród społeczeństwa uczestnictwa w edukacji, ułatwiającego wejście na rynek pracy. Zwiększenie dostępu do edukacji na wszystkich poziomach, a takŜe rozwój kształcenia ustawicznego stanowi kluczowe wyzwanie podejmowanych działań. Wykształcone i wykwalifikowane kadry stanowią klucz do zwiększenia adaptacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw, jak równieŜ wprowadzania nowych form organizacji pracy. Promowanie inwestowania w kapitał ludzki oraz udoskonalanie umiejętności urzędników jako część kształcenia ustawicznego jest niezbędne dla wzmocnienia kompetencji administracji. Działania realizowane w ramach priorytetu II: 1. Zwiększenie elastyczności i mobilności zawodowej mieszkańców powiatu, w tym podniesienie poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych 2. Reorientacja zawodowa osób odchodzących z rolnictwa 3. Promocja przedsiębiorczości 76 Działanie 1. Zwiększenie elastyczności i mobilności zawodowej mieszkańców powiatu, w tym podniesienie poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych Cele działania: - dostosowanie zasobów wiedzy i umiejętności mieszkańców do wymogów rynku pracy; - aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych. Zadania słuŜące realizacji celów: - szkolenia osób dorosłych w zakresie podwyŜszania i dostosowywania ich kwalifikacji do potrzeb rynku pracy; - szkolenia osób dorosłych w zakresie języków obcych oraz wykorzystania technik informacyjnych; - praktyki zawodowe umoŜliwiające nabycie praktycznych umiejętności związanych z wyuczonym zawodem; - stypendia przeznaczone na kontynuowanie nauki przez najzdolniejszych uczniów w regionie; - usługi doradcze wspomagające kształtowanie kariery zawodowej. Działanie 2. Reorientacja zawodowa osób odchodzących z rolnictwa Cele działania: - wyposaŜenie w umiejętności umoŜliwiające ponowne zatrudnienie i wykonywanie nowych zawodów osób zmuszonych do zmiany profilu zatrudnienia w wyniku zmian zachodzących w sektorze rolnym; - zapewnienie powszechnej dostępności do usług doradztwa zawodowego dla osób zaprzestających prowadzenia działalności rolniczej. Zadania słuŜące realizacji celów: - szkolenia i kursy w zakresie zmian kwalifikacji zawodowych; - staŜe zawodowe; - dofinansowywanie miejsc pracy; - refundacja części poniesionych kosztów na stworzenie nowych miejsc pracy; 77 Działanie 3. Promocja przedsiębiorczości Cele działania: - wspieranie podejmowania własnej działalności gospodarczej; Zadania słuŜące realizacji celów: - organizowanie kursów i szkoleń w zakresie rozpoczynania i prowadzenia działalności gospodarczej; - wprowadzanie zajęć związanych z podstawami gospodarki rynkowej do programów nauczania. Priorytet III. Wzmocnienie potencjału gospodarczego i społecznego powiatu Wzmocnienie potencjału gospodarczego i społecznego ma duŜe znaczenie w rozwoju powiatu. W ramach priorytetu konieczne jest wsparcie rozwoju przedsiębiorczości szczególnie rozwoju małych i średnich firm, które mają zasadnicze znaczenie w rozwoju gospodarczym. Pomoc powinna dotyczyć wspierania moŜliwości finansowania działań inwestycyjnych przedsiębiorstw oraz promocji prowadzonej działalności, produktów i usług. DuŜe znaczenie dla rozwoju powiatu ma rozwój obszarów wiejskich, a przede wszystkim rolnictwo i przetwórstwo rolno-spoŜywcze. Przedmiotem działań w tym priorytecie jest równieŜ rozwój turystyki i kultury z uwzględnieniem walorów środowiska naturalnego i ochroną dziedzictwa kulturowego. Bogactwo walorów przyrodniczych i kulturowych powiatu siemiatyckiego daje szerokie moŜliwości rozwoju działań, które związane są z turystyką (agroturystyka, turystyka specjalistyczna, ekoturystyka). Warunkiem rozwoju turystyki jest skuteczna działalność marketingowa, mająca na celu wypromowanie regionu Doliny Bugu jako atrakcyjnego miejsca dla turystyki. Działania realizowane w ramach priorytetu III: 1. Wspieranie przedsiębiorczości 2. Rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich 3. Tworzenie warunków słuŜących rozwojowi kultury i turystyki z uwzględnieniem walorów środowiska naturalnego 78 Działanie 1. Wspieranie przedsiębiorczości Cele działania: - wzmocnienie sektora MŚP; - wzrost dostępu przedsiębiorstw do informacji i usług doradczych; - stworzenie warunków umoŜliwiających lepszą współpracę pomiędzy firmami. Zadania słuŜące realizacji celów: - propagowanie informacji nt. dotacji dla przedsiębiorstw; - promocja potencjału gospodarczego i inwestycyjnego powiatu; - promocja atrakcyjności inwestycyjnej regionu; - ułatwianie nawiązywania kontaktów gospodarczych. Działanie 2. Rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich Cele działania: - tworzenie warunków do poprawy jakości i struktury rolniczej przestrzeni produkcyjnej; - pobudzanie i wzrost przedsiębiorczości osób pracujących w sektorze rolniczym; - aktywizacja obszarów wiejskich. Zadania słuŜące realizacji celów: - wspieranie i realizacja działań szkoleniowych; - wspieranie rozwoju i tworzenia przedsiębiorczości szczególnie poza tradycyjnymi sektorami działalności na obszarach wiejskich (m.in. agroturystyki); - promocja produktów regionalnych; - wspieranie i promowanie rozwoju rolnictwa ekologicznego; - stymulowanie rozwoju otoczenia rolnictwa. Działanie 3. Tworzenie warunków słuŜących rozwojowi kultury i turystyki z uwzględnieniem walorów środowiska naturalnego Cele działania: - wzrost znaczenia kultury jako czynnika wpływającego na atrakcyjność turystyczną regionu. - poprawa atrakcyjności turystycznej regionu; - poprawa konkurencyjności produktów i usług turystycznych; 79 - tworzenie warunków dla rozwoju i wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw sektora turystycznego; - wykorzystanie unikalnych walorów przyrodniczych; - promocja regionu; - rozwój regionalnych produktów turystycznych. Zadania słuŜące realizacji celów: - rozpowszechnianie informacji o wydarzeniach kulturalnych i obiektach dziedzictwa kulturowego, - wspieranie działań instytucji i organizacji pozarządowych zajmujących się działalnością kulturalną; - promocja, upowszechnianie informacji o powiecie; - działania promocyjno-informacyjne w mediach; - udział w imprezach promocyjnych, targowych; - wspieranie rozwoju gospodarstw agroturystycznych; - szkolenia w zakresie świadczenia usług turystycznych; 80 V. ZADANIA POLEGAJĄCE NA POPRAWIE SYTUACJI W POWIECIE SIEMIATYCKIM Zadani inwestycyjne samorządu powiatu siemiatyckiego W poniŜszym zestawieniu zostały ujęte zadania inwestycyjne, których szacunkowa wartość nakładów do poniesienia wynosi powyŜej 100 000 zł INFRASTRUKTURA DROGOWA - PLAN FINANSOWY NA LATA 2007-2013 Tabela 23. Zadania inwestycyjne powiatu siemiatyckiego z zakresu infrastruktury drogowej na lata 2007-2013 – harmonogram finansowy Planowane lata realizacji / Orient wydatkowanie własnych środków W tym : Długość acyjna finansowych [ mln zł ] wartoś Lp. Numer i nazwa drogi odcinka ć robót budŜet budŜet Środki 2011 [ mln [km] 2008 2009 2010 powiat 2013 PLN ] gminy UE u 1 I II 1 2 3 4 5 6 7 8 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Modernizacja infrastruktury drogowej Powiatu Siemiatyckiego czynnikiem rozwoju jego obszaru 19,084 8,159 2,354 2,635 3,170 1,296 - - - Razem 19,084 8,159 2,354 2,635 3,170 1,296 - - - Poprawa dostępu dróg powiatowych do sieci dróg krajowych i wojewódzkich na obszarze Powiatu Siemiatyckiego - ETAP I 1754B Siemiatycze – Hornowo – Osmola – 2,269 0,908 0,068 0,023 0,817 0,068 Dziadkowice odc. Osmola – Dziadkowice 1714B Dziadkowice – Czarna Wielka – 9,379 4,486 0,225 0,225 4,036 0,225 Aleksandrowo – droga 1712B 1715B Czarna Wielka – Czarna Średnia – 10,905 5,097 0,255 0,255 4,587 0,255 Siemiony – Koryciny 1698B Koryciny - Czaje 2,950 1,330 0,067 0,067 1,196 0,067 1762B Siemiatycze – Boratyniec Lacki – Grabarka 1732B Siemiatycze (ul. Drohiczyńska) – Krupice – Klekotowo 1761B droga 693 – Baciki BliŜsze – Baciki Średnie – droga 1754B 2100B Perlejewo – Twarogi Lackie – dr. nr 690 - 8,849 5,230 0,262 0,262 4,706 0,087 0,175 - - 7,897 4,300 0,215 0,215 3,870 - 0,077 0,138 - 2,365 0,937 0 0,094 0,843 - - - - 5,755 2,302 0,116 0,115 2,071 - - 0,116 81 1 2 1733B Smorczewo – Smarklice – Klepacze – Łopusze – droga 690 1729B Siemiatycze – Wierzchuca odc. ul. 10 Kilińskiego 9 3 4 5 6 7 8 9 6,886 2,754 0,138 0,138 2,478 - 0,138 1,200 0,700 0,035 0,035 0,630 10 0,035 Razem 58,455 28,044 1,381 1,429 25,234 0,702 0,390 0,289 Poprawa dostępu dróg powiatowych do sieci dróg krajowych i wojewódzkich na obszarze Powiatu Siemiatyckiego III ETAP II 1 2 3 4. IV 1 2 3 4 1718B Tołwin – Wiercień DuŜy – Kłopoty Patry – droga 1709B i 1759B Tołwin Kajanka 1763B ul. Armii Krajowej (od mostu – gr. ) 1783B ul. Kościuszki (od Armii Krajowej) 1727B Drohiczyn – Lisowo Razem 11 - 16,399 8,200 0,474 0,346 7,380 - - - 0,474 2,040 1,200 0,120 0 1,080 - - - 0,120 2,940 1,500 0,150 0 1,350 - - - 0,150 8,800 30,179 4,400 15,300 0,220 0,964 0,220 0,566 3,960 13,770 Modernizacja dróg powiatowych w strefie nadgranicznej przejścia granicznego w Połowcach ETAP I 1772B Tymianka – Wólka Nurzecka 3,032 1,213 0,121 0 1,092 1769B Koterka –Tokary- Klukowicze 10,000 5,000 0,175 0,325 4,500 1774B Milejczyce – Rogacze – MiedwieŜyki – 4,393 2,373 0,120 0,118 2,135 droga 66 odc. Milejczyce - MiedwieŜyki 1716B Nurczyk – śerczyce – Zabłocie – 11,433 5,716 0,400 0,172 5,144 śurobice - Makarki - - - 0,220 0,964 0,175 0,121 - - - - 0,120 - - - 0,200 0,200 0,200 - 0,400 - 5 1768B Siemichocze-Wilanowo-droga 1769B 7,893 3,950 0,200 0,195 3,555 - - 6 1765B śerczyce – Nurzec St. – Siemichocze Tymianka 5,963 2,980 0,223 0,075 2,682 0,121 0,102 Razem 42,714 21,232 1,239 0,885 19,108 0,296 0,543 Modernizacja dróg powiatowych w strefie nadgranicznej przejścia granicznego w Połowcach V ETAP II 1 1773B Rogacze-Mikulicze 1716B Nurczyk – śerczyce – Zabłocie – śurobice - Makarki 1766B Milejczyce - Nurzec Wieś – Tymianka Klukowicze - Wyczółki 2 3 Razem 2,657 1,330 0,067 0,066 1,197 0,067 14,946 7,474 0,523 0,224 6,727 - 18,894 9,447 0,709 0,236 8,502 - - - 0,709 36,497 18,251 1,299 0,526 16,426 - - - 1,299 0,523 82 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 - - 1 Przebudowa dróg powiatowych warunkiem aktywizacji zmarginalizowanych obszarów Powiatu Siemiatyckiego ETAP I 1725B Kosianka Stara – śery – Pobikry 6,025 3,013 0,151 0,151 2,711 0,151 2 1749B Sobiatyn – Kościukowicze odc. Sobiatyn 1,000 0,500 0,030 0,020 0,450 - 0,030 - - 1721B Zalesie – Morze 1729B Siemiatycze – Miłkowice – Wierzchuca 4 odc. Rotki - Wierzchuca 1705BDołubowo – Smolugi - Siekluki – 5 odc. Dołubowo – Smolugi 6 1727B Miodusy Inochy – Twarogi Lackie 7 1737B Śledzianów-BuŜyski 1723B Drochlin – Niewiarowo – Rybałty – 8 droga 1710B 1756B Hornowszczyzna – Pokaniewo odc. 9 Hornowszczyzna i Pokaniewo – kol. Pokaniewo 10 2103B Miodusy Dworaki – Pieczyski 11 1704B Dołubowo – Zaminowo 12 1732B Turna Mała - Ogrodniki 2,000 1,000 0,050 0,050 0,900 - 0,050 - - 2,045 0,614 0,031 0,031 0,552 - 0,031 - - 4,300 2,150 0,110 0,105 1,935 - 0,110 - - 4,200 3,330 1,680 0,084 0,084 1,665 0,084 0,083 1,512 1,498 - 0,084 0,084 - - 6,076 3,038 0,152 0,152 2,734 - - 0,152 - 3,638 1,819 0,091 0,091 1,637 - - 0,091 - 0,043 0,050 0,094 0,430 - 0,062 0,057 0,134 0,088 0,050 0,090 0,140 0,050 0,145 0,816 VI 3 VII 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1,720 0,860 0,043 0,043 0,774 1,883 0,942 0,050 0,045 0,847 3,724 1,862 0,094 0,093 1,675 Razem 39,941 19,143 0,970 0,948 17,225 0,540 Przebudowa dróg powiatowych warunkiem aktywizacji zmarginalizowanych obszarów Powiatu Siemiatyckiego ETAP II 1760B Baciki BliŜsze - Ossolin 1782B Anusin - Olendry 1720B droga 690 – Kułygi - Krasewice 1713B Grodzisk - Kozłowo 2098B Głęboczek – Leśniki - Głody 1751B Choroszczewo - Wygonowo 1736B Tonkiele – Chrołowice - Chutkowice 1752B Choroszczewo-Wałki 1753B Grabarka - Klimkowicze Razem 2,480 2,255 2,895 3,500 2,000 3,568 5,553 1,973 5,710 29,934 1,240 1,128 1,071 1,750 1,000 1,784 2,777 1,000 2,855 14,605 0,062 0,057 0,134 0,088 0,050 0,090 0,140 0,050 0,145 0,816 0,062 0,057 0,134 0,088 0,050 0,089 0,138 0,050 0,145 0,813 1,116 1,014 0,803 1,574 0,900 1,605 2,499 0,900 2,565 12,976 - - - - - - - 83 1 2 3 4 5 6 7 Rehabilitacja i wzmocnienie dróg powiatowych na obszarze Powiatu Siemiatyckiego VIII ETAP I 1 1709B Drohiczyn - Skiwy DuŜe -Dziadkowice 10,000 4,126 0,330 0,083 3,713 2 1770B Wilanowo - Klukowicze 3,250 1,300 0,065 0,065 1,170 3 1784B Radziwiłłówka - Mielnik 4,842 2,421 0,122 0,122 2,177 4 2101B OstroŜany – Koski – Miodusy Perlejewo 1694B Brańsk – Dołubowo – Dziadkowice odc. Holonki - Dołubowo 8 9 11 - 0,162 0,168 0,065 0,122 - 0,181 - 8,542 3,417 0,308 0,034 3,075 - 0,127 3,153 0,946 0,095 0 0,851 - 0,095 Razem 29,787 12,210 0,920 0,304 10,986 Rehabilitacja i wzmocnienie dróg powiatowych na obszarze Powiatu Siemiatyckiego IX ETAP II 1 1709B Drohiczyn - Skiwy DuŜe -Dziadkowice 15,317 6,001 0,480 0,120 5,401 2 1785B Mielnik - Mętna - Adamowo 6,250 1,875 0,094 0,094 1,687 3 1786B Mielnik – Wajków 4,824 1,448 0,073 0,073 1,302 - 0,384 5 10 0,536 - - - - 0,480 0,094 0,073 4 1710B Siemiatycze ( dr. Nr 19 – Czartajew – Kłopoty Stanisławy – Makarki – Grodzisk – Sypnie – Pobikry + modernizacja skrzyŜowania z drogą 1712B w Grodzisku 24,250 7,275 0,364 0,364 6,547 - - - 0,364 5 1728B Wólka Zamkowa – Minczewo – Arbasy Osnówka 13,200 5,280 0,422 0,106 4,752 - - - 0,422 6 1781B odc.Olechowicze – Mielnik w msc. Mielnik 7,350 3,610 0,181 0,180 3,249 - - - 0,181 Razem 71,191 25,489 1,614 0,937 22,938 Łącznie 357,782 162,433 11,557 9,043 141,833 Źródło: Opracowanie na podstawie danych Powiatowego Zarządu Dróg w Siemiatyczach. 2,294 1,857 1,655 1,614 4,693 84 Po zrealizowaniu w/w. zadań inwestycyjnych z zakresu infrastruktury drogowej nastąpi polepszenie nawierzchni dróg w/g. tabeli poniŜej Nazwa projektu I II III IV V VI VII VIII IX Modernizacja infrastruktury drogowej Powiatu Siemiatyckiego czynnikiem rozwoju jego obszaru Poprawa dostępu dróg powiatowych do sieci dróg krajowych i wojewódzkich na obszarze Powiatu Siemiatyckiego ETAP I Poprawa dostępu dróg powiatowych do sieci dróg krajowych i wojewódzkich na obszarze Powiatu Siemiatyckiego ETAP II Modernizacja dróg powiatowych w strefie nadgranicznej przejścia granicznego w Połowcach ETAP I Modernizacja dróg powiatowych w strefie nadgranicznej przejścia granicznego w Połowcach ETAP II Przebudowa dróg powiatowych warunkiem aktywizacji zmarginalizowanych obszarów Powiatu Siemiatyckiego ETAP I Przebudowa dróg powiatowych warunkiem aktywizacji zmarginalizowanych obszarów Powiatu Siemiatyckiego ETAP II Rehabilitacja i wzmocnienie dróg powiatowych na obszarze Powiatu Siemiatyckiego ETAP I Rehabilitacja i wzmocnienie dróg powiatowych na obszarze Powiatu Siemiatyckiego ETAP II Razem Długość [ km ] Wartość [ mln zł ] 19,084 8,159 58,455 28,044 30,179 15,300 42,714 21,232 36,497 18,251 39,941 19,143 29,934 14,605 29,787 12,210 71,191 25,489 357,782 162,433 85 ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ, SPOŁECZNEJ I OCHRONY ŚRODOWISKA Tabela 23 a. Zadania inwestycyjne samorządu powiatu siemiatyckiego z zakresu infrastruktury transportowej, społecznej i ochrony środowiska L.p. I Nazwa planowanego zadania Lata realizacji Etapy działania i harmonogram realizacji Oczekiwane rezultaty (dł. odcinka w km) Instytucje i podmioty uczestniczące we wdraŜaniu Nakłady do poniesienia ogółem (w mln zł) Poprawa dostępu dróg powiatowych do sieci dróg krajowych i wojewódzkich na obszarze Powiatu Siemiatyckiego Poprawa dostępu dróg powiatowych do sieci dróg krajowych i wojewódzkich na obszarze Powiatu Siemiatyckiego Etap I 1. Przebudowa drogi nr 1754B Siemiatycze – Hornowo – Osmola – Dziadkowice odc. Osmola – Dziadkowice 2. Przebudowa drogi nr 1714B Dziadkowice – Czarna Wielka – Aleksandrowo – droga 1712B 2008 3. Przebudowa drogi nr 1715B Czarna Wielka – Czarna Średnia – Siemiony – Koryciny 2008 4. Budowa drogi nr 1698B Koryciny – Czaje 2008 5. Przebudowa drogi nr 1762B Siemiatycze – Boratyniec Lacki – Grabarka 2008 realizacja II – IV kw. 2008 8,849 6. Przebudowa drogi nr 1732B Siemiatycze (ul. Drohiczyńska) – Krupice – Klekotowo 2009 realizacja II 2009 IV kw. 2010 7,897 2008 realizacja II – IV kw. 2008 2,365 7. Przebudowa drogi nr 1761B droga 693 – Baciki BliŜsze – Baciki Średnie – droga 1754B 2008 dokumentacja IV kw. 2007I kw. 2008 realizacja II – IV kw. 2008 realizacja II – IV kw. 2008 dokumentacja IV kw. 2007 I kw. 2008 realizacja II – IV kw. 2008 dokumentacja IV kw. 2007 I kw. 2008 realizacja II – IV kw 2008 2,269 9,379 10,905 2,950 PZD Urząd Gminy Dziadkowice PZD Urząd Gminy Dziadkowice, Grodzisk PZD Urząd Gminy Grodzisk PZD Urząd Gminy Grodzisk PZD Urząd Gminy Siemiatycze, Nurzec Stacja, Mielnik PZD Urząd Gminy Siemiatycze PZD Urząd Gminy Siemiatycze 0,908 4,486 5,452 1,475 5,230 4,300 0,937 86 8. 9. 10. Przebudowa drogi nr 2100B Perlejewo – Twarogi Lackie – dr. nr 690 Przebudowa drogi nr 1733B Smorczewo – Smarklice – Klepacze – Łopusze – dr. 690 1729B Siemiatycze – Wierzchuca , odcinek ul. Kilińskiego dokumentacja III – IV kw.2009 realizacja II – IV kw. 2010 5,755 2009 dokumentacja I kw. 2009 realizacja II – IV kw. 2009 6,886 2010 dokumentacja II-IV kw. 2009 realizacja II-IV kw. 2010 1,600 2010 PZD Urząd Gminy Perlejewo PZD, Urząd Gm. Drohiczyn i Grodzisk PZD, Miasto Siemiatycze 2,302 2,754 0,700 Poprawa dostępu dróg powiatowych do sieci dróg krajowych i wojewódzkich na obszarze Powiatu Siemiatyckiego Etap II 1. Przebudowa drogi nr 1718B Tołwin – Wiercień DuŜy – Kłopoty Patry – droga 1709B i 1759B Tołwin-Kajanka 2011-2013 2. Przebudowa drogi nr 1763B ul. Armii Krajowej (od mostu – gr. ) 2011-2013 3. Przebudowa drogi nr 1783B ul. Kościuszki (od Armii Krajowej – gr.) 2011-2013 1727B Drohiczyn - Lisowo 2011-2013 4. II dokumentacja III – IV kw. 2010 realizacja II kw.2011 – IV kw. 2013 dokumentacja III – IV kw. 2010 realizacja II kw.2011 – IV kw. 2013 dokumentacja III – IV kw. 2010 realizacja II kw.2011 – IV kw. 2013 dokumentacja III – IV kw. 2010 realizacja II kw.2011 – IV kw. 2013 16,399 PZD Urząd Gminy Siemiatycze 8,200 2,040 PZD Urząd Miasta Siemiatycze 1,200 2,940 PZD Urząd Miasta Siemiatycze 1,500 8,800 PZD UM Drohiczyn 4,400 Modernizacja dróg Powiatowych w Strefie nadgranicznej przejścia granicznego w Połowcach Modernizacja dróg Powiatowych w Strefie nadgranicznej przejścia granicznego w Połowcach Etap I 1. Przebudowa drogi nr 1772B Tymianka – Wólka Nurzecka 2009 Przebudowa drogi nr 769B Koterka – Tokary - Klukowicze 2008 dokumentacja II kw. 2008 relizacja III – IV kw. 2008 Przebudowa drogi nr 1774B Milejczyce – Rogacze – MiedwieŜyki – droga 66 odc. Milejczyce – MiedwieŜyki 2009 relizacja II – IV kw. 2009 realizacja III – IV kw.2009 3,032 2. 3. 10,000 4,393 PZD PZD Urząd Gminy Mielnik PZD Urząd Gminy Milejczyce 1,213 5,000 2,373 87 4. 5. 6. Przebudowa drogi nr 1716B Nurczyk – śerczyce – Zabłocie – śurobice – Makarki 2009-2010 Przebudowa drogi nr 1768B SiemichoczeWilanowo-droga 1769B 2010 Przebudowa drogi nr 1765B śerczyce – Nurzec St. – Siemichocze – Tymianka 208-2009 dokumentacja III – IV kw. 2008 realizacja II kw. 2009 – IV kw. 2010 dokumentacja III – IV kw.2009 realizacja II – IV kw. 2010 11,433 dokumentacja III –IV kw. 2008 realizacja II – IV kw. 2009 5,963 7,893 PZD Urząd Gminy, Nurzec Stacja,Dziadkowice, Grodzisk PZD Urząd Gminy Nurzec Stacja, Mielnik PZD, Urząd Gminy Nurzec Stacja 5,716 3,950 2,980 Modernizacja dróg Powiatowych w Strefie nadgranicznej przejścia granicznego w Połowcach Etap II 1773B Rogacze – Mikulicze 2011-2013 1. 2. 3. III Przebudowa drogi nr 1716B Nurczyk – śerczyce – Zabłocie – śurobice – Makarki 2011-2013 Przebudowa drogi nr 1766B Milejczyce Nurzec Wieś – Tymianka - Klukowicze – Wyczółki 2011-2013 dokumentacja III – IV kw. 2010 realizacja II kw. 2011IV kw. 2013 realizacja II kw. 2011IV kw. 2013 dokumentacja III – IV kw. 2010 realizacja II kw. 2011IV kw. 2013 2,657 14,946 18,894 PZD Urząd Gminy Milejczyce PZD Urząd Gminy Nurzec Stacja, Dziadkowice, Grodzisk PZD Urząd Gminy Milejczyce, Nurzec Stacja 1,330 7,474 9,447 Przebudowa dróg powiatowych warunkiem aktywizacji zmarginalizowanych obszarów Powiatu Siemiatyckiego Przebudowa dróg powiatowych warunkiem aktywizacji zmarginalizowanych obszarów Powiatu Siemiatyckiego Etap I 1. 2009 dokumentacja III – IV kw. 2008 realizacja II -IV kw. 2009 6,025 2. Przebudowa drogi nr 1749B Sobiatyn – Kościukowicze odc. Sobiatyn 2009 dokumentacja III – IV kw. 2008 realizacja II -IV kw. 2009 1,000 3. 2009 dokumentacja III – IV kw. 2008 realizacja II -IV kw. 2009 2,000 Przebudowa drogi nr 1725B Kosianka Stara – śery – Pobikry Przebudowa drogi nr 1721B Zalesie – Morze PZD Urząd Gminy Grodzisk PZD Urząd Gminy Milejczyce 3,013 PZD Urząd Gminy Grodzisk, Siemiatycze 1,000 0,500 88 4. Przebudowa drogi nr 1729B Siemiatycze – Miłkowice – Wierzchuca odc. Rotki – Wierzchuca 5. Przebudowa drogi nr 1705B Dołubowo – Smolugi - Siekluki – odc. Dołubowo – Smolugi 2009 dokumentacja III – IV kw. 2008 realizacja II -IV kw. 2009 2,045 PZD Urząd Gminy Drohiczyn 0,614 2009 dokumentacja III – IV kw. 2008 realizacja II -IV kw. 2009 4,300 PZD Urząd Gminy Dziadkowice 2,150 6. Przebudowa drogi nr 1727B Miodusy Inochy – Twarogi Lackie 2009 4,200 PZD Urząd Gminy Perlejewo 1,680 Przebudowa drogi nr 1723B Drochlin – Niewiarowo – Rybałty – droga 1710B 2010 dokumentacja III – IV kw. 2008 realizacja II -IV kw. 2009 dokumentacja III – IV kw. 2009 realizacja II -IV kw. 2010 6,076 3,038 Przebudowa drogi nr 1756B Hornowszczyzna – Pokaniewo odc. Hornowszczyzna i Pokaniewo – kol. Pokaniewo 2010 dokumentacja III – IV kw. 2009 realizacja II -IV kw. 2010 3,638 PZD Urząd Gminy Grodzisk PZD Urząd Gminy Dziadkowice, Milejczyce Przebudowa drogi nr 2103B Miodusy Dworaki – Pieczyski 2010 1,720 2010 PZD Urząd Gminy Perlejewo PZD Urząd Gminy Dziadkowice 0,860 Przebudowa drogi nr 1704B Dołubowo – 10. Zaminowo dokumentacja III – IV kw. 2009 realizacja II -IV kw. 2010 dokumentacja III – IV kw. 2009 realizacja II -IV kw. 2010 Przebudowa drogi nr 1732B Turna Mała – 11. Ogrodniki 2010 dokumentacja III – IV kw. 2009 realizacja II -IV kw. 2010 3,724 PZD Urząd Gminy Siemiatycze 1,862 2009 Dokumentacja III-IV kw. 2008 realizacja II -IV kw. 2009 3,330 PZD UM Drohiczyn 1,665 7. 8. 9. 1737B Śledzianów - BuŜyski 12. 1,883 1,819 0,942 89 Przebudowa dróg powiatowych warunkiem aktywizacji zmarginalizowanych obszarów Powiatu Siemiatyckiego Etap II 1. Przebudowa drogi nr 1760B Baciki BliŜsze – Ossolin 2. Przebudowa drogi nr 1782B Anusin – Olendry 2011-2013 2011-2013 2011-2013 3. 4. Przebudowa drogi nr 1720B droga 690 – Kułygi – Krasewice Przebudowa drogi nr 1713B Grodzisk Kozłowo 5. Przebudowa drogi nr 2098B Głęboczek – Leśniki – Głody 6. Przebudowa drogi nr 1751B Choroszczewo – Wygonowo 7. Przebudowa drogi nr 1736B Tonkiele – Chrołowice – Chutkowice 2011-2013 dokumentacja III – IV kw. 2010 realizacja II kw. 2011 -IV kw. 2013 dokumentacja III – IV kw. 2010 realizacja II kw. 2011 -IV kw. 2013 dokumentacja III – IV kw. 2010 realizacja II kw. 2011 -IV kw. 2013 dokumentacja III – IV kw. 2010, realizacja II kw. 2011 IV kw. 2013 2011-2013 dokumentacja III – IV kw. 2010 realizacja II kw. 2011 -IV kw. 2013 2011-2013 dokumentacja III – IV kw. 2010 realizacja II kw. 2011 -IV kw. 2013 2011-2013 dokumentacja III – IV kw. 2010 realizacja II kw. 2011 -IV kw. 2013 8. 1752B Choroszczewo - Wałki 2011-2013 9. 1753B Grabarka - Klimkowicze 2011-2013 dokumentacja I – II kw. 2011 realizacja II kw. 2012 -IV kw. 2013 dokumentacja I – II kw. 2011 realizacja II kw. 2012 -IV kw. 2013 2,480 PZD Urząd Gminy Siemiatycze 1,240 2,255 PZD Urząd Gminy Siemiatycze 1,128 2,895 PZD Urząd Gminy Siemiatycze 1,071 3,500 PZD Urząd Gminy Grodzisk 1,750 2,000 PZD Urząd Gminy Perlejewo 1,000 3,568 PZD Urząd Gminy Milejczyce 1,784 5,553 PZD Urząd Gminy Drohiczyn 2,777 1,973 PZD UG Milejczyce 1,000 5,710 PZD UG Milejczyce 2,855 90 IV Rehabilitacja i wzmocnienie dróg powiatowych na obszarze Powiatu Siemiatyckiego Rehabilitacja i wzmocnienie dróg powiatowych na obszarze Powiatu Siemiatyckiego Etap I 1. Przebudowa drogi nr 1694B Brańsk – Dołubowo – Dziadkowice odc. Holonki Dołubowo 2. Przebudowa drogi nr 2101B OstroŜany – Koski – Miodusy - Perlejewo 3.. Przebudowa drogi nr 1709B Drohiczyn Skiwy DuŜe -Dziadkowice 2009 dokumentacja III – IV kw. 2008 realizacja II -IV kw. 2009 3,153 PZD Urząd Gminy Dziadkowice 0,946 2009-2010 dokumentacja III – IV kw. 2008 realizacja II kw. 2009 -IV kw. 2010 8,542 PZD Urząd Gminy Drohiczyn, Perlejewo 3,417 2009-2010 dokumentacja III kw. 2008 realizacja II kw. 2009 -IV kw. 2010 10,000 4. Przebudowa drogi nr 1784B Radziwiłłówka - Mielnik 2010 dokumentacja III – IV kw. 2009 realizacja II -IV kw. 2010 4,842 5. Przebudowa drogi nr 1770B Wilanowo – Klukowicze 2010 dokumentacja III – IV kw. 2009 realizacja II -IV kw. 2010 3,250 PZD Urząd Gminy Drohiczyn, Siemiatycze PZD Urząd Gminy Mielnik PZD Urząd Gminy Mielnik 4,126 2,421 1,300 Rehabilitacja i wzmocnienie dróg powiatowych na obszarze Powiatu Siemiatyckiego Etap II 1. Przebudowa drogi nr 1710B Siemiatycze dr. Nr 19 – Czartajew – Kłopoty Stanisławy – Makarki – Grodzisk – Sypnie – Pobikry + modernizacja skrzyŜowania z drogą 1712B w Grodzisku 2. Przebudowa drogi nr 1728B Wólka Zamkowa – Minczewo – Arbasy Osnówka 2011-2013 dokumentacja III – IV kw. 2010 realizacja II kw. 2011 -IV kw. 2013 2011-2013 dokumentacja III – IV kw. 2010 realizacja II kw. 2011 -IV kw. 2013 24,250 PZD Urząd Gminy Siemiatycze, Grodzisk 7,275 13,200 PZD Urząd Gminy Drohiczyn 5,280 91 2011-2013 dokumentacja III – IV kw. 2010 realizacja II-IV kw. 2012 4,824 PZD Urząd Gminy Mielnik 1,448 3. Przebudowa drogi nr 1786B Mielnik – Wajków Przebudowa drogi nr 1785B Mielnik Mętna – Adamowo 2011-2013 dokumentacja III – IV kw. 2010 realizacja II-IV kw. 2011 6,250 PZD Urząd Gminy Mielnik 1,875 4. 2011-2013 dokumentacja III kw. 2008 realizacja II kw. 2011IV kw. 2013 15,317 2011-2013 dokumentacja III kw. 2011 realizacja II kw. 2012 – IV kw. 2013 7,350 6. Przebudowa drogi nr 1781B odc.Olchowicze - Mielnik i msc. Mielnik PZD Urząd Gminy Siemiatycze, Dziadkowice PZD Urząd Gminy Mielnik 6,001 5. Przebudowa drogi nr 1709B Drohiczyn Skiwy DuŜe -Dziadkowice L.p. 1 2 Nazwa planowanego zadania Modernizacja windy szpitalnej. Modernizacja Laboratorium –Utworzenie Pracowni Mikrobiologii Lata realizacji Etapy działania i harmonogram realizacji Oczekiwane rezultaty Rozwój infrastruktury społecznej - infrastruktura ochrony zdrowia 2007 -demontaŜ starej i montaŜ 1.Poprawa bezpieczeństwa nowej: przewozu pacjentów i - wymiana elektroniki personelu. 2. Spełnienie wymogów rozporządzenia M.Z. 2007-2008 -Opracowanie 1.Spełniony zostanie dokumentacji projektowej i wymóg posiadania jej uzgodnienie pracowni mikrobiologii -wykonanie prac warunkujący adaptacyjnych kontraktowanie świadczeń -zakup i montaŜ medycznych w SOR, analizatorów i sprzętu oddziale niezbędnego do neonatologicznym, uruchomienia pracowni połoŜniczo- montaŜ klimatyzacji ginekologicznym . 2.Wyeliminowanie konieczności woŜenia Instytucje i podmioty uczestniczące we wdraŜaniu 1.SPZOZ w Siemiatyczach. – 98 tys. zł. 2.PFRON –98 tys. zł 1. SPZOZ w Siemiatyczach 2. Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach. 3,610 Nakłady do poniesienia ogółem ~196.000 ~125 {koszt netto – prace budowlane}+ ~300,0 (koszt w zaleŜności od standardu zakupionych analizatorów. 92 3 Budowa sieci teleradiologicznej – 2008-2009 4 Rozbudowa Bloku 2006-2010 Operacyjnego ze sterylizacją. 5 Dostosowanie SOR do wymagań Rozporządzenia MZ z dnia 15.03.2007 r. 2010 - 2011 - wykonanie prac budowlanych -wymiana 1 aparatu rtg, zakup zestawu komputerowego do wykonywania i obróbki badań diagnostycznych -zakup programowania do archiwizacji danych -wykonanie nadbudowy nad SOR. -przebudowa pomieszczeń w Oddziale Dziecięcym na potrzeby Bloku Operacyjnego -zakup i montaŜ urządzeń dla Bloku Operacyjnego i podręcznej Sterylizacji. -harmonogram dostosowania SOR w załączeniu badań do laboratorium w Bielsku Podlaskim. 3.Spełnienie norm epidemiologicznych. 4.Zmniejszenie kosztów antybiotykoterapii. 1. Spełniony zostanie wymóg określający konieczność dostosowania aparatów rtg do wymogów rozporządzenia M.Z. dotyczące bezpiecznej pracy z aparatami rtg. 1.Spełnienie wymogów rozporządzenia M.Z. 2.Poprawa jakości usług medycznych poprzez utworzenie normatywnych stanowisk operacyjnych i w oparciu o nową aparaturę medyczną. 3.Spełnienie norm epidemiologicznych. 1.Spełnienie wymagań Rozporządzenia MZ z dnia 15.03.2007 r..- umoŜliwi kontraktowanie świadczeń w SOR. 2.Zwiększy w sposób istotny moŜliwość wpisania szpitala do sieci 1.SPZOZ w Siemiatyczach 2. Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach. 3. Środki unijne ~1.325.000 1.Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach 2.Środki unijne np. Regionalny Program Operacyjny. 3.SPZOZ w Siemiatyczach ~8.460.603 w tym: w latach 2009-2010 ~8.325.000 1.Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach 2.Urząd Wojewódzki w Białymstoku. 3. Środki unijne 4.SPZOZ w Siemiatyczach ~560 000 z tego w 2010 ~168 000 w 2011 – ~392 000 93 6 Rozbudowa Poradni Rehabilitacyjnej z wydzielonymi poradniami: psychiatryczną, leczenia uzaleŜnień, zaopatrzenia ortopedycznego 2010-2011 -rozbiórka w części istniejącego budynku gospodarczego -wykonanie robót budowlanych -wykonanie przyłączy elektrycznych i wod. - kan. 7 Zakup aparatu dwustanowiskowego rtg 2009-2010 -wykonanie projektu -wykonanie prac budowlanych -wymiana aparatu rtg, 1.Zwiększenie ilości świadczeń rehabilitacyjnych 2.Zmniejszenie kolejek. 3. Szybkie rozpoczęcie rehabilitacji – pozwoli na szybki powrót do zdrowia i do pracy –mniejsze koszty społeczne. 4.Ułatwienie pacjentom z powiatu siemiatyckiego dostępu do zaopatrzenia ortopedycznego. 1.Spełniony zostanie wymóg określający konieczność dostosowania aparatów rtg do wymogów rozporządzenia M.Z. 2.Zapewnienie większego bezpieczeństwa pracy dla personelu. 3. Wyeliminowanie konieczności wykonywania dodatkowych badań na skutek nieczytelności badań uprzednio wykonanych. 4.Zmniejszenie wytwarzania ilości odpadów niebezpiecznych. 1.SPZOZ w Siemiatyczach. 2.Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach. 3.Środki unijne 4. PFRON. ~3.107.938 w tym: 2010 ~231.000 2011~2.849.000 1.Starostwo powiatowe w Siemiatyczach. 2. SPZOZ w Siemiatyczach. ~825.000 94 8 Modernizacja pomieszczeń i urządzeń SPZOZ w Siemiatyczach: realizacja kolejnych etapów prac dostosowawczych w tym: 2009-2012 Modernizacja Kuchni w SPZOZ - opracowanie dokumentacji projektowej -wykonanie robót budowlanych - wymiana urządzeń kuchennych 1.Dostosowanie kuchni do wymogów Sanitarnoepidemiologicznych. 2.MoŜliwość zabezpieczenia dostaw posiłków dla PDPS Wykonanie przepływowego zbiornika wody – zabezpieczenie szpitala na dostawę wody na dobowe zuŜycie - wykonanie projektu - wykonanie prac przyłączeniowych - zakup i montaŜ przepływowego zbiornika - spełnienie wymogu MZ określonego w rozp. 10.11.2007 Wykonanie instalacji gazów medycznych -wykonanie dokumentacji - wykonanie instalacji gazów medycznych -zakup i montaŜ zbiornika na ciepły tlen medyczny centralnej rozpręŜalni próŜni Wymiana klimatyzacji w centralnym laboratorium szpitala, pracowni RTG, pracowni serologii, aptece szpitalnej. -wykonanie dokumentacji - wykonanie robót remontowych - zakup i montaŜ instalacji klimatyzacyjnej - spełnienie wymogu MZ określonego w rozp. 10.11.2007 -poprawa bezpieczeństwa dostaw tlenu medycznego - większy komfort leczenia pacjenta - efekty ekonomiczne - spełnienie wymogu MZ określonego w rozp. 10.11.2007 - podniesienie komfortu pracy personelu medycznego - podniesienie komfortu 1.Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach 2. SPZOZ w Siemiatyczach 3.Środki unijne. ~2 980 000 95 Wykonanie sieci wewnętrznej komputerowej, zakup i montaŜ centralnego serwera. Modernizacja pomieszczeń po Bloku Operacyjnym na potrzeby SIOM 9 Zakup aparatury medycznej 2011 pacjentów w zakresie realizowanych świadczeń medycznych - wykonanie projektu. 1.MoŜliwość przesyłania - wykonanie sieci danych pacjenta, historii wewnętrznej. choroby do wszystkich - zakup i montaŜ komórek leczniczych (wg centralnego serwera. kodu dostępu) - zakup oprogramowania do 2.MoŜliwość szybkiego archiwizacji danych. odszukania z archiwum historii choroby pacjenta. 3.MoŜliwość wykonania konsultacji drogą internetową z innym specjalistą w innym szpitalu. 4.Spełnienie wymogu archiwizacji danych w sposób elektroniczny - opracowanie 1.Spełnienie wymagań dokumentacji projektowej Rozporządzenia MZ z dnia -przebudowa pomieszczeń 15.03.2007 r.-umoŜliwi po Bloku Operacyjnego na kontraktowanie świadczeń potrzeby SIOM w SOR. - zakup i montaŜ sprzętu 2. spełnienie wymogu MZ medycznego na potrzeby określonego w rozp. SIOM 10.11.2007 3.Zwiększy w sposób istotny moŜliwość wpisania szpitala do sieci Zakup: między innymi Konieczność wymiany a)kardiomonitory – szt.6 sprzętu wynika z duŜego b)defibrylator - szt. 3 stopnia wyeksploatowania 1.SPZOZ w Siemiatyczach 2.Starostwo Powiatowe w ~900.000 96 c) pompy infuzyjne - 12 sprzętu i oczywistego d)Pulsoksymetry – szt.4 faktu unowocześnienia e)respirator - szt. 3 aparatury medycznej f)usg kardiologiczne – 1 g)zestaw do prób wysiłkowych w tym bieŜnia wysiłkowa –1szt h)rejestrator – 3 holtery (zestaw 12 odprowadzeniowy z moŜliwością rejestracji „ukrytych „ zespołów wieńcowych ) i)diatermia chirurgicz. –3 j)usg - 2 szt. k) aparat rtg z ramieniem „C” - 1 szt. Siemiatyczach. 3.Środki unijne. Rozwój infrastruktury społecznej - Powiatowy Dom Pomocy Społecznej 1 Budowa Powiatowego Domu 2007 Pomocy Społecznej przy ul. Szpitalnej 2 WyposaŜenie pokoi, pralni, kuchni i innych pomieszczeń w PDPS przy ul. Szpitalnej 1. Wymiana dachu na budynku starej szkoły 2007 Inwestycja w trakcie realizacji - zakończenie budowy 30.09.2007 Osiągnięcie standardów Domu Pomocy Społecznej Osiągnięcie standardów Domu Pomocy Społecznej Rozwój infrastruktury społecznej - Zespół Szkół w Siemiatyczach 2008-2009 zabezpieczenie budynku starej szkoły przed zaciekaniem Powiat Siemiatycki Powiatowy Dom Pomocy Społecznej Powiat Siemiatycki Powiatowy Dom Pomocy Społecznej 1.965.835,00 Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach 150.000,00 50.000,00 97 2. Wymiana instalacji centralnego ogrzewania w starej szkole 2009-2010 3. Kapitalny remont kuchni i stołówki 2008 4. Rozbudowa Zespołu Szkół w 2008 Siemiatyczach – dokończenie budowy zespołu filii biblioteki pedagogicznej 2009 i poradni psychologiczno – pedagogicznej. podniesienie bezpieczeństwa, oszczędności w zuŜyciu ciepła Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach 133.000,00 100.000,00 -opracowanie dokumentacji -wykonanie inwestycji dostosowanie kuchni i stołówki do wymogów i standardów unijnych Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach -Powstanie obiektu na potrzeby: filii zespołu placówek kształcenia nauczycieli o pow. uŜytkowej 589,95 m2 oraz poradni psychologiczno – pedagogicznej o pow uŜytkowej 256,08 m2 . -Zapewnienie dostępu do w/w placówek osobom niepełnosprawnym. Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach Środki unijne 60 000 - 2008 2 478 090 2009 Razem: 2 538 090 Rozwój infrastruktury społecznej - Zespół Szkół Rolniczych w Czartajewie 1. 2. Modernizacja budynku szkoły i internatu pod kątem zwiększenia efektywności zuŜycia energii Rozbudowa, modernizacja infrastruktury edukacyjnej 2009-2010 2010-2011 - elewacja i ocieplenie ścian budynku szkoły oraz ocieplenie dachu z wymianą pokrycia dachowego (budynek szkoły i sala gimnastyczna) - elewacja i ocieplenie ścian budynku internatu z wymianą pokrycia dachowego - odwodnienie, osuszenie i izolacja ław w budynku internatu zabezpieczenie Starostwo budynku i oszczędności Powiatowe w w zuŜyciu energii Siemiatyczach cieplnej MEN 176.000,00 236.836,00 przedłuŜenie Ŝywotności budynku Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach 390.000 98 3. 4. Modernizacja i wyposaŜenie 2009 bazy socjalnej dla uczniów w internacie Modernizacja obiektów sportowych w szkole 2008-2009 2010-2011 2008-2011 2010-2013 - rozbudowa budynku szkoły pod kątem utworzenia sal lekcyjnych doi chemii i jęz. niemieckiego, zaplecza na szatnie celem zabezpieczenia realizacji programu nauczania w szkole - modernizacja klasopracowni fizyki oraz j. rosyjskiego oraz klasopracowni technologii informacyjnej - budowa łącznika między budynkiem szkoły i internatem - modernizacja części mieszkalnej internatu z wymianą instalacji elektrycznej, oświetlenia, mebli w pokojach oraz modernizacja kuchni internatowej - połoŜenie nowej nawierzchni asfaltowej na boisku do piłki ręcznej, koszykowej, siatkowej - korty tenisowe - modernizacja płyty stadionu i bieŜni stadionu z wmontowaniem małej trybuny na 100 miejsc - modernizacja sali gimnastycznej do rozmiarów pełnowymiarowych z zapleczem socjalnym (łazienka, szatnia, prysznice) - kryta pływalnia (25 m) poprawa warunków nauki MEN poprawa warunków mieszkalnych w internacie Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach 200.000,00 Środki UKFiS-u Środki unijne pozyskanie i poprawa Starostwo bazy szkolnej i do zajęć Powiatowe w wychowania Siemiatyczach fizycznego Środki UKFiS-u 55.000,00 600.000,00 Środki unijne 3.000.000,00 10.000.000,00 99 Rozwój infrastruktury społecznej - Zespół Szkół Specjalnych w Siemiatyczach 1. Budowa budynku Zespołu Szkół Specjalnych w Siemiatyczach – Sali sportowo-rekreacyjnej oraz części edukacyjnoterapeutycznej wraz z zapleczem 2010-2012 - opracowanie dokumentacji projektowej łącznie z pozwoleniem na budowę - budowa przyłącza gazowego oraz dostosowanie istniejącej kotłowni do potrzeb dwóch obiektów – budynku obecnego i nowobudowanego - wykonanie stanu surowego - prace wykończeniowe - podniesienie standardu pracy szkoły oraz rangi Powiatu Siemiatyckiego - uatrakcyjnienie oferty placówki - tworzenie właściwych warunków do edukacji, terapii, rewalidacji i rehabilitacji dzieci niepełnosprawnych z terenu Powiatu Siemiatyckiego - stworzenie właściwych warunków do prowadzenia zajęć w-f i rehabilitacji - stworzenie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy uczniów niepełnosprawnych Zespół Szkół Specjalnych w Siemiatyczach Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach 25.000,00 Orientacyjny koszt całej inwestycji – 800.000,00 PFRON Fundusze unijne Sponsorzy – instytucje i osoby prywatne wspierające dotychczas szkołę finansowo Rozwój infrastruktury ochrony środowiska 1. Oczyszczalnia ścieków w Zespole Szkół Rolniczych w OstroŜanach gm. Drohiczyn 2007-2008 - wykonanie dokumentacji (I kwartał 2007) - realizacja inwestycji -2008 - poprawa stanu środowiska Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach Środki unijne 715.486,00 100 2. 3. Rozbudowa KP PSP w Siemiatyczach na potrzeby polsko-białoruskiego systemu zarządzania sytuacjami nadzwyczajnymi wraz z infrastrukturą techniczną usprawniającą zarządzanie środowiskiem w sytuacjach kryzysowych. Dostosowanie budynków SPZOZ w Siemiatyczach do obowiązujących standardów energooszczędności obiektów 2006- 2007 Realizacja 2006-2007 - usprawnienie zarządzania środowiskiem w sytuacjach kryzysowych 2008 - 2009 -wymiana stolarki okiennej i drzwiowej -wymiana pokrycia dachowego -docieplenie ścian i stropów -wykonanie nowej elewacji 1.Zmniejszenie kosztów ogrzewania 2.Poprawa stanu bezpieczeństwa. 3.Poprawa estetyki budynki. Komenda 400 000,00 w Powiatowa roku 2006 Państwowej StraŜy PoŜarnej w Siemiatyczach 774 513,00 w Środki unijne roku 2007 1.SPZOZ w Siemiatyczach. 2. Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach. 3.Bank Ochrony Środowiska 4. Środki unijne Restrukturyzacja i modernizacja sektora Ŝywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 1 Scalanie gruntów obiektu 2007-2008 - opracowanie projektu - poprawa struktury Starostwo OSTROśANY I część scalania obszarowej gospodarstw Powiatowe w obrębów gminy Drohiczyn i - zagospodarowanie rolnych Siemiatyczach część obrębów gminy poscaleniowe związane z - zmniejszenie liczby Grodzisk Powiatu organizacją rolniczej działek w Fundusze unijne Siemiatyckiego przestrzeni produkcyjnej gospodarstwach - wytyczenie i urządzenie funkcjonalnej sieci dróg dojazdowych do gruntów rolnych i leśnych - zapewnienie dostępu do drogi publicznej 1.081.838 1 tym w latach 2008 - 2009 1.060.000 3 476 027,00 w 2008 Źródło: Opracowanie własne na podst. informacji jednostek organizacyjnych powiatu siemiatyckiego. 101 Tabela 24. Zadania inwestycyjne samorządów szczebla podstawowego powiatu siemiatyckiego na lata 2007-2013 L.p. Nazwa planowanego zadania Lata realizacji Etapy działania i harmonogram realizacji Miasto Siemiatycze W trakcie konstruowania mapy aglomeracji wraz z podziałem na etapy prac Etapy prac ustalone zostaną po sporządzeniu planu rozwoju sieci dróg miejskich. 1. Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej w Siemiatyczach 2007-2013 2. Budowa sieci połączeń komunikacyjnych w Siemiatyczach 2007 - 2013 3. Budowa basenu kąpielowo – rekreacyjnego 2009- 2011 -wykonanie dokumentacji -realizacja 4. Remont zabytkowej synagogi 2007 -2010 -wykonanie dokumentacji -realizacja 5. Budowa hali widowiskowo – sportowej przy Gimnazjum nr 1 w Siemiatyczach 2007-2010 - realizacja Oczekiwane rezultaty Instytucje i podmioty uczestniczące we wdraŜaniu Nakłady do poniesienia ogółem Rozbudowa sieci kanalizacji do poziomu całkowitego skanalizowania miasta wzrost długości ulic w mieście o nawierzchni bitumicznej skrócenie czasu podróŜy poprawa warunków Ŝycia mieszkańców, itp wzrost ilości osób korzystających z obiektu wzrost ilości imprez sportowych, wzrost ilości osób korzystających z obiektu wzrost ilości imprez kulturalno rozrywkowych wzrost ilości osób korzystających wzrost ilości imprez sportowych, kulturalnych Miasto Siemiatycze 4.386.400 Miasto Siemiatycze 4.760.000 Miasto Siemiatycze 20.000.000 Miasto Siemiatycze 1.440.000 Miasto Siemiatycze 9.000.000 102 Gmina Drohiczyn 6. 2008-2013 - Skanalizowanie całosci miasta w sieć sanitarną Gmina Drohiczyn 3.500.000 7. Przebudowa dróg gminny o łącznej długości 11km 2008-213 - Poprawa dojazdów dla Gmina Drohiczyn mieszkańców gminy 5.000.000 8. Budowa amfiteatru przy Placu Kościuszki 2010 - Stworzenie bazy kulturalnej Gmina Drohiczyn 1.000.000 9. Zagospodarowanie terenów przy rzecze Bug pod działalność turystyczną 2009-2013 - Utworzenie bazy turystycznej Gmina Drohiczyn 2.000.000 ZPORR - fundusze unijne - budŜet państwa 791.000 5.000.000 Budowa kanalizacji sanitarnej część wschodnia miasta Drohiczyn 10.Droga gminna Zaręby 11.Oczyszczalnia ścieków z siecią kanalizacyjną 12.Modernizacja oświetlenia ulicznego 13.Modernizacja boisk szkolnych 2007 1400m. 2006-2013 1. Budowa oczyszczalni - ochrona środowiska i podłączenie m. - poprawa higieny Dziadkowice i Kąty 2. Podłączenie Osmoli, Malinowa, Malewic, Korzeniówki i Zarąb 3. Podłączenie Dołubowa, Zaminowa, Wojeńca i Smolug 2007-2009 - oszczędności energii - poprawa bezpieczeństwa 2008-2010 - zwiększenie bezpieczeństwa ćwiczących - poprawa zdrowotności - fundusz ochrony środowiska - budŜet gminy - budŜet państwa - fundusze unijne - budŜet gminy 250.000 1.000.000 103 14.Droga rolnicza w Hornowie 2007 15.Modernizacja budynku GOK 2008-2009 16.Dokończenie modernizacji budynku GZOZ 17.Docieplenie szkoły w Dziadkowicach 2008 2008-2009 18.Zamknięcie wysypiska 2010 - ochrona środowiska 19.Droga gminna w Lipinach 2009 20.Droga gminna MalewiceJasionówka śurobice 2009-2010 1 km -poprawa bezpieczeństwa 3,5 km -poprawa bezpieczeństwa 0,750 km. -poprawa bezpieczeństwa 21.Droga gminna- wieś Brzeziny 1 Przebudowa ulic w m. Mielnik - ul. Górna - ul Tarasowa - ul. . Biała 2008 2006 -2008 Adaptacja kina na potrzeby muzeum 2007- 2008 2 młodzieŜy i mieszkańców - łatwiejszy dostęp do urządzeń sportowych 2140m. -poprawa bezpieczeństwa - oszczędność opału - estetyka - oszczędności opału - estetyka - oszczędności opału - mniejsza emisja gazu Gmina Mielnik I. Wykonanie podbudowy i utwardzenie nawierzchni II. Wykonanie chodników i zagospodarowanie pasów drogowych - budŜet gminy - fundusz ochrony gruntów rolnych - fundusze unijne - budŜet gminy - fundusze unijne - budŜet gminy - fundusz ochrony środowiska - fundusze unijne - fundusz ochrony środowiska - budŜet gminy - fundusze unijne - budŜet gminy - fundusze unijne - budŜet gminy -budŜet gminy -kontrakt wojewódzki 227.000 200.000 200.000 500.000 100.000 500.000 1.200.000 500.000 Poprawa warunków Ŝycia mieszkańców, poprawa estetyki miejscowości Gmina Mielnik 1.500.000 Utworzenie placówki upowszechniania kultury Gmina Mielnik 800.000 104 Zagospodarowanie skweru przy pl Kościuszki 2007-2008 3 Budowa zespołu obiektów 2007-2009 sportowo- rekreacyjnych w Mielniku 4 Zagospodarowanie nieruchomości Zespołu Szkół w Mielniku 2007 – 2008 Organizacja zagospodarowania odpadów stałych 2007- 2009 1. Przebudowa ul. Kombatantów 2006-2007 2. Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Kozłowo 2006-2007 I. Wykonanie dokumentacji II. Budowa obiektów boiskowych III. Budowa basenu 5 6 Gmina Grodzisk 1 etap realizacji IV kwartał 2006 – II kwartał 2007 1 etap realizacji IV kwartał 2006 – II kwartał 2007 Dostosowanie skweru Gmina Mielnik do stanu zbliŜonego do historycznego rynku Mielnika Powstanie bazy Gmina Mielnik rekreacyjno sportowej. Zapewnienie mieszkańcom dostępu do obiektów. Poprawa sytuacji zdrowotnej młodzieŜy i dorosłych. Rozwój turystyki 420.000 2.000.000 Poprawa bezpieczeństwa dzieci i młodzieŜy, Powstanie boisk do gier zespołowych, ścieŜek dydaktycznych Likwidacja dzikich wysypisk śmieci Objęcie 100% mieszkańców zorganizowanym odbiorem odpadów Gmina Mielnik, Zespół szkół w Mielniku 540.000 Gmina Mielnik Związek Gmin Puszczy Białowieskiej 1.000.000 Polepszy się komfort i bezpieczeństwo jazdy na odcinku o dł. 272 m Polepszy się komfort i bezpieczeństwo jazdy na odcinku o dł. 810 m 1. Urząd Gminy Grodzisk 174.602 1. Urząd Gminy Grodzisk 283.446 105 3. Budowa zbiorników wodnych we wsi : - Kosianka Boruty - Koryciny /odbudowa/ 2007 Rok 2007 II - III kwartał 4. Modernizacja budynku świetlicy w Grodzisku. 2007 Rok 2007 II - IV kwartał. 5. Modernizacja drogi rolniczej w miejscowości Makarki 2007 1 etap realizacji III kwartał 2007 6. Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Czaje 2007 1 etap realizacji III kwartał 2007 7. Przebudowa ulic Sienkiewicza, Zaułek i Zacisze w Grodzisku 2007 1 etap realizacji III kwartał 2007 9. Zagospodarowanie parku w Grodzisku 2007 1 etap realizacji IV kwartał 2007 10. Przebudowa drogi gminnej śery Czubiki – Kosianka Boruty 2007-2008 11. Przebudowa infrastruktury drogowej 2007-2008 rozwojem gminy Grodzisk (przebudowa dróg gminnych w 1 etap realizacji IV kwartał 2007 2 etap realizacji II kwartał 2008 1 etap realizacji IV kwartał 2007 1 etap realizacji II Gromadzenie wody do 1. Gmina Grodzisk. celów retencji i 2. Urząd hodowli ryb Marszałkowski Województwa Podlaskiego. Poprawa warunków 1. Gmina uŜytkowych i Grodzisk. estetycznych Gminnej 2. Urząd Biblioteki. Marszałkowski Województwa Podlaskiego. Polepszą się warunki dojazdowe rolników do pól 1. Urząd Gminy Grodzisk 2. Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego Polepszy się komfort i 1. Urząd Gminy bezpieczeństwo jazdy Grodzisk na odcinku o dł. 340 m Polepszy się komfort i 1. Urząd Gminy bezpieczeństwo jazdy Grodzisk na odcinku o dł.550 m Poprawa estetyki i 1. Urząd Gminy wizerunku w Grodzisk miejscowości 2. Urząd Grodzisk Marszałkowski Województwa Podlaskiego Polepszy się komfort i 1. Urząd Gminy bezpieczeństwo jazdy Grodzisk na odcinku o dł. 2450 2. EFRR m Polepszy się komfort i 1. Urząd Gminy bezpieczeństwo jazdy Grodzisk na odcinku o dł. 6500 2. EFRR 90.000 150.000 135.500 99.000 230.037 98.227 891.975 2.100.000 106 miejscowościach Sypnie, Kosianka Leśna, Krynki Borowe, Drochlin) 12. Kompleksowa wymiana instalacji c.o., ciepłej i zimnej wody oraz kanalizacji wewnętrznej i zewnętrznej przy Zespole Szkół w Grodzisku. 14. Modernizacja świetlic we wsiach 2008 :Czarna Wielka, Koryciny, Makarki, Stadni, Sypnie Nowe. Wymiana oświetlenia ulicznego. Budowa wodociągu Kolonia Jaszczołty 15. Modernizacja świetlic we wsiach: Aleksandrowo, Czarna Cerkiewna, Czarna Średnia, Bogusze Stare, Kozłowo, Krynki Sobole, Mierzynówka, Siemiony, śery Czubiki. Budowa Zakładu Przeróbki Odpadów przez Związek Komunalny Gmin Rejon Puszczy Białowieskiej 2007-2009 2008-2011 2009-2013 kwartał 2008 3 etap realizacji III kwartał 2008 Rok 2007 Opracowanie dokumentacji i przygotowanie wniosku o środki finansowe. Rok 2008 Wymiana instalacji c.o., ciepłej wody i zimnej wody. Rok 2009 Wymiana instalacji kanalizacji zewnętrznej. Rok 2008 II - IV kwartał II - III kwartał III - kwartał Rok 2008 - 20012 II - IV kwartał 2008 - 2011 Rok 2009 II kwartał rozpoczęcie budowy Zakładu rok 2013 I kwartał oddanie do uŜytku. - Zmniejszenie o ok. 30% zuŜycia energii. - Zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska. - Zmniejszenie kosztów eksploatacji. - Poprawa warunków bhp. 3. Gmina Grodzisk. 4. Zarząd Województwa Podlaskiego. 5. Środki pomocowe Unii Europejskiej. 1.500.000 Poprawa warunków uŜytkowych i estetyki budynków świetlic wiejskich. Poprawa widoczności Doprowadzenie wody do 4 gospodarstw. 1. Gmina Grodzisk. 2. Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego. 3. Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych 1. Gminy z 3 Powiatów 2. Środki Pomocowe Unii Europejskiej 3. NFOŚiGW 4. WFOŚiGW 450.000 Poprawa warunków w unieuszkodliwianiu i odbioirze odpadów komunalnych z terenu powiatów: bielskiego, hajnowskiego i siemiatyckiego. 400.000 120.000 1.500.000 107 16. Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Aleksandrowo 2009 1 etap realizacji III kwartał 2009 17. Modernizacja sali gimnastycznej i budowa wielofunkcyjnego boiska przyszkolnego 2008-2010 18. Dobre drogi szansą rozwoju i atrakcyjności inwestycyjnej gminy Grodzisk (przebudowa dróg: 1. Sypnie – Czaje, 2. Siemiony – Kozłowo – Sypnie, 3. Porzeziny Giętki – Porzeziny Mendle, 4. Sypnie – Krynki Białokunki – śery Bystre) Docieplenie i wykonanie elewacji budynków Zespołu Szkół w Grodzisku 2010-2011 Rok 2009 Przygotowanie dokumentacji. Rok 2010 Budowa sali i boiska z infrastrukturą. 1 etap realizacji rok 2010 2 etap realizacji rok 2011 19. 20. 21. Przebudowa dróg gminnych w miejscowościach Makarki, Niewiarowo Grzybki, Rybałty, Morze, Kosianka Stara, Czarna Średnia Przebudowa drogi gminnej Czarna Średnia – Dołubowo Wyręby 2011-2013 Rok 2010 Przygotowanie dokumentacji. Lata 2011-2013 Faza realizacji zadania. 2012-2013 1 etap realizacji III kwartał 2012 2 etap realizacji II kwartał 2013 2013 1 etap realizacji III – IV kwartał 2013 Polepszy się komfort i bezpieczeństwo jazdy na odcinku o dł. 1600 m Stworzenie prawidłowych warunków i bazy dla sportu i rekreacji młodzieŜy szkolnej i pozaszkolnej. Polepszy się komfort i bezpieczeństwo jazdy na odcinku o dł. 12400 m 1. Urząd Gminy Grodzisk 2. EFRR 4. Gmina Grodzisk. 5. Zarząd Województwa Podlaskiego. 6. Środki UE 1. Urząd Gminy Grodzisk 2. EFRR - Poprawa współczynnika ciepła. - Poprawa estetyki budynków 1. Gmina Grodzisk 2. Zarząd Województwa Podlaskiego. 3. Środki pomocowe Unii Europejskiej. Polepszy się komfort i 1. Urząd Gminy bezpieczeństwo jazdy Grodzisk na odcinku o dł. 6500 2. EFRR m Polepszy się komfort i 1. Urząd Gminy bezpieczeństwo jazdy Grodzisk na odcinku o dł. 1800 2. EFRR m 420.000 1.500.000 2.500.000 1.000.000 1.350.000 540.000 108 Gmina Milejczyce 1 Infrastruktura drogowa: - asfaltowanie drogi MikuliczeDasze, - Choroszczewo-Wałki Poprawa infrastruktury drogowej Poprawa infrastruktury drogowej 2007 r. 2013 r. 2 Infrastruktura drogowa: - rekultywacja drogi rolniczej Kanalizacja - budowa oczyszczalni ścieków Oczyszczenie i budowa zbiornika retencyjnego Zagospodarowanie centrum Milejczyc 2008 r. 1 Rozbudowa wodociągu wiejskiego i modernizacja stacji uzdatniania wody w Nurcu-Stacji 2007-2008 2 Budowa przepustu na rzece Pulwie we wsi Klukowicze 2007-2008 3 Budowa drogi nr 109278B Wakułowicze – Sycze i Sycze – Sokóle 2007 Opracowanie dokumentacji 2008 Realizacja inwestycji 2007 Opracowanie dokumentacji 2008 Realizacja inwestycji 3 4 5 4 Budowa drogi nr 109275B Moszczona Pańska – Sokóle 2008 - 2010 2009-2012 Wzrost gospodarstw agroturystycznych Uatrakcyjnienie miejscowości, wzrost agroturystyki 2009-2012 Gmina Nurzec Stacja Realizacja inwestycji - Wybudowanie linii wodociągowej o dł. 17,5km - Wybudowanie dwóch zbiorników wyrównawczych na stacji uzdatniania wody w Nurcu-Stacji Realizacja inwestycji - Wybudowanie przepustu na rzece Pulwie Środki unijne, budŜet gminy 450.000 BudŜet gminy,FOGR Środki unijne, budŜet gminy Środki unijne, budŜet gminy Środki unijne, budŜet gminy Gmina NurzecStacja Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Białymstoku - Budowa nawierzchni Gmina Nurzecbitumicznej dł. 1600m Stacja - Przebudowa przepustu na rzece Moszczonce - Budowa Gmina Nurzecnawierzchni Stacja bitumicznej dł. 1600m - Przebudowa istn. przepustu 60.000 2.500.000 1.500.000 1.500.000 3.000.000 120.000 700 000 600.000 109 5 6 7 Budowa ulicy Zaolzie i ul. OkręŜnej 2007 w Nurcu-Stacji, Opracowanie dokumentacji - Budowa nawierzchni Gmina Nurzecbitumicznej dł. 1750m Stacja 600.000 2008 2007 Realizacja inwestycji Opracowanie dokumentacji - Budowa nawierzchni Gmina Nurzecbitumicznej dł. 400m Stacja 200.000 2008 Budowa drogi nr 109285B Werpol – 2007 Dąbrowa Realizacja inwestycji Opracowanie dokumentacji Gmina NurzecStacja 500.000 2008 2008 Realizacja inwestycji Opracowanie dokumentacji Realizacja inwestycji - Budowa nawierzchni bitumicznej dł. 1500m - Przebudowa istn. przepustu. - Budowa nawierzchni Ŝwirowej na odcinku drogi od m. NurzecKolonia do m. Nurczyk - Budowa nawierzchni bitumicznej na odcinku ulicy Młyńskiej i Pogodnej - Budowa linii wodociągowej o dł. 12km - Budowa linii wodociągowej o dł. 1km - Nawierzchnia bitumiczna dł. 2500m Gmina NurzecStacja 120.000 Gmina NurzecStacja 1.000.000 Gmina NurzecStacja 1.200.000 Gmina NurzecStacja 100.000 Gmina NurzecStacja 1.800.000 - Budowa nawierzchni bitumicznej na odcinku ulicy Poniatowskiego, Nowej i Jędrzejuka - Budowa nawierzchni bitumicznej na odcinku drogi Gmina NurzecStacja 500.000 Gmina NurzecStacja 500.000 Budowa ulicy Brzozowej i ul. Wierzbowej w Nurcu-Stacji 8 Budowa drogi gminnej we wsi Nurzec-Kolonia i Nurczyk 9 Budowa ul. Młyńskiej, Pogodnej w Nurcu-Stacji 2008 Opracowanie dokumentacji Realizacja inwestycji 10 Budowa wodociągu we wsiach Stołbce, Nurzec-Kolonia, Tymianka 2008 11 Budowa wodociągu w Nurcu-Stacji – osiedle ul. Świerczewskiego 2008 12 Budowa drogi – od drogi 2009 wojewódzkiej do wsi Chanie-Chursy – odcinek 2,5km Budowa ulicy Poniatowskiego, 2009 Nowej i Jędrzejuka w Nurcu-Stacji Opracowanie dokumentacji Realizacja inwestycji Opracowanie dokumentacji Realizacja inwestycji Opracowanie dokumentacji Realizacja inwestycji Opracowanie dokumentacji Realizacja inwestycji 13 14 Budowa drogi gminnej we wsi Zabłocie 2009 Opracowanie dokumentacji Realizacja inwestycji 110 15 16 Modernizacja budynków apteki, ośrodka zdrowia i Gminnego Ośrodka Upowszechniania Kultury w Nurcu-Stacji Budowa drogi Nurzec-Rogacze – 3km 2009 Opracowanie dokumentacji Realizacja inwestycji 2009 Opracowanie dokumentacji Realizacja inwestycji Opracowanie dokumentacji Realizacja inwestycji Opracowanie dokumentacji Realizacja inwestycji Realizacja inwestycji 17 Budowa wielofunkcyjnej hali sportowej w Nurcu-Stacji 2010 18 Modernizacja stadionu sportowego w Nurcu-Stacji 2010 19 Budowa drogi Augustynka – Nurczyk do drogi powiatowej Nr 1766 B 2007 - Modernizacja trzech budynków uŜyteczności publicznej - Budowa nawierzchni bitumicznej 3000m Gmina NurzecStacja 100.000 Gmina NurzecStacja 1.500.000 Gmina NurzecStacja 2.500.000 Gmina NurzecStacja 200.000 - Budowa nawierzchni Gmina NurzecŜwirowej na odcinku Stacja drogi Augustynka Nurczyk 500.000 - Wybudowanie wielofunkcyjnej hali sportowej - Modernizacja stadionu sportowego Gmina Perlejewo 1 2 3 Rozbudowa budynku administracyjnego Budowa sportowych urządzeń terenowych i rekreacyjnych Budowa sieci wodociągowej KRUZY IV 2007-2008 Gmina Perlejewo 300.000 2007-2008 Gmina Perlejewo SPO Gmina Perlejewo, EFRR, BudŜet państwa Gmina Perlejewo, EFRR, BudŜet państwa Gmina Perlejewo, EFRR, BudŜet państwa Gmina Perlejewo, EFRR, BudŜet państwa 695.060 2007-2008 4 Budowa sali gimnastycznej 2007-2009 5 Budowa dróg gminnych Osnówka Koski 2007-2009 6 Budowa sieci wodociągowej Leszcza - Pełch 2008-2009 7 Budowa sieci wodociągowej Pełch 2008 Gmina Perlejewo, EFRR, BudŜet państwa 1.473.399 3.000.000 3.059.000 268.054 411.520 111 8 Budowa dróg gminnych Twarogi Mazury Twarogi Ruskie Twarogi Lackie Pompy ciepła 2009 2010-2011 11 Przebudowa dróg gminnych Stare Moczydły, Moczydły –Pszczółki, Kukiełki, -Dubiny Rozbudowa gminnej biblioteki 12 Przydomowe oczyszczalnie ścieków 2010-2013 13 Modernizacja ujęcia i stacji uzdatniania wody w Perlejewie 2011 14 Budowa dróg gminnych w Poniatach, Kobyli, Głodach, Kruzach, Twarogach Trąbicy, Borzymach Wodociąg Olszewo 2012-2014 9 10 15 2010 2010-2011 2012 Gmina Perlejewo, EFRR, BudŜet państwa Gmina Perlejewo, EFRR, BudŜet państwa Gmina Perlejewo, EFRR, BudŜet państwa Gmina Perlejewo, EFRR, BudŜet państwa Gmina Perlejewo, EFRR, BudŜet państwa Gmina Perlejewo, EFRR, BudŜet państwa Gmina Perlejewo, EFRR, BudŜet państwa 1.144.441 Gmina Perlejewo, EFRR, BudŜet państwa 175.000 Podniesienie U.G. Siemiatycze standardu ruchu R.P.O. kołowego o łącznej dł. BudŜet Państwa 13,497 km 5.060.500 Podniesienie U.G. Siemiatycze standardu ruchu R.P.O. kołowego o łącznej dł. BudŜet Państwa 13,7 km 5.000.000 200.000 1.110.000 900.000 1.000.000 380.000 3.090.000 Gmina Siemiatycze 1 2 Dobre drogi poprawą 2007 bezpieczeństwa Gminy Siemiatycze. Przebudowa dróg gminnych: Nr 109504B, 109501B, 109492B, 109489B, 109484B, 109506B, 109505B, 109485B o łącznej dł. 13,497 km na terenie Gminy Siemiatycze. Dobre drogi szansą rozwoju i 2007 atrakcyjności inwestycyjnej Gminy Siemiatycze. Przebudowa dróg gminnych: Nr 109490B, 109480B, 112 3 4 109507B, 109481B,109473B, 109494B, 109487B, 109495B, 109510B, 109511B o łącznej dł. 13,7 km na terenie Gminy Siemiatycze. Przebudowa drogi gminnej Nr 105479B Romanówka – Wiercień DuŜy Budowa wysypiska śmieci przez Związek Gmin Regionu Puszczy Białowieskiej 2008 2008-2010 5 Likwidacja wysypisk w 2008-2009 miejscowościach: Boratyniec Lacki, Kułygi, Krupice, Czartajew, Kłopoty Bańki 6 Budowa kanalizacji we wsi Czartajew 2008 7 Rekultywacja dróg polnych do wsi Krasewice, Kłopoty Bańki i Moczydły Przebudowa drogi gminnej Nr 109486B Wiercień DuŜy Wyromiejki - Czartajew Opracowanie dokumentacji projektowo kosztorysowej na budowę oczyszczalni ścieków we wsiach Siemiatycze Stacja, Baciki Średnie Budowa oczyszczalni ścieków i kanalizacji we wsi Siemiatycze Stacja 2008 8 9 10 2009 2010 2011 Podniesienie standardu ruchu kołowego o dł. 4,5 km Wykonanie dokumentacji projektowo kosztorysowej i budowa wysypiska Wykonanie dokumentacji projektowo kosztorysowej i likwidacja wysypisk Wykonanie dokumentacji projektowo kosztorysowej i budowa kanalizacji Podniesienie nośności drogi Podniesienie standardu ruchu kołowego o dł. 5 km Wykonanie dokumentacji projektowo kosztorysowej Wybudowanie oczyszczalni i kanalizacji U.G. Siemiatycze R.P.O. BudŜet Państwa U.G. Siemiatycze ZGRPB RPO 2.000.000 3.300.000 U.G. Siemiatycze R.P.O. BudŜet Państwa 205.000 U.G. Siemiatycze 3.040.000 U.G. Siemiatycze Urząd Marszałkowski U.G. Siemiatycze R.P.O. BudŜet Państwa U.G. Siemiatycze R.P.O. BudŜet Państwa 155.000 U.G. Siemiatycze R.P.O. BudŜet Państwa 2.000.000 120.000 1.400.000 113 11 Budowa oczyszczalni ścieków i kanalizacji we wsi Baciki Średnie 2012 12 Budowa kanalizacji we wsiach Szerszenie i Boratyniec Ruski 2012 13 Budowa kanalizacji we wsi Baciki BliŜsze 2013 14 Przebudowa dróg gminnych na terenie gminy Siemiatycze 2010-2013 15 Partycypacja w kosztach budowy dróg powiatowych 2007-2013 Wykonanie oczyszczalni i kanalizacji Wykonanie kanalizacji U.G. Siemiatycze R.P.O. BudŜet Państwa U.G. Siemiatycze R.P.O. BudŜet Państwa Wykonanie U.G. Siemiatycze kanalizacji R.P.O. BudŜet Państwa Podniesienie standardu U.G. Siemiatycze ruchu kołowego o dł. R.P.O. 3km BudŜet Państwa Podniesienie U.G. Siemiatycze standardu ruchu Starostwo kołowego Powiatowe 980.000 750.000 400.000 6.300.000 1.520.000 Źródło: Opracowanie własne na podst. informacji Urzędów Gmin. 114 VI. POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE POWIATU SIEMIATYCKIEGO W LATACH 2007-2013 Plan Rozwoju Lokalnego 2007-2013 został opracowany zgodnie z załoŜeniami zawartymi w „Strategii Rozwoju Powiatu Siemiatyckiego” a takŜe zgodnie z programami powiatowymi takimi jak: Powiatowy Program Ochrony Środowiska na lata 2004-2011, Powiatowy Program Gospodarki Odpadami, Powiatowy program działań na rzecz osób niepełnosprawnych. Zarówno Strategia jak i programy zostały przyjęte do realizacji odpowiednimi uchwałami przez Radę Powiatu Siemiatyckiego. Program Rozwoju Lokalnego Powiatu Siemiatyckiego obejmuje te zadania, które realizuje powiat, w realizacji których bierze udział powiat lub ich realizacja posiada znaczenie ponadgminne oraz zadania realizowane przez gminy. Plan nie ujmuje projektów realizowanych przez podmioty prywatne, aczkolwiek powiat uczestniczy w promocji funduszy dostępnych dla przedsiębiorców, w promocji działań firm produkcyjnych i usługowych. Na terenie powiatu siemiatyckiego są realizowane równieŜ inne zadania, głównie przez samorządy gminne i samorząd wojewódzki, nienaleŜące do zadań własnych powiatu. Większość tych projektów stanowi odrębną całość. Są równieŜ takie projekty, zadania, które są komplementarne i łączą się w sposób bezpośredni lub pośredni z zadaniami własnymi powiatu. Program Rozwoju Lokalnego jest zgodny z załoŜeniami Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do 2020r. oraz z Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013. Powiat siemiatycki korzystał z funduszy przedakcesyjnych oraz korzysta z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. 116 Tabela 25. Projekty z funduszy przedakcesyjnych i innych funduszy pomocowych realizowane w okresie 2003-2006 przez Powiat Siemiatycki i jego jednostki Udział Ogólna Nazwa projektu i treść Wnioskodawca Okres środków Lp. wartość realizowanego zadania – realizator realizacji pomocowych projektu / źródło 1. 2. 3. 4. 5. Dostosowanie Szpitala Powiatowego w Siemiatyczach do obowiązujących wymogów normatywnych SP ZOZ Siemiatycze 2006 1.296.734 ZPORR Budowa polsko – białoruskiego transgranicznego systemu zarządzania kryzysowego PSP Siemiatycze 2006 185.107 PHARE WyposaŜenie świetlic w SP w Powiat ZOL dla dzieci i młodzieŜy w Siemiatycki Bacikach Średnich 2004 21.477 PAOW Integracja sieci komunikacyjnej Powiatu Siemiatyckiego i Wysokomazowieckiego Powiat Siemiatycki 2004-2006 5.526.628 ZPORR Modernizacja drogi powiatowej Siemiatycze Wierzchuca Powiat Siemiatycki 2003 1.005.800 SAPARD Modernizacja drogi powiatowej śale – Kosianka Stara 6. 7. 8. Powiat Siemiatycki 2004 348.821 SAPARD Rozbudowa drogi powiatowej Powiat Siemiatycze – Dziadkowice Siemiatycki 2004 840.923 SAPARD Rozbudowa drogi powiatowej Powiat Skiwy DuŜe – Cecele – Siemiatycki Klukowo - Rogawka 2004 1.342.000 SAPARD Usprawnienie komunikacji na Powiat drodze powiatowej nr 1769B Siemiatycki Klukowicze – Zubacze 2005-2006 824.610 PHARE „Stypendia dla uczniów szkół Powiat ponadgimnazjalnych z Siemiatycki obszarów wiejskich” 2004-2006 510.056 ZPORR „Stypendia dla studentów z obszarów zmarginalizowanych” Powiat Siemiatycki 2004-2006 105.221 ZPORR „Aktywizacja zawodowa młodzieŜy - wsparcie na starcie” Powiatowy Urząd Pracy 2006 373.892 SPO RZL 117 „Aktywizacja zawodowa Powiatowy osób bezrobotnych – nie bądź Urząd Pracy bierny szukaj pracy” „Urząd Pracy 7 dni w tygodniu, 24 h na dobę“ Powiatowy Urząd Pracy „Rozbudowa Komendy Powiatowej Państwowej StraŜy PoŜarnej w Siemiatyczach na potrzeby polsko-białoruskiego systemu PSP zarządzania sytuacjami Siemiatycze nadzwyczajnymi wraz z infrastrukturą techniczną usprawniającą zarządzanie środowiskiem w sytuacjach kryzysowych“ Konferencja międzynarodowa „Transgraniczny korytarz Powiat rzeką Bug - promocja Siemiatycki regionów” „Ocalić od zapomnienia Dolina Bugu - przyroda, kultura, ludzie” 2006 Powiat Siemiatycki 214 892 SPO RZL 18.440 SPO RZL 2006 Program Sąsiedztwa Polska – 1.322.326 Białoruś – Ukraina INTERREG IIIA 2006 33.519 Program Sąsiedztwa Polska – Białoruś – Ukraina INTERREG IIIA 32.943 Program Sąsiedztwa Polska – Białoruś – Ukraina INTERREG IIIA 2006 Przedsięwzięcia zawarte w Planie Rozwoju Lokalnego będą finansowane z publicznych środków krajowych oraz środków pochodzących z budŜetu Wspólnoty Europejskiej, wydatkowanych głównie w ramach polityki spójności i Wspólnej Polityki Rolnej, jak równieŜ z innych źródeł zagranicznych, w tym z Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Od 1 stycznia 2007 r. polityka spójności UE funkcjonuje w nowym kształcie. Po pierwsze, zmienił się zakres przedmiotowy jej interwencji, poprzez wyłączenie finansowania rozwoju obszarów wiejskich oraz sektora rybackiego. Projekty realizowane w tych obszarach gospodarki są teraz wspierane z budŜetu Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej i "obsługiwane" przez stworzone w tym celu nowe instrumenty finansowe: Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejski Fundusz Rybacki. Oznacza to równieŜ ograniczenie liczby funduszy zaangaŜowanych w finansowanie zadań spójnościowych do dwóch strukturalnych (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego 118 i Europejski Fundusz Społeczny) oraz Funduszu Spójności (programowanego łącznie z EFS i EFRR). Dokumentem organizującym całość procesu programowania w państwach członkowskich i stanowiącym podstawę dla przygotowania dokumentów krajowych są Strategiczne Wytyczne Wspólnoty na lata 2007-2013 (SWW). To właśnie Wytyczne zawierają trzy priorytety polityki spójności obowiązujące w okresie 2007-2013. Są nimi: 1) Poprawa atrakcyjności państw członkowskich, regionów i miast poprzez poprawę dostępności, zapewnienie odpowiedniej jakości i poziomu usług, oraz zachowanie ich potencjału środowiskowego; 2) Wsparcie innowacyjności, przedsiębiorczości i wzrostu gospodarki opartej na wiedzy poprzez wspieranie zdolności w zakresie badań i innowacyjności, łącznie z nowymi technikami informacyjno-komunikacyjnymi; oraz 3) Tworzenie większej liczby lepszych miejsc pracy poprzez zachęcanie większej liczby osób do podjęcia zatrudnienia lub rozpoczęcia działalności gospodarczej, poprawę adaptacyjności pracowników i przedsiębiorstw oraz zwiększenie inwestycji w kapitał ludzki. 119 Tabela 26. Powiązanie projektów z celami strategicznymi dokumentów dotyczących rozwoju przestrzenno – społeczno – gospodarczego powiatu oraz z innymi działaniami realizowanymi na terenie powiatu/województwa. L.P. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Tytuł projektu Modernizacja infrastruktury drogowej Powiatu Siemiatyckiego czynnikiem rozwoju jego obszaru Poprawa dostępu dróg powiatowych do sieci dróg krajowych i wojewódzkich na obszarze Powiatu Siemiatyckiego Modernizacja dróg powiatowych w strefie nadgranicznej przejścia granicznego w Połowcach Przebudowa dróg powiatowych warunkiem aktywizacji zmarginalizowanych obszarów Powiatu Siemiatyckiego Rehabilitacja i wzmocnienie dróg powiatowych na obszarze Powiatu Siemiatyckiego Budowa Powiatowego Domu Pomocy Społecznej przy ul. Szpitalnej Zakup aparatury medycznej do SP ZOZ Siemiatycze Wykonanie sieci wewnętrznej komputerowej, zakup i montaŜ centralnego serwera w SP ZOZ Siemiatycze Wykonanie instalacji gazów medycznych w SP ZOZ Siemiatycze Termodernizacja budynku Przychodni przy ul. Ściegiennego Powiązanie ze Strategią Rozwoju Powiatu Siemiatyckiego Cel strategiczny V – Wzrost atrakcyjności zamieszkiwania na terenie powiatu Cel operacyjny V.2 – Sprawna infrastruktura komunikacyjna Cel strategiczny V Wzrost atrakcyjności zamieszkiwania na terenie powiatu Cel operacyjny V.4. – Wysoki poziom usług nierynkowych Powiązanie z dokumentami Województwa Podlaskiego Strategia Rozwoju Województwa Regionalny Program Operacyjny Podlaskiego Województwa Podlaskiego na lata 20072013 Cel strategiczny A- Podniesienie konkurencyjności województwa podlaskiego poprzez rozbudowę i modernizację infrastruktury; Priorytet I – Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej i turystycznej województwa; Działanie 1.1 – Rozwój systemu transportowego województwa Oś priorytetowa II - Rozwój infrastruktury transportowej Oś priorytetowa VI - Rozwój infrastruktury Cel strategiczny A- Podniesienie konkurencyjności województwa społecznej podlaskiego poprzez rozbudowę i modernizację infrastruktury; Priorytet III – Rozwój instytucji i urządzeń infrastruktury społecznej o zasięgu regionalnym i ponadregionalnym w dziedzinie zdrowia, opieki społecznej i kultury oraz podwyŜszenia w ten sposób rangi i pozycji ośrodków regionalnych województwa i jego integracji wewnętrznej; 120 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. Termomodernizacja budynku ZPO, Sterylizatorrni, Kuchni w SP ZOZ Siemiatycze Zakup aparatu dwustanowiskowego rtg do SP ZOZ Siemiatycze Rozbudowa Poradni Rehabilitacyjnej z wydzielonymi poradniami: psychiatryczną, leczenia uzaleŜnień, zaopatrzenia ortopedycznego w SP ZOZ Siemiatycze Dostosowanie SOR do wymagań Rozporządzenia MZ Rozbudowa Bloku Operacyjnego w SP ZOZ Siemiatycze Budowa sieci teleradiologicznej w SP ZOZ Siemiatycze Modernizacja Laboratorium –Utworzenie Pracowni Mikrobiologii w SP ZOZ Siemiatycze Modernizacja Kuchni w SP ZOZ Siemiatycze Modernizacja windy szpitalnej w SP ZOZ Siemiatycze Wymiana dachu na budynku starej szkoły Zespołu Szkół w Siemiatyczach Wymiana instalacji centralnego ogrzewania w starej szkole Zespołu Szkół w Siemiatyczach Kapitalny remont kuchni i stołówki Zespołu Szkół w Siemiatyczach Działanie 3.3 – Rozwój lecznictwa i opieki socjalnej Cel strategiczny V Wzrost atrakcyjności zamieszkiwania na terenie powiatu Cel operacyjny V.4. – Wysoki poziom usług nierynkowych Cel strategiczny A- Podniesienie Oś priorytetowa VI - Rozwój infrastruktury konkurencyjności województwa społecznej podlaskiego poprzez rozbudowę i modernizację infrastruktury; Priorytet III – Rozwój instytucji i urządzeń infrastruktury społecznej o zasięgu regionalnym i ponadregionalnym w dziedzinie zdrowia, opieki społecznej i kultury oraz podwyŜszenia w ten sposób rangi i pozycji ośrodków regionalnych województwa i jego integracji wewnętrznej; Działanie 3.3 – Rozwój lecznictwa i opieki socjalnej Modernizacja budynku Zespołu Szkół Rolniczych w Czartajewie i internatu pod kątem zwiększenia efektywności zuŜycia energii Rozbudowa, modernizacja infrastruktury edukacyjnej w Zespole Szkół Rolniczych w Czartajewie 121 25. 26. 27. 28. 29. Modernizacja i wyposaŜenie bazy socjalnej dla uczniów w internacie Modernizacja obiektów sportowych w Zespole Szkół Rolniczych w Czartajewie Budowa budynku Zespołu Szkół Specjalnych w Siemiatyczach – Sali sportowo-rekreacyjnej oraz części edukacyjno-terapeutycznej wraz z zapleczem Oczyszczalnia ścieków w Zespole Szkół Cel strategiczny IV – Ochrona i Rolniczych w OstroŜanach gm. Drohiczyn promocja dóbr środowiska naturalnego oraz dziedzictwa kulturowego. Rozbudowa Zespołu Szkół w Siemiatyczach – dokończenie budowy zespołu filii biblioteki pedagogicznej i poradni psychologiczno – pedagogicznej. Cel strategiczny I – Sprawny system edukacji, sprzyjający rozwojowi zasobów ludzkich. Cel strategiczny A- Podniesienie konkurencyjności województwa podlaskiego poprzez rozbudowę i modernizację infrastruktury; Priorytet I – Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej i turystycznej województwa; Oś priorytetowa V - Rozwój infrastruktury ochrony środowiska Cel strategiczny A- Podniesienie konkurencyjności województwa podlaskiego poprzez rozbudowę i modernizację infrastruktury; Oś priorytetowa VI - Rozwój infrastruktury społecznej Źródło: Opracowanie własne 122 VII. PLAN FINANSOWY na lata 2007- 20013 Przedstawiona poniŜej analiza moŜliwości finansowych powiatu siemiatyckiego (mająca na celu przede wszystkim ocenę moŜliwości sfinansowania wynikających ze strategii powiatu konkretnych zadań) ma charakter niejako dwustronny. Po pierwsze analizie poddana zostanie strona dochodowa budŜetu, po drugie – strona wydatkowa. Przyjęty do analizy horyzont czasowy to lata 1999-2006, stanowiące cały okres funkcjonowania powiatu siemiatyckiego, który rozpoczął się po ostatniej reformie administracji publicznej. Jako źródło danych historycznych przyjęte zostały sprawozdania z wykonania budŜetu za lata 1999-2006. Na wstępie warto przypomnieć, iŜ podstawowym celem działania jednostki samorządu terytorialnego kaŜdego szczebla jest zaspokajanie potrzeb społeczności zamieszkującej jej terytorium. Podejmowane przez władze lokalne działania wynikają przede wszystkim z zakresu przekazanych danej jednostce – w procesie decentralizacji – kompetencji i wyraŜają się zasadniczo w drodze realizacji konkretnych zadań o charakterze publicznym. Wykonywanie określonych zadań jest natomiast bardzo ściśle powiązane z koniecznością dokonywania określonych wydatków budŜetowych. Podziały wydatków budŜetowych dokonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego mogą przebiegać w oparciu o róŜne kryteria, uwzględniające zarówno charakter realizowanych zadań, sposób ich wykonywania, czy teŜ względy natury czysto prawnej. W niniejszej analizie uwzględniony zostanie przede wszystkim podział wydatków oparty o obowiązującą klasyfikację budŜetową. Oprócz strony wydatkowej analizie poddane zostaną takŜe dochody budŜetowe powiatu siemiatyckiego. Podstawowym przyjętym w analizie podziałem w ramach tej kategorii będzie, narzucony przez ustawodawcę, podział wskazujący na podstawowe źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego, a mianowicie dochody własne, subwencje ogólne i dotacje celowe. Sytuacja finansowa powiatu siemiatyckiego w latach 1999 – 2006 Rozpoczynając analizę sytuacji finansowej powiatu siemiatyckiego w latach 19992006 warto zwrócić uwagę przede wszystkim na system zasilania finansowego powiatu, a zwłaszcza poszczególne kategorie dochodowe. Chodzi tutaj o samą strukturę tych dochodów i zmiany, jakie zachodziły w obrębie tej struktury na przestrzeni analizowanych 123 lat. Z punktu widzenia konstrukcji systemu dochodów istotnym wydaje się udział w strukturze poszczególnych źródeł dochodów, co przedstawione zostało w poniŜszej tabeli Tabela 27. Struktura dochodów powiatu siemiatyckiego (w %) w latach 1999-2006 Środki Subwencja bezzwrotnej Dochody własne Dotacje celowe ogólna pomocy UE 1999 5,4 48,7 45,9 0,0 2000 5,9 51,1 43,0 0,0 2001 7,1 47,7 45,2 0,0 2002 8,3 45,9 45,8 0,0 2003 11,8 57,9 30,3 0,0 2004 18,9 51,1 27,8 2,2 2005 22,9 44,1 21,3 11,7 2006 20,0 43,8 31,3 4,9 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Wydziału Finansowo – BudŜetowego Jak wynika z powyŜszych danych udziały poszczególnych komponentów róŜniły się od siebie w sposób znaczący, ale teŜ ulegały istotnym zmianom. Po pierwsze naleŜy zwrócić uwagę na olbrzymią dysproporcję, która występuje pomiędzy dochodami własnymi (5,4 %- 22,9 %), a dochodami pozostałymi w postaci dotacji, subwencji i środków bezzwrotnej pomocy UE (94,6 % - 77,1 %), które powinny mieć zasadniczo charakter uzupełniający. Sytuacja taka jest jednakŜe standardem w odniesieniu do średniego szczebla polskiego samorządu. Okres lat 1999-2006 charakteryzuje się tendencją wzrostową wielkości udziału dochodów własnych w powiatowych dochodach globalnych. Jednym z elementów tworzących kategorię dochodów własnych, będącym jedynym źródłem dochodowym o charakterze podatkowym, jest udział powiatu w podatku dochodowym od osób fizycznych, a od 2004r. takŜe w podatku dochodowym od osób prawnych. Znaczenie wpływów z tego tytułu w wewnętrznej strukturze dochodów własnych na przestrzeni lat 1999-2006 przedstawia tabela nr 28. 124 Tabela 28. Struktura dochodów własnych (w %) powiatu siemiatyckiego w latach 1999-2006 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Udział we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz osób prawnych Dochody z majątku powiatu. Pozostałe dochody 20,3 14,7 9,4 9,4 6,6 35,9 31,9 44,1 7,3 8,9 26,7 16,5 27,3 19,8 28,9 17,8 72,4 76,4 63,9 74,1 66,1 44,3 39,2 38,1 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Wydziału Finansowo – BudŜetowego Jak widać z powyŜszej tabeli najmniejszą część dochodów własnych w latach 20012003 stanowiły wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych. Od roku 2004 nastąpił istotny wzrost udziału dochodów podatkowych w dochodach własnych powiatu (do poziomu 44,1% w 2006r.), w związku ze zmianą ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego wprowadzającej podniesienie procentowego udziału jst we wpływach w podatkach dochodowych PIT i CIT, co miało na celu zwiększenie motywacji samorządu do wspierania rozwoju gospodarczego poprzez pozyskiwanie inwestorów, wspieranie tworzenia nowych miejsc pracy, usprawnienie procedur administracyjnych obsługi przedsiębiorstw. Obserwując natomiast zmiany, jakie – w przypadku powiatu siemiatyckiego w latach 1999-2006 – miały miejsce w zakresie transferów zewnętrznych – łatwo zauwaŜyć, iŜ w odniesieniu do subwencji ogólnej moŜna mówić o umiarkowanej tendencji wzrostowej i tendencji malejącej tylko w roku 2002, natomiast w odniesieniu do dotacji – o wyraźnej tendencji spadkowej po 2001 roku. Wykres 12. Struktura subwencji ogólnej przekazanej dla powiatu siemiatyckiego w latach 1999-2006 14 000 000 12 000 000 10 000 000 subwencje ogółem oświatowa 8 000 000 drogowa 6 000 000 wyrównawcza równowaŜąca 4 000 000 uzupełnienie saubwencji ogólnej 2 000 000 0 1999r 2000r 2001r 2002r 2003r 2004 2005 2006 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Wydziału Finansowo – BudŜetowego 125 Tabela 29. Subwencje ogólne przekazane dla powiatu siemiatyckiego w latach 1999-2006 Rok Subwencje ogółem Uzupełnienie Oświatowa Drogowa Wyrównawcza RównowaŜąca subwencji ogólnej 1999 9 525 500 5 751 368 3 054 000 720 132 0 0 2000 12 637 576 7 844 482 4 031 394 761 700 0 0 2001 13 426 634 7 834 128 4 788 968 803 538 0 0 2002 11 953 498 6 926 295 4 268 071 759 132 0 0 2003 12 992 999 7 451 114 4 735 426 806 459 0 0 2004 12 962 598 7 611 036 0 1 519 000 3 170 160 662 402 2005 13 569 618 8 644 829 0 1 731 470 2 593 319 600 000 2006 13 213 404 8 914 015 0 1 971 764 2 279 411 48 214 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Wydziału Finansowo – BudŜetowego Tabela 30. Struktura dotacji z budŜetu państwa przekazanych dla Powiatu Siemiatyckiego w latach 1999-2006 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Dotacje z budŜetu 8 760 418 9 405 385 11 318 102 10 201 149 5 700 172 5 106 679 3 949 820 5 465 690 państwa, w tym: - na zadania własne 2 432 545 1 781 831 2 902 167 2 629 218 2 565 014 2 219 300 872 778 2 084 219 - na zadania z zakresu administracji rządowej 6 327 873 7 623 554 8 415 935 7 571 931 3 135 158 2 887 379 3 077 042 3 381 471 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Wydziału Finansowo – BudŜetowego W przypadku powiatu siemiatyckiego dominującą grupą dotacji celowych są dotacje przekazywane powiatowi na sfinansowanie zadań z zakresu administracji rządowej, jednakŜe z roku na rok występuje znaczna tendencja malejąca (z 74,4 % w 2001 roku do 61,9 % w 2006 roku). Dotacje na zadania własne z kolei kształtowały się w latach 1999-2006 w tendencji na przemian wzrostowej i spadkowej, głównie w zaleŜności od wielkości otrzymywanych środków na realizowane przez powiat inwestycje. PoniŜsza tabela prezentuje strukturę dochodów powiatu siemiatyckiego w latach 1999-2006 w rozbiciu na działy klasyfikacji budŜetowej. 126 Tabela 31. Struktura (%) dochodów powiatu siemiatyckiego w latach 1999 – 2006 według działów klasyfikacji budŜetowej 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 1. Rolnictwo i łowiectwo 1,3 1,3 1,6 2,2 1,5 1,0 5,2 2,8 2. Leśnictwo 0,7 0,8 0,5 0,5 0,8 0,3 0,3 0,3 3. Transport i łączność 1,1 2,4 2,9 6,7 6,6 8,9 19,3 12,7 4. Gospodarka mieszkaniowa 0,6 1,4 2,4 1,7 2,9 3,5 1,0 1,0 5. Działalność usługowa 0,0 0,0 0,8 0,8 1,0 1,4 0,9 0,7 6. Administracja publiczna 2,6 5,2 2,7 5,3 4,4 7,6 6,0 4,7 7. Urzędy naczelnych organów władzy państ. 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,1 8. Bezpieczeństwo publiczne 22,1 20,0 19,2 23,0 7,9 7,6 6,8 8,0 9. Udział w podatkach PIT i CIT 1,1 0,9 0,7 0,8 0,8 6,8 7,3 8,8 10. RóŜne rozliczenia 49,6 52,1 48,6 45,9 57,9 51,1 44,1 43,8 11. Oświata i wychowanie 5,4 2,6 2,2 1,4 2,9 4,9 2,3 7,9 12. Szkolnictwo wyŜsze 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 13. Ochrona zdrowia 3,9 5,3 7,5 0,9 1,4 0,8 0,8 0,8 14. Pomoc społeczna 11.6 8,0 8,8 9,3 11,1 5,5 4,2 5,3 15. Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej 16. Edukacyjna opieka wychowawcza 17. Gospodarka komunalna i ochrona środowiska 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 0,2 0,5 0,0 0,0 0,4 0,5 0,6 0,4 1,5 1,4 0,0 0,0 1,7 0,9 0,2 0,0 0,0 0,0 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Wydziału Finansowo – BudŜetowego Osobne zagadnienie stanowią zmiany w zakresie wydatków budŜetowych powiatu siemiatyckiego, które miały miejsce w latach 1999-2006. Uzyskane wyniki zostały przedstawione na poniŜszym wykresie: 127 Wykres 13. Wydatki powiatu siemiatyckiego w latach 1999 – 2006 35 000 000 30 000 000 25 000 000 20 000 000 15 000 000 10 000 000 5 000 000 0 1999r 2000r 2001r 2002r 2003r 2004r 2005r 2006r Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Wydziału Finansowo – BudŜetowego Analiza wydatków powiatu siemiatyckiego w latach 1999-2006 wskazuje na wysoką dynamikę wydatków w okresie początkowym (1999-2001), następnie w latach 2002-2003 wyraźną tendencję spadkową (od 2002 roku w wyniku zmniejszenia administracji zespolonej powiatu), zaś od roku 2004 ponownie następuje wzrost wydatków. Interesującą kwestię – w odniesieniu do strony wydatkowej – stanowi wewnętrzna struktura wydatków uwzględniająca podział na wydatki bieŜące oraz wydatki inwestycyjne. Otrzymane w przypadku powiatu siemiatyckiego wyniki przedstawione zostały w poniŜszej tabeli. Tabela 32. Udział wydatków bieŜących i wydatków majątkowych (w %) w wydatkach ogółem powiatu siemiatyckiego w latach 1999-2006. 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Wydatki bieŜące 91,3 86,2 83,9 81,5 80,2 72,8 75,4 67,0 Wydatki inwestycyjne 8,7 13,8 16,1 18,5 19,8 27,2 24,6 33,0 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Wydziału Finansowo – BudŜetowego Jak widać z powyŜszego zestawienia w analizowanym okresie wydatki inwestycyjne stanowiły niezbyt znaczący udział w całości wydatków, jednak co roku wydatki na ten cel zwiększały się, aŜ do poziomu 33% w roku 2006 co stanowiło prawie czterokrotny ich wzrost. Analizując wydatki budŜetowe powiatu siemiatyckiego w latach 1999-2006 warto takŜe odnieść się do zagadnienia kształtowania się udziałów poszczególnych – wyodrębnionych zgodnie z obowiązującą klasyfikacją budŜetową – kategorii tych wydatków. 128 Uzyskane wyniki przedstawione zostały w tabeli 33. Tabela 33. Wydatki budŜetowe powiatu siemiatyckiego (w %) według działów klasyfikacji budŜetowej w latach 1999-2006. 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Oświata i wychowanie 34,8 32,9 25,8 23,2 31,1 33,0 27,7 32,3 Administracja publiczna 11,0 11,9 9,5 10,9 12,3 13,7 13,2 10,5 Pomoc społeczna 11,6 8,2 9,0 9,4 11,3 8,1 8,3 10,3 Transport i łączność 13,7 17,1 16,6 18,9 22,5 25,0 30,4 25,2 22,2 20,2 19,1 22,9 8,0 7,6 7,4 8,4 Edukacyjna opieka wychowaw. * - - 5,0 4,9 5,6 5,2 5,6 5,2 Ochrona zdrowia 3,9 5,4 9,3 2,7 2,3 0,9 1,1 2,9 Pozostałe** 2,8 4,3 5,7 7,1 6,9 6,5 6,3 5,2 Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpoŜarowa * w latach 1999-2000 włączona w pozycję oświata i wychowanie ** gospodarka mieszkaniowa, działalność usługowa, łowiectwo, leśnictwo, kultura, turystyka i wypoczynek, kultura fizyczna i sport, pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej oraz róŜne rozliczenia Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Wydziału Finansowo – BudŜetowego Analizując dane zawarte w powyŜszej tabeli zasadniczo wyodrębnić moŜna dwie grupy wydatków, w zaleŜności od tego, czy udział tych wydatków w wydatkach ogółem na przestrzeni lat 1999-2006 wykazywał tendencję wzrostową, czy teŜ był względnie stały (ewentualnie wykazywał bardzo silne zróŜnicowanie). I tak do pierwszej grupy zaliczyć moŜna wydatki realizowane w ramach działów: transport i łączność, pomoc społeczna. Grupę drugą stanowią natomiast pozostałe wyszczególnione w tabeli kategorie wydatków, przede wszystkim realizowane w ramach działów oświata i wychowanie (traktowane łącznie z edukacyjną opieką wychowawczą, z którą do roku 2001 stanowiły jeden dział klasyfikacyjny), bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpoŜarowa, czy teŜ ochrona zdrowia. Swoistym „liderem” są w przypadku powiatu siemiatyckiego wydatki realizowane w dziale transport i łączność oraz oświata i wychowanie. MoŜliwości finansowe powiatu siemiatyckiego w latach 2007 -2013 Przedstawiony Plan Finansowy Powiatu Siemiatyckiego na lata 2007–2013 obejmuje okres do 2013 roku włącznie. Dane na 2007 rok są zgodne z uchwalonym budŜetem powiatu na 2007 rok, po uwzględnieniu ostatecznej wysokości przyznanych kwot poszczególnych części subwencji 129 ogólnej i planowanych kwot dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych i osób prawnych oraz ostatecznych kwot dotacji celowych przyznanych z budŜetu państwa na zadania realizowane przez powiat. Na lata 2008-2013 określono załoŜenia i skonstruowano prognozę. Powiat ze względu na kompetencje ustawowe oraz wielkość i strukturę dochodów, gwarantowanych ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, nie ma większych moŜliwości inwestycyjnych. Niemniej jednak efektywne wydatkowanie środków na realizację zadań bieŜących daje moŜliwości inwestowania równieŜ w przypadku powiatu siemiatyckiego. W wyniku przeprowadzonej projekcji dochodów i wydatków bieŜących otrzymano kwoty omawianych kategorii w okresie objętym prognozą. PoniŜej zaprezentowano rezultaty prognoz zawierające globalne kwoty dochodów bieŜących, wydatków bieŜących oraz kwoty środków dostępnych na inwestycje i obsługę zadłuŜenia, jako róŜnicy pomiędzy powyŜszymi kategoriami. NaleŜy podkreślić, Ŝe nie uwzględniono w prognozie Ŝadnych środków bezzwrotnych od 2008 roku, co skutkuje zaniŜeniem faktycznych moŜliwości inwestycyjnych powiatu. Tabela 34. Dochody bieŜące budŜetu powiatu siemiatyckiego w latach 2007 – 2013 2007 Dochody ogółem w PLN, z tego: Dochody własne 2008 2009 2010 2011 2012 2013 29 960 332 24 048 031 24 528 065 25 017 699 25 517 126 26026542 26 546 145 5 147 688 5 210 869 5 315 060 5 421 334 5 529 734 5 640 301 5 753 080 Transfery zewnętrzne, z tego: 24 112 644 18 837 162 19 213 005 19 596 365 19 987 392 20 386 241 20 793 065 - subwencje ogólne 14 487 487 14 777 237 15 072 781 15 374 237 15 681 721 15 995 357 16 315 263 - dotacje celowe 9 625 157 4 059 925 4 140 224 4 222 128 4 305 671 4 390 884 4 477 802 Środki bezzwrotnej pomocy UE 0 0 0 0 0 0 0 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Wydziału Finansowo – BudŜetowego WyŜsze dochody w 2007 roku wynikają z zaplanowanych kwot dotacji celowych z budŜetu państwa w wysokości 5.638.000 zł na realizację projektu „Scalanie gruntów obiektu OstroŜany I”. Tabela 35. Wydatki bieŜące budŜetu powiatu w latach 2007-2013 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Wydatki ogółem w PLN, z tego: 27 890 678 22 606 672 23 040 746 23 484 053 23 936 554 24 398 472 24 877 402 - wynagrodzenia i pochodne 14 247 209 14 532 154 14 822 797 15 119 253 15 421 638 15 730 070 16 044 672 - - pozostałe 13 643 469 8 074 518 8 217 949 8 364 800 8 514 916 8 668 402 8 832 730 Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Wydziału Finansowo – BudŜetowego 130 Prognoza dochodów i wydatków bieŜących powiatu pozwala na określenie przewidywanej kwoty nadwyŜki operacyjnej (środków dostępnych na inwestycje i obsługę zadłuŜenia). Kategoria ta jest podstawowym miernikiem finansowego potencjału powiatu siemiatyckiego i stwarza ramy dla prowadzonej przez niego polityki inwestycyjnej. Z definicji powiat nie moŜe w długim okresie inwestować więcej niŜ wynosi ów potencjał. Tabela 36. NadwyŜka operacyjna powiatu w latach 2007 – 2013 2007 NadwyŜka operacyjna Spłata zadłuŜenia 2008 2009 2010 2011 2012 2013 1 369 654 1 441 359 1 487 319 1 533 646 1 580 572 1 628 070 1 668 743 0 375 000 375 000 375 000 375 000 375 000 0 NadwyŜka operacyjna na 1 369 654 1 066 359 1 112 319 1 158 646 1 205 572 1 253 070 1 668 743 cele rozwojowe Źródło: Opracowanie własne na podst. danych Wydziału Finansowo – BudŜetowego Warto w tym miejscu podkreślić, Ŝe kredyty i inne dłuŜne instrumenty finansowe nie przyczyniają się bezpośrednio do powiększania potencjału inwestycyjnego, dają zaś moŜliwość mobilizacji kapitału i szybszej realizacji zadań inwestycyjnych. Są, zatem instrumentem przesuwania w czasie owego potencjału, za którą to moŜliwość trzeba zapłacić w postaci odsetek od zobowiązań. Środki finansowe konieczne do sfinansowania obsługi długu obniŜają poziom środków dostępnych na inwestycje. PoniewaŜ powiat siemiatycki posiada zadłuŜenie z lat ubiegłych to nadwyŜka operacyjna nie moŜe być kierowana w całości na inwestycje. W Planie Finansowym Powiatu Siemiatyckiego nie określono środków na inwestycje po 2008 roku, stąd pojawia się kwota środków (gotówki) na koniec roku równa nadwyŜce operacyjnej, która moŜe być przeznaczona na inwestycje po odliczeniu środków przeznaczonych na obsługę długu publicznego. Źródła współfinansowania zadań ujętych w Planie Rozwoju Lokalnego są przedstawione w załączniku nr 1 „Limity wydatków na programy i projekty realizowane ze środków pochodzących z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności Unii Europejskiej na lata 2007-2013”. Integralną część Planu Rozwoju Lokalnego stanowi załącznik do uchwały budŜetowej Nr VIII/45/07 Rady Powiatu Siemiatyckiego z dnia 14.08.2007r o nazwie „Limity wydatków na programy i projekty realizowane ze środków pochodzących z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności Unii Europejskiej”. Załącznik ten obejmuje lata 2007-2009 i w kaŜdym roku budŜetowym będzie aktualizowany. 131 VIII. SYSTEM WDRAśANIA Proces wdraŜania Planu Rozwoju Lokalnego dla Powiatu Siemiatyckiego na lata 2007–2013, aby mógł przebiegać sprawnie powinien być precyzyjnie zaplanowany. Wprowadzenie Planu w Ŝycie jest, zatem nie tylko formalną realizacją zobowiązań powiatu w tym zakresie, ale przede wszystkim prowadzi do podniesienia jakości Ŝycia społeczności lokalnej i sprzyja jej rozwojowi. System wdraŜania Planu, bowiem zawiera listę uszeregowanych zadań przewidzianych do realizacji w poszczególnych latach na poziomie regionalnym. W celu osiągnięcia zamierzonych efektów wdroŜenia Planu będzie on odpowiednio modyfikowany i dopasowywany zgodnie z systemami wdraŜania poszczególnych źródeł finansowania Planu oraz zgodnie z priorytetami Planu i celami strategicznymi „Strategii Rozwoju Powiatu Siemiatyckiego” Poszczególne projekty/zadania będą wdraŜane w oparciu o zasady wydatkowania środków wg źródeł ich pochodzenia. W niektórych sytuacjach moŜe to oznaczać, Ŝe podmiot korzystający z róŜnych źródeł finansowania będzie musiał sprostać wielu wymaganiom formalnym. Dotyczy to w szczególności odmiennych zasad wykorzystania środków pochodzących ze źródeł krajowych oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych. CięŜar wdroŜenia Planu ciąŜy w głównej mierze na Zarządzie Powiatu, ale końcowy sukces uwarunkowany jest zaangaŜowaniem w realizację zapisów Planu wszystkich środowisk społecznych i współdziałania wszystkich gmin z terenu powiatu siemiatyckiego. WdroŜenie Planu Rozwoju Lokalnego powinno w istotny sposób wpływać i wspomagać realizację celów i zadań, jakie stoją przed władzami powiatu i jednostek organizacyjnych funkcjonujących na tym terenie. Jego urzeczywistnienie umocni pozycję powiatu w województwie podlaskim, a jednocześnie przyczyni się do integracji na płaszczyźnie gospodarczej z przodującymi w tej dziedzinie rejonami województwa. 132 IX. SPOSOBY MONITOROWANIA,OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ a) System monitorowania Planu Rozwoju Lokalnego W celu zapewnienia efektywnego i oszczędnego wydatkowania publicznych środków finansowych istnieje potrzeba stworzenia spójnego systemu monitorowania programu. Odpowiedzialność za bieŜące monitorowanie Planu Rozwoju Lokalnego spoczywać będzie na odpowiedniej jednostce, wydziale starostwa, osobach bezpośrednio odpowiedzialnych za realizację zadania lub merytorycznie nadzorujących realizację zadania. Monitorowanie będzie odbywało się w oparciu o wskaźniki zawarte w kaŜdym ze złoŜonych projektów. Zarząd Powiatu corocznie przedłoŜy Radzie Powiatu sprawozdanie z przebiegu wdraŜania Lokalnego Planu Rozwoju. Za techniczne przygotowanie i przedstawienie Zarządowi Powiatu, corocznych raportów z realizacji Planu Rozwoju Lokalnego, jest odpowiedzialny Wydział Rozwoju Gospodarczego i Promocji Powiatu. b) Sposoby oceny Planu Rozwoju Lokalnego Oceny bieŜącej realizacji zadań dokonywać będą wydziały i inne jednostki prowadzące monitoring. BieŜąca ocena Planu Rozwoju Lokalnego będzie dokonywana w oparciu o wskaźniki zawarte w kaŜdym z przedstawianych do dofinansowania projektów. Zarząd i Rada Powiatu będą dokonywać oceny okresowej, co najmniej raz w roku, na podstawie sprawozdania z realizacji zadań Planu Rozwoju Lokalnego. c) Sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi Samorząd Powiatu Siemiatyckiego i jego jednostki współpracują z organizacjami pozarządowymi i sektorem prywatnym w zakresie rozwoju powiatu. Współpraca dotyczy organizacji i współfinansowania szeregu inicjatyw w zakresie realizacji zadań w róŜnych dziedzinach, wspólnych działań promocyjnych. Podczas realizacji zadań ujętych w Planie Rozwoju Lokalnego współpraca ta będzie kontynuowana i rozwijana. d) Public Relations Planu Rozwoju Lokalnego Plan Rozwoju Lokalnego zostanie uchwalony przez Radę Powiatu i szeroko udostępniony do publicznej wiadomości. Treść Planu Rozwoju Lokalnego zostanie umieszczona na stronie internetowej Powiatu Siemiatyckiego jak równieŜ będzie dostępny w Wydziale Rozwoju Gospodarczego i Promocji Powiatu Starostwa Powiatowego w Siemiatyczach. 133 SPIS TABEL Tabela 1. Gęstość zaludnienia w powiecie siemiatyckim w roku 2005............................. 24 Tabela 2. Powierzchnia objęta róŜnymi formami ochrony przyrody i krajobrazu ........ 28 Tabela 3. Obiekty noclegowe turystyki w województwie podlaskim (wg US w Białymstoku w okresie I-VII 2004 r.) ......................................................................... 29 Tabela 4. Długość dróg gminnych i powiatowych o określonym standardzie na dzień 31.12.2006r. .................................................................................................................... 31 Tabela 5. Gęstość dróg publicznych o nawierzchni twardej ............................................. 32 Tabela 6. Komunalne oczyszczalnie ścieków w powiecie siemiatyckim w 2004 r. .......... 35 Tabela 7. „Dzikie wysypiska” w powiecie siemiatyckim w 2006 r.................................... 37 Tabela 8. Wykaz wysypisk komunalnych na terenie powiatu siemiatyckiego ................ 39 Tabela 9. Jednostki zarejestrowane w systemie REGON w latach 1997 - 2005 .............. 40 Tabela 10. Bonitacja gruntów ornych (łącznie z sadami).................................................. 43 Tabela 11. Klasy bonitacyjne uŜytków zielonych............................................................... 44 Tabela 12. Jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej ...................................................... 44 Tabela 13. Struktura zasiewów w 2005 r. ........................................................................... 45 Tabela 14. Powierzchnia ewidencyjna lasów i gruntów leśnych na terenie powiatu /stan na dzień 31.12.2006r./.................................................................................................... 49 Tabela 15. Ludność powiatu siemiatyckiego wg płci w latach 1998 - 2005...................... 60 Tabela 16. Ludność powiatu siemiatyckiego wg grup ekonomicznych w latach 1998 2002................................................................................................................................. 61 Tabela 17. Liczba bezrobotnych w powiecie siemiatyckim w latach 1999 – 2006........... 63 Tabela 18. Struktura dochodów jednostek samorządu gminnego i powiatowego w latach 2002-2005........................................................................................................................ 67 Tabela 19. Struktura wydatków jednostek samorządu gminnego i powiatowego w latach 2002-2005........................................................................................................................ 68 Tabela.20. Rzeczywiste i prognozowane dochody jednostek samorządowych Powiatu Siemiatyckiego /w tys./ .................................................................................................. 70 Tabela 21. Rzeczywiste i prognozowane wydatki bieŜące jednostek samorządowych Powiatu Siemiatyckiego /w tys./ ................................................................................... 71 Tabela 22. Prognoza moŜliwości finansowania rozwoju przez samorządy Powiatu Siemiatyckiego /w tys./ .................................................................................................. 72 Tabela 23. Zadania inwestycyjne powiatu siemiatyckiego z zakresu infrastruktury drogowej na lata 2007-2013 – harmonogram finansowy........................................... 81 Tabela 23 a. Zadania inwestycyjne samorządu powiatu siemiatyckiego z zakresu infrastruktury transportowej, społecznej i ochrony środowiska.............................. 86 Tabela 24. Zadania inwestycyjne samorządów szczebla podstawowego powiatu siemiatyckiego na lata 2007-2013............................................................................... 102 Tabela 25. Projekty z funduszy przedakcesyjnych i innych funduszy pomocowych realizowane w okresie 2003-2006 przez Powiat Siemiatycki i jego jednostki........ 117 Tabela 26. Powiązanie projektów z celami strategicznymi dokumentów dotyczących rozwoju przestrzenno – społeczno – gospodarczego powiatu oraz z innymi działaniami realizowanymi na terenie powiatu/województwa................................ 120 Tabela 27. Struktura dochodów powiatu siemiatyckiego (w %) w latach 1999-2006... 124 Tabela 28. Struktura dochodów własnych (w %) powiatu siemiatyckiego w latach 1999-2006..................................................................................................................... 125 Tabela 29. Subwencje ogólne przekazane dla powiatu siemiatyckiego w latach 1999-2006...................................................................................................................... 126 Tabela 30. Struktura dotacji z budŜetu państwa przekazanych dla Powiatu Siemiatyckiego w latach 1999-2006 ........................................................................... 126 134 Tabela 31. Struktura (%) dochodów powiatu siemiatyckiego w latach 1999 – 2006 według działów klasyfikacji budŜetowej ................................................................... 127 Tabela 32. Udział wydatków bieŜących i wydatków majątkowych (w %) w wydatkach ogółem powiatu siemiatyckiego w latach 1999-2006. ............................................... 128 Tabela 33. Wydatki budŜetowe powiatu siemiatyckiego (w %) według działów klasyfikacji budŜetowej w latach 1999-2006............................................................. 129 Tabela 34. Dochody bieŜące budŜetu powiatu siemiatyckiego w latach 2007 – 2013.... 130 Tabela 35. Wydatki bieŜące budŜetu powiatu w latach 2007-2013................................. 130 Tabela 36. NadwyŜka operacyjna powiatu w latach 2007 – 2013................................... 131 135 SPIS WYKRESÓW Wykres 1. Gęstość zaludnienia w powiecie siemiatyckim ................................................. 24 Wykres nr 2: Zmiany liczby ludności w powiecie siemiatyckim w latach 1990 - 2005... 25 Wykres 3. Długości sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oraz liczba przyłączy do budynków w układzie miast i gmin powiatu siemiatyckiego w 2005 r..................... 33 Wykres 4. Długości sieci wodociągowej w powiecie siemiatyckim w latach 1995-2005 (w km)........................................................................................................................... 34 Wykres 5. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w powiecie siemiatyckim w 2004r. .............................................................................................................................. 34 Wykres 6. Jednostki zarejestrowane w systemie REGON w latach 1997-2005 .............. 41 Wykres 7. Struktura % podmiotów gospodarki narodowej wg sekcji PKD w 2005r. ... 42 Wykres 8. Liczba mieszkańców gospodarstw rolnych powiatu siemiatyckiego w ekonomicznych grupach wiekowych wg płci wg danych GUS (spis 2002)............... 46 Wykres 9. Struktura ludności powiatu siemiatyckiego wg płci w latach 1998 – 2005.... 60 Wykres 10. Struktura wieku – w grupach wiekowych w 2005 roku ................................ 61 Wykres 11. Struktura ludności powiatu siemiatyckiego wg grup ekonomicznych w latach 1998 - 2005 ......................................................................................................... 62 Wykres 12. Struktura subwencji ogólnej przekazanej dla powiatu siemiatyckiego w latach 1999-2006 .......................................................................................................... 125 Wykres 13. Wydatki powiatu siemiatyckiego w latach 1999 – 2006 .............................. 128 136 MATERIAŁY WYKORZYSTANE W OPRACOWANIU PLANU ROZWOJU LOKALNEGO 1. Biesiacki A. Kuś J., Ocena obszarów o zróŜnicowanej przydatności do produkcji rolnej, Cz.I, IUNG, Puławy 2002, 2. Biesiacki A. Kuś J., Madej A., Ocena obszarów warunków przyrodniczych do produkcji rolnej, IUNG, Puławy 2004, 3. Ochrona środowiska i leśnictwo w woj. podlaskim w 2005r., Białystok 2005, 4. Powiatowy Program Ochrony Środowiska - Powiat siemiatycki 2004-2011, Biuro Usług Ekologicznych „Eko-Trend” w Białymstoku, 2003, 5. Strategia Rozwoju Powiatu Siemiatyckiego, Siemiatycze – Suwałki 2000, 6. Program Wojewódzki na lata 2004-2006, Białystok 2004, 7. Zintegrowany Program Rozwoju Regionalnego 2004-2006, Warszawa 2004, 8. Roczniki Statystyczne GUS, 9. Informacje Wydziałów Starostwa Powiatowego w Siemiatyczach, 10. Informacje Jednostek Organizacyjnych Starostwa Powiatowego, 11. Informacje Gmin Powiatu Siemiatyckiego, 12. Informacje Zespołu Doradztwa Rolniczego w Siemiatyczach, 137 ZAŁACZNIK NR 1 Załącznik Nr 4 do uchwały Rady Powiatu nr XIII/92/08 z dnia 27 marca 2008 r. Limity wydatków na programy i projekty realizowane ze środków pochodzących z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności Unii Europejskiej Lp. Nazwa projektu i źródła finansowania 1 I 2 Jednostka realizująca projekt Okres realizacji 3 4 Programy Operacyjne 2004-2006: Łączne nakłady finansowe Nakłady poniesione w latach poprzednich 5 6 Wysokość wydatków w roku budŜetowym 2008 7 Wysokość wydatków w latach 2009-2010 2009 2010 8 9 11 757 287,55 4 820 641,11 6 936 646,44 0,00 0,00 8 159 063,98 3 453 497,78 4 705 566,20 0,00 0,00 1 296 276,97 0,00 0,00 1 581 176,77 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1 828 112,46 0,00 0,00 Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego Priorytet 1 - Rozbudowa i modernizacja infrastruktury słuŜącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów Działanie 1.1 - Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego 1 Projekt: "Modernizacja infrastruktury drogowej Powiatu Siemiatyckiego czynnikiem rozwoju jego obszaru" BudŜet powiatu BudŜet gminy Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach 1 057 813,90 1 054 000,00 0,00 1 341 683,88 2 354 090,87 2007 2008 BudŜet państwa 2 635 176,77 0,00 Środki UE - EFRR 3 169 796,34 Sektorowy Program Operacyjny "Restrukturyzacja i modernizacja sektora Ŝywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006" Priorytet 2 - ZrównowaŜony rozwój obszarów wiejskich Działanie 2.2 - Scalanie gruntów 2 Projekt: "Scalenie gruntów obiektu "OSTROśANY I" część obrębów Gminy Drohiczyn i część obrębów Gminy Grodzisk Powiatu Siemiatyckiego" BudŜet powiatu BudŜet gminy Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach 2007 2008 BudŜet państwa Środki UE 3 462 207,00 1 278 000,00 2 184 207,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 692 442,00 255 600,00 1 022 400,00 436 842,00 0,00 0,00 1 747 365,00 0,00 0,00 2 769 765,00 Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich Priorytet 1: Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i społecznej Działanie 1.1: Rozwój i modernizacja instrumentów i instytucji rynku pracy 3 Projekt: "Urząd Pracy 7 dni w tygodniu, 24 h na dobę" BudŜet powiatu BudŜet gminy BudŜet państwa Środki UE Powiatowy Urząd Pracy w Siemiatyczach 2006 2008 136 016,57 89 143,33 46 873,24 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 29 148,83 19 103,89 10 044,94 0,00 0,00 106 867,74 70 039,44 36 828,30 0,00 0,00 138 II Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego 20072013: 21 029 548,80 28 000,00 3 919 533,84 14 699 454,37 2 382 560,59 16 662 814,80 0,00 3 201 933,84 11 078 320,37 2 382 560,59 3 310 206,00 0,00 646 681,00 2 181 975,00 481 550,00 3 359 000,00 0,00 635 000,00 2 252 000,00 472 000,00 0,00 0,00 9 993 608,80 0,00 866 734,00 28 000,00 50 934,00 787 800,00 0,00 272 840,00 28 000,00 15 000,00 229 840,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 593 894,00 0,00 35 934,00 557 960,00 0,00 3 500 000,00 0,00 666 666,00 2 833 334,00 0,00 525 001,00 0,00 100 000,00 425 001,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Oś priorytetowa II - Rozwój infrastruktury transportowej Działanie 2.1 - Rozwój transportu drogowego Poddziałanie 2.1.2 - Lokalna infrastruktura drogowa 4 Projekt: "Poprawa dostępu dróg powiatowych do sieci dróg krajowych i wojewódzkich na obszarze Powiatu Siemiatyckiego" BudŜet powiatu BudŜet gminy Powiatowy Zarząd Dróg w Siemiatyczach 20082010 BudŜet państwa Środki UE - EFRR 0,00 0,00 1 920 252,84 6 644 345,37 0,00 1 429 010,59 Oś priorytetowa VI - Rozwój infrastruktury społecznej Działanie 6.1 - Rozwój infrastruktury z zakresu edukacji 5 Projekt: "Oczyszczalnia Ścieków w Zespole Szkół Rolniczych w OstroŜanach gm. Drohiczyn" BudŜet powiatu BudŜet gminy Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach 2006 2008 BudŜet państwa Środki UE - EFRR Oś priorytetowa VI - Rozwój infrastruktury społecznej Działanie 6.1 - Rozwój infrastruktury z zakresu edukacji 6 Projekt: "Przebudowa segmentu C Zespołu Szkół w Siemiatyczach na potrzeby biblioteki pedagogicznej i poradni psychologiczno-pedagogicznej wraz z przebudową kompleksu boisk sportowych" BudŜet powiatu BudŜet gminy BudŜet państwa Środki UE - EFRR Ogółem programy (I+II): Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach 2008 2009 0,00 0,00 2 974 999,00 0,00 566 666,00 2 408 333,00 0,00 32 786 836,35 4 848 641,11 14 699 454,37 2 382 560,59 10 856 180,28 139