EFY2 - Wstęp - Quest for English

Jan J. KA£UíA
BÆaºej J. KRUPPIK
ENGLISH FOR YOU
Dynamiczny kurs
jæzyka angielskiego
PART 2: EXPANSION
English Tutor
Chicago – Warszawa, 2005
English For You Part I, II, III
ESL audio-course & textbook
Published by:
English Tutor
Tel.: 773-205-1190
Copyright © 1994, 2005 by
Jan J. Kaluza & Blazej J. Kruppik
All rights reserved. No part of this publication may be reproduced,
in any form or by any means, without permission in writing from
the publisher.
Wszelkie prawa zastrzeºone.
Compositor:
Irena Wójs & Chris Stachnik
Tel.: 773-282-0472
Cover design:
Roman Postek
Reºyser i realizator materiaÆów dªwiækowych:
Andrzej Dylewski
Wydanie III – poprawione i uzupeÆnione.
ISBN 1-885889-04-6
Library of Congress Cataloging-in-Publication Data
TXU 556 411
0-52-777010
SPIS TREÿCI
Podane przykÆady i „hasÆa” gramatyczne sÆuºå ogólnej
orientacji w zawarto¥ci poszczególnych lekcji.
WSTÉP: Zanim zaczniesz pytaì.................. 7
Co Polak powinien wiedzieì o wymowie ... 13
1. Do kogo to naleºy? ................................ 16
It is Joe’s car! – Czyj? czyja? czyje?
2. Co do kogo naleºy?................................ 19
A cup of coffee. – Uºycie OF
3. Ten czy tamten? ..................................... 22
Show me those shoes. – THIS, THAT, THESE,
THOSE
4. Czy to jest twoje? .................................. 25
Is this yours? – Uºycie MINE, YOURS, itd.
5. Który garnitur w jodeÆkæ? ........................ 28
Which one? The big one. – ONE zamiast nazwy
rzeczy
6. Czy wszyscy så szczæ¥liwi? .................... 31
Everybody is happy. – Uºycie EVERY
7. Czy masz jakie¥ pieniådze? .................... 34
Drink some milk! – Uºycie SOME- & ANY-
8. Ile to jest do¥ì? ..................................... 37
That’s enough! – Uºycie ENOUGH
9. Jeszcze jedno? ....................................... 40
Another one? – ANOTHER & THE OTHER ..............
10. Czy inne så rzeczywi¥cie takie
trudne? ................................................... 43
Try some others! – OTHER & OTHERS
11. Ile razy moºna siæ zaprzeì? ................... 46
I don’t know anything! – Przeczenia (1)
3
12. Ile razy powiedziaÆe¥ „nie”? .................... 49
He never came – Przeczenia (2)
13. Czy ty teº?............................................. 52
Me too! Me either! – Zgodno¥ì opinii
14. Gdzie jest lepiej?.................................... 55
Cheaper and better! – Przymiotniki: porównania
15. Kto jest najlepszy? ................................. 58
I’m the best! – Przymiotniki: naj-
16. Jak siæ ubraì? ........................................ 61
Get dressed! – Uºycie GET
17. Dobrze – ale jak? ................................... 64
Please drive slowly! – PrzysÆówki
18. Czy obiad jest ugotowany? ..................... 67
The dinner is cooked. – III forma: regularne
19. Umyty czy zepusty? ................................ 70
My car is broken. – III forma: nieregularne
20. Co masz juº zaÆatwione? ........................ 74
I’ve already fixed my car. – Present perfect (1)
21. Czy juº jeste¥ po obiedzie? .................... 77
He has just come. – Present perfect (2)
22. Czy kiedykolwiek jadÆe¥ barszcz? ............ 80
Have you ever eaten borsch? – Present
perfect (3)
23. Czy on juº jest tutaj? ............................. 83
Has he come yet? – Present perfect (4)
24. Jak byì mådrym po szkodzie? ................ 86
You should’ve listened to me! – Uºycie SHOULD
HAVE
25. Czy mogÆem to zrobiì? ........................... 89
They could’ve helped me. – Uºycie COULD HAVE
26. Kto przepÆynåÆ wodospad Niagara?.......... 92
He must have been tired. – Uºycie MUST HAVE
4
27. Co bædzie? ............................................. 95
He will come tomorrow. – Czas przyszÆy (1)
28. Bædzie czy nie? ...................................... 98
Will you study tonight? – Czas przyszÆy (2)
29. Czy moºna grzeczniej? ......................... 101
Will you please call him? – Czas przyszÆy (3)
30. Jak to bædzie? ...................................... 104
How much will it cost? – Czas przyszÆy (4)
31. Zawsze czy codziennie?........................ 107
He often works on Sundays. – Czæstotliwo¥ì
32. Czy my¥lisz, ºe moºna to
przetÆumaczyì? ..................................... 110
I think she’s busy. – THAT w znaczeniu „ºe”
33. W jakim celu?....................................... 113
You have to play to win. – TO + bezokolicznik
34. Porzådek czy baÆagan? ......................... 116
A dog bit Mark. – Szyk zdania (1)
35. Co za czym stoi?.................................. 119
They went to L.A. by car yesterday.
– Szyk zdania (2)
36. Komu co daì? ...................................... 122
Give it to me. – Podwójne dopeÆnienie
37. Co siæ staÆo podczas…? ....................... 125
…when he was getting off the bus.
– Past continuous (1)
38. Co w tym czasie robiÆe¥?...................... 128
I was watching TV when… – Past continuous (2)
39. Co robiÆe¥ przez caÆy dzieñ?................. 131
What were you doing? – Past continuous (3)
40. A gdyby¥ tak byÆ bogaty? ..................... 134
If I were a rich man… – Zdania warunkowe (1)
41. Co bædzie je¥li siæ nauczysz? ............... 137
If I speak English well. – Zdania warunkowe (2)
5
42. Czego ode mnie chcesz? ...................... 140
I want you to help me. – Cudzy zamiar
43. Czego siæ po tobie spodziewajå? .......... 143
What am I supposed to do? – Uºycie SUPPOSED
TO
44. Co jeste¥ w stanie zrobiì?.................... 146
He isn’t able to do it. – Uºycie ABLE TO
45. Czego ci nie wolno? ............................. 149
Are we allowed to park here? – MUSTN’T & NOT
ALLOWED
46. Kontynuujesz czy rzucasz? ................... 152
I’ll stop worrying. – -ING (1)
47. Wiesz czego nie znoszæ?...................... 155
I hate paying bills. – -ING (2)
48. W czym jeste¥ dobry?........................... 158
He’s good at teaching English. – -ING (3)
49. Czy rzeczywi¥cie jeste¥ pewien? ........... 161
He must be married! – DomysÆy z uºyciem
MUST/MAY/MIGHT
50. Czy pytanie zawsze jest pytaniem? ....... 164
Where do you think he went? – Pytania
z uºyciem DO YOU THINK
Czasowniki nieregularne........................ 167
Angielsko-polski sÆowniczek popularnych
czynno¥ci.............................................. 173
Czæsto spotykane czasowniki dwuwyrazowe
w praktycznych przykÆadach .................. 179
Co Polak powinien wiedzieì o
amerykañskiej wymowie?....................... 188
6
ZANIM ZACZNIESZ PYTAò…
1. Dlaczego ENGLISH FOR YOU jest
kursem „dynamicznym”?
– poniewaº w bardzo krótkim czasie i przy minimalnym wysiÆku prowadzi do praktycznej komunikacji
w jæzyku angielskim;
– poniewaº 150 samodzielnych jednostek lekcyjnych zawartych w trzech czæ¥ciach ENGLISH FOR
YOU, to prawie trzy razy wiæcej, niº oferuje wiækszo¥ì innych kursów;
– poniewaº uczy przede wszystkim czynnej,
a nie biernej znajomo¥ci jæzyka, z naciskiem na
umiejætno¥ì mówienia i rozumienia ze sÆuchu, a
nie na bierne ìwiczenia gramatyczno-sÆownikowe;
– poniewaº juº od pierwszej lekcji zachæca do
samodzielnej aktywno¥ci jæzykowej poprzez wykorzystanie nowoczesnych metod i technik nauczania;
– poniewaº wykorzystuje i rozbudowuje poprzez
stymulujåce ìwiczenia wiedzæ i „repertuar jæzykowy”
uczåcego siæ na kaºdym poziomie;
– poniewaº kaºda z lekcji pokazuje istotæ i
zastosowanie odræbnego zagadnienia, a kolejno¥ì
lekcji moºna zmieniaì wedÆug potrzeb.
2. Jaki jest cel ogólny tego kursu?
Zapewnienie uczåcemu siæ pomocy w szybkiej,
Æatwej i dynamicznej nauce jæzyka angielskiego oraz
praktycznego treningu jæzykowego.
7
3. Jaki jest ukÆad i cel poszczególnych
czæ¥ci kursu ENGLISH FOR YOU?
Czæ¥ì I: DISCOVERY – to odkrywanie prawideÆ
jæzykowych i rado¥ci jakå daje porozumiewanie siæ
w innym jæzyku. Prowadzi do pÆynnej i poprawnej
komunikacji na poziomie podstawowym.
Czæ¥ì II: EXPANSION – to przyswajanie coraz
skuteczniejszych sposobów porozumiewania siæ. Rozszerza i buduje „repertuar” jæzykowy do peÆnego
zakresu konstrukcji gramatycznych.
Czæ¥ì III: CONQUEST – to utrwalanie i poszerzenie znajomo¥ci konstrukcji gramatycznych. Znacznie rozbudowuje sÆownictwo oraz znajomo¥ì zwrotów
i idiomów angielskich.
4. Dlaczego tak wiele osób nie moºe
siæ nauczyì jæzyka?
Bo wiækszo¥ì z nich korzysta z tradycyjnych
kursów i samouczków opartych na przestarzaÆej, pasywnej metodzie „Æaciñskiej”. (W ten sposób przez
lata uczono Polaków obowiåzkowo rosyjskiego). ZapaÆ do nauki z reguÆy koñczy siæ po kilku miesiåcach
– w tym wÆa¥nie czasie, przy pomocy kursu ENGLISH FOR YOU moºesz juº ¥miaÆo porozumiewaì
siæ prawidÆowo w rozmaitych sytuacjach. Nic tak nie
dopinguje jak sukces!
5. Mam maÆo czasu – czy ten kurs jest
pracochÆonny?
Nie. Aby z niego efektywnie korzystaì wystarczy nawet dziesiæì minut skupienia dziennie.
WysÆuchanie jednej lekcji trwa okoÆo trzech minut.
Najpierw staraj siæ powtarzaì przykÆady cicho. Przy
drugim sÆuchaniu powtarzaj gÆo¥no tak jak sÆyszysz.
Za trzecim razem, otwórz podræcznik i powtarzaj
8
nadal gÆo¥no sprawdzajåc swoje postæpy. W sumie
zajmie ci to niewiele ponad 9 minut. Podræcznik
moºesz otworzyì juº przy drugim sÆuchaniu ta¥my,
zwÆaszcza je¥li uwaºasz siæ za „wzrokowca”. Nic ci
nie broni ìwiczyì dÆuºej, albo przyswajaì wiæcej niº
jednå lekcjæ dziennie. Ale juº dziesiæciominutowe
minimum pozwoli ci skutecznie budowaì twojå angielszczyznæ.
6. Dla kogo jest ten kurs?
Dla kaºdego… kto zdecyduje siæ po¥wiæciì
dziesiæì minut dziennie. ENGLISH FOR YOU to
kurs UNIWERSALNY, przeznaczony zarówno dla
dorosÆych jak i mÆodzieºy, o róºnym stopniu zaawansowania w nauce – przede wszystkim dla tych, którzy
pragnå szybko nauczyì siæ jæzyka angielskiego do
sprawnej, codziennej komunikacji.
7. Czy mogæ nauczyì siæ sam?
Tak. ENGLISH FOR YOU jest audiokursem
-samouczkiem, zaplanowanym przede wszystkim do
samodzielnej nauki jæzyka angielskiego, poniewaº
zawiera on oryginalne przykÆady, proste wyja¥nienia
reguÆ gramatycznych po polsku, ìwiczenia do samodzielnej pracy i powtórki materiaÆu, przykÆadowe
sytuacje i sugestie co do ich dalszego wykorzystania.
Kurs ten moºe byì takºe stosowany jako doskonaÆe
uzupeÆnienie kaºdego programu szkolnego.
8. Czy kurs ten nauczy mnie reguÆ gramatyki i wymowy?
Pozornie lekki charakter kursu ma solidne podstawy metodyczno-gramatyczne. Autorzy krótko i niezwykle przystæpnie omawiajå istotæ poszczególnych
zagadnieñ gramatycznych, a przyjæta metoda, system
wymowy i sposób dokonania nagrania z udziaÆem
amerykañskich specjalistów sÆuºå prawidÆowemu
przyswojeniu jæzyka.
9
9. Ile czasu potrzeba, ºeby szybko siæ
nauczyì?
25 godzin. Tyle czasu musisz realnie POÿWIÉCIò – i odpowiednio go rozÆoºyì. Twoje minimum, czyli 10 minut dziennie przez piæì miesiæcy,
to dokÆadnie 25 godzin. Ale je¥li nie dysponujesz
pamiæciå absolutnå – nie idª na rekord. Ucz siæ w
swoim wÆasnym tempie i ìwicz podczas zajæì domowych, w samochodzie, a nawet w pracy. Zrób wÆasny,
realny plan nauki i trzymaj siæ go konsekwetnie – a
sukces przyjdzie sam!
10. Czy prawidÆowej wymowy moºna siæ
nauczyì?
W angielskim niezwykle waºny jest RYTM I
P£YNNOÿò MÓWIENIA. Nasz system wymowy jest
unikalny pod tym wzglædem, ºe uczy odpowiedniego
rytmu i pomaga w pÆynnej wymowie, doskonale uzupeÆniajåc ìwiczenia kasetowe. W ten sposób uczysz
siæ wymawiaì caÆe zdania, a nie pojedyncze wyrazy. Zauwaº jednak, ºe wiele milionów ludzi w USA
mówi z obcym akcentem i wcale siæ tym nie martwi.
Na przykÆad, po mianowaniu Johna Shalikashvili w
roku 1993 na Szefa PoÆåczonych Sztabów – czyli
na najwaºniejsze stanowisko w Armii Amerykañskiej
– agencja Associated Press od razu odnotowaÆa jego
„miÆy polski akcent”.
11. Jak korzystaì z nagrañ?
Im czæ¥ciej, tym lepiej. ENGLISH FOR YOU
jest kursem kasetowym i zawiera specjalnie dobrane
ìwiczenia nagrane przy wykorzystaniu nowoczesnych
technik studyjnych. Kaset moºesz sÆuchaì najpierw
„w skupieniu”, a potem ìwiczyì przy wykonywaniu
innych czynno¥ci, powtarzajåc i przystosowujåc materiaÆ jæzykowy do wÆasnych potrzeb. Dobrze jest
sÆuchaì przed snem, kiedy jeste¥ juº odpræºony a
twoja pod¥wiadomo¥ì jest najbardziej chÆonna.
10
12. Co dalej?
My¥l nie o tym co dalej, ale o tym CO TERAZ!
Nie czekaj z mówieniem „aº siæ nauczysz”. Mów
NATYCHMIAST!!! Wzbogacaj swój angielski i uºywaj
go od pierwszej lekcji. Nie unikaj lecz wræcz szukaj
sytuacji, w których trzeba siæ odezwaì. Na poczåtek
niech to bædzie jedno krótkie zdanie, a nawet sÆowo.
Kiedy zostaniesz zrozumiany, twój zapaÆ do nauki
zwielokrotni siæ. SÆuchaj uwaºnie radia i telewizji
amerykañskiej. Zaglådaj do miejscowych gazet.
Czytaj szyldy i napisy na towarach. Zamawiaj telefonicznie pizzæ i jedzenie w chiñskiej restauracji.
Odzywaj siæ do ekspedientek i pytaj policjantów o
drogæ. My¥l „po angielsku” w róºnych sytuacjach.
Mów sam do siebie – na przykÆad w samochodzie.
Jednym sÆowem – nie bój siæ byì AKTYWNY!
13. Kim så autorzy tego kursu?
Mgr Jan J. KaÆuºa kontynuuje rodzinnå tradycjæ
jæzykoznawczå. Wiedzæ teoretycznå w tej dziedzinie
zdobywaÆ i pogÆæbiaÆ na Uniwersytecie WrocÆawskim i University of Chicago, a kilkunastoletniå
praktykæ dydaktycznå zdobywaÆ w Polsce i w U.S.A.,
uczåc jæzyka na poziomach od podstawowego po
akademicki. Jego studia w zakresie scenariusza
filmowego i do¥wiadczenia dziennikarskie så nieocenione w pracy nad prezentacjå materiaÆu jæzykowego oraz nad scenariuszem nagrañ. Prowadzi
wÆasnå szkoÆæ angielszczyzny biznesowej w Chicago
– w Delta Computer System.
Dr BÆaºej J. Kruppik jest jednym z najwszechstronniejszych anglistów polskich. Swoje do¥wiadczenie anglistyczne zdobywaÆ w UMCS w Lublinie,
UJ i London University. W UMCS, Lock Haven
University of Pennsylvania, Lebanon Valley College i Northeastern University w Chicago wykÆadaÆ,
m.in. jæzykoznawstwo oraz angielskå i amerykañskå
11
literaturæ, kulturæ i historiæ zarówno polskim jak i
amerykañskim studentom. Jego do¥wiadczenie
praktyczne i metodyczne w nauczaniu jæzyka jest
równie szerokie, co pomaga mu w szczególnie
przystæpnej prezentacji najbardziej nawet zawiÆych
problemów jæzykowych – zarówno w Szkole Jæzyka
Angielskiego Interclub, której jest dyrektorem, jak i
w swoich publikacjach.
Autorzy majå w sumie blisko póÆ wieku do¥wiadczenia – akademickiego i praktycznego – w nauczaniu jæzyka. We wspólnej pracy nad kolejnymi publikacjami Æåczy ich przekonanie, ºe:
– dobry podræcznik powinien opieraì siæ na
solidnej wiedzy teoretycznej podanej w sposób
maksymalnie przystæpny;
– dobry podræcznik powinien zawieraì materiaÆy
dªwiækowe do systematycznych, Æatwych i praktycznych ìwiczeñ wÆasnych;
– dobry podræcznik powinien uczyì wykorzystywania nabytych umiejætno¥ci do wÆasnych celów
praktycznych uczåcego siæ.
ENGLISH FOR YOU, podobnie jak inne wspólne
publikacje obu autorów – S.O.S. ENGLISH i PRAKTYCZNY SAMOUCZEK JÉZYKA ANGIELSKIEGO så
realizacjå tych zaÆoºeñ. W nagraniach kasetowych
autorzy wspomagajå swoimi gÆosami amerykañskich specjalistów – profesjonalnych aktorów, którzy
uºyczyli swej angielszczyzny jako modelu dla korzystajåcych z podræczników.
12
PRZECZYTAJ KONIECZNIE!
Co Polak powinien wiedzieì
O WYMOWIE?
Angielska wymowa nie bædzie taka trudna jak
ci siæ moºe poczåtkowo wydawaì, je¥li uzmysÆowisz
sobie paræ prostych faktów:
– Wymowa angielska bardzo róºni siæ od pisowni. Wymawiania sÆów i zwrotów trzeba uczyì
siæ osobno. Dlatego podajemy wymowæ przy tych
zdaniach i sÆowach, których pisownia nie wskazuje
bezpo¥rednio wymowy.
– Sposób wymawiania po polsku i po angielsku róºni siæ; czæsto to, co dla Polaka wydaje siæ
¥mieszne, po angielsku brzmi wÆa¥nie prawidÆowo
(na przykÆad „sepleniåcy” dªwiæk zapisywany TH);
a zatem – nie wstydª siæ mówiì prawidÆowo po
angielsku. Dlatego teº zaznaczamy w wymowie
te dªwiæki, które róºniå siæ w sposób istotny od
dªwiæków polskich. Aby bardziej „odpolszczyì”
swojå angielszczyznæ, w nauce wymowy korzystaj
z wzorów prezentowanych przez specjalistów amerykañskich na kasetach.
– Angielski jest jæzykiem rytmicznym, a sÆowa så
zwykle krótkie; to znaczy, ºe waºna jest pÆynno¥ì
i rytm caÆego zdania. Dlatego – w przeciwieñstwie
do innych podræczników – w podawanej wymowie
zaznaczamy rytm zdaniowy i Æåczymy wyrazy.
13
Zapis wymowy prezentowany w ENGLISH FOR
YOU zostaÆ opracowany specjalnie dla Polaków. Jest
on oparty na polskim alfabecie i praktycznie nie wymaga nauki osobnych znaków. Uwzglædnia on takºe
specyfikæ wymowy polskiej, do której uczåcy siæ jest
juº przyzwyczajony. W korzystaniu z niego znacznie
pomogå ci nastæpujåce uwagi ogólne:
– Kaºdy system zapisu wymowy jest tylko
umowny. Nasz teº. Wymowa na kasetach szybko
pomoºe ci jeszcze lepiej korzystaì z naszego zapisu.
– Zapis nasz wykorzystuje duºe i maÆe litery.
Je¥li SYLABY PISANE DUíYMI LITERAMI WYPOWIESZ MOCNIEJ a maÆymi – ciszej, to uzyskasz
rytm, który pomoºe ci prawidÆowo i pÆynnie wymówiì
caÆe zdanie. Na przykÆad, w wyraºeniu „See you
tomorrow.” [SIju tuMOroÆ] naleºy mocniej wymówiì
[SI] oraz [MO]. Natomiast [ju], [tu] i [roÆ] wymów ciszej i niewyraªnie – tak aby caÆo¥ì brzmiaÆa niemal
jak [SIje tMOre]. Tam gdzie moºesz, porównaj to z
wymowå Amerykanów na kasecie.
– Niektóre angielskie wyrazy czæsto majå róºnå
wymowæ, zaleºnie od tego gdzie stojå w zdaniu.
Niech ciæ to nie dziwi w naszym zapisie wymowy.
– Jæzyk polski nie ma dªwiæków zapisywanych
po angielsku literami TH. Najbardziej podobne polskie dªwiæki to „d”, „t” lub „s”. Tak mawiajå TH
Polacy, którzy wstydzå siæ sepleniì – bowiem prawidÆowo wymówione TH wymaga wysuniæcia jæzyka
poza zæby i przypomina wÆa¥nie seplenienie. £atwo
to zauwaºyì obserwujåc prawidÆowå i nieprawidÆowå
wymowæ thank you – dziækujæ, this – ten, that
– tamten. Wyrazy te zapisujemy [S EN Kju] [D YS]
[D ET]. Stosujemy wiæc litery, do których podobne
så angielskie dªwiæki, ale pisane po prostu innå
czcionkå – dla odróºnienia i… dla tych, co nie wstydzå siæ „prawidÆowo sepleniì”!
14
– Znak [N ] lub [ ] wystæpujåcy w [SEN Kju],
to dªwiæk podobny do polskiego „n”, wystæpujåcy w
jæzyku polskim w wyrazach „bank”, „punkt”, „pingpong”, a w angielskim – najczæ¥ciej w popularnej
koñcówce -ING.
– W pierwszej czæ¥ci ENGLISH FOR YOU wymowæ podajemy czæ¥ciej niº w dalszych. Staramy
siæ to jednak robiì zawsze tam, gdzie przewidujemy
trudno¥ì polskiego studenta jæzyka angielskiego.
JEíELI ZALEíY CI NA PRECYZYJNEJ I PRAWID£OWEJ WYMOWIE, WIÉCEJ SZCZEGÓ£OWYCH UWAG I PRZYK£ADÓW DOTYCZÅCYCH
KORZYSTANIA Z NASZEGO ZAPISU WYMOWY
ZNAJDZIESZ W OSOBNYM DODATKU NA STRONIE 188.
I speak English!
15