Nawigator Globalny wzrost rentownosci
Transkrypt
Nawigator Globalny wzrost rentownosci
8 wrzesnia 2004 Nawigator Globalny wzrost rentownosci Streszczenie We wrzesniowym Nawigatorze prezentujemy dwa raporty specjalne. W pierwszym omawiamy czynniki, które beda mialy istotny wplyw na rynki stopy procentowej w kraju i za granica. W przypadku krzywej amerykanskiej wskazujemy, iz rynek nie do konca wycenil jeszcze prawdopodobna wielkosc podwyzek stóp procentowych, które obecnie znajduja sie w okolicach kilkudziesiecioletnich minimów. Ponadto nie zostalo do konca zdyskontowane jeszcze ryzyko inflacyjne, co dodatkowo stwarza potencjal do wzrostu rentownosci. W czesci dotyczacej krzywej polskiej wskazujemy na zagrozenia dla stabilnosci finansów publicznych, miedzy innymi na przyszla decyzje Eurostatu, dotyczaca kwalifikacji OFE oraz na ryzyko polityczne, zwiazane ze zblizajacymi sie wyborami. Do czynników, sprzyjajacych stabilizacji zaliczamy przede wszystkim umocnienie zlotego, które w nadchodzacej przyszlosci bedzie dodatkowo powodowane przez naplyw srodków unijnych, naplyw FDI oraz prywatyzacje PKO BP. W podsumowaniu piszemy, ze wiekszosc czynników pozytywnych zostala juz zdyskontowana (wlasnie dzieki nim rentownosci mogly spadac), zas w perspektywie najblizszych miesiecy mamy na horyzoncie wiecej zagrozen niz potencjalnych zródel pozytywnych wiadomosci. Stad tez sadzimy, ze przedstawione czynniki ryzyka nie pozwola na istotne zmniejszenie róznic (spread) pomiedzy krajowymi a zagranicznymi instrumentami dluznymi. W drugim raporcie prezentujemy uaktualniona prognoze inflacji do 2006 roku. Przy przyjetych zalozeniach oczekujemy, ze inflacja powróci do przedzialu celu inflacyjnego w III kw. roku 2005. Srednioroczna inflacja w roku 2005 bedzie nieco wyzsza niz zalozone w budzecie 3%r/r i wyniesie 3.4%r/r. a na koniec roku 2005 inflacja mierzona cenami konsumenta spadnie do poziomu 2.6%r/r, a wiec bedzie bliska celowi inflacyjnemu NBP. Trzy kwartaly opóznienia pomiedzy domknieciem sie luki popytowej a jej wplywem na inflacje netto spowoduja, ze wzrost inflacji netto zaczniemy odczuwac dopiero w drugiej polowie roku 2005. Nasz poglad na temat najwazniejszych procesów w polskiej gospodarce nie zmienil sie w porównaniu z poprzednim miesiacem. W dalszym ciagu oczekujemy utrzymania sie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego (6% sredniorocznie). Dokonalismy korekty prognozy inflacji, ktróra w naszej oecnie osiagnie poziom 4.3% pod koniec tego roku. Ostatnio opublikowana projekcja inflacji przez NBP oraz utrzymujace sie ozywienie gospodarcze beda w dalszym ciagu determinowaly podwyzki stóp procentowych, które szacujemy jeszcze na 100 pb w ciagu najblizszych trzech kwartalów. Po okresie spokoju w polityce nadchodza gorace czasy, w tym przede wszytkim dyskusje wokól projektu budzetu na 2005 rok. Wlasnie czynniki polityczne beda glówna przyczyna dla których nie mozna jednoznacznie zakladac wzmocnienia PLN. Gdyby nie ten czynnik, to oczekiwania dalszych podwyzek stóp procentowych, naplywu funduszy unijnych, inwestycji bezposrednich oraz funduszy zainteresowanych zakupem akcji PKO BP bylyby jednoznaczna wskazówka iz zloty moze sie tylko wzmacniac. Tym niemniej oczekujemy iz na koniec biezacego miesiaca zloty bedzie silniejszy niz obecnie, choc w miedzyczasie moze byc slabszy, wlasnie na skutek czynników politycznych. Podtrzymujemy nasza teze o srednioterminowym wzroscie kursu EUR wzgledem PLN, co bedzie wywierac presje na wzmocnienie PLN wzgledem dolara oraz jego oslabienie wzgledem USD, niezaleznie od czynników krajowych. Tabela 1. Podstawowe prognozy. Kategoria / za okres PKB (%r/r) Inflacja CPI,srednia (%r/r) Bilans finansów publicznych (%PKB) Bilans obrotów biezacych (%PKB) Stopa interwencyjna NBP (%) USD/PLN (sredni) EUR/PLN (sredni) Spis tresci 2001 2002 2003 2004P 2005P 2006-2010P 1,0 5,5 -5,1 -3,0 15,50 4,09 3,60 1,4 1,9 -5,5 -2,7 8,38 4,07 3,86 3,7 0,8 -5,7 -1,9 5,56 3,89 4,40 6,0 3,5 -7,1 -2,0 6,10 3,72 4,59 5,4 3,3 -6,2 -2,5 7,35 3,69 4,35 4,5 3,5 -4,00 Zródlo: NBP, GUS, Bank BPH Ryszard.Petru, glówny ekonomista banku, (22) 531 9303, (22) 531 9990 email: [email protected] Marcin Mrowiec, Piotr Chwiejczak – starsi ekonomisci, (22) 531 9410 Maja Goettig (22) 531 9949, Michal Chyczewski (22) 531 9770 – ekonomisci Informacja o produktach skarbowych BPH SA (22) 531 9343, 531 9344 7,50 3,80 4,33 Streszczenie Prognozy w horyzoncie dwumiesiecznym Prognozy srednioi dlugoterminowe Raporty specjalne Prognozy dla gospodarki swiatowej Kalendarze publikacji danych makroekonomicznych 1 2 4 5-10 10-11 12-13 8 wrzesnia 2004 Nawigator PROGNOZY W HORYZONCIE DWUMIESIECZNYM Oczekujemy utrzymania sie pozytywnych tendencji Sierpien byl miesiacem wakacji w polityce (wylaczajac polityke monetarna – RPP podniosla stopy o 50pb), a opublikowane dane potwierdzily utrzymanie sie pozytywnych tendencji w polskiej gospodarce. W wiekszosci przypadków w perspektywie najblizszych dwóch miesiecy oczekujemy utrzymania sie dotychczasowych trendów. Glówna dokonana przez nas zmiana byla rewizja prognozy CPI. Oczekujemy ponadto powakacyjnego ozywienia w polityce oraz emocji zwiazanych z posiedzeniem RPP. Ponizej przedstawiamy omówienie najwazniejszych prognoz. Inflacja W okresie dwóch nastepnych miesiecy oczekujemy spadku inflacji. Glówna przeslanka przemawiajaca za stabilizacja inflacji w sierpniu jest sezonowy gleboki spadek cen zywnosci. We wrzesniu oczekujemy lekkiego spadku wskaznika inflacji rok do roku. W przypadku cen producenta (PPI) równiez oczekujemy obnizenia sie indeksu. Oczekiwany przez nas spadek PPI motywujemy aprecjacja kursu walutowego i nieznacznym obnizeniem sie cen metali i ropy naftowej. Produkcja przemyslowa i budownictwo Po spadku dynamiki produkcji przemyslowej do 6%r/r w lipcu oczekujemy, iz w sierpniu powróci ona do dlugookresowego trendu. Szacujemy, iz w sierpniu wzrosla ona o 3.9%m/m, 16.2%r/r. We wrzesniu z kolei oczekujemy wzrostu o 7.1%m/m, który jednak w znacznej mierze bedzie powodowany czynnikami sezonowym – dynamika r/r spadnie w tym przypadku do 8.9%. Róznica dynamik r/r w sierpniu i wrzesniu wynika ponadto w duzej mierze z róznicy w liczbie dni roboczych. W tym roku w sierpniu sa 2 dodatkowe dni robocze w porównaniu z sierpniem zeszlego roku, natomiast we wrzesniu jest o jeden dzien roboczy mniej w porównaniu z wrzesniem zeszlego roku. Spodziewamy sie niewielkiej poprawy sytuacji w budownictwie. Naszym zdaniem produkcja budowlano-montazowa spadnie jeszcze o 3.5%m/m w sierpniu (glównie pod wplywem czynników sezonowych), co jednak bedzie oznaczalo polepszenie dynamiki r/r do -13.6% z –14.3%w lipcu. We wrzesniu zas mozemy oczekiwac wzrostu o 16.7%m/m, co bedzie oznaczalo z kolei przyspieszenie dynamiki r/r do –9.9%. Przypomnijmy, iz produkcja budowlana powrócila do negatywnego trendu po chwilowym przyspieszeniu w marcu i kwietniu, wywolanym przystapieniem Polski do UE. Niski poziom dynamiki r/r jest zapewne wynikiem w duzej mierze korekty tego efektu, aczkolwiej mamy swiadomosc duzej wolatylnosci danych dotyczacych sektora budowalnego. Sprzedaz detaliczna Korekta efektu unijnego (przyspieszenie popytu w marcu i kwietniu) okazala sie w przypadku sprzedazy detalicznej krótka i plytka. Juz w lipcu jej dynamika r/r osiagnela wartosc wynikajaca z dlugookresowego trendu. Oczekujemy, iz tendencja ta sie utrzyma i dynamika sprzedazy detalicznej wyniesie w sierpniu 11.5%r/r, a we wrzesniu 8.8%r/r. Podobnie, jak w przypadku produkcji przemyslowej, róznica dynamik w sierpniu i wrzesniu w istotnym stopniu wynika z róznicy liczby dni roboczych. Bilans platniczy Po chwilowej poprawie salda obrotów biezacych w czerwcu (nadwyzka EUR83mln) oczekujemy niewielkiego jego pogorszenia w lipcu do -EUR91mln, wynikajacego z niewielkiego wyhamowania eksportu oraz przyspieszenia importu. Zauwazmy, iz lipiec byl okresem istotnego umocnienia zlotego, co z pewnoscia nie pozostalo bez znaczenia z punktu widzenia bilansu handlowego (sprzyjalo zwiekszeniu importu i zmniejszeniu eksportu). Ponadto oczekujemy przyspieszenia importu inwestycyjnego, zwiazanego z bardzo prawdopodobnym wzrostem dynamiki inwestycji. Pieniadz W przypadku miary pieniadza M3 oczekujemy utrzymania wszystkich dotychczasowych tendencji zarówno w sierpniu, jak i we wrzesniu. Przypomnijmy, iz dotychczas w przypadku gospodarstw domowych istotnie rosly kredyty przy umiarkowanym spadku depozytów, natomiast w przypadku przedsiebiorstw – odwrotnie. W sumie oczekujmy utrzymania sie dynamiki podazy pieniadza M3 na dotychczasowych poziomach. W sierpniu oczekujemy 6.6%r/r (0.4%m.m), we wrzesniu natomiast 7.1%r/r (1.2%m/m). Depozyty gospodarstw domowych w miesiacach tych beda powoli rosly, odpowiednio o 0.3%m/m (-1.5%r/r) i 0.4%m/m (-0.7%r/r). Jednoczesnie jednak oczekujemy wzrostu kredytów gospodarstw domowych w sierpniu o 1.5% m/m (15.3%r/r), a we wrzesniu o 1.6%m/m (14%r/r). Depozyty przedsiebiorstw wzrosna w sierpniu o 2.2%m/m (34.1%r/r), a we wrzesniu o 1.2%m/m (25%r/r). Roczna dynamika kredytów przedsiebiorstw utrzyma sie caly czas na niskim poziomie odpowiednio –0.6% i –0.4%, pomimo niewielkiego wzrostu m/m odpowiednio o 0.8% i 1%. Ryszard.Petru, glówny ekonomista banku, (22) 531 9303, (22) 531 9990 email: [email protected] Marcin Mrowiec, Piotr Chwiejczak – starsi ekonomisci, (22) 531 9410 Maja Goettig (22) 531 9949, Michal Chyczewski (22) 531 9770 – ekonomisci Informacja o produktach skarbowych BPH SA (22) 531 9343, 531 9344 2 8 wrzesnia 2004 Nawigator Rynek pracy W sierpniu oczekujemy utrzymania sie zatrudnienia w sektorze przedsiebiorstw na poziomie z lipca, co jednak bedzie oznaczalo przyspieszenie jego dynamiki r/r do –0.6% z –0.7%. We wrzesniu oczekujemy z kolei wzrostu liczby miejsc pracy o okolo 14tys, co odpowiada –0.2%r/r. Oczekujemy wiec stopniowej poprawy sytuacji na rynku pracy, która wplynie na spadek bezrobocia rejestrowanego do 19.1% w sierpniu i wrzesniu z 19.3% w lipcu. Utrzymanie sie bezrobocia rejestrowanego we wrzesniu na tym samym poziomie, co w sierpniu bedzie wynikac przede wszystkim ze wzrostu podazy pracy, zwiazanego z wchodzeniem absolwentów szkól i uczelni wyzszych na rynek. Poprawa sytuacji na rynku pracy nie zaowocuje jednak w dalszym ciagu istotnym przyspieszeniem dynamiki plac. Oczekujemy, iz nominalnie wyniesie ona w sierpniu 4.5%r/r, a we wrzesnie 4%r/r, co – zgodnie z nasza prognoza inflacji – bedzie odpowiadalo realnym poziomom odpowiednio –0.4% i –0.3%. Stopy procentowe Oczekujemy kontynuacji cyklu podwyzek stóp procentowych. W gospodarce polskiej utrzymuja sie wszystkie dotychczasowe, pozytywne tendencje, biezaca inflacja istotnie przekracza cel inflacyjny, a opublikowana przez NBP projekcja inflacji bedzie na pewno wspierala teze o potrzebach dalszych podwyzek. Wazne w tym kontekscie bedzie przyjecie przez RPP zalozen do polityki pienioeznej na 2005 rok, gdzie zostanie okreslony najprawdopodobniej czas w którym RPP bedzie chciala osiagnac cel inflacyjny. Naszym zdaniem cel zostanie okreslony na przelom lat 2005/2006 anizeli na koniec 2006 roku. Dlatego tez uwazamy, ze RPP podwyzszy stopy procentowe o kolejne 50pb we wrzesniu i o 25pb w pazdzierniku. Polityka We wrzesniu zycie polityczne bedzie krecilo sie wokól zalozen do projektu budzetu na 2005 rok. Wiekszosc najwazniejszych zalozen makroekonomicnzych zostala juz ogloszona (w tym poziom deficytu budzetowego w wysokosci PLN35mld, srednioroczna inflacja na poziomie 3%, wzrost PKB na poziomie 5,0%, oraz srednioroczne stopy procentowe na pozimie 7.4%). Wsród najciekawszych danych na które jeszcze czekamy beda potrzeby pozyczkowe panstwa (nie sadzimy aby istotnie zmniejszyly sie w przyszlym roku), zalozenia co do tempa wzrostu plac i skladowych PKB. Ciekawe równiez bedzie to jak nowy minister finansów poradzi sobie z pojawiajacymi sie zadaniami wzrostu wydatków. Kurs walutowy Oczekujemy iz w ciagu najblizszego miesiaca wartosc zlotego wzgledem koszyka walut bedzie kontynuowac konsolidacje w przedziale 3-6% wzgledem parytetu, ze wskazaniem na przebywanie w górnej czesci tego przedzialu. Wsród czynników sprzyjajacych naszej walucie beda oczekiwania naplywu srodków unijnych, naplyw srodków na zakup akcji PKO BP (wartosc puli dla inwestorów zagranicznych wyniesie nieco powyzej USD500mln). Gdybysmy mieli do czynienia tylko i wylacznie z powyzszymi czynnikami, mozna by smialo oczekiwac iz czeka nas wylacznie wzmocnienie PLN. Na przeszkodzie staja jednak czynniki potencjalnie negatywnych sygnalów ze swiata polityki, czego przyklady mozna zaobserwowac juz teraz (propozycje podwyzki skladki ZUS dla przedsiebiorców, zmiany podatkowe "w obronie najbiedniejszych" etc). Drugim czynnikiem potencjalnego zagrozenia jest ponowne glosowanie wotum zaufania dla rzadu M.Belki (poczatek pazdziernika) - i choc istnieje bardzo duze, graniczace z pewnoscia, prawdopodobienstwo sukcesu M.Belki, to jednak w swiecie polityki nic nie jest pewne w 100%. Jesli chodzi o poziomy nominalne, to dopiero wybicie sie kursu EUR-PLN z przedzialu 4.36-4.50, a USD-PLN z przedzialu 3.553.71 bedzie sygnalem wyksztalcania sie srednioterminowego trendu. Biorac pod uwage nasze oczekiwania odnosnie EUR-USD zakladamy iz w biezacym miesiacu kurs euro bedzie przez wieksza czesc czasu przebywal w górnej czesci w/w przedzialu, zas kurs USD-PLN w dolnej czesci w/w zakresu. Tabela 2. Prognozy krótkookresowe (dynamika %r/r) Kategoria / za okres 09-03 10-03 11-03 12-03 01-04 02-04 03-04 04-04 05-04 06-04 07-04 08-04 09-04 Produkcja przemyslowa Sprzedaz detaliczna (ceny biezace) CPI PPI Inflacja bazowa (netto) Zatrudnienie w sektorze przedsiebiorstw Stopa bezrobocia zarejestrowanego (%) Bilans obrotów biezacych (EURmn) Podaz pieniadza M3 10,9 9,7 0,9 2,1 0,9 -3,1 19,4 -57 3,1 12,1 10,3 1,3 2,7 1,2 -3,2 19,3 314 4,7 9,2 11,4 1,6 3,7 1,3 -3,3 19,5 -356 5,6 13,9 17,3 1,7 3,7 1,3 -3,5 20 -566 5,8 14,4 7,6 1,7 4,2 1,2 -1,4 20,6 191 5,3 18,3 12,1 1,6 4,2 1,1 -1,5 20,6 -101 5,1 23,8 20,7 1,7 4,9 1,1 -1,3 20,5 -428 5,7 21,8 30,6 2,2 7,6 1,2 -1,1 20 -611 8,5 12,2 4,0 3,4 9,6 2,0 -0,9 19,6 -568 6,5 15,7 8,6 4,4 9,2 2,3 -0,7 19,5 83 7,1 6 10,9 16,2 11,5 8,9 8,8 4,6 8,6 2,3 -0,7 19,3 -91 6,7 4,6 8,5 2,3 -0,6 19,1 4,5 8,1 2,4 -0,2 19,1 6,6 7,1 USD/PLN (sredni za okres) EUR/PLN (sredni za okres) 3,96 4,46 3,92 4,59 3,94 4,61 3,79 4,66 3,73 4,71 3,84 4,85 3,88 4,76 3,97 4,76 3,92 4,71 3,78 4,59 3,64 4,46 3,63 4,43 3,58 4,40 3,6 4,46 Stopa referencyjna NBP (bony pieniezne) WIBOR 1M (sredni za okres) Bon skarbowy 52 tyg.(srednia za okres) Obligacja 5 letnia (srednia w miesiacu) 5,25 5,18 4,94 5,61 5,25 5,31 5,32 6,06 5,25 5,33 5,38 6,93 5,25 5,41 6,15 6,81 5,25 5,27 5,73 6,67 5,25 5,29 5,74 6,79 5,25 5,30 5,85 6,67 5,25 5,46 6,15 7,13 5,25 5,65 6,59 7,62 5,75 5,45 6,73 7,54 6 5,90 6,81 7,82 6,5 6,22 7,23 7,69 7,00 6,75 7,55 7,70 7,25 7,00 7,55 7,80 Ryszard.Petru, glówny ekonomista banku, (22) 531 9303, (22) 531 9990 email: [email protected] Marcin Mrowiec, Piotr Chwiejczak – starsi ekonomisci, (22) 531 9410 Maja Goettig (22) 531 9949, Michal Chyczewski (22) 531 9770 – ekonomisci Informacja o produktach skarbowych BPH SA (22) 531 9343, 531 9344 10-04 3 8 wrzesnia 2004 Nawigator PROGNOZY SREDNIOTERMINOWE W porównaniu do sierpniowego Nawigatora zmianie ulegla sciezka i prognoza inflacji na nastepne 15 miesiecy oraz wartosc i dekompozycja PKB. Zalozenia naszej prognozy inflacyjnej oraz sama prognoza zostala szeroko omówiona w raporcie specjalnym, bedacym zalacznikiem do biezacego wydania Nawigatora. Pokrótce opisujac prognoze inflacji nalezy nadmienic, ze prognozujemy spadek stopy inflacji do poziomu 4.3%r/r na koniec biezacego roku. Spodziewamy sie okresowego wzrostu wskaznika inflacji w pierwszym kwartale przyszlego roku i szybkiego spadku inflacji w III i IV kw. roku przyszlego na skutek ustapienia szoków zwiazanych z przystapieniem Polski do UE. W tym miesiacu zrewidowalismy równiez nasze prognozy dotyczace wzrostu PKB. Oczekujemy, ze w drugim kwartale PKB przyrósl o 6.1%r/r a w kolejnych kwartalach biezacego roku dynamika PKB bedzie sie utrzymywac na poziomie 5.6%r/r. W calym roku oczekujemy, ze dynamika wzrostu PKB wyniesie 6%r/r. Prognozujemy, ze dynamika PKB w drugim kwartale ulegla jedynie niewielkiemu spowolnieniu do 6.1r/r w porównaniu z 6.9%r/r odnotowanymi w pierwszym kwartale. Wedlug wstepnych danych, w drugim kwartale wartosc dodana w przedsiebiorstwach byla tylko o jeden procent mniejsza niz odnotowana w pierwszym kwartale, co niewatpliwie potwierdza nasze oczekiwania wzgledem calego PKB. Oczekujemy, ze wartosc dodana w uslugach równiez ulegnie spowolnieniu. Podchodzac do PKB od strony popytowej sadzimy, ze w koncu zobaczymy efekty ozywienia gospodarczego we wzroscie wydatków inwestycyjnych (nasza prognoza wskazuje na 8.2% r/r wzrostu wydatków inwestycyjnych w 2 kwartale). Oczekujemy, ze w porównaniu do pierwszego kwartalu wzrosnie dodatnia kontrybucja eksportu netto. W pierwszym kwartale eksport netto ograniczany byl przez zwiekszony import zwiazany z obawami, ze po przystapieniu Polski do UE wzrosna ceny. Ze wzgledu na wygasniecie czesci szoków popytowych oczekujemy, ze dynamika eksportu netto. Tabela 3. Prognozy sredniookresowe, srednia w kwartale, dynamiki r/r. Kategoria / za okres PKB Popyt krajowy Spozycie Prywatne Zbiorowe Akumulacja Naklady brutto na srodki trwale Zapasy Eksport netto Produkcja przemyslowa Sprzedaz detaliczna (realnie) CPI PPI Inflacja bazowa (netto) Wynagrodzenia w sektorze przedsiebiorstw Q1'02 Q2'02 Q3'02 Q4'02 Q1'03 Q2'03 Q3'03 Q4'03 Q1'04 Q2'04F Q3'04F Q4'04F 0,5 -0,1 2,8 3,5 0,2 -17,9 -12,8 30,7 -15,0 0,9 1,1 2,6 2,9 1,4 -5,5 -7,9 127,7 5,0 1,8 1,2 2,8 3,1 1,7 -5,6 -5,9 0,6 -22,0 2,2 1,3 3,2 3,5 1,9 -3,7 -3,6 -6,0 -25,0 2,3 2,4 1,1 1,4 0,2 12,7 -3,6 -107,1 13,0 3,9 2,1 2,8 3,8 -0,2 -1,6 -1,7 6,7 -45,0 4,0 2,4 2,9 3,5 1,4 -0,3 0,4 -14,5 -55,0 4,7 2,7 3,3 3,9 1,1 0,9 0,1 55,7 -67,0 6,9 5,7 3,3 4,0 1,1 21,8 3,5 1505,5 -24,0 6,1 5,0 3,9 4,6 1,5 10,7 8,2 90,0 -50 5,6 5,3 4,1 4,6 2,2 10,8 12,0 -30,0 -10 5,7 6,3 4,1 4,6 2,2 13,0 14,0 -45,0 40 -1,2 6,2 -0,8 1,3 3,5 5,1 3,8 4,3 4,4 2,1 9,4 9,6 9,0 6,1 11,8 11,3 18,7 13,5 16,5 14,4 10,4 10,1 14,4 7,9 3,4 0,2 4,5 5,2 2,2 0,7 3,4 3,4 1,3 1,4 2,8 3,3 0,9 2,1 2,1 1,5 0,6 2,9 1,5 1,8 0,8 2,3 1,1 2,4 0,8 2,0 0,8 2,1 1,5 3,4 1,2 4,1 1,7 4,4 1,1 5,6 3,3 8,8 1,2 4,5 4,8 8,0 2,3 5,5 4,6 7,0 2,8 5,0 Zródlo: NBP, GUS, Bank BPH Ryszard.Petru, glówny ekonomista banku, (22) 531 9303, (22) 531 9990 email: [email protected] Marcin Mrowiec, Piotr Chwiejczak – starsi ekonomisci, (22) 531 9410 Maja Goettig (22) 531 9949, Michal Chyczewski (22) 531 9770 – ekonomisci Informacja o produktach skarbowych BPH SA (22) 531 9343, 531 9344 4 8 wrzesnia 2004 Nawigator Tabela 4. Prognozy sredniookresowe, srednia w kwartale Kategoria / za okres Q1'02 Q2'02 Q2'02 Q4'02 Q1'03 Q2'03 Q3'03 Q4'03 Q1'04 Q2'04F Stopa interwencyjna NBP Stopa lombardowa NBP WIBOR 1M 10,00 13,50 10,89 9,00 12,00 9,79 8,00 10,67 8,52 6,83 8,83 7,05 6,25 8,08 6,42 5,50 7,08 5,70 5,25 6,75 5,20 5,25 6,75 5,35 5,25 6,75 5,29 5,42 6,92 5,52 WIBOR 3M Bon skarbowy 52 tyg. Obligacja 2 letnia Obligacja 5 letnia 10,40 9,64 9,26 9,09 9,60 9,20 8,79 8,73 8,38 7,73 7,70 7,61 6,95 6,10 5,90 5,95 6,27 5,82 5,65 5,50 5,54 5,02 5,01 4,94 5,13 4,90 4,94 5,42 5,47 5,61 6,04 6,60 5,38 5,77 6,20 6,71 1M USD LIBOR 1,86 1,84 1,83 1,39 1,34 1,36 1,11 1,13 1M EUR LIBOR 3,34 3,36 3,37 3,07 2,75 2,43 2,12 2,11 EUR/USD EUR/PLN 0,88 3,62 0,92 3,72 0,98 4,09 1,01 4,00 1,08 4,19 1,14 4,36 1,13 4,42 USD/PLN 4,13 4,04 4,16 3,95 3,90 3,84 3,93 Q3'04F Q4'04F 6,50 8,00 7,25 8,75 5,77 6,49 7,27 7,43 6,29 6,61 7,20 7,80 7,74 7,00 7,30 7,70 8,50 8,40 1,10 1,15 1,80 2,25 2,06 2,06 2,07 2,09 1,19 4,62 1,25 4,77 1,21 4,69 1,23 4,43 1,25 4,45 3,88 3,82 3,89 \ 3,62 3,57 Zródlo: NBP, GUS, Bank BPH RAPORT SPECJALNY Globalny wzrost rentownosci Rynki stopy procentowej w ostatnich tygodniach znalazly sie w stanie równowagi, czemu sprzyjal letni, wakacyjny nastrój oraz naplyw pozytywnych informacji krajowych. Wraz z zakonczeniem wakacji na rynek wracaja jednak inwestorzy, którzy swiezym okiem beda starali sie ocenic najbardziej prawdopodobny scenariusz zachowania sie krzywych w najblizszych miesiacach, biorac pod uwage wszelkie dostepne informacje ekonomiczne i polityczne. Ponizej zestawiamy istotne, naszym zdaniem, czynniki które beda odgrywac istotna role w ksztaltowaniu sie sytuacji na zagranicznych 1 oraz krajowym rynku stóp procentowych. Wskazujemy iz istnieja liczne ryzyka dla globalnego poziomu stóp procentowych, zas utrzymujaca sie niepewnosc na rynku krajowym nie pozwoli na istotne zawezenie sie róznicy poziomów stóp procentowych (ang. spread) , co w konsekwencji krajowe rentownosci popychac bedzie w góre. Argumenty dla krzywej amerykanskiej. Amerykanski Fed wyraznie dal do zrozumienia iz bedzie podnosil stopy procentowe do poziomu neutralnego (mozna zalozyc iz jest to 4-5% w perspektywie konca roku 2006), zmniejszajac poziom ekspansywnosci obecnej polityki monetarnej („the Committee believes that policy accomodation can be removed at a pace that is likely to be measured”). Obecnie rynek nie wycenia jeszcze calosci tego dostosowania, zas w perspektywie najblizszego roku wyceniane sa podwyzki wielkosci 125pb. Biorac pod uwage bardzo niski historycznie poziom stóp procentowych oraz liczne ryzyka inflacyjne to wydaje sie byc zbyt malo. Istnieje powazne ryzyko iz juz wkrótce zacznie byc wyceniana bardziej agresywna sciezka podwyzek stóp, zas wyzszy koszt finansowania bedzie popychac w góre równiez dluzszy koniec krzywej. Dosyc zaskakujacy jest fakt iz dlugoterminowe stopy procentowe (10Y) sa obecnie ok. 44pb ponizej poziomu na którym byly w czasie pierwszej podwyzki przez Fed, oraz 73pb ponizej szczytów w tej fali wzrostowej (6czerwca br). Sadzimy iz inwestorzy przywiazuja obecnie (po serii nieco slabszych danych) wieksza wage do ryzyka dla wzrostu gospodarczego niz do ryzyka wzrostu inflacji, co skutkuje kontynuacja korekty na rynku dlugu. Kiedy pojawia sie dane zapowiadajace silniejszy wzrost gospodarczy, zapewne powróca tez (szczególnie biorac pod uwage obecne i oczekiwane ceny ropy) bardziej realistyczne wyceny ryzyka inflacji. 1 W odniesieniu do glównych krzywych nasze rozwazania opieramy na materialach analitycznych HVB Group Global Market Research. (Friday Notes, 13.08 (“Why yields will rise again”, Friday Notes 13.08, oraz „No reason to be euphoric about inflation”, 20.08). Ryszard.Petru, glówny ekonomista banku, (22) 531 9303, (22) 531 9990 email: [email protected] Marcin Mrowiec, Piotr Chwiejczak – starsi ekonomisci, (22) 531 9410 Maja Goettig (22) 531 9949, Michal Chyczewski (22) 531 9770 – ekonomisci Informacja o produktach skarbowych BPH SA (22) 531 9343, 531 9344 5 8 wrzesnia 2004 Nawigator Obecna realna stopa procentowa dla 10-letnich obligacji amerykanskich to zaledwie 1.64%. To wielkosc ponizej oczekiwanego w tym roku tempa realnego wzrostu gospodarczego (analitycy ankietowani przez agencje Reuters oczekuja srednio 4% wzrostu PKB w 2004), jak równiez ponizej tempa wzrostu w roku przyszlym (3.7%). Proste zastosowanie „reguly kciuka” iz nominalna rentownosc powinna sie równac realnemu wzrostowi plus stopie inflacji sugeruje iz rentownosc tych obligacji w dluzszym okresie powinna wynosic ponad 6% (3.7% wzrost+ 2.4% inflacja). Sugeruje to iz kiedy inwestorzy zaczna bardziej adekwatnie wyceniac ryzyko inflacyjne, rentownosc powinna wzrosnac z obecnych ok. 4.35% o ponad 150pb w najblizszych kwartalach. 5Y US Bond, realna stopa procentowa 10Y US Bond, realna stopa procentowa 5 4 3 2 1 0 01-90 09-91 05-93 01-95 09-96 05-98 01-00 09-01 05-03 Warto zwrócic uwage iz równiez inflacja bazowa w USA bedzie miala tendencje do wzrostu (srednia oczekiwan rynkowych mówi o wzroscie inflacji bazowej z 1.75% obecnie do 2.3% w 2005) – obecnie rynek wydaje sie ignorowac te wiadomosc. Jak dotad wzrost podazy pieniadza nie przekladal sie na istotna presje inflacyjna, ale niekoniecznie ten stan bedzie trwal wiecznie. Dodatkowym sygnalem ostrzegawczym moga tutaj byc ceny zlota (powyzej 400/uncje), uwazane za indykator obaw inflacyjnych. Kolejnym czynnikiem wywolujacym obawy o wzrost inflacji jest wzrost cen podstawowych surowców, przedstawiony syntetycznie w postaci indeksu CRB (Commodity Research Bureau Index, wazony indeks cen ropy naftowej, metali, oraz podst. pólproduktów spozywczych.) 290 Indeks CRB (Commodity Research Bureau) 270 250 230 210 190 170 01-90 09-91 05-93 01-95 09-96 05-98 01-00 09-01 05-03 Zakladamy dalsze oslabienie dolara w perspektywie najblizszych 2-3 kwartalów, co bedzie niezbednym zjawiskiem dla ograniczenia wciaz rosnacego deficytu obrotów handlowych USA. Ten czynnik równiez negatywnie oddzialywac bedzie na poziomy inflacji. Patrzac szerzej, warto zwrócic uwage na fakt iz znajdujemy sie w sytuacji poziomu stóp procentowych w okolicach kilkudziesiecioletnich minimów. Po okresie „accomodative policy” stopy procentowe oraz rentownosci beda mialy tendencje do powrotu do swoich wieloletnich srednich (szczególnie w kontekscie rosnacych cen surowców). Powyzsze argumenty odnosza sie do sytuacji na rynku stopy procentowej USA. Dla przyblizenia wplywu glównych krzyw ych na krzywa polska nalezaloby dodac analize oczekiwan odnosnie zachowania sie krzywej europejskiej. Tak naprawde jednak globalnym rynkom obligacji ton nadaje rynek amerykanski, zas czynniki lokalne (nawet w przypadku rynku europejskiego) jedynie modyfikuja (wzmacniaja badz oslabiaja) amplitude i kierunek wahan. Obecna sytuacja (stopy wyzsze, zas tempo wzrostu nizsze w Ryszard.Petru, glówny ekonomista banku, (22) 531 9303, (22) 531 9990 email: [email protected] Marcin Mrowiec, Piotr Chwiejczak – starsi ekonomisci, (22) 531 9410 Maja Goettig (22) 531 9949, Michal Chyczewski (22) 531 9770 – ekonomisci Informacja o produktach skarbowych BPH SA (22) 531 9343, 531 9344 6 8 wrzesnia 2004 Nawigator Europie) bedzie nieco lagodzic impulsy z USA (tzn. jesli istotnie stopy zaczna rosnac w USA, w Europie bedzie sie to odbywalo w nieco mniejszej skali), ale nie beda w stanie ich niwelowac. 5Y US Bond 5Y German Bond 9 8 7 6 5 4 3 2 01-90 09-91 05-93 01-95 09-96 05-98 01-00 09-01 05-03 Czynniki istotne dla sytuacji na krajowym rynku. Obecna sytuacja ekonomiczno-polityczna jest znacznie bardziej ustabilizowana niz jeszcze kilka miesiecy temu, choc wciaz obecne sa istotne czynniki ryzyka. W ostatnich tygodniach nastroje inwestorów poprawialy sie. Po pierwsze oficjalnie zostalo ogloszone zmniejszenie potrzeb pozyczkowych budzetu w Q4’04 wzgledem wczesniejszych planów, co bedzie wynikiem realizacji wplywów prywatyzacyjnych (jeszcze kilka tygodni temu wydawalo sie iz realizacja planów prywatyzacyjnych nie przekroczy polowy zakladanej kwoty) oraz nieco lepszych od zalozen wplywów podatkowych. Po drugie rynki finansowe pozytywne przyjely nowego ministra finansów, który zaprezentowal w miare spójna i wiarygodna w perspektywie roku polityke makroekonomiczna rzadu. Pamietac jednak nalezy, ze ten sielankowy nastrój jest wynikiem efektu dokonanej zmiany, jak równiez spokojnego sierpnia, na który wplynal pozytywnie równiez okres wakacyjny. W dlugim okresie sytuacja polityczna wciaz pozostaje niepewna, gdyz rzad M.Belki pozostaje rzadem mniejszosciowym. Bedzie musial zabiegac o poparcie dla swoich inicjatyw u opozycji, co w sytuacji nadchodzacych wyborów poddaje w watpliwosc mozliwosc przeprowadzenia reformy wydatków budzetowych (innymi slowy, wprowadzenia w zycie tego co zostalo z planu Hausnera). Logika cyklu politycznego wskazuje iz obecny okres sprzyjac bedzie wysypowi pomyslów na „pomoc najbiedniejszym”, pod którym to haslem zazwyczaj kryje sie dalsze zwiekszenie wydatków budzetowych i/lub wzrost fiskalizmu. Dobrym tego przykladem byl ostatni spór przewodniczacego SLD K.Janika z ministrem finansów o zwolnienie z podatku najmniej zarabiajacych. Biorac pod uwage iz rzad nie dysponuje stabilna wiekszoscia, moze ulegac tego rodzaju naciskom, tym bardziej iz partia go wspierajaca walczyc bedzie o polepszenie swojego mocno nadwatlonego wizerunku. W naszej ocenie niestabilnosc polityczna oraz kampania wyborcza sa jedna z glównych przeslanek za utrzymaniem sie podwyzszonego ryzyka kraju. Do tego dochodzi fakt, iz obecny rzad nie wydaje sie byc politycznie zdolny do przeprowadzenia adekwatnej do potrzeb reformy finansów publicznych Zagrozenie fiskalne, a w szczególnosci prawdopodobienstwo przekroczenia granicy 55% dlugu do PKB zostaly zazegnane na jakis czas, glównie dzieki silnej aprecjacji zlotego. Dalsza prawdopodobna aprecjacja m.in. na skutek naplywu srodków unijnych (nieco ponizej EUR1bn do konca roku), naplywu srodków od inwestorów zagranicznych kupujacych akcje PKO BP (wartosc puli dla inwestorów zagranicznych to nieco powyzej USD500mn), oraz naplywu FDI bedzie przyczyniac sie do zmniejszenia presji inflacyjnej, zas oczekiwanie na aprecjacje moze podniesc sklonnosc inwestorów zagranicznych do zakupu krajowych instrumentów dluznych. W kwestii dlugu publicznego kluczowa jest jednak ostateczna dezycja Eurostatu, o zaliczeniu badz nie OFE do sektora finansów publicznych. Rzad zapowiedzial liczenie poziomu dlugu oraz deficytu wedlug standardu ESA95, równoczesnie stwierdzajac iz dotacja do OFE nie bedzie zaliczana do deficytu budzetowego, zas dlug w posiadaniu OFE nie bedzie zaliczany do dlugu publicznego. Rzad prowadzi z Eurostatem rozmowy na temat zgodnosci takiego sposobu liczenia w/w kategorii, ale nalezy pamietac, iz wydana na poczatku biezacego roku decyzja nt OFE byla dla polskiego rzadu negatywna. Jak na razie rzad otrzymuje tymczasowe akceptacje Eurostatu na zaliczanie OFE do sektora finansów publicznych, jednak ostateczna decyzja nie zostala przesadzona i raczej nie zostanie przesadzona w tym roku. Jesli decyzja Eurostatu bedzie pozytywna dla polskiego rzadu, oznacza to automatycznie uwiarygodnienie sciezki konwergencyjnej i w takiej sytuacji w pelni realnym staje sie przyjecie Euro w 2010 roku. Natomiast, jesli Eurostat podtrzyma swoja decyzje z lutego br. istnieje bardzo wysokie prawdopodobienstwo przekroczenia progu 55% dlugu/PKB w 2005, co byloby negatywnie przyjete przez rynki finansowe, zas perspektywe wejscia do Ryszard.Petru, glówny ekonomista banku, (22) 531 9303, (22) 531 9990 email: [email protected] Marcin Mrowiec, Piotr Chwiejczak – starsi ekonomisci, (22) 531 9410 Maja Goettig (22) 531 9949, Michal Chyczewski (22) 531 9770 – ekonomisci Informacja o produktach skarbowych BPH SA (22) 531 9343, 531 9344 7 8 wrzesnia 2004 Nawigator ERM2 i przyjecia euro przesuwaloby „ad calendas Graecas” (M.Gronicki). Jesli by sie tak stalo to na rynek papierów skarbowych powróci temat przekroczenia przez dlug poziomu 55% PKB w perspektywie roku, co oznaczaloby powrót do obaw o stabilnosc finansów publicznych w srednim okresie, zas te obawy byl jednym z glównych motorów wzrostu rentownosci w drugiej polowie 2003. W naszej ocenie przyszloroczne potrzeby pozyczkowe finansów publicznych beda zblizone do tegorocznych. Jest to sygnal, ze sutuacja w finansach publicznych z roku na rok nie ulega tak naprawde zadnej poprawie. Pozostaje pytanie, jakimi papierami MF bedzie je finansowal. Ministerstwo Finansów w biezacym roku koncentrowalo sie na emisjach papierów dluznych o stosunkowo krótkim terminie zapadalnosci. Aby pozostac w zgodzie ze Srednioterminowa Strategia Zarzadzania Dlugiem Publicznym (wytyczna wydluzania sredniego terminu zapadalnosci dlugu), jak równiez aby w sposób odpowiedzialny finansowac dlug, kolejne miesiace powinny przyniesc wiecej emisji obligacji o dluzs zym terminie zapadalnosci, co z kolei wspieraloby wzrost rentownosci na dlugim koncu krzywej. 18 16 14 12 10 8 6 4 03-99 07-99 12-99 04-00 09-00 02-01 06-01 11-01 03-02 08-02 01-03 05-03 10-03 02-04 07-04 Rentownosc obligacji 2-letnich 16 14 12 10 8 6 4 03-99 07-99 12-99 04-00 09-00 02-01 06-01 11-01 03-02 08-02 01-03 05-03 10-03 02-04 07-04 Rentownosc obligacji 5-letnich Na koniec nalezy równiez przypomniec o projekcji inflacji NBP. Co prawa wiekszosc rynku ocenia obecnie jako pesymistyczny scenariusz projekcji inflacji NBP, jednak nalezy pamietac, ze RPP uwzglednia ja jako wazny czynnik w podejmowaniu decyzji. Projekcja sugeruje szybsza niz dotychczas sadzono sciezke podwyzek stóp procentowych, co stanowi zagrozenie dla papierów dluznych o krótszych terminach zapadalnosci, zas wyzsze niz dotad zakladano koszty finansowania beda mialy równiez przelo zenie na wyzsze rentownosci instrumentów o dluzszych terminach zapadalnosci. W podsumowaniu, warto zwrócic uwage iz wiekszosc czynników pozytywnych zostalo juz zdyskontowanych (wlasnie dzieki nim rentownosci mogly spadac), zas w perspektywie najblizszych miesiecy mamy na horyzoncie wiecej zagrozen niz potencjalnych zródel pozytywnych wiadomosci. Jednoczesnie ostatnio opublikowane dobre dane nt. amerykanskiego rynku pracy moga byc pierwszymi z serii mocnych danych gospodarczych z USA, co podnosiloby prawdopodobienstwo tego iz inwestorzy zaczna baczniejsza uwage zwracac na zagrozenia inflacyjne, szczególnie w kontekscie w/w czynników, co z kolei sprzyjaloby wzrostom rentownosci na glównych krzywych. W Polsce w ciagu najblizszych kilkunastu-kilkudziesieciu sesji mozliwa jest kontynuacja relatywnego spokoju i optymizmu, jednak przedstawione powyzej czynniki ryzyka nie pozwola na istotne zmniejszenie róznic (spread) pom iedzy krajowymi a zagranicznymi instrumentami dluznymi. W horyzoncie czasowym dzialalnosci obecnego rzadu nie nalezy spodziewac sie adekwatnej do potrzeb Ryszard.Petru, glówny ekonomista banku, (22) 531 9303, (22) 531 9990 email: [email protected] Marcin Mrowiec, Piotr Chwiejczak – starsi ekonomisci, (22) 531 9410 Maja Goettig (22) 531 9949, Michal Chyczewski (22) 531 9770 – ekonomisci Informacja o produktach skarbowych BPH SA (22) 531 9343, 531 9344 8 8 wrzesnia 2004 Nawigator reformy finansów publicznych, co podtrzymywac bedzie obawy o ich stabilnosc w dluzszej perspektywie czasowej, uniemozliwiajac istotne zawezenie spreadu konwergencyjnego. W tej kwestii decyzja lezy w rekach Eurostatu. Laczne oddzialywanie w/w czynników popychac bedzie w góre rentownosci krajowych papierów dluznych. Oczekujemy ze do konca roku stopy banku centralnego wzrosna do 7.25%, zas rentownosci 5-letnich obligacji rzadowych co najmniej do poziomu 8.40%. RAPORT SPECJALNY Prognoza inflacji We wrzesniowym wydaniu Nawigatora publikujemy uaktualniona prognoze inflacji do roku 2006. Przy przyjetych zalozeniach oczekujemy, ze inflacja powróci w do przedzialu celu inflacyjnego w III kw. roku 2005. Ponizej znajduje sie krótki opis przyjetych przez nas zalozen, niepewnosci zwiazanych z uzyskanymi wynikami i samych wyników. Ceny zywnosci Ceny zywnosci stanowia okolo 30% wydatków konsumpcyjnych w Polsce i zalozenie dotyczace ich ksztaltowania w przyszlosci ma istotne znaczenie dla calosci prognozy inflacyjnej. Zalozenie dotyczace wzrostu cen zywnosci oparte jest w calosci na ocenie eksperckiej. Zakladajac wzrosty cen zywnosci pod uwage bralismy nastepujace czynniki. 1) Wedlug wstepnych szacunków GUS zbiory zbóz i owoców beda w tym roku wyzsze niz w roku poprzednim co powinno wplywac na spadek cen zywnosci w nastepnych miesiacach. 2) Dostosowanie cen plodów rolnych zwiazane z przystapieniem Polski do UE osiagnelo juz swoje apogeum. Tym niemniej spodziewamy sie, ze róznica cen zywnosci pomiedzy Polska a reszta UE wymuszac bedzie dalsze dostosowania. Najprawdopodobniej zatem efekt wyzszych plonów i efekty przystapienia polski do UE beda sie wzajemnie znosily. Biorac pod uwage powyzsze czynniki zalozylismy, ze do koniec roku ceny zywnosci obniza sie do 7.6% r/r a w roku roku 2005 nastepnym ceny zywnosci beda sie ksztaltowaly przecietnie tak jak w okresie obejmujacym 3 lata przed przystapieniem do UE Ceny paliw Zalozylismy, ze cena barylki ropy naftowej utrzyma sie na niezmienionym poziomie w okresie nastepnych 12 miesiecy. Zalozenie to jest konserwatywne ale ograniczony dostep do informacji ksztaltujacych ceny ropy i brak doswiadczenia nie pozwalaja nam na przeprowadzenie analiz, w których wyniku moglibysmy uzyskac bardziej wiarygodna prognoze. Inflacja netto Ceny transportu i ceny zywnosci w naszej prognozie budowane sa na podstawie ocen eksperckich. Szacunek inflacji netto uzyskalismy z modelu opartego o krótkookresowa krzywa Phillipsa. Podstawowymi zmiennymi modelu sa kurs walutowy i luka popytowa oraz zmiana wielkosci luki popytowej. Jako miary luki popytowej uzywalismy róznicy pomiedzy PKB potencjalnym uzyskanym metoda filtracji (filtr Kalmana) i PKB obserwowanym oraz róznicy pomiedzy poziomem NAIRU (ang. Nonaccelerating Inflation Rate of Unemployment) uzyskanym metoda filtracji a rzeczywistym poziomem bezrobocia (BAEL). W wersji ostatecznej równania zdecydowalismy sie na uzycie NAIRU do oceny luki popytowej. W równaniu uzyty zostala kwartalna stopa zwrotu z efektywnego kursu walutowego. Efektywny kurs walutowy jest podobnie jak ceny paliw i ceny zywnosci zmienna egzogeniczna uzyskiwana w wyniku arbitralnej oceny. W prognozie zalozylismy dalsza, 3% aprecjacje zlotego w stosunku do koszyka walut. Uzyskane wyniki Biorac pod uwage powyzsze zalozenia i estymacje inflacji netto uzyskalismy wynik, który wskazuje, ze srednioroczna inflacja w roku 2005 bedzie nieco wyzsza niz zalozone w budzecie 3%r/r i wyniesie 3.4%r/r. a na koniec roku 2005 inflacja mierzona cenami konsumenta spadnie do poziomu 2.6%r/r, a wiec bedzie bliska celowi inflacyjnemu NBP. 3 kwartaly opóznienia pomiedzy domknieciem sie luki popytowej a jej wplywem na inflacje netto spowoduja, ze wzrost inflacji netto zaczniemy odczuwac dopiero w na poczatku roku 2005. Nalezy przy tym jednak nadmienic, ze w tym okresie z indeksu cen wykluczone zostana towary, których ceny wzrosly jednorazowo po przystapieniu do UE (np. z tytulu zmiany stawek podatkowych). Wedlug naszej prognozy inflacja Ryszard.Petru, glówny ekonomista banku, (22) 531 9303, (22) 531 9990 email: [email protected] Marcin Mrowiec, Piotr Chwiejczak – starsi ekonomisci, (22) 531 9410 Maja Goettig (22) 531 9949, Michal Chyczewski (22) 531 9770 – ekonomisci Informacja o produktach skarbowych BPH SA (22) 531 9343, 531 9344 9 8 wrzesnia 2004 Nawigator netto pod koniec roku wzrosnie do 3.0%r/r. Wzrost inflacji w pierwszym kwartale przyszlego roku w porównaniu do IV kwartalu roku biezacego wynika jest efektem oddzialywania szoku po akcesji do UE na indeks cen. Ryzyka prognozy Poza oczywistymi ryzykami zwiazanymi z mozliwa bledna ocena sytuacji na rynku paliw i cen zywnosci niepewnoscia obarczona jest nasza ocena luki popytowej. Wedlug naszych estymacji opartych na metodach filtracji (filtr Kalmana) poczawszy od drugiego kwartalu roku 2003 róznica pomiedzy stopa NAIRU a obserwowana stopa bezrobocia zmniejszala sie. W zaleznosci od przyjetych zalozen dotyczacych macierzy wariancji-kowariancji uzyskiwalismy rózne wyniki, w skrajnych przypadkach uzyskiwalismy nawet wyniki wskazujace, ze biezaca stopa bezrobocia jest nizsza od stopy NAIRU, co jednak stoi w sprzecznosci z logika. Równiez oceny dotyczace poziomu produktu potencjalnego sa wrazliwe na przyjmowane zalozenia (patrz sierpniowy nawigator). Wszystkie jednak uzyskane wyniki wskazywaly, ze mamy do czynienia z domykaniem sie luki popytowej. Niepewnosc zatem dotyczy glownie opóznien i sily oddzialywania rosnacego popytu na ceny. W naszym równaniu celowo nie uwzglednilismy oczekiwan inflacyjnych. Dotychczas opublikowane prace wskazuja, ze oczekiwania inflacyjne konsumentów zorientowane byly na przeszlosc. Tegoroczne obserwacje najprawdopodobniej nie potwierdzaja tej tezy. Na poczatku biezacego roku konsumenci antycypujac wzrost cen po przystapieniu polski od UE przesuneli przyszla konsumpcje finansujac ja glównie kredytem. Z drugiej strony nalezy zauwazyc, ze antycypowany wzrost inflacji do tej pory nie spowodowal istotnego wzrostu plac. Optymistyczne zalozenia dotyczace ksztaltowania sie kursu walutowego oparlismy na rosnacym dysparytecie stóp procentowych oraz zalozeniu stabilizacji sytuacji fiskalnej w srednim okresie. Szybsze tempo podwyzek stóp procentowych w USA lub tez przyjecie nieodpowiedzialnego budzetu moga spowodowac, ze zalozenie o aprecjacji kursu walutowego nie bedzie moglo byc utrzymane. PROGNOZY DLA GOSPODARKI SWIATOWEJ Rynki swiatowe powoli wracaja do normalnego funkcjonowania po okresie letniego letargu. W Stanach Zjednoczonych informacja która wzbudzila duzy rezonans byly ostatnie dane dotyczace rynku pracy (liczba nowych miejsc pracy poza rolnictwem), które – po wczesniejszych rozczarowaniach – przywrócily oczekiwania iz kolejne informacje z rynku pracy (który pozostaje jednym z najbardziej uwaznie obserwowanych aspektów gospodarki) beda juz teraz pozytywne. Publikacja w/w danych przyczynila sie do poprawienia nastrojów na gieldzie papierów wartosciowych oraz do wzrostu rentownosci tamtejszych (a takze europejskich) papierów dluznych. Od przynajmniej trzech miesiecy ta informacja wywoluje bardzo duza zmiennosc zarówno na rynku obligacji, jak i na rynku walutowym, i podobnego zachowania rynków nalezy sie spodziewac równiez przy okazji kolejnej publikacji, 8. pazdziernika. Jesli chodzi o globalny rynek stóp procentowych, oczekujem y presji na wzrost ich poziomu, o czym piszemy szerzej powyzej w raporcie specjalnym. Tutaj kluczowymi danymi beda te z rynku pracy. W przypadku EUR-USD wciaz mamy do czynienia z konsolidacja w przedziale 1.20-1.21. Rozmiar deficytu handlowego Stanów Zjednoczonych wciaz wskazuje na to iz waluta amerykanska bedzie znajdowac sie pod presja, stad nasz srednioterminowy poglad na oslabienie sie USD pozostaje niezmienny. Sygnalem technicznym rozpoczecia sie tego procesu w srednim terminie byloby wybicie sie kursu EUR-USD powyzej 1.2475, zas zanim ten poziom bedzie testowany, oporami sa 1.2100 oraz 1.2225. Poziomem którego przebicie byloby sygnalem ostrzegawczym jest 1.1975-1.2000. Frank szwajcarski, waluta o której mysli (badz w której juz zaciagnela zobowiazania) znaczna czesc bioracych kredyt hipoteczny, najprawdopodobniej kontynuowac bedzie obecny trend, to znaczy bedzie sie oslabiac wzgledem zlotego. Sadzimy iz na przestrzeni najblizszego miesiaca CHF-PLN poruszac sie bedzie w przedziale 2.80-2.86; zakladajac brak bardzo negatywnych wiadomosci krajowych sadzimy iz silnym oporem dla EUR-CHF bedzie przedzial 2.92-2.95 i ewentualne zblizanie sie kursu do tego przedzialu powinno byc wykorzystywane do sprzedazy CHF. Jesli chodzi o poziom stóp procentowych w CHF, podobnie jak w przypadku stóp amerykanskich (czy tez polskich badz angielskich) znalazly sie one w cyklu podwyzek, ale oczekiwania rynku wzgledem najblizszego posiedzenia Narodowego Banku Szwajcarii (16 wrzesnia) sa takie iz stopy raczej nie zostana zmienione. Ryszard.Petru, glówny ekonomista banku, (22) 531 9303, (22) 531 9990 email: [email protected] Marcin Mrowiec, Piotr Chwiejczak – starsi ekonomisci, (22) 531 9410 Maja Goettig (22) 531 9949, Michal Chyczewski (22) 531 9770 – ekonomisci Informacja o produktach skarbowych BPH SA (22) 531 9343, 531 9344 10 8 wrzesnia 2004 Nawigator Oczekujemy wzrostu kursu zlotego wzgledem franka szwajcarskiego. 3,3 Kurs CHF-PLN 3,1 2,9 2,7 2,5 2,3 2,1 01-00 01-01 01-02 01-03 01-04 Tabela 5. Prognozy zagraniczne, srednia w okresie, %r/r. Kategoria / za okres (% r/r) CPI Euroland Niemcy USA PKB Euroland Niemcy USA Stopy procentowe Stopa Fed Funds 3M USD LIBOR Podstawowa stopa proc. EBC 3M EUR LIBOR 3M CHF LIBOR Kursy walutowe EUR/USD EUR/CHF USD/JPY GBP/USD Q1'02 Q2'02 Q3'02 Q4'02 Q1'03 Q2'03 Q3'03 Q4'03 Q1'04 Q2'04F Q3'04F Q4'04F 2,43 1,97 1,23 2,07 1,23 1,30 2,07 1,17 1,60 2,30 1,23 2,20 2,30 1,17 2,87 1,93 0,90 2,13 2,07 1,03 2,20 2,07 1,20 1,90 1,73 1,07 1,77 2,30 1,77 2,90 2,20 1,70 2,00 2,10 1,70 2,20 0,50 -1,11 4,70 0,90 0,51 1,90 1,00 0,94 3,40 1,10 0,34 1,30 0,70 0,37 2,00 0,10 -0,72 3,10 0,30 -0,22 8,20 0,60 0,18 4,10 1,10 0,60 4,20 1,80 0,40 3,90 1,90 0,40 4,20 2,00 0,50 4,10 1,75 1,94 3,25 3,39 1,69 1,75 1,89 3,25 3,44 1,35 1,75 1,87 3,25 3,45 0,77 1,25 1,44 2,91 3,12 0,71 1,25 1,33 2,68 2,69 0,52 1,24 1,24 2,36 2,37 0,29 1,00 1,13 2,00 2,14 0,27 1,00 1,17 2,00 2,15 0,25 1,00 1,12 2,00 2,06 0,25 1,00 1,31 2,00 2,08 0,32 1,50 2,00 2,00 2,10 0,75 2,00 2,50 2,00 2,12 1,10 0,88 1,47 132,46 1,43 0,92 1,46 127,00 1,46 0,98 1,46 119,12 1,55 1,01 1,47 123,00 1,56 1,08 1,47 119,00 1,60 1,14 1,52 119,00 1,62 1,13 1,54 117,00 1,61 1,19 1,25 1,21 1,23 1,55 1,57 1,54 1,54 109,00 107,20969230769107,252 109,65 110,07 1,70 1,84 1,81 1,82 1,25 1,56 108,02 1,82 - Zródlo: Reuters konsensus, Bank BPH. Ryszard.Petru, glówny ekonomista banku, (22) 531 9303, (22) 531 9990 email: [email protected] Marcin Mrowiec, Piotr Chwiejczak – starsi ekonomisci, (22) 531 9410 Maja Goettig (22) 531 9949, Michal Chyczewski (22) 531 9770 – ekonomisci Informacja o produktach skarbowych BPH SA (22) 531 9343, 531 9344 11 8 wrzesnia 2004 Nawigator KALENDARZE PUBLIKACJI DANYCH MAKROEKONOMICZNYCH Kategorie* / data Podaz pieniadza M3 i czynniki jego kreacji Przecietne zatrudnienie i wynagrodzenia w sektorze przedsiebiorstw Inflacja CPI Produkcja przemyslowa, produkcja budowlana i inflacja PPI Koniunktura gospodarcza w przemysle, budownictwie i handlu Spotkanie RPP Sprzedaz detaliczna Bezrobocie Ceny zywnosci i napojów bezalkoholowych w pierwszej polowie miesiaca PKB (za poprzedni kwartal) Bilans platniczy, rachunek obrotów biezacych Plynne aktywa i pasywa w walutach obcych Zadluzenie zagraniczne Miedzynarodowa pozycja inwestycyjna Wskazniki cen CPI wedlug województw Wyniki finansowe banków (za poprzedni kwartal) Wyniki finansowe przedsiebiorstw (za poprzedni kwartal) Wrzesien 04 Pazdziernik 04 Listopad 04 14 14 14 17 21 28-29 14 14 14 19 21 10 17 15 19 22 21 21 24 21 21 24 24 25 12 29 - 25 8 10 30 30 30 3 17 - 10 30 18 * dane publikowane w danym miesiacu dotycza miesiaca poprzedniego, chyba ze w tabeli zaznaczono inaczej. Zarówno GUS jak i NBP podaja dane o 16:00 na swoich stronach internetowych: www.stat.gov.pl i www.nbp.pl. Nie dotyczy to sprzedazy detalicznej i PKB, które sa podawane na konferencjach GUS w godzinach przedpoludniowych. Ryszard.Petru, glówny ekonomista banku, (22) 531 9303, (22) 531 9990 email: [email protected] Marcin Mrowiec, Piotr Chwiejczak – starsi ekonomisci, (22) 531 9410 Maja Goettig (22) 531 9949, Michal Chyczewski (22) 531 9770 – ekonomisci Informacja o produktach skarbowych BPH SA (22) 531 9343, 531 9344 12 8 wrzesnia 2004 Nawigator UE Kategorie* / data Inflacja (PPI) %m/m (%r/r) Stopa bezrobocia % Pazdziernik 04 Listopad 04 2 1 4 5 4 4 2 16 17 3 28 7 18 19 14 4 28 4 17 17 12 5 26 5 2 7 5 5 8 4 3 5 Wskaznik zaufania inwestorów ZEW Indeks koniunktury IFO Wzrost PKB (%r/r) Wsk. cen menedzerów zaopatrzenia ISM Wsk. Menedzerów zaopatrzenia sektorze uslug ISM 14 27 12 9 1 3 1 5 1 3 Zamówienia w przemysle % m/m (% r/r) Stopa bezrobocia % Posiedzenie FED w sprawie stóp procentowych – decyzja % Zapasy hurtowe % m/m Inflacja (PPI) % m/m (% r/r) 2 3 21 9 10 4 8 8 15 3 5 10 9 16 Sprzedaz detaliczna % m/m (% r/r) Wsk. zaufania konsumentów Uniwersytetu Michigan Zapasy w przemysle i handlu % m/m Produkcja przemyslowa % m/m (% r/r) 14 17 15 15 16 15 15 15 15 21 12 12 12 17 18 16 23 8 24 19 21 27 27 17 18 28 29 29 29 30 30 Posiedzenie EBC w sprawie stóp procentowych – decyzja % Inflacja (CPI) %m/m (%r/r) Produkcja przemyslowa %m/m(%r/r) Wzrost PKB (Q2, % r/r) Sprzedaz detaliczna %m/m(%r/r) Podaz pieniadza M3 % r/r Niemcy Zamówienia w przemysle % m/m (%r/r) Stopa bezrobocia % Produkcja przemyslowa %m/m (% r/r) USA Wrzesien 04 Indeks koniunktury Philadelphia Fed Inflacja (CPI) % m/m ( % r/r) Wskaznik wyprzedzajacy koniunktury Bezowa ksiega FED Zamówienia na dobra trwale % m/m Wsk. zaufania konsumentów Conference Board Wzrost PKB ( % r/r) 11 24 Niniejszy dokument odzwierciedla poglady BPH SA na temat gospodarki oraz rynków finansowych. Jakkolwiek zawarte w nim informacje zostaly pozyskane z wewnetrznych oraz powszechnie dostepnych zródel uznanych za wiarygodne, informacje moga nie byc kompletne, a ich531 dokladnosc jest531 gwarantowana. Poglady wyrazone w niniejszym dokumencie moga ule c zmianie, o czym BPH SA moze nie poinformowac. Ryszard.Petru, glównyteekonomista banku, (22) 9303, nie (22) 9990 email: [email protected] BPH SAMarcin moze: nabywac, zbywac i posiadac we wlasnym portfelu instrumenty,(22) o których mowa w niniejszym dokumencie; wykonywac w stosunku do nich czynnosci wlasciwe bankowi inwestycyjnemu i/lub Mrowiec, Piotr Chwiejczak – starsi ekonomisci, 531 9410 komercyjnemu; dzia lac w stosunku do nich jako “market maker”. Dokument ten jest udostepniany wylacznie w celach informacyjnych i nie powinien byc interpretowany jako oferta lub porada dotyczaca Maja Goettig (22) 531 9949, Michal Chyczewski (22) 531 9770 – ekonomisci zakupu/sprzedazy wymienionych w nim instrumentów, jak równiez nie stanowi czesci takiej oferty ani porady. 13 Informacja o produktach skarbowych BPH SA (22) 531 9343, 531 9344