INFO doplaty

FUNDACJA PROGRAMÓW POMOCY DLA ROLNICTWA
SEKCJA ANALIZ EKONOMICZNYCH POLITYKI ROLNEJ
ul. Wspólna 30
Pokój 338
00 - 930 Warszawa
http://www.fapa.com.pl/saepr
tel. (+48 22) 623-10-01
623-26-07
fax. (+48 22) 623-17-07
e-mail: [email protected]
SYSTEM UPROSZCZONY DOPŁAT
BEZPOŚREDNICH W POLSCE –
FUNKCJONOWANIE I WSTĘPNE
SZACUNKI STAWEK DOPŁAT
AUTORZY: ZESPÓŁ SAEPR
WARSZAWA, LUTY 2003R.
Poziom dopłat bezpośrednich
Podczas negocjacji akcesyjnych ustalono, że polscy rolnicy będą objęci systemem dopłat bezpośrednich. W
2004 roku podstawowy poziom tych dopłat wynosić będzie 25% poziomu UE, a 100% dopłaty rolnicy
otrzymają w roku 2013. Wynegocjowano jednak, że dopłaty bezpośrednie w latach 2004-2006 będą mogły
być podwyższone ponad poziom podstawowy, odpowiednio do wysokości 55%, 60% i 65% poziomu stawek
unijnych. To podwyższenie będzie mogło być sfinansowane ze środków UE oraz ze środków budżetu
krajowego. Oznacza to, że dopłaty będą składały się z następujących elementów:
(i)
25% (w 2004 r.), 30% (w 2005 r.) i 35% (w 2006 r.) poziomu dopłat UE, które będą
finansowane ze środków I-go filaru WPR (podstawowy poziom dopłat);
(ii)
podwyższenia dopłat do wysokości: 36% (2004 r.), 39% (2005 r.) i 42% (2006 r.) poziomu
stosowanego w UE, finansowanego z części środków przeznaczonych przez Unię na rozwój wsi
w Polsce (II filar WPR);
(iii)
ewentualnego, dalszego podwyższenia dopłat bezpośrednich do limitów (55%, 60%, 65%),
sfinansowanego wyłącznie ze środków budżetu krajowego.
Ustalono, że od roku 2007 dopłaty bezpośrednie będą mogły być podniesione w oparciu o środki krajowe o
30% w stosunku do poziomu podstawowego, dzięki czemu poziom 100% mógłby zostać osiągnięty w roku
2010, tj. siedem lat po akcesji.
System uproszczony dopłat bezpośrednich
W toku negocjacji akcesyjnych Polska podjęła decyzję o zastosowaniu uproszczonego systemu dopłat
bezpośrednich, który UE zaproponowała krajom kandydującym w kolejnych Wspólnych Stanowiskach
negocjacyjnych. System ten będzie mógł funkcjonować przez trzy pierwsze lata członkostwa, z możliwością
przedłużenia o dwa kolejne lata, do 2008 r. włącznie. Okres stosowania systemu mógłby być jednak krótszy
niż 3 lata.
W systemie tym funkcjonować będą następujące stawki dopłat powierzchniowych:
a.
podstawowa stawka dopłaty do każdego ha UR w gospodarstwie, odpowiadająca 25%, 30% i
35% krajowej kwoty podzielonej przez całkowity obszar UR w Polsce;
b.
stawka dodatkowej dopłaty powierzchniowej do powierzchni upraw, które w UE objęte są
dopłatami bezpośrednimi (zboża, oleiste, wysokobiałkowe, len i konopie włókniste, strączkowe,
tytoń, chmiel, ziemniaki skrobiowe);
c.
stawka dodatkowej dopłaty powierzchniowej do powierzchni łąk i pastwisk, wykorzystywanej
w produkcji zwierzęcej, która w UE jest objęta dopłatami bezpośrednimi, czyli w produkcji
bydła, owiec i mleka (od 2005).
Dopłaty dodatkowe do powierzchni będą finansowane z części środków na rozwój wsi w Polsce oraz ze
środków krajowych. Maksymalny poziom dopłat (dopłaty podstawowe + dopłaty dodatkowe) zgodnie z
wynikiem negocjacji nie może przekroczyć 55%, 60% i 65% poziomu UE w pierwszych trzech latach
członkostwa. Z dopłat dodatkowych wyłączone będą te uprawy, które w UE nie otrzymują wsparcia
bezpośredniego (głównie: ziemniaki inne niż skrobiowe, buraki cukrowe, rośliny pastewne oprócz
kukurydzy, owoce, warzywa, inne).
Wprowadzenie systemu uproszczonego pozwoli na pełniejsze wykorzystanie środków finansowych, jakie
UE stawia Polsce do dyspozycji w pierwszych latach członkostwa oraz na zebranie doświadczeń
niezbędnych do efektywnego wdrożenia skomplikowanych procedur w ramach systemu standardowego tych
dopłat. Zróżnicowanie stawek dopłat powierzchniowych na produkcję roślinną i zwierzęcą wspieraną
dopłatami bezpośrednimi w UE oraz na produkcję nie wspieraną w UE dopłatami bezpośrednimi, pozwoli
skoncentrować dodatkowe dopłaty bezpośrednie na tych produktach, których konkurencyjność zależy w UE
od wsparcia bezpośredniego w postaci dopłat.
2
W systemie uproszczonym dopłat bezpośrednich nie będzie obowiązkowego odłogowania części gruntów
(10%). Uzyskanie dodatkowej dopłaty powierzchniowej do łąk i pastwisk nie będzie uwarunkowane
koniecznością wykazania posiadania bydła i owiec.
Wynegocjowane warunki akcesji dają Polsce formalną możliwość dodatkowego dofinansowania (z
krajowego budżetu ) tych kierunków produkcji, które w wyniku zastosowania systemu uproszczonego
uzyskują istotnie niższe wsparcie niż w systemie standardowym (np. tytoń).
Wstępne szacunki stawek dopłat bezpośrednich
Obecnie można podawać jedynie wstępne i przybliżone szacunki stawek dopłat bezpośrednich. Takie
szacunki wykonano w SAEPR/FAPA. Przy obliczaniu szacunkowych stawek dopłat przyjęto określone
założenia, przede wszystkim w odniesieniu do takich parametrów, jak:
-
Powierzchnia użytków rolnych, które będą uprawnione do podstawowej dopłaty. Do dopłaty będą
uprawnione UR, które w dniu 30 czerwca 2003 r. będą utrzymane w dobrej kulturze rolnej
-
Powierzchnia pod produkcją roślinną, która w ramach WPR jest wspierana w UE dopłatami
bezpośrednimi
-
Powierzchnia łąk i pastwisk, na których prowadzona jest produkcja zwierzęca wspierana w UE
dopłatami bezpośrednimi
-
Kurs wymiany EUR/PLN
Założenia przyjęte przez SAEPR / FAPA przy wyliczaniu powierzchniowych stawek dopłat:
podstawowej i dodatkowych
1.
Stawkę podstawową dopłat bezpośrednich (do każdego ha UR) obliczono dzieląc dostępną, całkowitą kwotę
podstawowych dopłat bezpośrednich dla Polski (25%, 30%, 35%) przez liczbę uprawnionych UR – 15,323
mln ha. Z założeniabędą to użytki rolne w gospodarstwach powyżej 1 ha, które w dniu 30 czerwca 2003 r.
będą utrzymane w dobrej kulturze rolnej. W obliczeniach posłużono się wstępnymi danymi GUS z
PSR’2002 . Założono przy tym, że 30% odłogów i ugorów znajdujących się w tych gospodarstwach będzie
spełniać kryteria uprawniające je do dopłat bezpośrednich.
2.
Stawki dodatkowych dopłat bezpośrednich, jednej, do kierunków produkcji roślinnej i drugiej, do
kierunków produkcji zwierzęcej, wspieranych w UE bezpośrednio, obliczono w następujący sposób:
a.
W przypadku dopłat finansowanych ze środków na rozwój wsi: (i) rozdzielając 25%, 20% i 15%
środków rozwoju wsi dostępnych w latach 2004, 2005, 2006 na dwa ww. sektory (zwierzęcy i
roślinny), proporcjonalnie do ich udziału w krajowej kwocie pełnych (100%) dopłat bezpośrednich,
wyliczonej z wynegocjowanych parametrów, (ii) dzieląc następnie uzyskaną w ten sposób kwotę
(kopertę) sektorową na obszar użytków rolnych właściwy dla tego sektora:
-
dla produkcji roślinnej, objętej w UE wsparciem bezpośrednim założono, że obszarem
właściwym do wyliczenia stawki jest całkowity wynegocjowany obszar bazowy upraw
polowych oraz powierzchnie pozostałych upraw otrzymujących w UE wsparcie bezpośrednie
(zboża, oleiste, wysokobiałkowe, strączkowe, len, włókniste, tytoń, chmiel, ziemniaki
skrobiowe). W przypadku produktów, dla których wynegocjowano nie obszar, a kwotę (w
tonach), do obliczenia powierzchni posłużono się średnim plonem. Całkowita, liczona w ten
sposób powierzchnia upraw objętych w UE wsparciem bezpośrednim wyniosła dla Polski
9,505 mln ha.
-
dla produkcji zwierzęcej otrzymującej w UE wsparcie bezpośrednie (bydło, owce i mleko [od
2005r.]) założono, że obszarem właściwym jest powierzchnia trwałych użytków zielonych –
łąk i pastwisk w gospodarstwach powyżej 1 ha, równa 3,514 mln ha (wstępne dane GUS z
PSR’2002 ).
-
założono, że różnica, między powierzchnią wszystkich UR a powierzchnią właściwą dla
wyliczania stawek dopłat do produkcji roślinnej i zwierzęcej, równa 2,305 mln ha odpowiada
powierzchni upraw, które nie uzyskują w UE dopłat bezpośrednich i które zgodnie z
3
proponowanym zapisem Traktatu Akcesyjnego, nie są uprawnione do dodatkowych dopłat.
b.
3.
W przypadku dopłat finansowanych ze środków krajowych oszacowano ich maksymalne możliwe
stawki wynikające z wynegocjowanych pułapów (55%, 60% i 65% w latach 2004, 2005, 2006).
Należy podkreślić więc, że oszacowane stawki odpowiadają jedynie limitom, jakie dopuszczają
zapisy Traktatu Akcesyjnego. W obliczeniach założono, zgodnie z proponowanym zapisem
Traktatu Akcesyjnego, że ww. limity wsparcia będą sprawdzane w sposób sektorowy – dla sektora
produkcji roślinnej wspieranej w UE dopłatami i dla sektora produkcji zwierzęcej, wspieranych w
UE dopłatami.
W obliczeniach stawek dopłat założono kurs wymiany 1EURO = 4,00 PLN
Źródło: SAEPR/FAPA
4
Stawki dopłat do wszystkich użytków rolnych,
2004-2006
600
500
Limit dla
dofinansowania
krajowego (do
55%,60%,65%)
PLN/ha
400
Z II-go filaru
300
200
100
161
238
199
Podstawowe
stawki (25%, 30%,
35%)
0
2004
2005
2006
Warunkiem uzyskania dopłaty jest utrzymanie powierzchni w dobrej kulturze rolnej oraz złożenie poprawnego
wniosku.
Stawki dopłat do bydła, owiec i mleka na hektar
powierzchni trwałych użytków zielonych, 2004-2006
600
500
PLN/ha
400
228
Z II-go filaru
167
300
116
200
65
100
47
58
161
199
2004
2005
Limit dla
dofinansowania
krajowego (do
55%,60%,65%)
238
Podstawowe
stawki (25%, 30%,
35%)
0
2006
Stawki dopłat na hektar produkcji roślinnej wspieranej w
UE dopłatami, 2004-2006
600
PLN/ha
500
400
192
220
204
Z II-go filaru
300
200
100
89
161
Limit dla
dofinansowania
krajowego (do
55%,60%,65%)
65
80
238
199
Podstawowe
stawki (25%, 30%,
35%)
0
2004
2005
2006
Obejmuje takie uprawy jak: zboża, oleiste, wysokobiałkowe, len, tytoń, chmiel, ziemniaki skrobiowe
Dopłaty z II filaru zawierają obowiązkowe dofinansowanie krajowe w wysokości 20%Źródło: wstępne szacunki
SAEPR/FAPA
5
Wysokość dopłat bezpośrednich na ha użytków rolnych w UE-15 i
w Polsce
350
309 EUR rocznie
300
266
250
215
210
202
200
193
177
176
168
150
156
130
127
126
124
118
94
100
58
50
W
ie
lk
Be
lg
ia
a
Br
yt
Po
an
ls
ia
ka
(1
00
%
)
Sz
w
ec
ja
Irl
an
di
a
Au
st
ria
Fi
nl
an
di
a
H
ol
an
Lu
di
a
ks
em
bu
rg
H
is
zp
an
ia
Po
rtu
Po
ga
lia
ls
ka
(2
00
4)
a
cj
an
Fr
G
re
cj
a
D
an
ia
N
ie
m
cy
0
Wysokość dopłat bezpośrednich dla Polski w 2004r. (58 Euro) obejmuje jedynie płatności podst.(25%) i dodatkowe płatności z II filaru
6
Tabela. Szacunkowe stawki dopłat bezpośrednich w Polsce w latach 2004-2006.
Wyliczenie kwot dopłat dla przykładowego gospodarstwa
Stawki dopłat obszarowych w PLN/ha
Dopłaty w 2004 r. w przykładowym gospodartswie o
powierzchni UR = 30 ha
2004
Uprawy kwalifikujące się do płatności bezpośrednich
w Polsce
Dopłata
podstawowa do wszystkich
UR
Dopłata
dodatkowa ze
środków na
rozwój wsi
A
B
2006
2005
Limit dopłaty
Dopłata
Dopłata
dodatkowej z podstawowa - dodatkowa ze
krajowego
do wszystkich środków na
budżetu
UR
rozwój wsi
Limit dopłaty
dodatkowej z
krajowego
budżetu
Dopłata
Dopłata
podstawowa - dodatkowa ze
do wszystkich środków na
UR
rozwój wsi
Limit dopłaty
dodatkowej z
krajowego
budżetu
Powierzchnia upraw w ha
D'
C
Zboża w tym kukurydza na ziarno i kiszonkę)
11,88
Oleiste (rzepak, rzepik, słonecznik, soja)
1,76
Płatności
Maksymalny
podstawowe i ze poziom płatności
środków na
po uwzględnieniu
rozwój wsi (w
środków
krajowych
(w
PLN na
gospodarstw)
PLN na
gospodarstwo)
E'
F'=E'(A+B)
G'=E'(A+B+C)
14,84
3710
6567
8,83
1991
3013
6,33
1017
1017
30,00
6717
10596
Wysokobiałkowe (groch, łubin, bobik)
Produkcja roślinna otrzymująca Len i konopie
w UE dopłaty
Tytoń
89,4
192,5
79,8
64,9
204,5
219,7
Chmiel
Strączkowe (wyka, cieciorka, soczewica)
1,20
Ziemniaki skrobiowe
Produkcja zwierzęca
otrzymująca w UE dopłaty
(bydło, mleko, owce)
Łąki i pastwiska
160,6
64,8
115,8
198,6
57,8
167,0
238,4
47,1
227,9
8,83
Buraki cukrowe
3,06
Ziemniaki
0,76
Inne uprawy pastewne bez kukurydzy pastewnej
2,0
Produkcja nie otrzymująca w UE Inne motylkowe
dopłat, w tym:
Uprawy sadownicze
0
0
0
0
0,51
Uprawy warzywnicze
Inne
Ugory utrzymane w dobrej kulturze rolnej
Razem na wszystkie UR kwalifikujące się do wsparcia
Założenia - opisane w tekście.
Kurs wymiany PLN/EUR = 4.0
Źródło: wstępne szacunki SAEPR/FAPA
7