Uniwersalny minizasilacz sieciowy wysokiej jakości

Forum Czytelników
Uniwersalny minizasilacz sieciowy
wysokiej jakości
Od dłuższego czasu zawojowały nas ta−
nie, niewielkie, umieszczone w “trochę
większej wtyczce” kilkuzakresowe zasila−
cze sieciowe. Jednak spora część z nich
to zasilacze niestabilizowane, obliczone
tak aby napięcie znamionowe uzyskać
przy pewnym (zwykle maksymalnym) ob−
ciążeniu. Również brak zabezpieczenia
prądowego daje się często (i to bardzo
skutecznie!) we znaki. Przy odrobinie pra−
cy możliwa jest jednak budowa prostego,
a jednocześnie pozbawionego powyż−
szych wad zasilacza. Oparty jest on o u−
kład stabilizatora monolitycznego L200
(na niewielkim radiatorze), w typowej dla
niego aplikacji. Posiada 6 zakresów napię−
ciowych: 3V; 4,5V; 6V; 7,5V; 9V i 12V.
Możliwy jest inny dobór zakresów zgo−
dnie z zależnością:
Uwy [V] = 2,75 [1+(R3/R2)]
dla Uwy
= 3...30V
Uwaga: na pozostałych podzakresach
trzeba uwzględnić wpływ równolegle do−
łączonej do R3 rezystancji R4...R8. Unika−
my w ten sposób rozwierania dzielnika
wzmacniacza błędu podczas przełączania
zakresów. Ograniczenie prądowe ustawio−
no rezystorem R1 na ok. 250mA. Tutaj ró−
wnież możemy zmienić wartość ogranicze−
nia w szerokim zakresie:
I wy [A] = 0,45[V] / R1 [Ω]
Maksymalny prąd, który możemy
przyjąć do obliczeń to 2A (jak podaje produ−
cent, przy R1=0 ograniczenie prądowe o−
kreślone jest przez elementy wewnętrzne i
wynosi 2,5A). Należy podkreślić, że stabili−
zator ten posiada dodatkowo również we−
wnętrzne ograniczenie termiczne.
Dioda D2 zabezpiecza układ stabilizatora
przed ewentualnymi ujemnymi pikami na−
pięcia powstałymi na obciążeniu. Wyjście
zasilacza wyposażono w uniwersalny ze−
staw wtyków: Steckerset Best.−Nr708615
(Conrad). Całość umieszczono w obudowie
od niestabilizowanego zasilacza MEKOSO−
NIC Model: 500 (5VA).
Przy budowie układu prototypowego u−
żyłem rezystorów z typoszeregu E−96, co w
praktyce dało dokładność rzędu 0,5...1%.
Przy zastosowaniu typowych wartości z
szeregu E−24 wartość ta na pewno się po−
gorszy, ale trzeba zwrócić uwagę, że ważna
jest nie tyle wartość bezwzględna napięcia,
ile współczynnik stabilizacji, tak więc uzys−
kanie napięcia np. 11,4V na zakresie 12V
jest rzeczą normalną.
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 12/98
Drugim problemem jest transformator
sieciowy. Ideą jest tutaj dostarczenie napię−
cia minimum 3...4V większego niż maksy−
malny zakres napięcia wyjściowego. Dlate−
go należy dowinąć ok. 80...120 zwojów
drutu DNE ( 0,40 mm do uzwojenia wtór−
nego. Dokładne sprecyzowanie wartości
nie jest możliwe ze względu na różnoro−
dność typów i producentów (Thompsonic,
Panasonic, wspomniany już Mekosonic, a
nawet Philips). Podkreślę jeszcze tylko, że
trafa te, prawdopodobnie ze względu na
bardzo dobrą jakość blach, nie przystają do
często używanych wzorów, tak więc najle−
piej byłoby policzyć uzwojenie wtórne po−
przez odwinięcie drutu i dodanie np. 33%.
Dla przykładu podam, że jeden z wyko−
nanych przeze mnie zasilaczy, przy rdzeniu
S=1,5cm2 pozwolił na obciążenie mocą ok.
5 VA przy danych uzwojenia: pierwotne:
3170 zw. DNE φ0,13 mm; wtórne: 250 zw.
DNE φ0,40 mm − przy sporym, ale jeszcze
bezpiecznym grzaniu.
Piotr Kaliniczenko, Łódź
Wykaz elementów
Rezystory
R1:
1,8Ω
R2:
750Ω
R3:
2,52kΩ
R4:
5,23kΩ
R5:
2,67kΩ
R6:
1,37kΩ
R7:
590Ω
R8:
69,8Ω
Kondensatory
C1, C2:
47nF
C3:
470µF/25V
C4:
220nF
C5:
100nF ceramiczny
Pozostałe
US1: L200
S1:
przełącznik zakresów z oryginal−
nego zasilacza
35