Sierpień - Wrzesień Nr 5/2009 17

Terapia metodą Moralesa reguluje zaburzenia w oddychaniu oraz normalizuje napięcie mięśni całego ciała. By osiągnąć
zamierzone cele terapeuta stosuje manipulacje takie jak: dotyk,
rozciąganie, ucisk, rozcieranie oraz wibracje. W swojej koncepcji
terapeutycznej profesor Morales wyróżnia trzy zestawy ćwiczeń.
Pierwszy to ćwiczenia modelujące polegające na przygotowaniu
grupy mięśni mimicznych do masażu. Kolejny zestaw stanowią
ćwiczenia specjalne związane z masażem punktów neuromotorycznych twarzy. Wykonuje się je w celu uaktywnienia mięśni mimicznych, ruchów związanych z procesem ssania, domykania jamy
ustnej, żucia, połykania oraz artykulacji, podnoszenia i cofania języka. Przez punkty neuromotoryczne rozumie się obszary reakcji,
w których przy pomocy stymulacji dotykowej wyzwalane są określone odpowiedzi ruchowe ze strony mięśni. Ostatnią, trzecią grupę
ćwiczeń stanowią ćwiczenia wewnątrz jamy ustnej. Prowadzone
są w celu zniwelowania zaburzeń napięcia mięśni policzków, podniebienia oraz języka. W wyniku takich ćwiczeń ogranicza się nadmierne ślinienie oraz wydatnie obniża występowanie odruchu wymiotnego. Terapia tego rodzaju ćwiczeniami powoduje również cofnięcie i podniesienie języka, aktywację bocznych ruchów języka,
a także doskonalenie połykania.
Według profesora Castillo Moralesa jego koncepcja Ustno - twarzowej terapii regulacyjnej powinna być stosowana do leczenia niemowląt z zaburzonymi funkcjami ssania i połykania, zaburzeń motoryki obszaru ustno - twarzowego w Zespole Downa,
w Sekwencji Pierre - Robin, w Syndromie Moebiusa, w porażeniach mózgowych, w rozszczepach wargi i podniebienia, bądź po
operacjach twarzy. Rewelacyjne efekty terapeutyczne osiąga się
również w porażeniach nerwu twarzowego, przy niewydolności domykania ust i słabej kontroli ślinienia oraz przy zaburzeniach artykulacyjnych i dysfonii. Metoda Moralesa stosowana jest również
bardzo często w profilaktyce i prewencyjnym leczeniu wcześniaków co zapobiegać ma powstawaniu patologii. Proces terapeutyczny prowadzony przez certyfikowanego rehabilitanta składa się
z wielu różnorodnych ćwiczeń. Nie wchodząc w szczegóły można
powiedzieć, że zwykle podczas terapii dziecko leży na plecach tyłem, z głową ustabilizowaną między nogami terapeuty. Według J.
Kielin ćwiczenia wstępne zaczynamy od uzyskania stanu zwanego
ciszą motoryczną. Terapeuta kładzie jedną rękę pod potylicę, drugą zaś na klatce piersiowej, lekko ją uciskając. Następnie rozciągany jest kark a efekt uzyskuje się odchylając głowę do tyłu i do
przodu. Kolejnym krokiem jest stymulacja neuromotorycznych
punktów twarzy. Jedna ręka trzyma okolicę potylicy, druga stymuluje: punkt dna jamy ustnej, punkt podbródka, punkt wargi górnej
i punkt gładzizny. Następnie terapeuta przechodzi do parzystych
punktów (jednocześnie po lewej i prawej stronie): punkty kąta oka,
punkty skrzydełek nosa, punkty kąta ust, punkty żwacza. Każdy
punkt stymulujemy przez kilka sekund poprzez lekki ucisk, wibrację, rozciąganie, ugniatanie, głaskanie. Metodą Castillo - Moralesa
można leczyć wszystkie sensomotoryczne zaburzenia strefy ustno
– twarzowej, które są związane z trudnościami ssania, połykania,
żucia, oddychania i mowy, a także uzyskuje się dobre rezultaty
w zwiększaniu kontroli dziecka nad mięśniami twarzy i ćwiczy się
ich ruch. Dzięki dostarczeniu wyselekcjonowanych terapeutycznie
bodźców mechanicznych, organizm zmuszony jest do odbioru
tychże zewnętrznych bodźców oraz rejestrowania zmian we wzajemnym położeniu różnych części ciała, np. zmiany długości mięśnia, proces ten nazywany jest postrzeganiem zmysłowym.
W Polsce istnieje możliwość odbycia praktycznych szkoleń w zakresie Ustno - twarzowej terapii regulacyjnej według Cas-
tillo Moralesa. Ostatnie takie szkolenie odbyło się 23 - 24 lipca
2009 we Wrocławiu. W sierpniu odbędzie się III moduł szkolenia
dla terapeutów prowadzony przez nauczycieli i terapeutów z Polski
oraz Niemiec związanych z Castillo Morales Vereinigung. Celem
organizowanych przez Fundację na Rzecz Dzieci Niepełnosprawnych „Promyk Słońca” szkoleń oraz paneli dyskusyjnych, jest
pokazanie tej metody od strony praktycznej poprzez ćwiczenia,
oraz wykazanie związku pomiędzy postawą ciała i głową a narządami kompleksu ustno - twarzowego. Wiedza ta ułatwi uczestnikom podjęcie ewentualnej decyzji o udziale w pełnym 6-cio
tygodniowym szkoleniu z zakresu metody Castillo Moralesa.
W tym miejscu pragnę serdecznie podziękować administratorom portalu Fundacji „Promyk Słońca” za materiały i publikacje na temat metody Castillo Moralesa, z których korzystałem
obficie przygotowując niniejszy artykuł. Zachęcamy naszych czytelników do bliższego zapoznania się z możliwościami oferowanymi przez tą koncepcję leczniczą. Wszelkie pytania dotyczące
opisywanej przez nas koncepcji kierować można na adres:
[email protected].
Podsumowując jednym słowem całą koncepcję terapeutyczną można powiedzieć, iż jej sednem jest czucie. Terapia nie
polega na mechanicznym powielaniu stereotypowych ćwiczeń, ale
jest swego rodzaju dialogiem prowadzonym pomiędzy terapeutą
a pacjentem. Terapeuta poprzez stosowane techniki uczy odczuwania własnego ciała wspierając zdolności czuciowe i ruchowe.
Terapeuta obserwując reakcje organizmu pacjenta dostosowuje
siłę i natężenie bodźców do jego możliwości adaptacyjnych.
Szczególnie zadowalające efekty uzyskuje się w przypadku małych dzieci, których plastyczność układu nerwowego jest bardzo
duża. Efektywność koncepcji w dużym stopniu uzależniona jest
również od zaangażowania i determinacji pacjenta. Szczególnie istotne jest to w przypadku utrwalonych zaburzeń takich jak wady
wymowy czy porażenia. Pacjent musi posiadać świadomość, że jakościowa zmiana funkcjonowania aparatu ustno - twarzowego musi mieć odniesienie do czasu w jakim stosuje się terapie CastilloMoralesa. Uzyskanie zadowalającego efektu terapeutycznego wymaga czasu i bezwzględnej systematyki terapii.
Andrzej Migda
Sierpień - Wrzesień Nr 5/2009 17