Człowiek jest istota rozumna, istota wolna, „istota psychofizyczna

KONSPEKT 11
DEKALOG – 10 PRZYKAZAŃ (DEKA-LOGOS)
Dekalog winien być uważany za bezpośrednie objawienie Boże – dany przez Boga. Dla podkreślenia tej idei autor Wj stwierdza, że 10 przykazań zostało wyrytych
w kamieniu palcem Bożym (Wj 31,18). Chodzi o wyrażenie obrazowe i antropomorficzne, którego nie powino się rozumieć dosłownie.
Prawo naturalne
stadium zemsty krwi i odwetu
wzajemna zgoda między stronami
porozumienie prawne przed sędzią
Mądrość skodyfikowana
doświadczenie
mądrość życiowa
przysłowia i sentencje
zbiory i kodeksy
kodeksy prawa dawniej i dziś
Miejsce redakcyjne Dekalogu (Wj 20,1-17) - bezpośrednio przed „Kodeksem Przymierza" (Wj 20,22-23,19) i jego
powtórzenie (Pwt 5,6-21), na początku „kodeksu deuteronomicznego" (Pwt 4,44-26,19) - wskazuje na jego wielkie
znaczenie w całości „Tory". W języku hebrajskim słowo to znaczy „pouczenie, nauka". Ma zatem znaczenie szersze i
głębsze od słowa „prawo", które wykorzystywane jest przez prawie wszystkich tłumaczy.
Dekalog według podziału żydowskiego (2 x 5 przykazań)
Wtedy mówił Bóg wszystkie te słowa:
Ja jestem Pan, twój Bóg, który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli.
1. Nie będziesz miał cudzych bogów obok Mnie!
2. Nie będziesz czynił żadnej rzeźby ani żadnego obrazu […]
3. Nie będziesz wzywał imienia Pana, Boga twego, do czczych rzeczy […]
4. Pamiętaj o dniu szabatu, aby go uświęcić […]
5. Czcij ojca twego i matkę twoją, abyś długo żył na ziemi […]
6. Nie będziesz zabijał.
7. Nie będziesz cudzołożył.
8. Nie będziesz kradł.
9. Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa jako świadek.
10. Nie będziesz pożądał domu bliźniego twego.
Nie będziesz pożądał żony bliźniego twego, ani […]
Wj 20,1-17
Po odkryciu i odczytaniu Kodeksu
Hammurabiego w 1901/2 roku czyni
się porównanie między
prawodawstwem żydowskim i
wschodnim.
Dekalog dzieli się na dwie sekcje.
Opinia sięgająca św. Augustyna,
przyjęta przez katolików łacińskich i
luteranów, odróżnia pierwsze trzy
przykazania, które odnoszą się do
Boga, od pozostałych siedmiu, które
odnoszą się do bliźniego.
Natomiast druga opinia, która
pochodzi od Filona Aleksandryjskiego
i została przyjęta przez Ojców
greckich, katolików greckich i wielu
protestantów, zakłada dwie grupy po
pięć przykazań każda.
Jezusowa radykalizacja
Kazanie na Górze (Mt 5,21-48)
Przykazanie miłości (Mt 22,36-40)
por. Rz 13,8-10
Dekalog ma wartość moralną, która nie ma równej w starożytności i żaden zbiór praw, wcześniejszy od
chrześcijaństwa nie może być porównany z nim. Dlatego był on zawsze magna charta porządku społecznego we
wszystkich społecznościach ludzkich (A. Clamer).
Na starożytnym Bliskim Wschodzie nie istniał spis dziesięciu przykazań zdolnych złączyć fundamentalne zasady prawa moralnego w takiej formie jak Dekalog.
Są w nim przykazania dotyczące relacji człowieka do Boga, następnie jedno dotyczące stosunku do rodziców, potem te, które opisują relacje z ludźmi.
Dekalog, co do istoty, wyraża prawo naturalne, które Bóg wyrył w sumieniu człowieka; w Biblii Dekalog ma motywację religijną.
Podobne przepisy istniały u narodów sąsiednich. Np.: rozdz. 125 egipskiej Księgi zmarłych wkłada w usta zmarłego, który stanął przed trybunałem Ozyrysa otoczonego 42 sędziami podobne wyznania.
Por. „Egipska Księga zmarłych” adres: http://www.wsp.krakow.pl/whk/sources/neferhotep.html
Por. „Kodeks Hammurabiego”, adres: http://www.ancienttexts.org/library/mesopotamian/hammurabi.html
Zob. Papieska Komisja Biblijna, Biblia a moralność. Biblijne korzenie postępowania chrześcijańskiego, Kielce: Verbum 2009, s. 42-54.