Małgorzata Kiwior-Filo
Transkrypt
Małgorzata Kiwior-Filo
J. Sawicz Andrzej Staruszkiewicz nigdy nie miał współpracowników. wielu nie-fizyków. Oczywiście, zainteresowanie filozofią, tak Z jednej strony wynika to z jego osobowości samotnika, a z dru- jak wszystko w przypadku Andrzeja Staruszkiewicza, jest ściśle giej, trochę paradoksalnie, z poczucia odpowiedzialności za los związane ze stałą alfa. Głównym bowiem celem przemyśleń swoich uczniów. Otóż w trosce o karierę naukową uczniów Mistrz filozoficznych było dostarczenie racjonalnych podstaw prograstarał się ich zniechęcać (z reguły skutecznie) do zajmowania się mowi badawczemu poszukiwania alfy. Podstawowym założeniem jego teoriami. Zdawał sobie bowiem sprawę, że we współczes- ontologicznym jest tu hipoteza, według której, parafrazując znane nym systemie publish or perish młody człowiek nie może sobie powiedzenie Einsteina, Bóg nie miał wyboru stwarzając świat. pozwolić na takie ryzyko naukowe. Innymi słowy, wszystkie stałe bezwymiarowe, w tym alfa, są Jak każdy członek spoprzedustawnie zdeterminołeczności akademickiej, Anwane. Z kolei podstawowym drzej Staruszkiewicz pełnił założeniem epistemologiczrozmaite funkcje administranym jest wiara w to, że, jak cyjne. Przez wiele lat był powiedział Einstein, Bóg nie kierownikiem Zakładu Teorii jest złośliwy, co oznacza, że Względności, był też dziekarozszyfrowanie praw natury nem Wydziału Matematyki leży w zasięgu ludzkiego i Fizyki oraz dyrektorem umysłu. Instytutu Fizyki. Sądzę, że Problem kwantowania do wielu aspektów tej strony ładunku elektrycznego jest swojej działalności profesor jednym z najtrudniejszych otStaruszkiewicz miał negatywwartych problemów w fizyce ny stosunek emocjonalny, wyteoretycznej. O skali trudnośnikający z poczucia straty czaci najlepiej świadczy prawie su. Mimo to w każdej z tych kompletny brak publikacji ról sprawdził się znakomicie. na ten temat. Profesor StaProfesor Andrzej Staruszkiewicz podczas przemówienia Na szczególne podkreślenie ruszkiewicz doskonale zdaje zasługuje odwaga, jaką wykazał się w czasie stanu wojennego, sobie z tego sprawę, ale mimo to miał odwagę podjąć wyzwanie, chroniąc przed represjami pracowników Instytutu. z którym nie poradzili sobie Heisenberg, Pauli, a nawet wielki Profesor Staruszkiewicz jest członkiem korespondentem Dirac. Trzeba ogromnej pasji, wewnętrznej pewności i chyba Polskiej Akademii Nauk i członkiem czynnym Polskiej Akademii odrobiny szaleństwa, aby prawie całe życie poświęcić jednemu Umiejętności. W latach 1995–2005 był redaktorem naczelnym problemowi. Ale, jak wiemy z historii, naprawdę wielkie odkrycia „Acta Physica Polonica B”. W związku z funkcją redaktora pro- w nauce są wynikiem obsesyjnego myślenia o jednym problefesor Staruszkiewicz wciąż miał do czynienia z wariatami, którzy mie. Oczywiście, sama pasja nie wystarczy, trzeba jeszcze mieć wynajdują perpetuum mobile lub obalają teorię względności. głębokie zrozumienie problemu, narzędzia do jego rozwiązania, Traktował ich z właściwą sobie dobrodusznością jako uciążliwy, nieustępliwość i... szczęście. Intuicji, narzędzi i uporu profesorowi ale nieszkodliwy element krajobrazu. Staruszkiewiczowi z pewnością nie brakuje – życzmy mu więc Poza pracami z fizyki teoretycznej Andrzej Staruszkiewicz zdrowia i szczęścia, aby zdołał zrealizować swój cel. Ad multos napisał wiele artykułów z pogranicza fizyki i filozofii. Przyniosło annos, Panie Profesorze! mu to uznanie daleko wykraczające poza środowisko fizyków. Piotr Bizoń profesor w Zakładzie Teorii Względności i Astrofizyki Wyrazem tego uznania były między innymi zaproszenia do Castel Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ Gandolfo. Wyrazem tego uznania jest także dzisiejsza tu obecność INTERDYSCYPLINARNOŚĆ PROWADZONYCH BADAŃ Jubileusz prof. Wiesława Kozuba-Ciembroniewicza C zterdziestolecie pracy naukowej na Uniwersytecie Jagiellońskim prof. Wiesława Kozuba-Ciembroniewicza było doskonałą okazją do zorganizowania uroczystości jubileuszowej, która odbyła się 9 grudnia 2009 roku w auli Domu Gościnnego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Przegorzałach. Dostojnego jubilata oraz licznie zgromadzonych gości ciepło przywitał dziekan Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych prof. Bogdan Szlachta. Podkreślił długoletni i autentyczny związek prof. Kozuba-Ciembroniewicza z jagiel- 46 ALMA MATER nr 122–123 lońską wszechnicą, najpierw jako absolwenta prawa i historii, potem przez wiele lat pracownika naukowego kierowanej przez prof. Konstantego Grzybowskiego Katedry Historii Doktryn Politycznych i Prawnych Wydziału Prawa, a obecnie kierownika Katedry Współczesnych Doktryn Politycznych Instytutu Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych, którego dyrektorem był w latach 1999–2002. W szczególny sposób dostrzeżone zostało zaangażowanie jubilata w budowanie Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych, który z troską współorgani- A. Wojnar A. Wojnar Przed rozpoczęciem uroczystości goście otrzymywali księgę pamiątkową przygotowaną z okazji jubileuszu prof. Wiesława Kozuba-Ciembroniewicza Przemawiał m.in. prezydent Krakowa prof. Jacek Majchrowski A. Wojnar wyrazem jest porozumienie z niemieckim Hannah-Arendt-Institut zował i współtworzył, i którym jako dziekan kierował przez dwie für Totaltairismusforsuchung e.V. an der Technischen Universität Dresden oraz powołanie w Krakowie grupy polskiej Istituto per kolejne kadencje (2002–2008). Przedstawiając sylwetkę szanownego jubilata, dziekan Szlach- la Storia del Risorgimento Italiano di Roma, której prof. Kozubta zwrócił uwagę na rozległy wachlarz zainteresowań naukowych -Ciembroniewicz przewodniczy. Jubilat pełni także honorowe prof. Kozuba-Ciembroniewicza, interdyscyplinarność prowa- funkcje sekretarza kapituły Nagrody im. Księdza Stanisława dzonych przez niego badań, które nie ograniczają się do wciąż Musiała, prezesa Zarządu Stowarzyszenia Klubu Chrześcijan pasjonującej go i pogłębianej przez niego problematyki totalitary- i Żydów „Przymierze”, zasiada w radach programowych znazmów, w sposób szczególny zaś włoskiego faszyzmu, ale dotyczą nych czasopism naukowych („Politeja. Pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych między innymi dziejów aui Politycznych UJ” oraz striackiej socjaldemokracji, „Studia nad Faszyzmem polskiego konserwatyzmu i Zbrodniami Hitlerowski(o czym świadczą publikami”, „Acta Universitatis cje poświęcone Antoniemu Wratislaviensis”). Zygmuntowi Helclowi), Uroczystość jubileuszo„personalistycznego konserwą zaszczycił swoją obecwatyzmu” Konrada Adenaunością prezydent Krakowa era, rozwoju nauk historyczprof. Jacek Majchrowski, no-prawnych i doktrynalnoktóry w pełnym uznania -historycznych w Polsce. dla działalności naukowej Wszystkie podejmowane jubilata przemówieniu wyz wnikliwością przez jubilaraźnie podkreślił, że jest on ta tematy badawcze, oparte nie tylko naukowcem, ale na rzetelnej analizie źródtakże społecznikiem – osobą łowej, niepozbawione dozy niezwykle zaangażowaną sceptycyzmu i badawczego w krzewienie kultury i nakrytycyzmu, znalazły swój Prof. Wiesław Kozub-Ciembroniewicz uki, zwłaszcza w środowiwyraz w znanych i ceniosku krakowskim. W dowód uznania prezydent uhonorował prof. nych nie tylko w Polsce publikacjach, które trwale zapisały się Kozuba-Ciembroniewicza odznaką Honoris Gratia, przyznawaną w dorobku polskiej nauki, wyraźnie ją wzbogacając. Zwrócono także uwagę na wyjątkową umiejętność łączenia osobom szczególnie zasłużonym dla Krakowa. W imieniu władz uniwersyteckich głos zabrał prorektor UJ przez jubilata aktywności naukowej i organizacyjnej, czego prof. Michał du Vall, odczytując bardzo serdeczny list rektora najlepszym dowodem było powstanie w 2008 roku Centrum UJ prof. Karola Musioła, który już w 2007 roku docenił wkład Badań Holocaustu, działającego na Wydziale Studiów Międzyjubilata dla Alma Mater Jagellonica, honorując prof. Kozubanarodowych i Politycznych UJ. Powołane z inicjatywy prof. -Ciembroniewicza medalem Uniwersytetu Jagiellońskiego Plus Kozuba-Ciembroniewicza Centrum jest ważnym ośrodkiem naRatio Quam Vis. Prorektor du Vall, gratulując wspaniałego ukowo-dydaktycznym, zajmującym się trudną i tragiczną historią jubileuszu, życzył jubilatowi dalszych sukcesów. Gratulacje Holocaustu, rozwijającym międzynarodowe kontakty naukowe i podziękowania w imieniu dziekanatu przekazał dziekan prof. z głównymi ośrodkami badawczymi w Stanach Zjednoczonych, Bogdan Szlachta, a ich symbolicznym wyrazem był piękny bukiet Europie oraz Izraelu, a profesor przewodniczy Radzie Nauko40 czerwonych róż. wej CBH i dba o rzetelność studiów nad Holocaustem. Wartym Podczas uroczystości zaprezentowana została księga pamiątpodkreślenia jest zaangażowanie jubilata w zawiązywanie i prokowa, którą dostojnemu jubilatowi wraz z najlepszymi życzeniami pagowanie współpracy międzynarodowej, której wymiernym ALMA MATER nr 122–123 47 A. Wojnar wręczyli redaktorzy tomu: prof. Bogdan Szlachta oraz pracownicy rzeczywistość. Dlatego zajmowanie się ideami, ideologiami, Katedry Współczesnych Doktryn Politycznych dr Anna Citkow- także ich zdegenerowanymi formami, jakimi są totalitaryzmy, ma ska-Kimla oraz dr Małgorzata Kiwior-Filo. Wydana z okazji istotną wartość poznawczą, która winna służyć jako ostrzeżenie jubileuszu księga zawiera trzydzieści trzy opracowania naukowe, przed „zakusami” na demokratyczne państwo prawa. w tym także obcojęzyczne, napisane przez wychowanków, współWystąpienie jubilata, w doskonałym erudycyjnym stylu, pracowników i przyjaciół jubilata, którzy z życzliwością i zaanga- napawało optymizmem, a utrzymane w lekkim tonie, mimo żowaniem wzięli udział w reże traktowało o kwestiach alizowanym przedsięwzięciu. istotnych i ważnych, zostało Znamienny tytuł publikacji wysłuchane z wielką atencją Doktryny – historia – władza, i przyjęte z aprobatą. z jednej strony – doskonale Tak też został odebrany odzwierciedla najważniejsze występ Aloszy Awdiejewa, dziedziny badawcze prof. którego koncert uświetnił Kozuba-Ciembroniewicza, wspaniałą ceremonię i był jej którego pasją były zawsze zadoskonałym zwieńczeniem. gadnienia dotyczące państwa, Przy tej okazji można było jego dziejów, prawa oraz rozraz jeszcze przekonać się wiązań ideowo-ustrojowych, o tym, że pracownicy naukoz drugiej zaś, przybliża i okreświ, z dostojnym jubilatem na la tematykę prezentowanych czele, to wspaniali ludzie, obtekstów. Księga jubileuszowa darzeni poczuciem humoru, to wyraz uznania dla dokonań potrafiący wspólnie pracować W uroczystości uczestniczyli współpracownicy, rodzina naukowych i osiągnięć proi wspólnie się radować. i przyjaciele jubilata fesora, jak również dowód W radosnej atmosferze, życzliwości i sympatii dla niego. To także cenne opracowanie w wypełnionej po brzegi auli Domu Gościnnego UJ w Przenaukowe, zawierające wiele ciekawych i nowatorskich tekstów gorzałach, w gronie życzliwych osób, rodziny, znajomych, wzbogacających polską historiografię, zwłaszcza w zakresie krewnych, przyjaciół, wychowanków, władz uczelnianych Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz rektorów krakowskich uczelni historii, historii idei i państwa. Prawdziwą ucztą intelektualną było wystąpienie samego jubi- wyższych świętowanie jubileuszu 40-lecia pracy naukowej prof. lata. Wzruszony obecnością i życzliwością zgromadzonych gości, Kozuba-Ciembroniewicza było prawdziwą przyjemnością. Ci, raz jeszcze ich przywitał i podziękował za przybycie. Wspomniał którzy nie mogli osobiście wziąć udziału w uroczystości, natych, dzięki którym zdobywał wykształcenie i od których czerpał desłali listy gratulacyjne. Nadeszły one z Rzymu (prof. Andrea naukowe inspiracje. Z wdzięcznością wymienił nazwiska wybit- Ciampani), Mediolanu (prof. Alessandro Vitale), Drezna (Hannych polskich uczonych: Konstantego Grzybowskiego, Juliusza nah-Arendt-Institut) oraz Poznania (prof. Maria Zmierczak). Bardacha, Franciszka Ryszki, Karola Joncy, podkreślił cenną Szczególny wyraz miał zacytowany podczas uroczystości bardzo wymianę doświadczeń z prof. Janem Baszkiewiczem, obecnym osobisty list prof. Jana Baszkiewicza, w którym nestor nauki na sali prof. Markiem Maciejewskim, w szczególny zaś sposób polskiej stwierdził, że wysoko ceni nie tylko dorobek naukowy zwrócił się do prof. Henryka Olszewskiego, dziękując mu za jubilata, ale także piękne i powszechnie respektowane zalety wieloletnią, owocną współpracę z ośrodkiem uniwersyteckim jego osobowości, życzliwy stosunek do ludzi i „wewnętrzną w Poznaniu. Próbując wyjaśnić, w jaki sposób narodziło się elegancję”. Profesorowi Wiesławowi Kozubowi-Ciembroniewiczowi zainteresowanie doktrynami politycznymi i dlaczego warto się nimi zajmować, jubilat przedstawiał znakomitą argumentację, raz jeszcze gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów w pracy składającą się na prawdziwy wykład na temat współczesności, jej naukowej i pomyślności w życiu osobistym. kształtu, problemów i zagrożeń. Profesor podkreślił, jak ważną rolę dla jej zrozumienia odgrywa nauka, a zadaniem naukowców Małgorzata Kiwior-Filo adiunkt w Katedrze Współczesnych Doktryn Politycznych INPiSM UJ jest odkrywanie prawdy. Bez jej poznania, bez znajomości historii, mechanizmów władzy, trudno zrozumieć, a tym bardziej tworzyć 48 ALMA MATER nr 122–123