Medycyna - Lotnisko

RATOWNICTWO
Medycyna
na lotnisku
Cezary Orzech
« ZASADY ORGANIZACJI SŁUŻBY RATOWNICTWA MEDYCZNEGO
(SRM)
NA RÓŻNYCH LOTNISKACH KOMUNIKACYJNYCH REGULUJĄ
TE SAME PRZEPISY. Z MAŁYMI RÓŻNICAMI SĄ ONE WSZĘDZIE BARDZO
DO SIEBIE PODOBNE. NA PRZYKŁADZIE MIĘDZYNARODOWEGO PORTU
LOTNICZEGO KATOWICE W PYRZOWICACH OMÓWIMY ICH ZAKRES
DZIAŁANIA.
«
Regulacje prawne
Podstawowym aktem prawnym są międzynarodowe przepisy światowej Organizacji Zdrowia (International Healt Regulation WHO) z 2005 r. art. 20 (Porty i lotniska) oraz załącznik 1 pkt B (Wymogi dotyczące podstawowych zdolności
w odniesieniu do lotnisk, portów i przejść lądowych), który
mówi o dostępności w portach lotniczych pomocy medycznej wykonywanej przez fachowy personel, wyposażony
w odpowiedni sprzęt medyczny.
Konwencja o Międzynarodowym Lotnictwie Cywilnym,
nego statku powietrznego, będzie brać udział w stosowaniu
podpisana w Chicago 7 grudnia 1944 r., ratyfikowana przez
skoordynowanych środków, jakie mogą być co pewien czas
Polskę w 1959 r. (DzU 59.35.212), jej artykuł 25 stanowi: Stat-
zalecane na podstawie konwencji.
ki powietrzne w niebezpieczeństwie. Każde umawiające się
Standardy i zalecenia ICAO zamieszcza w aneksach
państwo zobowiązuje się do zapewnienia takich środków po-
(ANNEX), a wytyczne i procedury w podręcznikach
mocy statkom powietrznym w niebezpieczeństwie na jego te-
(MANUALS). Podstawa prawna: Oświadczenie rządowe
rytorium, jakie uzna za możliwe w praktyce, oraz do zezwole-
z 20.08.2003 r. w sprawie mocy obowiązującej załączników
nia, z zastrzeżeniem kontroli swoich własnych władz, właści-
konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, podpi-
cielom statków powietrznych lub władzom państwa, w którym
sanej w Chicago 7.12.1944 (DzU 03.146.1413), aneks 9
dany statek powietrzny jest zarejestrowany, na udzielenie ta-
– Ułatwienia. Rozdz. 6.
kich środków pomocy, jakich wymagają okoliczności. Każde
Międzynarodowe Porty Lotnicze – ułatwienia i obsługa ru-
umawiające się państwo, podejmując poszukiwania zaginio-
chu pasażerskiego. Ułatwienia wymagane do wdrożenia
środków ochrony zdrowia publicznego, nagłej pomocy medycznej oraz kwarantanny zwierząt i roślin pkt 6.57 stanowi:
Zalecana praktyka. Zaleca się utrzymanie na terenie międzynarodowych portów lotniczych dobrze zorganizowanego,
szybko reagującego na wezwania, personelu pierwszej pomocy, a także podjęcie odpowiednich ustaleń, pozwalających na szybkie zapewnienie w poważniejszych przypadkach kompetentnej opieki medycznej. Aneks 14 (Lotniska)
Rozdz. 9.
Lotniskowe Służby Operacyjne, wyposażenie oraz instalacje. Rozdział w całości odnosi się do wymogów w zakresie
ratownictwa i ochrony przeciwpożarowej lotnisk.
Zalecane wytyczne i procedury w zakresie ratownictwa
zawiera ,,Podręcznik służb lotniskowych’’ (Airport Services
Manual) [Część 1] (Rescue and Fire Fighting) (ICAO Doc.
9137-AN/898 part 1). Ratownictwo i zwalczanie pożarów
oraz część 7 (Airport Emergency Planning) (ICAO Doc.
9137-AN/898 part 7). W Polsce nadrzędnym aktem praw-
26
«
LOTNISKO
RATOWNICTWO
nym dotyczącym lotnictwa jest przyjęta 3 lipca 2002 roku
nej akcji ratunkowej – straży pożarnej, służby granicznej
ustawa ,,Prawo lotnicze" (DzU 06.100.696 tekst jednolity),
i ochrony lotniska.
która zastąpiła ustawę „Prawo lotnicze” z 31 maja 1961 ro-
Na terenie portu natomiast, w widocznych miejscach,
ku. Zmiana ta jest dostosowaniem do obowiązujących
oznaczone widocznymi piktogramami są przyciski alarmo-
w świecie przepisów oraz zmian następujących w lotni-
we przeznaczone dla osób niepełnosprawnych. Po ich uru-
ctwie. Szczegółowe rozwiązania regulują rozporządzenia
chomieniu natychmiast zjawia się osoba udzielająca pomocy.
ministra infrastruktury z 12 września 2005 r. w sprawie przy-
Osoby niepełnosprawne przed lotem mogą na stronie inter-
gotowania lotnisk do sytuacji zagrożenia oraz lotniskowych
netowej
służb ratowniczo-gaśniczych. (DzU 05.197.1634). Rozpo-
procedurę i na czas powiadomić np. osobę znającą język
rządzenie to określa między innymi wymagania dotyczące
migowy, i to nie tylko w języku polskim. Dla niesprawnych ru-
przygotowania lotnisk do sytuacji zagrożenia oraz planu
chowo do dyspozycji są wózki, a także ruchomy podnośnik
działania w takiej sytuacji, a także jasno określa, że zarzą-
(ambulans) tzw. ambu-lift. Każde lotnisko bowiem – zgodnie
dzający portem lotniczym ma obowiązek wyposażenia lot-
z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego – ma obo-
niska w sprzęt medyczny, którego ilość i rodzaj powinny od-
wiązek posiadania samochodu, umożliwiającego sprawny
powiadać co najmniej minimalnym wymaganiom określo-
transport
nym przez ICAO, który ma być na bieżąco wymieniany wraz
w obrębie lotniska, włączając w to przemieszczanie
z postępem w medycynie ratunkowej.
z i na pokład samolotu. Ambu-lift jest tak zaprojektowany, że
«
wypełnić stosowny formularz, aby przyspieszyć
osób o ograniczonej sprawności ruchowej
osoba na wózku może być sprawnie dostarczona na pokład
Małe miasto
każdego typu samolotu, od najmniejszego aż po Jumbo
Jeta, czyli na wysokość około 6 metrów. Ogrzewana i klima-
Jeżeli w jednym miejscu, i to niekiedy przez kilkanaście
tyzowana kabina, unoszona i opuszczana za pomocą wielo-
godzin, przebywa kilka tysięcy osób, prawdopodobieństwo
sekcyjnego hydraulicznego podnośnika nożycowego, może
zdarzeń medycznych jest bardzo duże. Tak, jak to bywa
jednorazowo podnieść 5 wózków inwalidzkich, dwoje noszy
w mieście. Służby ratownicze muszą być przygotowane na
oraz dwie osoby obsługi.
każdą ewentualność – od pożaru, przez skażenie chemi-
W porcie rozmieszczone są także, bardzo wyraźnie ozna-
czne, bakteriologiczne, niewydolność organizmu aż po ka-
czone, defibrylatory, czyli urządzenia do wykonywania odpo-
tastrofę włącznie.
wiedniej interwencji elektrycznej w celu przerwania arytmii
W MPL Katowice całodobowo przez wszystkie dni w ro-
serca. W wyposażeniu ambulatorium znajdują się również
ku czynne jest ambulatorium. W każdej chwili dostępny jest
takie specjalistyczne urządzenia, jak respirator, dostarczają-
– bezpośrednio od strony płyty postojowej samolotów – izo-
cy powietrze do płuc chorego, wspomagający jego pracę,
lator zakaźny (3 pomieszczenia), wyposażony w niezbędne
czy macerator, służący do rozpuszczania substancji stałych
środki ochrony osobistej (kombinezony, maski, okulary, ka-
za pomocą cieczy, np. pieluch i materiałów jednorazowego
losze, rękawiczki itp.) Wszystkie znajdujące się tam środki
użytku. W porcie garażuje sanitarka typu ,,R’’.
W MPL Katowice ogólna liczba udzielanych porad
ambulatoryjnych oraz osób wymagających hospitalizacji wzrasta proporcjonalnie do wzrostu ruchu pasażerskiego. Np. w 2004 r. udzielono 520 porad, a w 2008 r. już
ponad 1500.
«
Szkolenia
Aby wszystko działało sprawnie i aby wszystkie służby
wiedziały dokładnie, co mają robić, organizowane są specjalistyczne warsztaty szkoleniowe oraz ćwiczenia typu
,,akcja samolot’’, które są organizowane – zgodnie z obowiązującą procedurą – co dwa lata. Tak zwane ćwiczenia
cząstkowe są organizowane w razie potrzeby. Szkolenia
obejmują tematyką bardzo szeroki zakres działań – od systemu komunikowania się, przez strategie współpracy, po
doskonalenie techniki obsługi chorego. Osobną sprawą są
szkolenia na wypadek katastrofy, ale to zagadnienie wykracza znacznie poza ramy tego artykułu. Nadmienić warto tylko, że lotnisko dysponuje tzw. ruchomym magazynem medycznym. Jest to przyczepa, na której zgromadzono niezbędny sprzęt, środki opatrunkowe i leki. Jest także pneumatycznie nadmuchiwany namiot.
Na ewentualność katastrofy przygotowany jest ,,Plan
działania w sytuacjach zagrożenia’’.
LOTNISKO
Zdjęcia: ARCHIWUM GTL S.A.
są do dyspozycji osób mogących wziąć udział w ewentual-
»
27