pobierz artykuł w formacie pdf

Jak wspierać dziecko ze skłonnością
do infekcji?
Marta Barańska – psycholog z Zakładu Zdrowia Rodziny
Instytutu Matki i Dziecka
Prawie każda choroba dziecka wiąże się z koniecznością ograniczenia istotnych dla niego potrzeb, na przykład przyjemności aktywności fizycznej (rower, piłka,
rolki), zabaw w gronie rówieśników, nauki w szkole.
Takie sytuacje mogą być dla dziecka źródłem negatywnych emocji, na przykład złości, „że choruję
i nie mogę spotkać się z kolegą”, smutku z powodu
ograniczenia przyjemności, bezsilności, „bo znowu
mnie dopadł ból gardła”, wreszcie lęku „nie wiem,
dlaczego choruję, nikt ze mną o tym nie rozmawia”.
Kiedy choroba wiąże się z nawrotami,
a rodzice mają tendencje do wyolbrzymiania niebezpieczeństwa i nadmiernej troskliwości, dziecku
udziela się niepokój otoczenia. Silne emocje są niekorzystne dla procesu leczenia, dlatego ważne jest,
aby lekarz pediatra, poza skutecznym leczeniem,
mógł udzielić dziecku potrzebnego wsparcia.
Częste wizyty dziecka ze skłonnością do infekcji w gabinecie pediatry są dobrą okazją do nawiązania przyjaznej relacji lekarz – mały pacjent,
opartej na szacunku i zaufaniu. Jeśli prowadzącemu dziecko lekarzowi uda się zbudować relacje
z uwzględnieniem jego potrzeb, może pomóc mu
nie tylko w procesie szybszego powrotu do zdrowia,
ale także spowodować poprzez udzielanie wsparcia,
że życie z chorobą będzie dla pacjenta łatwiejsze.
Chore dziecko często nie rozumie, co się
z nim dzieje, udziela mu się niepokój otoczenia, a ponieważ nikt z nim nie rozmawia, co najwyżej uspakaja, narasta w nim bunt i złość. Odmawia na przykład
przyjmowania lekarstw, nie przestrzega zaleceń
lekarza. Może też wystąpić u niego depresja jako objaw nie radzenia sobie z sytuacją, na przykład z zaległościami w nauce, utratą swojego miejsca w grupie,
poczuciem wstydu, że jest chorowite i słabe.
JAK ROZPOZNAĆ DEPRESJĘ?
Dla lekarza pomocne może być przeprowadzenie dokładnego wywiadu, który dałby od-
18
Żywność dla zdrowia
powiedź między innymi na pytania, kiedy nastąpiła zmiana nastroju u dziecka, czy można ją łączyć
z jakimiś uchwytnymi przyczynami, na przykład
przykrym wydarzeniem, jak zmieniły się dotychczasowe nawyki i przyzwyczajenia dziecka.
Dziecko z objawami depresji często jest spowolniałe, jakby utraciło naturalną energię, wycofane
w kontakcie. W rozmowie ujawnia brak poczucia
własnej wartości, bezradność i smutek. Może
uskarżać się na bóle głowy, brzucha, brak apetytu, zaburzenia snu. Ma trudności w swobodnym
wyrażaniu uczuć. Złość, poczucie krzywdy i depresja to wyrażane nie wprost „wołanie” dziecka
o pomoc.
JAK POMÓC DZIECKU Z OBNIŻONYM NASTROJEM?
JAK ROZMAWIAĆ Z CHORYM DZIECKIEM?
Wrażliwemu lekarzowi nietrudno zrozumieć sytuację psychologiczną dziecka, które
wchodzi do gabinetu z kolejną infekcją. Lekarz
wie, że dziecku należy przekazać szereg informacji,
które je uspokoją i pozwolą zrozumieć sytuację,
w jakiej się ono znalazło.
1. Poza informacją na temat leczenia ważna dla
procesu dochodzenia do zdrowia jest rozmowa
z dzieckiem na temat choroby, a nie tylko z jego
rodzicami.
2. O chorobie dziecka należy mówić zrozumiałym
dla niego językiem, posługiwać się konkretnymi
przykładami, ilustracjami.
3. Nie powinno się ukrywać trudności związanych
z przykrymi objawami, ale też nie wolno straszyć
dziecka.
4. Wskazane jest podanie różnych, prostych dla dziecka sposobów poradzenia sobie z dolegliwościami,
które mogą sprawiać, że mały pacjent będzie miał
poczucie kontroli nad swoim organizmem.
5. Warto prowokować dziecko do zadawania pytań
na temat jego zdrowia, żeby lepiej zrozumieć
jego lęki.
6. Należy wytłumaczyć dziecku, dlaczego czasem
potrzebne są przykre badania (pobranie krwi,
wymazu z gardła) i uprzedzić o nich wcześniej.
7. Można zapoznać dziecko z objawami choroby
i zachęcić, żeby o nich samo informowało dorosłych – kontrolowanie objawów zapobiega reakcjom lękowym i uczuciu bezradności.
8. Dobrze jest zachęcić dziecko do współpracy
w procesie leczenia.
RODZICOM ZANIEPOKOJONYM STANEM DZIECKA WARTO PRZYPOMNIEĆ ABY:
Medycyna zna dobrze terapeutyczne znaczenie zabawy w procesie leczenia dziecka. Jest
ona jedną z podstawowych działalności dziecka
i stanowi niezbędny czynnik jego prawidłowego
rozwoju. Dlatego warto pamiętać, aby dziecko
miało dostęp i możliwość zabawy nawet wtedy,
gdy jest chore.
Chory maluch jest zazwyczaj drażliwy,
płaczliwy, często apatyczny, a dodatkowo cierpiący z powodu bólu gardła czy kaszlu. Dlatego
zabawa powinna być dopasowana do jego stanu
fizycznego i psychicznego, nie może go za bardzo
eksploatować i męczyć.
Pamiętajmy, aby zapewnić choremu dziecku dostęp do książek i możliwość korzystania
z urządzeń multimedialnych. Radość z zabawy
wpływa na poprawę samopoczucia. U dzieci, które
podczas choroby mają zapewnioną rozrywkę, rzadziej obserwuje się objawy apatii czy depresji.
Żywność dla zdrowia
19